LOGISTYKA

Metody sterowania zapasami

Podstawowe poj

ę

cia z dziedziny sterowania

zapasami - PRZYPOMNIENIE

C. Skowronek, Z. Sariusz-Wolski „Logistyka w przedsi

ę

biorstwie” str. 254

Klasyczne modele sterowania zapasami

Klasycznymi modelami sterowania zapasami
(inna

nazwa

metody

kształtowania

zapasów,

polityka zakupów, metody odnawiania zapasów) s

ą

:

1.

Model poziomu zapasu wyznaczaj

ą

cego moment

zamawiania (model stałego punktu zamawiania,
ang. re-order point ROP, system dwóch skrzy

ń

–

two-bin system) – system oparty na poziomie
informacyjnym

2.

Model stałego cyklu zamawiania (model stałego
cyklu zamawiania, ang. re-order cycle ROC) –
system przegl

ą

du okresowego

1. Metoda stałego punktu zamawiania

1. Metoda stałego punktu zamawiania

1. Metoda stałego punktu zamawiania

W modelu tym nale

ż

y obliczy

ć

dwie normy

sterowania:

Poziom zapasu alarmowego (poziom A)
informuj

ą

cy o konieczno

ś

ci niezwłocznego

opracowania zamówienia i przekazania go
dostawcy*,

Wielko

ść

zamawianej partii dostawy (Q)

* Metoda stałego punktu zamawiania -

UPROSZCZENIE

W uproszczeniu Metody Kontroli Ci

ą

głej mo

ż

emy

zało

ż

y

ć ż

e warto

ś

ci stanowi

ą

ce podstaw

ę

tej

techniki s

ą

stałe:



Popyt na magazynowane dobro (d) w ka

ż

dym

okresie jest taki sam; nie wyst

ę

puje wahani

popytu z okresu na okres; popyt w całym roku jest
równy D



L – czas realizacji zamówienia – liczba okresów
które

musz

ą

upłyn

ąć

zanim

dostawy

uzupełniaj

ą

ca znajdzie si

ę

w magazynie

- jest

stały

Metoda stałego punktu zamawiania -
UPROSZCZENIE

* Metoda stałego punktu zamawiania -

UPROSZCZENIE

* Metoda stałego punktu zamawiania -

UPROSZCZENIE

W tym prostym modelu w którym wielko

ść

popytu

i czas realizacji dostaw s

ą

niezmienne nale

ż

ałoby

zło

ż

y

ć

zamówienie

w

momencie

w

którym

pozostały stan zapasów pozwoliłby jeszcze na
zaspokojenie popytu do momentu otrzymania
kolejnej dostawy

ROP = dL

Przykład:

Je

ż

eli tygodniowy popyt wynosi 50 sztuk

(d=50) a czas realizacji zamówienia to 3
tygodnie

(L=3)

mened

ż

er

powinien

zło

ż

y

ć

zamówienie w momencie gdy

stan zapasów b

ę

dzie równy 150 sztuk

(ROP=dL=50*3=150)

* Metoda stałego punktu zamawiania -

UPROSZCZENIE

1. Metoda stałego punktu zamawiania - wzór

Gdzie:

A – poziom zapasu alarmowego

– prognoza popytu w okresie przyj

ę

tym za jednostkowy (np.

tydzie

ń

)

–

ś

redni zaobserwowany okres realizacji własnych zamówie

ń

,

wyra

ż

ony w przyj

ę

tych okresach jednostkowych (przyjmowany jako

prognoza w odniesieniu do najbli

ż

szych dostaw)

– prognoza odchylenia standardowego popytu (standardowego

bł

ę

du prognozy w okresie jednostkowym)

–

wielko

ść

wynikaj

ą

ca

z

przyj

ę

tego

współczynnika

p

(wyczerpania zapasu), odczytywanego z tablic dystrybuanty rozkładu

normalnego (patrz TABELA 1 – np. dla k=3 mamy 99,85%

prawdopodobie

ń

stwa,

ż

e utworzony zapas pokryje ewentualny popyt

– zaistniały w okresie realizacji zamówie

ń

– przewy

ż

szaj

ą

cy

ś

redni

poziom)

L

s

k

L

y

A

ˆ

ˆ

+

=

yˆ

L

sˆ

k

1. Metoda stałego
punktu zamawiania

TABELA

Wybrane
współczynniki
bezpiecze

ń

stwa

i odpowiadaj

ą

ce

im poziomy
obsługi klienta

Nie można obecnie wy świetlić tego obrazu.

1. Metoda stałego punktu zamawiania– cechy

Charakterystyki

Metoda stałego punktu zamawiania

Wielko

ść

zamówie

ń

Stała

Cykl składania zamówie

ń

Zmienny

Moment zamówienia

Obni

ż

enie si

ę

zapasu do punktu

ponownego zamówienia (poziom

alarmowy A)

Ś

rednia wielko

ść

zamówienia Mniejsza ni

ż

w modelu stałego cyklu

zamawiania

Czasochłonno

ść

sterowania

zapasami

Wi

ę

ksza, wymagaj

ą

ca ci

ą

głej

ewidencji

Ź

ródło: Sariusz-Wolski Z. , Sterowanie zapasami w przedsi

ę

biorstwie PWE 200 s.31

2. Model stałego cyklu zamawiania

2. Model stałego cyklu zamawiania

2. Model stałego cyklu zamawiania

W modelu tym nale

ż

y obliczy

ć

dwie

normy sterowania

Poziom zapasu maksymalnego (S),

Optymalny cykl zamawiania (R

opt.

)

2. Model stałego cyklu zamawiania - wzór

Gdzie:

– poziom zapasu maksymalnego

- optymalny cykl zmawiania

– prognoza popytu w okresie przyj

ę

tym za jednostkowy (np. tydzie

ń

)

–

ś

redni zaobserwowany okres realizacji własnych zamówie

ń

,

wyra

ż

ony w przyj

ę

tych okresach jednostkowych (przyjmowany jako

prognoza w odniesieniu do najbli

ż

szych dostaw)

– prognoza odchylenia standardowego popytu (standardowego bł

ę

du

prognozy w okresie jednostkowym)

– wielko

ść

wynikaj

ą

ca z przyj

ę

tego współczynnika p (wyczerpania

zapasu), odczytywanego z tablic dystrybuanty rozkładu normalnego
(patrz TABELA 1 – np. dla k=3 mamy 99,85% prawdopodobie

ń

stwa,

ż

e

utworzony zapas pokryje ewentualny popyt – zaistniały w okresie
realizacji zamówie

ń

– przewy

ż

szaj

ą

cy

ś

redni poziom)

(

)

.

.

ˆ

ˆ

opt

opt

R

L

s

k

R

L

y

S

+

+

+

=

yˆ

L

sˆ

k

.

opt

R

S

2. Model stałego cyklu zamawiania - wzór

Ustalenie optymalnego cyklu zamawiania
R

opt

wymaga wcze

ś

niejszego wyznaczenia

optymalnej partii dostawy Q

opt

. Zachodz

ą

tutaj nast

ę

puj

ą

ce oczywiste relacje (n

opt

–

liczba zakupów w ci

ą

gu roku)

