Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego

ŻYWNOŚĆ FUNKCJONALNA

Instytut Technologii Fermentacji i Mikrobiologii

Wydział Biotechnologii i Nauk o Żywności

Politechnika Łódzka

Zdzisława Libudzisz

Niech żywność będzie twoim lekiem, a lek twoją żywnością.

Jak może zrozumieć choroby człowieka ten, kto nie bierze

pod uwagę tej zasady i ignoruje ją?

Hipokrates z Kos, 460-377 BC

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego

Termin

„żywność funkcjonalna”

pojawił się po raz

pierwszy

w Japonii w 1984 roku.

W 1991 roku ustanowiono przepisy prawne i specjalną

procedurę umożliwiającą przyznawanie produktom statusu

żywności funkcjonalnej

FOSHU

(Foods for Specified Health Use)

Żywność FOSHU jest normalną żywnością, z której usunięto szkodliwe

składniki (np. alergeny), bądź wzbogacono w substancje aktywne

fizjologicznie, tak aby otrzymać produkt posiadający odpowiednią wartość

odżywczą i podnoszący kondycję człowieka.

Jest to żywność podobna wyglądem do żywności tradycyjnej i

przeznaczona do konsumpcji jako część normalnej diety.

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego

W dokumencie końcowym FUFOSE z 1999 roku ustalono:

Żywność może być uznana za funkcjonalną, jeśli udowodniono jej korzystny wpływ na jedną lub więcej

funkcji organizmu ponad efekt odżywczy, który to wpływ polega na poprawie stanu zdrowia oraz
samopoczucia i/lub zmniejszaniu ryzyka chorób.

Żywność funkcjonalna musi przypominać postacią żywność konwencjonalną i wykazywać korzystne

oddziaływanie w ilościach, które oczekuje się, że będą normalnie spożywane z dietą - nie są to tabletki
ani kapsułki, ale część składowa prawidłowej diety.

Podwyższona jakość zdrowotna tej żywności wynika głównie z obecności w jej składzie substancji

bioaktywnych, stymulujących pożądany przebieg przemian metabolicznych oraz z optymalnej
fizjologicznie proporcji poszczególnych składników.

Żywność funkcjonalna jest przeznaczona do ogólnego spożycia jako część codziennej diety.

Korzystne oddziaływanie zdrowotne tej żywności powinno być udokumentowane badaniami

klinicznymi prowadzonymi na ludziach, do diety których włączono badany produkt spożywczy. Badania te
powinny być prowadzone przez niezależne ośrodki naukowe, obejmować odpowiednio dużą grupę ludzi i
trwać wystarczająco długo, by zapewnić obiektywne i stabilne rezultaty.

Tylko naukowe potwierdzenie właściwości prozdrowotnych upoważnia do uznania danego produktu za

żywność funkcjonalną.

W Europie (UE)

W 1996 roku rozpoczęto program badawczy

FUFOSE (Functional Food

Science in Europe),

finansowany przez Komisję Europejską

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego

Żywność funkcjonalna

Poprawa procesów

metabolicznych lub

fizjologicznych

Obniżenie ryzyka

procesów

patologicznych

 

Zalecenie

we wzmacnianiu

funkcji organizmu

Zalecenie

w obniżeniu ryzyka

chorób



 Modulacja odpowiednich docelowych funkcji organów

  

Socha J., 2005

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego

Dodatek do powszechnie spożywanych produktów, substancji aktywnych biologicznie,

np. witamin, związków mineralnych

Projektowanie nowego składu chemicznego produktów spożywczych, np. margaryn

zawierających stanole i sterole roślinne, hamujące wchłanianie cholesterolu z przewodu
pokarmowego

Produkcja preparatów zawierających biologicznie aktywne substancje otrzymane z

naturalnych surowców roślinnych i zwierzęcych, np. wyciągi olejowe z nasion grejfruita
czerwonego, ekstrakty z wytłoków czerwonych winogron i dodatek ich do żywności

Wykorzystanie probiotyków jako dodatków do różnego rodzaju żywności, np.

produktów mlecznych, soków warzywnych i owocowych, wyrobów czekoladowych,
chipsów

Dodatek do żywności substancji prebiotycznych stymulujących rozwój w przewodzie

pokarmowym probiotyków

Obniżenie wartości energetycznej żywności poprzez ograniczenie zawartości

tłuszczów i sacharozy lub ich zastąpienie substancjami wywołującymi podobne wrażenia
sensoryczne (np. słodziki) i uczucie sytości (np. inuliną), a które nie są trawione i
wchłaniane w jelicie.

