Henryk Januszek

Henryk Januszek

SOCJOLOGIA

SOCJOLOGIA

Wkłady 2011

Wkłady 2011

Wykład V

Wykład V

Stratyfikacja społeczna

Stratyfikacja społeczna

Stratyfikacja społeczna

Stratyfikacja społeczna

Analizując społeczeństwo - poszczególne jego typy

Analizując społeczeństwo - poszczególne jego typy

i struktury – można zauważyć, że występuje

i struktury – można zauważyć, że występuje

w nich duże zróżnicowanie między rozmaitymi

w nich duże zróżnicowanie między rozmaitymi

jednostkami i grupami społecznymi

jednostkami i grupami społecznymi

konsekwencją którego są widoczne nierówności

konsekwencją którego są widoczne nierówności

społeczne.

społeczne.

Przynależność do rozmaitych kategorii lub grup

Przynależność do rozmaitych kategorii lub grup

wyznacza określoną pozycję społeczną wyżej lub niżej

wyznacza określoną pozycję społeczną wyżej lub niżej

cenioną, korzystniejszą lub mniej korzystną oraz daje

cenioną, korzystniejszą lub mniej korzystną oraz daje

podstawę do uzależnienia od siebie ludzi należących

podstawę do uzależnienia od siebie ludzi należących

do innych kategorii lub grup społecznych.

do innych kategorii lub grup społecznych.

Nierówności takie rodzą też we wszystkich

Nierówności takie rodzą też we wszystkich

społeczeństwach wiele problemów, np. czy można lub

społeczeństwach wiele problemów, np. czy można lub

nie można zmieniać swoją przynależność grupową?

nie można zmieniać swoją przynależność grupową?

Stratyfikacja społeczna

Stratyfikacja społeczna

W socjologii powyższe zróżnicowanie

W socjologii powyższe zróżnicowanie

i nierówności określa się

i nierówności określa się

mianem „stratyfikacji społecznej"

mianem „stratyfikacji społecznej"

lub

lub

"uwarstwieniem społecznym"

"uwarstwieniem społecznym"

Stratyfikacja

Stratyfikacja

społeczna

społeczna

inaczej mówiąc „stratyfikacja” lub

inaczej mówiąc „stratyfikacja” lub

"uwarstwienie” społeczne

"uwarstwienie” społeczne

– to pojęcia

– to pojęcia

oznaczające fakt, że każda zbiorowości ludzka

oznaczające fakt, że każda zbiorowości ludzka

składa się z klas, warstw i grup społecznych

składa się z klas, warstw i grup społecznych

pozostających ze sobą w relacjach

pozostających ze sobą w relacjach

nadrzędności i podporządkowania.

nadrzędności i podporządkowania.

Stratyfikacja – z socjologicznego punktu

Stratyfikacja – z socjologicznego punktu

widzenia - oznacza, że każde społeczeństwo

widzenia - oznacza, że każde społeczeństwo

ma pewien system rang, według których:

ma pewien system rang, według których:

pewne warstwy stoją wyżej, inne zaś niżej a ich

pewne warstwy stoją wyżej, inne zaś niżej a ich

suma stanowi system stratyfikacji lub

suma stanowi system stratyfikacji lub

uwarstwienia danego społeczeństwa.

uwarstwienia danego społeczeństwa.

Koncepcja stratyfikacyjnego

Koncepcja stratyfikacyjnego

podziału

podziału

społeczeństwa polega na rozpatrywaniu go

społeczeństwa polega na rozpatrywaniu go

pod kątem istnienia warstw (klas, stanów,

pod kątem istnienia warstw (klas, stanów,

grup społeczno-zawodowych) różniących się

grup społeczno-zawodowych) różniących się

między sobą pod względem np. dochodu,

między sobą pod względem np. dochodu,

prestiżu, wieku, kwalifikacji, wykształcenia,

prestiżu, wieku, kwalifikacji, wykształcenia,

pełnionych funkcji itd. Pozycja danej warstwy

pełnionych funkcji itd. Pozycja danej warstwy

społecznej (wyższa lub niższa) zależy od

społecznej (wyższa lub niższa) zależy od

uznawanego w danym społeczeństwie

uznawanego w danym społeczeństwie

systemu wartości.

systemu wartości.

