Wprowadzen

Wprowadzen

ie do

ie do

zagadnień

zagadnień

płodności

płodności

Ćwiczenia z rozrodu zwierząt

Ćwiczenia z rozrodu zwierząt

V rok

V rok

Podstawowe

Podstawowe

znaczenie

znaczenie

rozrodu

rozrodu

Rozród zwierząt

Rozród zwierząt

charakteryzuje się dwoma

charakteryzuje się dwoma

podstawowymi cechami

podstawowymi cechami



Rytmicznośc

Rytmicznośc

ią

ią

-rytmicznie

-rytmicznie

przebiegając

przebiegając

e porody

e porody



Cyklicznością

Cyklicznością

-cykle

-cykle

płciowe

płciowe

Podstawowe

Podstawowe

właściwości

właściwości

reprodukcyjne

reprodukcyjne

zwierząt to

zwierząt to



Płodność –

Płodność –

fertilitas czyli

fertilitas czyli

zdolność

zdolność

wydawania na

wydawania na

świat

świat

potomstwa

potomstwa



Plemność –

Plemność –

fecunditas czyli

fecunditas czyli

liczba

liczba

potomstwa

potomstwa

wydanego w

wydanego w

czasie jednego

czasie jednego

porodu

porodu

Płodność fertilitas,

Płodność fertilitas,

fertility

fertility



W odniesieniu do samca oznacza

W odniesieniu do samca oznacza

zdolność do zapłodnienia samicy

zdolność do zapłodnienia samicy



W odniesieniu do samicy to

W odniesieniu do samicy to

zdolnośc zajścia w ciążę i

zdolnośc zajścia w ciążę i

urodzenia zdrowego potomstwa

urodzenia zdrowego potomstwa

zdolnego do odchowu

zdolnego do odchowu

Płodność obniżona

Płodność obniżona

subfertilitas

subfertilitas



Trwała lub czasowo

Trwała lub czasowo

obniżona przydatność

obniżona przydatność

zwierzęcia do

zwierzęcia do

reprodukcji

reprodukcji

Niepłodność

Niepłodność

infertilitas

infertilitas



Przejściowa

Przejściowa

nieprzydatność zwierzęcia

nieprzydatność zwierzęcia

do reprodukcji

do reprodukcji



Krowa niepłodna daje co

Krowa niepłodna daje co

2-3 lata cielę

2-3 lata cielę

Jałowość

Jałowość

sterilitas

sterilitas



Trwała niepłodność

Trwała niepłodność

Czynniki

Czynniki

wpływające na

wpływające na

płodność

płodność



Czynniki pierwotne

Czynniki pierwotne

(dziedziczne i wrodzone)

(dziedziczne i wrodzone)



Czynniki wtórne

Czynniki wtórne

(środowiskowe)

(środowiskowe)

Czynniki pierwotne

Czynniki pierwotne



Niedorozwój i zniekształcenie

Niedorozwój i zniekształcenie

narządów rozrodczych

narządów rozrodczych

–

Niedorozwój gonad hipoplazja

Niedorozwój gonad hipoplazja

–

Brak ( aplazja) dróg

Brak ( aplazja) dróg

wyprowadzających komórki

wyprowadzających komórki

płciowe u samców i samic

płciowe u samców i samic

Czynniki pierwotne

Czynniki pierwotne



Zaburzenia w wydzielaniu wewnętrznym

Zaburzenia w wydzielaniu wewnętrznym

–

Zwyrodnienie jajników

Zwyrodnienie jajników

–

Zaburzenie przebiegu jajeczkowania

Zaburzenie przebiegu jajeczkowania

–

Zaburzenia cyklu rujowego ( ciche ruje)

Zaburzenia cyklu rujowego ( ciche ruje)

U samców:

U samców:
–

Zaburzenia odruchów

Zaburzenia odruchów

–

Zaburzenia przebiegu spermatogenezy

Zaburzenia przebiegu spermatogenezy

Czynniki wtórne

Czynniki wtórne



Zmiany anatomiczne lub

Zmiany anatomiczne lub

czynnościowe powstałe w

czynnościowe powstałe w

następstwie przebytych

następstwie przebytych

chorób zakaźnych

chorób zakaźnych



Niewłaściwe żywienie

Niewłaściwe żywienie



Niewłaściwa organizacja

Niewłaściwa organizacja

rozrodu

rozrodu

Czynnik

Czynnik

organizacyjny

organizacyjny



Wykrywalność rui

Wykrywalność rui



Jakość nasienia

Jakość nasienia



Higiena

Higiena



Technika

Technika



Nieumiejętne sterowanie

Nieumiejętne sterowanie

hormonalne

hormonalne



Czynnik ludzki!!!!

