Umowy

• Nazwane:

– stypizowane w KC lub innych aktach prawnych,

– regulacje mogą zawierać przepisy względnie i

bezwzględnie obowiązujące,

– w sprawach nieuregulowanych w umowie znajdą

zastosowanie przepisy zawarte w odpowiedniej

regulacji.

• Nienazwane:

– nie są stypizowane,

– to strony dokonują ustalenia treści stosunku prawnego,

– wymagają szczegółowej regulacji,

– mogą znaleźć do nich zastosowanie ogólne przepisy

prawa zobowiązań,

– w

sprawach

nieuregulowanych

poszukuje

się

podobieństw do instytucji znanych z umów nazwanych

.

Zobowiązania

• Starannego działania

– np.:

– umowa zlecenia, świadczenie usług

nie

uregulowanych

innymi

przepisami (art. 750 KC).

• Rezultatu

– np.:

– o dzieło,
– o roboty budowlane.

UMOWA ZLECENIA

• Art. 734 i nast. KC
• jest

to

umowa

starannego

działania

• wymóg

zachowania

należytej

staranności

– art. 355 i 472 KC

– zaostrzenie tego warunku ma miejsce

w

przypadku

prowadzenia

działalności zawodowej

Przedmiot umowy

• Zobowiązanie się przez

przyjmującego

zlecenie

do dokonania określonej

czynności

prawnej

na rzecz

dającego zlecenie

(w

swoim imieniu na jego rachunek)

.

• Czynność prawna a czynność faktyczna.
• Jeśli umowa nie stanowi inaczej, zlecenie

zawiera także pełnomocnictwo

do dokonania

tej czynności, co jednak nie narusza
przepisów o formie - art. 734§2 KC.

Wynagrodzenie

• Nie

jest to

umowa odpłatna

tzn.

wynagrodzenie nie jest jej cechą
konstytutywną

.

• Umowa lub okoliczności mogą

przesądzać

o

braku

wynagrodzenia, jeżeli jest inaczej,
to umowa jest odpłatna.

• Wysokość wynagrodzenia:

– umowa,
– taryfa,
– nakład pracy.

• Termin płatności:

– umowa,
– przepis szczególny,
– art. 744 KC - po wykonaniu zlecenia.

• Zaliczka:

– jeżeli wykonanie wymaga wydatków, dający

zlecenie ma na żądanie przyjmującego
zlecenie udzielić mu zaliczki art. 743 k.c.

Zawodowe wykonywanie

• Gdy

A

zajmuje

się

zawodowo

wykonywaniem zleceń

, to:

– jeżeli złożono mu ofertę podjęcia się

określonego zlecenia, a on nie jest nią
zainteresowany,

powinien

wówczas

niezwłocznie zawiadomić dającego zlecenie.

– jeżeli zaś sam oświadczył drugiej osobie

gotowość podjęcia się określonych czynności,
a nie chce podejmować się tej konkretnej,
wówczas również ma taki obowiązek.

Sposób wykonywania

•

nie wskazany w umowie

- właściwy dla

danego rodzaju czynności,

•

wskazany w umowie

:

–

można go zmienić za zgodą dającego

zlecenie,

–

w braku możliwości uzyskania zgody

dającego zlecenie, można zmienić sposób

wykonywania, o ile zachodzi uzasadniony

powód do przypuszczenia, że dający

zgodziłby się na zmianę wiedząc o

istniejącym stanie rzeczy

• Powierzenie osobie trzeciej

–

zasada

: nie można powierzyć wykonania takiej

osobie,

–

wyjątkowo

można, gdy:

•

dopuszcza to umowa,

•

okoliczności,

•

zwyczaj.

–

w razie takiego powierzenia, powstaje obowiązek

niezwłocznego powiadomienia o osobie i jej

miejscu zamieszkania (dzięki temu odpowiada się

tylko za brak należytej staranności w wyborze),

–

przyjmujący odpowiada za wykonanie zlecenia

przez

osobę,

której

wykonanie

zlecenia

powierzył,

–

zastępca odpowiada wobec dającego zlecenie.