Stratyfikacja społeczna

Stratyfikacja społeczna

mierzona jest dostępnością do takich

mierzona jest dostępnością do takich

podstawowych dóbr społecznych,

podstawowych dóbr społecznych,

jak: majątek, pieniądze , władza,

jak: majątek, pieniądze , władza,

prestiż, wykształcenie, kwalifikacje,

prestiż, wykształcenie, kwalifikacje,

pełnione funkcje, zdrowie, itp.

pełnione funkcje, zdrowie, itp.

Stratyfikacyjny podział dóbr

Stratyfikacyjny podział dóbr

Najczęściej dotyczy:

Najczęściej dotyczy:

- posiadanego bogactwa

- posiadanego bogactwa

- władzy /jej zakresu i

- władzy /jej zakresu i

dostępności/

dostępności/

- prestiżu /uznania społecznego/

- prestiżu /uznania społecznego/

Systemy stratyfikacji

Systemy stratyfikacji

Ze względu na możliwości zmiany

Ze względu na możliwości zmiany

pozycji społecznej i przynależności

pozycji społecznej i przynależności

stratyfikacyjnej, wyróżniamy w

stratyfikacyjnej, wyróżniamy w

społeczeństwach dwa systemy

społeczeństwach dwa systemy

stratyfikacji :

stratyfikacji :

- system zamknięty

- system zamknięty

- system otwarty

- system otwarty

Systemy stratyfikacji

Systemy stratyfikacji

System stratyfikacji zamknięty

System stratyfikacji zamknięty

to taki, w którym zmiana pozycji przez jednostkę lub grupę

to taki, w którym zmiana pozycji przez jednostkę lub grupę

nie jest możliwa. Pozycja ta zależy od rodziny, w której

nie jest możliwa. Pozycja ta zależy od rodziny, w której

dana jednostka urodziła się.

dana jednostka urodziła się.

System stratyfikacji otwarty

System stratyfikacji otwarty

to taki, w którym możliwa jest zmiana pozycji społecznej i

to taki, w którym możliwa jest zmiana pozycji społecznej i

przynależności stratyfikacyjnej, ponieważ pozycja zależy od

przynależności stratyfikacyjnej, ponieważ pozycja zależy od

statusu osiągniętego nie dzięki rodzinie a np. małżeństwu,

statusu osiągniętego nie dzięki rodzinie a np. małżeństwu,

pracy zawodowej, itd.

pracy zawodowej, itd.

Przejście z jednej kategorii podziału stratyfikacyjnego do

Przejście z jednej kategorii podziału stratyfikacyjnego do

innej określane jest „awansem społecznym” albo

innej określane jest „awansem społecznym” albo

„degradacją społeczną”

„degradacją społeczną”

Podstawowe systemy stratyfikacji

Podstawowe systemy stratyfikacji

społeczeństw ludzkich:

społeczeństw ludzkich:

SYSTEMY ZAMKNIĘTE:

SYSTEMY ZAMKNIĘTE:

- NIEWOLNICTWO /ludzie wolni i niewolnicy/

- NIEWOLNICTWO /ludzie wolni i niewolnicy/

- SYSTEM STANOWY /szlachta, chłopi,

- SYSTEM STANOWY /szlachta, chłopi,

duchowieństwo/

duchowieństwo/

- KASTOWY /bramini-kapłani, kaszatriowie - władcy i

- KASTOWY /bramini-kapłani, kaszatriowie - władcy i

zarządcy,

zarządcy,

waiśowie- pracujący w produkcji, handlu

waiśowie- pracujący w produkcji, handlu

rolnictwie,

rolnictwie,

śudrowie- prac. służący innym , pariasi

śudrowie- prac. służący innym , pariasi

do prac

do prac

nietykalnych/

nietykalnych/

SYSTEMY OTWARTE:

SYSTEMY OTWARTE:

- SYSTEM KLASOWY

- SYSTEM KLASOWY

- SYSTEM WARSTWOWY

- SYSTEM WARSTWOWY

NIEWOLNICTWO

NIEWOLNICTWO

Jest jednym z najstarszych przykładów

Jest jednym z najstarszych przykładów

zamkniętego systemu stratyfikacji

zamkniętego systemu stratyfikacji

społeczeństwa ludzkiego, w którym

społeczeństwa ludzkiego, w którym

wyodrębnia się dwie kategorie:

wyodrębnia się dwie kategorie:

- ludzi wolnych /posiadających

- ludzi wolnych /posiadających

określone prawa człowieka/

określone prawa człowieka/

- niewolników /traktowanych nie jako

- niewolników /traktowanych nie jako

ludzi lecz mówiące narzędzie/

ludzi lecz mówiące narzędzie/

SYSTEM STANOWY

SYSTEM STANOWY

Jest kolejnym przykładem zamkniętego

Jest kolejnym przykładem zamkniętego

systemu stratyfikacji społeczeństwa

systemu stratyfikacji społeczeństwa

ludzkiego, w którym jednostka nie

ludzkiego, w którym jednostka nie

może zmienić swojego statusu

może zmienić swojego statusu

społecznego. W strukturze

społecznego. W strukturze

społeczeństwa występują trzy stany:

społeczeństwa występują trzy stany:

- arystokracja i szlachta

- arystokracja i szlachta

- duchowieństwo

- duchowieństwo

- pospólstwo /tj. chłopi, kupcy i

- pospólstwo /tj. chłopi, kupcy i

rzemieślnicy/

rzemieślnicy/

SYSTEM KASTOWY

SYSTEM KASTOWY

SYSTEM ten tworzą ściśle zamknięte,

SYSTEM ten tworzą ściśle zamknięte,

endogamiczne grupy społeczne zwane kastami,

endogamiczne grupy społeczne zwane kastami,

których odrębność wynika z przepisów religijnych

których odrębność wynika z przepisów religijnych

lub prawnych i jest zwykle usankcjonowana

lub prawnych i jest zwykle usankcjonowana

zwyczajowo. Kasty zajmują określone obszary, a

zwyczajowo. Kasty zajmują określone obszary, a

ich członkowie są związani ze sobą wspólnymi

ich członkowie są związani ze sobą wspólnymi

obrzędami i wykonywaniem tego samego zawodu.

obrzędami i wykonywaniem tego samego zawodu.

Kasty są zhierarchizowane, jedne uważano za

Kasty są zhierarchizowane, jedne uważano za

lepsze, a inne za gorsze. Przynależność do każdej

lepsze, a inne za gorsze. Przynależność do każdej

z nich jest dziedziczna. Kasty istniały i istnieją

z nich jest dziedziczna. Kasty istniały i istnieją

nadal w różnych społeczeństwach, jednak ze

nadal w różnych społeczeństwach, jednak ze

względu na swoją ilość szczególnie

względu na swoją ilość szczególnie

charakterystyczne są dla społeczeństwa

charakterystyczne są dla społeczeństwa

indyjskiego, w którym ciągle jeszcze występuje

indyjskiego, w którym ciągle jeszcze występuje

ok. 50 tyś. kast o zróżnicowanym statusie

ok. 50 tyś. kast o zróżnicowanym statusie

społecznym wśród których 4 najważniejsze to:

społecznym wśród których 4 najważniejsze to:

ś

ś

udrowie, wajśowie, kaszatriowie

udrowie, wajśowie, kaszatriowie

i bramini

i bramini

.

.