Czynnik ludzki!!!!

Żywienie

Żywienie



Żywienie - odpowiednia ilość i

Żywienie - odpowiednia ilość i

jakość

jakość



Dostosowanie żywienia do

Dostosowanie żywienia do

stanu fizjologicznego krowy

stanu fizjologicznego krowy

(ciąża, laktacja, okres

(ciąża, laktacja, okres

zasuszenia)

zasuszenia)

Błędy żywieniowe

Błędy żywieniowe



„

„

Tłusta krowa”

Tłusta krowa”



Skarmianie jesienią zrzynek

Skarmianie jesienią zrzynek

buraczanych

buraczanych



Zbytnie otłuszczenie jałówek

Zbytnie otłuszczenie jałówek



Zbyt ubogie pasze-niedobory

Zbyt ubogie pasze-niedobory

białka lub/i energii

białka lub/i energii



Zepsute kiszonki

Zepsute kiszonki



Brak grup technologicznych

Brak grup technologicznych

Miary płodności

Miary płodności



Index inseminacyjny

Index inseminacyjny



Niepowtarzalność

Niepowtarzalność



Zapładnialność

Zapładnialność



Wskaźnik zacieleń

Wskaźnik zacieleń



Okres międzywycieleniowy

Okres międzywycieleniowy



Okres międzyciążowy !!!!!

Okres międzyciążowy !!!!!



Wskaźnik plemności

Wskaźnik plemności



Wskaźnik odchowu

Wskaźnik odchowu

Index inseminacyjny

Index inseminacyjny



Ilość zabiegów inseminacji

Ilość zabiegów inseminacji

wykonanych na krowie w

wykonanych na krowie w

ciągu jednego roku

ciągu jednego roku



Do 1,5 – O.K.

Do 1,5 – O.K.



> 2 kiepsko

> 2 kiepsko



> 3 b. kiepsko

> 3 b. kiepsko

Wskaźnik ciąży

Wskaźnik ciąży



Liczba zabiegów unasieniania

Liczba zabiegów unasieniania

potrzebna do uzyskania jednej ciąży

potrzebna do uzyskania jednej ciąży



Stosunek liczby {a} wykonanych

Stosunek liczby {a} wykonanych

unasienień łącznie z reinseminacją

unasienień łącznie z reinseminacją

do liczby {c} samic ciężarnych

do liczby {c} samic ciężarnych

Niepowtarzalność

Niepowtarzalność

non – returne NR

non – returne NR



Ilość samic nie

Ilość samic nie

powtarzających rui po

powtarzających rui po

pierwszym unasienianiu

pierwszym unasienianiu

Zapładnialność

Zapładnialność

conception rate

conception rate



Odsetek samic zapłodnionych po

Odsetek samic zapłodnionych po

pierwszym unasienianiu

pierwszym unasienianiu



>60 % bardzo dobrze

>60 % bardzo dobrze



< 60 % ... Gorzej

< 60 % ... Gorzej



< 40 ŹLE

< 40 ŹLE

Wskaźnik

Wskaźnik

zacieleń

zacieleń



Ile samic zaszło w

Ile samic zaszło w

ciążę – w ciągu

ciążę – w ciągu

danego okresu

danego okresu

czasu

czasu

Okres

Okres

międzywycielenio

międzywycielenio

wy

wy



Bo 1 rok

Bo 1 rok



Su 180 dni

Su 180 dni

Okres

Okres

międzyciążowy

międzyciążowy

service peroid

service peroid



Wskazuje zarówno czas powrotu cyklu

Wskazuje zarówno czas powrotu cyklu

rujowego po porodzie, jak i skuteczność

rujowego po porodzie, jak i skuteczność

unasieniania

unasieniania



Bo 60 – 80 dni (praktycznie 100

Bo 60 – 80 dni (praktycznie 100

dni)

dni)



