Genetyka zwierz

ą

t

Hodowla zwierz

ą

t II rok

Wykład 2 (13.10.2008)

Podstawowe poj

ę

cia genetyczne, I prawo Mendla,

współdziałanie genów w obr

ę

bie jednej pary alleli

GENETYKA -

nauka o dziedziczeniu i

zmienno

ś

ci cech

•Genetyka klasyczna
•Cytogenetyka
•Immunogenetyka
•Genetyka molekularna
•Genetyka populacji
•Genetyka cech ilo

ś

ciowych (metody

hodowlane)
• itd

Gen

• podstawowa jednostka dziedziczno

ś

ci, zajmuj

ą

ca

okre

ś

lone miejsce w chromosomie (locus, loci)

• fragment DNA koduj

ą

cy informacj

ę

o sekwencji

aminokwasów w białku lub nukleotydów w RNA (tRNA,
rRNA)

GEN

Gen a allel

gen (locus) warunkuj

ą

cy kolor oczu

allel

warunkuj

ą

cy

kolor niebieski

allel

warunkuj

ą

cy

kolor br

ą

zowy

Wariant dziki – allel koduj

ą

cy kolor br

ą

zowy, który uległ mutacji,

w wyniku której powstał wariant zmutowany koduj

ą

cy kolor

niebieski

Locus genu
barwy
kwiatów

Para
chromosomów
homologicznych

Allel barwy
fioletowej

Allel barwy białej

Genotyp - jeden allel pochodzi od ojca i

jeden od matki

–

homozygotyczny

- wyst

ę

powanie dwóch

identycznych alleli, np.

AA

lub

bb

lub

C

1

C

1

itd.

–

heterozygotyczny

- wyst

ę

powanie dwóch ró

ż

nych

alleli, np.

Aa

lub

Bb

lub

C

1

C

2

itd.

–

hemizygotyczny

– dotyczy genów poło

ż

onych w

chromosomie X, w przypadku osobnika
m

ę

skiego, np..

X

A

Y

lub

X

a

Y

AA XY

aa XX

F1

A

a

X

X

Plemnik A X lub Y

Oocyt a X

I prawo Mendla

• Allele genu wzajemnie wykluczaj

ą

si

ę

w

gametach

(lub: gameta zawiera po

jednym genie z ka

ż

dej pary alleli)

Rodzice (genotyp): Aa

x

Aa

gamety:

A

a

A

a

Potomstwo (F

1

): AA

Aa

aA

aa

Np. AA A1a1 Bb CC c1c1 Dd EE ff

7 par genów (zestaw diploidalny)

Genotyp

gamety

Np.

A A1 B C c1 D E f

7 genów po jednym z

ka

ż

dy pary (zestaw

haploidalny)

I prawo Mendla – dziedziczenie z

dominacj

ą

(Pisum)

• A - gen dominuj

ą

cy; a - gen recesywny

• A - czarne ;

a - czerwone

P:

A

a

x

A

a

Gamety:

A

a

A

a

F

1

(genotypy):

AA

A

a

A

a

aa

(1:2:1)

F

1

(fenotypy): czarny czarny

czarny

czerwony

(3:1)

I prawo Mendla - dziedziczenie

po

ś

rednie (Zea)

• A

1

- czarne; A

2

- białe;

A

1

A

2

- stalowe

P:

A

1

A

2

x

A

1

A

2

F

1

(genotypy):

A

1

A

1

A

1

A

A

2

A

1

A

2

A

2

(1:2:1)

F

1

(fenotypy): czarne stalowe stalowe białe

(1:2:1)

I prawo Mendla - kodominacja

• L

A

- białko L typu A; L

B

- białko L typu B

P:

L

A

L

B

x

L

A

L

B

F

1

(genotypy):

L

A

L

A

L

A

L

B

L

B

L

A

L

B

L

B

(1:2:1)

F

1

(fenotypy): białko

białko

białko

białko (1:2:1)

typu A typu A typu A typu B

oraz B oraz B

A- czarne umaszczenie

(dominuj

ą

ce)

a - czerwone umaszczenie

(recesywne)

(AA, Aa)

A?

aa

F1

o czym

ś

wiadczy

pojawienie si

ę

osobnika

czerwonego w

potomstwie?