SYSTEM KASTOWY

SYSTEM KASTOWY

Śudrowie

Śudrowie

(Shudra ) - stanowią kastę

(Shudra ) - stanowią kastę

o najniższym statusie społecznym,

o najniższym statusie społecznym,

której przeznaczeniem jest służenie

której przeznaczeniem jest służenie

trzem wyższym kastom. Tradycyjnie

trzem wyższym kastom. Tradycyjnie

nie przysługuje im odprawienie

nie przysługuje im odprawienie

określonych ceremonii. Przykład

określonych ceremonii. Przykład

typowej pracy i zawodu dla śudrów to

typowej pracy i zawodu dla śudrów to

księgowy.

księgowy.

Wyżej w hierarchii stoją waiśowie.

Wyżej w hierarchii stoją waiśowie.

SYSTEM KASTOWY

SYSTEM KASTOWY

Drugą w hierarchii kastę stanowią

Drugą w hierarchii kastę stanowią

waiśowie zajmujący się produkcją,

waiśowie zajmujący się produkcją,

handlem, rolnictwem itp.

handlem, rolnictwem itp.

wyżej od waiśów pod względem

wyżej od waiśów pod względem

statusu społecznego stoją

statusu społecznego stoją

kaszatriowie.

kaszatriowie.

SYSTEM KASTOWY

SYSTEM KASTOWY

Kszatriowie

Kszatriowie

są kastą do której należą

są kastą do której należą

władcy i rządcy. Ich powołaniem i

władcy i rządcy. Ich powołaniem i

głównym celem, do którego powinni

głównym celem, do którego powinni

dążyć jest uzyskanie takich cechy,

dążyć jest uzyskanie takich cechy,

jakimi kszatrijowie powinni się

jakimi kszatrijowie powinni się

odznaczać, tj.: dzielność, męstwo, hart,

odznaczać, tj.: dzielność, męstwo, hart,

dostojeństwo, silna wola, szybkość

dostojeństwo, silna wola, szybkość

decyzji, zręczność, stanowczość, a

decyzji, zręczność, stanowczość, a

także niezdolność do ucieczki z pola

także niezdolność do ucieczki z pola

bitwy, szlachetność, hojność, dar

bitwy, szlachetność, hojność, dar

rządzenia, wielkoduszność.

rządzenia, wielkoduszność.

SYSTEM KASTOWY

SYSTEM KASTOWY

Kastę najwyższą stanowią b

Kastę najwyższą stanowią b

ramini

ramini

-członkowie kasty kapłańskiej, która

-członkowie kasty kapłańskiej, która

według mitologii indyjskiej powstała

według mitologii indyjskiej powstała

już przy stworzeniu świata.

już przy stworzeniu świata.

Przynależność do kasty bramińskiej,

Przynależność do kasty bramińskiej,

jak i pozostałych jest dziedziczna i

jak i pozostałych jest dziedziczna i

nie może ulec zmianie za życia

nie może ulec zmianie za życia

człowieka.

człowieka.

Zmiana taka możliwa jest dopiero po

Zmiana taka możliwa jest dopiero po

śmierci w rezultacie reinkarnacji.

śmierci w rezultacie reinkarnacji.

OTWARE

OTWARE

SYSTEMY

SYSTEMY

STRATYFIKACJI SPOŁECZNEJ

STRATYFIKACJI SPOŁECZNEJ

Wg KAROLA MARKSA klasa to wielka o podobnym stosunku

Wg KAROLA MARKSA klasa to wielka o podobnym stosunku

do środków produkcji. W społ. występują dwie główne

do środków produkcji. W społ. występują dwie główne

klasy: właściciele śr. produkcji (właściciele ziemscy i

klasy: właściciele śr. produkcji (właściciele ziemscy i

kapitaliści) oraz ci którzy sprzedają im siebie i swoją pracę

kapitaliści) oraz ci którzy sprzedają im siebie i swoją pracę

(chłopi i robotnicy).

(chłopi i robotnicy).

Zdaniem Marksa relacje klasowe mają charakter wyzysku

Zdaniem Marksa relacje klasowe mają charakter wyzysku

dlatego są stałym źródłem konfliktów na tle władzy i

dlatego są stałym źródłem konfliktów na tle władzy i

podziału dóbr.

podziału dóbr.

