Zwi

ą

zki z kobietami

Opracowanie na podstawie tekstu: Emily Bender, Anoosh Joriorian, Peggy Lynch i Ameli Craig Cramer

Serdeczne podziękowania za zaangażowanie i wielki wkład pracy w powstanie polskiej adaptacji tego
rozdziału dla naszej ekspertki, Agnieszki Kramm

1

.

Ani Zawadzkiej dziękujemy za pomoc w organizacji spotkania wokół rozdziału w LAMBDZIE,

a Ydze Kostrzewie za cenne uwagi.

Dla mnie bycie lesbijką, jest radością, i uniesieniem, miłością do kobiety. Oznacza to,
ż

e czując się kobietą, uważam kobiety za najważniejsze w moim życiu. To sposób na

ż

ycie, coś więcej niż tylko kwestia., z kim chcę iść do łóżka.

Czasami, kiedy mówią o tym, że jestem lesbijką, moje heteroseksualne przyjaciółki
uważają, że krytykuję ich wybór życia z mężczyznami. To nie jest prawda. Dla mnie
jedną z najważniejszych rzeczy w byciu. lesbijką jest głębokie zainteresowanie innymi
kobietami, także tymi, które dokonały innego niż ja wyboju.

Kiedy jestem z mężczyzną, odczuwam magię różnicy pomiędzy naszymi płciami. Wiem,
ż

e on nigdy w pełni mnie nie zrozumie, czasami tego chcę. Lecz kiedy jestem z kobietą

czuję między nami podobieństwo w wielu podstawowych sprawach. Znajduję się wtedy
w sytuacji komfortowej, gdyż jestem do końca zrozumiana. Zarazem jednak ta
bezgraniczna uczciwość sprawia, że czuję się wtedy szczególnie bezbronna.

Nazywam siebie lesbijką, ponieważ jeżeli już się zakochuję, to wyłącznie w kobietach.
Nie zdarzyło mi się to w kontakcie z żadnym mężczyzną. Kobiety (niektóre oczywiście)
fascynują mnie, są dla mnie natchnieniem, pociągają mnie erotycznie, mam ochotę z
nimi flirtować i patrzeć na nie. Kocham kobietę, chcę z nią stworzyć trwały związek,
pragnę być blisko. Ale bycie lesbijką to dla mnie również fakt, że ukrywam coś przed
otoczeniem. Że setki razy dziennie muszę podejmować decyzję o tym, czy ujawnić mój
homoseksualizm. Zwykły komentarz, że mam ładna koszulą, to już punkt wyjścia do
zastanawiania się, czy powiedzieć, że to prezent od mojej dziewczyny. Taka byłaby
moja pierwsza naturalna reakcja, gdyby nie to, że niesie ze sobą ryzyko - odrzucenia,
braku akceptacji, agresji.

W swoim własnym odczuciu jestem przede wszystkim kobietą. Człowiekiem. (o sobie
jako lesbijce myślę, wyłącznie z powodu tak a nie inaczej urządzonego świata. Gdyby
homoseksualizm był traktowany tak sanno naturalnie, jak heteroseksualizm, w ogóle
nie miałabym powodu, do aż tak częstego definiowania się jako lesbijka. Pewnie osoby
heteroseksualne rzadko kiedy myślą o sobie: jestem heteroseksualna, tak samo, jak
nie, analizują faktu, że mają 2 ręce i 2 nogi. Po prostu żyją i sprawą swojej orientacji
nie zajmują się zbytnio.

Jesteśmy. My, lesbijki, żyjemy tu -w Polsce. Możesz nas spotkać wszędzie wokół siebie,
w każdym miejscu pracy, na każdej imprezie, w sklepie, w szkole, na uniwersytetach, w
autobusach, w nocnym barze, w sąsiedniej ławce kościelnej. Jesteśmy jednak
niewidoczne, jesteśmy ukryte. Lepiej nas nie dostrzegać, lepiej udawać, że nas nie ma.

Kiedyś myślałam, że jestem w stanie na kilometr rozpoznać lesbijkę - krótkie włosy,
sportowy czy wręcz chłopięcy styl ubierania się, kańciaste ruchy. Obecnie, znam całą
różnorodność lesbijek - od. tzw. bardzo kobiecych, czyli szpilki, obcisłe spódniczki,
mocny makijaż, przez „normalne" przeciętne dziewczyny, jakich tysiące na ulicach, aż
po tzw. bardzo męskie - w garniturach i pod krawatem. Wciąż zaskakują mnie panie
pracujące w urzędach, takie typowe matki dzieciom w mało eleganckich garsonkach
lub szarych sweterkach, które nagle spotykam w lokalu lesbijskim i zadziwiam się, bo
nigdy nie wpadłabym na to, że są lesbijkami. A to oznacza, że we własnym gronie
mamy od metra stereotypów.

Mogę jechać obok ciebie w autobusie, być twoją, fryzjerką, koleżanką z pracy,
sąsiadką. Ta kobieta, która, ze mną mieszka, nie jest moją przyjaciółką, kuzynką ani
siostrą. Kocham ją i śpię z nią. Robię z nią zakupy i razem płacimy rachunki. Nie
odgrywamy żadnych ról. Żadna z nas nie. jest w roli mężczyzny. I czy jesteśmy ze sobą,
od miesiąca, czy od wielu lat, ważne, że w końcu się odnalazłyśmy. I czy kochałyśmy
się, ostatniej nocy, czy od miesięcy nie miałyśmy na to siły, nasza bliskość jest pełna.

W ostatnim czasie w przestrzeni publicznej zaistniało wiele nowych mo

ż

liwo

ś

ci ujawniania si

ę

kobiet,

które maj

ą

intymne zwi

ą

zki z kobietami. Pojawiły si

ę

organizacje gejów i lesbijek, kluby, akcje i kam-

panie społeczne (patrz: lista na ko

ń

cu cz

ęś

ci II), programy telewizyjne. Nareszcie, u progu XXI wieku

kobiety, które kochaj

ą

inne kobiety,

ż

yj

ą

w sposób troch

ę

bardziej otwarty i wolny, ni

ż

to miało miejsce

kiedykolwiek wcze

ś

niej.

Kobiety, które maj

ą

kontakty seksualne z innymi kobietami, okre

ś

lamy mianem lesbijek lub osób

biseksualnych (je

ś

li wchodz

ą

w zwi

ą

zki równie

ż

z m

ęż

czyznami). Potocznie nazywamy je ró

ż

nymi

słowami: lesbijka czy obra

ź

liwie lesba, a tak

ż

e bł

ę

dnie „lisbijka". Ostatnio pojawia si

ę

równie

ż

an-

gielskie okre

ś

lenie queer (pol. dziwny, inny), które jest wspólnym okre

ś

leniem dla gejów, lesbijek,

osób biseksualnych i transseksualnych.

Wraz ze zmianami natury politycznej i społecznej cz

ęść

kobiet zaczyna ujawnia

ć

si

ę

w

ż

yciu

osobistym. Nieuchronnie b

ę

dzie równie

ż

post

ę

pował proces ujawniania si

ę

ich w

ż

yciu publicznym (do

tej pory w mediach zrobiła to pisarka Izabela Filipiak wraz ze swoj

ą

partnerk

ą

). Jednak

ż

e w zwi

ą

zku z

powszechnym w Polsce społecznym pot

ę

pieniem homoseksualizmu wi

ę

kszo

ść

osób

homoseksualnych

ż

yje w ukryciu i dlatego nasza ró

ż

norodno

ść

jeszcze nie zaprezentowała si

ę

w

sferze publicznej.
Chocia

ż

wiele osób wci

ąż

uwa

ż

a,

ż

e lesbijki to kobiety o m

ę

skim wygl

ą

dzie, które maj

ą

krótkie włosy i

s

ą

niechlujnie ubrane, cz

ę

sto okazuje si

ę

,

ż

e to zwykle kobiety, takie jak ty i ja. Nie mo

ż

esz mie

ć

pewno

ś

ci, czy kobieta o długich włosach i pomalowanych ustach, spaceruj

ą

ca z dzie

ć

mi w parku, na

pewno jest heteroseksualna. Jeste

ś

my kobietami z s

ą

siedztwa, aktorkami, twoj

ą

najlepsz

ą

przyjaciółk

ą

ze szkoły

ś

redniej, kole

ż

ank

ą

z pracy. Niektóre z nas s

ą

niepełnosprawne. Niektóre z nas

maj

ą

lub planuj

ą

mie

ć

dzieci. Niektóre pozostaj

ą

w zwi

ą

zkach przez cafe

ż

ycie, inne za

ś

ż

yj

ą

w ce-

libacie. Niektóre z nas po

ś

lubiły m

ęż

czyzn i nie potrafi

ą

tak łatwo zrezygnowa

ć

ze swoich mał

ż

e

ń

stw,

nawet po tym, jak odkryty,

ż

e s

ą

lesbijkami. Poniewa

ż

wci

ąż

tak trudno wprost i jawnie mówi

ć

nam o

sobie, lesbijki i kobiety biseksualne w kulturze popularnej pozostaj

ą

jedynie twarzami piosenkarki

k.d.lang, tenisistki Martiny Navratilowej i aktorki Ellen DeGeneras.

Mimo

ż

e w Polsce wci

ąż

tak niewiele wiadomo na temat tego, kim jeste

ś

my, musimy by

ć

ś

wiadome

naszej ró

ż

norodno

ś

ci. Wraz z ró

ż

norodno

ś

ci

ą

pojawiaj

ą

si

ę

ró

ż

nice. Musimy przyj

ąć

,

ż

e nie wszystkie

lesbijki maj

ą

takie same do

ś

wiadczenia, problemy, cele i potrzeby. Naszych wyborów - pocz

ą

wszy od

kwestii ujawnienia swojego

ż

ycia z partnerk

ą

, a sko

ń

czywszy na decyzji co do pracy czy

zaanga

ż

owania w organizacji społecznej - dokonujemy dzi

ę

ki temu, kim jeste

ś

my jako osoby, nie tylko

poprzez pryzmat naszej orientacji seksualnej.

Homofobia wci

ąż

bardzo gł

ę

boko przenika nasze społecze

ń

stwo. Homofobia to irracjonalny strach i

niech

ęć

lub czasem nawet nienawi

ść

do homoseksualistów. Razem z rasizmem i seksizmem nale

ż

y

do uprzedze

ń

, które maj

ą

dług

ą

tradycj

ę

w naszej kulturze. Heteroseksizmem nazywamy tradycyjnie

uprzywilejowan

ą

pozycj

ę

heteroseksualizmu nad homoseksualizmem, z której wynikaj

ą

automatycznie

wi

ę

ksze prawa osób heteroseksualnych. Mał

ż

e

ń

stwa heteroseksualne, praktyka wprowadzania

„rodzinnych przywilejów" i jednoczesne odmawianie podstawowych praw parom homoseksualnym to

przykłady heteroseksistowskich praktyk. Podobn

ą

praktyk

ą

jest równie

ż

promowanie przekonania,

ż

e

jedynie heteroseksualno

ść

jest moralna, naturalna, poprawna i/lub jest jedyn

ą

„wła

ś

ciw

ą

" form

ą

zwi

ą

zków mi

ę

dzyludzkich. W rezultacie homoseksuali

ś

ci, którzy si

ę

ujawniaj

ą

, ryzykuj

ą

utrat

ę

pracy,

pozycji, czasem rodziny, niekiedy i przyjaciół.

W tym rozdziale chcemy poda

ć

wszelkie niezb

ę

dne informacje i udzieli

ć

wsparcia kobietom, które nie-

dawno odkryły swoj

ą

homoseksualn

ą

to

ż

samo

ść

, oraz lesbijkom, które

ż

yj

ą

odizolowane od szerszej

społeczno

ś

ci lesbijskiej. Chcemy tak

ż

e pokaza

ć

heteroseksualnym kobietom rzeczywisty obraz

ż

ycia

lesbijek. Mamy nadziej

ę

,

ż

e czytaj

ą

c poni

ż

szy rozdział, zastanowi

ą

si

ę

i by

ć

mo

ż

e zmieni

ą

swój

niepełny, czasem nietolerancyjny i homofobiczny, a czasem po prostu pełen niewiedzy obraz

ś

wiata.

Ale najbardziej pragniemy powiedzie

ć

wszystkim kobietom, które maj

ą

intymne seksualne kontakty z

kobietami,

ż

e nie s

ą

same i

ż

e s

ą

jak najbardziej w porz

ą

dku! Napisały

ś

my ten rozdział na podstawie

naszych do

ś

wiadcze

ń

i do

ś

wiadcze

ń

innych kobiet z naszego otoczenia, na podstawie listów, które do

nas nadesłały

ś

cie, oraz pracy w grupach wsparcia dla lesbijek. Na pewno wiele jeszcze mo

ż

na

powiedzie

ć

, wiele wa

ż

nych historii nie zostało przez nas przytoczonych. Szczególnie trudno było nam

dotrze

ć

do kobiet z małych miasteczek, ze wsi, a tak

ż

e do starszych lesbijek. Nie udało nam si

ę

nawi

ą

za

ć

kontaktu z lesbijkami niepełnosprawnymi, o których bardzo du

ż

o mówi si

ę

w ameryka

ń

skiej

wersji tej ksi

ąż

ki. Na wiele pyta

ń

wci

ąż

nie znamy odpowiedzi. Jak si

ę

domy

ś

lasz, ameryka

ń

ska

wersja rozdziału o lesbijkach w ogóle nie nadawała si

ę

do publikacji w polskich warunkach. Je

ż

eli nie

znajdziesz tutaj podobnych do twoich do

ś

wiadcze

ń

i b

ę

dziesz chciała si

ę

nimi podzieli

ć

z innymi

kobietami, zach

ę

camy ci

ę

do opisania i przesłania nam swojej historii! Pytanie, kim s

ą

polskie lesbijki,

wci

ąż

pozostaje otwarte, a to, co znajduje si

ę

poni

ż

ej, to pierwsza próba znalezienia na nie

odpowiedzi.