Przypadkowa utrata

rzeczy

• Jeżeli powierzono zlecenie osobie

trzeciej bez upoważnienia, a przy jego
wykonywaniu

utracono

lub

uszkodzono

rzecz

zleceniodawcy,

wówczas

odpowiedzialnością

zleceniobiorcy objęte są przypadkowa
utrata lub uszkodzenie (chyba, że
nastąpiłby również wtedy, gdy zlecenie
wykonywałby sam zleceniobiorca)

Obowiązki zleceniobiorcy

• dokonanie czynności prawnej,
• udzielanie zlecającemu informacji o stanie

sprawy,

• złożenie sprawozdania po wykonaniu lub w

razie rozwiązania umowy,

• wydanie wszystkiego, co uzyskał dla

zleceniodawcy przy wykonywaniu,

• rozliczenie się z otrzymanej zaliczki.
• nie wolno mu używać we własnym interesie

rzeczy i pieniędzy dającego zlecenie.

Prawa zleceniobiorcy

• Możliwość otrzymania zaliczki 743 k.c.
• Ewentualne wynagrodzenie płatne co do zasady po

wykonaniu zlecenia 744 k.c.

• Zwrot wydatków poczynionych dla należytego

wykonania zlecenia.

• Żądanie zwolnienia z obowiązków zaciągniętych

przez niego w imieniu własnym.

• Prawo wypowiedzenia zlecenia w każdym czasie art.

746.

– ale jeżeli zlecenie jest odpłatne, to wypowiedzenie bez

ważnego powodu rodzi odpowiedzialność odszkodowawczą

.

Obowiązki dającego zlecenie

• wypłacić ewentualną zaliczkę,
• zwrócić wydatki poczynione przez

przyjmującego

dla

należytego

wykonania zlecenia,

• zwolnić od zobowiązań zaciągniętych

w

imieniu

własnym

przez

przyjmującego

a

na

rachunek

dającego zlecenie,

• zapłacić wynagrodzenie

Prawa dającego zlecenie

• Prawo wypowiedzenia zlecenia w każdym czasie :

– za zwrotem wydatków poczynionych przez

przyjmującego,

– a w przypadku zlecenia odpłatnego, dodatkowo,

za zapłatą części wynagrodzenia.

– jeśli wypowiedzenie następuje bez ważnego

powodu, to dający zlecenie odpowiada również

za wynikłą stąd szkodę.

• Prawo żądania wykonania zlecenia.
• Prawo żądania stosownego sprawozdania.
• Prawo żądania wydania tego, co dla niego

uzyskano.

Wygaśnięcie umowy

zlecenia

• Wykonanie umowy.
• Śmierć zleceniobiorcy, chyba że

umowa stanowi inaczej.

Śmierć zleceniodawcy

• W razie śmierci zleceniodawcy umowa

nie

wygasa,

chyba

że

inaczej

zastrzeżono.

• Jeżeli

jednak

umowa

przewiduje

wygaśnięcie,

to

zleceniobiorca

powinien nadal pełnić swe czynności
gdyby zleceniodawcy groziła szkoda,
aż do czasu innego zarządzenia przez
spadkobiercę lub przedstawiciela.

Umowy o świadczenie

usług

• mocą art. 750 KC

stosuje się

przepisy o zleceniu do umów o
świadczenie usług gdzie indziej
nie uregulowanych.

• wyraźnie wyłączone są więc np:

komis,

agencja,

dostawa,

transport.

Przedawnienie

• Art. 751 k.c. stanowi lex specialis w stosunku do

art. 118 i nast. k.c.

• Art. 751. Z

upływem lat dwóch

przedawniają się:

–

1)

roszczenia o wynagrodzenie za spełnione

czynności i o zwrot poniesionych wydatków przysługujące

osobom, które stale lub w zakresie działalności

przedsiębiorstwa trudnią się czynnościami danego

rodzaju; to samo dotyczy roszczeń z tytułu zaliczek

udzielonych tym osobom;

–

2)

roszczenia z tytułu utrzymania, pielęgnowania,

wychowania lub nauki, jeżeli przysługują osobom

trudniącym się zawodowo takimi czynnościami albo

osobom utrzymującym zakłady na ten cel przeznaczone.

Umowa zlecenie a umowa

o pracę

• W praktyce często zdarza się, iż

usługi

wykonywane

przez

zleceniobiorców są wykonywane w
warunkach umowy o pracę

• W

powyższym

przypadku

możliwym jest ustalenia istnienia
stosunku pracy (inspektor pracy,
sąd pracy).

Istotne cechy stosunku

pracy

• Art. 22. § 1 K.P. stanowi, że przez nawiązanie stosunku

pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy
określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego
kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez
pracodawcę, a pracodawca - do zatrudniania pracownika za
wynagrodzeniem.

