olczyk makro7 wydzial mechanicz Nieznany

Bud

Polityka

bud

etowa

Finanse publiczne

Finanse publiczne obejmuj

procesy zwi

zane z

gromadzeniem

rodków publicznych oraz ich

rozdysponowaniem, a w szczególno

ci:

1) gromadzenie dochodów i przychodów publicznych;
2) wydatkowanie

rodków publicznych;

3) finansowanie potrzeb po

yczkowych bud

etu pa

stwa;

3) finansowanie potrzeb po

yczkowych bud

etu pa

stwa;

4) finansowanie potrzeb po

yczkowych bud

etu jednostki

samorz

du terytorialnego;

5) zaci

ganie zobowi

anga

cych

rodki publiczne;

6) zarz

dzanie

rodkami publicznymi;

7) zarz

dzanie długiem publicznym;

8) rozliczenia z bud

etem Unii Europejskiej.

Finanse publiczne

Polityka fiskalna

organy centralne

Finanse publiczne

Polityka samorz

dowa

organy samorz

dowe

Centralne zadania publiczne

•

Obrona narodowa i bezpiecze

stwo zewn

trzne kraju

•

Policja i bezpiecze

stwo wewn

trzne kraju

•

downictwo i wymiar sprawiedliwo

•

Działalno

ść

dyplomatyczna

•

Kontrola gospodarowania bogactwami naturalnymi

•

Strategiczne dziedziny gospodarcze i urz

dzenia z zakresu

infrastruktury

•

Nauka i szkolnictwo wy

sze

•

Emerytury i renty

•

Utrzymanie obiektów b

cych spu

cizna kulturow

narodu

•

Słu

ba zdrowia

•

Gromadzenie dochodów publicznych i zarz

dzanie długiem

publicznym

Typowe zadania lokalnych władz

publicznych

• O

wiata

• Zaopatrzenie ludno

ci w wod

pitn

• Utrzymanie czysto

• Utrzymanie dróg lokalnych
• Utrzymanie obiektów u

yteczno

ci publicznej o

znaczeniu lokalnym

• Utrzymanie ładu przestrzennego
• Utrzymanie lokalnego transportu publicznego
• Opieka społeczna
• Utrzymanie placówek podstawowej opieki zdrowotnej

(je

li nie s

one cz

ęś

odr

bnego systemu opieki

zdrowotnej)

Bud

•

Bud

et pa

stwa jest rocznym planem dochodów i

wydatków oraz przychodów i rozchodów:

-organów władzy publicznej, w tym organów

administracji rz

dowej, organów kontroli i

ochrony prawa;

- s

dów i trybunałów.

- s

dów i trybunałów.

ródło: USTAWA z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych

(Dz. U. 2005 nr 249 poz. 2104):

•

Jest uchwalany w formie ustawy bud

etowej na okres

roku kalendarzowego

•

Zasady bud

etowe: jedno

ci, jawno

ci, zupełno

ci,

jednoroczno

ci, równowagi.

Tryb uchwalania bud

etu

• Projekt ustawy bud

etowej + prowizorium bud

etowe

musi by

przedło

one przez RM Sejmowi do 30.09

• 3 czytania, Senat ma 20 dni na poprawki
• Prezydent podpisuje w ci

gu 7 dni, nie ma prawa weta.

• Je

li w ci

gu 4 miesi

cy od zło

enia projektu ustawy

• Je

li w ci

gu 4 miesi

cy od zło

enia projektu ustawy

bud

etowej nie trafi on do Prezydenta, Prezydent

w ci

gu 14 dni skróci

kadencje Sejmu.

w ci

gu 14 dni skróci

kadencje Sejmu.

• 5 miesi

cy po zako

czeniu roku bud

etowego, RM

przekłada Sejmowi sprawozdanie z wykonania bud

etu,

prosz

c o absolutorium.

• Brak absolutorium,

RM musi poda

do dymisji

Co to jest podatek?

Podatkiem jest publicznoprawne, nieodpłatne,

przymusowe oraz bezzwrotne świadczenie

pieniężne na rzecz Skarbu Państwa,

województwa, powiatu lub gminy, wynikające

z ustawy podatkowej

USTAWA z dnia

29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 ze

zm.).

Struktura bud

etu

DOCHODY

PODATKOWE

Podatki po

rednie – podatek od towarów i usług;

podatek akcyzowy; podatek od gier.

Podatki bezpo

rednie – podatek dochodowy od

osób fizycznych; podatek dochodowy od osób
prawnych

WYDATKI

BIE

ŻĄ

wynagrodzenia i pochodne; dotacje i
subwencje; por

czenia i gwarancje;

wydatki rzeczowe; obsługa długu
publicznego; rozliczenia z bankami;
wpłaty do bud

etu Unii Europejskiej

DOCHODY

NIEPODATKOWE

dywidenda; wpłaty zysku NBP; cło; dochody
jednostek bud

etowych; wpłaty jednostek

samorz

du terytorialnego; pozostałe dochody

niepodatkowe.

WYDATKI

MAJ

TKOWE

Maj

one na celu zwi

kszenie maj

tku

cego w posiadaniu Skarbu

niepodatkowe.

cego w posiadaniu Skarbu

stwa – inwestycje rzeczowe oraz

udziały w spółkach kapitałowych.

RODKI Z UNII EUROPEJSKIEJ I Z INNYCH

RÓDEŁ NIEPODLEGAJCE ZWROTOWI

PRZYCHODY

nadwy

ka z lat ubiegłych;

rodki z prywatyzacji;

kredyty i po

yczki; emisja obligacji SP; spłacone

yczki

ROZCHODY

spłata kredytów i po

yczek; wykup

obligacji SP; udzielone z bud

etu

stwa po

yczki.

li dochody>wydatków= nadwy

ka bud

etowa, Je

li dochody<wydatków= deficyt bud

etowy

Podział podatków

Podatki (kryterium sposobu pobierania)

Podatki po

rednie

•

podatek od towarów i usług, podatek akcyzowy,

•

podatek od gier.

Podatki bezposrednie

•

podatek dochodowy od os

b fizycznych,

•

podatek dochodowy od os

b fizycznych,

•

podatek dochodowy od os

b prawnych,

•

podatek od spadk

w i darowizn,

•

podatek od czynno

ci cywilnoprawnych,

•

podatek rolny,

•

podatek le

ny,

•

podatek od nieruchomo

ci,

•

podatek od

rodk

w transportowych,

•

podatek od posiadania ps

Podział podatków

II. Podatki (

kryterium przedmiot opodatkowania)

- dochodowe
- maj

tkowe

- konsumpcyjne

III. Podatki dochodowe dzielimy na
- progresywne
- proporcjonalne (liniowy)
- degresywne

Podatki

Państwowe

samorządowe

Wspólne

Podatek dochodowy PIT i CIT

VAT, AKCYZA od gier

Rolny, leśny

Podatki pa

stwowe i samorz

dowe

Podatek dochodowy PIT i CIT

VAT, AKCYZA od gier

Rolny, leśny

Od nieruchomości,

Od środków transportu

Od psa

Od czynności cywilnych

Progresywny podatek dochodowy

w Polsce (na rok 2010)

- Do 85 528 zł podatek wynosi 18% minus

kwota zmniejszaj

ca podatek 556 zł 02 gr

- Ponad 85 528 zł Podatek wynosi 14 839 zł 02

gr + 32% nadwy

ki ponad 85 528 zł

Zadanie sprawdzaj

na przeci

stop

podatkow

Przedział dochodów ( w zł)

Stopa podatkowa

0-29999

0,2

30000-49999

0,4

50000 i wi

cej

0,6

50000 i wi

cej

0,6

wiedz

e 900 000 podatników osi

ga dochody równe 20 000 zł,

700 000 podatników ma dochody równe 40 000 a 100 000
podatników na dochody na poziomie 60 000, oblicz przeci

stop

podatkow

Udział dochodów podatkowych i niepodatkowych

w dochodach ogółem

82,4%

90,0% 88,2% 84,8% 89,7% 88,9% 86,7% 86,7% 88,5% 90,4%

81,0%

60%

80%

100%

17,6%

10,0% 11,8%

15,2%

10,3% 11,1% 13,3% 13,3% 11,5% 9,6%6,5%

20%

40%

1995 1998 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Dochody podatkowe

Dochody niepodatkowe

Udział poszczególnych dochodów

podatkowych w dochodach ogółem

30%

40%

50%

Dochody z podatku od
towarów i usług (VAT)

Dochody z podatku
akcyzowego

10%

20%

30%

1995 1998 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Dochody z podatku
dochodowego od osób
prawnych

Dochody z podatku
dochodowego od osób
fizycznych

Dochody niepodatkowe

Dochody i wydatki bud

etowe 2008

• Planowane dochody 281, 89 mld zł

• Planowane wydatki 310,43

• Planowany deficyt 28,54

DOCHODY OGÓŁEM

281 892 096

1. Dochody podatkowe i niepodatkowe
1,1. Dochody podatkowe (81%)
1,1,1. Podatki po

rednie (58%)

z tego: Podatek od towarów i usług

Podatek akcyzowy
Podatek od gier

1,1,2. Podatek dochodowy od osób prawnych
1,1,3. Podatek dochodowy od osób fizycznych
1,1,4. Podatek tona

owy

1,2. Dochody niepodatkowe (6,5 %)

246 609 986
228 194 400
164 890 000

111 700 000

52 200 000

990 000

27 150 000
36 154 000

400

18 415 586

Budżet państwa w roku 2008

1,2. Dochody niepodatkowe (6,5 %)
1,2,1. Dywidendy
1,2,2. Cło
1,2,3. Dochody jednostek bud

etowych

1,2,4. Pozostałe dochody niepodatkowe
1,2,5. Wpłaty jednostek samorz

du terytorialnego

1,2,6. Dochody zagraniczne
2.

rodki z Unii Europejskiej i z innych

ródeł niepodlegajce

zwrotowi (12,5%)

18 415 586

3 510 000
1 993 000
9 841 008

730 000

2 164 645

176 933

35 282 110

Wybrane wydatki budżetu państwa w 2008 r. wg

działów (w tys. zł)

Dział

Treść

Plan na 2008 r.

600

Transport i łączność ( 3,8%)

12 656 128

730

Nauka (1,3%)

4 102 206

750

Administracja publiczna (3,22%)

10 211 186

752

Obrona narodowa (5,2%)

16 572 723

754

Bezpieczeństwo publiczne i ochrona przeciwpożarowa (4,2)

13 223 226

755

Wymiar sprawiedliwości (3,06)

9 582 603

801

Oświata i wychowanie (0,5%)

1 572 078

803

Szkolnictwo wyższe (3,45%)

10 745 900

851

Ochrona zdrowia (1,5%)

4 674 363

852

Pomoc społeczna (4,1%)

12 649 422

853

Pozostałe zadania w zakresie polityki społecznej (2,16)

6 691 261

921

Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego (0,45%)

1 461 998

926

Kultura fizyczna i sport (0.1%)

359 766

753

Obowiązkowe ubezpieczenia społeczne (21%)

65 919 578

758

Różne rozliczenia:
-

subwencja dla JST (12,25%)

- rezerwa celowa (10,3%)

środki własne UE (3,87)

- Inne (0,75%)

84 373 195
38 000 000
32 000 000
12 000 000

2 373 195

757

Obsługa długu publicznego (8,70%)

27 839 610

Struktura wydatków według podstawowych

grup ekonomicznych

Subwencja

Środki przekazane

Dotacja

Dofinansowanie z kasy państwa wydatków

podmiotów innych niż państwowe jednostki

budżetowe oraz ich zadań.

Środki przekazane

z budżetu państwa na

finansowanie jednostek

samorządu terytorialnego bez

wskazania celu na jaki mają

zostać przeznaczone.

Miar

stopnia ingerencji pa

stwa w gospodark

jest udział bud

etu pa

stwa w PKB.

21,1

18,9

18,2

17,8

18,1

16,9

18,3

20,4

22,5

Udział dochodów bud

etu pa

stwa w PKB

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

Udział wydatków bud

etu pa

stwa w PKB

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

20,9

22,7

22,6

22,5

21,4

21,8

21,1

22,0

3 główne problemy polskiego bud

etu

• Za du

o funduszy celowych i agencje

dowych (za du

o dotacji)

• Du

y udział wydatków sztywnych

• Brak bud

etu zadaniowego

• Brak bud

etu zadaniowego

Fundusze celowe

• instytucja o charakterze finansowym

gromadz

rodki pozabud

etowe dla

realizacji okre

lonych zada

stwa,

powołana na mocy ustawy.

•

ródła finansowania:

– Składki obowi

zkowe (parapodatki)