Ujawnianie si

ę

(coming out)

Ujawnianie si

ę

to proces wielostopniowy, rozpoczynaj

ą

cy si

ę

od akceptacji własnej seksualnej to

ż

sa-

mo

ś

ci, poprzez pełn

ą

jej afirmacj

ę

, a

ż

po kwesti

ę

decyzji, jak bardzo otwarcie b

ę

dziemy

ż

y

ć

. Skala

ujawniania si

ę

zacz

ę

ła si

ę

zmienia

ć

w przeci

ą

gu ostatnich kilku lat. W niektórych miejscach, szcze-

gólnie w miastach, kobiety, które kochaj

ą

kobiety, mog

ą

si

ę

ujawni

ć

stosunkowo łatwo w porównaniu z

sytuacj

ą

sprzed kilkunastu lat. Coraz cz

ęś

ciej lesbijki spotykaj

ą

si

ę

z tolerancj

ą

ze strony rodziny,

współpracownicy nas akceptuj

ą

, zwi

ę

ksza si

ę

liczba tych, które znajduj

ą

dla siebie miejsce w

lesbijskiej społeczno

ś

ci. Trudno sugerowa

ć

,

ż

e to do

ś

wiadczenie jest norm

ą

, niemniej pragniemy

zaakcentowa

ć

post

ę

p, jaki zrobiły

ś

my w ci

ą

gu kilku lat.

/ Rozdział powstał w oparciu o tekst z amerykańskiej wersji książki, autorstwa Emily Bender i Anoosh Jorjorian, został jednak gruntownie przerobiony i dosto-
sowany do polskich realiów, tak więc stanowi w dużym stopniu całkowicie oryginalne opracowanie problematyki związków z kobietami, którego autorkami są
polskie adaptatorki, ekspertki i uczestniczki specjalnie w tym celu zorganizowanych warsztatów.

Dla wielu lesbijek ujawnianie si

ę

wci

ąż

jest procesem długim i trudnym. Ujawnianie si

ę

, jak ju

ż

po-

wiedziały

ś

my, to proces wieloetapowy. Najpierw musimy przyzna

ć

si

ę

same przed sob

ą

,

ż

e jeste

ś

my

lesbijkami, potem poznajemy inne lesbijki, informujemy rodziny i przyjaciół o swojej orientacji,
bierzemy udział w Paradzie Równo

ś

ci, wreszcie - ujawniamy si

ę

w szkole lub pracy. W zale

ż

no

ś

ci od

naszego pochodzenia, wieku, miejsca zamieszkania, statusu społecznego, aktualnej sytuacji rodzinnej
i materialnej, a tak

ż

e zdrowia i sprawno

ś

ci stajemy wobec bardzo ró

ż

nych problemów i zagro

ż

e

ń

.

Odr

ę

bn

ą

kwesti

ą

jest ujawnianie si

ę

, je

ż

eli jeste

ś

my transseksualne, co mo

ż

e by

ć

szczególnie trudne.

Wtedy oprócz to

ż

samo

ś

ci seksualnej musimy ujawni

ć

nasz

ą

to

ż

samo

ść

płciow

ą

.

Mnóstwo czasu i energii zabiera nam podj

ę

cie decyzji, czy, kiedy, jak i przed kim chcemy si

ę

ujawni

ć

.

Kiedy nasze społecze

ń

stwo pewnego dnia całkowicie zaakceptuje kobiety, których partnerkami s

ą

inne kobiety, b

ę

dziemy mogły wykorzysta

ć

t

ę

energi

ę

na wiele innych sposobów.

Co ja mog

ę

zrobi

ć

, aby zmieni

ć

sytuacj

ę

lesbijek w Polsce? Da

ć

si

ę

pozna

ć

. Skoro ludzie boj

ą

si

ę

inno

ś

ci, a do tematu homoseksualizmu w ogóle nie s

ą

przyzwyczajani czy przygotowywani, to trzeba

t

ę

luk

ę

wypełni

ć

. Da

ć

si

ę

pozna

ć

jako kole

ż

anka, przyjaciółka, s

ą

siadka, współpracowniczka.

Uwypukli

ć

podobie

ń

stwa. Pokaza

ć

: „Jestem taka jak ty". Otwarcie mówi

ć

o swojej orientacji. I robi

ć

to naturalnie, bez fanfaronady, tajemniczo

ś

ci, skradania si

ę

czy tłumaczenia. Z moich do

ś

wiadcze

ń

wynika,

ż

e kiedy mówi

ę

o sobie-lesbijce otwarcie, to i ludzie przyjmuj

ą

to dobrze. Nie przepraszam

ich, nie uciekam wzrokiem, a je

ś

li s

ą

ciekawi, to odpowiadam na pytania. Zreszt

ą

te pytania si

ę

powtarzaj

ą

: „Sk

ą

d wiesz?", „Czy spała

ś

z m

ęż

czyzn

ą

?", „Czy masz przykre do

ś

wiadczenia z

m

ęż

czyznami?", „Czy nienawidzisz m

ęż

czyzn?". Ludzie heteroseksualni nie wiedz

ą

i je

ś

li nie

dowiedz

ą

si

ę

od nas - jedynego prawdziwego

ź

ródła informacji - to b

ę

d

ą

si

ę

ba

ć

i tkwi

ć

w

ograniczeniu. Edukowa

ć

. Mówi

ć

. Pokazywa

ć

. Zaprasza

ć

do poznania nas. No i kiedy potrzeba -

walczy

ć

o nasze prawa. Rami

ę

w rami

ę

, jako silna grupa nacisku.

Ujawniaj

ą

c si

ę

przed sob

ą

Ka

ż

da z nas ma własn

ą

histori

ę

dojrzewania

ś

wiadomo

ś

ci dotycz

ą

cej swojej seksualnej orientacji.

Poniewa

ż

dorastamy w kulturze, która zakłada,

ż

e ka

ż

dy b

ę

dzie heteroseksualny, u

ś

wiadamianie so-

bie własnej to

ż

samo

ś

ci cz

ę

sto jest procesem bardzo trudnym i wieloetapowym. Ujawnianie si

ę

przed

sob

ą

mo

ż

e mie

ć

miejsce w ró

ż

nych momentach naszego

ż

ycia.

Nie myślałam, że zostanę, lesbijką, dopóki nie skończyłam 19 lat. Po prostu
zakochałam się w kobiecie i musiałam poradzić sobie z tym uczuciem., Tak długo, jak
byłyśmy razem, to wszystko było proste, ale kiedy rozstałyśmy się, musiałam
ostatecznie zapytać siebie, czy rzeczywiście jestem lesbijką.

Jako młoda i dojrzewająca kobieta utożsamiałam się z orientacją heteroseksualną,,
wyobrażając sobie swoją przyszłość z mężczyzną.. Kobiety mnie nie pociągały, ,nie
zokochiwałam się w nich, nie miałam fantazji seksualnych z kobietami. Kiedy miałam
20 lat spotkałam dziewczynę. To było jak grom, jak olśnienie! Wzajemna fascynacja,
namiętność, pragnienie i tęsknota. Musiałam rozstać się, ze swoją wizją przyszłości i
zmienić wszystko, co do tej pory o sobie myślałam. Nie było to łatwe, ale wahałam się
krótko. Od tej pory jesteśmy ze sobą, w szczęśliwym związku.

Czułam osobiste zaangażowanie w feminizm i jednocześnie fascynację lesbijkami, ale
przerażała mnie myśl, że być może chcę kochać inną, kobietę - przecież moi rodzice
wpadną w złość, mój były mąż będzie próbował odebrać mi prawa rodzicielskie, moje
przyjaciółki mogą myśleć, że próbuję je poderwać. Obawiałam się wielu rzeczy,
niemniej ostatecznie pewnego dnia powiedziałam sobie:

u

Od teraz jestem lesbijka!'.

Poczułam wtedy, że pewna ważna cześć mojej tożsamości wróciła na swoje miejsce.

Cieszę się, że wybrałam bycie lesbijką, jeszcze zanim po raz pierwszy przespałam się z
kobietą.

Na pocz

ą

tku wiele z nas próbuje zaprzeczy

ć

swojemu po

żą

daniu skierowanemu do kobiet, gdy

ż

jest

to niezgodne z tym, czego oczekuj

ą

od nas nasze rodziny i społecze

ń

stwo. Cz

ę

sto my same

oczekujemy od siebie tego, samego i zgodnie z zewn

ę

trznymi normami planujemy swoj

ą

przyszło

ść

.

Zwykle wszystko, co wcze

ś

niej słyszały

ś

my o gejach i lesbijkach, „lesbach" i „pedałach" było

negatywne. Wiele z nas mo

ż

e nawet nie zna

ć

ż

adnych

ż

yj

ą

cych otwarcie lesbijek.

Zniech

ę

ci

ć

nas mog

ą

równie

ż

stereotypy na temat lesbijek. Kiedy jednak rozpoznamy swoj

ą

to

ż

samo

ść

, mo

ż

emy rozpocz

ąć

nazywanie siebie w sposób, który najpełniej nam odpowiada. Wiele z

nas nie chce by

ć

okre

ś

lanymi jako „lesby" czy słucha

ć

obra

ź

liwych słów, takich jak „pedzio" czy

„ciota".
Mo

ż

na próbowa

ć

uwolni

ć

si

ę

od miło

ś

ci do kobiet, poniewa

ż

seksistowskie wychowanie nauczyło nas,

ż

e kobiety s

ą

osobami o ni

ż

szej pozycji, i poniewa

ż

wiemy,

ż

e je

ż

eli pod

ąż

ymy za naszymi pragnienia-

mi, nasze

ż

ycie b

ę

dzie ci

ęż

kie i skomplikowane (chocia

ż

prawdopodobnie da nam wi

ę

cej satysfakcji).

Wiele z nas ma bolesne wspomnienia zwi

ą

zane z próbami zaprzeczenia uczuciom do kobiet - na

przykład umawianie si

ę

na randki z m

ęż

czyznami, wychodzenie za m

ąż

, odwiedzanie psychiatrów,

którzy próbowali nas „wyleczy

ć

", czy uzale

ż

nianie si

ę

od alkoholu i narkotyków.

Obawiałam się, że jeżeli będę dotykać inną dziewczynę, polubię to i już zawsze będę
chciała dotykać tylko kobiety. Tak wiec zaczęłam nabierać odrazy do tego pomysłu.
Jestem wściekła, że tak długo powstrzymywałam swoje uczucia, ponieważ teraz jest mi
bardzo ciężko zrelaksować się i dotykać kogoś, kogo kocham.

Ujawnianie si

ę

przed sob

ą

sam

ą

to pozbycie si

ę

poczucia winy, nienawi

ś

ci do samej siebie i strachu

przed

ż

yciem w społecze

ń

stwie homofobicznym. Ujawnianie si

ę

to pokochanie siebie jako kobiety,

która kocha inne kobiety, i

ś

wi

ę

towanie swojej nowo odkrytej seksualno

ś

ci.

Ujawnianie się przed rodziną i przyjaciółmi

Ujawnienie ludziom,

ż

e interesuj

ą

nas kobiety, jest zwykle bardziej problematyczne ni

ż

u

ś

wiadomienie

tego sobie samej. Je

ż

eli zdecydujemy si

ę

by

ć

szczere w kwestii naszej seksualno

ś

ci, potencjalnie

staniemy si

ę

celem fizycznego i psychicznego molestowania. Mo

ż

emy by

ć

uznane za chore psychicz-

nie, izolowane od dzieci, zosta

ć

wyrzucone z pracy. Je

ż

eli natomiast ukrywamy nasz

ą

seksualno

ść

,

nara

ż

amy si

ę

po

ś

rednio na zniewagi oraz na zakłopotanie, poniewa

ż

ludzie b

ę

d

ą

zakładali,

ż

e

jeste

ś

my heteroseksualne. Ginekolog b

ę

dzie nas namawia

ć

do stosowania antykoncepcji, przyjaciele

spróbuj

ą

nas wyswata

ć

ze znajomymi m

ęż

czyznami, m

ęż

czy

ź

ni za

ś

b

ę

d

ą

ocenia

ć

nas jako

potencjalne partnerki.

Ż

yjemy wtedy w l

ę

ku,

ż

e inni odkryj

ą

, kim jeste

ś

my. Czujemy si

ę

odci

ę

te i

oddzielone od wielu ludzi, których kochamy, a przecie

ż

jednocze

ś

nie pragniemy si

ę

podzieli

ć

z nimi,

najbli

ż

szymi nam osobami, nowo odkryt

ą

wiedz

ą

na temat siebie i swojej orientacji seksualnej.

Pragnęłam, żeby moja rodzina, i przyjaciele wiedzieli, że jestem lesbijką, ponieważ
chciałam być wobec nich uczciwa. Nie chcę niczego przed nimi ukrywać, szczególnie
tej najważniejszej w moim

ż

yciu rzeczy.

Gdy związałam się z kobietą, byłam bardzo szczęśliwa. Chciałam, żeby cały świat
dzielił ze mną tę radość. Chciałam, aby wiedzieli moi rodzice, moi przyjaciele.
Ufałam, że po pierwszym zaskoczeniu ucieszą się wraz ze mną. Bardzo szybko
powiedziałam o sobie wszystkim przyjaciołom, koleżankom z pracy i

rodzicom. Moi

przyjaciele faktycznie byli zaskoczeni, ale szybko przeszli nad tym faktem do porządku
dziennego. Rodzice... Cóż, zajęto im to kilka lat: Zwłaszcza mojemu ojcu, który jest
absolutnie heteroseksualnym, silnym, autorytarnym facetem, bardzo trudno było
zaakceptować fakt, że jego córka jest lesbijką. Przez kilka lat był to temat tabu.
Musiałam bardzo mocno i jednoznacznie stanąć po swojej stronie oraz po stronie

swojego związku, mojej nowej rodziny, która tworzę od lat ze swoją partnerką. Nie
zawsze było to łatwe, ale teraz wszystko się ułożyło. Ostatnie święta Bożego
Narodzenia spędziłyśmy razem, w domu mojego ojca.

Wiele z nas ujawnia si

ę

najpierw przed przyjaciółmi, wybieraj

ą

c do zwierze

ń

kogo

ś

, kto jest najbardziej

otwarty.

