2010-06-10

1

Prawo prywatne

międzynarodowe

Dr Jana Plapavová – Latanowicz

Centrum Europejskie

Uniwersytet Warszawski

Rozporządzenie Rzym I.

• Rozporządzenie nr 593/2008 z dnia 17 czerwca 2008 r.

w sprawie prawa właściwego dla zobowiązao
umownych (Rzym I)

• Zakres zastosowania

: zobowiązania umowne w

sprawach cywilnych i handlowych powiązanych z
prawem

różnych paostw

• Wyłączone

np. stan cywilny, dolnośd prawna, sprawy

małżeoskie i rodzinne, zobowiązania czekowe i
wekslowe, przedstawicielstwo (zwykłe), prawo spółek,
trusty, zobowiązanie powstałe przed zawarciem umowy

• Nie dotyczy

umów określających jurysdykcję

Zasady stosowania

• Powszechne zastosowanie
• Swoboda wyboru prawa

– Prawo wybrane nie musi byd związane z

zobowiązaniem

– Można wybrad prawo paostwa nieczłonkowskiego
– Zasada stosowania przepisów paostwa sądu
– Nie można dokonad wyboru lex mercatoria lub

międzynarodowo uznanych zasad prawa handlowego,
ale można je włączyd do umowy na zasadzie
wskazania materialnoprawnego (preambuła ust. 13)

Wybór prawa

• Musi zostad dokonana wyraźnie lub w sposób

jednoznaczny wynikad z umowy lub
okoliczności sprawy

• Wybór wyłącznej jurysdykcji jest jednym z

czynników dla ustalenia czy wybór prawa
wynika w sposób jednoznaczny (preambuła
ust. 12 )

• W razie braku wyboru prawa stosują się normy

kolizyjne

Prawo właściwe w przypadku braku

wyboru prawa

• Prawo paostwa w którym ma miejsce zwykłego pobytu:

– Umowa sprzedaży: sprzedawca
– Umowa o świadczenie usług: usługodawca
– Umowa franszyzy: franczyzobiorca
– Umowa dystrybucji: dystrybutor

• Umowa, której przedmiotem jest prawo rzeczowe

dotyczące nieruchomości lub prawo korzystania z
nieruchomości: prawo paostwa w którym
nieruchomośd jest położona

• Umowa sprzedaży towarów w drodze licytacji: prawo

paostwa w którym odbywa się licytacja

Prawo właściwe w przypadku braku

wyboru prawa

• Jeżeli umowa zawiera kilka powyższych

składników: prawo paostwa, w którym strona
zobowiązana do spełnienia świadczenia
charakterystycznego ma miejsce zwykłego pobytu

• Wyjątek

z reguł kolizyjnych: zasada ścisłego

związku

• Odrębne normy kolizyjne

: umowy przewozu,

umowy konsumenckie, umowy ubezpieczenia,
indywidualne umowy o pracę

2010-06-10

2

Rozporządzenie Rzym II.

• Rozporządzenie nr 864/2007 z dnia 11 lipca 2007 r. w

sprawie prawa właściwego dla zobowiązao
pozaumownych (Rzym II.)

• Powszechne zastosowanie
• Zakres zastosowania: zobowiązania umowne w

sprawach cywilnych i handlowych powiązanych z
prawem

różnych paostw

• Wyłączenia
• Zdolnośd deliktowa

Pojęcie zobowiązania pozaumownego

• Szkoda wynikająca z czynu niedozwolonego,

bezpodstawnego wzbogacenia, prowadzenia
cudzych spraw bez zlecenia lub culpa in
contrahendo

– Culpa in contrahendo: np. art. 72 par. 2 KC (strona,

która rozpoczęła lub prowadziła negocjacje z
naruszeniem dobrych obyczajów, w szczególności
bez zamiaru zawarcia umowy, jest obowiązana do
naprawienia szkody, jaką druga strona poniosła
przez to, że liczyła na zawarcie umowy)

Przedmiotowy zakres stosowania

• Zobowiązania pozaumowne w sprawach

cywilnych i handlowych, powiązanych z
prawami różnych paostw z wyjątkiem acta iure
imperii

• Wyłączone są zobowiązania wynikające z:

– stosunków rodzinnych i małżeoskich
– weksli, czeków i innych zbywalnych papierów

wartościowych

– prawa spółek
– trustów, szkód jądrowych, naruszenia prawa do

prywatności i dóbr osobistych

Czyny niedozwolone: zasady ogólne

1. reguła kolizyjna

lex loci damni

(prawo miejsca

powstania szkody bezpośredniej)

2. chyba że osoba której przypisuje się

odpowiedzialnośd i poszkodowany mają, w
chwili powstania szkody,

miejsce zwykłego

pobytu

w tym samym paostwie stosuje się

prawo tego paostwa

• klauzula korekcyjna

: jeżeli znacznie ściślejszy

związek z prawem innego paostwa

Czyny niedozwolone: zasady szczególne

• Odpowiedzialnośd za produkt: kolejno

– miejsce zwykłego pobytu poszkodowanego w chwili

powstania szkody pod warunkiem, że towar został
wprowadzony do obrotu w tym paostwie

– prawo paostwa w którym produkt nabyto, jeżeli został on

wprowadzony do obrotu w tym paostwie

– prawo paostwa w którym szkoda powstała, jeżeli produkt

został wprowadzony do obrotu w tym paostwie

– prawo miejsca zwykłego pobytu osoby, której przypisuje

się odpowiedzialnośd

Czyny niedozwolone: zasady szczególne cd.

• Nieuczciwa konkurencja i praktyki

ograniczające wolną konkurencję

• Szkody w środowisku naturalnym
• Naruszenie praw własności intelektualnej
• Spory zbiorowe: lex fori

2010-06-10

3

Bezpodstawne wzbogacenie

• jeżeli jest ściśle związane z innym stosunkiem prawnym

wynikającym z umowy lub z czynu niedozwolonego, stosuje
się prawo właściwe dla tego stosunku

• w dalszej kolejności:

– prawo paostwa miejsca zwykłego pobytu stron, jeżeli mają

w chwili powstania wzbogacenia miejsce pobytu w tym
samym paostwie

– prawo paostwa w którym nastąpiło wzbogacenie

• zasada korekcyjna: prawo paostwa z którym jest wzbogacenie

w znacznie ściślejszym związku

Prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia

• jeżeli jest ściśle związane z innym stosunkiem prawnym

wynikającym z umowy lub z czynu niedozwolonego, stosuje
się prawo właściwe dla tego stosunku

• w dalszej kolejności:

– prawo paostwa miejsca zwykłego pobytu stron, jeżeli mają

w chwili powstania wzbogacenia miejsce pobytu w tym
samym paostwie

– prawo paostwa w którym miało miejsce działanie

• zasada korekcyjna: prawo paostwa z którym jest

zobowiązanie z tytułu prowadzenia cudzych spraw bez
zlecenia w znacznie ściślejszym związku

Culpa in contrahendo

• prawo właściwe dla niedoszłej umowy
• w dalszej kolejności:

– prawo paostwa w którym powstała szkoda lub
– prawo paostwa miejsca zwykłego pobytu stron, jeżeli mają

w chwili powstania szkody mają miejsce pobytu w tym
samym paostwie lub

– prawo paostwa z którym jest zobowiązanie z tytułu

kontaktów handlowych przed zawarciem umowy, w
znacznie ściślejszym związku

Wybór prawa

• po wystąpieniu zdarzenia powodującego

szkodę

• przed wystąpieniem zdarzenia, jeżeli wszystkie

strony prowadzą działalnośd gospodarczą