Sposób wytwarzania żywności funkcjonalnej

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego

Starzenie się społeczeństw, wzrost kosztów opieki medycznej i społecznej

Wzrost częstości występowania schorzeń chronicznych związanych z żywieniem

Rozwój wiedzy dotyczącej biologicznie aktywnych, tzw. nieodżywczych

składników żywności i ich fizjologicznego oddziaływania na organizm człowieka

Wzrost siły nabywczej konsumentów w krajach rozwiniętych/rozwijających się

Rozwój technik i technologii przetwórstwa surowców spożywczych

Dostępność nowych bioaktywnych składników żywności (nutraceutyków)

Sytuacja przemysłu żywnościowego w rozwiniętych krajach: wobec ograniczenia

wzrostu popytu na żywność, przemysł poszukuje i stara się lansować nowe typy
żywności, które mogłyby przyczynić się do zwiększenia asortymentów i ilości
produktów na rynku oraz przyczynić się do zwiększenia dochodów producentów.

Przyczyny ekspansji żywności funkcjonalnej

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego

Starzenie się społeczeństw – EU-25

20%

40%

60%

80%

100%

1950

24.9

15.9

35.0

15.2

7.9

1.2

1975

23.7

15.5

32.7

15.4

10.7

2.0

2000

17.1

13.0

36.9

17.2

12.3

3.4

2025

14.4

10.5

31.1

21.3

16.2

6.5

2050

13.3

9.7

28.2

18.5

18.5

11.8

0 - 14

15 - 24

25 - 49

50 - 64

65 - 79

> 80

wiek

(RTD info, 49, May, 2006)

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego

Wpływ niewłaściwej diety na powstawanie chorób

cywilizacyjnych

Choroba

Wpływ diety (%)

Choroby serca

> 30

Nowotwory

> 35

Zaparcia

> 70

Otyłość

> 50

Cukrzyca typu 2

> 25

Próchnica

> 30

Finn Holm, Food Group Denmark, 2003

Do 2020 roku choroby cywilizacyjne w krajach rozwiniętych będą

stanowiły przyczynę 2/3 wszystkich zgonów w populacji, z czego 71% to
choroby sercowo-naczyniowe, 75% udar, a 70% cukrzyca. Liczba osób z
cukrzycą wzrośnie 2,5 razy, tj. do 228 milionów w roku 2025. 60% wszystkich
chorób pojawi się w krajach wysoko rozwiniętych.

www.who.int/dietphysic alactivity/publications/trs916 /en/).

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego

Bioaktywne składniki żywności, których korzystne właściwości

zdrowotne zostały uznane:

błonnik pokarmowy,

oligosacharydy,

poliole - alkohole wielowodorotlenowe,

aminokwasy, peptydy, białka,

wielonienasycone kwasy tłuszczowe,

witaminy i składniki mineralne,

cholina i lecytyna,

stanole i sterole roślinne,

probiotyki, prebiotyki, synbiotyki,

substancje fitochemiczne.

Topinambur – inulina

Błonnik pokarmowy

Bifidobacterium

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego

Produkt

Korzyści

Mleczne produkty fermentowane i
jogurty z żywymi kulturami bakterii
probiotycznych

Poprawiają pracę układu pokarmowego,
immunostymulacja

Margaryna, jogurt, ser topiony

Roślinne sterole i stanole obniżają poziom
cholesterolu i zmniejszają ryzyko chorób serca

Jajka wzbogacone kwasami omega-3 3 - 4 jajka na tydzień dostarczają takiej ilości

kwasów omega-3, która jest zalecana aby
zmniejszyć ryzyko chorób serca

Płatki śniadaniowe

Dodatek kwasu foliowego pomaga zmniejszyć
ryzyko urodzeń noworodków z wadami cewy
nerwowej

