Szczepienia – aktualny

stan wiedzy

Anna Boroń – Kaczmarska

Katedra i Klinika Chorób Zakaźnych

PAM, Szczecin, 2004 r.

Immunizacja

Czynna

Bierna

Czynniki immunizacyjne:

Szczepionki
Toksoidy

 Immunoglobuliny ( surowice )

Definicja

• Szczepionka:

• zawiesina żywych

( atenuowanych )

lub zabitych

mikroorganizmów

podawanych celem

indukcji specyficznej

odpowiedzi

immunologicznej

 Szczepionki

rekombinowane !

• Toksoid

• zmodyfikowana

toksyna bakteryjna
pozbawiona
właściwości
chorobotwórczych
ale o zachowanych
cechach
immunogennych

Definicja

• Immunoglobuliny

–

sterylne roztwory do

podaży dożylnej lub domięśniowej

stosowane celem biernej ochrony przed
zakażeniem względnie w
immunoterapii

.

Bierna ochrona

– specyficzna ( np.

anty-HBsAg ); nieswoista – mieszanina
immunoglobulin

Uwaga

• Szereg szczepionek obecnych

jest na rynku w formie żywej

( atenuowanej ) i zabitej.

• Nie wolno podawać żywych

szczepionek osobom z deficytem

immunologicznym nabytym lub

wrodzonym

Warunki skuteczności

szczepień

 Masowość szczepień

 Miejsce podania
 Dawka
 Wiek
 Dogodna forma podania ( igło-strzykawka

)

 Pełny cykl szczepień
 Inne

Wirusy odpowiedzialne za

wirusowe zapalenie wątroby

• Pierwotnie hepatotropowe: HAV,

HBV, HCV, HDV, HEV

• Wtórnie hepatotropowe: HGV,

TTV, SENV oraz EBV, CMV, HSV-1,
HSV – 2, VZV i inne

Zakażenia HBV

• Polska
 Ostre wirusowe

zapalenie
wątroby typu B:
1979 – liczba
zachorowań 15
000, 2002 – 2018

 Korzystny wpływ

szczepień

• Świat
 0k. 370 mln.

Zakażonych

 Dziewiąta przyczyna

zgonów na świecie

 Drugi, po tytoniu,

najczęściej
występujący czynnik
rakotwórczy

Osoba szczepiona przeciwko HBV

• Anty – HBsAg (+)

• HBsAg (-), anty HBcAg (-), anty

HBeAg (-)

Szczepionki przeciwko HBV

dopuszczone do obrotu

• Monowalentne i skojarzone
• I generacji – plazmatyczne, II

generacji – rekombinowane ( tylko
HBsAg + ), II rekombinowane – HBsAg
+ inne białka otoczki HBV

• Szczepionki eksperymentalne: syntetyczne

peptydy, rekombinowane wirusy i bakterie,
„ nagie „ DNA, rośliny niejadalne i jadalne

Monowalentne szczepionki

przeciwko HBV zarejestrowane w

Polsce



podobnie jak i poli- zawierają HBsAg



5 szczepionek monowalentnych:

Engerix (GSK ), HBVaxII ( MSD ),
HBVaxPRO (MSD ), Euvax ( Aventis
Pasteur ),Hepavax-Gene ( Korean
Green Cross/hein Biotech. )

Skojarzone szczepionki przeciwko HBV

zarejestrowane w Polsce

•Twinrix ( wzwA + B )

•Tritanrix ( wzw B
+DTPw )

•Infanrix HepB ( wzwB
+ DTPa )

•Procomavax ( wzwB +
Hib )

Multi – skojarzone

szczepionki:
Infanrix penta ( wzw B
+ IPV + DTPa )

Infanrix hexa ( wzw B
+ IPV - Hib + DTPa )

Hexavac – skład jak
wyżej

Odporność poszczepienna

Powstaje po immunizacji szczepionką

zawierającą naturalny antygen czynnika
zakaźnego lub antygen sztuczny

Odpowiedź poszczepienna uzależniona

od posiadanie przynajmniej części
identycznych epitopów przez immunogen
szczepionkowy i czynnik zakaźny

Najważniejsza – sprawność układu

immunologicznego osoby szczepionej!!!

