ETYKA ZAWODU

WYKŁADY I SEMINARIA

Wydział Nauk o Zdrowiu, Promocja Zdrowia

2007/2008

ETYKA ZAWODU

• 20 h wykładów
• 10 h seminariów (Z1 / Z2

zamiennie, każda grupa co drugi
tydzień)

ETYKA - WYKŁADY

15.02.2008
Etyka ogólna 1. Wprowadzenie do
etyki ogólnej. Etyka ogólna a etyki
szczegółowe. Etyka teoretyczna i jej
działy a etyka stosowana. Związki etyki
z filozofią, naukami społecznymi. Etyka
w medycynie. Bioetyka. Etyka jako
nauka filozoficzna.
dr med. Joanna Nieznanowska

ETYKA - WYKŁADY

22.02.2008
Etyka ogólna 2. Etyka jako nauka
społeczna. Etyka opisowa. Czynniki
kształtujące postawy etyczne.
dr med. Joanna Nieznanowska

ETYKA - WYKŁADY

29.02.2008
Etyka ogólna 3. „Skąd wiesz, że twoje
zasady etyczne mają sens?” Metody
sprawdzania prawdziwości i
uzasadniania twierdzeń etycznych, czyli
etyka normatywna i krytyczna w zarysie.
„Skąd wiesz, że postępujesz dobrze?”
Interpretacja i ocena zachowań i postaw
etycznych.
dr med. Joanna Nieznanowska

ETYKA - WYKŁADY

07.03.2008
Etyka we współczesnej medycynie.
Przegląd bioetycznych „punktów
zapalnych”.
dr med. Joanna Nieznanowska

ETYKA - WYKŁADY

14.03.2008
Etyka w zdrowiu publicznym 1.
Podstawowe dokumenty prawne i
etyczne regulujące stosunki między
pracownikami ochrony zdrowia różnych
szczebli i specjalności a pacjentami.
dr med. Sebastian Kulesza

ETYKA - WYKŁADY

28.03.2008
Etyka w zdrowiu publicznym 2.
Promocja zdrowia a prawo pacjenta do
autonomii (tajemnica lekarska, prawo
do odmowy udziału w procedurach
medycznych etc.)
dr med. Sebastian Kulesza

ETYKA - WYKŁADY

04.04.2008
Etyka w zdrowiu publicznym 3.
Medycyna i pieniądze.
dr med. Przemysław Ustianowski

ETYKA - WYKŁADY

11.04.2008
Etyka w zdrowiu publicznym 4.
„Salus aegroti suprema lex” – etyczne
zasady współpracy między
pracownikami ochrony zdrowia różnych
specjalności i szczebli (personel
medyczny, administracja i zarządzanie)
dr med. Przemysław Ustianowski

ETYKA - WYKŁADY

18.04.2008
Etyka w zdrowiu publicznym 5.
Korupcja w medycynie.
dr med. Jakub Gąsiorowski

ETYKA - WYKŁADY

25.04.2008
Zaliczenie pisemne
Prof. PAM dr hab. med.
Aleksandra Kładna

Wykład 1

WPROWADZENIE DO

ETYKI

Etyka.

Co to jest?

Etyka:

FILOZOFICZNA I

NORMATYWNA TEORIA

MORALNEJ WARTOŚCI CZYNU

Wittgestein:

Jest jasne, że etyki nie

da się wypowiedzieć.

Platon:

Etyki nie da się ująć

w szkolne słowa.

O co chodzi w etyce?

Czy nasze decyzje

podlegają wyłącznie

naszej woli, naszemu

widzimisię?

Czy też istnieją

obiektywne i powszechnie

ważne punkty widzenia,

które należy w tych

decyzjach uwzględniać?

Jak dokonywać właściwych

wyborów?

Jak podejmować właściwe

decyzje?

Jak żyć, aby żyć dobrze,

dążyć do dobra, być

dobrym?

Jak żyć, aby unikać zła?

Co to jest dobro?

Co to jest zło?

Czy na te pytania da się

odpowiedzieć stosując

metodologię naukową?

Etyka europejska

jako nauka filozoficzna:

greckie korzenie

ethos:

dwie pisownie, dwa

znaczenia

έθος:

zwyczaj, przyzwyczajenie

ήθος:

stałe miejsce

zamieszkania

stały sposób postępowania

charakter

Etyka wg Sokratesa

• Zajmuje się badaniem moralnych

powinności działania człowieka

• Powinność moralna wynika z tego, co

człowiekowi należy się od innego
człowieka ze względu na jego godność.

• Żeby postępować dobrze, trzeba

poznać siebie.

• Złe postępowanie wynika z moralnej

niewiedzy

Etyka wg Sokratesa

• Niewiedza moralna uwłacza ludzkiej

godności

• Wiedza o dobru moralnym (mądrość

etyczna) wystarczy by być dobrym

• Kto żyje dobrze (mądrze etycznie,

dzielnie etycznie; dzielność etyczna
= cnota etyczna) ten na pewno
osiągnie szczęście

Etyka wg Sokratesa

• Najwyższym, ostatecznym dobrem,

do którego powinien dążyć
człowiek jest

wiedza

, bo bez niej

człowiek nie może afirmować
godności osoby ludzkiej, a bez tego
nie może dokonywać dobrych,
słusznych, właściwych wyborów
etycznych.

Uczniowie Sokratesa

Cyrenaicy

(Arystyp z Cyreny)

Cynicy

Antystenes

Platon

Ostateczny cel: SZCZĘŚCIE

Tylko co to jest szczęście?

Istota szczęścia:

• Cyrenaicy: doznawanie zmysłowej

przyjemności (hedonizm)

• Cynicy: niezależność od

uwarunkowań zewnętrznych i
wewnętrznych

• Platon: intelektualny kontakt z

transcendentną ideą Dobra i
Piękna

Arystoteles

Etyka wg Arystotelesa

• Etyka otrzymuje nazwę 
• Człowiek w swym działaniu dąży do

osiągnięcia ostatecznego dobra

• Ostateczne dobro jest źródłem

prawdziwego szczęścia (eudajmonia)

• Ostateczne dobro:

samourzeczywistnienie się
człowieka, czyli pełne zrealizowanie
możliwości natury człowieka

Etyka wg Arystotelesa

• Samourzeczywistnienie: intelektualne

poznanie Najdoskonalszego (Boga)

• Człowiek jest istotą z natury społeczną;

może się urzeczywistnić tylko w relacji
z innymi ludźmi

• Człowiek urzeczywistnia się tylko w

powiązaniu z urzeczywistnianiem dobra
wspólnego całego społeczeństwa
(dobry człowiek jest dobrym członkiem
rodziny i dobrym obywatelem)

Były i inne poglądy:

• Epikurejczycy: rozumne zaspokojenie

potrzeb i dążeń jednostki w
przekroju całego życia (raczej moje
szczęście niż szczęście
społeczeństwa)

• Stoicy: samo osiągnięcie cnoty

(dzielności etycznej) jest szczęściem

• Neoplatonicy: szczęściem najwyższym

jest uprawianie filozofii, bo ona
zapewnia uczestnictwo w tym co
boskie i nieśmiertelne

Etyka europejska:

korzenie

chrześcijańskie

Godność człowieka

(źródło powinności moralnej)

widziana z perspektywy

Wcielenia i Odkupienia

Chrześcijaństwo:

• Dyskurs z Grekami
• Etyka nie jest teorią szczęścia
• Najwyższe dobro: Bóg; zbawienie
• Droga do najwyższego dobra:

miłość

• Dyskurs wewnętrzny

Co po Średniowieczu?

Trzeba się odnieść

do Poprzedników

Thomas Hobbes (1588 – 1679)

• Człowiek to rozsądny egoista
• Główny cel: zachować własny byt
• Dlatego: człowiek człowiekowi

wilkiem

• Normy etyczne: technologia życia

zbiorowego w państwie; człowiek

musi się im podporządkować w

swym własnym interesie

Blaise Pascal (1623 – 1662)

• Wiedza racjonalna nie wystarcza do

osiągnięcia najważniejszego celu życia –
miłości

• Poza rozumem, jest jeszcze serce
• Najważniejsza decyzja serca: wiara w

Boga (zakład Pascala: Jeśli Bóg jest –
człowiek ma do wygrania Nieskończoność);
Jeśli Boga nie ma – człowiek ma do
dyspozycji tylko marną doczesność

Immanuel Kant (1724 – 1804)

• Powinność moralna jest bezwarunkowa
• Dobro moralne jest bezinteresowne
• Normy etyczne muszą być uniwersalne
• Podstawa całej etyki: niezbywalna

godność osoby ludzkiej (człowiek nie

może być środkiem do osiągnięcia celu;

może być wyłącznie celem)