lub lub

opt

opt

Q

P

n

=

opt

opt

n

dni

R

360

=

opt

opt

n

tygodnie

R

52

=

opt

opt

n

miesiecy

R

12

=

2. Model stałego cyklu zamawiania -
cechy

Charakterystyki

Metoda stałego cyklu zamawiania

Wielko

ść

zamówie

ń

Zmienna

Cykl składania zamówie

ń

Stały

Moment zamówienia

Ustalony cykl zamawiania

Ś

rednia wielko

ść

zamówienia Wi

ę

ksza ni

ż

w modelu stałego punktu

zamawiania

Czasochłonno

ść

sterowania

zapasami

Mniejsza

Źródło: Sariusz-Wolski Z. , Sterowanie zapasami w przedsiębiorstwie PWE 200 s.31

Wady i zalety poznanych systemów

odnawiania zapasów

Systemy

Zalety

Wady

Metoda
stałego
punktu
zmawiania



Wymaga mniejszego zapasu

bezpiecze

ń

stwa



Umo

ż

liwia indywidualne podej

ś

cie

do ró

ż

nych zapasów



Trudno ł

ą

czy

ć

zamówienia na ró

ż

ne

materiały



Trudno organizowa

ć

ł

ą

czne kursy

pojazdów



Nale

ż

y stale

ś

ledzi

ć

poziom zapasów



Nieodpowiednia gdy przewozy

musza by

ć

organizowane cyklicznie

Metoda
stałego
cyklu
zmawiania



Prosta w stosowaniu



Umo

ż

liwia ł

ą

czenie zamówie

ń

na

ró

ż

ne materiały



Ułatwia organizowanie ł

ą

cznych

kursów pojazdów



Nie trzeba stale

ś

ledzi

ć

poziomu

zapasów



Zalecane gdy przewozy musz

ą

by

ć

organizowane cyklicznie



Wymaga wysokiego zapasu

bezpiecze

ń

stwa

Inne modele sterowania zapasami

A.

Model

poziomu

zapasu

wyznaczaj

ą

cego moment zamawiania

w stałych cyklach zamawiania;

B.

Model „s,S”

C.

Poł

ą

czony

model

poziomu

zapasu

wyznaczaj

ą

cego moment zamawiania

i stałego cyklu zmawiania

A. Model poziomu zapasu wyznaczaj

ą

cego moment

zamawiania w stałych cyklach zamawiania

Nie wymaga ci

ą

głego monitorowania poziomu zapasu,

bowiem

jest to dokonywane

jedynie w ustalonych

punktach czasowych

Model

zakłada

monitorowanie

poziomu

zapasu

w ustalonych punktach czasowych (odległych od siebie
o okres monitorowania odpowiadaj

ą

cy optymalnemu

cyklowi zamawiania R

opt.

Zamówienia (stałych ilo

ś

ci, zwykle odpowiadaj

ą

cych

optymalnej

partii

zakupu)

s

ą

wystawiane

jedynie

w sytuacjach, gdy w punkcie monitorowania zapas
kształtuje si

ę

poni

ż

ej poziomu zamawiania A, ustalonego

w sposób identyczny, jak w klasycznym modelu poziomu
zamawiania

A. Model poziomu zapasu wyznaczaj

ą

cego moment

zamawiania w stałych cyklach zamawiania

B. Model „s,S” (model minimum-maksimum)

Zapas równie

ż

jest monitorowany okresowo

i

zamówienia

uzupełniaj

ą

ce

s

ą

wystawiane

jedynie

w

przypadku

gdy

poziom

zapasu

w magazynie obni

ż

y si

ę

do poziomu alarmowego

„s”

Zamawiane ilo

ś

ci stanowi

ą

ró

ż

nice pomi

ę

dzy

poziomem

maksymalnym

„S”,

a

faktycznie

posiadanym

zapasem

(identyczna

zasada

co ROC) – optymalne cykle zamawiania oraz
poziom

maksymalny

„S”

s

ą

wyznaczane

w sposób ju

ż

opisany

B. Model „s,S”

Inne modele sterowania zapasami

Oba opisane modele nadaj

ą

si

ę

szczególnie

do

sterowania

pozycjami

materiałowymi

zakwalifikowanymi do grupy C (wydzielonej
metoda ABC) a wi

ę

c stanowi

ą

cymi na ogół

tanie i niewielkie gabarytowo pozycje

Ostatni z omawianych modeli nadaje si

ę

zwłaszcza

do

sterowania

zapasami

szczególnie warto

ś

ciowych i newralgicznych

asortymentów

materiałowych

(zwykle

niektórych pozycji zaliczonych

- zgodnie

z mteoda ABC – do grupy A)

C. Poł

ą

czony model poziomu zapasu wyznaczaj

ą

cego

moment zamawiania i stałego cyklu zmawiania

Przewiduje niejako podwójne zabezpieczenie
przed

sytuacja

wyczerpania

zapasów.

Zamówienia

uzupełniaj

ą

ce

s

ą

wystawiane

w

przypadkach

gdy

zapas

w

magazynie

(powi

ę

kszony , jak zawsze o ewent. dostawy

w drodze) spadnie poni

ż

ej poziomu alarmowego

A, a tak

ż

e w stałych punktach zamawiania

(wszystkie niezb

ę

dne w tym modelu normy

sterowania

odpowiadaj

ą

przedstawionym

powy

ż

ej)

C. Poł

ą

czony model poziomu zapasu wyznaczaj

ą

cego

moment zamawiania i stałego cyklu zmawiania