ŚRODKI ZAPALAJĄCE

Środki zapalające to związki chemiczne lub mieszaniny zdolne do wydzielania
w czasie spalania dużej ilości ciepła i wytwarzania wysokiej temperatury,
mogące dzięki swym właściwościom zapalać inne materiały i przedmioty oraz
razić ludzi i zwierzęta.
Podstawowym czynnikiem rażącym środków zapalających jest energia cieplna.
W takim ujęciu środkami zapalającymi są paliwa i materiały palne,
charakteryzujące się specjalnymi właściwościami:

temperaturą spalania rzędu 1100 stopni i większą;

wysoką wartością ciepła spalania;

dostatecznie długim czasem spalania;

stosunkowo łatwą zapalnością;

bezpieczeństwem podczas przygotowania, przechowywania i transportu;

odpornością na działanie środków gaśniczych.

Wysoka temperatura spalania jest niezbędna do nagrzania rażonego obiektu
powyżej temperatury zapłonu i zapalenia go.
Nawet do zapalenia łatwo palnych materiałów (słoma, siano, suche drewno)
trzeba temperatury kilkuset stopni (w przybliżeniu 200-300), a do zapalania
mokrego drewna, ropy naftowej, olejów i temu podobnych materiałów
nawet 300-600.
Ciepło wytwarzane w procesie spalania jest przekazywane do otoczenia,
przy czym na nagrzanie rażonego obiektu zużywana jest tylko niewielka jego część.
Stąd też temperatura wytwarzana przez środek zapalający powinna być
2-3 razy większa niż temperatura zapłonu rażonego obiektu.

Ze względu na skład chemiczny

środki zapalające dzielimy na:

środki zapalające

wymagające

do spalania tlenu

atmosferycznego

środki zapalające

nie wymagające

do spalania tlenu

atmosferycznego

Sód, potas, magnez i glin,
ich stopy oraz mieszaniny
zawierające ropę naftową
i produkty pochodne
(benzynę, naftę, oleje),
a także fosfor oraz związki
metaloorganiczne

Mieszany metali i tlenków
metali oraz soli bogatych
w tlen

Ze względu na stan skupienia

środki zapalające dzielimy na:

STAŁE

CIEKŁE

Sód i potas

Magnez i glin

Termit

Elektron

Fosfor

Metaliczne

środki

zapalające

Pirotechniczne

środki

zapalające

Niezagęszczone mieszanki

zapalające

Zagęszczone mieszanki

zapalające

Zagęszczone metalizowane

mieszanki zapalające

Roztwory samozapalające

Stałe środki zapalające

Mieszanina sproszkowanego glinu ze sproszkowanymi tlenkami innych
metali, zdolna (po zapaleniu) do samoczynnego procesu palenia,
dzięki obecności tlenu w tlenkach metali. Najbardziej efektywnym i
rozpowszechnionym termitem jest mieszanina składająca się
sproszkowanego aluminium (24 %) i tlenków żelaza (76 %).Palenie się
termitu przebiega na zasadzie wzajemnej wymiany tlenu, dzięki
czemu proces ten może zachodzić w całkowitej izolacji
od powietrza

Termit

Termit jest praktycznie jedynym stosowanym środkiem, który przepala

żelazo i niszczy konstrukcje betonowe. W celu obniżenia temperatury

zapłonu (1300

i zwiększeniu termicznego działania stosuje się tak zwany termit

zmodyfikowany, który oprócz wymienionych składników zawiera

dodatkowo utleniacz, np: azotan baru.

Palący się termit jest bardzo trudny do ugaszenia. Najskuteczniejszy sposób
jego gaszenia polega na obniżeniu temperatury poniżej temperatury zapłonu
(najlepiej poprzez oddziaływanie stałym dwutlenkiem węgla z gaśnicy śniegowej).

Stałe środki zapalające

Termit

Termit został wynaleziony w 1893 roku przez niemieckiego
chemika Hansa Goldschmidta.

Charakterystyczną cechą palącego się termitu jest wydzielanie się oślepiającego
białego płomienia i powstawanie ciekłego tlenku glinu w ilości około 40%
i roztopionego metalu - około 60%.

Wysoka temperatura, wytwarzająca się podczas spalania termitu, powoduje
nie tylko podpalenie wszystkich najtrudniej nawet zapalających się materiałów,
lecz także stapianie się płyt stalowych, przez które roztopiona szlaka z żelazem
może przenikać do wnętrza schronów.

Stałe środki zapalające

Elektron

Stop zawierający ponad 90 % magnezu, 2-6 % glinu oraz cynk i mangan.
Ma barwę srebrzystobiałą i małą gęstość - ok. 1.800 g/cm

. Wynaleziony

w Niemczech na pocz. XX w. z zamiarem wykorzystania w przemyśle lotniczym
z uwagi na znaczną wytrzymałość mechaniczną. Po podgrzaniu do temp. Topnienia
ok. 650° C energicznie reaguje z tlenem atmosferycznym i spala się oślepiającym
białoniebieskim płomieniem wytwarzając temperaturę 2500-3000° C.
W czasie spalania powstają duże ilości białego dymu. Z uwagi na te właściwości
stosowany w bombach zapalających elektronowych lub elektronowo termitowych,
zwłaszcza w II wojnie światowej .

Ciekłe środki zapalające

ciekłych środków zapalających

zalicza się ropę naftową i produkty jej przeróbki

(benzynę, naftę itp.) oraz produkty przeróbki węgla kamiennego (benzol, oleje).
Wymienione środki zapalające charakteryzują się bardzo dobrym efektem palnym.
Poza tym w czasie ich spalania powstaje intensywny płomień, co w poważnym
stopniu zwiększa efekt palny i zdolność do powierzchniowego rozprzestrzeniania się ognia.

Paliwa płynne

– to przede wszystkim paliwa ropopochodne Używane są

w miotaczach ognia, bombach, fugasach lub pod postacią „koktaili Mołotowa

”

Paliwa zagęszczone

– to paliwa płynne z domieszką zagęszczacza organicznego.

Najlepszymi zagęszczaczami są sole glinowe kwasów tłuszczowych.
W efekcie otrzymujemy galaretowatą masę o znakomitej przyczepności nazywanej

napalmem

Ciekłe środki zapalające

Początkowo do produkcji stosowano sole kwasu

ftenowego i

palm

itynowego.

Z pierwszych liter ułożono nazwę.

NAPALM

Wszystkie napalmy palą się dobrze, przez dłuższy czas, a temperatura ich palenia
dochodzi do

1200 stopni

i większej. Mieszanki te palą się spokojnie, jasnym

dymiącym płomieniem, rozpływają się i przenikają do zagłębień i szczelin.
Zagęszczone mieszanki zapalające przyklejają się dobrze do powierzchni różnych
przedmiotów, utrzymują się łatwo na powierzchni wody oraz zapalają i przepalają
łatwo palne przedmioty. Czas ich palenia wynosi od 5 do 15 minut.
Rażą one nie tylko płomieniem i wysoką temperaturą, lecz również produktami
spalania. Podczas palenia się zużywają one bardzo duże ilości tlenu (do spalenia
1 kg zagęszczonej mieszanki zapalającej potrzeba około 3,5 kg tlenu, tj. tyle,
ile zawarte jest ich w 11,7 m

powietrza).

Powstający przy spalaniu tlenek węgla działa trująco na ludzi.