Audyt w jednostkach sektora finansów
publicznych
opracowanie: dr Ewa Gońda
1
dr Ewa Gońda
Audyt w jednostkach sektora finansów
publicznych
Wykład 2
Ramy prawne i organizacja audytu wewnętrznego
w jednostkach sektora finansów publicznych w Polsce
2
Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych
(Dz.U. nr 157, poz. 1240 ze zm.)
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 1 lutego 2010 r.
w sprawie przeprowadzania i dokumentowania audytu
wewnętrznego (Dz.U. nr 21, poz. 108)
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 29 grudnia 2009 r.
w sprawie komitetu audytu (Dz.U. nr 226, poz. 1826)
Komunikat nr 4 Ministra Finansów z dnia 20 maja 2011 r.
w sprawie standardów audytu wewnętrznego w jednostkach
sektora finansów publicznych (Dz.Urz. MF nr 5, poz. 23 )
Ramy prawne audytu wewnętrznego w jsfp
Audyt w jednostkach sektora finansów
publicznych
opracowanie: dr Ewa Gońda
2
3
Kodeks etyki Instytutu Audytorów Wewnętrznych (IIA)
Pozosta
ł
e regulacje audytu wewnętrznego
w jsfp
Komunikat nr 16/2006 Ministra Finansów z dnia 18 lipca 2006 r.
w sprawie og
ł
oszenia „Kodeksu etyki audytora wewnętrznego w
jednostkach sektora finansów publicznych” i „Karty audytu
wewnętrznego w jednostkach sektora finansów publicznych” (Dz.
Urz. MF nr 9, poz. 70)
Karta audytu wewnętrznego
4
Organizacja audytu wewnętrznego w jsfp
Dwa zasadnicze poziomy organizacji audytu wewnętrznego:
poziom centralny
poziom jednostek systemu finansów publicznych.
Audyt w jednostkach sektora finansów
publicznych
opracowanie: dr Ewa Gońda
3
5
Organizacja audytu wewnętrznego na poziomie
centralnym
Departament Audytu Sektora Finansów Publicznych
Minister Finansów
1) zlecanie przeprowadzenia audytu wewnętrznego, z
wy
ł
ączeniem niektórych jednostek oraz jednostek
samorządu terytorialnego;
2) ocena audytu wewnętrznego, z wy
ł
ączeniem niektórych
jednostek oraz jednostek samorządu terytorialnego;
3) upowszechnianie standardów audytu wewnętrznego,
4) wydawanie wytycznych;
5) wspó
ł
praca z krajowymi i zagranicznymi organizacjami;
6) wspó
ł
praca z komitetami audytu.
Źród
ł
o: opracowanie w
ł
asne na podstawie ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, DzU nr 157 poz. 1240, ze zm., art. 292.
6
Komórka audytu
wewnętrznego
(KAW)
audytor
Kierownik KAW
Kierownik jednostki
Komitet audytu
(w ministerstwach)
Organizacja audytu wewnętrznego na poziomie jsfp
Źród
ł
o: opracowanie w
ł
asne na podstawie ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, DzU nr 157 poz.
1240, ze zm., art. 292.
audytor
audytor
audytor
Audyt w jednostkach sektora finansów
publicznych
opracowanie: dr Ewa Gońda
4
7
Kierownik jednostki
Zadania kierownika jednostki w zakresie
audytu wewnętrznego
•utworzenie i koordynacja dzia
ł
alności
KAW
•uczestnictwo w przygotowaniu planu
audytu
•wystawianie upoważnień do
przeprowadzenia audytu
•podejmowanie dzia
ł
ań na podstawie
sprawozdania z przeprowadzenia
audytu
8
Art. 282 ustawy o fp z 2009 r.:
Kierownik jednostki, a w urzędzie administracji rządowej,
w którym tworzy się stanowisko dyrektora generalnego
urzędu
-
dyrektor
generalny,
zapewnia
warunki
niezbędne do niezależnego, obiektywnego i efektywnego
prowadzenia audytu wewnętrznego, w tym zapewnia
organizacyjną odrębność komórki audytu wewnętrznego
oraz ciągłość
prowadzenia audytu wewnętrznego w
jednostce (ust. 1).