– Dopłaty z bud

etu pa

stwa

– Działalno

ść

zarobkowa

– Zatrzymane nadwy

ki z lat ubiegłych

Fundusze celowe w 2007 roku

Fundusz

Przychody

Wydatki

Fundusz Ubezpieczeń Społecznych FUS

124 411 912

123 253 798

Fundusz Emerytalno-Rentowy KRUS

15 578 396

15 538 422

Fundusz Pracy

7 565 000

6 373 360

Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób
Niepełnosprawnych

3 405 532

3 960 834

Niepełnosprawnych

3 405 532

3 960 834

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki
Wodnej

847 000

1 070 170

Fundusz Rekompensacyjny

701 982

871 982

Fundusz Restrukturyzacji Przedsiębiorców

464 425

676 170

Fundusz Rozwoju Kultury Fizycznej

517 757

Fundusz Administracyjny

503 743

507 397

Fundusz Reprywatyzacji

182 470

364 000

Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych

307 735

196 111

Fundusz Promocji Kultury

128 600

175 615

Fundusze celowe cdn

Fundusz

Przychody

Wydatki

Fundusz – Centralna Ewidencja Pojazdów i Kierowców

84 677

137 883

Fundusz Skarbu Państwa

77 000

Fundusz Modernizacji Sił Zbrojnych

62 745

Fundusz Nauki i Technologii Polskiej

60 000

Fundusz Prewencji i Rehabilitacji

28 000

28 780

Fundusz Prewencji i Rehabilitacji

28 000

28 780

Centralny Fundusz Gospodarki Zasobem Geodezyjnym i
Kartograficznym

23 919

26 161

Fundusz Zajęć Sportowo-Rekreacyjnych dla Uczniów

15 500

22 630

Centralny Fundusz Ochrony Gruntów Rolnych

19 654

19 641

Fundusz Pomocy Postpenitencjarnej

14 500

14 001

Fundusz Wsparcia Policji

10 600

10 602

Fundusz Modernizacji Bezpieczeństwa Publicznego

5 158

6 201

Fundusz Rozwoju Przywięziennych Zakładów Pracy

2 315

2 301

Fundusz Promocji Twórczości

800

1 377

Agencje pa

stwowe

• instytucja gromadz

rodki „pozabud

etowe”

dla realizacji zada

stwa, powstała na mocy

ustawy

•

ródła finansowania:

•

ródła finansowania:

– Dotacje bud

etowe

– Dochody publiczne (składki)

– Kredyty

– Darowizny

– Odsetki

– dywidendy

Wybrane agencje pa

stwowe

• Polska Agencja Rozwoju

Przedsi

biorczo

• Agencja Rynku Rolnego

• Agencja Własno

ci Rolnej

• Agencja Własno

ci Rolnej

• Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji

Rolnictwa

• Agencja Mienia Wojskowego

• Wojskowa Agencja Mieszkaniowa

Sztywno

ść

wydatków bud

etowych

•

Struktur

wydatków bud

etowych kształtuje kwota wydatków prawnie

zdeterminowanych - s

to wydatki, które bud

et pa

stwa musi ponie

ść

wzgl

du na obowi

zuj

ce prawo. Rz

d nie mo

e regulowa

ich wysoko

ci.

•

wydatki elastyczne - s

to wydatki, których wysoko

ść

e by

regulowana przez rz

Wydatki

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

zdeterminowane

65,2

66,7

67,6

62,2

58,8

73,0

73,1

elastyczne

34,8

33,3

32,4

37,8

41,2

27,0

26,9

Przykłady wydatków zdeterminowanych

•

subwencje dla jednostek samorz

du terytorialnego,

•

wydatki na infrastruktur

transportu l

dowego

[1]

•

wydatki na obron

narodow

[2]

•

składki do bud

etu Unii Europejskiej,

•

koszty obsługi długu publicznego,

•

wydatki urz

dów naczelnych organów władzy pa

stwowej i ochrony

prawa oraz s

downictwa, a tak

e wydatki s

dów powszechnych,

•

dotacje dla Funduszu Ubezpiecze

Społecznych i Funduszu Emerytalno-

Rentowego, renty socjalne oraz zasiłki i

wiadczenia przedemerytalne,

Rentowego, renty socjalne oraz zasiłki i

wiadczenia przedemerytalne,

wiadczenia rodzinne i zaliczk

alimentacyjn

oraz zasiłki z pomocy

społecznej,

•

składki na ubezpieczenie zdrowotne finansowane z bud

etu pa

stwa

oraz składki na ubezpieczenie społeczne za osoby przebywaj

ce na

urlopach wychowawczych macierzy

skich,

•

wydatki refundowane z bud

etu Unii Europejskiej, a tak

wiadczenia

emerytalno - rentowe

ołnierzy i funkcjonariuszy.

[1]

nie mo

e by

sza ni

18 % planowanych na dany rok wpływów z

podatku akcyzowego od paliw silnikowych

[2]

musz

one stanowi

1,95% prognozowanego na dany rok PKB

Deficyt bud

etowy

• Deficyt

bud

etowy

ró

nica

dzy

strumieniami

wydatków

dochodami;

dotyczy

jednego

roku

fiskalnego

(kalendarzowego); na koniec roku deficyt

(kalendarzowego); na koniec roku deficyt
bud

etowy

powi

ksza

dług

publiczny.

Deficyt bud

etowy mo

e powstawa

konieczno

ci obsługi długu publicznego.

RODZAJE DEFICYTÓW

• DEFICYT RZECZYWISTY

faktyczna ró

nica pomi

dzy wydatkami a dochodami

bud

etowymi

• DEFICYT CYKLICZNY

ró

nica mi

dzy wydatkami i dochodami pa

stwa,

ró

nica mi

dzy wydatkami i dochodami pa

stwa,

realizowanymi w warunkach, gdy gospodarka nie
funkcjonuje przy pełnym wykorzystaniu mocy
produkcyjnych (okres recesji lub o

ywienia)

• DEFICYT STRUKTURALNY

symulowane, hipotetyczne ró

nice mi

dzy wydatkami a

dochodami, realizowanymi w warunkach pełnego
zatrudnienia i naturalnej stopy bezrobocia

SKUTKI EKONOMICZNE

DEFICYTU

• deficyt a inflacja

+ (premia inflacyjna)

wpływy podatkowe rosn

szybciej ni

dochody, co zmniejsza deficyt bud

etowy

dochody, co zmniejsza deficyt bud

etowy

- udział zadłu

enia netto sektora

bud

etowego w sektorze bankowym,

e wpływa

na wzrost poda

pieni

dza i wzrostu inflacji.

SKUTKI EKONOMICZNE

DEFICYTU

• deficyt a stopy procentowe

- wzrost popytu rz

du na kapitały pieni

ęż

ne powoduje

wzrost stopy procentowej (krzywa popytu na pieni

przesunie si

w prawo, w gór

Skutkiem tego:

- wysoka stopa % spowoduje zmniejszenie odst

pno

kapitałów pieni

ęż

nych na inwestycje prywatne

(efekt

wypychania, ang. crowding out effect)

wysoka stopa % umocni kurs waluty krajowej, co

zahamuje eksport, pobudzi import, powoduj

c deficyt

handlowy

(efekt bli

niaczy, ang. twin deficit efffect)

Deficyt bud

etowy w mln zł

40 000

50 000

60 000

70 000

10 000

20 000

30 000

40 000

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

Relacja deficytu bud

etowego do PKB

w poszczególnych krajach w 2004r. (w %)

-8

-6

-4

-2

łg

ło

Dług publiczny

• definicja długu publicznego zawarta jest w ustawie o

finansach publicznych

dług publiczny to

nominalne zadłu

enie podmiotów

sektora finansów publicznych, ustalone po
wyeliminowaniu przepływów finansowych mi

dzy

podmiotami nale

żą

cymi do tego sektora

podmiotami nale

żą

cymi do tego sektora

• w konstytucji RP znalazł si

zapis dotycz

cy limitu długu

publicznego (ewenement na skal

wiatow

)

niedopuszczalne jest zaci

ganie po

yczek lub udzielanie

gwarancji w nast

pstwie których, dług publiczny

przekroczy

warto

ci rocznego PKB

Ró

nica w definiowaniu długu publicznego

wg ustawodawstwa unijnego i polskiego

Dług publiczny

wg norm UE

wg prawodawstwa

polskiego

przewidywane wypłaty z
por

cze

i gwarancji

nie wliczane

wliczane

zobowi

zania wymagalne

nie wliczane

wliczane

zobowi

zania wymagalne

nie wliczane

(wliczane do

deficytu)

wliczane

Otwarte fundusze emerytalne
–jako jednostka sektora
publicznego

jest jednostk

sektora
publicznego

nie jest jednostk

sektora
publicznego

WYSZCZEGÓLNIENIE

VI 2006

Zadłu

enie sektora finansów publicznych

501 879,1

1. Zadłu

enie sektora rz

dowego

482 553,3

1.1. Skarb Państwa

475 292,1

1.2. ZUS i zarządzane przez ZUS fundusze

6 218,2

1.3. Narodowy Fundusz Zdrowia 1)

0,0

1.4. Państwowe fundusze celowe z osobowością
prawną (bez ZUS i zarządzanych przez ZUS funduszy)

0,0

1.5. Państwowe szkoły wyższe

152,0

1.6. Jednostki badawczo-rozwojowe

160,4

Zadłu

enie sektora finansów

publicz nych po konsolidacji
(nominał, mln zł)

1.6. Jednostki badawczo-rozwojowe

160,4

1.7. Samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej

593,4

1.8. Państwowe instytucje kultury

30,4

1.9. PAN i tworzone przez PAN jednostki organizacyjne

5,0

1.10. Pozostałe państwowe osoby prawne utworzone
na podst. odrębnych ustaw w celu wykonywania zadań
publicznych, z wyłączeniem przedsiębiorstw, banków i
spółek prawa handlowego

101,8

2. Zadłu

enie sektora samorz

dowego

19 325,8

2.1. Jednostki samorządu terytorialnego

16 528,6

2.2. Samorządowe fundusze celowe z osobowością prawną

1,6

2.3. Samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej

2 733,7

2.4. Samorządowe instytucje kultury

25,0

2.5. Pozostałe samorządowe osoby prawne utworzone
na podst. odrębnych ustaw w celu wykonywania zadań
publicznych, z wyłączeniem przedsiębiorstw, banków i
spółek prawa handlowego

36,9

Przyczyny powstawania długu

publicznego

• Uporczywie utrzymuj

cy si

deficyt bud

etowy, który

przekształca si

w dług publiczny.

• Okres wzmo

onych wydatków publicznych, zwłaszcza

okresy wojen i gł

bokich kryzysów gospodarczych.

• Realizowana

doktryna

ekonomiczna,

która

zakłada

wiadome utrzymanie deficytu bud

etowego i długu

• Realizowana

doktryna

ekonomiczna,

która

zakłada

wiadome utrzymanie deficytu bud

etowego i długu

publicznego

jako

narz

dzi

interwencjonizmu

stwowego.

• Osi

ganie celów politycznych rz

cej elity, która nie

decyduje

podnoszenie

podatków,

ale

nie

dokonuje równie

ęć

w wydatkach publicznych;

• Wpadni

cie władz publicznych w pułapk

zadłu

enia.

Rodzaje długu

•

kryterium inflacji

•

- dług nominalny (warto

ść

bie

żą

cych zobowi

sektora bie

żą

cego)

•

- dług realny (warto

ść

długu z uwzgl

dnieniem inflacji)

•

kryterium przyczyny

•

- własny (rezultat polityki po

yczkowej)

•

- gwarantowany (rezultat udzielania gwarancji)

•

kryterium zapadalno

•

kryterium zapadalno

•

- krótkoterminowy (zaci

gany w roku bud

etowym w celu zarz

dzania

•

płynno

bud

etu)

•

- długoterminowy (wykorzystywany w polityce zarz

dzania z

•

zadłu

eniem wieloletnim)

•

kryterium miejsca zaci

gania

•

- dług krajowy (skierowany na rynek wewn

trzny pa

stwa)

•

- dług zagraniczny ( zaci

gany poza krajem w walucie obcej)

Dług publiczny-

ograniczenia jego wielko

•

zadłu

enie sektora publicznego nie mo

e przekroczy

60 % PKB

(kryterium konwergencji)

•

procedury ostro

ciowe w ustawie o finansach publicznych (

kryterium

dług/ PKB w %)

50-55%

55,01- 60%

powy

ej 60%

•Rada Ministrów uchwala

•obni

any jest deficyt

•podmioty sektora finansów

•Rada Ministrów uchwala
projekt bud

etu, w którym

stosunek deficytu do
dochodów nie mo

e wy

szy

niz w roku bie

żą

cym

•obni

any jest deficyt

bud

etowy

•RM przedstawia sejmowi
program sanacyjny

•podmioty sektora finansów
publicznych nie mog

udziela

nowych por

cze

czy gwarancji (w danym
roku i w nast

pnym)

•RM przedstawia sejmowi
program sanacyjny (w ci

miesi

ca)

•w projekcie ustawy
bud

etowej na kolejny rok

nie mo

na przewidywa

deficytu bud

etowego

Dług sektora finansów publicznych w
Polsce w latach 1990-2004 (w % PKB)

100

Dane bie

żą

• Dług publiczny wyniesie w 2008 roku

593,6 mld zł, czyli 47,4% PKB i wzro

nie

do 694,1 mld zł w 2010 roku (47,7% PKB)

Historia długu publicznego w Polsce

1/3

• Polska odziedziczyła po okresie gospodarki

centralnie planowanej dług publicznych
przekraczaj

cy 80% PKB.

• Był to głównie dług zagraniczny, najpierw

zaci

gni

ty w zachodnich bankach w czasach

zaci

gni

ty w zachodnich bankach w czasach

Gierka, potem wzrastaj

cy w latach 80’ z

powodu niespłacanych odsetek.

• Krajowy dług publiczny był za to niewielki – był

to w zasadzie dług wobec NBP z tytułu kredytów
na sfinansowanie deficytu bud

etowego.

Historia długu publicznego w Polsce

2/3

• W latach 1990-2000 nast

pił silny spadek

relacji długu do PKB, mo

liwy dzi

czterem zjawiskom:

– Ograniczeniu skali deficytów bud

etowych do

– Ograniczeniu skali deficytów bud

etowych do

ok. 3% PKB,

– Szybkiemu wzrostowi gospodarczemu,

– Silnemu wzmocnieniu si

złotego, przez co

obni

eniu uległa relacja długu zagranicznego

do PKB,

– Redukcji zadłu

enia zagranicznego Polski.

Historia długu publicznego w Polsce

3/3

• W ko

cu lat 90’ relacja długu do PKB

spadła poni

ej 40%.

• Zwi

kszenie si

tej relacji ju

prawie do

50% spowodował gwałtowny wzrost

50% spowodował gwałtowny wzrost
deficytów bud

etowych po roku 2000, w

poł

czeniu z powolnym wzrostem PKB.

• Około 70% tej kwoty stanowi publiczny

dług krajowy, a 30% dług zagraniczny.

Dług publiczny – problem

przyszło

• zaci

ganie coraz wi

kszych zobowi

przez jednostki samorz

du terytorialnego

• kurczenie si

przychodów z prywatyzacji

• rosn

ce obci

ąż

enie z tytułu spłaty

• rosn

ce obci

ąż

enie z tytułu spłaty

nieumorzonego zadłu

enia zagranicznego

(rat) z lat 70.

Relacja długu publicznego do PKB

w poszczególnych krajach na koniec 2004r.

100

120

140

160

180

ło

łg

ło

• Europejskim rekordzist

jest od lat Belgia,

w której relacja długu publicznego do PKB
wynosi obecnie 108%. W roku 1995
relacja ta wynosiła 140%!

Dług publiczny na

wiecie

1/2

relacja ta wynosiła 140%!

• Najzdrowszym pod tym wzgl

dem krajem

w „starej Unii” jest Irlandia, w której
relacja wynosi tylko 34% (ale 10 lat temu
było to jeszcze ponad 100%)

Dług publiczny na

wiecie

2/2

• Najgorsze zmiany wska

nika długu publicznego do PKB

odnotowała w ostatnim dziesi

cioleciu Japonia.

Skutkiem słabego wzrostu gospodarczego i kolosalnych
deficytów bud

etowych, dług publiczny wzrósł tam z

60% w 1993r. do 133% PKB obecnie,

• Sytuacja USA jest nadal lepsza od Europy. Relacja

długu publicznego do PKB wynosi tam poni

ej 60% i do

ubiegłego roku stale spadała. Nie ma jednak raczej
w

tpliwo

ci,

e obecnie relacja ta wzro

nie, m.in. skutki

kosztów wojny w Iraku.

Formy finansowania długu

(art 64 ust.2 ustawy o finansach publicznych)

• sprzeda

SPW

(skarbowych papierów warto

ciowych)

• kredyt bankowy

• po

yczki

• po

yczki

• prywatyzacja maj

tku Skarbu Pa

stwa

• nadwy

ka z poprzednich lat

Tendencje zmian w strukturze

długu

• wzrost udziału długu krajowego w długu

ogółem

• spadek udziału zagranicznego w cało

długu publicznego (skutek konwersji)

• koncentracja długu w r

kach krajowego

sektora pozabankowego i inwestorów
zagranicznych

• spadek udziału sektora bankowego w

finansowaniu długu

Strategia zarz

dzania długiem publicznym

(cele długoterminowe na lata 2000-2010)

• ograniczenie udziału długu zagranicznego

• wydłu

enie duration

• wygładzanie rozkładu spłat zobowi

kosztów obsługi w czasie

• wzrost udziału instrumentów

stałoprocentowych

• uelastycznienie struktury długu

zagranicznego

Struktura rodzajowa długu krajowego (VII 2005)

74,28%

9,82%

3,02%

11,52%

1,36%

obligacje rynkowe o oprocentowaniu stałym

obligacje rynkowe o oprocentowaniu zmiennym

obligacje oszczędnościowe

bony skarbowe

pozostałe zadłużenie

VI 2006

(w %)

Zadłu

enie sektora finansów publicznych

501 879,1

100

Zadłu

enie krajowe

361 080,9

71,95

1. Dług z tytułu SPW

337 746,2

67,30

Zadłu

enie sektora finansów publicznych

wg instrumentów (nominał, mln zł)

2. Dług z tytułu pożyczek i kredytów

19 498,1

3,89

3. Pozostały dług sektora finansów publicznych

3 836,6

0,76

Zadłu

enie zagraniczne

140 798,1

28,05

1. Dług z tytułu SPW

98 370,3

19,60

2. Dług z tytułu pożyczek i kredytów

42 421,1

8,45

Polityka bud

etowa

• zajmuje si

sposobami wykorzystania dochodów

i wydatków publicznych w celu realizacji zada

stoj

cych przed pa

stwem

• polega ona na eliminowaniu waha

koniunkturalnych przez zmian

wielko

dochodów (głównie z podatków) lub wydatków
pa

stwa b

obu jednocze

nie.

Funkcje polityki bud

etowej

•

alokacyjna

(kształtowanie podziału czynników wytwórczych mi

dzy

sektor prywatny i sektor publiczny, a nast

pnie ich dalsza alokacja w

ramach tych sektorów).

•

redystrybucyjna

(polega na

wiadomym oddziaływaniu przez pa

stwo na

ostateczny podział dochodów indywidualnych)

Trzy płaszczyzny oddziaływania:

bezpo

rednia redystrybucja dochodów

bezpłatne zaspokajanie pewnych potrzeb

oddziaływanie na warunki rynkowego podziału

dochodów

•

stabilizacyjna

polega na wykorzystywaniu dochodów i wydatków

bud

etowych do osi

gni

cia makroekonomicznych celów

gospodarczych: ograniczenia bezrobocia, stabilno

ci poziomu cen,

zrównowa

onego tempa rozwoju gosp., stabilno

ci bilansu płatniczego

Rodzaje polityki bud

etowej

Ekspansywna

Restrykcyjna

aktywna

pasywna

Rodzaje polityki bud

etowej

• polityka ekspansywna – cel zwi

kszenie

popytu globalnego (AD)

• Polityka restrykcyjna- cel zmniejszenie

popytu globalnego (AD)

Pasywna polityka bud

etowa

Opiera si

na zało

eniu,

e okre

lone elementy

dochodów i wydatków bud

etowych cechuje

tendencja do automatycznego reagowania na

zmiany sytuacji gospodarczej –automatyczne

stabilizatory

Automatyczne stabilizatory

• dochody i wydatki, zmieniaj

ce si

automatycznie w po

żą

danym kierunku, w

zale

ci od koniunktury

• oddziałuj

na popyt globalny

• uruchomienie nast

puje niezale

nie

• Powoduj

tendencj

do powstawania nadwy

ki bud

etowej w okresie koniunktury

gospodarczej i deficytu w okresie recesji.

• Do najwa

niejszych stabilizatorów zaliczamy:

• Po stronie dochodów

podatki uzale

nione od poziomu aktywno

ci gospodarczej- podatki od

dochodów, podatki po

rednie od sprzeda

• Po stronie wydatków

transfery uzale

nione od sytuacji materialnej jednostek – zasiłki dla

bezrobotnych, pomoc społeczna, subsydia dla rolnictwa

Aktywna polityka bud

etowa

d stosuje wybrane

rodki w celu

przeciwdziałania cyklicznym fluktuacjom oraz w celu

stabilizacji cen czy ograniczania bezrobocia.

Rodzaje:

- zmiana stawek i struktury podatku

- zmiany subwencji rz

du dla władz lokalnych

- zmiany wydatków na roboty i inwestycje publiczne

Krzywa Laffera

przychód

podatkowy

maks.

przychód

stawka

podatkowa

max

100%

Wnioski z krzywej Laffera

• - gdy nie ma podatków, to nie ma

dochodu

• - nie b

dzie dochodu z podatków przy

100%-wej stopie podatkowej;

• - dany dochód z podatków wyst

puje przy

dwóch ró

nych stopach podatków.

Efekt wypychania

Wydatki bud

etowe (deficyt) powoduj

wzrost zapotrzebowania pa

stwa na

kredyty. Wzrost popytu na rynku
kapitałowym prowadzi do wzrostu stopy

kapitałowym prowadzi do wzrostu stopy
procentowej. Wysoka stopa procentowa
zmniejsza zainteresowanie sektora
prywatnego inwestycjami.

Dzie

wolno

ci podatkowej

• 1994 - 1 lipca

1995 - 6 lipca
1996 - 4 lipca
1997 - 28 czerwca
1998 - 22 czerwca
1999 - 16 czerwca
2000 - 16 czerwca

Jak jest w innych krajach:

W Irlandii DWP przypada na 6 maja. W
Stanach Zjednoczonych, na 9 maja.
Wielka Brytania

tuje na przełomie

maja i czerwca. Marnym pocieszeniem
jest dla nas to,

e Szwedzi DWP

wiadczaj

dopiero pod koniec

2000 - 16 czerwca
2001 - 18 czerwca
2002 - 24 czerwca
2003 - 28 czerwca
2004 - 24 czerwca
2005 - 23 czerwca
2006 - 24 czerwca

• 2007 – 16 czerwca

wiadczaj

dopiero pod koniec

lipca. Jednak co to dla nich skoro w te
pi

ęć

miesi

cy potrafi

zarobi

dziesi

ęć

razy tyle co Polak w rok? Nasz los dziel

nasi południowi s

siedzi – Czesi.

Słowacy natomiast, tak bardzo
zapragn

towa

jako pierwsi w

całej

rodkowej Europie,

wprowadzaj

c podatek liniowy

przesun

to na pocz

tek czerwca.

Szcz

ęś

ciarze.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
olczyk makro8 wydzial mechanicz Nieznany
olczyk makro 5 wydzial mechanic Nieznany
makro olczyk 4 wydzial mechanic Nieznany
makro olczyk3 wydzial mechanicz Nieznany
makro olczyk2 wydzial mechanicz Nieznany
olczyk makro 6 wydział mechaniczny
makro olczyk1 wydział mechaniczny
KARTA INSTRUKCYJNA OBROBKI2, POLITECHNIKA ŚLĄSKA Wydział Mechaniczny-Technologiczny - MiBM POLSL, Se
Matematyka (1), Politechnika Wrocławska, Wydział Mechaniczny, Mechanika i Budowa Maszyn, Matematyka
TM10, Politechnika Lubelska, Studia, Studia, organizacja produkcji, laborki-moje, Wydział Mechaniczn

więcej podobnych podstron