Koncepcję K.Marksa zmodyfikował Max Weber, wg którego

Koncepcję K.Marksa zmodyfikował Max Weber, wg którego

na stratyfikację społ. wpływa nie tylko przynależność

na stratyfikację społ. wpływa nie tylko przynależność

klasowa, ale podobny status (sposób mieszkania, ubierania

klasowa, ale podobny status (sposób mieszkania, ubierania

się, mówienia, wykonywany zawód) oraz partia (obejmująca

się, mówienia, wykonywany zawód) oraz partia (obejmująca

grupę ludzi współpracujących ze sobą, ze względu na

grupę ludzi współpracujących ze sobą, ze względu na

podobne cele i interesy)

podobne cele i interesy)

Ostatnio zaś formułuje się tezę, że ważnymi czynnikami

Ostatnio zaś formułuje się tezę, że ważnymi czynnikami

pozycji klasowej są czynniki kulturowe takie jak styl życia

pozycji klasowej są czynniki kulturowe takie jak styl życia

i wzory konsumpcji. Za wskaźnik przynależności

i wzory konsumpcji. Za wskaźnik przynależności

klasowej przyjmuje się też często zawód.

klasowej przyjmuje się też często zawód.

SYSTEM UWARSTWIENIA

SYSTEM UWARSTWIENIA

PRESTIŻOWEGO

PRESTIŻOWEGO

W.L. Warnera

W.L. Warnera

Inną jeszcze, koncepcję badania stratyfikacji

Inną jeszcze, koncepcję badania stratyfikacji

społecznej przyjął (lata 30. XX w.) amerykański

społecznej przyjął (lata 30. XX w.) amerykański

socjolog W.L. Warner, który skoncentrował się na

socjolog W.L. Warner, który skoncentrował się na

uwarstwieniu małomiasteczkowej społeczności

uwarstwieniu małomiasteczkowej społeczności

amerykańskiej ze względu na zróżnicowany

amerykańskiej ze względu na zróżnicowany

prestiż (wg kryteriów dochodu, wykształcenia,

prestiż (wg kryteriów dochodu, wykształcenia,

zawodu) i wyodrębnił 6 warstw (klas) mających

zawodu) i wyodrębnił 6 warstw (klas) mających

nierówny prestiż: wyższa – wyższa i wyższa –

nierówny prestiż: wyższa – wyższa i wyższa –

niższa, średnia – wyższa i średnia – niższa, niższa

niższa, średnia – wyższa i średnia – niższa, niższa

– wyższa i niższa – niższa.

– wyższa i niższa – niższa.

Zjawiskiem powszechnym jest ruchliwość społeczna w górę

Zjawiskiem powszechnym jest ruchliwość społeczna w górę

i w dół drabiny społecznej

i w dół drabiny społecznej

Pozycja społeczna jednostki

Pozycja społeczna jednostki

w społeczeństwie otwartym nie jest „dana” przy

w społeczeństwie otwartym nie jest „dana” przy

urodzeniu lecz jest jej własnym osiągnięciem

urodzeniu lecz jest jej własnym osiągnięciem

(co najmniej częściowym)

(co najmniej częściowym)

W społeczeństwie nowoczesnym większość ludzi

W społeczeństwie nowoczesnym większość ludzi

jest bardziej zamożna niż kilka pokoleń wstecz,

jest bardziej zamożna niż kilka pokoleń wstecz,

chociaż majątek jest bardziej skupiony w

chociaż majątek jest bardziej skupiony w

rękach stosunkowo małej grupy. Ludzie bogaci

rękach stosunkowo małej grupy. Ludzie bogaci

to także zróżnicowana i zmienna grupa.

to także zróżnicowana i zmienna grupa.

Pojawia się w niej coraz więcej kobiet i osób

Pojawia się w niej coraz więcej kobiet i osób

które same doszły do fortuny.

które same doszły do fortuny.

