Dlaczego

studiować

teorię

organizacji?

1. Dają trwały punkt odniesienia

2. Pozwalają na skuteczne porozumiewanie się

i wchodzenie w relacje, układy z innymi
ludźmi

3. Umożliwiają,

a

wręcz

zmuszają

do

nieustannego poznawania naszego świata.

!

SZKOŁA NAUKOWEJ ORGANIZACJI PRACY

 Frederick W. Taylor.

Cztery zasady Taylora

1. opracowanie prawdziwej nauki zarządzania,

aby można było ustalić najlepszą metodę
wykonania każdego zadania

2. naukowy dobór robotników, aby powierzyć im

zadania,
do których najlepiej się nadają

3. naukowe wyszkolenie i doskonalenie robotnika

4. bezpośrednia, przyjazna współpraca między

kierownictwem a robotnikami

 

 

!

Henry L. Gantt

Odrzucił

system

różnicowych

stawek

akordowych.

Zaproponował by każdy robotnik wykonujący dzienną normę
otrzymał 50 centów premii, każdy brygadzista premię za
każdego pracownika wykonującego normę, a specjalna, gdy
normę wykona cały zespół. Wyniki prezentowano na specjalnych
wykresach słupkowych (na czarno – norma wykonana, na
czerwono – niewykonana) . Ponadto Gantt opracował system
graficznego przedstawiania programów produkcji – tzw. Wykres
Gantta. Posłużył on do opracowania dwóch technik
sporządzania wykresów: metody ścieżki krytycznej (CPM) i
metody PERT (technika oceny i kontroli programów). Arkusz
kalkulacyjny Lotus 1-2-3 jest także twórczym zastosowaniem
wykresu Gantta

Frank i Lilian Gilbrethowie

Prowadzili badania nad zmęczeniem i ruchami robotników.
Skupili uwage na metodach poprawy ich bytu. Według nich
celem naukowej organizacji pracy jest pomoc robotnikom w
osiągnięciu przez nich pełni możliwości jako istot ludzkich.
Według nich wyeliminowanie z procesu produkcyjnego każdego
zbędnego ruchu zmniejsza zmęczenie, zwiększając zadowolenie
pracownika z warunków pracy i zwiększając wydajność.
Wykorzystali w swych badaniach kamerę filmową.

!

SZKOŁA KLASYCZNEJ TEORII ORGANIZACJI

 
Henry Fayol
Czternaście zasad skutecznego zarządzania,

1. Podział pracy
2. Autorytet
3. Dyscyplina
4. Jedność rozkazodawstwa
5. Jednolitość kierowania
6. Podporządkowanie interesu osobistego interesowi ogółu
7. Wynagrodzenie
8. Właściwy stopień centralizacji / decentralizacji
9. Hierarchia
10. Ład
11. Odpowiednie traktowanie pracowników
12. Stabilność personelu
13. Inicjatywa
14. Esprit de corps – poczucie przynależności do zespołu

!

Max Weber

Według niego każda organizacja wymaga tego by być
przewidywalna. Wymaga ścisłej regulacji swojej działalności. Służyć
temu ma ścisła hierarchia, ściśle sformalizowane przepisy i jasny
model – linie podporządkowania. Za idealną organizację uznawał
biurokrację, która spełnia te warunki, jest przewidywalna i
stabilna.. Według Webera podstawą oceny pracowników ma być
wyłącznie ich efektywność.

Mary Perker Follett

Stała na stanowisku, że pełnię człowieczeństwa można osiągnąć
tylko w grupie, poprzez uczestniczenie w strukturze organizacji.
Określiła

zarządzanie

jako

sztukę

osiągania

celów

za

pośrednictwem innych ludzi. Przeciwstawiała się twardemu,
sztucznemu jej zdaniem podziałowi na kierowników i podwładnych.
Uważała, że zaciemnia to ideę wspólnego celu. Wierzyła w moc
grupy. Zaproponowany przez Follett model kontroli uwzględniał
takie czynniki jak ekonomia, polityka, biologia. Wykraczał daleko
poza sztywne ramy organizacji, podkreślając, że nie działa ona w
próżni i istotny wpływ wywiera na swoje otoczenie, a to z kolei na
organizację.

 

!

Chester I. Barnard

Według Barnarda ludzie zrzeszają się w organizacjach, by osiągnąć
to, czego nie zdołaliby zdobyć w pojedynkę. Dlatego też sprawnie
funkcjonować i przetrwać może tylko to przedsiębiorstwo, które
potrafi pogodzić realizację swoich celów z realizacją celów
poszczególnych członków organizacji. Musi tu występować stan
równowagi. Ludzie mogą pracować przez dłuższy czas tylko w
stabilnych i wzajemnie korzystnych warunkach. Barnard podkreślił
znaczenie nieformalnych struktur w organizacji – klik, które firma
musi wykorzystywać w realizacji swoich celów i z których interesem
musi się liczyć. Barnard i współpracujący z nim Simon twierdzili, że
można utrzymać równowagę celów osobistych i organizacyjnych, o ile
kierownictwo zna strefę obojętności, sferę akceptacji pracownika
czyli wie co pracownik zrobi bez kwestionowania autorytetu
kierownika. Im większa strefa obojętności, tym organizacja
funkcjonuje sprawniej.