Chleb, batony muesli

Dodatek izoflawonów obniża ryzyko
zachorowania na raka piersi i prostaty, choroby
serca i osteoporozę

Przykłady żywności funkcjonalnej

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego

Przeznaczenie produktu

Rynek żywności funkcjonalnej

(sprzedaż w bilionach jenów)

1997

1999

2003

Produkty do ochrony zębów
Składniki mineralne
Cukrzyca
Nadciśnienie krwi
Otyłość
Cholesterol

0

9.2
0.7
1.4

0
0

0.4
4.5
0.5
7.2
7.0
0.4

18.7
11.4
18.4
10.0
15.2

2.8

Schorzenia GI:
Oligosacharydy


Błonnik pokarmowy



Bakterie probiotyczne

10.4
11.9

97.9

9.1

11.6

186.3

5.6

12.8

468.1

JHNFA – Japan Health Food & Nutrition Food Association

Rynek (raport konferencji JHNFA, 2003)

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego

Przedmiot badań

Liczba projektów

Alergia
Antyoksydanty
Celiakia
CLA (Conjugated linoleic acid)
Fitosteron
Flawonoidy
Glukan

LAB, probiotyki, prebiotyki
Mikroflora jelitowa

Nutraceutyki
Oleje jadalne
Witaminy
Owoce morza
Inne (czosnek, cynk, enzymy, peptydy, wołowina, ziarno,

karotenoidy, kofeina, łubin, osteoporoza, otyłość, owoce)

2
2
3
2
2
2
2

9
3

3
3
2
3

20

www.functionalfoodnet.eu/asp/

Projekty badawcze nt. żywności funkcjonalnej

finansowane w programach UE

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego

“

Live

microorganisms which when

administered in

adequate

amounts

confer a

health

benefit

on the host”

Co to są probiotyki?

Report of a Joint FAO/WHO Expert Consultation on Evaluation of Health
and Nutritional Properties of Probiotics in Food Including Powder Milk
with Live Lactic Acid Bacteria. Córdoba, Argentina, 1-4 October 2001.

(www.fao.org/es/ESN/food/foodandfood_probio_en.stm)

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego

„Podnieść opór komórek szlachetnych i przeobrazić roślinność

kanału pokarmowego na florę kulturalną – oto środki dające się

zastosować, aby uczynić starość bardziej fizjologiczną, niż

jest dzisiaj, i prawdopodobnie, aby przedłużyć życie ludzkie.”

Przedłużenie życia: zarysy optymistyczne, 1907 (z francuskiego tłumaczył
F.Wermiński, wyd. Biblioteka Naukowa, Warszawa, 1907, s.260).

Eli Metchnikoff -laureat nagrody Nobla, 1908 rok

Zoolog i mikrobiolog, laureat Nagrody Nobla z medycyny
za prace nad odpornością (wraz z Paulem Ehrlichem).
W latach 1870-1882 był profesorem zoologii i anatomii
porównawczej na uniwersytecie w Odessie, kierował także
stacją bakteriologiczną. Od 1887 prowadził badania na
zaproszenie Luisa Pasteura

w paryskim Instytucie Pasteura

(w 1904 roku został zastępcą dyrektora).

1845 - 1916

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego

Drugi koniec Świata – dr Minoru Shirota

1899 – 1982

Mikrobiolog, Uniwersytet Medyczny w Kyoto, Japonia.
Wyizolował szczep Lactobacillus casei (nazwany później
szczepem shirota).

Kryterium izolacji była aktywność antagonistyczna w stosunku
do mikroflory chorobotwórczej człowieka. Wierzył, że spożycie
tych bakterii będzie zapobiegało infekcjom jelitowym i śmierci
ludzi, a szczególnie dzieci.

Lactobacillus casei shirota

W 1935 roku napój o nazwie „Yakult” z dodatkiem

bakterii

Lactobacillus

casei

shirota został

wprowadzony na rynek w Japonii.

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego

Era antybiotyków

Sir Aleksander Flaming

(1881-1955),

(Laureat Nagrody Nobla,

1945)

Antybiotykooporne

szczepy

Zmiany w

ekosystemach

Zanieczyszczenia

środowiska

I wiele innych

problemów....