Ranking 100 najbogatszych polaków w

Ranking 100 najbogatszych polaków w

2010

2010

Poz. Nazwisko Szacunkowy

Poz. Nazwisko Szacunkowy

majątek w mln PLN Źródło dochodów

majątek w mln PLN Źródło dochodów

1. Kulczyk 7100 – 7400 browarnictwo, infrastruktura,

1. Kulczyk 7100 – 7400 browarnictwo, infrastruktura,

motoryzacja

motoryzacja

2. Solorz-Żak 6600- 7200 media, finanse

2. Solorz-Żak 6600- 7200 media, finanse

3. Czarnecki Leszek finanse, nieruchomości

3. Czarnecki Leszek finanse, nieruchomości

4. Michał Sołowow 4300 – 5900 ceramika sanitarna,

4. Michał Sołowow 4300 – 5900 ceramika sanitarna,

budownictwo, nieruchom.

budownictwo, nieruchom.

5. Jerzy Starak 2700 – 5500 farmacja, przemysł spożywczy

5. Jerzy Starak 2700 – 5500 farmacja, przemysł spożywczy

6. R.i G. Karkosikowie 6.266– 6.295 przemysł chemiczny i

6. R.i G. Karkosikowie 6.266– 6.295 przemysł chemiczny i

metalurgiczny

metalurgiczny

7. Tadeusz Chmiel 2560- 2700 meblarstwo

7. Tadeusz Chmiel 2560- 2700 meblarstwo

8. Dariusz Miłek 1650-1910 przemysł obuwniczy

8. Dariusz Miłek 1650-1910 przemysł obuwniczy

9 Jarosław Pawluk 1550 -1800 transport

9 Jarosław Pawluk 1550 -1800 transport

Źródło:

Źródło:

Ranking

Ranking

wg WPROST i FORBES

wg WPROST i FORBES

Teorie stratyfikacji społecznej

Teorie stratyfikacji społecznej

Według funkcjonalistów, jakaś forma stratyfikacji społecznej

Według funkcjonalistów, jakaś forma stratyfikacji społecznej

jest nieunikniona i społecznie niezbędna. min. Davis Moor,

jest nieunikniona i społecznie niezbędna. min. Davis Moor,

stwierdza, że dobra społeczne będą zawszą rozdzielone

stwierdza, że dobra społeczne będą zawszą rozdzielone

nierówno, ponieważ społeczeństwo musi umieścić na

nierówno, ponieważ społeczeństwo musi umieścić na

głównych pozycjach jednostki o niezbędnych

głównych pozycjach jednostki o niezbędnych

umiejętnościach i przygotowaniu.

umiejętnościach i przygotowaniu.

Teoretycy konfliktu - np. Karol Marks - zakładają istnienie

Teoretycy konfliktu - np. Karol Marks - zakładają istnienie

tylko dwóch podstawowych klas społecznych: tych, którzy

tylko dwóch podstawowych klas społecznych: tych, którzy

posiadają środki produkcji i tych, którzy ich nie posiadają.

posiadają środki produkcji i tych, którzy ich nie posiadają.

Członkowie pierwej grupy kontrolują społeczeństwo i

Członkowie pierwej grupy kontrolują społeczeństwo i

rozdzielają jego dobra z korzyścią dla siebie.

rozdzielają jego dobra z korzyścią dla siebie.

Natomiast Max Weber w swojej wielowymiarowej koncepcji,

Natomiast Max Weber w swojej wielowymiarowej koncepcji,

wskazuje na istnienie trzech wymiarów stratyfikacji

wskazuje na istnienie trzech wymiarów stratyfikacji

społecznej: ekonomiczny (majątek), społeczny (prestiż) i

społecznej: ekonomiczny (majątek), społeczny (prestiż) i

polityczny (dostęp do władzy). Sfery te według Gerharda i

polityczny (dostęp do władzy). Sfery te według Gerharda i

Jeana Lenskiego powinny być brane pod uwagę w każdej

Jeana Lenskiego powinny być brane pod uwagę w każdej

analizie stratyfikacji, ponieważ ich zdaniem pewien stopień

analizie stratyfikacji, ponieważ ich zdaniem pewien stopień

stratyfikacji jest nieunikniony we wszystkich

stratyfikacji jest nieunikniony we wszystkich

społeczeństwach, ale forma i rozmiar rozwarstwienia zależą

społeczeństwach, ale forma i rozmiar rozwarstwienia zależą

od natury samego społeczeństwa.

od natury samego społeczeństwa.