Odporność poszczepienna po

szczepieniu przeciwko HBV

• Ochronny poziom przeciwciał ( anty – HBsAg )

zdefiniowany jako anty-HBsAg > 10jm/ml

• Odsetek osób z serokonwersją po pełnym cyklu

szczepień > 95%

• CDC – nie zaleca się podawania dawki

przypominającej

• Ale – zróżnicowana odpowiedź low-, non-

responders

Odpowiedź poszczepienna
przeciwko HBV – problemy

Czynniki osłabiające:

Otyłość
Wiek > 55 r.ż.
Palenie tytoniu
Czynniki genetyczne
Dializoterapia
Niepełny cykl szczepień
Błędy techniczne szczepienia

Możliwości
poprawy

odpowiedzi

poszczepiennej:
Dodatkowa dawka

szczepionki
Powtórny cykl
szczepień większą dawką
szczepionki
Podanie szczepionki
zawierającej preS

Schematy szczepień przeciwko

HBV

Schemat szczepienia

Szczepienie

pierwotne

Dawka

uzupełniają

ca

Jeśli nie istnieje bezpośrednie ryzyko zakażenia HBV. 0,1 miesiąc

6 miesiąc

Jeśli pożądane jest szybkie uzyskanie optymalnej
odpowiedzi immunologicznej

0,1,2

miesiąc

12 miesiąc

W wyjątkowych przypadkach u dorosłych, gdy
wymagane jest szybkie uzykanie ochrony przed
zakażeniem HBV (np. u osób udających się w
regiony o wysokiej endemii, u których należy
zakończyć cykl szczepień pierwotnych w czasie
jednego miesiąca przed wyjazdem).

0,7,21

dzień

12 miesiąc

Szczepienia osób dializowanych lub osób z
zaburzeniami odporności. Szczepienia dawką
szczepionki 40 ug.

0.1,2

miesiąc

6 miesiąc

Zalecane dawkowanie w przypadku bezpośredniego
ryzyka zakażenia.
W przypadkach gdy spodziewamy się zakażenia HBV (np.
ukłucie skażoną igłą), pierwsza dawkę szczepionki należy
podawać równocześnie z HBIg, jednak iniekcje te muszą
być wykonane w dwa rożne miejsca.

0,1,2

miesiąc

12 miesiąc

Szczepionka p/tężcowa

• Toksoid
• Wysoce skuteczny ( > 95% odpowiedzi )
• Cykl szczepień: dwa podstawowe w odstępie 4 – 8

tygodni; trzecia dawka podawana w 6 – 12 miesięcy

później

• Dawka przypominająca co 10 lat
• U dzieci < 7 r.ż. szczepienia rozpoczynane są w 2

miesiącu życia – wykorzystanie szczepionki skojarzonej

• Szczepienia należy stosować także u

podróżujących, po narażeniu przypadkowym lub

zawodowym, u mieszkańców terenów objętych

klęską żywiołową

Zapobieganie grypie

( szczepienia )

• Inaktywowany wirus
• Fragmenty komórki wirusa ( dwie

podjednostki )

• Szczepienia wyprzedzające okres

zachorowań ( wrzesień/październik )

• Powtarzane corocznie ( krótki okres

ochronny oraz zmienność

antygenowa wirusa grypy )

Rekomendacje szczepień

• Osoby powyżej 65 r.ż.
• Pensjonariusze domów opieki lub innych

ośrodków opiekuńczych dla starszych wiekiem

ludzi

• Osoby cierpiące na przewlekłe choroby układu

krążenia i/lub układu oddechowego

• Chorzy wymagający okresowych ale

systematycznych ambulatoryjnych wizyt

lekarskich względnie hospitalizacji

• Dzieci lub młodzież na długoterminowej terapii

aspiryną

• Pracownicy pionu medycznego szpitalnego i

ambulatoryjnego