Moja najlepsza, od 13 lat przyjaciółka zerwała naszą przyjaźń kilka miesięcy po tym,
jak ujawniłam się przed nią. Nie kontaktujemy się ze sobą od 1O lat: Niezależnie od
tego, jak dobrze kogoś znasz, nie możesz dokładnie przewidzieć, jak się zachowa, gdy
się ujawnisz...

Szczególnie bolesny jest czas, zanim ujawnisz si

ę

przed rodzin

ą

.

Jest mi bardzo ciężko podczas rodzinnych spotkań, gdzie wszyscy są heteroseksualni i
przyprowadzają swoje rodziny, a ja nie jestem w stanie przyjść ze swoją partnerką..
Moje wszystkie ciotki pytają, kiedy zamierzam wyjść za mąż

Wi

ę

kszo

ść

rodziców, dowiaduj

ą

c si

ę

o naszej homoseksualno

ś

ci, prze

ż

ywa ci

ęż

ki okres.

Patrzyłam na moich rodziców, na ich osamotnienie w próbie zmierzenia się z nowym
problemem. Z kim mogą pogadać o tym, że ich córka jest lesbijką? W naszym
społeczeństwie ludzie wydają radykalnie negatywne sady o homoseksualistach i ta
ocena rzutuje na całą ich rodzinę. Moi rodzice czują, że są odpowiedzialni za to, kim

jestem, czują się winni i zastanawiają się, jaki błąd popełnili, wychowując mnie.

My

ś

l

ą

c,

ż

e bycie lesbijk

ą

jest czym

ś

złym i

ż

e ma okre

ś

lone przyczyny, rodzice mog

ą

obwinia

ć

si

ę

za

to,

ż

e wychowali córk

ę

lesbijk

ę

. Cz

ę

sto nie traktuj

ą

wyboru swoich córek powa

ż

nie i maj

ą

nadziej

ę

,

ż

e

wkrótce spotkaj

ą

one

ś

wietnych m

ęż

czyzn i wtedy naprawd

ę

si

ę

zakochaj

ą

.

Kiedy rodzice pytają, mnie, czy umawiam się z mężczyzną czy z kobieta, słyszę
napięcie w ich głosie. Jeżeli chodzę z chłopakiem, oddychają z ulga... jeżeli spotykam
się z kobietą, naprawdę nie wiedzą, co powiedzieć.

Na wiadomo

ść

,

ż

e ich córka jest lesbijk

ą

, rodzice cz

ę

sto reaguj

ą

zło

ś

ci

ą

, strachem i wstydem, maj

ą

poczucie winy, daj

ą

do zrozumienia,

ż

e to ich zraniło. Niektórzy stosuj

ą

przemoc fizyczn

ą

lub/ i

psychiczn

ą

: wyrzucaj

ą

dzieci z domu, próbuj

ą

je umieszcza

ć

w zakładach dla psychicznie chorych,

wysyłaj

ą

na leczenie do psychiatry, seksuologa, psychologa, czasami porywaj

ą

je i umieszczaj

ą

w

jakim

ś

miejscu w celu „przeorientowania", wyrzekaj

ą

si

ę

ich, zamykaj

ą

je w domu, kontroluj

ą

c na

ka

ż

dym kroku, izoluj

ą

od grupy rówie

ś

niczej, zastraszaj

ą

ujawnieniem orientacji seksualnej dziecka w

szkole lub w pracy, manipuluj

ą

i szanta

ż

uj

ą

swoim zdrowiem i samopoczuciem („Umr

ę

przez ciebie"

lub „B

ę

dzie wielki wstyd, gdy ktokolwiek si

ę

dowie").

Nie powiedziałam moim rodzicom o sobie, choć jestem pewna., że domyślają się, kim jestem.
Mama kontroluje mnie na każdym kroku, dzwoni po kilka razy dziennie, od razu po zajęciach
w szkole muszą wracać do domu. Sprawdza moje zapiski, moją korespondencję. Pyta o każdą
osobę, która do mnie dzwoni. Wciąż muszę kłamać i coś wymyślać, jeżeli chcę gdzieś wyjść.
Kilka razy przy mnie mówiła, co myśli o „lisbijkach". Nawet się mnie zapytała, czy jestem
„lisbijką", dodając, że to by ją zabiło albo że wysłałaby mnie do zakładu zamkniętego. To
potworna męczarnia. Jestem zależna od rodziców, ale też nie chcę ich zranić. Czuje się
potwornie winna i zagubiona

O tym, że jestem lesbijką powiedziałam, mając 17 lat zaprzyjaźnionej pani psycholog,
która pracowała w organizacji młodzieżowej. W tym czasie brałam udział w grupie
terapeutycznej prowadzonej przez nią oraz chodziłam do niej na sesje indywidualne.
Była dla mnie bardzo ważną, wspierającą mnie osobą. Gdy dowiedziała się o mojej
orientacji i o tym, że jestem szczęśliwie zakochana, była zaszokowana i zdziwiona.
Powiedziała, że widzi mnie w związku z mężczyzną i że nawet zna odpowiedniego dla.
mnie. Potem zaczęła mówić, że moja dziewczyna nie jest odpowiednią osobą dla mnie,
ż

ebym jej nie ufała. W pewnym momencie powiedziała, że nienawidzi mojej

dziewczyny. Bez mojej zgody ujawniła moją orientację innym osobom. Ponieważ była
dla mnie ważna, a wcześniej bardzo mi pomogła, było to dla mnie bardzo raniące i
trudne doświadczenie, które spowodowało kilkumiesięczną depresję.

Jednak niektórzy rodzice akceptuj

ą

i wspieraj

ą

dzieci, które miały odwag

ę

si

ę

ujawni

ć

.

Reakcja mojej mamy była wyjątkowa. Powiedziała: ‘Nic z tego nie rozumiem, ale
cieszą się, że ty jesteś szczęśliwa!'.

Proces ujawniania si

ę

przed rodzin

ą

cz

ę

sto trwa kilka lat. Zmieniamy si

ę

i dorastamy, a nasze rodziny

zmieniaj

ą

si

ę

razem z nami, czasami tak, jak tego oczekujemy, a czasami odwrotnie. Niektórzy rodzi-

ce w ko

ń

cu zaczynaj

ą

nas rozumie

ć

, nawet je

ż

eli na pocz

ą

tku nas odrzucili i stracili z nami kontakt.

Niektórzy nigdy nas jednak nie zrozumiej

ą

i nie zaakceptuj

ą

. Ujawnianie si

ę

sprawia,

ż

e relacje w

rodzinie staj

ą

si

ę

uczciwsze, czasami nawet bli

ż

sze ni

ż

byłyby wtedy, gdy

ż

yłyby

ś

my w kłamstwie. Z

czasem mo

ż

emy nawet by

ć

mile zaskoczone tym, jak dobrze uło

ż

yły si

ę

stosunki w naszej rodzinie.

Nastolatki ujawniaj

ą

si

ę

Kiedy byłam nastolatką - lata osiemdziesiąte - w Polsce nie istniała żadna prasa
gejowska (poza kserowanym pisemkiem wydawanym w ilości poniżej 100 sztuk, gdyż
taka właśnie ilość była zwolniona wtedy z cenzury), nie było „branżowych" lokali.
Czułam się jak kosmitka na obcej planecie. Jak jedyna na świecie dziewczyna, która
zakochuje się w kobietach. Myślę, że dla mnie i kobiet starszych ode mnie to
naprawdę duża luka w rozwoju psychoseksualnym, (obecnie nastolatki mogą w miarę
normalnie dojrzewać, zapoznawać inne nastolatki-lesbijki na dyskotekach, biwakach,
imprezach domowych, przez Internet.

Niektóre z nas zawsze wiedziały,

ż

e interesuj

ą

je inne kobiety. Niektóre odkryty to dopiero wtedy, gdy

byty nastolatkami, a inne du

ż

o pó

ź

niej. By

ć

mo

ż

e jednak zauwa

ż

amy nasze zainteresowanie bliskimi

przyjaciółkami, zakochujemy si

ę

romantycznie w innych młodych dziewczynach, czujemy,

ż

e jeste

ś

my

inne, ale nie rozumiemy do ko

ń

ca tego, co si

ę

z nami dzieje i dlaczego.

Gdy dorastasz i jeste

ś

w okresie szkoły

ś

redniej, otrzymujesz wiele informacji na temat twojej kształ-

tuj

ą

cej si

ę

seksualno

ś

ci. Jest to równie

ż

czas, kiedy sama j

ą

odkrywasz, co mo

ż

e si

ę

odbywa

ć

na

ró

ż

ne sposoby: samodzielnie, z chłopakiem lub z dziewczyn

ą

. Zastanawianie si

ę

, czy twoja

seksualno

ść

odbiega od heteroseksualno

ś

ci, to okres w

ą

tpliwo

ś

ci, stawiania pyta

ń

. Wiele z nas przez

to przeszło, zanim odpowiedziały

ś

my sobie na pytanie, kim jeste

ś

my. Stawianie pyta

ń

zwykle nie jest

łatwe. Mo

ż

esz mie

ć

trudno

ś

ci w znalezieniu przyjaciół, którzy wysłuchaj

ą

ci

ę

bez os

ą

dzania. Zawsze

jednak mo

ż

esz spróbowa

ć

poszuka

ć

dla siebie wsparcia w

ś

ród grup dla lesbijek, spotykaj

ą

cych si

ę

gdzie

ś

w okolicy twojego miejsca zamieszkania, lub poszuka

ć

kobiet lesbijek w Internecie. To

normalne i bardzo powszechne,

ż

e czujesz si

ę

zakłopotana, zła i jeste

ś

w depresji z powodu swojej

inno

ś

ci, i wa

ż

ne jest, aby

ś

znalazła ludzi, którzy zrozumiej

ą

ci

ę

, z którymi b

ę

dziesz mogła si

ę

porozumie

ć

, od których uzyskasz pomoc.

Kiedy miałam 16 lat, powiedziałam swojemu chłopakowi, iż wydaje mi się, że
interesują mnie kobiety. Powiedział wtedy: „Super! teraz możemy urządzić sobie
orgietkę!" Byłam naprawdę wściekła, ponieważ on nie zrozumiał, że ta sprawa
dotyczyła tylko mnie i że nie jest to jakakolwiek propozycja dla niego.

Gdy zastanawiasz si

ę

nad sob

ą

i stawiasz sobie wiele pyta

ń

lub nawet wahasz si

ę

, czy si

ę

nie ujaw-

ni

ć

, odkrywasz, jak wiele istnieje negatywnych opinii na temat homoseksualistów. Pami

ę

taj,

ż

e po-

chodz

ą

one od ograniczonych, homofobicznych, nietolerancyjnych ludzi. Nawet je

ż

eli wypowiadaj

ą

je

osoby ci bliskie, którym ufała

ś

do tej pory, nie musisz si

ę

z tym zgadza

ć

. Oni patrz

ą

na

ś

wiat z punktu

widzenia heteroseksualnej, posiadaj

ą

cej wiele przywilejów wi

ę

kszo

ś

ci. Nie pozwól,

ż

eby te pogl

ą

dy

ci

ę

zraniły.

Bycie inn

ą

- czy jest spowodowane twoj

ą

seksualno

ś

ci

ą

, pochodzeniem czy osobowo

ś

ci

ą

- to cz

ę

sto

pod

ąż

anie trudn

ą

ś

cie

ż

k

ą

. Staje si

ę

jednak znacznie łatwiejsze, kiedy jeste

ś

my dojrzałe i mamy

wi

ę

ksz

ą

kontrol

ę

nad swoim

ż

yciem. Musisz by

ć

silna i zdecydowanie obstawa

ć

przy tym, kim napraw-

d

ę

jeste

ś

.

Rodzice najcz

ęś

ciej maj

ą

wiele planów zwi

ą

zanych ze swoimi dzie

ć

mi. Cz

ę

sto jest to zwyczajne pra-

gnienie,

ż

eby dziecku w

ż

yciu si

ę

uło

ż

yło,

ż

eby było szcz

ęś

liwe. Problem w tym,

ż

e

ż

ycie lesbijki jawi

im si

ę

jako obce i niezrozumiałe, a przez to straszne. Broni

ą

c siebie przed tak

ą

wizj

ą

, „broni

ą

" córk

ę

przed popełnieniem bł

ę

du

ż

yciowego, u

ż

ywaj

ą

c przeró

ż

nych metod dost

ę

pnych rodzicom - pró

ś

b,

gró

ź

b, szanta

ż

u emocjonalnego, wizyt u psychiatry itd. Coming out córki to dla rodziców egzamin z za-

ufania do własnego dziecka. I dla córki jest to czas próby zaufania do siebie, do własnych uczu

ć

, do

własnego ciała. Wi

ę

kszo

ść

dziewcz

ą

t musi kiedy

ś

wybra

ć

mi

ę

dzy własn

ą

wizj

ą

swojego przyszłego

ż

ycia a wizj

ą

rodziców. Ale próba ingerencji rodziców w sfer

ę

seksualno

ś

ci dotyczy wył

ą

cznie lesbijek.

Tylko one musz

ą

si

ę

zastanawia

ć

, czy aby na pewno ich własne ciało mówi prawd

ę

.

Je

ż

eli zdecydujesz si

ę

na ujawnienie przed rodzin

ą

lub przyjaciółmi, zanim podejmiesz konkretne

działania, pomy

ś

l o tym, czego mo

ż

esz si

ę

spodziewa

ć

. B

ą

d

ź

silna, ale jednocze

ś

nie zadbaj o siebie,

nie musisz od razu mówi

ć

o sobie wszystkim dookoła. Zanim powiesz o sobie całemu

ś

wiatu, mo

ż

esz

zacz

ąć

od ludzi naprawd

ę

ci bliskich, o których my

ś

lisz,

ż

e ci

ę

zaakceptuj

ą

.

Poni

ż

ej wymieniamy kilka podstawowych rzeczy, o których powinna

ś

pomy

ś

le

ć

, zanim zdecydujesz

si

ę

ujawni

ć

.