• Art. 22 § 1

1

K.P. przesądza, iż zatrudnienie w warunkach

określonych wyżej jest zatrudnieniem na podstawie stosunku
pracy, bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy.

• Z kolei, zgodnie z art. 22 § 1

1

K.P. nie jest dopuszczalne

zastąpienie umowy o pracę umową cywilnoprawną przy
zachowaniu warunków wykonywania pracy, określonych
wyżej.

Istotne cechy stosunku

pracy

•

Stroną zobowiązaną do pracy jest osoba
fizyczna

•

Zobowiązuje się ona do świadczenia pracy w
zamian za wynagrodzenie

•

Zobowiązanie obejmuje samo pełnienie pracy

•

Brak ryzyka realizacji zobowiązania po
stronie pracownika,

•

Osobiste świadczenie pracy

•

Kierownictwo pracodawcy

Umowa o dzieło

• uregulowana w art. 627 i nast. KC
• jest to umowa

rezultatu

• wymóg

zachowania

należytej

staranności

– art. 355 i 472 KC

– zaostrzenie tego warunku ma miejsce

w

przypadku

prowadzenia

działalności zawodowej

Strony umowy

• Przyjmujący

:

– zobowiązuje się do wykonania

oznaczonego dzieła,

• Zamawiający

:

– zobowiązuje się do odbioru dzieła i

zapłaty wynagrodzenia

Wynagrodzenie

• Jest

to

umowa

odpłatna

więc

wynagrodzenie należy do elementów
przedmiotowo istotnych.

• Sposób określenia:

– Kwota,
– Wskazanie podstaw do ustalenia,
– W braku takich danych należy się zwykłe

wynagrodzenie za dzieło tego rodzaju,

– Uzasadniony nakład pracy

Wynagrodzenie

kosztorysowe art. 629 i

630 k.c.

Określa się je na podstawie zestawienia

planowanych prac i kosztów.

• Zmiana:

– Ze względu na decyzję organu powodującą

wzrost

cen

obowiązujących w obliczeniach kosztorysowych,

– Ze względu na konieczność dokonania

dodatkowych

prac

:

• Kosztorys sporządził zamawiający

– przyjmujący może

żądać podwyższenia wynagrodzenia,

• Kosztorys sporządził przyjmujący

- może on żądać

podwyższenia wynagrodzenia jedynie wtedy, gdy nie można

było przy zachowaniu należytej staranności przewidzieć

konieczności wykonania takich prac.

Wynagrodzenie

ryczałtowe art. 632 k.c.

• Można

żądać

podwyższenia

jedynie

w

przypadku

nadzwyczajnej zmiany stosunków

,

której nie można było przewidzieć
i przyjmującemu groziłaby rażąca
strat

• O

podwyższeniu

albo

o

rozwiązaniu umowy orzeka

sąd

.

Uwaga!

• Nie można żądać podwyższenia

wynagrodzenia

jeżeli

prace

wykonano

bez

zgody

zamawiającego – art 630 par. 2
k.c.

Odstąpienie

zamawiającego

• W

przypadku

znacznego

podwyższenia

ceny

przy

wynagrodzeniu

kosztorysowym,

zamawiający może od umowy
niezwłocznie odstąpić za zapłatą
odpowiedniej

części

wynagrodzenia.

Obowiązki przyjmującego

• Wykonać

niewadliwie

dzieło

z

należytą starannością.

• W przypadku wykonywania dzieła z

powierzonych mu materiałów, użyć

ich w sposób odpowiedni, złożyć

rachunek i zwrócić część nie zużytą.

• Informować

niezwłocznie

zamawiającego

o

wszelkich

przeszkodach

Prawa przyjmującego

• Żądanie wynagrodzenia.
• Żądanie współdziałania ze strony

zamawiającego, o ile jest to konieczne

dla prawidłowego wykonania dzieła

– (

brak tego współdziałania uprawnia do

odstąpienia od umowy- art. 640 k.c

.)

• Żądanie odebrania dzieła – art 644.
• Prawo

do

wynagrodzenia

mimo

niewykonania – art.. 639 k.c.

Obowiązki zamawiającego

• Obowiązek odbioru dzieła świadczonego

przez przyjmującego zgodnie z jego
zobowiązaniem.