Eq 9 - 30 dni

Eq 9 - 30 dni



Ov, Cp 210 dni (Ov poliestralne

Ov, Cp 210 dni (Ov poliestralne

50 dni)

50 dni)



Su 60 – 70 dni

Su 60 – 70 dni

Wskaźnik odchowu

Wskaźnik odchowu



Odsetek odsadzonego

Odsetek odsadzonego

przychówka w stosunku

przychówka w stosunku

do liczby rodzących

do liczby rodzących

samic

samic

Wskaźnik

Wskaźnik

plemności

plemności



Odsetek urodzonego

Odsetek urodzonego

potomstwa w stosunku

potomstwa w stosunku

do liczby rodzących

do liczby rodzących

samic

samic

Okres

Okres

poporodowy -

poporodowy -

puerperium

puerperium



Bo trwa 42 dni

Bo trwa 42 dni

Cykl płciowy

Cykl płciowy

Cztery główne okresy

Cztery główne okresy

cyklu płciowego

cyklu płciowego



Proestrus

Proestrus

- okres

- okres

przedrujowy

przedrujowy



Oestrus

Oestrus

-ruja

-ruja



Metoestrus

Metoestrus

-okres porujowy

-okres porujowy



Dioestrus

Dioestrus

-okres

-okres

międzyrujowy

międzyrujowy

Cykl płciowy można

Cykl płciowy można

podzielić też na:

podzielić też na:



Fazę pęcherzykową

Fazę pęcherzykową

–

Proestrus

Proestrus

–

Oestrus

Oestrus



Fazę luteinową

Fazę luteinową

–

Metoestrus

Metoestrus

–

Dioestrus

Dioestrus

Ruja

Ruja

Metody rozpoznawania rui

Metody rozpoznawania rui



Obserwacja

Obserwacja

–2- 3 X dziennie

–2- 3 X dziennie



Próbnik, szukarek

Próbnik, szukarek



Kamar

Kamar



Podometry

Podometry



PG F2

PG F2

α

α



Pomiar oporu śluzu

Pomiar oporu śluzu



Cytologia pochwy

Cytologia pochwy



Zachowanie w obecności samca-

Zachowanie w obecności samca-

akceptacja

akceptacja



USG

USG



psy

psy

Objawy zewnętrzne

Objawy zewnętrzne

proestrus

proestrus

oestrus

oestrus

metostrus

metostrus

Spadek

Spadek

apetytu,

apetytu,

mleczności

mleczności

Obskakiwanie,

Obskakiwanie,

Obrzęk sromu,

Obrzęk sromu,

Wypływ

Wypływ

śluzowy

śluzowy

Odruch

Odruch

tolerancji

tolerancji

(daje się

(daje się

obskakiwać),

obskakiwać),

b.dużo śluzu,

b.dużo śluzu,

ciągliwego,

ciągliwego,

klarownego

klarownego

Brak odruchu

Brak odruchu

toleracji,

toleracji,

uspokojenie,

uspokojenie,

Śluz

Śluz

papkowaty,

papkowaty,

Czasem

Czasem

krwawienie

krwawienie

Cykle rujowe

Cykle rujowe

u

u

poszczególnyc

poszczególnyc

h gatunków

h gatunków

zwierząt

zwierząt

domowych

domowych

Krowa

Krowa



Cykl

Cykl

=czas od pierwszego dnia wystąpienia

=czas od pierwszego dnia wystąpienia

obj.ruj. do ostatniego dnia przed następną

obj.ruj. do ostatniego dnia przed następną

rują

rują



Długość cyklu

Długość cyklu

średnio 21dni(17-24)

średnio 21dni(17-24)



Ruja trwa

Ruja trwa

-13-27 h

-13-27 h



Owulacja

Owulacja

następuje około 12 h (10-15)

następuje około 12 h (10-15)

od

od

ustąpienia zewnętrznych objawów rujowych

ustąpienia zewnętrznych objawów rujowych



Krycie

Krycie

12-18 h od pierwszych objawów

12-18 h od pierwszych objawów

rujowych

rujowych



U bydła mięsnego obserwuje się pewną

U bydła mięsnego obserwuje się pewną

sezonowość

sezonowość

Owce –sezonowo

Owce –sezonowo

poliestralne

poliestralne



Owce prymitywne-tylko jeden

Owce prymitywne-tylko jeden

cykl rujowy(owce górskie)

cykl rujowy(owce górskie)