Nadmierne stosowanie antybiotyków - efekty uboczne

Nowy antybiotyk: 500 000 000 USD, czas „trwałości rynkowej” około 2 lata

Plakat z II Wojny Światowej

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego

The discovery of LGG (Lactobacillus rhamnosus szczep GG) was
based on a calculated strategy of considering the characteristics of
an ideal probiotic strain and then asking Nature to provide it within
the diversity of the microbial world.

S.L.Gorbach, Nutr Today Suppl, 31, 2S-4S, 1996

kolonie na pożywce stałej

obraz mikroskopowy

Prof. Sherwood L. Gorbach

Tufts Univ. School of Medicine

Boston, USA

LGG

Nowa era probiotyków

www.valio.fi

Do roku 2007 - 432 publikacje, 2 doktoraty, 10% rynku probiotycznego - 15.2 US bilion

W de Vos, 9th Symp. LAB, 2008

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego

Narząd

Liczba mikroorganizmów

Skóra

10

6

/cm

2

Jama ustna

10

8

– 10

12

/ml

Żołądek

10

4

/ml

Dwunastnica

10

3

/ml

Jelito czcze

10

5

– 10

7

/g

Jelito kręte

10

3

– 10

8

/g

Jelito grube

10

10

– 10

12

/g

Pochwa

10

7

- 10

9

/ml

Mikroorganizmy a człowiek

Około 10

14

, czyli 10 razy więcej bakterii niż liczba komórek tworzących nasze ciało (10

13

).

Około 1500 gatunków. Liczne szczepy w obrębie gatunków.

Jeden z najliczniejszych i najbardziej

zróżnicowanych gatunkowo ekosystemów na Ziemi. Dominują beztlenowe bakterie.

Gatunki bakterii jelitowych należą do 8 z 25 znanych Działów (Phylum), głównie do Firmicutes (gram+

o niskiej zawartość GC) - 46-58%, Bacteroidetes i Actinobacteria (o wysokiej zawartości GC) - 8-17%,

oraz do gram- Proteobacteria (

γ

) - 10-30%.

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego

Około 40-80% stanowią mikroorganizmy „niehodowlane”. Są to głównie

mikroorganizmy „zmienne”, występujące w różnej liczebności, zależnie od

człowieka.

Około 1-1.5 kg bakterii.
W każdym człowieku znajduje się więcej bakterii niż kiedykolwiek ludzi

zamieszkiwało ziemię.

Łączna pula genów bakteryjnych jest około 100 krotnie większa niż genomu

człowieka.

Ciągła wymiana ze środowiskiem.

około 400 m

2

Powierzchnia nabłonka

jelitowego = rozmiar kortu

tenisowego

Mikroflora jelitowa – system ekologiczny

Nieustająca „Wojna i Pokój” w naszych jelitach

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego

Główne funkcje mikroorganizmów jelitowych

Metaboliczne

Rozkład i fermentacja niestrawionych resztek pokarmowych, magazynowanie energii w

formie krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych (octan, propionian, maślan). Maślan

stanowi główne źródło energii (około 70%) dla kolonocytów (dzienna produkcja SCFA

wynosi około 400 mmol), produkcja niektórych witamin z grupy B i witaminy K.

Troficzne

Utrzymanie ciągłości nabłonka jelitowego i zapewnienie homeostazy systemu

immunologicznego. Około 60-70% komórek układu immunologicznego znajduje się w

nabłonku jelitowym.

Ochronne

Ochrona przed patogenami, które dostały się do jelit. Jest wynikiem hamowania ich

rozwoju przez kwas mlekowy, SCFA, nadtlenek wodoru, bakteriocyny i jest też wynikiem

konkurencji o składniki pokarmowe oraz miejsca zasiedlania.

Korzystne

L.casei, L.acidophilus,

Bif.bifidum, Bif.animalis

Szkodliwe

Patogenne i

toksynotwórcze

Bakterie jelitowe (barwione DAPI)

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego

Stabilny

zespół

mikrorganizmów

jelitowych

(ok. 30%)

Zmienny zespół

mikroorganizmów

jelitowych (ok. 70%)

Środowisko

Choroby

Układ

immunologiczny

Fizjologia

Genotyp

Styl życia

Mikroorganizmy przejściowe,

np. z pokarmu

Zespół mikroorganizmów jelitowych człowieka

Podstawowy (uniwersalny)

zespół mikroorganizmów obecny

u większości ludzi.

