Ochrona praw
własności
intelektualnej
na forum WTO

Ewelina Kuśmierz

Katarzyna Luboińska

FiR, II rok

WTO

Światowa Organizacja Handlu
(ang. World Trade Organization (WTO))
jest organizacją międzynarodową z siedzibą w

Genewie. Stanowi kontynuację Układu Ogólnego

w Sprawie Taryf Celnych i Handlu (GATT), została

powołana w 1994 roku w Marrakeszu (Maroko), w

ramach tzw. rundy urugwajskiej GATT.

Runda Urugwajska doprowadziła również do

objęcia

systemem

wielostronnym

nowych

dziedzin współpracy międzynarodowej. W czasie

negocjacji wypracowano Układ Ogólny w sprawie

Handlu Usługami (GATS) oraz Porozumienie w

sprawie handlowych aspektów praw własności

intelektualnej (TRIPS).

Prawa własności

intelektualnej

Prawa własności intelektualnej są specyficzną

grupą praw własności, które są ściśle związane

z gospodarką opartą na wiedzy, wynalazczością

i innowacjami. Ich zadaniem jest ochrona interesów

twórcy, zapewnienie mu motywacji do dalszych

badań.

Brak ochrony praw własności intelektualnej może

niekorzystnie wpłynąć na skłonność do tworzenia

innowacji. Z drugiej strony kradzież własności

intelektualnej w obecnym „cyfrowym” świecie nie jest

rzeczą trudną, a twórcom przynosi olbrzymie straty.

Podstawa prawna

W Polsce prawa własności
intelektualnej regulowane
są przez:

prawo wspólnotowe:

1.

Rozporządzenie

Rady

(EWG)

ustanawiające

Wspólnotowy Kodeks Celny z 12.10.1992r.

2. TRIPS - porozumienie w sprawie handlowych

aspektów ochrony praw własności intelektualnej

3. Rozporządzenie Rady (WE) dotyczące działań

organów celnych skierowanych przeciwko towarom

podejrzanym

o

naruszenie

niektórych

praw

własności

intelektualnej oraz środków, które mają być

stosowane w odniesieniu do towarów naruszających

takie prawa z 22. 07.2003r.

prawo krajowe:
1.Ustawa - Ordynacja podatkowa z 29. 08. 1997r.
2.Ustawa - Prawo celne z 19. 03. 2004r.
3.Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych z 4.

02. 1994r.

4.Ustawa

-

Prawo

własności

przemysłowej

z 30. 06. 2000r.

5.Ustawa o ochronie baz danych z 27. 07. 2001 r.
6Ustawa o zwalczaniu
nieuczciwej konkurencji
z 16. 04. 1993 r.

Podstawa prawna

WIPO

Światowa Organizacja Własności

Intelektualnej (ang. World Intellectual
Property Organization, skrót WIPO) jest jedną z 16

organizacji wyspecjalizowanych ONZ z siedzibą w

Genewie. Została utworzona w 1967 roku w Sztokholmie.

Zajmuje się koordynacją i tworzeniem regulacji

dotyczących systemu ochrony własności intelektualnej, a

także świadczeniem pomocy prawnej i technologicznej.
Ściśle współpracuje ze Światową Organizacją Handlu

(WTO). Owocem tej współpracy jest np. porozumienie

TRIPS.

TRIPS

Porozumienie

w

sprawie

handlowych

aspektów praw własności intelektualnej w

skrócie (TRIPS - Agreement on Trade – Related

Aspects of Intellectual Property Rights) zostało

zawarte

w 1994 r. Przewiduje stosowanie zasady równego

traktowania

podmiotów

wszystkich

krajów

członkowskich TRIPS, w zakresie ochrony własności

intelektualnej.

Polska przystąpiła do porozumienia
TRIPS w 2000 r. Ustawa o prawie
autorskim i prawach pokrewnych
spełnia wymogi porozumienia.

Cel TRIPS

Teoretycznie celem Porozumienia TRIPS
jest ochrona oraz dochodzenie i egzekwowanie praw

własności intelektualnej, co powinno przyczynić się do

promocji

innowacji

technicznych

oraz

transferu

i

upowszechniania technologii.

W praktyce jednak porozumienie to przynosi korzyści przede

wszystkim krajom rozwiniętym, które stać m.in. na badania

naukowe i rozwijanie technologii, uderza natomiast w kraje

ubogie, które muszą kupować owoce myśli technicznej i

naukowej, ponosząc wysokie opłaty patentowe i licencyjne.

Padają też ofiarą piractwa intelektualnego ze strony bogatych

firm.

Ochrona własności

intelektualnej

Pojęcie

„ochrona

własności

intelektualnej”

oznacza ustawową ochronę praw w zakresie:



praw autorskich i pokrewnych,



praw

do

wzoru

przemysłowego

lub

wzoru

użytkowego,



znaków towarowych,



oznaczeń geograficznych,



patentów,



topografii układów scalonych,



farmaceutyków,



środków ochrony roślin,



odmian roślin.

Prawo autorskie

Prawo autorskie chroni każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym

charakterze, w szczególności utwory:
dzieła literackie i artystyczne (książki, utwory muzyczne, plastyczne,

filmowe, fotograficzne, sceniczne ),
publicystyczne,
naukowe,
programy komputerowe,
wzornictwa przemysłowego.

Prawa autorskie i pokrewne chronią zarówno prawa autorów jak i odtwórców

(artystów wykonawców, producentów fonogramów i wideogramów,

organizacji radiowych lub telewizyjnych).

Ochrona autorsko-prawna powstaje samoczynnie z chwilą stworzenia

utworu.

Prawa własności przemysłowej

Prawa

własności

przemysłowej

obejmują:



wynalazki,



wzory użytkowe i przemysłowe,



znaki towarowe,



oznaczenia geograficzne.

Wzory użytkowe i przemysłowe to nowe

i

użyteczne

rozwiązania

o

charakterze

technicznym

lub

nowa,

posiadająca

indywidualny charakter postać wytworu,
nadana mu w szczególności przez cechy linii,
konturów, kolorystykę, strukturę lub materiał
wytworu oraz przez jego ornamentację. 
Okres ochrony nie może być

krótszy niż 10 lat.

Wzory użytkowe

i przemysłowe

Znak towarowy

Znakiem towarowym może być każde

oznaczenie

dostrzegalne

wizualnie

i

umożliwiające

odróżnienie

pochodzenia

towarów

z

rożnych

przedsiębiorstw,

zwłaszcza słowa, litery, cyfry, elementy
obrazowe, układy kolorów.



Znak rejestrowany jest na okres nie
krótszy niż 7 lat, okres ten może być
przedłużany bez ograniczeń.

Oznaczenie

geograficzne

Oznaczeniami geograficznymi są

oznaczenia

słowne

odnoszące

się

bezpośrednio lub pośrednio do nazwy
miejsca, miejscowości, regionu lub kraju,
które identyfikują towar jako pochodzący z
tego terenu, jeżeli określona jakość, dobra
opinia lub inne cechy towaru są przypisywane
przede

wszystkim

pochodzeniu

geograficznemu tego towaru.

Patenty są udzielane

na wynalazki, które są

nowe, posiadają poziom

wynalazczy i nadają się

do przemysłowego

stosowania.



Okres ochrony nie

krótszy niż 20 lat.

Patenty

Główne korzyści

i niekorzyści ochrony

patentowej

+

-

•

stymulacja

powstawania

innowacji,

•

zachęta do inwestowania w

sferze

B&R,

•

stymulacja

komercjalizacji

badań,

•

wpływ na dyfuzję i transfer

technologii,

•

tworzenie miary innowacji,

•

ryzyko nieefektywności rynku

związane z powstaniem

monopolu,

•

koszty

tworzenia

i

administrowania

systemem praw ochrony

własności

intelektualnej,

•

ryzyko finansowania B&R dla

podobnych wynalazków.

DLA SPOŁECZEŃSTWA:

+

-

•

czasowy monopol,

•

możliwość kupowania

lub sprzedawania określonej

technologii,

•

zapewnienie informacji na

temat

dostępnej technologii oraz

konkurentów w branży,

•

motywacja pracowników

•

jednostka miary dla

zarządzania

technologią,

•

konieczna kontrola ujawniania

technologii,

•

podwyższanie

ceny

technologii

z powodu kosztów związanych

z

jej pozyskaniem,

•

istnienie barier wejścia,

•

koszty patentu.

DLA FIRMY:

+

-

•

uzyskanie patentu podstawą

do

negocjacji płacowych lub bazą

do

uruchomienia nowej firmy,

•

źródło uznania,

•

zapewnienie informacji

o technologii,

•

wymagana kontrola w trakcie

ujawniania,

•

koszty.

DLA WYNALAZCY:

Naruszenie własności

intelektualnej

Towary, które naruszają prawa do patentu, nazwy

pochodzenia i oznaczeń geograficznych, dodatkowych

świadectw ochronnych oraz nowych odmian roślin

określa się ogólnym mianem towarów

naruszających prawa własności intelektualnej.

Obrót takimi towarami wyrządza znaczną szkodę

przestrzegającym prawa producentom i podmiotom

gospodarczym oraz posiadaczom tych praw. 

Do towarów naruszających prawa
własności intelektualnej należą
towary podrabiane i pirackie.

Konsekwencje naruszania praw

własności intelektualnej

Dla producentów:



hamuje wzrost produkcji powodując straty

finansowe ze względu na spadek
sprzedaży towarów oryginalnych,
Dla budżetu państwa:



zmniejszone wpływy do budżetu (zaraz po narkotykach i

produktach akcyzowych, towary podrabiane i pirackie są

najczęściej przemycane)

Dla konsumentów:



niebezpieczeństwo, zagrożenie zdrowia i życia (np.

podrabiane lekarstwa, alkohole, eksplodujące baterie do

telefonów, wadliwe części samochodowe)

Bibliografia



A. Budnikowski, Międzynarodowe stosunki
gospodarcze, PWE, Warszawa 2006



J.Kuczurba, E. Kawecka-Wyrzykowska,
Polska w WTO, Instytut Koniunktur i Cen
Handlu Zagranicznego, Warszawa 2002



www.mg.gov.pl



www.egospodarka.pl



www.wto.org

Dziękujemy

za uwagę