Utrzymanie systemu stratyfikacji

Utrzymanie systemu stratyfikacji

Utrzymaniu istniejącego systemu stratyfikacji

Utrzymaniu istniejącego systemu stratyfikacji

służą, ogólnie rzecz biorąc instytucje społeczne,

służą, ogólnie rzecz biorąc instytucje społeczne,

a jedną z głównych podstaw stratyfikacji jest

a jedną z głównych podstaw stratyfikacji jest

ekonomia, ponieważ nierówno podzielone dobra

ekonomia, ponieważ nierówno podzielone dobra

społeczne są często przekazywane kolejnym

społeczne są często przekazywane kolejnym

pokoleniom przez rodzinę. W tym

pokoleniom przez rodzinę. W tym

znaczeniu ekonomia i rodzina współpracują.

znaczeniu ekonomia i rodzina współpracują.

Rodziny powielają system stratyfikacji przez

Rodziny powielają system stratyfikacji przez

socjalizację dzieci polegającą na egzekwowaniu

socjalizację dzieci polegającą na egzekwowaniu

od nich odpowiednich wartości i postaw oraz

od nich odpowiednich wartości i postaw oraz

przygotowaniu do określonych zawodów.

przygotowaniu do określonych zawodów.

Istniejący system wspomagają także religia i

Istniejący system wspomagają także religia i

ideologia, w szczególności dotyczy to systemu

ideologia, w szczególności dotyczy to systemu

kastowego. Porządek polityczny często jest pod

kastowego. Porządek polityczny często jest pod

wpływem porządku ekonomicznego i wykorzystuje

wpływem porządku ekonomicznego i wykorzystuje

prawodawstwo oraz środki przymusu państwa do

prawodawstwo oraz środki przymusu państwa do

utrzymania systemu stratyfikacji.

utrzymania systemu stratyfikacji.

Utrzymanie systemu stratyfikacji

Utrzymanie systemu stratyfikacji

System stratyfikacji społecznej wspomagają

System stratyfikacji społecznej wspomagają

nie tylko instytucje społeczne, ale i społeczne

nie tylko instytucje społeczne, ale i społeczne

procesy, np. jednostki zagrażające systemowi

procesy, np. jednostki zagrażające systemowi

- szczególnie przywódców opozycji - kooptuje

- szczególnie przywódców opozycji - kooptuje

się, czyli dopuszcza w obręb systemu w

się, czyli dopuszcza w obręb systemu w

sposób, który daje im samym korzyść i

sposób, który daje im samym korzyść i

osłabia ich opozycję wobec systemu. Innym

osłabia ich opozycję wobec systemu. Innym

procesem jest zasada mutacji korzyści, którą

procesem jest zasada mutacji korzyści, którą

R. Merton nazwał „efektem Mateusza”. Ci,

R. Merton nazwał „efektem Mateusza”. Ci,

którzy mają będą mieli jeszcze więcej, a

którzy mają będą mieli jeszcze więcej, a

zatem ci, którzy korzystają ze stratyfikacji,

zatem ci, którzy korzystają ze stratyfikacji,

potrafią pomnożyć to w taki sposób, by

potrafią pomnożyć to w taki sposób, by

korzyść była jeszcze większa; a to

korzyść była jeszcze większa; a to

automatycznie pogłębia dysproporcje

automatycznie pogłębia dysproporcje

w rozdziale dóbr społecznych.

w rozdziale dóbr społecznych.