Zmienny zespół mikroorganizmów,

zależny od sposobu żywienia,

wieku, stanu zdrowia, warunków

środowiska, spożywanych leków i

wielu innych czynników.

(Turnbaugh i wsp., 2007).

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego

Eubacterium

Eubacterium

Eubacterium

Eubacterium

Lactobacillus

Eubacterium

Bacteroides

12

Złe

Dobre

Ps. aeruginosa

Ziarniaki beztlenowe

Log jtk/g

2

Vibrionaceae

Staphylococcus

Clostridium

Bifidobacterium

Mikroflora jelitowa

(Dr Jekyll and Mr Hyde)

Patogenne,

toksynotwórcze

Produkcja H

2

S

Gazowanie

Enzymy fekalne,

synteza

karcynogenów

Immunomodulacja

Synteza witamin

Trawienie i absorbcja

Oporność kolonizacyjna

Enterobakterie

Escherichia coli

S-redukujące

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego

Droga do sukcesu

Szczep, gatunek, pochodzenie, dokładna identyfikacja

1

Antagonizm w stosunku do mikroorganizmów

chorobotwórczych

4

Przydatność technologiczna

5

Udokumentowane działanie

probiotyczne –

badania kliniczne

6

Brak działania ubocznego

7

2

Bezpieczeństwo stosowania

3

Odporność na niskie pH i sole żółci

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego

Różne rodzaje

Lactobacillus
Bifidobacterium

Różne gatunki w danym rodzaju

Lactobacillus casei
Lactobacillus rhamnosus
Lactobacillus acidophilus

Różne szczepy w obrębie gatunku

Lactobacillus casei shirota
Lactobacillus casei DN 114 001
Lactobacillus acidophilus NCFM
Lactobacillus acidophilus La1

Pies zaprzęgowy

Pies myśliwski

Pies obronny

Ca

nis

lu

pus

fam

ilia

ris

.

Właściwości probiotyczne są specyficzną cechą szczepu.

Nie wszystkie szczepy probiotyczne wywołują takie same efekty zdrowotne!

Konieczne jest dokumentowanie specyficznych właściwości każdego

szczepu!

Probiotyki są różne

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego

Lactobacillus acidophilus

NCFM

®

(Danisco Inc.),

R0052,

(Institut Rosell),

LA5

(Chr. Hansen),

LB

(Lacteol Lab.)

Lactobacillus casei

DN 114 001 (Defensis

)

(Danone),

Shirota

(Yakult)

Lactobacillus fermentum

VRI003

(Probiomics)

Lactobacillus johnsonii

Lj-1,

(Nestle)

Lactobacillus paracasei

CRL 431

(Chr. Hansen),

F19

(Medipharm)

Lactobacillus plantarum

299V

(Probi AB)

Lactobacillus reuteri

ATCC 55730

(Biogaia),

RC-14

(Chr.Hansen)

Lactobacillus rhamnosus

GG

(Valio Dairy),

R0011

(Institut Rosell),

GR-1

(Chr.Hansen),

271

(Probi AB),

LB21

(Essum AB),

HN001

(Danisco)

Lactobacillus salivarius

UCC118

(University College, Cork)

Bifidobacterium animalis

(

lactis

)

Bb-12

(Nestle, Chr. Hansen),

HN019

(Danisco),

DN 173 010

(Danone)

Bifidobacterium breve

Yakult

(Yakult)

Bifidobacterium infantis

35264

(Procter & Gamble)

Bifidobacterium longum

BB536

(Morinaga Milk Industry Co. Ltd.)