• Obowiązek zapłaty wynagrodzenia.
• Obowiązek współdziałania.
• Obowiązek zapłaty wynagrodzenia mimo

niewykonania – o ile przyjmujący był gotów
wykonać dzieło ale doznał przeszkody ze
strony zamawiającego – art 639 k.c..

Prawa zamawiającego

• W przypadku wadliwego wykonywania, zamawiający

może żądać zmiany sposobu wykonywania z

zagrożeniem odstąpieniem od umowy.

• Rękojmia za wady fizyczne (istotne wady) ew.

roszczenia z tytułu niezgodności dzieła z umową.

• Do czasu ukończenia zamawiający może odstąpić od

umowy za zapłatą wynagrodzenia (można sobie

potrącić część nie poniesionych jeszcze kosztów) –

art 644 k.c.

• W przypadku takiego opóźnienia rozpoczęcia lub

wykończenia dzieła, które świadczy o tym, że nie uda

się dotrzymać terminu wykonania, zamawiający może

niezwłocznie od umowy odstąpić – art 635 k.c..

Wykonanie zastępcze –

art.. 636 k.c.

• W

przypadku

bezskutecznego

upływu terminu wyznaczonego do
zmiany

sposobu

wykonywania

dzieła (wadliwość, sprzeczność z
umową).

• Na koszt i niebezpieczeństwo

przyjmującego.

Śmierć przyjmującego –

art. 645 k.c.

•

Umowa o dzieło, którego wykonanie zależy od

osobistych przymiotów przyjmującego zamówienie,

rozwiązuje

się

wskutek

jego

śmierci

lub

niezdolności do pracy.

•

Jeżeli materiał był własnością przyjmującego

zamówienie,

a

dzieło

częściowo

wykonane

przedstawia ze względu na zamierzony cel umowy

wartość

dla

zamawiającego,

przyjmujący

zamówienie lub jego spadkobierca może żądać,

ażeby zamawiający odebrał materiał w stanie, w

jakim się znajduje, za zapłatą jego wartości oraz

odpowiedniej części wynagrodzenia.

Przedawnienie

• Art. 646 k.c. Stanowi lex specialis

w stosunku do art. 118 i nast. k.c.

• Roszczenia wynikające z umowy o

dzieło przedawniają się z

upływem

lat dwóch

od dnia oddania dzieła, a

jeżeli dzieło nie zostało oddane -
od dnia, w którym zgodnie z
treścią umowy miało być oddane.

Zlecenie i dzieło a VAT

• Art. 15 ust 1 ustawy o VAT:  Podatnikami są osoby prawne,

jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz

osoby

fizyczne,

wykonujące

samodzielnie

działalność

gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub
rezultat takiej działalności

.

• 2. Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność

producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów
pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także
działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas,
gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach
wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób
częstotliwy.

Działalność

gospodarcza

obejmuje

również

czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości
niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów
zarobkowych.

Zlecenie i dzieło a VAT

• 3. Za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą, o

której mowa w ust. 1, nie uznaje się czynności:

–

1)

z tytułu których przychody zostały wymienione w

art. 12 ust. 1-6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku

dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz.

176, z późn. zm.;

–

3)

z tytułu których przychody zostały

wymienione w

art. 13 pkt 2-9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku

dochodowym od osób fizycznych, jeżeli z tytułu wykonania

tych czynności osoby te są związane ze zlecającym

wykonanie tych czynności prawnymi

więzami tworzącymi

stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności

i wykonującym zlecane czynności co do warunków

wykonywania

tych

czynności,

wynagrodzenia

i

odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności

wobec osób trzecich,

Zlecenie i dzieło a VAT

• 3a. Przepis ust. 3 pkt 3 stosuje się odpowiednio do usług

twórców i artystów wykonawców w rozumieniu przepisów o

prawie autorskim i prawach pokrewnych, wynagradzanych

w formie honorariów za przekazanie lub udzielenie licencji

do praw autorskich lub praw artystycznego wykonania albo

ich wykonanie, w tym również wynagradzanych za

pośrednictwem

organizacji

zbiorowego

zarządzania

prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi.

• Art. 113. 1.

 Zwalnia się od podatku

podatników, u których

wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła łącznie

w poprzednim roku podatkowym kwoty wyrażonej w

złotych odpowiadającej równowartości 10.000 euro. Do

wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku.