Zaliczenie przedmiotu

•Test: 2 czerwca/sprawdzenie/oceny.

•Możliwość zaliczenia

wcześniejszego/odpowiedź ustna/pisemna

•Dyżur 23 i 30 maj godz. 19.30 –20.30 p. b 415

- tylko jedno podejście

!!!

Rola prawa i instytucji we wzroście

gospodarczym

"Wyobraźcie sobie kraj, w którym nikt nie jest w stanie
ustalić, kto co posiada, adresy nie mogą być
zweryfikowane, ludzi nie można zmusić do spłacenia
długów, zasobów nie da się w wygodny sposób
spieniężyć, majątek nie może być podzielony na udziały,
opisy aktywów nie są znormalizowane i nie można ich
łatwo porównać ze sobą, zaś zasady rządzące własnością
prywatną różnią się w zależności od okolicy, a nawet od
ulic jednego miasta. Właśnie wczuliście się w życie
państwa rozwijającego się lub byłego państwa
komunistycznego, a ściślej - wyobraziliście sobie życie,
jakie toczy 80% obywateli tych państw, oddzielonych od
'uzachodnionej' elity

"

Hernando de Soto - "Tajemnice Kapitału", Fijorr
Publishing, Warszawa Chicago 2002

ZWYCZAJE I FORMUŁY STOSOWANE

W HANDLU ZAGRANICZNYM

Zwyczaje handlowe

(zaczęły się

rozwijać wraz z rewolucją technologiczną)

–

normy postępowania dotyczące
zawierania i przeprowadzania
transakcji, stanowiące źródło prawa
(dyspozytywnego):

•Dążenie do stworzenia jednolitego i
wystandaryzowanego języka
handlowego,

•Dążenie do usprawnienia obrotu
handlowego,

•Dążenia do usprawnienia procedur
rozstrzygania sporów na arenie
międzynarodowej.

Efekt:

• Ujednolicone sformułowania handlowe

ułatwiające porozumiewanie się kontrahentów z

różnych krajów w różnych językach – tzw. „ogólne

warunki dostaw”:

– Język komunikacji, systemu miar,
– Milcząca akceptacja oferty,
– Potwierdzenie nadania towaru,etc.

• Kontrakty zawierane są na podstawie schematów

ułatwiających ustalenie szczegółowych warunków

umowy – „kontrakty typowe”,

• Elastyczne dostosowywanie umów do

zmieniających się warunków,

• Szybsze, tańsze i skuteczniejsze rozstrzyganie

sporów.

W przypadku sporu między

partnerami, stosowane będą

kolejno:

1. normy prawa bezwzględnie

obowiązującego,

2. postanowienia umowy stron,
3. zwyczaj handlowy,

• Zwyczaj handlowy nie może być sprzeczny z

normami prawnymi bezwzględnie

obowiązującymi.

• Ma bowiem charakter względnie

obowiązujący, tzn. uzupełnia postanowienia

umowne, lecz nie może ich zmienić.

• Zwyczaje handlowe są kreowane przez:
• Organizacje międzynarodowe o charakterze

rządowym i pozarządowym,

• Krajowe, zagraniczne organizacje branżowe,

które zrzeszają kupców, producentów i

wytwórców danej branży.

Najbardziej znane i powszechnie stosowane

są następujące reguły i zbiory zasad

postępowania:

• Formuły INCOTERMS 2000;
• Znowelizowane Amerykańskie Definicje Handlu

Zagranicznego (RAFTD);

• COMBITERMS;
• Reguły Haskie – zwolnienie przewoźnika z

odpowiedzialności,

• Reguły Yorku – Antwerpii – awaria wspólna,
• Jednolite zwyczaje i praktyka akredytyw

dokumentowych;

• Jednolite Reguły Inkasa.

• Kategorią zbliżoną w znaczeniu do

zwyczaju handlowego jest uzans
handlowy.

• Uzans jest to zwyczaj handlowy,

który jest potwierdzony przez
miarodajną instytucję (np. izbę
gospodarczą, międzynarodowe
instytucje handlowe, zrzeszenia
kupieckie) i ogłoszony przez nie jako
obowiązujący lub jako zalecany.

Reguły Haskie - zbiór reguł, związanych z transportem morskim,

• Konwencja brukselska z 1924 r. o konosamentach - reguły

ustalają zasady odpowiedzialności stron z tytułu

konosamentu,

• Opisują jakie prawa i obowiązki ma osoba nadająca towar

do przewozu droga morską, a także zobowiązania

armatora,

• Armator jest wolny od odpowiedzialności za przewożony

ładunek dopiero wtedy, gdy szkoda nastąpi wskutek

okoliczności, których nie można było uniknąć, pomimo

dołożenia przezeń wymaganej staranności,

• Przewoźnik nie odpowiada za przewożone kosztowności,

pieniądze, papiery wartościowe, dzieła sztuki i inne cenne

przedmioty, jeśli nie zostały zgłoszone kapitanowi przy

załadunku,

Reguły Yorku - Antwerpii

• Reguły Yorku - Antwerpii to ujednolicone zasady, dotyczące

określania wypadków „awarii wspólnej” i sposobów jej rozliczania,

• Awaria wspólna - solidarne ponoszenie kosztów awarii przez

wszystkich uczestników podróży, których towar znajdował się na

statku,

• Dotyczy to sytuacji, gdy kapitan statku świadomie, podejmie decyzje o

poświęceniu części ładunku by uratować jak największą część ładunku,

• Szczegółowym rozliczeniem transakcji zajmuje się dyspaszer.

• Dyspasza powinna być przeprowadzona wg prawa obowiązującego w

miejscu, w którym ładunek rozstaje się ze statkiem,

• Reguły obejmują ustalenie faktu awarii wspólnej i zestawienia jej

kosztów, oszacowanie wartości ładunku i frachtu oraz sposoby podziału

tych kosztów pomiędzy uczestników awarii proporcjonalnie do ich

udziału w podróży.

Jednolite zasady i uzanse dotyczące akredytyw

dokumentowych (inkasa)

• Istnienie reguł dotyczących form płatności

pozwala kontrahentom jednolicie interpretować

terminy i techniki płatności (zwiększenie

sprawności i bezpieczeństwa obrotu),

• Jednym ze zbiorów ułatwiających rozliczenia w handlu

zagranicznym są Jednolite zasady i uzanse

dotyczące akredytyw dokumentowych,

• Zbiór zawiera definicje i interpretacje każdego rodzaju

akredytywy, a także zalecenia dotyczące

kompletności i ścisłości instrukcji zawartych w

akredytywie,

Formuła handlowa:

„typowe, najczęściej spotykane kombinacje

szczegółów zobowiązań umownych

sprzedającego i kupującego w ramach umowy

kupna-sprzedaży”

Określa zakres obowiązków i zobowiązań umownych:

• podział kosztów,

• obowiązków,

• ryzyka związanego z dostawą towaru.

Użycie określonej formuły handlowej wskazuje,

jakie koszty, związane z dostawą towaru są wliczone

w jego cenę – „formuła bazy ceny (dostawy)”

Im więcej obowiązków spoczywa na eksporterze, tym

wyższa będzie cena jednostkowa towaru.

• Formuła bazy ceny – LOCO - „sprzedający stawia towar

do dyspozycji kupującego w miejscu, w którym znajdował

się on w momencie zawarcia umowy lub w innym miejscu

bez ponoszenia jakichkolwiek kosztów. Kupujący ma

obowiązek przyjąć towar tym miejscu i ponieść wszelkie

koszty oraz ryzyko do miejsca przeznaczenia...”.

Przykładem transakcji zawieranych na bazie loco jest jedna

z formuł zawarta w zbiorze INCOTERMS: EXW – ex works

• FRANCO - „...sprzedawca zobowiązany jest dostarczyć

towar do umówionego miejsca na swój koszt, czyli, że

do ceny towaru wlicza się wydatki z tytułu dostawy do

miejsca przewidzianego w umowie.”

• Franco granica – sprzedający dostarcza towar do granicy,

• Franco magazyn spedytora sprzedający dostarcza towar

do magazynu spedytora.

• Formuły INCOTERMS 2000 (pierwotnie w 1936 r.)-

dot. tylko towarów.

• Umiędzynarodowiona wykładnia uzansów handlowych

– International Commercial Terms - INCOTERM

Budowa formuły:

• [ 3 litery ] + MIEJSCE [ewentualnie kraj ] +

"INCOTERMS 2000 „

• FOB Liverpool Incoterms 2000

• CPT Warehouse New York Incoterms 2000

• Reguły Incoterms nie zajmują się przejęciem prawa

własności, tylko regulują:

• podział kosztów związanych z transportem towarów

(dlatego Incoterms pomocne są przy kalkulacji ceny),

• moment przejścia ryzyka, ze sprzedającego na kupującego,

w czasie transportu.

