stres wyklad 2a 2

background image

copyright wladyslaw losiak

copyright wladyslaw losiak

Hans Selye

Hans Selye

„STRES ŻYCIA”

„STRES ŻYCIA”

Odkrycie stresu i pierwsze

Odkrycie stresu i pierwsze

badania

badania

background image

copyright wladyslaw losiak

copyright wladyslaw losiak

Koncepcja Selyego –

Koncepcja Selyego –

punkt wyjścia

punkt wyjścia

poszukiwanie istoty choroby (czegoś
wspólnego dla wszystkich)

obserwacje takiego samego zespołu
reakcji organizmu na wstrzykiwanie
hormonów egzogennych oraz innych
„obcych” substancji

obserwacje tego zespołu jako reakcji na
szok termiczny, uraz, wysiłek fizyczny

background image

copyright wladyslaw losiak

copyright wladyslaw losiak

Triada Selyego

Triada Selyego

powiększenie kory nadnerczy

zmniejszenie grasicy, śledziony,

węzłów chłonnych

owrzodzenie żołądkowo – jelitowe

(późniejsze odkrycia)

spadek wagi ciała

zmiany w składzie chemicznym krwi,

płynów ustrojowych i tkanek

background image

copyright wladyslaw losiak

copyright wladyslaw losiak

General Adaptation

General Adaptation

Syndrome

Syndrome

obserwowana triada to:

„ogólny zespół choroby”

zespół reakcji
przystosowawczych organizmu

czyli GAS

dalsze obserwacje GAS – zespół
przebiega w trzech fazach

background image

copyright wladyslaw losiak

copyright wladyslaw losiak

Przebieg GAS

Przebieg GAS

FAZA ALARMOWA

powiększenie kory nadnerczy

zmniejszenie grasicy i węzłów chłonnych

owrzodzenie żołądkowo – jelitowe

FAZA ODPORNOŚCI

odwrotne zmiany w triadzie

FAZA WYCZERPANIA

powiększenie kory nadnerczy

zmniejszenie grasicy i węzłów chłonnych

owrzodzenie żołądkowo – jelitowe

background image

copyright wladyslaw losiak

copyright wladyslaw losiak

Zróżnicowanie przebiegu

Zróżnicowanie przebiegu

GAS

GAS

faza alarmowa – faza wyczerpania

(w przypadku zadziałania bardzo silnego
czynnika szkodliwego)

faza alarmowa – faza odporności

(w przypadku, kiedy „przywykniemy” do
czynnika szkodliwego, albo kiedy po
pewnym czasie on ustępuje)

background image

copyright wladyslaw losiak

copyright wladyslaw losiak

Local Adaptation

Local Adaptation

Syndrome

Syndrome

miejscowy zespół adaptacyjny, który przebiega w

tych samych fazach, ale jest zespołem zmian

specyficznych dla czynnika szkodliwego i „lokalnych”,

nie ma triady (innym przykładem LAS jest zapalenie)

GAS i LAS wzajemnie na siebie oddziałują, bardzo

silny LAS może wywołać GAS a występowanie GAS

może modyfikować przebieg LAS

faza wyczerpania może doprowadzić do śmierci, jeżeli

czynnik szkodliwy dotyka całego organizmu, czyli faza

wyczerpania obejmuje cały organizm (GAS), ale jeżeli

dotyczy tylko części organizmu (LAS), np. układu

mięśniowego i krążeniowego po wysiłku fizycznym, to

taki stan jest odwracalny i po wypoczynku układ

powraca do normy

background image

copyright wladyslaw losiak

copyright wladyslaw losiak

Energia przystosowania

Energia przystosowania

jest nieodnawialna

zużywa się w stresie

stres przyspiesza starzenie się organizmu

obserwacja zmian u szczurów trzymanych w

obniżonej temperaturze

– do 48 godzin – faza alarmowa
– do kilku miesięcy – faza odporności (utrzymywanie

zdolności do życia w niskiej temperaturze)

– po wielu miesiącach – faza wyczerpania (pogorszenie

zdolności do życia w niskiej temperaturze, zgon)

Konkluzja Selyego – wyczerpała się energia przystosowania

background image

copyright wladyslaw losiak

copyright wladyslaw losiak

GAS a stres

GAS a stres

Stres nie jest identyczny z GAS

GAS jest objawem stresu

Stres jest wspólnym mianownikiem
wszystkich zespołów
przystosowawczych ustroju

background image

copyright wladyslaw losiak

copyright wladyslaw losiak

Selye - definicja stresu

Selye - definicja stresu

STRES JEST STANEM, który przejawia się

swoistym zespołem, składającym się ze

wszystkich nieswoistych zmian

wywołanych w układzie biologicznym

stres jest stanem przejawiającym się

jako zespół

kryterium rozpoznania stresu jest

obserwowanie GAS

natężenie objawów GAS jest miarą

stresu

STRESOR – to czynnik wywołujący stres

background image

copyright wladyslaw losiak

copyright wladyslaw losiak

stres – inna definicja

stres – inna definicja

stan organizmu pojawiający się w
rezultacie niepowodzenia działania
normalnych, homeostatycznych
mechanizmów regulujących
przystosowanie

background image

copyright wladyslaw losiak

copyright wladyslaw losiak

Akcent psychologiczny

Akcent psychologiczny

w badaniach Selyego

w badaniach Selyego

obserwowanie objawów reakcji
alarmowej (triada) u szczura
poddanego przymusowemu
unieruchomieniu

GAS pojawia się również w
odpowiedzi na zagrożenie (fizyczne
lub symboliczne), niepewność,
nadmiar lub niedostatek informacji

background image

copyright wladyslaw losiak

copyright wladyslaw losiak

Alternatywne wyjaśnienie

Alternatywne wyjaśnienie

odkrycia Selyego (Sapolsky)

odkrycia Selyego (Sapolsky)

Zaobserwowany zespół zmian zwany
stresem to nie tyle efekt obcej
substancji w organiźmie, ale efekt
urazu psychicznego spowodowanego
niezdarnością badacza w
wykonywaniu zastrzyków – igła nie
trafiała, szczury spadały, były
gonione, łapane, wyciągane zza
zlewu, robiono im ponownie zastrzyk

background image

copyright wladyslaw losiak

copyright wladyslaw losiak

Choroby z przystosowania

Choroby z przystosowania

(1/2)

(1/2)

w stresie wydzielane są hormony
przeciwzapalne (np. kortyzol) i sprzyjające
zapaleniu (np. aldosteron)

choroby z przystosowania to takie, w których
istotną rolę odgrywa nieprawidłowy przebieg
GAS – nadmierne lub niedostateczne
wytwarzanie hormonów stresu

background image

copyright wladyslaw losiak

copyright wladyslaw losiak

Choroby z przystosowania

Choroby z przystosowania

(2/2)

(2/2)

nadciśnienie, choroby serca i naczyń
krwionośnych, choroby nerek,
rzucawka, ostre i przewlekłe
gośćcowe zapalenie stawów, choroby
zapalne skóry i oczu, alergie, choroby
psychiczne, zaburzenia seksualne,
choroby przewodu pokarmowego,
choroby przemiany materii,
nowotwory, zaburzenia odporności

background image

copyright wladyslaw losiak

copyright wladyslaw losiak

leczenie” stresem -

leczenie” stresem -

przeciwzapalne działanie

przeciwzapalne działanie

glukokortykoidów

glukokortykoidów

wytworzenie u szczurów miejscowego ogniska
zapalnego (wstrzyknięcie obcego ciała)

stres - unieruchomienie

efekty stresu różne:

słaby czynnik drażniący (słabe zapalenie) -
wyleczenie

silny czynnik drażniący (silne zapalenie) -
pogorszenie stanu

background image

copyright wladyslaw losiak

copyright wladyslaw losiak

Selye (1974)

Selye (1974)

Stress without

Stress without

distress

distress

stres jest nieswoistą reakcją organizmu
na wszelkie stawiane mu „żądanie”

...nieistotne jest, czy czynnik lub
sytuacja, jakiej stawiamy czoło, jest
przyjemna, czy nieprzyjemna. Liczy się
jedynie intensywność żądania
przystosowania się do sytuacji nowej lub
ponownego dostosowania do sytuacji...

background image

copyright wladyslaw losiak

copyright wladyslaw losiak

Selye (1974)

Selye (1974)

Stress without distress

Stress without distress

(cd.)

(cd.)

dobry i zły stres:

eustres i dystres

...nieswoiste żądanie aktywności jako
takiej jest istotą stresu...

...stres nie jest czymś, czego należy
unikać...

background image

copyright wladyslaw losiak

copyright wladyslaw losiak

Biologia stresu

Biologia stresu

HPA i SAM

HPA i SAM

background image

copyright wladyslaw losiak

copyright wladyslaw losiak

Neurobiologiczny mechanizm stresu

Neurobiologiczny mechanizm stresu

* oddz. zwrotne:

wzgórze

hipokamp

ciało migdałowate

podwzgórze

przysadka

** oddz. zwrotne:

ciało migdałowate

hipokamp

kora sensoryczna

WZGÓRZE

KORA

SENSORYCZNA

HIPOKAMP

CIAŁO

MIGDAŁOWATE

PODWZGÓRZE

PRZYSADKA

CZĘŚĆ

SYMPATYCZNA

AUN (**)

KORA

NADNERCZY

RDZEŃ

NADNERCZY

KORTYZOL(*)

ADRENALINA

background image

copyright wladyslaw losiak

copyright wladyslaw losiak

oś HPA (

oś HPA (

hypothalamic-pituitary-adrenal

hypothalamic-pituitary-adrenal

)

)

* oddz. zwrotne:

wzgórze

hipokamp

ciało migdałowate

podwzgórze

przysadka

** oddz. zwrotne:

ciało migdałowate

hipokamp

kora sensoryczna

WZGÓRZE

KORA

SENSORYCZNA

HIPOKAMP

CIAŁO

MIGDAŁOWATE

PODWZGÓRZE

PRZYSADKA

CZĘŚĆ

SYMPATYCZNA

AUN (**)