Merynosy – sezon trwa 6-8

Merynosy – sezon trwa 6-8

mies.-nawet 20 cykli

mies.-nawet 20 cykli



Początek sezonu(Polska)

Początek sezonu(Polska)

sierpień wrzesień

sierpień wrzesień



Długość sezonu rozrodczego

Długość sezonu rozrodczego

160- 230

160- 230

( wrzosówki) dni

( wrzosówki) dni

Owce

Owce



Długość cyklu 17 dni( 14-19)

Długość cyklu 17 dni( 14-19)



Czas trwania rui 24-36 h (13 –84)

Czas trwania rui 24-36 h (13 –84)



Owulacja pod koniec rui

Owulacja pod koniec rui



Ciąża trwa około 5 m=142-152

Ciąża trwa około 5 m=142-152

dni

dni

Kozy

Kozy



Sezonowo poliestralne

Sezonowo poliestralne



Charakteryzują się bardzo

Charakteryzują się bardzo

wczesny osiąganiem

wczesny osiąganiem

dojrzałości płciowej

dojrzałości płciowej



Sezon przypada na okres

Sezon przypada na okres

skracającego się dnia

skracającego się dnia

świetlnego tj. ok. 10 tyg. po

świetlnego tj. ok. 10 tyg. po

najdłuższym dniu w roku

najdłuższym dniu w roku

Kozy

Kozy



Długość cyklu

Długość cyklu

19-23 dni śr. 21

19-23 dni śr. 21

dni

dni



Ruja trwa

Ruja trwa

0k 36 h

0k 36 h



Owulacja

Owulacja

następuje 24 –36 h po

następuje 24 –36 h po

rozpoczęciu objawów rujowych

rozpoczęciu objawów rujowych



Długość ciąży

Długość ciąży

150 dni (146-157

150 dni (146-157

)

)

Świnie

Świnie



Poliestralne

Poliestralne



Długość cyklu

Długość cyklu

– 21 dni (18-24)

– 21 dni (18-24)

–

Faza estrogenowa 6-7 dni

Faza estrogenowa 6-7 dni

–

Lutealna 14 dni

Lutealna 14 dni



Ruja trwa

Ruja trwa

2-3 dni

2-3 dni



Owulacja

Owulacja

następuje ok. 43 h (36

następuje ok. 43 h (36

-55) od rozpoczęcia rui

-55) od rozpoczęcia rui



Krycie

Krycie

w ciągu 24 h od odruchu

w ciągu 24 h od odruchu

tolerancji

tolerancji



Długość ciąży

Długość ciąży

114 dni (3x3x3)

114 dni (3x3x3)

Konie

Konie



Sezonowo poliestralna

Sezonowo poliestralna



Cykl rujowy

Cykl rujowy

średnio21-22 dni=

średnio21-22 dni=

okres od jednej

okres od jednej

owulaccji do następnej, z występującymi

owulaccji do następnej, z występującymi

objawami rujowymi spadkiem poziomu P4 ,1

objawami rujowymi spadkiem poziomu P4 ,1

ng/ml

ng/ml



Ruja trwa

Ruja trwa

–6-7 dni (pierwsza ruja po porodzie

–6-7 dni (pierwsza ruja po porodzie

6-7 dni)

6-7 dni)



Owulacja

Owulacja

1-2 dni przed zakończeniem rui

1-2 dni przed zakończeniem rui



Krycie

Krycie

–

Na ślepo co 48 h (nas. płynne), co 24 h nas.

Na ślepo co 48 h (nas. płynne), co 24 h nas.

mrożone

mrożone

–

Po kontroli pęcherzyka

Po kontroli pęcherzyka

per recrtum

per recrtum

(ręka,

(ręka,

USG)

USG)

Suki

Suki



Sezonowo monoestralne

Sezonowo monoestralne



Cykl dzieli się na cztery fazy

Cykl dzieli się na cztery fazy

–

Proestrus

Proestrus

–

Oestrus

Oestrus

–

Metoestrus

Metoestrus

–

Anoetrus

Anoetrus

Suki

Suki



!!!!!

!!!!!

U suk poziom progesteronu

U suk poziom progesteronu

zaczyna wzrastać już przed

zaczyna wzrastać już przed

owulacją

owulacją



Powodem tego jest długi (2-3 dni)

Powodem tego jest długi (2-3 dni)

wylew LH powodujący luteinizację

wylew LH powodujący luteinizację

komórek ziarnistych w

komórek ziarnistych w

pęcherzykach jajnikowych

pęcherzykach jajnikowych



Owulacja następuje 36-48 h po

Owulacja następuje 36-48 h po

piku LH

piku LH

Cykl rujowy suki

Cykl rujowy suki

proestru

proestru

s

s

oestrus

oestrus

metoestr

metoestr

us

us

anoestru

anoestru

s

s

Śr. 9 dni

Śr. 9 dni

Obrzęk

Obrzęk

sromu i

sromu i

krwisty

krwisty

wypływ,

wypływ,

atrakcyjnoś

atrakcyjnoś

ć suki ale

ć suki ale

brak odr.

brak odr.

tolerancji

tolerancji

Śr.9dni (3-

Śr.9dni (3-

15) odruch

15) odruch

tolerancji,

tolerancji,

Jaśniejszy

Jaśniejszy

słomkowy

słomkowy

wypływ

wypływ

Owulacja –

Owulacja –

2-3 dzień

2-3 dzień

Koniec

Koniec

akceptacji

akceptacji

samca,

samca,

Początek

Początek

fazy

fazy

lutealnej

lutealnej

60-80 dni

60-80 dni

Faza

Faza

spokoju

spokoju

płciowego

płciowego

Kotki

Kotki



Sezonowo poliestralne(sezono styczeń-

Sezonowo poliestralne(sezono styczeń-

luty do wrzesień-październik)

luty do wrzesień-październik)



Owulacja prowokowana

Owulacja prowokowana



Dojrzałość płciowa około 6-10 m.

Dojrzałość płciowa około 6-10 m.



Fazy cyklu:

Fazy cyklu:

–

Proestrus

Proestrus

–

Oestrus

Oestrus

–

Dioestrus

Dioestrus

–

Metoestrus

Metoestrus

–

Anoestrus

Anoestrus

Proestrus

Proestrus



Trwa 1-2 dni

Trwa 1-2 dni



Występuje zainteresowanie

Występuje zainteresowanie

samców

samców



Brak akceptacji

Brak akceptacji



Obrzęk sromu minimalny,

Obrzęk sromu minimalny,

bez krwawienia

bez krwawienia



Często przebiega

Często przebiega

niezauważalnie

niezauważalnie

Oestrus

Oestrus



Trwa 5-8 dni (3-20 )

Trwa 5-8 dni (3-20 )



Jest akceptacja samca

Jest akceptacja samca



Charakterystyczne zmiany

Charakterystyczne zmiany

w zachowaniu

w zachowaniu



Wielokrotne , krótkie akty

Wielokrotne , krótkie akty

kopulacji

kopulacji

Dioestrus

Dioestrus



Występuje gdy kotka nie

Występuje gdy kotka nie

zostanie pokryta w czasie

zostanie pokryta w czasie

rui lub gdy po pokryciu

rui lub gdy po pokryciu

nie dojdzie do owulacji

nie dojdzie do owulacji



Trwa ok. 1-2 tyg.(3-30

Trwa ok. 1-2 tyg.(3-30

dni)

dni)

Metoestrus

Metoestrus



Ma miejsce jeśli doszło do

Ma miejsce jeśli doszło do

owulacji , ale nie doszło do

owulacji , ale nie doszło do

rozwoju ciąży

rozwoju ciąży



Rozwija się tzw. CIĄŻA

Rozwija się tzw. CIĄŻA

UROJONA

UROJONA



Trwa ok. 6-7 tyg.

Trwa ok. 6-7 tyg.



Dochodzi do wydłużenia okresu

Dochodzi do wydłużenia okresu

międzyrujowego do 5-10 tyg.

międzyrujowego do 5-10 tyg.

Anoestrus

Anoestrus



W naszej strefie klimatycznej

W naszej strefie klimatycznej

trwa od października do

trwa od października do

grudnia

grudnia



Kotki trzymane w

Kotki trzymane w

mieszkaniach mogą nie

mieszkaniach mogą nie

wykazywać jesienno

wykazywać jesienno

zimowego anoestrus

zimowego anoestrus

Dziękuję

Dziękuję

Państwu za

Państwu za

uwagę

uwagę