Lactococcus lactis

L1A

(Essum AB)

Saccharomyces cerevisiae

(

boulardii

) (Biocodex)

Komercyjne szczepy probiotyczne

(www.usprobiotics.org)

(2009)

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego

Dokumentowane efekty zdrowotne (zależne od szczepu)

Detoksyfikacja

karcynogenów

Aktywacja specyficznej i

niespecyficznej odpowiedzi

immunologicznej

Obniżenie poziomu

cholesterolu

Poprawa trawienia laktozy,

zmniejszenie objawów

nietolerancji laktozy

Skrócenie czasu trwania

biegunek rotawirusowych (i

innej etiologii)

Zapobieganie

zaparciom

Wzrost przyswajalności

składników pokarmowych,

zwiększenie absorpcji

składników mineralnych

Hamowanie wzrostu i translokacji

patogenów. Redukcja ryzyka

infekcji patogenami jelitowymi

(Salmonella, Shigella)

Zmniejszenie ryzyka

otyłości

Probiotyk

Obniżenie aktywności

enzymów fekalnych

Korzystna modyfikacja składu

mikroflory jelitowej

Ochrona przed

nowotworami jelita grubego

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego

Yakult: probiotics may boost brain health

By Shane Starling in Amsterdam, 27-Feb-2009

Probiotics pioneer Yakult says preliminary research indicates the

interrelationship of the nervous systems of the gut and the brain could

confer cognitive benefits when probiotics are consumed.

Speaking at a one-day seminar about ‘Functional Foods for the 50+

Market’, Netherlands-based Yakult science manager, Dr Jia Zhao, said at

least one UK study highlighted how probiotic consumption could benefit

those with autism.

Small brain, big brain “An upcoming area is mental health,” Dr Zhao told

NutraIngredients.com after making her presentation on gut health for

over-50s.

“The brain is not beyond the reach of probiotics. The gut is the

‘small brain’ as it is called from a neurology point of view. This is an area

for probiotics and functional foods to explore.”

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego

Breaking News on Supplements & Nutrition - Europe

Chr Hansen launches probiotic satiety program

Danish probiotics supplier, Chr Hansen, is investigating the satiety

potential of a version of the probiotic strain, Lactobacillus casei,

under a new programme called ProSat.

By Shane Starling, 28-Apr-2009

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego

Breaking News on Supplements & Nutrition - Europe

Probiotics may help women regain their figures after pregnancy

Probiotic supplements during the first trimester of pregnancy may help

women lose weight after the infant’s birth, say new findings presented

today at the European Congress on Obesity.
Finnish researchers report that supplements containing Lactobacillus and

Bifidobacterium were associated with less central obesity, defined as a

body mass index (BMI) of 30 or more or a waist circumference over 80

centimetres (European Congress on Obesity, 7 May 2009, Kirsi Laitinen et

al.).

By Stephen Daniells, 07-May-2009

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego

“The effects of selected probiotic strains on the development of eczema (the PandA
study)” L. Niers, R. Martín, G. Rijkers, F. Sengers, H. Timmerman, N. van Uden, H. Smidt,
J. Kimpen, M. Hoekstra, Allergy, Published online ahead of print, doi: 10.1111/j.1398-
9995.2009.02021.x

Probiotics may reduce eczema risk by 60 per cent

Daily supplements of a multi-bacterial strain food may reduce the risk of

eczema by 58 percent during the first three months of life, according to a

new study from The Netherlands.

Beyond the age of three, however, no differences in the incidence or

severity of eczema were recorded between the intervention and placebo

groups, according to results of a double-blind, randomized placebo-

controlled trial with mothers and subsequently their babies with a family
history of allergic disease.

By Stephen Daniells, 15-May-2009

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego

Preparaty farmaceutyczne – liofilizaty o

gęstości bakterii probiotycznych około 10

10

komórek/g. Nieraz kapsułkowane w
osłonkach rozpuszczających się w jelitach.

Odżywki dla dzieci (mleka w proszku) z dodatkiem liofilizowanych

bakterii do gęstości około 10

7

komórek/g.

Produkty probiotyczne

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego

Produkty mleczarskie, takie jak jogurty, kefiry, sery

twarogowe, sery dojrzewające (żółte) fermentowane
z udziałem szczepów probiotyczych. Około 2-5x10

10

komórek/100 gramową porcję.

Lody i mrożone desery. Dodatek bakterii

probiotycznych około 10

7

komórek/g

.

Produkty probiotyczne

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego

Czekolady i wyroby czekoladowe z dodatkiem liofilizowanych

bakterii probiotycznych o gęstości około 10

7

komórek/g.