1. Pomy

ś

l o swojej rodzinie. Czy twoi rodzice generalnie s

ą

otwarci i tolerancyjni? Je

ż

eli twoja rodzina

jest kochaj

ą

ca, prawdopodobnie poradzi sobie z informacj

ą

o tobie. Je

ż

eli nie, nie musisz im nic

mówi

ć

i to jest w porz

ą

dku. Nie jest łatwo to zrobi

ć

, kiedy jeste

ś

nastolatk

ą

, całkowicie zale

ż

n

ą

od

rodziców, którzy mog

ą

na przykład wyrzuci

ć

ci

ę

z domu, grozi

ć

zamkni

ę

ciem w szpitalu

psychiatrycznym, izolowa

ć

ci

ę

od rówie

ś

ników, zacz

ąć

kontrolowa

ć

twoj

ą

korespondencj

ę

, rozmowy

telefoniczne, kontakty. B

ą

d

ź

wi

ę

c ostro

ż

na. Je

ż

eli rodzice wyrzuc

ą

ci

ę

z domu (lub je

ż

eli musisz

odej

ść

, aby chroni

ć

siebie), poszukaj jakiego

ś

bezpiecznego miejsca (np. schroniska dla nastolatków),

korzystaj

ą

c z pomocy innych członków rodziny lub przyjaciół. A

ż

eby uzyska

ć

niezb

ę

dne informacje

i wsparcie, zadzwo

ń

do telefonu zaufania dla homoseksualistów (zobacz informacje na ko

ń

cu cz

ęś

ci

II).

2. Poszukaj grupy wsparcia dla lesbijek działaj

ą

cej w twojej okolicy, a je

ś

li taka nie istnieje, poszukaj

pomocy przez Internet lub telefonicznie. Znalezienie wsparcia jest najlepsz

ą

i najwa

ż

niejsz

ą

rzecz

ą

,

jak

ą

mo

ż

esz zrobi

ć

dla siebie.

3. Je

ż

eli czujesz si

ę

ź

le, rób rzeczy, które ci

ę

uszcz

ęś

liwiaj

ą

. Czasami pomagaj

ą

twórcze działania,

które lubisz: maluj, rysuj, rób fotografie, pisz. Mo

ż

esz te

ż

zaanga

ż

owa

ć

si

ę

w prac

ę

społeczn

ą

lub

działalno

ść

polityczn

ą

. Je

ż

eli znajdziesz si

ę

w dobrej, bezpiecznej grupie zajmuj

ą

cej si

ę

np.

działalno

ś

ci

ą

na rzecz kobiet, prawdopodobnie spotkasz wtedy osoby, które zaakceptuj

ą

twoj

ą

orientacj

ę

seksualn

ą

.

4.

Samobójstwo nie jest

ż

adnym rozwi

ą

zaniem! Szukaj wsparcia i pomocy! Ratuj si

ę

za

wszelk

ą

cen

ę

! Pomy

ś

l o swojej przyszło

ś

ci. Je

ż

eli nie podejmiesz decyzji o pozostaniu przy

ż

yciu

dzisiaj, ju

ż

jutro nie b

ę

dziesz miała

ż

adnego wyboru. Je

ż

eli czujesz,

ż

e zaczynasz działa

ć

przeciwko

sobie (np. okaleczasz si

ę

, nadu

ż

ywasz lekarstw itp.) lub zamierzasz popełni

ć

samobójstwo, zadzwo

ń

do kogo

ś

: przyjaciółki, kogo

ś

bliskiego, telefonu zaufania dla homoseksualistów, zaufanego

psychologa, innej znanej ci lesbijki, wy

ś

lij list do osoby, z któr

ą

korespondujesz. Rozmowa pomo

ż

e ci

w tym trudnym momencie.
5.

Sprawd

ź

na ko

ń

cu cz

ęś

ci II adresy miejsc, w których mo

ż

esz uzyska

ć

wsparcie, centra dla

nastolatków, ksi

ąż

ki i inne

ź

ródła, które pomog

ą

ci przej

ść

przez ten okres.

Poza rodzin

ą

i przyjaciółmi

Co oznacza ujawnianie si

ę

? Jak daleko si

ę

ga? Niektóre z nas czuj

ą

si

ę

dobrze, demonstruj

ą

c wobec

ś

wiata swoj

ą

to

ż

samo

ść

poprzez sposób ubierania si

ę

, wygl

ą

d. Niektóre uwa

ż

aj

ą

,

ż

e nasza

seksualno

ść

jest nasz

ą

prywatn

ą

spraw

ą

i nie jest to temat do dyskusji, zadawania pyta

ń

. Ka

ż

da z nas

musi zadecydowa

ć

sama, w jakim zakresie chce pokaza

ć

ś

wiatu swoj

ą

seksualno

ść

. Ujawnienie si

ę

-

wobec naszych pracodawców, lekarzy, nauczycieli lub duchownych - mo

ż

e by

ć

ryzykowne. Z drugiej

za

ś

strony,

ż

yj

ą

c w ukryciu, równie

ż

ponosimy pewne koszty.

Dyskryminacja w pracy to problem wszystkich kobiet, który szczególnie mo

ż

e dotkn

ąć

lesbijki. Je

ż

eli

ukrywamy nasz

ą

seksualno

ść

, szukaj

ą

c pracy, istnieje obawa,

ż

e kiedy

ś

kto

ś

j

ą

odkryje. Wiele lesbijek

starannie ukrywa swoj

ą

orientacj

ę

przed

ś

wiatem. S

ą

bardzo ostro

ż

ne i prowadz

ą

podwójne

ż

ycie.

Szczególnie cz

ę

sto zdarza si

ę

to w wypadku nauczycielek i innych kobiet, które pracuj

ą

z dzie

ć

mi,

poniewa

ż

stereotypowo uwa

ż

a si

ę

,

ż

e geje i lesbijki s

ą

niebezpieczni dla dzieci.

W Polsce niewiele lesbijek decyduje si

ę

na ujawnienie swojej orientacji w miejscu pracy. Pary homo-

seksualne nie maj

ą

w Polsce

ż

adnych praw.

Ż

ycie jako lesbijka w

ś

wiecie heteroseksualnym, w kraju,

w którym tak powszechna jest homofobia, jest ogromnym wyzwaniem

2

.

Bardzo długo czułam, że jestem chora i brudna, że coś jest ze mną nie w porządku.
Jechałam autobusem i wydawało mi się: wszyscy wiedzą, że poprzedniej nocy
kochałam się z kobietą. Miałam ochotę krzyczeć z przerażenia i rozpaczy. Myślałam,
ż

e jestem nienormalna, że muszę się leczyć. Wiedziałam, że moja religia, moja

społeczność nie akceptuje homoseksualizmu. Ja sama go nie akceptowałam!

W czasie Wielkanocy zawsze szłam do spowiedzi. Jestem katoliczką, Kościół jest dla.
mnie ważny. Bardzo trudno było mi uzyskać rozgrzeszenie, gdy mówiłam o swoim
homoseksualizmie. Musiałam to powiedzieć, bo to przecież grzech! A jednocześnie -
wiedziałam, że dalej będę tym, kim jestem! Po spowiedzi wielkanocnej, podczas świąt
nie spotykałam się z moją dziewczyną, aby być czystą i móc pójść do komunii.

Im wi

ę

cej lesbijek ujawnia si

ę

, tym wi

ę

ksze s

ą

szanse,

ż

e ludzie zaczn

ą

postrzega

ć

nas prawdziwie,

widz

ą

c, kim naprawd

ę

jeste

ś

my, poza stereotypami. Zobacz

ą

,

ż

e jeste

ś

my zwykłymi kobietami, które

czasem s

ą

silne, a czasem delikatne. Zwi

ę

kszaj

ą

ca si

ę

liczba kobiet ujawniaj

ą

cych swoj

ą

orientacj

ę

sprawia,

ż

e b

ę

dziemy mogły działa

ć

na rzecz zwalczania dyskryminacji w pracy i przeciwko wszelkim

innym formom represji, które powoduj

ą

,

ż

e wiele z nas wci

ąż

pozostaje w ukryciu.

Homofobia i

ż

ycie w ukryciu

Niektóre z nas podejmuj

ą

decyzj

ę

o

ż

yciu w ukryciu i nieujawnianiu przed

ś

wiatem i przed najbli

ż

szymi

swojej orientacji seksualnej. Pragniemy w tym miejscu podkre

ś

li

ć

,

ż

e to te

ż

jest w porz

ą

dku, nie chce-

my bowiem, aby cokolwiek, co napiszemy, stało si

ę

kolejnym rodzajem presji. Wa

ż

ne jest jednak, by-

ś

my wyra

ź

nie zdały sobie spraw

ę

, jakie koszty ponosimy,

ż

yj

ą

c w ukryciu.

Nasz związek trwał 7 lat. Miałyśmy prawdziwy dom, czyli wszystko co jest potrzebne,
aby funkcjonować jako para młodych ludzi, odróżniających się od samotnych właśnie
tym, że w domu jest ktoś, kto kocha, na kogo można liczyć, dokąd się wraca. Życie
towarzyskie przebiegało w gronie znajomych z czasów studiów, z pracy, którzy
akceptowali stan rzeczy jaki widzieli. Mogli widzieć tylko to, co im przedstawiałyśmy.
„Odgrywałyśmy" dwie przyjacióki, mieszkające razem, gdyż rynek mieszkaniowy w
kraju... Znajomi nawet nie wnikali, dawałyśmy im obraz nierealny, ale społecznie
tolerowany... To, co było między nami: miłość - taka czysta, prosta, była ukryta przed
przyjaciółmi, rodzicami, rodzinami, w miejscu pracy, na ulicy, wśród, sąsiadów. Nikt
nie mógł dowiedzieć się, że się kochamy, że jesteśmy razem, że łączy nas tak wiele...
Pamiętam ciągłe pytania, naszych znajomych, których gościłyśmy w naszym domu, o

rzeczy, o jakie nie chciałyśmy, aby nas pytano... Zawsze posiadałyśmy dwa łóżka, jako
ż

e każda śpi w swoim. Pytali wtedy, która z nas na którym śpi. Można było się pomylić,

rzeczywiście ciężko byle zapamiętać uzgodnioną wersję. To był koszmar: Lata. mijały,
stawałyśmy się „społecznie coraz bardziej zauważalne", pytano jak tam mężczyźni w
ż

yciu każdej z nas, jakie plany, bo to czas na stabilizację, na wyjście za mąż... To, co

stworzyłyśmy - nasz dom i miłość, ciepło, troska, zaufanie - było dla nas takie czyste,
nasze, dobre i wyjątkowe. Na zewnątrz nas - w świecie otaczających nas osób i
zależności, w istniejącym układzie relacji z innymi, obojętnie, czy z osobami z rodziny,
czy osobami z pracy, z ulicy - to wszystko było brudne, nieczyste, złe, chore,
poniżające. To było nie do zniesienia... Stanęłyśmy wobec presji otoczenia,
zwiększającej się z dnia na dzień. Nie zdołałyśmy funkcjonować jednocześnie w
naszym pięknym, dobrym, nietykalnym, czystym świecie miłości oraz to świecie
stworzonym wzorcowo, zgodnie z presją, społeczną. Czułam, że nie chcę, ale muszę to
zrobić, bo nie jestem w stanie tej dwoistości dalej kontynuować, nie miałam odwagi,
siły, pomysłów... Nie widziałam innej możliwości... Myślałam także, że zło musi być
osadzone i ukarane... Ona wyszła za mąż... Ja nie czuję się szczęśliwa.... Jedynie
odpoczęłam, odetchnęłam, że już nie grzeszę...

Ukrywaj

ą

c, kim jeste

ś

my, cz

ę

sto płacimy bardzo du

żą

cen

ę

. Jeste

ś

my odizolowane, zaczynamy

ż

y

ć

w

poczuciu nieprzystosowania i bycia poza społecze

ń

stwem. Nadu

ż

ywamy alkoholu, nasze zwi

ą

zki si

ę

rozpadaj

ą

, zaczynamy chorowa

ć

, podejmujemy próby samobójcze.

Ż

yjemy w kłamstwie, oddzieleniu

od naszych bliskich, od przyjaciół, w l

ę

ku. By

ć

mo

ż

e niektóre z nas wybrałyby

ż

ycie w ukryciu, ale

wiele kobiet ma wra

ż

enie,

ż

e w ogóle nie mamy wyboru,

ż

e inna opcja nie istnieje. Niektóre z nas z

powodu gł

ę

bokiej nieakceptacji siebie bardzo długo zaprzeczaj

ą

swojej orientacji.