!

SZKOŁA BEHAWIORALNA

Grupa naukowców zajmujących się dziedziną
zarządzania,

posiadających

wykształcenie

z

zakresu

psychologii,

socjologii

i nauk pokrewnych, korzystająca ze swojej
wszechstronnej

wiedzy

do

przedstawienia

skutecznych sposobów kierowania ludźmi w
organizacjach. Przyczyną powstania tej szkoły był
fakt, że kierownicy przy zastosowaniu klasycznych
metod zarządzania nie byli w stanie zwiększyć
produkcji i wprowadzić przyjaznej atmosfery w
środowisku pracy.

!

1. Eksperymenty Hawthorne, efekt Hawthorne
(1924 – 1933)

2. Hierarchia potrzeb wg Abrahama Maslowa:

Potrzeby samorealizacji

Potrzeby uznania

Potrzeby przynależności

Potrzeby bezpieczeństwa

Potrzeby fizjologiczne

 

3. Douglas McGregor i model zasobów ludzkich
( teoria X i Y)

!

SZKOŁA ILOŚCIOWA

Stosowanie metod matematycznych do budowania
modeli,

analizy

i

rozwiązywania

problemów

zarządzania ( tzw badania operacyjne lub
ilościowa

teoria

zarządzania).

Początkowo

badania operacyjne zastosowali w czasie II wojny
światowej Anglicy, później Amerykanie. Ich rozkwit
wiąże

się

z

pojawieniem

pierwszych

komputerów

i

możliwością

łączenia

ich

w

sieci

oraz

z

komputeryzacją i nowym modelem zarządzania
wprowadzonym w Ford Motor Co przez McNamarę i
jego „cudownych chłopców”. Dzięki szkole ilościowej
menadżerowie mogli na podstawie teraźniejszości i
przeszłości

tworzyć

prognozy

na

przyszłość

wprowadzając różne zmienne.

Zarzuca się szkole ilościowej, że pomija rzeczy
niemierzalne
tj. stosunki międzyludzkie w organizacji.

!

KIERUNEK SYSTEMOWY

!

Podstawowe pojęcia:

Podsystemy – części, z których składa się cały system. Każdy system
można traktować jako podsystem większej całości np. wydział – zakładu,
zakład – przedsiębiorstwa, przedsiębiorstwo – korporacji, konglomeratu,
sektora, sektor – gospodarki narodowej, gospodarka narodowa –
gospodarki światowej.

Synergia – całość większa od zwykłej sumy jej poszczególnych
składników. Współpraca działów jest bardziej efektywna niż ich działanie
w oderwaniu od siebie.

System otwarty – występuje w nim wzajemne oddziaływanie z
otoczeniem
w odróżnieniu od systemu zamkniętego. Zakład naprawy samochodów
jest systemem bardziej otwartym niż klasztor, czy więzienie.

Granice systemu – każdy system ma granice, które oddzielają go od
otoczenia.
W systemie otwartym granice te są elastyczne, w zamkniętym – sztywne.

Przepływ – w systemie następuje przepływ informacji, materiałów i
energii, w tym energii ludzkiej.

Sprzężenie zwrotne – klucz do kontroli systemów. W miarę postępu
operacji w systemie następuje sprzężenie zwrotne informacji o ich
przebiegu do poszczególnych osób, bądź komputera.

Nakłady

Zasoby na

wejściu

Ludzkie

Kapitałowe

Technologia

informacja

 
 

Procesy

transformacji

,

przetwarzani

a

 

Wyniki:

Towary

Usługi

Inne

 

Sprzężenie

zwrotne

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

 

 

 

 

Otoczenie

KIERUNEK SYTUACYJNY

!

Pogląd,

że

technika

kierownicza,

najlepiej

przyczyniająca

się

do osiągnięcia celów organizacji może być różna w
rozmaitych sytuacjach, czy warunkach.

Charles

Kindleberger

–

światowej

sławy

ekonomista zwykł mawiać, że najciekawsze pytanie
w ekonomii ma zawsze odpowiedź „to zależy”.
Przedstawiciele kierunku sytuacyjnego badają
dlaczego metody klasyczne, sprawdzone w jednej
firmie nie przynoszą tych samych efektów przy
zastosowaniu

ich

w drugiej

Kierunek sytuacyjny zajmuje się konkretnym
zbiorem

zależności

organizacyjnych,

w

szczególnych warunkach, w których zbiór ten
występuje.