Audyt w jednostkach sektora finansów
publicznych
opracowanie: dr Ewa Gońda
5
9
Wymogi dotyczące osoby audytora
wewnętrznego
obywatelstwo państwa cz
ł
onkowskiego Unii
Europejskiej lub innego państwa, którego obywatelom
przys
ł
uguje prawo podjęcia zatrudnienia na terytorium
RP
pe
ł
na zdolność do czynności prawnych oraz
korzystanie z pe
ł
ni praw publicznych
niekaralność za umyślne przestępstwo lub umyślne
przestępstwo skarbowe
wyższe wykszta
ł
cenie
kwalifikacje do przeprowadzania audytu
wewnętrznego
10
– jeden z certyfikatów:
•Certified Internal Auditor (CIA),
•Certified Government Auditing Professional
(CGAP),
•Certified Information Systems Auditor (CISA),
•Association of Chartered Certified Accountants
(ACCA),
•Certified Fraud Examiner (CFE),
•Certification in Control Self Assessment (CCSA),
•Certified Financial Services Auditor (CFSA)
•Chartered Financial Analyst (CFA)
– z
ł
ożony w latach 2003–2006, z wynikiem pozytywnym,
egzamin na audytora wewnętrznego przed Komisją
Egzaminacyjną powo
ł
aną przez Ministra Finansów,
– uprawnienia bieg
ł
ego rewidenta,
– dwuletnia praktyka w zakresie audytu wewnętrznego
i dyplom ukończenia studiów podyplomowych
w zakresie audytu wewnętrznego.
Rodzaje kwalifikacji do przeprowadzania
audytu wewnętrznego
Audyt w jednostkach sektora finansów
publicznych
opracowanie: dr Ewa Gońda
6
11
Tworzenie planu wieloletniego,
Tworzenie planu rocznego,
Wykonywanie programu zadania audytowego,
Sporządzanie sprawozdań z wykonywania zadań audytowych,
Wykonywanie sprawozdań z realizacji planu rocznego,
Dokumentowanie wszystkich istotnych czynności realizowanych
podczas zadania audytowego,
Monitorowanie wdrożenia zaleceń.
Zadania audytora wewnętrznego
12
Audytor wewnętrzny ma prawo wstępu do pomieszczeń jednostki
oraz wglądu do wszelkich dokumentów, informacji i danych oraz do
innych materiałów związanych z funkcjonowaniem jednostki, w tym
utrwalonych na elektronicznych nośnikach danych, jak również do
sporządzania ich kopii, odpisów, wyciągów, zestawień lub wydruków, z
zachowaniem przepisów o tajemnicy ustawowo chronionej.
Pracownicy jednostki są obowiązani udzielać informacji i wyjaśnień, a
także sporządzać i potwierdzać kopie, odpisy, wyciągi lub zestawienia.
Audyt w jednostkach sektora finansów
publicznych
opracowanie: dr Ewa Gońda
7
13
planowane
dochody
lub wydatki
państwowe jednostki
budżetowe
planowane
przychody
lub
koszty
•uczelnie publiczne
•samodzielne publiczne
zak
ł
ady opieki zdrowotnej,
które nie zosta
ł
y utworzone
przez jednostki samorządu
terytorialnego
•agencje wykonawcze
•państwowe fundusze
celowe
planowane
dochody
i przychody
lub
wydatki
i rozchody
jednostki samorządu
terytorialnego
<
1
0
0
m
ln
z
ł
Dopuszczalność prowadzenia audytu
wewnętrznego przez us
ł
ugodawcę
lub
Z
a
tr
u
d
n
ie
n
ie
<
2
0
0
o
s
ó
b
14
1) osoba fizyczna,
2) osoba fizyczna prowadząca dzia
ł
alność
gospodarczą,
3) spó
ł
ka cywilna, spó
ł
ka jawna, spó
ł
ka
partnerska, spó
ł
ka komandytowa, spó
ł
ka
komandytowo-akcyjna lub osoba prawna,
która zatrudnia do prowadzenia audytu
wewnętrznego w jednostce osoby,
pod warunkiem, że osoby te spe
ł
niają
wymagania określone dla audytora
wewnętrznego.