Jestem kobietą. Największą miłością mojego życia była i jest kobieta. Przez długie lata
zaprzeczałam sama sobie, przekonana o swojej nienormalności, bo miłość do kobiety
była postrzegana jako grzech, choroba. Długo „leczyłam" swoją homoseksualność u
różnych psychoterapeutów i seksuologów. Kiedy w latach osiemdziesiątych
dowiedziałam się, że to nie jest choroba - nie uwierzyłam. Dalej próbowałam
udowodnić sobie i całemu światu, że jestem normalną kobietą. A przecież byłam nią
cały czas! Kiedy byłam nastolatka,, świat wydawał mi się o wiele prostszy. Wszystko
lub prawie wszystko było dla mnie społecznie akceptowane, nie miałam poczucia,
winy, życie było piękne. Czasem tylko czułam, że chyba nie do końca jestem w
porządku... Wszystkie moje koleżanki przeżywały zauroczenie, miłość, głównym
tematem rozmów byli chłopcy, mężczyźni. A mnie dziwnie jakoś nie ciągnęło do nich.
Mnie podobały się dziewczęta, kobiety. Dobrze się czułam w ich towarzystwie. Co
chwila w jakiejś się zakochiwałam, wzdychałam, pisałam pełne miłości wiersze,
przynosiłam kwiaty. I tak było, odkąd pamiętam, od początku, od przedszkola. Nikt
nigdy nie mówił mi, że miłość do kobiety jest zła, że jest grzechem. Któregoś dnia
rodzice dziewczyny, z którą łączył mnie gorący romans, złapali nas w łóżku.
Dowiedziałam się wtedy, w bardzo nieprzyjemny dla mnie sposób, że to jest złe, chore,
nienormalne, zboczone. Zostałam brutalnie wyrzucona z ich domu. Teraz już
wiedziałam. Miałam 20 lat. Rodzice tamtej dziewczyny tak dobitnie wykazali nie-
niewłaściwość mego postępowania, że postanowiłam udowodnić sobie i światu, że
jestem normalna. Nie – zboczona. Kiedy moja młodsza córka miała sześć lat; a ja.
trzydzieści jeden, po dziesięciu latach małżeństwa - małżeństwa, w którym działo się
coraz gorzej - zakochałam się w kolejnej kobiecie. Zakochałam się, mocno, bez

pamięci, a moja miłość znalazła wzajemność. Po kilku miesiącach, kiedy moje
zaangażowanie rosło, mąż postawił mi ultimatum: albo on, albo ona. Nie umiałam
dokonać takiego wyboru. Chciałam umrzeć. Próba samobójcza zakończyła się na
pogotowiu, dokąd zawiózł mnie mój raptem troskliwy mąż. Trafiłam do psychiatry, ten
odesłał mnie do psychologa, nie znajdując u mnie żadnej choroby psychicznej.
Psycholog wysłał mnie na konsultacje. do seksuologa. Pojechaliśmy na wizytę razem z
mężem. Docent' Dulko wyjaśnił mnie i mojemu mężowi, że homoseksualizmu nie
można wyleczyć, że to jest tak jak z kolorem włosów lub oczu. Nie uwierzyłam. W
dalszym ciągu silnie brzmiało we mnie postanowienie bycia NORMALNĄ kobietą. Po
psychoterapii indywidualnej i grupowej, która pomogła mi wrócić do równowagi,
poprawiła moje stosunki z innymi, z mężem, znów podjęłam kolejną próbę życia w
związku. Teraz już

bardziej ze względu na córki. Przez cały czas starałam się ukrywać

przed nimi swoja homoseksualność, żeby niczym nie skazić ich rozwoju, żeby nikt
nigdy nie mógł mi zarzucić, że zaraziłam swoje dzieci zboczeniem. Przeprowadziliśmy
się. Zerwałam wszelkie kontakty z dawną kochanką, przeżyłam to rozstanie bardzo
mocno, długo cierpiałam, nie mogąc znaleźć sobie miejsca. Coraz częściej popadałam
w przygnębienie. Dolegliwości fizyczne: wysokie ciśnienie, zaburzenia trawienia,
wiecznie bolący brzuch, boląca głowa, nieomal co miesiąc, jak we wczesnym dzie-
ciństwie, angina. Wysokie ciśnienie nie poddające się leczeniu. Psychoterapia na
żą

danie internistki opuszczającej bezradnie ręce na widok wyniku kolejnego pomiaru

ciśnienia. I ten cholerny, bolący brzuch... Po wielu latach znów postanowiłam nie żyć.
Pod strumieniem gorącej wody, dosyć tępym nożykiem usiłowałam przeciąć sobie żyły
na lewym nadgarstku. Przecinanie własnego ciała jest bardzo bolesne.

W Polsce homofobia i niech

ęć

, a czasem nawet nienawi

ść

wobec osób homoseksualnych to zjawiska

wyst

ę

puj

ą

ce bardzo cz

ę

sto, społecznie akceptowane i popierane. Du

ż

y wpływ na istnienie tego

zjawiska ma negatywny stosunek Ko

ś

ciota Katolickiego do homoseksualizmu. Istniej

ą

nawet spe-

cjalne grupy terapeutyczne skupione wokół Ko

ś

cioła, zajmuj

ą

ce si

ę

„leczeniem" z homoseksualizmu.

Wiele z nas, wychowuj

ą

c si

ę

w heteroseksualnym

ś

wiecie pełnym negatywnych przekazów o homo-

seksualizmie, uwewn

ę

trznia je i zaczyna przejawia

ć

homofobi

ę

, odrzucenie siebie, brak akceptacji. S

ą

to bardzo destrukcyjne zjawiska.

Poni

ż

ej zamieszczamy przykłady typowych przejawów homofobii, z którymi spotykamy si

ę

na co

dzie

ń

. Bardzo wiele zachowa

ń

osób heteroseksualnych, które nas rani

ą

, wynika z niewiedzy, braku

ś

wiadomo

ś

ci i przekonania,

ż

e

ś

wiat ze swej natury jest heteroseksualny. Mamy nadziej

ę

,

ż

e osoby

heteroseksualne czytaj

ą

ce ten rozdział b

ę

d

ą

miały okazj

ę

zweryfikowa

ć

swoje stanowisko. Oto niektó-

re tylko z serii rani

ą

cych gejów i lesbijki zachowa

ń

:

1.

Ż

arty na temat „pedałów".

2. Poszukiwanie przyczyn wyst

ę

powania orientacji homoseksualnej (np. tłumaczenie jej w kontek

ś

cie

psychologicznym). Nie ma znaczenia, jaka jest przyczyna orientacji homoseksualnej, je

ż

eli próbujemy

j

ą

ustali

ć

, to zakładamy,

ż

e jest co

ś

nie tak w homoseksualizmie. Czy kto

ś

szuka przyczyn orientacji

heteroseksualnej?

3. Pełne nienawi

ś

ci i braku akceptacji wypowiedzi w prasie, radio, TV, których niestety wci

ąż

pojawia

si

ę

bardzo wiele.

4. Wy

ś

miewanie si

ę

z homoseksualizmu.

5. Psychiczna i fizyczna przemoc wobec gejów i lesbijek.

6. Pytania o przyszło

ść

, o m

ęż

a, o

ś

lub - zakładanie,

ż

e heteroseksualny model

ś

wiata jest jedynym,

który istnieje.

7. Homofobia to te

ż

brak - brak filmów, ksi

ąż

ek, prasy skierowanej do osób homoseksualnych, to

unikanie kwestii homoseksualizmu w podr

ę

cznikach dla dzieci, to nieobecno

ść

par homoseksualnych i

relacji homoseksualnej w przestrzeni publicznej.

8. Próby leczenia homoseksualizmu.
9. Dawanie sobie prawa do wyra

ż

ania wszelkich opinii, s

ą

dów o homoseksualizmie.

10. Brak prawa do zawierania zwi

ą

zków.

Homofobia to l

ę

k i niech

ęć

. Nie mo

ż

emy udawa

ć

,

ż

e jeste

ś

my w stanie j

ą

zignorowa

ć

. Osoby hete-

roseksualne powinny zacz

ąć

stawia

ć

sobie pewne pytania. Czy zastawiała

ś

si

ę

, jakby

ś

si

ę

czuła, gdy-

by kto

ś

dawał sobie prawo do wyra

ż

ania wszelkich opinii, pogl

ą

dów, przepełnionych zło

ś

ci

ą

s

ą

dów na

twój temat? Gdyby wci

ąż

zastanawiano si

ę

, czy jeste

ś

chora? Gdyby kwestia twojej seksualno

ś

ci była

tematem narodowej debaty? Gdyby ka

ż

dy mógł powiedzie

ć

najwi

ę

ksz

ą

bzdur

ę

na twój temat, a ty

przeczytałaby

ś

o tym nast

ę

pnego dnia w najwi

ę

kszej polskiej gazecie? Gdyby całkiem niedawno twoj

ą

orientacj

ę

seksualn

ą

wykre

ś

lono z listy chorób? Gdyby pytano przechodniów, czy akceptuj

ą

twoj

ą

orientacj

ę

seksualn

ą

, czy akceptuj

ą

to, kim jeste

ś

, a oni po zastanowieniu si

ę

w wi

ę

kszo

ś

ci odpo-

wiedzieliby,

ż

e nie? Wyobra

ź

sobie,

ż

e nagle znalazła

ś

si

ę

na planecie, na której zdecydowan

ą

norm

ą

jest homoseksualizm, a homoseksualna wi

ę

kszo

ść

zbiera si

ę

i zastanawia, czy heteroseksualizm jest

na pewno normalny i czy mo

ż

e jednak nie nale

ż

ałoby ci

ę

leczy

ć

.

Nie jeste

ś

my zainteresowane dyskutowaniem naszej seksualno

ś

ci. Prawo do jej wyra

ż

ania, do cie-

szenia si

ę

sob

ą

, do podejmowania takich zachowa

ń

seksualnych, jakie s

ą

dla nas najlepsze - to jedno

z podstawowych praw

ż

ywej istoty. Nie jeste

ś

my zainteresowane poszukiwaniem przyczyn naszej

orientacji. Nie jeste

ś

my zainteresowane tym, co wi

ę

kszo

ść

chce nam o nas powiedzie

ć

. Bardziej nas

zastanawia, dlaczego wi

ę

kszo

ść

daje sobie w ogóle prawo do wypowiadania si

ę

o nas, pisania,

debatowania.

Je

ż

eli do

ś

wiadczasz prze

ś

ladowania i dyskryminacji jako lesbijka, mo

ż

esz szuka

ć

wsparcia w

ś

ród

innych lesbijek. Dopóki w przestrzeni, w której

ż

yjemy, b

ę

d

ą

pojawiały si

ę

jakiekolwiek homofobiczne

tre

ś

ci (wypowiedzi, komentarze, przekazy),

ż

adna z nas nie jest wolna od dyskryminacji. Mo

ż

emy na-

wet czu

ć

si

ę

bezpiecznie w przestrzeni prywatnej, tworz

ą

c przyjazne i wspieraj

ą

ce

ś

rodowisko, w któ-

rym nie spotykaj

ą

nas prze

ś

ladowania, niemniej poza prywatn

ą

istnieje przestrze

ń

publiczna i spo-

łeczna.
Nale

ż

y podkre

ś

li

ć

,

ż

e w ostatnim czasie jako społeczno

ść

lesbijek podejmujemy coraz wi

ę

cej działa

ń

na rzecz zmiany naszej sytuacji w Polsce. Organizowana jest coroczna majowa Parada Równo

ś

ci,

pojawiaj

ą

si

ę

kampanie społeczne, na przykład „Niech nas zobacz

ą

", powstaj

ą

organizacje

homoseksualistów, tworzone s

ą

grupy wsparcia.

Proces ujawniania si

ę

i uzdrawiania sytuacji gejów i lesbijek w Polsce trwa, i cho

ć

jest on na pewno

długofalowy, to jednak pierwsze kroki zostały poczynione. Pisz

ą

c to, wyra

ż

amy równie

ż

wdzi

ę

czno

ść

wobec wszystkich gejów i lesbijek, którzy podejmuj

ą

działania, przeciwstawiaj

ą

si

ę

dyskryminacji,

uczestnicz

ą

w Paradzie, wyst

ę

puj

ą

w programach telewizyjnych, działaj

ą

w organizacjach poza-

rz

ą

dowych i partiach politycznych.

Społeczno

ść

lesbijek

Aby poczu

ć

si

ę

dobrze ze swoj

ą

seksualno

ś

ci

ą

, powinny

ś

my znale

źć

inne lesbijki. Znalezienie si

ę

w

ś

ród podobnych nam osób jest bardzo wspieraj

ą

ce, przynosi du

żą

ulg

ę

. Okazuje si

ę

,

ż

e nie jeste

ś

sama!

Ż

e s

ą

inne kobiety, które dziel

ą

z tob

ą

twoje do

ś

wiadczenie, które maj

ą

podobne problemy i

obawy.
W Polsce wci

ąż

jednym z niewielu miejsc, w którym mog

ą

pozna

ć

si

ę

lesbijki, s

ą

kluby i bary, co nie

wszystkim odpowiada. Niemniej mo

ż

liwo

ś

ci nawi

ą

zania kontaktów s

ą

coraz wi

ę

ksze. Powstaj

ą

orga-

nizacje zrzeszaj

ą

ce osoby homoseksualne, grupy dyskusyjne skupione wokół uniwersytetów, wyjazdy

wakacyjne, grupy wsparcia itp. Wiele mo

ż

liwo

ś

ci nawi

ą

zania kontaktów ze społeczno

ś

ci

ą

lesbijek daje

równie

ż

Internet. Mamy nadziej

ę

,

ż

e sytuacja b

ę

dzie zmienia

ć

si

ę

na lepsze i

ż

e zaistnieje potrzeba

organizowania si

ę

lesbijek i powstanie prawdziwy ruch społeczny. Wci

ąż

jednak wiele lesbijek

ż

yje w

poczuciu odizolowania, a dost

ę

p do specjalistycznych czasopism i literatury jest zbyt maty.

Lesbijki z rejonów wiejskich

Spotkanie w małych miasteczkach lub na wsiach innych kobiet, które pragn

ą

tworzy

ć

zwi

ą

zki z ko-

bietami, jest bardzo trudne. Niestety, posiadamy bardzo niewiele materiałów na ten temat. Mamy na-
dziej

ę

,

ż

e wraz ze wzrostem

ś

wiadomo

ś

ci i zmianami, które nast

ę

puj

ą

, to równie

ż

si

ę

zmieni.

Je

ż

eli mieszkasz z daleka od wielkich miast i jeste

ś

lesbijk

ą

, we

ź

pod uwag

ę

poni

ż

sze sugestie:

1. Uzyskaj dost

ę

p do Internetu. (Je

ż

eli nie masz takiej mo

ż

liwo

ś

ci na swoim własnym

komputerze, spróbuj na przykład w bibliotece publicznej). Wyszukiwarki pomog

ą

ci znale

źć

strony

i grupy dyskusyjne dla lesbijek, które chc

ą

przedyskutowa

ć

wszystko, pocz

ą

wszy od problematyki

ujawniania si

ę

do kwestii bezpiecznych technik seksualnych.

2.

Napisz e-maila do której

ś

organizacji lesbijek i gejów (nie ma znaczenia, jak daleko od twego

miejsca zamieszkania si

ę

znajduj

ą

) lub skontaktuj si

ę

z grup

ą

wsparcia dla lesbijek. Popro

ś

o

umieszczenie ci

ę

na li

ś

cie dyskusyjnej.

3.

Zaanga

ż

uj si

ę

w kobiec

ą

aktywno

ść

społeczn

ą

. Sprawd

ź

, czy blisko ciebie jest centrum dla

kobiet, mo

ż

e na pobliskiej uczelni? Czy w twojej okolicy działaj

ą

jakie

ś

grupy feministyczne?

