Dr Renata Orłowska, MSG, SSW
Chojnice 2010

1

Usługi

to świadczenie społecznie

użytecznych czynności,

niezwiązanych bezpośrednio z

wytwarzaniem dóbr rzeczowych.

Międzynarodowy obrót

Międzynarodowy obrót

usługami

usługami

Dr Renata Orłowska, MSG, SSW
Chojnice 2010

2

Współczesne gospodarki narodowe:

Współczesne gospodarki narodowe:

1.

Układ

trójsektorowy

gospodarki:



rolnictwo



przemysł przetwórczy



usługi

2. Układ

dwusektorowy

w gospodarkach

najbardziej rozwiniętych:



przemysł:

* agrobiznes
* przemysł wydobywczy
* przemysł przetwórczy



usługi

Dr Renata Orłowska, MSG, SSW
Chojnice 2010

3

Cechy charakterystyczne usług:

Cechy charakterystyczne usług:



usługa to

produkt niematerialny

,

którego użyteczność konkretyzuje się

u usługobiorcy lub w rzeczy, którą on

posiada;



usługi będące przedmiotem

gospodarowania wytwarza się w

procesie produkcji

;



usługa jest szczególnym rodzajem

wartości użytkowej

, która jest

wytwarzana w wyniku pracy ludzkiej;

Dr Renata Orłowska, MSG, SSW
Chojnice 2010

4

W krajach rozwiniętych usługi tworzą

W krajach rozwiniętych usługi tworzą

około 60-70 % PKB i około 60% całego

około 60-70 % PKB i około 60% całego

zatrudnienia.

zatrudnienia.

Istota usług sprawia, że większość z

nich konsumowana jest na miejscu

wytworzenia i nie może być

przedmiotem

obrotu

międzynarodowego.

Dr Renata Orłowska, MSG, SSW
Chojnice 2010

5

Czynniki wzrostu znaczenia usług:

Czynniki wzrostu znaczenia usług:



wzrost zamożności społeczeństw i zwiększenie

ilości wolnego czasu

(turystyka, bankowość)



wzrost produkcji towarów pociągających za

sobą rozwój usług uzupełniających

(transport,

ubezpieczenie towarów)



postęp techniczny, który kreuje nowe rodzaje

usług

(TV satelitarna, usługi międzybankowe

świadczone za pośrednictwem satelitów)



świadczenie usług na odległość

(komputerowa

rezerwacja biletów, Internet shopping)



wzrost specjalizacji usług



rozwój wyspecjalizowanych firm usługowych

Dr Renata Orłowska, MSG, SSW
Chojnice 2010

6

Szeroko pojmowana

Szeroko pojmowana

międzynarodowa wymiana

międzynarodowa wymiana

usług występuje wtedy,

usług występuje wtedy,

gdy usługodawca

gdy usługodawca

i usługobiorca są

i usługobiorca są

podmiotami różnych

podmiotami różnych

krajów.

krajów.

Dr Renata Orłowska, MSG, SSW
Chojnice 2010

7

Dwie grupy usług

Dwie grupy usług



tzw.

usługi niewyodrebnione

, mające związek z innymi formami

międzynarodowych przepływów gospodarczych (w tym też z innymi

usługami), nie rejestrowane jako samodzielne transakcje handlowe,

lecz zawarte w innych, zwłaszcza transakcjach międzynarodowego

handlu towarowego

(np. związane z przygotowaniem, negocjacjami i nadzorowaniem

realizacji transakcji handlowych);



samodzielne usługi

, których międzynarodowy przepływ ujmowany

jest w osobnych, międzynarodowych transakcjach handlowych.

Dr Renata Orłowska, MSG, SSW
Chojnice 2010

8

Rodzaje usług:

Rodzaje usług:



Usługi sensu stricto:

-

transport

-

turystyka i podróże

-

pozostałe transportowe

-

inne (ubezpieczenia niehandlowe, bankowe,
biznesu, komunikacyjne, reklama, leasing itp.)



Usługi czynnikowe:

- dochody od kapitału

zainwestowanego za granicą

-

dochody z pracy za granicą

Dr Renata Orłowska, MSG, SSW
Chojnice 2010

9

Klasyfikacji sektora usług dokonano w

ramach

Rundy Urugwajskiej GATT.

W jej wyniku podpisano m.in.

Układ

Ogólny w Sprawie Handlu Usługami

General Agreement on Trade

in Services (GATS).

Dr Renata Orłowska, MSG, SSW
Chojnice 2010

10

Klasyfikacja GATS:

•Usługi biznesowe

•Komunikacyjne

•W zakresie budownictwa i pokrewnych
inżynieryjnych

•Dystrybucyjne

•Edukacyjne

•Środowiskowe

•Finansowe

•Związane z ochroną zdrowia i usługi
socjalne

•Związane z turystyka i podróżami

•W zakresie rekreacji, kultury i sportu

•Transportowe

•Inne nie uwzględnione gdzie indziej

Dr Renata Orłowska, MSG, SSW
Chojnice 2010

11

GATS

jest pierwszą wielostronną

umową międzynarodową, która

ustanawia zasady swobodnego obrotu

usługami.

Żaden z artykułów GATS nie

przyjmuje definicji usługi.

Dr Renata Orłowska, MSG, SSW
Chojnice 2010

12

Mimo braku doprecyzowania terminu

„usługa” GATS jasno określa,

w jakim

przypadku dochodzi do międzynarodowego

handlu usługami

.

W świetle art. I ust. 2 następuje to,
gdy usługa jest świadczona:



z terytorium jednego kraju na terytorium innego
kraju, jest to

tzw. usługa transgraniczna

, nie

jest konieczne przemieszczanie się usługodawcy
lub usługobiorcy
(np. porada prawna przez telefon lub kształcenie
korespondencyjne);

Dr Renata Orłowska, MSG, SSW
Chojnice 2010

13



na terytorium jednego kraju dla

usługobiorcy któregokolwiek innego kraju;

jest to

tzw. konsumpcja za granicą

, czyli

sytuacja, gdy usługobiorca udaje się do

kraju usługodawcy (np.wyjazd turystyczny,

na studia zagraniczne);



przez usługodawcę jednego kraju poprzez

jego

obecność handlową

na terytorium

innego kraju

(np.przedstawicielstwo,

oddział czy przedsiębiorstwo);

Dr Renata Orłowska, MSG, SSW
Chojnice 2010

14



przez usługodawcę jednego kraju poprzez

obecność osób fizycznych

na terytorium

któregokolwiek innego kraju; zagraniczny
usługodawca wysyła swój personel do
kraju usługobiorcy i tam następuje
świadczenie usługi.

Dr Renata Orłowska, MSG, SSW
Chojnice 2010

15

Światowy handel usługami w wybranych

Światowy handel usługami w wybranych

regionach

regionach

w latach 2000-2007

w latach 2000-2007

(w procentach)

(w procentach)

Dr Renata Orłowska, MSG, SSW
Chojnice 2010

16

Całkowity światowy obrót usługami w

Całkowity światowy obrót usługami w

2007 roku

2007 roku

Główni eksporterzy usług w 2008 roku

Główni eksporterzy usług w 2008 roku

 

Wartość

Udział

Roczna zmiana procentowa

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2008

 

2000

2008

 

2000-

08

2006

2007

2008

Eksporterzy

 

   

 

   

 

 

 

Unia Europejska (27)

402,7

42,6

45,2

13

11

21

15

UE (27) eksport

zewnętrzny

195,4

 

...

21,9

 

...

8

19

19

USA

90,6

 

14,5

10,2

 

8

10

13

17

Japonia

46,8

 

7,4

5,3

 

8

5

12

11

Korea PŁd

43,5

 

3,9

4,9

 

16

8

30

30

Chiny

38,4

 

1,1

4,3

 

34

36

49

23

Singapur

28,8

 

3,4

3,2

 

12

18

26

2

Hongkong , Chiny

28,5

 

3,7

3,2

 

11

10

14

11

Norwegia

21,6

 

2,8

2,4

 

11

-1

19

13

Rosja

15,0

 

1,0

1,7

 

20

11

17

27

Kanada

11,9

 

2,2

1,3

 

6

8

6

7

Indie

11,1

 

0,6

1,2

 

24

32

18

23

Australia

8,9

 

1,2

1,0

 

9

3

14

23

Egipt

8,2

 

0,8

0,9

 

15

16

27

17

Turcja

7,8

 

0,9

0,9

 

13

-2

32

26

Ukraina

7,6

 

0,8

0,9

 

13

19

14

25

Powyżej 15

770,0

86,7

86,5

-

-

-

-

Główni importerzy usług , 2008

Główni importerzy usług , 2008

 

Wartość

Udział

Roczna zmiana procentowa

 

2008

 

2000

2008

 

2000-

08

2006

2007

2008

Importerzy

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Unia Europejska (27)

363,6

35,6

34,8

12

11

18

12

UE (27) import zewnętrzny

162,1

 

...

15,5

 

...

12

15

16

USA

104,7

 

15,7

10,0

 

6

5

3

10

Japonia

54,0

 

8,0

5,2

 

6

6

14

10

Chiny

50,3

 

2,5

4,8

 

22

21

26

16

Indie

41,4

 

2,1

4,0

 

22

20

24

34

Korea Płd

37,2

 

2,6

3,6

 

16

15

26

28

Singapur

29,8

 

3,0

2,9

 

11

17

23

2

Zjednoczone Emiraty

Arabskie

25,5

 

1,1

2,4

 

24

23

42

33

Tajlandia

23,0

 

1,6

2,2

 

17

13

11

26

Kanada

20,3

 

2,2

1,9

 

10

13

14

9

Australia

15,1

 

1,5

1,5

 

12

5

15

16

Hongkong, Chiny

14,9

 

1,5

1,4

 

12

11

20

7

Norwegia

14,5

 

1,2

1,4

 

14

2

33

10

Indonezja

13,8

 

1,0

1,3

 

17

10

16

45

Rosja

13,0

 

0,6

1,2

 

24

31

39

39

Powyżej 15

820,0

80,2

78,7

-

-

-

-

Dr Renata Orłowska, MSG, SSW
Chojnice 2010

19

Światowy eksport usług wg kategorii,

Światowy eksport usług wg kategorii,

1990, 1995, 2002 (w mld USD)

1990, 1995, 2002 (w mld USD)

Usługi transportowe

Usługi turystyczne

Pozostałe usługi

Dr Renata Orłowska, MSG, SSW
Chojnice 2010

20

Światowy eksport usług transportowych i

Światowy eksport usług transportowych i

światowy eksport towarowy (I kw. 2008, I

światowy eksport towarowy (I kw. 2008, I

kw. 2009)

kw. 2009)

Dr Renata Orłowska, MSG, SSW
Chojnice 2010

21

Światowy eksport usług turystycznych

Światowy eksport usług turystycznych

(I kw.2008, I

(I kw.2008, I

kw.2009)

kw.2009)