KORA

NADNERCZY

RDZEŃ

NADNERCZY

KORTYZOL(*)

ADRENALINA

background image

copyright wladyslaw losiak

copyright wladyslaw losiak

SAM (

SAM (

sympathetic-adrenal-medullary)

sympathetic-adrenal-medullary)

* oddz. zwrotne:

wzgórze

hipokamp

ciało migdałowate

podwzgórze

przysadka

** oddz. zwrotne:

ciało migdałowate

hipokamp

kora sensoryczna

WZGÓRZE

KORA

SENSORYCZNA

HIPOKAMP

CIAŁO

MIGDAŁOWATE

PODWZGÓRZE

PRZYSADKA

CZĘŚĆ

SYMPATYCZNA

AUN (**)

KORA

NADNERCZY

RDZEŃ

NADNERCZY

KORTYZOL(*)

ADRENALINA

background image

copyright wladyslaw losiak

copyright wladyslaw losiak

Struktury mózgowe

Struktury mózgowe

zaangażowane w procesie

zaangażowane w procesie

stresu

stresu

background image

copyright wladyslaw losiak

copyright wladyslaw losiak

Zróżnicowanie funkcji

Zróżnicowanie funkcji

osi HPA i SAM

osi HPA i SAM

Wyniki eksperymentu Lovallo (1990):

Warunki mobilizujące negatywnie -

HPA + SAM

Warunki mobilizujące pozytywnie -

SAM

background image

copyright wladyslaw losiak

copyright wladyslaw losiak

Zróżnicowanie funkcji

Zróżnicowanie funkcji

osi HPA i SNS – model Hintona

osi HPA i SNS – model Hintona

STRES

BRAK STRESU

POBUDZENIE

BRAK POBUDZENIA

CAŁKOWITE
RADZENIE SOBIE

NIEWYDOLNOŚĆ
RADZENIA SOBIE

MOBILIZACJA

BRAK MOBILIZACJI

SAM

HPA
SAM

HPA

Przyjemny relaks

Przyjemne podniecenie

Stan neurotyczny

Depresja

background image

copyright wladyslaw losiak

copyright wladyslaw losiak

Fizjologiczny wskaźnik stresu

Fizjologiczny wskaźnik stresu

życia

życia

CORTISOL AWAKENING RESPONSE

CORTISOL AWAKENING RESPONSE

t

kortyzol

background image

copyright wladyslaw losiak

copyright wladyslaw losiak

Ważniejsze zmiany wywołane przez kortyzol

Ważniejsze zmiany wywołane przez kortyzol

(aktywność systemu HPA) oraz aktywność

(aktywność systemu HPA) oraz aktywność

systemu SAM

systemu SAM

HPA – kortyzol

zwiększona synteza

katecholamin

wzmożenie funkcji pamięciowej

hipokampa*

zwiększenie wrażliwości

wzgórza na bodźce

zmiana równowagi obu

systemów immunologicznych

osłabienie odczynów zapalnych

zwiększona produkcja glukozy

zwiększone uwalnianie kwasów

tłuszczowych

uwalnianie wody i

zatrzymywanie sodu w nerkach

podwyższona wrażliwość

receptorów alfa i beta w

adrenoreceptorach

SAM

rozszerzenie źrenic

rozszerzenie oskrzeli

przyspieszenie

częstości uderzeń serca

i zwiększenie ich siły

zwężenie naczyń

krwionośnych

zgęstnienie śliny

zmniejszenie

wydzielania i

perystaltyki jelit

rozluźnienie pęcherza

wydzielanie adrenaliny

background image

copyright wladyslaw losiak

copyright wladyslaw losiak

Stres a odporność

Stres a odporność

immunologiczna

immunologiczna

Stres, szczególnie przewlekły ma wpływ na

procesy immunologiczne organizmu

Wpływ stresu polega na zakłóceniu,

rozchwianiu równowagi procesów

odpornościowych

Dwa rodzaje odporności:

Th1 – komórkowa

Th 2 – humoralna

Stres osłabia komórkową, co powoduje

nadmierną aktywność humoralnej

Dlatego zwiększa się ryzyko nowotworów, ale

także zaburzeń atopowych, np. astmy


Document Outline


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
stres wyklad 2a
stres wyklad 2a[1]
Wykład 2a
4 Stres Wyklad 4 2014
stres wyklad 8c
wykład 2a
stres wyklad 8b
stres wyklad 10b
stres wyklad 1a 2
stres wyklad 6a
stres wyklad 3a
wykład 2a (3 ) IIIr wymagania stawiane ściekom oczyszczonym 20010
wykład 2a (3 ) -IIIr, wymagania stawiane ściekom oczyszczonym 20010
Wykład 8 (2a), szkoła, Projektowanie Aplikacji Internetowych
stres wyklad 10a
stres wyklad 9b

więcej podobnych podstron