Zasady kształtowania krajobrazu

ze szczególnym uwzględnieniem problemu

fragmentacji

i relacji przestrzennych między obszarami

wartościowymi przyrodniczo, a pozostałymi

terenami

Zasady kształtowania
krajobrazu

ze szczególnym uwzględnieniem

problemu fragmentacji i relacji

przestrzennych między obszarami

wartościowymi przyrodniczo,

a pozostałymi terenami

Zasady kształtowania

krajobrazu

1. Zasada zgodności sposobu kształtowania i użytkowania

krajobrazu z warunkami przyrodniczymi terenu

2. Zasada tworzenia systemów przyrodniczych - jako obszarów o

funkcji utrzymywania równowagi ekologicznej na danym obszarze
.

3. Zasada komplementarnego kształtowania struktury ekologicznej

krajobrazu.

Tworzone krajobrazowe systemy przyrodnicze powinny składać
się z różnych typów struktur przyrodniczych. osnowę systemu
przyrodniczego powinny stanowić: lasy, doliny rzeczne, rynny
jeziorne, wybrzeże morskie i pasma górskie.

4. Zasada optymalizacji struktury ekologicznej = zasada działania

dwukierunkowego

Główne korytarze ekologiczne w

Polsce

• Rozległe niegdyś obszary leśne oraz tereny wodno-błotne mają

obecnie ograniczony zasięg w wyniku działalności człowieka i
przekształcania powierzchni ziemi. Poprzez pozyskiwanie
nowych terenów pod użytki rolne oraz postępującą zabudowę
ograniczona została powierzchnia najcenniejszych siedlisk flory i
fauny a istniejące siedliska podzielone zostały na małe,
odizolowane od siebie płaty - FRAGMENTACJA.

• Występowanie gatunków o wysokich wymaganiach

przestrzennych i ich swobodne przemieszczanie się w
podzielonym środowisku jest możliwe jedynie dzięki obecności
korytarzy ekologicznych (korytarzy migracyjnych fauny) .

• Korytarze są to tereny leśne, zakrzaczone i

podmokłe z naturalną roślinnością o przebiegu
liniowym (pasowym) położone pomiędzy płatami
obszarów siedliskowych.

Korytarze ekologiczne

• W zależności od dominującego typu siedliska

tworzącego korytarz ekologiczny wyróżnić można
korytarze wodne i siedlisk hydrogenicznych, korytarze
o przewadze siedlisk kserotermicznych, korytarze
zdominowane przez siedliska leśne oraz korytarze
ekosystemów górskich lub nadmorskich.

• W Polsce główne korytarze o randze międzynarodowej

związane są z dolinami Wisły i Odry, łańcuchami
górskimi oraz z pasmami łączącymi obszary węzłowe
w strefie pojezierzy.

Główne korytarze ekologiczne w

Polsce

Najważniejsze leśne

korytarze ekologiczne przebiegające przez Polskę to:

- korytarz "północny" o przebiegu: Puszcza Augustowska/Puszcza Białowieska-Dolina Biebrzy-
Puszcza Piska-Puszcza Nidzicka-Bory Tucholskie-Lasy Wałeckie-Puszcza Notecka-Bory
Zielonogórskie-Bory Dolnośląskie
- korytarz "karpacki" o przebiegu: Bieszczady-Beskid Niski-Beskid Sądecki-Beskid Makowski-
Beskid Żywiecki-Beskid Śląski.

Opisane korytarze mają charakter transgraniczny - posiadają

kontynuację poza granicami Polski i stanowią fragmenty korytarzy europejskich

Krajowy system obszarów

chronionych

• Ekologiczny system obszarów

chronionych- ESOCh =
Wielkoprzestrzenny system
obszarów chronionych- WSOCh

• ciągłość przestrzenna obszarów chronionych,

tworzenie korytarzy i stref buforowych, tereny
różnej rangi ochronnej

Sieć ECONET- część EECONETu

• Krajowa sieć ekologiczna ECONET-POLSKA jest

wielkoprzestrzennym systemem
obszarów węzłowych najlepiej
zachowanych pod względem
przyrodniczym i reprezentatywnych dla
różnych regionów przyrodniczych kraju,
wzajemnie ze sobą powiązanych
korytarzami ekologicznymi, które
zapewniają ciągłość więzi przyrodniczych
w obrębie tego systemu.

Sieć ECONET

• Sieć ECONET-POLSKA pokrywa 46% kraju.
• Składa się ona z obszarów węzłowych i łączących je

korytarzy ekologicznych, wyznaczonych na podstawie
takich kryteriów, jak naturalność, różnorodność,
reprezentatywność, rzadkość i wielkość.

• Wyznaczono ogółem

78 obszarów węzłowych

(46

międzynarodowych i 32 krajowe,

które razem obejmują 31%

powierzchni kraju) oraz

110 korytarzy ekologicznych

(38

międzynarodowych i 72 krajowe

, które razem obejmują 15%

powierzchni kraju).

• Sieć ECONET-POLSKA zawiera także obszary prawnie

chronione (parki narodowe i krajobrazowe oraz
rezerwaty), które najczęściej są "wbudowane" w
najcenniejsze fragmenty obszarów węzłowych jako tzw.
biocentra (regionalne i lokalne).

Sieć ECONET

Zasady kształtowania

krajobrazu

5. Zasada wzbogacania ekologicznego terenów nieobjętych ochrona

prawną. Zasada ta jest warunkiem koniecznym skutecznej
ochrony przyrody w izolowanych obszarach chronionych, jak i
ochrony samego krajobrazu obszarów niechronionych: trzeba
chronić różnorodność biologiczną WSZĘDZIE!!!

6. Zasada spójności systemów przyrodniczych różnych szczebli

7. Podobna do poprzedniej, zasada zbieżności kształtowania

struktury przyrodniczej na rożnych poziomach.

8. Zasada ochrony dużych obszarów zajętych przez ekosystemy o

charakterze naturalnym i półnaturalnym ( w tym kompleksów
leśnych i wodno-torfowiskowo-łąkowych).

Doliny rzeczne są często osiami

ekologicznymi w strukturze krajobrazu

Zasady kształtowania

krajobrazu

9. Zasada ochrony naturalnych ekotonów: stref styku

ekosystemów naturalnych: leśno-torfowiskowych, leśno-
wodnych, łąkowo-wodnych, brzegu morskiego, strefy górnej
granicy lasu.

10. Zasada przyjaznego zagospodarowania sąsiedztwa obszarów

wartościowych przyrodniczo ( zasada tworzenia stref
buforowych).

11. Zasada niezaburzania naturalnych fitocenoz i ekosystemów.

12. Zasada większej korzyści ekologicznej w krótszym czasie:

wybierać opcje kształtowania krajobrazu dające szybszy efekt:
np. Dolesienia na szlaku korytarzy lub powiększania
kompleksów leśnych, korelowania z innymi ekosystemami
naturalnymi.