Podmioty uprawnione do przeprowadzenia audytu
wewnętrznego w charakterze us
ł
ugodawcy
Audyt w jednostkach sektora finansów
publicznych
opracowanie: dr Ewa Gońda
8
15
Jednostki sfp korzystające z usług audytora
usługodawcy w latach 2010-2011 (badana
próba)
Źródło: MF, DASFP, 2012, Prowadzenie audytu wewnętrznego w jednostkach sektora finansów publicznych przez
usługodawcę, Warszawa, s. 11.
16
Status prawny usługodawców w latach 2010-
2011 (badana próba)
Źródło: MF, DASFP, 2012, Prowadzenie audytu wewnętrznego w jednostkach sektora finansów publicznych przez
usługodawcę, Warszawa, s. 12.
Audyt w jednostkach sektora finansów
publicznych
opracowanie: dr Ewa Gońda
9
17
Średnia liczba jsfp obsługiwanych przez
usługodawcę w latach 2010-2011 (badana
próba)
Źródło: MF, DASFP, 2012,
Prowadzenie audytu wewnętrznego
w jednostkach sektora finansów
publicznych przez usługodawcę,
Warszawa, s. 14.
18
Kwalifikacje zawodowe usługodawców
w latach 2010-2011 (badana próba)
Źródło: MF, DASFP, 2012, Prowadzenie audytu wewnętrznego w jednostkach sektora finansów publicznych przez
usługodawcę, Warszawa, s. 15.
Audyt w jednostkach sektora finansów
publicznych
opracowanie: dr Ewa Gońda
10
19
Komórka audytu
wewnętrznego
(KAW)
audytor
Kierownik KAW
Kierownik jednostki
Komitet audytu
(w ministerstwach)
Organizacja audytu wewnętrznego na poziomie jsfp
Źród
ł
o: opracowanie w
ł
asne na podstawie ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, DzU nr 157 poz.
1240, ze zm., art. 292.
audytor
audytor
audytor
20
Zadania komitetu audytu
Cel: doradztwo na rzecz ministra kierującego dzia
ł
em w zakresie
zapewnienia funkcjonowania adekwatnej, skutecznej i efektywnej
kontroli zarządczej oraz skutecznego audytu wewnętrznego
Komitet audytu
● sygnalizowanie istotnych ryzyk,
● sygnalizowanie istotnych s
ł
abości kontroli zarządczej oraz
proponowanie jej usprawnień,
● wyznaczanie priorytetów do rocznych i strategicznych planów
audytu wewnętrznego,
● przegląd istotnych wyników audytu wewnętrznego oraz
monitorowanie ich wdrożenia,
● przegląd sprawozdań z wykonania planu audytu wewnętrznego oraz
z oceny kontroli zarządczej,
● monitorowanie efektywności pracy audytu wewnętrznego – w tym
przeglądanie wyników wewnętrznych i zewnętrznych ocen pracy
audytu wewnętrznego,
● wyrażenie zgody na rozwiązanie stosunku pracy oraz zmianę
warunków p
ł
acy i pracy kierowników komórek audytu wewnętrznego.
Źród
ł
o: opracowanie w
ł
asne na podstawie ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, DzU nr 157 poz. 1240, ze zm., art. 289.
Audyt w jednostkach sektora finansów
publicznych
opracowanie: dr Ewa Gońda
11
21
W skład komitetu audytu wchodzi nie mniej niż 3 członków,
w tym:
wskazana przez ministra osoba w randze sekretarza lub
podsekretarza stanu jako przewodniczący komitetu,
co najmniej 2 osoby, niebędące pracownikami ministerstwa
lub jednostek w dziale, zwane dalej "członkami niezależnymi".