Galaretki (cukierki) z dodatkiem jogurtów

zawierających bakterie probiotyczne o gęstości
około 10

9

komórek/100 g.

Soki owocowe – z dodatkiem bakterii probiotycznych do

końcowej gęstości około 10

6

-10

7

bakterii/100 ml. (CocoBiotic –

fermentowany z Lactobacillus acidophilus; Lactobacillus
delbreuckii; Saccharomyces cerevisiae boulardii)

Produkty probiotyczne

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego

Gumy do żucia z dodatkiem liofilizowanych bakterii o gęstości

około 10

7

/porcję. BioGaia redukuje liczbę bakterii

odpowiedzialnych za choroby dziąseł i psucie zębów.

Bakterie probiotyczne w kapslach do butelek typu PET (bakterie

uwalniają się do napoju podczas otwierania butelki).

Probiotyczne „patyczki” przygotowane ze sprasowanych

bakterii probiotycznych (Probiotic sticks - Lactobacillus
acidophilus Rossell-52 and Bifidobacterium longum Rossell-175 z
dodatkiem aromatu owocowego - śliwkowego).

Produkty probiotyczne

Liofilizaty bakterii probiotycznych napylane na chipsy (np.

jabłkowe), słomki do picia napojów (LifeTop Straw), itp.

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego

Żywność probiotyczna – znakowanie produktów



Zawartość – jaki szczep probiotyczny znajduje się w produkcie – rodzaj, gatunek,

symbol szczepu. Nomenklatura bakterii musi być zgodna z aktualnie obowiązującymi
nazwami mikroorganizmów. Aktualne nazewnictwo bakterii jest publikowane w: List of
Prokaryotic names with Standing in Nomenclature

(www.bacterio.cict.fr

) lub

Validation

List, publikowane w International Journal of Systematic and Evolutionary Microbiology



Minimalna liczba żywych bakterii do końca okresu trwałości produktu



Sugerowana porcja dzienna produktu



Korzyści zdrowotne spożywania danego produktu probiotycznego



Warunki przechowywania produktu



Kontakt z producentem

Dyrektywa EC 1924/2006, która weszła w życie w lipcu 2007,

mówi, że dla każdego produktu o tzw. „health or nutritional

benefits” muszą być przedstawione dowody naukowe dokumentujące

takie właściwości (zgodnie z określeniami zaakceptowanymi przez

Komisję Europejską).

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego

Europejski rynek żywności probiotycznej zostanie co najmniej

podwojony do roku 2013 (z 45.4 miliona Euro w 2006 roku do 120.3

milionów Euro w 2013 roku).
Rynek Europy Wschodniej zaczyna dopiero rozwijać się. Produkty

probiotyczne (głównie o działaniu profilaktycznym) dla małych

dzieci są na pierwszym miejscu, zarówno pod względem ilości jak i

różnorodności.

Probiotics market set to hit 120m by 2013, report says

6/9/2007

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego

 

Od starożytnych czasów istniała świadomość zależności zdrowia człowieka od

racjonalnego odżywiania. Dotychczas jednak zwracano głównie uwagę na
występowanie poszczególnych składników w diecie, które, dostarczane w
odpowiednich, ilościach zgodnych z zapotrzebowaniem, zapewniały prawidłowe
funkcjonowanie organizmu.

Nowe podejście polega na przypisaniu żywności szczególnej roli

prozdrowotnej.

Żywność funkcjonalna, dodatkowo wzbogacona aktywnymi składnikami

stosowanymi w żywieniu, staje się

ogniwem pośrednim między żywnością a

lekiem

. Są to więc specjalnie spreparowane produkty spożywcze, które wykazują

korzystny, udokumentowany wpływ na zdrowie. W zależności od rodzaju składników,
wzbogacających produkt spożywczy, uzyskuje się różne efekty prozdrowotne, m.in.
także immunostymulujace i antymiażdżycowe. 

Żywność wzbogacona a zdrowie człowieka

prof. dr hab. Andrzej Tokarz, Wydział Farmaceutyczny AM w Warszawie

Tak czy nie?

Tak!

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego