Wpływ warunków

wysokogórskich na układ

oddechowy



Środowisko wysokogórskie posiada szereg
odmienności istotnych dla człowieka w stosunku do
obszarów nizinnych



Wraz ze wzrostem wysokości spada ciśnienie
atmosferyczne, a co za tym idzie procentowa
zawartość tlenu w jednostce objętości powietrza



Warunki panujące na znacznej wysokości wywołują w
organizmie człowieka szereg zmian fizjologicznych i
biochemicznych- adaptacja



Do najważniejszych zaliczamy zmiany we krwi, ukł
krążenia, ukł oddechowym, OUN, zmiany w
metabolizmie organizmu

Podczas górskiej wspinaczki w nie wytrenowanym

organizmie obserwujemy szereg zmian w układzie
hormonalnym. Zmiany te zależne są od wieku, płci, stopnia
wytrenowania, stanu zdrowia.

Najwidoczniejsze i najszybsze zmiany można

zaobserwować w obrębie układu oddechowego. W
wysokich górach, w warunkach hipoksji zachodzą
następujące reakcje ze strony ukł oddechowego na wysiłek
fizyczny:



Wzrost wentylacji minutowej płuc



Wzrost pracy mięśni oddechowych



Wzrost gradientu pęcherzykowo- tętniczego



Wzrost wydalania CO2 i zużycia O2



Wzrost współczynnika oddechowego



Zmiany te spowodowane są wzrostem wydzielania
adrenaliny i noradrenaliny przez rdzeń nadnerczy.
Przez receptory Beta- adrenergiczne hormony te
wpływają na rozkurcz mięśniówki gładkiej drzewa
oskrzelowego a przez to



Rozszerzają naczynia krwionośne



Przyspieszają akcję serca i częstość skurczów



Powodują wzrost pojemności minutowej



Wzmagają ruchy oddechowe a co za tym idzie- hiperwentylację

Hipoksja hipoksyczna



Ciśnienie atmosferyczne spada wraz ze wzrostem m n p m przec co

powstaje rozrzedzone powietrze z małą zawartością tlenu

Hipoksja hipoksyczna- (niedotlenienie

)

jest to

stan zmniejszonej

zawartości tlenu w organizmie powodowany niecałkowitym

utlenowaniem krwi podczas jej przepływu przez pęcherzyki płucne i

obniżoną prężnością tlenu we krwi tętniczej; u zdrowych ludzi pojawia

się w czasie pobytu na znacznych wysokościach nad poziomem

morza, może być wynikiem powikłań zapalenia płuc i innych schorzeń

układu oddechowego

Objawy niedotlenienia zależą zarówno od prędkości i stopnia obniżenia

prężności O2 w tkankach jak i od zdolności kompensacyjnych ukł

regulacyjnych:

1) Niedotlenienie o gwałtownym przebiegu-w wyniku obniżenia się

prężności O2 we krwi tętniczej poniżej 20mm Hg- utrata przytomności

po upływie 15-20s. Po 4-5min- nieodwracalne zmiany w tk mózgowej

2) Ostre niedotlenienie- przy obniżeniu prężności O2 do wartości 25-

40mm Hg (odpowiada to wysokości 6000-8500 m n p m) objawy

przypominają objawy upojenia alkoholowego



W razie małej efektywności mechanizmów adaptacji, śpiączka i
śmierć występują w czasie od kilku minut do kilku godzin od
początku niedotlenienia

3) Niedotlenienie przewlekłe- występuje na skutek długotrwałego

obniżenia prężności O2 do wartości 40-60mm Hg (co odpowiada
wysokości 3500-6000 m n p m). Objawy rzypominają objawy
fizycznego zmęczenia tj. uczucie duszności i trudności w oddychaniu

Chemoreceptory
Chemoreceptory obwodowe(tętnicze) są umiejscowione w kłębkach

szyjnych i aortalnych. Bodźcami fizjologicznymi dla tych receptorów
jest obniżenie prężności O2, wzrost prężności CO2 i stężenia H+ we
krwi tętniczej. Są to jedyne receptory wrażliwe na zmianę prężności
O2 w organizmie. Ze względu na duży przepływ chemorecpetory
tętnicze „monitorują” wielkość prężności O2, a nie całkowitą
zawartość tego gazu we krwi tętniczej. Obniżenie zawartości tlenu
we krwi tętniczej spowodowane m in anemią, przebywaniem w
warunkach górskich nie powoduje wzrostu aktywności
chemoreceptorów obwodowych.

Ostra choroba

wysokogórska

Podczas górskiej wspinaczki w

niewytrenowanym
organizmie obserwujemy
szereg zmian,które są zależne
od wieku, płci , stopnia
wytrenowania,ogólnego stanu
zdrowia.W warunkach
hipoksji ze strony ukł.
oddechowego zachodzą
następujące reakcje:

-wzrost wentylacji minutowej

płuc

-

wzrost pracy mięśni
oddechowych

-

wzrost gradientu
pęcherzykowego

-

wzrost wydalania CO

2

-

wzrost zużycia O2 w miarę
wzrostu pracy mięśniowej

Zmiany te powodowane są

wzrostem produkcji
adrenaliny i noradrenaliny
przez rdzeń nadnerczy.
Poprzez receptory beta-
adrenergiczne hormony te
wpływają na rozkurcz
mięśniówki gładkiej drzewa
oskrzelowego a przez to:

-rozszerzają naczynia

krwionośne

-przyspieszają akcję serca i

częstość skurczów

-powodują wzrost pojemności

minutowej serca

-wzmagają ruchy

oddechowe,a co za tym
idzie hiperwentylację

-

wzrost współczynnika
oddechowego

Ostra choroba wysokogórska:



występuje u ludzi bez aklimatyzacji



choroba dotyka ludzi na wysokości 2500 m
n.p.m,ale pojawia się nie wcześniej jak po 6
godzinach



najsilniejsze objawy występują w 2-3 dniu
pobytu na wysokości i ustępują samoistnie 4-5
dnia

 

                 

Objawy:



bóle głowy



osłabienie



zawroty głowy



nudności



brak łaknienia



bezsenność

 

                 

U osób szczególnie wrażliwych mogą

wystąpić ciężkie,zagrażające życiu

objawy OchW takie jak: obrzęk płuc

(schorzenie to rozwija się dosyć

szybko,często już przy pierwszym

narażeniu na niskie ciśnienie O2 w

powietrzu i zaznacza się najczęściej

u ludzi nieprzygotowanych do

intensywnego wysiłku fizycznego,

jest spowodowana wzrostem

przepuszczalności ścian naczyń

włosowatych w płucach i

przesiąkaniem osocza krwi do

światła pęcherzyków płucnych)czy

obrzęk mózgu( spowodowany

wzrostem ciśnienia

środczaszkowego,a zwiastuny to

światłowstręt,

niezborność,halucynacje i

ograniczenie świadomości

prowadzące do śpiączki

Objawom OchW można

zapobiec lub je
złagodzić poprzez:

-aklimatyzację
-przyjmowanie diuramidu lub

profilaktycznie acetazolamidu

-przetransportowanie pacjenta

na niższe wysokości

-worek hiperwentylacyjny(1-2 h

co 5-10 h,ciśnienie we worku
musi być wyższe o 220
mmHg od otaczającego)

-zaprzestanie wchodzenia i

leczenie objawowe( ból
głowy- paracetamol wymioty-
prochlorperazyna)

-podanie tlenu i zejście o 500-

1000 m

 

                                                 

Zatrucie tlenem



Tlen może być toksyczny. Dzieje się tak pod

zwiększonym ciśnieniem parcjalnym. Następuje

zatrucie organizmu powodujące konwulsje podobne

do napadu epilepsji. Naturalnie podczas nurkowania

jest to bardzo niebezpieczne i najczęściej prowadzi do

utonięcia. Ludzie posiadają różną tolerancję tlenową,

ale ogólnie uznaje się, że dopuszczalne ciśnienie

parcjalne tlenu to w trakcie nurkowania 1,4 atmosfer,

co pozwala nurkować na powietrzu do 56 metrów.

Zatrucie tlenem może również wystąpić nawet przy

niższym ciśnieniu parcjalnym jeżeli czas ekspozycji

jest długi.

Wyróżniamy dwie postacie

zatrucia tlenowego:



1. zatrucie ostre nazwane efektem Paula
Berta - postać mózgowa (CNS). - przyczyną
jest oddychaniu tlenem pod wysokim
ciśnieniem parcjalnym. Tlen oddziaływuje
toksycznie na centralny układ nerwowy a
dokładniej na mózgowie. Objawy zatrucia
występują bardzo szybko. W nurkowaniu
praktycznie mamy do czynienia tylko z takim
zatruciem tlenowym.

2. zatrucie przewlekłe nazwane efektem Lorrain

Smitha - jest to postać płucna (OTU). Na skutek

długotrwałego oddychania tlenem (kilka dni) pod

zwiększonym ciśnieniem (poniżej 1at) występują zmiany

płucne (zapalenie płuc). Ta postać w nurkowaniu nie

występuje, może się pojawić w przypadku

długotrwałego przebywania w komorze dekompresyjnej

pod zwiększonym ciśnieniem. Prowadzi do uszkodzenia

tkanki płucnej i objawia się oprócz spadku pojemności

życiowej płuc:



 suchym kaszlem,



 zwiększonym wysiłkiem oddechowym,



 uczuciem braku wzięcia pełnego wdechu,



 bólem zlokalizowanym w okolicy mostka,



 dusznością,



 obrzękiem płuc,



 zwłóknieniem płuc.

Postępowanie w przypadku zatrucia

tlenem w postaci płucnej jest

następujące:

  natychmiastowe zaprzestanie dalszej ekspozycji,

  monitorowanie regenerowania tkanki płucnej.