Wiele lesbijek jest politycznie zaanga

ż

owanych i wi

ę

kszo

ść

organizacji kobiecych ma

członkinie lesbijki.

4.

Bierz udział w wydarzeniach organizowanych przez kobiety i dla kobiet, takich jak koncerty,
konferencje i festiwale (od kilku lat takie imprezy odbywaj

ą

si

ę

w du

ż

ych miastach w Polsce).

Seksualno

ść

Seks z kobietami zach

ę

ca nas, aby

ś

my przedefiniowały seksualno

ść

. Mo

ż

emy odkry

ć

,

ż

e dzi

ę

ki

intymnym kontaktom z kobietami otwiera si

ę

przed nami cały

ś

wiat nowych erotycznych mo

ż

liwo

ś

ci.

Kochaj

ą

c si

ę

, mo

ż

emy wyra

ż

a

ć

miło

ść

, przyja

źń

, po

żą

danie, opiek

ę

, nasze potrzeby i pragnienia,

przyjemno

ść

. Mo

ż

emy cieszy

ć

si

ę

seksem, w którym wszystko odbywa si

ę

powoli i delikatnie, lub

takim, który czasami jest szorstki i pełen energii. Mo

ż

liwo

ś

ci s

ą

niesko

ń

czone.

Nie ma jednego sprawdzonego sposobu,

ż

eby mie

ć

udany seks inn

ą

kobiet

ą

. Kochanie si

ę

z kobiet

ą

po raz pierwszy to niezwykłe do

ś

wiadczenie, zwi

ą

zane nie tylko ze sfer

ą

seksualn

ą

. Mo

ż

emy nagle

poczu

ć

si

ę

wolne jako istoty seksualne. Mo

ż

emy czu

ć

rado

ść

i zachwyca

ć

si

ę

skór

ą

kochanki.

Poznanie nowych mo

ż

liwo

ś

ci seksualnych mo

ż

e zaj

ąć

nam miesi

ą

ce, a nawet lata.

Chocia

ż

kobiety kochanki maj

ą

ciało podobne do naszego, ich upodobania seksualne mog

ą

si

ę

ró

ż

ni

ć

od tego, co my lubimy. Nasze upodobania s

ą

tak ró

ż

ne, jak ró

ż

ne jeste

ś

my we wszystkich innych

kwestiach. Oznacza to,

ż

e seks z inn

ą

kobiet

ą

, oprócz tego,

ż

e jest ekscytuj

ą

cy, nie jest wolny od

problemów.
Utrudnieniem jest to,

ż

e wi

ę

kszo

ść

kobiet, czy to heteroseksualnych, czy lesbijek, nosi w sobie he-

teroseksualne modele seksualno

ś

ci, które cz

ę

sto sprawiaj

ą

,

ż

e czujemy si

ę

niepewnie wobec naszego

własnego po

żą

dania. Oto niektóre z tego typu ograniczaj

ą

cych nasz

ą

seksualno

ść

przekona

ń

:

• Zało

ż

enie,

ż

e powinny

ś

my si

ę

kocha

ć

z nasz

ą

partnerk

ą

zawsze wtedy, gdy ona ma na to ochot

ę

.

• Brak zaufania dla naszych seksualnych reakcji - przekonanie,

ż

e nie mo

ż

emy osi

ą

gn

ąć

orgazmu,

kochaj

ą

c si

ę

z kobiet

ą

.

• Małe do

ś

wiadczenie w byciu asertywn

ą

lub obawa przed przej

ę

ciem inicjatywy w seksie.

• Przekonanie,

ż

e nie lubimy za bardzo seksu i jeste

ś

my prawdopodobnie aseksualne lub ozi

ę

błe.

• Uczucie,

ż

e seks jest w porz

ą

dku, ale nie powoduje pogł

ę

biania wi

ę

zi emocjonalnej.

• Wstyd przed dotykaniem siebie podczas seksu, poniewa

ż

my

ś

limy (lub uwa

ż

amy,

ż

e nasza

partnerka my

ś

li),

ż

e tylko ona powinna to robi

ć

.

• Skupianie si

ę

na orgazmie jako na głównym celu seksu.

Czasem nasze własne impulsy i preferencje seksualne mog

ą

powodowa

ć

dyskomfort i zdziwienie,

gdy

ż

wydaje si

ę

nam,

ż

e s

ą

to typowo m

ę

skie zachowania. Mo

ż

emy by

ć

zakłopotane, kiedy odczu-

wamy intensywne po

żą

danie, kiedy agresywnie uprawiamy seks czy snujemy fantazje dotycz

ą

ce

dominacji lub erotycznych zabawek.

Poniewa

ż

kobiety maj

ą

gł

ę

boko uwewn

ę

trznione przekonanie,

ż

e nie nale

ż

y wprost i bezpo

ś

rednio

rozmawia

ć

o seksie oraz

ż

e nie wolno otwarcie szuka

ć

przyjemno

ś

ci i rozkoszy, to nauczenie si

ę

roz-

mawiania z kochank

ą

o tym, czego oczekujemy od wspólnego seksu, mo

ż

e si

ę

okaza

ć

wyzwalaj

ą

ce.

Rozmowy z naszymi partnerkami to tak

ż

e negocjacje na temat bezpieczniejszego seksu - zanim

pójdziemy do łó

ż

ka. Mo

ż

ecie czu

ć

si

ę

niezr

ę

cznie, poruszaj

ą

c temat bezpiecznego seksu, ale jest to

jedna z najwa

ż

niejszych spraw. Istnieje niebezpieczny mit, który mówi,

ż

e kobiety, których partnerkami

s

ą

inne kobiety, nie nale

żą

do grupy ryzyka zaka

ż

enia chorobami przenoszonymi drog

ą

płciow

ą

lub

zaka

ż

enia wirusem HIV. Jeste

ś

my w grupie ryzyka - i nie, dlatego,

ż

e lesbijki lub kobiety biseksualne,

które maj

ą

m

ę

skich partnerów, „przynosz

ą

" HIV do społeczno

ś

ci lesbijskiej. To tak

ż

e jest

niebezpieczny mit, który dzieli nasz

ą

społeczno

ść

i sprawia,

ż

e jeste

ś

my podejrzliwe w stosunku do

siebie. Wiele praktyk seksualnych odpowiada za przenoszenie chorób wenerycznych i wirusa HIV. W
naszym interesie jest chronienie si

ę

poprzez stosowanie odpowiednich

ś

rodków zaradczych, np.

r

ę

kawiczek lateksowych,

ż

eby zapobiega

ć

wymianie płynów ustrojowych.

Wiele z nas znalezienie czasu i energii na seks wydaje si

ę

najwa

ż

niejszym problemem ze wszystkich.

Ż

eby poczu

ć

swoj

ą

seksualno

ść

, musimy si

ę

uwolni

ć

od stresu, napi

ę

cia i zm

ę

czenia. Jako kobiety

uczymy si

ę

, jak zachowa

ć

równowag

ę

pomi

ę

dzy tym, co dajemy i co robimy dla innych, a tym, co

bierzemy dla siebie. By

ć

mo

ż

e musimy si

ę

te

ż

nauczy

ć

bra

ć

dla siebie czas przeznaczony na seks.

Związki

Zwi

ą

zki lesbijek (a tak

ż

e kobiet transseksualnych i transpłciowych) wykazuj

ą

wielk

ą

ró

ż

norodno

ść

, od

celibatu do wielu zwi

ą

zków oraz wszystkiego, co mie

ś

ci si

ę

pomi

ę

dzy. Mo

ż

emy by

ć

samotne, mo

ż

emy

mie

ć

jedn

ą

partnerk

ę

, mo

ż

emy mie

ć

wiele partnerek. Nie ma znaczenia, w jakiego rodzaju zwi

ą

zku

jeste

ś

my. Nie zmienia to faktu,

ż

e wi

ę

kszo

ść

z nas dorastała w społeczno

ś

ci heteroseksualnej i nasze

relacje intymne przesi

ą

kni

ę

te s

ą

dominuj

ą

cym, heteroseksualnym wzorcem zwi

ą

zku. Media zasypuj

ą

nas heteroseksualnymi wyobra

ż

eniami, bardzo rzadko pojawiaj

ą

si

ę

filmy ukazuj

ą

ce zwi

ą

zki dwóch

kobiet.

Jednym z heteroseksualnych modeli zwi

ą

zku jest instytucja mał

ż

e

ń

stwa. Gdyby było to mo

ż

liwe, nie-

które z nas wybrałyby zwi

ą

zki mał

ż

e

ń

skie, poniewa

ż

postrzegamy społeczne uznanie i zalegalizo-

wanie zwi

ą

zku jako wa

ż

ny element naszej relacji. Niektóre z nas z kolei podwa

ż

aj

ą

ide

ę

mał

ż

e

ń

stwa

(historycznie rzecz ujmuj

ą

c, instytucji religijnej) jako jedynego prawdziwego i usankcjonowanego przez

pa

ń

stwo zwi

ą

zku. Nie chcemy mał

ż

e

ń

stwa, poniewa

ż

stawia ono w uprzywilejowanej sytuacji pary w

stosunku do tych osób, które wybrały gł

ę

bokie zwi

ą

zki z wi

ę

cej ni

ż

jedn

ą

osob

ą

lub

ż

ycie w pojedynk

ę

.

Konstytucja Trzeciej Rzeczypospolitej stanowi, i

ż

zwi

ą

zek mał

ż

e

ń

ski to zwi

ą

zek dwóch osób ró

ż

nej

płci. Dlatego wa

ż

ne s

ą

dla nas mo

ż

liwo

ś

ci ustanowienia legalnych zwi

ą

zków partnerskich.

Oczywi

ś

cie, zwi

ą

zki osób tej samej płci trapi

ą

takie same problemy, jak w wypadku zwi

ą

zków hete-

roseksualnych, ale b

ę

d

ą

c mniej ograniczone przez sztywne, narzucone społecznie oczekiwania i mo-

dele, łatwiej nam znale

źć

własne, zgodne z naszymi potrzebami i oczekiwaniami rozwi

ą

zania, tworz

ą

c

w ten sposób przykłady dla przyszłych pokole

ń

kobiet .

Nie twierdzę, że zawsze było nam łatwo. Bywało bardzo ciężko, ale nauczyłyśmy się
rozmawiać ze sobą, o wszystkim tak długo, aż znajdowałyśmy rozwiązanie. Nieraz
trwało to kilka godzin, płakałyśmy, krzyczałyśmy, czasem czułyśmy się zranione, ale w
końcu udawało się nam porozumieć.

Szczególnym rodzajem zwi

ą

zku mi

ę

dzy dwiema kobietami jest tzw. zwi

ą

zek butch/femme. S

ą

to

zwi

ą

zki pomi

ę

dzy bardzo „m

ę

sk

ą

" kobiet

ą

, co wyra

ż

a si

ę

poprzez jej zachowanie, strój, a bardzo „ko-

biec

ą

" kobiet

ą

, czego wyrazem jest jej dziewcz

ę

cy ubiór, makija

ż

itp. Zwi

ą

zki butch/femme charakte-

ryzuj

ą

si

ę

wyrazistym podziałem erotycznych ról.

Wybieramy inne opcje poza parą

Tak jak w wypadku kobiet heteroseksualnych kobiety, których partnerkami s

ą

kobiety, cz

ę

sto s

ą

bardzo szcz

ęś

liwe,

ż

yj

ą

c jako para. Niektóre z nas jednak preferuj

ą

inne modele zwi

ą

zku. Mo

ż

emy z

wyboru by

ć

same, mie

ć

wiele kochanek lub wi

ę

cej ni

ż

jeden stały zwi

ą

zek.

Mo

ż

emy wybra

ć

samotno

ść

, poniewa

ż

chcemy sp

ę

dza

ć

czas same ze sob

ą

, odkry

ć

i rozwin

ąć

nasze

poczucie niezale

ż

no

ś

ci lub po prostu czujemy si

ę

wygodniej,

ż

yj

ą

c w ten sposób.

Wybieraj

ą

c z jakiegokolwiek powodu

ż

ycie poza stałym zwi

ą

zkiem, cz

ę

sto mamy szans

ę

nauczy

ć

si

ę

czego

ś

wi

ę

cej o sobie samej i dojrze

ć

. Czasami jest to niemo

ż

liwe, kiedy jeste

ś

my zaanga

ż

owane w

zwi

ą

zek. Intymno

ść

mo

ż

emy odnale

źć

w wielu ró

ż

nych rodzajach zwi

ą

zków. Ka

ż

da z nas musi odkry

ć

to, co jest dla niej najlepsze.

Jedna partnerka

Wiele z nas wybiera intymne kontakty tylko z jedn

ą

kobiet

ą

, niezale

ż

nie od tego, czy mieszkamy ze

sob

ą

, czy nie. Budujemy zwi

ą

zek - planujemy wspólnie prac

ę

i czas wolny, bawimy si

ę

i odpoczywamy

razem, mo

ż

emy liczy

ć

na wsparcie i wzajemn

ą

pomoc w osobistych problemach i trudno

ś

ciach,

uczymy si

ę

, jak rozwi

ą

zywa

ć

konflikty. Mo

ż

emy

ż

y

ć

razem przez kilka miesi

ę

cy, kilka lat lub całe

ż

ycie.

Chocia

ż

istnieje tak wiele ró

ż

nic pomi

ę

dzy kobietami, cz

ęść

poczucia blisko

ś

ci mi

ę

dzy nami wynika z

posiadania tej samej płci - podobnego ciała, wychowania, podobnych do

ś

wiadcze

ń

, wypełniania

podobnych ról społecznych. Ryzyko bycia w jednym stałym zwi

ą

zku polega na tym,

ż

e w pewnym

momencie mo

ż

emy by

ć

tak blisko, i

ż

zabraknie nam przestrzeni do oddychania. Musimy pracowa

ć

nad tym,

ż

eby znale

źć

zdrow

ą

równowag

ę

pomi

ę

dzy blisko

ś

ci

ą

i dystansem, tworz

ą

c przestrze

ń

dla

siebie i rozwoju swojej indywidualno

ś

ci.

