Żywność dla

zdrowia

z natury czy

wzbogacona.

Dla konsumenta, który chce
się odżywiać w świadomy i
zdrowy sposób, najważniejsze
są dwie składowe jakości
żywności, które umożliwiają
całościową i wszechstronną
ocenę jej jakości:

PEŁNOWARTOŚCIOWOŚĆ

PIERWOTNOŚĆ

Pełnowartościowość

Cecha ta określa zawartość składników pokarmowych

stanowiących o wartości żywności. Należą do nich

witaminy, sole mineralne, błonnik, enzymy, niezbędne

nienasycone kwasy tłuszczowe, aminokwasy.

Zasadniczym warunkiem zdrowego odżywiania jest

zapewnienie jak najlepszego zaopatrzenia w konieczne

do życia substancje i inne podstawowe składniki

pokarmowe (węglowodany, białka, tłuszcze). Muszą być

one wysokiej jakości, muszą być dostarczane w

optymalnej ilości i zbilansowanych proporcjach, najlepiej

w formie świeżych, surowych artykułów spożywczych,

nieprzetworzonych lub przyrządzonych metodami

pozwalającymi na zachowanie ich wartości.

Pierwotność

Zgodnie z podstawową zasadą
pełnowartościowego odżywiania pokarm
powinien być jak najbardziej naturalny, gdyż
im bardziej przetworzony artykuł spożywczy,
tym większe są straty jego wartości pierwotnej.
Często także w procesie przetwórczym
następuje nie tylko utrata przez żywność
ważnych składników, ale także „wzbogacenie”
jej w niepożądane dodatki.

Żywność która spełnia te

wymagania to:

Żywność naturalna

to taka do której

produkcji nie stosuje się nawozów czy

konserwantów, jednak nie jest ona w

żaden sposób certyfikowana.

Żywność ekologiczna

, podobnie jak

naturalna produkowana jest bez udziału

jakichkolwiek środków chemicznych,

aczkolwiek produkt by nosić miano

ekologicznego musi spełniać określone

normy i posiadać odpowiedni certyfikat.

Dlaczego warto jeść żywność

ekologiczną / naturalną:

 jest pełnowartościowa, o zbilansowanej zawartości

składników pokarmowych,

 nie zawiera szkodliwych dodatków chemii

spożywczej (konserwantów, spulchniaczy, barwników) ani

zanieczyszczeń chemicznych)

 nie pochodzi z upraw modyfikowanych genetycznie,

 mimo wyższej ceny stanowi najtańszy najskuteczniejszy

sposób profilaktyki zdrowotnej,

 jest korzystna dla zdrowia, ponieważ jest wolna od

środków chemicznych, będących przyczyną wielu chorób:

gastrycznych, nowotworowych oraz alergii,

 nie zawiera najgroźniejszych dla naszego zdrowia

tłuszczów trans ( znajdujące się głównie w zupkach w

proszku, batonikach i ciasteczkach, Fast food ).

Żywność organiczna

Największą popularnością cieszy się

ona w Wielkiej Brytanii .
W roku 2005 sprzedaż żywności
organicznej wzrosła o 30 proc. w
porównaniu z rokiem poprzednim. Jej
licencjonowanie jest regulowane w
Wielkiej Brytanii głównie przez prawo
Unii Europejskiej oraz Soil
Association.

Żywność organiczna VS
żywność konwencjonalna



dozwolonych jest 30 dodatków, niektóre wzbogacają żywność w

witaminy i minerały.



badania wykazują, że żywność organiczna nie różni się od

nieorganicznej pod względem smaku czy wyglądu.



badania przeprowadzone w USA wykazały, że w produktach

organicznych poziom pestycydów wynosi mniej więcej dwie

trzecie tego, co w nieorganicznych.



niektórzy eksperci wierzą, że metody organiczne bardziej

narażają jedzenie na zanieczyszczenie.



przegląd 41 badań wykazał, że organiczne owoce i warzywa

zawierały więcej witaminy C i przeciwutleniaczy, a organiczne

mleko miało wyższy poziom niezbędnych kwasów tłuszczowych.

Jak jednak konkluduje Food Standards Agency „Obecne dowody

naukowe nie wskazują, aby żywność organiczna miała większą

wartość odżywczą, niż wytwarzana w sposób konwencjonalny”.

Dodatkowych składników odżywczych jest po prostu za mało, aby

dawały dające się zmierzyć korzyści zdrowotne.



mniej więcej 44 proc. żywności organicznej jest importowane do

Wielkiej Brytanii, jednak nic nie mówi się o stosowanym

transporcie.

Żywność wzbogacaną

Stanowią produkty spożywcze, do których

wprowadzono dodatkowe składniki odżywcze.

Wśród powodów, dla których wzbogaca się

żywność wymienia się:

 

uzupełnienie żywności w niektóre składniki odżywcze,

które są tracone w czasie produkcji, przetwarzania i

przechowywania żywności,

uzyskanie substytutów żywności o podobnej wartości

odżywczej w stosunku do innych produktów

żywnościowych (np. dodanie witamin występujących w

maśle do margaryny),

wzbogacenie żywności, która zawiera mało albo nie

zawiera wcale pewnych składników odżywczych.

Od 31 lipca 2003 Członkowie państw Unii

Europejskiej zostali zobowiązani do implementacji

w swoim ustawodawstwie prawa unijnego

określającego, które witaminy i składniki

mineralne mogą być stosowane w produkcji

żywności wzbogaconej oraz w jakiej postaci i

formie będzie można ową żywność wytwarzać.

Lista limitująca ilość dozwolonych do stosowania

w produkcji witamin i składników mineralnych jest

autoryzowana przez Komisję Europejską.

Ponieważ konsumenci mogą postrzegać żywność

z odpowiednim oświadczeniem na etykiecie jako "

dobrą " żywność, ustawodawca za konieczne

uznał potrzebę ograniczenia stosowania

oświadczeń tylko w oparciu o profil żywieniowy

danego artykułu spożywczego.

Ustawodawstwo europejskie nakłada na

producentów obowiązek etykietowania produktów

jako "żywność wzbogacona" oraz umieszczania na

opakowaniu informacji dotyczących zawartości w

produkcie składników odżywczych (np. witamin,

składników mineralnych), zalecanej dziennej

dawki spożycia i ostrzeżenie o możliwości i

skutkach przedawkowania. Etykiety muszą

wyraźnie informować o odpowiednim

przechowywaniu produktu. Opakowanie nie może

zawierać informacji mówiących o tym, że dany

produkt może zastąpić zróżnicowaną,

zbilansowaną dietę ani też, że zapobiega

występowaniu lub leczy określone choroby.

Bywa że prawo nakazuje

wzbogacać żywność o

określone składniki

Aby zapobiec powszechnym niedoborom jodu

w Polsce, od 1994 r. producenci obowiązkowo

dodają go do soli (brak pierwiastka sprzyja

chorobom tarczycy, niedorozwojowi

umysłowemu, niepłodności). Nasza mąka jest

od 2004 r. wzbogacana w kwas foliowy

(chroni przed poważnymi wadami wrodzonymi,

korzystnie wpływa na przebieg ciąży oraz jest

niezbędny w profilaktyce chorób krążenia na

tle miażdżycy).

Żywność można wzbogacić na

kilka sposobów:

Najczęściej dodaje się jeden lub kilka

składników, które wyrównują straty substancji

odżywczych powstałe podczas produkcji ,

Czasem stosuje się substancje odżywcze,

które w naturalnych produktach nie występują,

 

Niekiedy zwiększa się ilość składnika, który

występuje w danym produkcie,

Aby ukazać, że dodawanie

syntetycznych witamin i minerałów
do żywności nie do końca jest
bezpieczne i korzystne, posłużymy
się wynikami jednego z
eksperymentów, który prowadzony
był na zwierzętach doświadczalnych.

Otóż podawano im wyłącznie biały chleb

wzbogacany sztucznymi dodatkami witaminowo-

mineralnymi. Dla porównania utworzono grupę

kontrolną karmioną chlebem pieczonym z

pełnoziarnistej mąki. Dwie trzecie szczurów

trzymanych na diecie ze wzbogacanym białym

chlebem padło przed zakończeniem

eksperymentu.

Doświadczenie to wskazuje, że lepsze jest

produkcja żywności z surowców zawierających

określone składniki, w sposób niezmieniający ich

zawartości w produkcie niż stosowanie dodatków

Coraz trudniej znaleźć na rynku produkt, który

nie zawierałby dodatkowej ilości witamin czy

minerałów. Kupujemy je, bo wydaje się nam, że

zapewnią zdrowie, dodadzą sił witalnych,

ochronią przed stresem. Tymczasem

konsekwencje takiego działania mogą być

szkodliwe dla organizmu.

Zwykle wzbogaca się produkty, po które

sięgamy najczęściej. Wzbogacane są więc soki,

nektary, napoje owocowe i warzywne, a także

makarony, chleb, płatki, chrupki śniadaniowe,

musli, mleko i jego przetwory, tłuszcze roślinne

oraz niezwykle modne napoje energetyzujące.

Najczęściej stosowane

substancje bioaktywne to:

 błonnik pokarmowy

 witaminy A, C, D, E, z grupy B, beta-karoten -

 składniki mineralne (wapń, magnez, żelazo, selen,

jod, cynk, mangan, potas

 lecytyna

 wielonienasycone kwasy tłuszczowe z grupy

omega-3 -

 aminokwasy , białka (np. kreatyna, karnityna,

tauryna, koncentraty białkowe)

 kofeina

Żywność funkcjonalna

Pojawiła się na półkach naszych sklepów stosunkowo

niedawno i budzi duże zainteresowanie, choć niewielu

konsumentów tego rodzaju żywności zdaje sobie sprawę,

czym się ona charakteryzuje.

Żywność funkcjonalna obejmuje grupę produktów, które

poza swoją tradycyjną funkcją żywieniową spełniają inne

korzystne funkcje dla organizmu ponad efekt odżywczy. Taki

rodzaj żywności musi mieć postać taką, jak żywność

konwencjonalną, oznacza to, że nie może być podawana

jako proszek, tabletka czy kapsułka. Produkt będący

żywnością funkcjonalną musi spełniać swoje zadania

spożywany w codziennej diecie w ilościach normalnych

(porównywalnych do spożycia produktu konwencjonalnego).

Korzystne oddziaływanie żywności funkcjonalnej na zdrowie

człowieka musi być udowodnione badaniami prowadzonymi

na ludziach, którzy spożywali badany produkt spożywczy.

Największym powodzeniem cieszą się wśród konsumentów

jogurty wzbogacane żywymi kulturami bakterii, jogurty

”light”, płatki śniadaniowe wzbogacane witaminami i

składnikami mineralnymi, margaryny niskotłuszczowe z

dodatkiem steroli roślinnych (obniżają poziom cholesterolu)

oraz napoje i soki owocowe „light”.

Problem w tym, że nie określono jak dotąd, jaka ilość danej

substancji jest rzeczywiście korzystna i terapeutyczna, a kiedy

już szkodliwa. Poza tym w regulacjach prawnych nie ustalono

granicy między żywnością „normalną”, a funkcjonalną

(producent może użyć znikomą ilość substancji bioaktywnej, a

na etykiecie widnieje juz napis, że jest to żywność

funkcjonalna). Nie wiemy także w jakim stopniu substancje te

mogą wchodzić w interakcje z lekami wydawanymi na receptę

oraz w jakiej formie substancje te mają być włączane do

produktów np. czy można stosować sztuczne witaminy czy

tylko pochodzenia naturalnego.

Jak mówi Dawid Byrne (członek

komisji europejskiej ds. zdrowia i

ochrony konsumentów)

" Musimy być świadomi tego, że urozmaicona dieta

pozostaje najlepszym sposobem sprzyjającym

prawidłowemu rozwojowi i funkcjonowaniu organizmu

oraz zachowaniu zdrowia. Żywność wzbogacona jest

stosowane u niektórych osób bądź specyficznych grup

populacyjnych głównie w celu uzupełnienia diety

deficytowej w podstawowe składniki odżywcze. Są one

również stosowane przez osoby, które z pewnych

względów chcą zwiększyć spożycie określonych

składników odżywczych. Etykiety muszą jasno i

wyraźnie informować konsumenta o sposobie

przyjmowania poszczególnych suplementów i o

ewentualnych przeciwwskazaniach ".

‘Jedzenie, picie, sen,

miłość cielesna -

wszystko z umiarem.’

Hipokrates

(ok. 460 - 377 p. n. e)

DZIĘKUJEMY 