Metody badań

Metody badań

epidemiologicznych

epidemiologicznych

Katedra i Zakład Higieny i

Epidemiologii

CM UMK

Cel poszukiwań w

Cel poszukiwań w

epidemiologii

epidemiologii



Powstawanie i szerzenie się
choroby w populacji

Główne zadanie

Główne zadanie

epidemiologii

epidemiologii



Tworzenie naukowych podstaw
zwalczania chorób przez określone
programy ochrony zdrowia
społecznego



przy użyciu metod w celu
rozwiązania problemów
teoretycznych i praktycznych

Rodzaje badań

Rodzaje badań

epidemiologicznych

epidemiologicznych



Opisowe



Analityczne (etiologiczne)



Doświadczalne
(eksperymentalne/interwencyjne)

Badania opisowe

Badania opisowe



Najbardziej elementarne



Zadanie: opis częstości występowania
choroby w populacji w zależności od cech
osobowych (wiek, płeć, zawód, stan
cywilny, wyznanie, miejsce zatrudnienia)
oraz środowiska



Chętnie opierają się na statystykach
zgonów i rozpatrują np. wzory umieralności
wg wieku, płci, grupy etnicznej

Badania opisowe

Badania opisowe



Są podstawą dochodzenia
epidemiologicznego w epidemii choroby
zakaźnej i oceny przebiegu epidemii
chorób przewlekłych



Wyniki badań opisowych stanowią
podstawę do sformułowania hipotez
etiologicznych zmierzających do ustalenia
związków przyczynowych między badanym
zjawiskiem zdrowotnym a środowiskiem



Ocena sytuacji zdrowotnej
populacji przy pomocy badań
opisowych polega na badaniu
reprezentatywnym (zbadaniu
próby pobranej od całej populacji
metodą losową)

Badania analityczne

Badania analityczne



Określają związki przyczynowe
pomiędzy czynnikami ryzyka i
chorobą



Podejmowane w celu weryfikacji
hipotez wysuwanych na podstawie
badań opisowych

Badania analityczne

Badania analityczne



Istota – porównanie 2 grup –
narażonej/wykazującej określoną
cechę i kontrolnej



2 rodzaje:

-

Retrospektywne

-

prospektywne

Badania retrospektywne

Badania retrospektywne



Poszukiwanie przyczyn, gdy znamy
skutek



Badanie określonych grup chorych
przez analizowanie częstości
występowania czynnika ryzyka w
grupie chorych na daną chorobę i
zdrowych



a/a+c >>> b/b+d

Badania prospektywne

Badania prospektywne



Obserwujemy skutek domniemanych
przyczyn



Badanie 2 grup – 1 narażona na
działanie określonego czynnika, 2 – nie



Porównuje się zapadalność na daną
chorobę wśród narażonych i wśród nie
narażonych



a/a+b >>> b/c+d

Badania doświadczalne

Badania doświadczalne



2 grupy dobierane przez badacza –
badana i kontrolna (obie o
podobnym składzie i strukturze)



Stosuje się do oceny skuteczności i
bezpieczeństwa określonej
metody, leku

Badania przesiewowe

Badania przesiewowe



Zastosowanie stosunkowo
prostych i niekosztownych testów
diagnostycznych w badaniach
dużych grup ludności w celu
wykrycia wczesnych stadiów
choroby

Warunki uzasadniające

Warunki uzasadniające

podejmowanie badań

podejmowanie badań

przesiewowych:

przesiewowych:

1.

Choroba stanowi ważny problem społeczny

2.

Naturalna historia choroby jest dobrze poznana

3.

Istnieją skuteczne metody leczenia choroby

4.

Występują dostatecznie wyraźne wczesne objawy chorobowe

5.

Metody diagnostyczne wczesnych stadiów choroby są

powtarzalne i trafne

6.

Istnieje możliwość weryfikacji diagnostycznej rozpoznań

7.

Metody badań przesiewowych są pozbawione ryzyka

powikłań i będą akceptowane przez badanych

8.

Ustalone są zasady, kogo należy zaliczyć do grupy chorych

wymagających leczenia

9.

Wykrywanie wczesnych stadiów choroby będzie procesem

ciągłym

10.

Koszty wykrywania i leczenia są ekonomicznie uzasadnione i

możliwe do pokrycia z budżetu

Trafność testu

Trafność testu

diagnostycznego

diagnostycznego



Czułość i swoistość

Czułość

Czułość



Zdolność do prawidłowego
rozpoznania przypadków choroby



a/a+c x 100

Swoistość

Swoistość



Zdolność do wykluczenia choroby,
tam gdzie jej nie ma



d/b+d x 100