Ogólne zasady:

• Zastosowanie formuł zależy od woli stron, a wszelkie

postanowienia umowne mają pierwszeństwo przed

wszelkimi postanowieniami reguł,

• 13 formuł podzielonych na 4 grupy: E, F,C i D.

• Kolejne formuły przewidują zwiększanie się

obowiązków S - nakładają minimalne obowiązki

na S w przypadku pierwszej formuły – EXW - i

max w przypadku formuły ostatniej - DDP,

• Przy f. FOB, CFR, CIF ryzyko przechodzi ze S na K w

tym samym miejscu, tj. na linii nadburcia statku w

porcie załadunku, mimo, że przy f. CFR i CIF S

zawiera umowę przewozu i pokrywa koszty

transportu do portu przeznaczenia,

• Gestia transportowa – zagwarantowane jednej ze

stron kontraktu prawo wyboru: drogi, środka

transportu, przewoźnika i sposobu przewozu towaru.

• Korzyści:

– wykorzystanie własnych środków transportu,
– ustalenie dogodnego terminu wysyłki,
– wpływ na cały cykl transportowy,
– przejęcie różnicy między stawką frachtową

wkalkulowaną w cenę a stawką faktycznie zapłaconą,

– możliwość wykorzystania pełnego tonażu czy ładowności

środków transportu, a tym samym obniżenia kosztu transportu

na jednostkę ładunku.

• Gestia ubezpieczeniowa - zastrzeżone w kontrakcie

prawo do wyboru ubezpieczyciela, formy ubezpieczenia,

kwoty, na jaką towar ma być ubezpieczony.

Gestia transportowa:

•E i F importer (kupujący)

•C i D eksporter
(sprzedający)

Grupa E - wysyłka

EXW - ex Works (z zakładu…)

• Sprzedający wypełnia swoje obowiązki związane z dostawą,

gdy udostępni towar kupującemu w swojej siedzibie,

• Sprzedający nie jest odpowiedzialny za załadunek na środek

transportu kupującego,

• postawienie towaru do dyspozycji kupującego w swoim

magazynie,

•  towar musi być należycie wyodrębniony w miejscu

postawienia go kupującemu (a co z towarami masowymi?)

•Uwaga na:

–Koszty załadunku (jako dodatkowa

usługa sprzedającego)

–Dokładny adres zakładu/fabryki

(francuski przedsiębiorca kupuje od

brytyjskiego, ale zakład produkcyjny

w Hongkongu)

Grupa F - Transport opłaca kupujący

FCA   Free Carrier
franco przewoźnik (...oznaczone miejsce)
Zastosowanie: wszystkie rodzaje transportu.
Formuła uniwersalna (dot. również
siedziby sprzedającego.)

• Formuła FCA oznacza, że sprzedający zobowiązany

jest dostarczyć towar pierwszemu

przewoźnikowi (lub innej osobie, np. spedytorowi),

wyznaczonemu przez kupującego.

• Koszty dostawy, na zasadniczej drodze przewozu,

pokrywa kupujący.

• Ryzyko – miejsce przekazania towaru pośrednikowi

Czym jest zasadnicza droga
przewozu?

Eksport: Kraków – Lubeca

•Kraków – Szczecin,

• Szczecin – Hamburg,

•Hamburg - Lubeca

•Odcinek trasy międzynarodowej, a nie
odcinek dłuższy,

•Pierwszym przewoźnikiem jest przewoźnik
morski

FCA   Free Carrier

Sprzedający:

 - dostarczenie towaru przewoźnikowi lub

spedytorowi w wyznaczonym przez kupującego

miejscu i terminie,

 - załadunek towaru na środek transportu
tylko wtedy gdy odbiór towaru odbywa się w
magazynie sprzedającego w siedzibie
przewoźnika wyładunek i załadunek na koszt i
ryzyko kupującego,

Kupujący:

- rozładunek towaru dostarczonego przez
kupującego do terminalu przewoźnika lub
spedytora,
  - załadunek towaru na następny środek
transportu,

FAS   Free Alongside Ship
franco wzdłuż burty statku (...oznaczony port załadunku)
Zastosowanie: tylko w transporcie morskim i wodnym
śródlądowym
Sprzedający:

 - dostarczenie towaru w oznaczonym porcie załadunku
wzdłuż burty statku,
- koszty załadunku/wyładunku kupującego

 - Ryzyko –przechodzi na sprzedającego w momencie
przekroczenia linii burty statku
Kupujący:
- poinformowanie sprzedającego o nazwie statku, porcie
załadunku i terminie dostawy do portu.
 - przejęcie gestii transportowej- załadunek towaru na
burtę statku,

FOB   Free On Board

franco statek (...oznaczony port załadunku )
Zastosowanie: tylko w transporcie morskim i wodnym
śródlądowym

Sprzedający:

 

- dostarczenie towaru w uzgodnionym dniu i porcie załadunku na

pokład statku,

 -koszty załadunku sprzedający

Kupujący:

- poinformowanie sprzedającego o nazwie statku, porcie
załadunku i terminie załadunku na statek,
 - przejęcie gestii transportowej od momentu przekroczenia przez
towar linii nadburcia statku,
 - Koszty sztauowania i trymowania ładunków

Grupa C - Transport opłaca

sprzedający

W grupie C sprzedający organizuje i

opłaca transport, ale nie ponosi ryzyka

transportu

CFR   Cost and Freight

koszt i fracht (...oznaczony port przeznaczenia )
Zastosowanie: tylko w transporcie morskim i wodnym śródlądowym

Sprzedający:

 

- posiada gestię transportową,

 - dostarczenie towaru kupującemu do określonego portu
przeznaczenia,
 - pokrywa koszty załadunku na statek oraz fracht morski,
 - ponosi ryzyko uszkodzenia lub utraty towaru do momentu gdy
towar przeszedł linię nadburcia statku w porcie załadunku,

Kupujący:

- ponosi ryzyko uszkodzenia lub utraty towaru od momentu
przekroczenia linii nadburcia statku w porcie załadunku,

CIF   Cost, Insurance and Freight

koszt, ubezpieczenie i fracht (...oznaczony port przeznaczenia)
Zastosowanie: tylko w transporcie morskim i wodnym
śródlądowym

Sprzedający:

 

- posiada gestię transportową,

 - dostarczenie towaru kupującemu do określonego portu
przeznaczenia,
 - pokrywa koszty załadunku na statek oraz fracht morski,
 - ponosi ryzyko uszkodzenia lub utraty towaru do momentu gdy
towar przeszedł linię nadburcia statku w porcie załadunku,
 - ubezpiecza towar oraz przekazuje kupującemu dowód
zawarcia umowy ubezpieczeniowej.

Kupujący:

- ponosi ryzyko uszkodzenia lub utraty towaru od momentu
przekroczenia przez niego linii nadburcia statku w porcie
załadunku,

CPT Carriage Paid To...

przewoźne zapłacone do (...oznaczone miejsce przeznaczenia)
Zastosowanie: wszystkie rodzaje transportu z kombinowanym
włącznie

Sprzedający:

- posiada gestię transportową do określonego miejsca
przeznaczenia,
 - zawiera umowę na przewóz towaru i opłaca jego koszty,
 - ponosi ryzyko uszkodzenia lub utraty towaru do momentu
przekazania go przewoźnikowi,

Kupujący:

- ponosi ryzyko uszkodzenia lub utraty towaru od momentu od
momentu gdy towar został przekazany pierwszemu przewoźnikowi

CIP  Carriage and Insurance Paid To...

przewoźne i ubezpieczenie opłacone do (... oznaczone miejsce
przeznaczenia )
Zastosowanie: wszystkie rodzaje transportu z kombinowanym
włącznie

Sprzedający:

- posiada gestię transportową do określonego miejsca
przeznaczenia,
 - zawiera umowę na przewóz towaru i opłaca jego koszty,
 - ponosi ryzyko uszkodzenia lub utraty towaru do momentu
przekazania go przewoźnikowi,
 - ubezpiecza towar i opłaca składkę ubezpieczeniową

Kupujący:

- ponosi ryzyko uszkodzenia lub utraty towaru od momentu
od momentu gdy towar został przekazany pierwszemu
przewoźnikowi

DAF  Delivered at Frontier...

dostarczone na granicę – (...oznaczone miejsce )

Zastosowanie: we wszystkich rodzajach transportu (przede wszystkim
w transporcie kolejowym i samochodowym)

Sprzedający:

- postawienie towaru do dyspozycji kupującego na środku transportu

w określonym miejscu dostawy na granicy.
 - zawiera umowę na przewóz towaru i opłaca jego koszty,

Kupujący:

- ponosi ryzyko uszkodzenia lub utraty towaru od momentu gdy
towar został postawiony do jego dyspozycji w oznaczonym miejscu
dostawy na granicy

Grupa D - Przybycie

W grupie D sprzedający ponosi największe

koszty i ryzyko, ponieważ musi dostarczyć

towar do umówionego miejsca

przeznaczenia

DES   Delivered Ex Ship...

franco statek (... oznaczony port przeznaczenia )

Zastosowanie: tylko w transporcie morskim i wodnym
śródlądowym

Sprzedający:

- posiada gestię transportową do określonego miejsca

przeznaczenia,
 - zawiera umowę na przewóz towaru i opłaca jego koszty,
 - ponosi ryzyko uszkodzenia lub utraty towaru do momentu
przekazania go przewoźnikowi,

Kupujący:

- ponosi ryzyko uszkodzenia lub utraty towaru od momentu gdy
towar został postawiony do jego dyspozycji na statku w
porcie rozładunku.

DEQ   Delivered Ex Quay...

dostarczone nabrzeże (...oznaczony port przeznaczenia )

Zastosowanie: tylko w transporcie morskim i wodnym
śródlądowym

Sprzedający:

- posiada gestię transportową do określonego miejsca

przeznaczenia,
 - zawiera umowę na przewóz towaru i opłaca jego koszty,

- wyładunek towaru

Kupujący:

- ponosi ryzyko uszkodzenia lub utraty towaru od momentu gdy
towar został postawiony do jego dyspozycji na nabrzeżu w
oznaczonym porcie przeznaczenia,

DDU  Delivered Duty Unpaid...

dostarczone, cło nie opłacone (...oznaczone miejsce
przeznaczenia)

Zastosowanie: wszystkie rodzaje transportu

Sprzedający:

- posiada gestię transportową do określonego miejsca

przeznaczenia,
 - zawiera umowę na przewóz towaru i opłaca jego koszty,
  

Kupujący:

- ponosi ryzyko uszkodzenia lub utraty towaru od momentu gdy
towar został postawiony do jego dyspozycji w oznaczonym
miejscu przeznaczenia.

DDP  Delivered Duty Paid...

dostarczone, cło opłacone (...oznaczone miejsce przeznaczenia)

Zastosowanie: wszystkie rodzaje transportu

Sprzedający:

- posiada gestię transportową do określonego miejsca
przeznaczenia,
- zawiera umowę na przewóz towaru i opłaca jego koszty (w tym

koszty cła, podatków i innych opłat związanych z eksportem,
tranzytem

i importem),

Kupujący:

- ponosi ryzyko uszkodzenia lub utraty towaru od momentu gdy

towar został postawiony do jego dyspozycji w oznaczonym
miejscu przeznaczenia.

COMBITERMS

•

Formuły COMBITERMS zostały opracowana na

podstawie formuł INCOTERMS,

•

Dotyczą specjalnych terminów handlowych

dostosowanych do dostaw towarów w kontenerach,

•

Formuły COMBITERMS składają się z 23 formuł

handlowych.

•

Każda formuła opisuje, w jakim zakresie koszty

transportu, ryzyko czy ubezpieczenia będzie

ponosił sprzedający, a w jakim kupujący.

•

Dostawy w kontenerach nadal mogą być dokonywane

na podstawie terminów INCOTERMS,

•

Jednak stosuje się formuły COMBITERMS gdyż

transport kontenerowy wymaga znacznie bardziej

szczegółowej interpretacji,

Znowelizowane Amerykańskie Definicje H.Z.

(Revised American Foreign Trade Definitions -

RAFTD)

• RAFTD - wykładnia formuł handlowych używanych w

amerykańskim handlu zagranicznym,

• Mają ułatwić zawieranie i później realizacje

kontraktów handlowych,

• Definicje amerykańskie różnią się od formuł

przyjętych w INCOTERMS, co wynika z różnego

interpretowania wielu określeń i terminów

stosowanych w USA,

• W handlu z USA znajdują także zastosowanie formuły

INCOTERMS.

• Obserwuje się przewagę w stosowaniu INCOTERMS

przy eksporcie do USA i przewagę RAFTD przy

imporcie z USA.