Trwały, wieloletni zwi

ą

zek ma wiele zalet - stwarza szans

ę

na budowanie mocnego oparcia w sobie

nawzajem, daje wi

ę

ksze poczucie bezpiecze

ń

stwa, zmniejsza ryzyko zaka

ż

e

ń

chorobami

przenoszonymi drog

ą

płciow

ą

. Społecze

ń

stwo heteroseksualne nie ułatwia nam

ż

ycia w długotrwałych

zwi

ą

zkach i ujawnienia,

ż

e w takich zwi

ą

zkach pozostajemy oraz tego, jak wa

ż

ne s

ą

one dla nas.

Prze

ś

ladowania i wsparcie

Wi

ę

kszo

ść

par heteroseksualnych mo

ż

e publicznie trzyma

ć

si

ę

za r

ę

ce, chodzi

ć

wsz

ę

dzie razem, by

ć

zapraszana na przyj

ę

cie rodzinne czy na piknik w pracy, korzysta

ć

z instytucji religijnych, jawnie

mówi

ć

o swoim zwi

ą

zku, ma prawo do decydowania o sobie nawzajem w czasie choroby i wsparcia

na wypadek

ś

mierci. Kobiety, które maj

ą

intymne zwi

ą

zki z innymi kobietami, nie mog

ą

by

ć

pewne

ż

adnego z tych oczywistych przywilejów.

Niezwykle wa

ż

ne jest, aby

ś

my jako lesbijki wspierały siebie nawzajem. Mo

ż

emy pyta

ć

nasze przy-

jaciółki, jak im si

ę

wiedzie w zwi

ą

zkach, rozmawia

ć

o naszych własnych problemach: kłótniach,

zazdro

ś

ci, pracy, podziale zaj

ęć

domowych i innych rzeczach, o których potrzebujemy pomówi

ć

.

Niektóre lesbijki znajduj

ą

wspólnoty religijne lub duchowe, które uznaj

ą

nasze zwi

ą

zki. Mo

ż

emy tak

ż

e

tworzy

ć

nasze własne rytuały, podczas których wraz z rodzin

ą

i przyjaciółmi celebrujemy nasz

ą

decyzj

ę

dotycz

ą

c

ą

wspólnego

ż

ycia i tworzenia rodziny.

Przemoc w zwi

ą

zkach lesbijskich

Pomimo powszechnego wyobra

ż

enia,

ż

e miło

ść

mi

ę

dzy kobietami wolna jest od bolesnych nadu

ż

y

ć

wyst

ę

puj

ą

cych tak cz

ę

sto w

ś

ród par heteroseksualnych, zwi

ą

zki lesbijskie tak

ż

e mog

ą

by

ć

nazna-

czone fizyczn

ą

, słown

ą

i emocjonaln

ą

przemoc

ą

. Mo

ż

e ona przyjmowa

ć

ró

ż

ne formy. Twoja partnerka

nie musi rani

ć

ci

ę

fizycznie,

ż

eby w twoim zwi

ą

zku istniała przemoc, wystarczy,

ż

e cz

ę

sto czujesz si

ę

lekcewa

ż

ona, zniewa

ż

ana i poni

ż

ana przez twoj

ą

kochank

ę

lub zastraszana przez ni

ą

fizycznie lub

emocjonalnie. Je

ż

eli twoja partnerka u

ż

ywa gro

ź

by w celu sprawowania jakiejkolwiek kontroli nad tym,

co robisz, lub ingeruje w to, jak wiele czasu sp

ę

dzasz z twoj

ą

rodzin

ą

lub przyjaciółmi, je

ż

eli w

ś

cieka

si

ę

i krzyczy na ciebie, je

ż

eli wini ci

ę

za problemy w swoim

ż

yciu, nie powinna

ś

zwleka

ć

z decyzj

ą

o

rozstaniu. Twoja partnerka mo

ż

e próbowa

ć

przej

ąć

kontrol

ę

nad twoim finansami lub si

ę

gn

ąć

do

repertuaru homofobicznych metod zastraszania i zagrozi

ć

,

ż

e powie innym - na przykład twojemu

szefowi, byłemu m

ęż

owi, rodzinie -

ż

e jeste

ś

lesbijk

ą

.

Kiedy rozstałam się z moją kochanką, wpadła w szał. Wrzeszczała, krzyczała,
próbowała mnie zastraszyć. Dzwoniła do mnie wielokrotnie, wysyłała maile, SMS-y.
Wyzywała umie i ubliżała mi. Dzwoniła do mnie do pracy, przysyłała obraźliwe listy.
Byłam przerażona, ale wiedziałam, że muszę chronić siebie. Zmieniłam numer
telefonu, nie rozmawiałam z nią. To był koszmar; ale w końcu się uspokoiła.

Oto niektóre sygnały ostrzegawcze, które s

ą

charakterystyczne i wspólne dla wszystkich oprawców i

których wyst

ą

pienie powinno ci

ę

zaalarmowa

ć

: nadmierna zazdro

ść

lub czuło

ść

, trzymanie ci

ę

przez

cał

ą

noc bez snu i opowiadanie, jak bardzo jeste

ś

kochana, co sprawia,

ż

e stajesz si

ę

zm

ę

czona i

bezwolna, napady niekontrolowanej zło

ś

ci i agresji, kierowanej bezpodstawnie ku tobie. Nawet je

ż

eli

si

ę

kochacie, ten rodzaj traktowania jest przemoc

ą

i powinna

ś

poszuka

ć

pomocy i wsparcia, a

ż

eby

uwolni

ć

si

ę

od takiego zwi

ą

zku.

Lesbijki musz

ą

wykona

ć

du

żą

prac

ę

w celu stworzenia bezpiecznej przestrzeni dla ofiar przemocy w

zwi

ą

zkach lesbijskich. Maltretowanie i gwałt w społeczno

ś

ci lesbijek ma takie same przyczyny jak

maltretowanie w

ś

ród par heteroseksualnych. I w jednym i w drugim wypadku chodzi o przemoc, o

stosowanie siły wobec drugiej osoby. Nie zasługujesz na to, aby by

ć

kontrolowan

ą

lub krzywdzon

ą

w

jakikolwiek sposób. Je

ż

eli masz takie kłopoty, poszukaj pomocy i wsparcia w organizacjach zaj-

muj

ą

cych si

ę

pomaganiem homoseksualistom.

Przemoc występuje w związkach kobiet. Byłam świadkiem wyzwisk, poniżania, bicia,
szantażu. Wiem, że dochodzi w nich też do gwałtu. Znam przypadki zemsty po odejściu

jednej z partnerek - niszczenia, jej własności (samochodu, mieszkania), ujawniania jej
orientacji wobec rodziny czy w pracy, zastraszania.

Wychowywanie dzieci

Kobiety, które kochaj

ą

inne kobiety, na ró

ż

ne sposoby tworz

ą

swoje rodziny. Nasze rodziny cz

ę

sto nie

ró

ż

ni

ą

si

ę

od tych, w których rodzice s

ą

heteroseksualni, mog

ą

jednak w ogóle ich nie przypomina

ć

.

Niestety, bardzo niewiele wiemy na temat kwestii posiadania i wspólnego wychowywania dzieci przez
dwie kobiety w Polsce. Oczywi

ś

cie, zjawisko takie wyst

ę

puje i, jak si

ę

okazuje, nierzadko, jednak

ż

e

wci

ąż

pozostaje ono w ukryciu. Wi

ę

kszo

ść

kobiet wychowuj

ą

cych dziecko w rodzinie homoseksualne]

ma je z poprzedniego zwi

ą

zku z m

ęż

czyzn

ą

.

Niezwykle ograniczaj

ą

ce s

ą

dla nas negatywne opinie, które słyszymy na temat wychowywania dzieci

przez homoseksualistów, niemniej jako kobiety gł

ę

boko czujemy potrzeb

ę

macierzy

ń

stwa i wiemy,

ż

e

jeste

ś

my po prostu zdolne do kochania i opiekowania si

ę

dzie

ć

mi, tak samo jak heteroseksualistki.

Oczywi

ś

cie wybór pozostania bezdzietn

ą

tak

ż

e jest w porz

ą

dku. Nie wszystkie lesbijki, jak równie

ż

kobiety heteroseksualne, chc

ą

wychowywa

ć

dzieci. Jednak

ż

e wiele z nas odczuwa wieloletni

ą

,

gł

ę

bok

ą

t

ę

sknot

ę

za dzieckiem. Niejednokrotnie latami zadajemy sobie pytanie, czy podj

ę

cie takiej

decyzji jest dobre, czy na pewno nie jest to egoizm, jak poradzi sobie nasze dziecko w
homofobicznym

ś

wiecie. To wszystko s

ą

bardzo wa

ż

ne pytania, na które musimy sobie odpowiedzie

ć

,

decyduj

ą

c si

ę

na posiadanie dziecka. Musimy rozstrzygn

ąć

kwesti

ę

, jak funkcjonowa

ć

jako rodzina

wobec

ś

wiata, w przedszkolu, w szkole, wobec s

ą

siadów i dalszej rodziny. Stoi przed nami wyzwanie

stworzenia nieistniej

ą

cego wzorca matki-lesbijki oraz drugiej matki, kobiety współwychowuj

ą

cej

dziecko. Bardzo długo w Polsce nie podejmowano w ogóle kwestii matek-lesbijek. Temat ten jest
niezwykle kontrowersyjny, budzi bardzo silne emocje. Bardzo cz

ę

sto równie

ż

od

ż

egnuj

ą

si

ę

od niego

ś

rodowiska homoseksualne, boj

ą

c si

ę

ataku i krytyki ze strony

ś

rodowisk prawicowych. Niemniej jako

lesbijki mówimy wprost,

ż

e cze

ść

z nas pragnie mie

ć

dzieci, wiele z nas ju

ż

je ma. Nie zgadzamy si

ę

,

aby ktokolwiek ingerował w nasze

ż

ycie, podwa

ż

aj

ą

c nasze decyzje, odwołuj

ą

c si

ę

do argumentu

„dobra dzieci". Zdajemy sobie spraw

ę

,

ż

e chwilami b

ę

dzie nam trudno, a tak

ż

e naszym dzieciom.

Tylko

ż

e głównym

ź

ródłem tych trudno

ś

ci nie jest kwestia wychowywania dziecka przez dwie kobiety,

ale raczej panuj

ą

ce dookoła homofobia i brak akceptacji. Poniewa

ż

nie ma sposobu na stłumienie

pragnienia macierzy

ń

stwa w

ś

ród kobiet, wi

ę

c tak

ż

e w

ś

ród kobiet lesbijek jest to niemo

ż

liwe, je

ż

eli za

ś

w odbywaj

ą

cej si

ę

na ten temat dyskusji naprawd

ę

wszystkim chodzi o dobro dziecka, proponujemy

raczej wspóln

ą

prac

ę

nad zmniejszeniem homofobii, co b

ę

dzie wyrazem prawdziwej, gł

ę

bokiej troski o

dobro dzieci.

Posiadanie dzieci

Wybieraj

ą

c sposób, w jaki chcemy mie

ć

dziecko, i przyst

ę

puj

ą

c do działania, podejmujemy wyzwanie,

które mo

ż

e by

ć

czasochłonne i trudne. Dla kobiet, które chc

ą

mie

ć

dzieci bez uprzednie-go seksu z

m

ęż

czyzn

ą

, istnieje mo

ż

liwo

ść

zapłodnienia nasieniem dawcy którym mo

ż

e by

ć

znajomy m

ęż

czyzna,

poniewa

ż

oficjalne skorzystanie z banku nasienia nie jest w Polsce mo

ż

liwe.

Niestety, partnerki matek lesbijek nie maj

ą

w Polsce

ż

adnych praw do opieki na dzieckiem (np. w USA

mo

ż

liwa jest adopcja dziecka partnerki). Nie mo

ż

emy te

ż

adoptowa

ć

dzieci.

Ujawnienie si

ę

wobec własnych dzieci: aspekty rodzinne

Ujawnienie si

ę

i jego aspekty s

ą

ró

ż

ne w ró

ż

nych rodzinach i zale

ż

y te

ż

od tego, czy mamy dzieci

przed czy po tym, jak zacz

ę

ły

ś

my

ż

y

ć

jako lesbijki. Chcemy, aby nasze dzieci zaakceptowały nas taki-

mi, jakie jeste

ś

my, i czuły si

ę

dobrze w otaczaj

ą

cym

ś

wiecie. Ale to nie zawsze jest takie łatwe.

Ujawnienie si

ę

przed dzie

ć

mi, które wcze

ś

niej uwa

ż

ały nas za heteroseksualistki, mo

ż

e okaza

ć

si

ę

trudne. Jest bardzo prawdopodobne,

ż

e nasze dzieci b

ę

d

ą

potrzebowały czasu, by przystosowa

ć

si

ę

do nowej sytuacji. Je

ż

eli nasze dzieci zostały pocz

ę

te, kiedy były

ś

my ju

ż

w zwi

ą

zku lesbijskim, zwykle

jest im du

ż

o łatwiej zaakceptowa

ć

nasz

ą

seksualno

ść

.

Te z nas, które maj

ą

dzieci, b

ę

d

ą

c w zwi

ą

zku z kobiet

ą

, mog

ą

prowadzi

ć

rozmowy ze swoimi dzie

ć

mi

na temat natury swojej relacji stosownie do ich wieku. Je

ż

eli od pocz

ą

tku b

ę

dziemy w stosunku do

nich otwarte, pomo

ż

e im to zaakceptowa

ć

fakt

ż

ycia w tak niezwykłej rodzinie. Tym niemniej

ż

ycie w

lesbijskiej rodzinie mo

ż

e by

ć

problematyczne dla naszych dzieci bez wzgl

ę

du na to, jak szczegółowo i

otwarcie wszystko im wyja

ś

niamy. W takich sytuacjach dzieci cz

ę

sto odczuwaj

ą

,

ż

e musz

ą

ukrywa

ć

nasz

ą

seksualno

ść

przed

ś

wiatem.

Je

ż

eli chcemy si

ę

ujawni

ć

, maj

ą

c ju

ż

dzieci, cz

ę

sto si

ę

obawiamy,

ż

e nas odrzuc

ą

. Zastanawiamy si

ę

,

czy ujawnienie si

ę

jest tego warte. Ale zamkni

ę

cie si

ę

tak

ż

e niesie pewne ryzyko. Oznacza,

ż

e nigdy

nie mo

ż

emy by

ć

do ko

ń

ca uczciwe w stosunku do naszych dzieci. Mog

ą

one dorasta

ć

w przekonaniu,

ż

e jest co

ś

wstydliwego w kontaktach seksualnych z osobami tej samej płci. Mog

ą

te

ż

uzna

ć

,

ż

e nie

ufamy im na tyle mocno,

ż

eby powiedzie

ć

im prawd

ę

o sobie.

Poniewa

ż

otwieramy si

ę

przed naszymi dzie

ć

mi w tym szczególnym obszarze naszego

ż

ycia, otwie-

ramy si

ę

przed nimi na wiele sposobów. Mamy odwag

ę

by

ć

inne, chocia

ż

czasami jest to tak trudne.

Nasze ujawnienie si

ę

pomaga dzieciom zrozumie

ć

kwesti

ę

prze

ś

ladowania i nietolerancji. Zaczynaj

ą

widzie

ć

,

ż

e dzieci, które obrzucaj

ą

inne dzieci przezwiskami zwi

ą

zanymi z ich religi

ą

, ras

ą

, chorob

ą

lub wygl

ą

dem, prawdopodobnie s

ą

ograniczone, tak samo jak kto

ś

, kto nazywa ich matk

ę

lesb

ą

.

Wsparcie

Jako matki lesbijki potrzebujemy tego, czego potrzebuj

ą

wszystkie matki.

Z drugiej strony jednak, potrzebujemy znacznie wi

ę

cej ni

ż

matki heteroseksualne, wspierane instytu-

cjonalnie, społecznie i rodzinnie na wielu płaszczyznach. Poniewa

ż

kwestia posiadania dzieci przez

lesbijki jest tak trudna w naszym społecze

ń

stwie, w szczególny sposób potrzebujemy swojego wza-

jemnego wsparcia. Potrzebujemy bezpiecznej przestrzeni dla naszych rodzin, w której b

ę

d

ą

wychowy-

wały si

ę

nasze dzieci, a my otrzymamy niezb

ę

dn

ą

pomoc. Niektóre z nas uwa

ż

aj

ą

,

ż

e nie potrzebuj

ą

innych lesbijek,

ż

e wystarczy im kontakt z tymi heteroseksualnymi rodzicami, którzy akceptuj

ą

ich

zwi

ą

zek. Pami

ę

tajmy,

ż

e nie chodzi nam o odci

ę

cie si

ę

i stworzenie getta, ale o wzajemne wsparcie i

pomoc. Nie mo

ż

emy udawa

ć

,

ż

e homofobia nas nie dotyczy, poniewa

ż

mieszkamy w wielkim mie

ś

cie i

kontaktujemy si

ę

z otwartymi osobami, dla których lesbijska rodzina z dzieckiem nie jest niczym

dziwnym. Nasze dzieci powinny pozna

ć

inne dzieci wychowywane w zwi

ą

zkach dwóch kobiet, aby nie

czuły si

ę

samotne w

ś

ród rówie

ś

ników wychowywanych w rodzinach heteroseksualnych. Musimy

wspólnie przygl

ą

da

ć

si

ę

problemom, które pojawiaj

ą

si

ę

w naszych rodzinach, problemom, które maj

ą

nasze dzieci. Nie mamy podr

ę

czników czy innych form wsparcia i pomocy dost

ę

pnych dla osób

heteroseksualnych. Mo

ż

emy liczy

ć

tylko na siebie nawzajem.

W Polsce brak jest grup wsparcia dla matek lesbijek, a próby stworzenia takich grup si

ę

nie powiodły.

Do

ś

wiadczenie matek lesbijek z innych krajów pokazuje,

ż

e dla niektórych z nas bardzo wa

ż

ne jest

uczestniczenie w spotkaniach takiej grupy. Mo

ż

na wtedy podzieli

ć

si

ę

swoimi odczuciami i do-

ś

wiadczeniami w roli matek. Dowiedzie

ć

si

ę

,

ż

e inne matki

ż

yj

ą

z problemami podobnymi do naszych,

u

ś

wiadomi

ć

sobie,

ż

e nie powstaj

ą

one z naszej winy, poszuka

ć

nowych rozwi

ą

za

ń

, a tak

ż

e podzieli

ć

si

ę

niespodziankami i przyjemno

ś

ciami dnia codziennego, jakie spotykaj

ą

nas ze strony naszych

dzieci. Spotkania takie mog

ą

pomóc tak

ż

e naszym dzieciakom, które dzi

ę

ki nim poznaj

ą

inne dzieci

ż

yj

ą

ce w rodzinach lesbijskich.

Zdrowie psychiczne i psychoterapia

Prawie ka

ż

da z nas znajdzie si

ę

kiedy

ś

w sytuacji emocjonalnego rozchwiania. W naszym społecze

ń

-

stwie lesbijki nara

ż

one s

ą

na wyj

ą

tkowy stres emocjonalny. Mo

ż

emy uzyska

ć

pomoc, zwracaj

ą

c si

ę

do

przyjaciół, którzy potrafi

ą

nas wysłucha

ć

, doł

ą

czaj

ą

c do grupy wsparcia dla lesbijek, a tak

ż

e prosz

ą

c

trzeci

ą

, obiektywn

ą

osob

ę

, by mediowała podczas konfliktu z partnerk

ą

, współpracownikiem lub

osob

ą

, z któr

ą

wspólnie mieszkamy. Kiedy te

ź

ródła pomocy nie wystarcz

ą

, mo

ż

emy przez jaki

ś

czas

podda

ć

si

ę

psychoterapii.

Niestety wielu konserwatywnych terapeutów utrzymuje,

ż

e homoseksualizm jest nienormalny. Zdarza

si

ę

wielu terapeutów homofobicznych i nierzadkie s

ą

przypadki nadu

ż

y

ć

podczas psychoterapii. Te-

rapeuci mog

ą

chcie

ć

„leczy

ć

" nas z naszej orientacji, doszukiwa

ć

si

ę

jej przyczyn, tłumaczy

ć

wszyst-

kie nasze problemy homoseksualizmem, wyja

ś

nia

ć

nam, dlaczego jeste

ś

my, kim jeste

ś

my, twierdzi

ć

,

ż

e homoseksualizm jest chorob

ą

. Kontakt z tak

ą

osob

ą

mo

ż

e by

ć

niezwykle bolesny i rani

ą

cy,

zwłaszcza

ż

e trafiamy do niej, poszukuj

ą

c wsparcia w trudnej sytuacji emocjonalnej. Je

ż

eli tylko na-

tkniesz si

ę

na kogo

ś

takiego, natychmiast zmie

ń

terapeut

ę

. Masz prawo przerwa

ć

psychoterapi

ę

w

ka

ż

dej chwili, je

ż

eli czujesz si

ę

nieakceptowana i słyszysz rani

ą

ce ci

ę

wypowiedzi.

Na szcz

ęś

cie terapeuci (niestety, wi

ę

kszo

ść

z nich pracuje w obszarach miejskich) staj

ą

si

ę

coraz

bardziej otwarci wobec lesbijek i biseksualistów. Spotyka si

ę

coraz wi

ę

cej terapeutów heterosek-

sualnych, którzy postrzegaj

ą

homoseksualizm i biseksualno

ść

jako jeden z mo

ż

liwych sposobów

ż

y-

cia.

Ż

eby znale

źć

takiego terapeut

ę

lub terapeutk

ę

, popytaj w

ś

ród przyjaciół, organizacji kobiecych lub

poszukaj informacji w organizacjach gejów i lesbijek. Na twoim pierwszym spotkaniu z psychotera-
peut

ą

nie wahaj si

ę

zapyta

ć

o punkt widzenia i pogl

ą

dy na ten temat. Czasami wa

ż

ne jest spotkanie z

terapeutka lesbijk

ą

, ale to nie jest koniecznym, najwa

ż

niejszym kryterium.

Czasami przestraszeni lub w

ś

ciekli rodzice wywieraj

ą

presj

ę

lub u

ż

ywaj

ą

siły wobec młodej lesbijki

mówi

ą

cej otwarcie o swojej seksualno

ś

ci, zmuszaj

ą

c j

ą

do terapii lub, co gorsza, próbuj

ą

c wysyła

ć

j

ą

do szpitala psychiatrycznego w nadziei,

ż

e zmieni to jej seksualn

ą

orientacj

ę

. Młoda lesbijka pocho-

dz

ą

ca ze wsi opowiedziała: „Moi rodzice przestali dawa

ć

mi pieni

ą

dze na opłacenie szkoły od czasu,

kiedy ujawniłam si

ę

przed nimi. Powiedzieli,

ż

e dobrze opłac

ą

psychiatr

ę

, ale nic ponadto". Oczy-

wi

ś

cie, terapia w takiej sytuacji jest drwin

ą

i kar

ą

. Je

ż

eli miała

ś

tego rodzaju przykre do

ś

wiadczenia,

niekoniecznie oznacza to,

ż

e nie mo

ż

esz w przyszło

ś

ci znale

źć

dobrego terapeuty nios

ą

cego

wsparcie.

Brałam udział w psychoterapii grupowej, gdzie moja orientacja została uznana za
czynnik zaburzający i jedyny wymagający leczenia. Również w terapii indywidualnej
byłam nakierowywana na heteroseksualizm. Wszystkie wzmianki o podobających mi
się kobietach były bądź przemilczane bądź analizowane pod kątem dysfunkcji. W
Polsce, mimo wytycznych) WH0, większość terapeutów i psychologów uznaje
homoseksualizm za zaburzenie. Uważam, że powinnyśmy się ostrzegać przed takimi
„specjalistami”, bo kontakt z nimi jest bardzo raniący i dezorientujący.

Prawny zakaz dyskryminacji

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej zakazuje dyskryminacji obywateli - równie

ż

ze wzgl

ę

du na

orientacj

ę

seksualn

ą

. Nie wolno dyskryminowa

ć

gejów i lesbijek w miejscu pracy, w szkole ani na

ulicy. Rzeczywisto

ść

prawna odbiega jednak od obyczajowo

ś

ci i od naszych do

ś

wiadcze

ń

.

Zwi

ą

zki partnerskie

Poniewa

ż

pary tej samej płci nie maj

ą

mo

ż

liwo

ś

ci zawarcia zwi

ą

zku mał

ż

e

ń

skiego, co jaki

ś

czas

podejmowane s

ą

w parlamencie próby przedyskutowania i przyj

ę

cia ustawy o zwi

ą

zkach partnerskich.

Ustawy przyjmowane przez parlamenty krajów europejskich w ró

ż

ny sposób formułuj

ą

prawa i

obowi

ą

zki osób tej samej płci tworz

ą

cych zwi

ą

zki. W naszym kraju projekt ustawy prof. Marii

Szyszkowskiej z SLD z roku 2003 ustanawia zasady zawierania zwi

ą

zków partnerskich oraz okre

ś

la

obowi

ą

zki i prawa stron. Projekt mówi o obowi

ą

zku udzielania sobie wzajemnej pomocy i wsparcia,

wspólnego dbania o podtrzymywanie ł

ą

cz

ą

cych strony wi

ę

zi uczuciowych i pogł

ę

biania porozumienia

duchowego. Partnerzy zawieraj

ą

cy taki zwi

ą

zek maj

ą

równe prawa i obowi

ą

zki. Ustawa proponuje, by

inne prawa, obowi

ą

zki i odpowiedzialno

ś

ci partnerów okre

ś

lały przepisy, które odnosz

ą

si

ę

do

zwi

ą

zków mał

ż

e

ń

skich (art. 25, 27, 29, 30 Kodeksu Rodzinnego i Opieku

ń

czego). Sugeruje równie

ż

zastosowanie dla zwi

ą

zków partnerskich przepisów Kodeksu Rodzinnego i Opieku

ń

czego mówi

ą

cych

o wspólnocie maj

ą

tkowej oraz mo

ż

liwo

ś

ci dziedziczenia po

ś

mierci jednej ze stron. Ustawa o

zwi

ą

zkach partnerskich reguluje równie

ż

zakres obowi

ą

zków i odpowiedzialno

ś

ci wobec dzieci jednej

ze stron pozostaj

ą

cych w zwi

ą

zku partnerskim. Zabrania natomiast adoptowania dzieci przez par

ę

partnersk

ą

. (Szczegółowe przepisy projektu ustawy znajdziesz na stronach www.zwiazki.pl oraz www.

kampania.org)

4

Prawa osób homoseksualnych w krajach UE

W niektórych krajach europejskich prawa osób homoseksualnych s

ą

cz

ęś

ciowo ograniczone, na

przykład obowi

ą

zuje ró

ż

ny wiek dopuszczalno

ś

ci stosunków hetero- i homoseksualnych lub te

ż

zakaz

działania organizacji gejów i lesbijek (tak jest w Austrii). Homoseksuali

ś

ci nie s

ą

dopuszczani do

wykonywania niektórych zawodów lub zwalniani, gdy ich orientacja zostanie ujawniona (nauka, woj-
sko, słu

ż

ba dyplomatyczna).

Z drugiej jednak strony rejestrowanie zwi

ą

zków osób tej samej płci mo

ż

liwe jest a

ż

w 11 krajach Eu-

ropy: w krajach skandynawskich - Danii, Finlandii, Szwecji, Norwegii - a tak

ż

e w Holandii, Niemczech,

Francji, Belgii, Islandii, Portugalii, Szwajcarii.

Instytucje zjednoczonej Europy poprzez rekomendacje i zalecenia wspieraj

ą

d

ąż

enia do zniesienia

dyskryminacji i zrównania praw gejów i lesbijek jako podstawowych praw człowieka. Parlamentarne
Zgromadzenie Rady Europy i Parlament Europejski nakazały krajom członkowskim całkowite zrów-
nanie praw osób hetero- i homoseksualnych we wszystkich obszarach prawa.