1

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

ZACHOWANIA ORGANIZACYJNE

Dr Renata Winkler
Kat. Zachowań Organizacyjnych

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

REPETYTORIUM

(czego dotyczył poprzedni wykład)

Otoczenie organizacji cechuje:

 dynamika
 złożoność
 burzliwość

W konsekwencji organizacje muszą:

 radzić sobie z narastającą liczbą paradoksów
 rozwijać umiejętności adaptacyjne

Uczestnictwo w organizacji cechuje:

 tymczasowość
 równoległość
 kalkulatywność

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

KULTURA ORGANIZACJI

2

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

KULTURA ORGANIZACYJNA traktowana jest również, jako:

•

podzielane wzory zachowań

•

system podzielanych znaczeń i wspólne ich rozumienie

•

sposób myślenia i wzory myślenia

•

sieć znaczeń kierujących bądź wyjaśniających
obserwowalne zachowania

•

filozofia i logika organizacji

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

•

JEST ZJAWISKIEM KOLEKTYWNYM

•

PRZEKAZYWANA JEST W PROCESIE SOCJALIZACJI

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

FUNKCJE KULTURY ORGANIZACYJNEJ:

•

określa ‘granice organizacji’

•

zapewnia poczucie tożsamości

•

zwiększa stabilność organizacyjnego systemu społecznego

•

spełnia rolę mechanizmu sprawczego, wyjaśniającego i
kontrolnego względem przejawianych przez członków
organizacji zachowań i postaw

•

stanowi tło i spoiwo dla elementów zarządzania

3

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

KULTURĘ ORGANIZACJI

postrzegać zarówno w kategorii czynnika
warunkującego możliwość poprawy działalności
organizacji

jak też

decydującego o możliwości wypracowania jej trwałego
sukcesu w tym również w wymiarze finansowym

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

Zmiana KULTURY ORGANIZACYJNEJ wymaga:

•

oceny bieżącego profilu kultury

•

określenia profilu pożądanej kultury

•

ustalenia wspólnej wizji wypracowywania nowej kultury

•

opisania kluczowych wartości kultury pożądanej

•

opracowania strategii działania

•

wyznaczenia planu wdrożenia zmian

4

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

WIELOKULTUROWOŚĆ ORGANIZACJI

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

Niektóre z przyczyn wielokulturowościorganizacji

•

Fuzje (przejęcia)

•

Alianse

•

Spółki córki

•

Filie

•

Franchising

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

5

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

ORGANIZACJE WIELOKULTUROWE

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

CECHY ORGANIZACJI

WIELOKULTUROWYCH

(założenia modelowe)

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

CECHY ORGANIZACJI WIELOKULTUROWYCH

(założenia modelowe)

•

pluralizm

•

integracja formalna (strukturalna)

•

integracja nieformalna

•

„wolność” od uprzedzeń i dyskryminacji

•

identyfikacja pracowników z firmą

•

niski poziom występowania konfliktu wewnątrzgrupowego o
podłożu kulturowym

6

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

pluralizm

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

integracja formalna

(strukturalna)

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

integracja nieformalna

7

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

„wolność” od uprzedzeń i dyskryminacji

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

identyfikacja pracowników z firmą

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

niski poziom występowania konfliktu

wewnątrzgrupowego o podłożu

kulturowym

8

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

CECHY ORGANIZACJI WIELOKULTUROWYCH

(warunki wystarczające)

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

 warsztaty, szkolenia i seminaria umożliwiające rozpoznanie i

oswojenie różnic kulturowych,

 wykorzystywane narzędzia i techniki zarządzania przyczynią

się do:

•

wykluczenia zjawiska dyskryminacji kulturowej

•

ochrony założenia o różnorodności kulturowej

CECHY ORGANIZACJI WIELOKULTUROWYCH

(warunki wystarczające)

•

zapobiegania wykształceniu się sytuacji w której
jedna z istniejących perspektyw kulturowych
stanowiłaby orientację dominującą

•

sprzyjania procesom akulturacji

•

wypracowaniu swoistej kultury organizacyjnej

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

TYPY ORGANIZACJI WIELOKULTUROWYCH

•

MIĘDZYNARODOWE ORGANIZACJE RZĄDOWE
(International Government Organizations, IGOs)

•

MIĘDZYNARODOWE ORGANIZACJE POZARZĄDOWE
(International Non–Government Organizations, INGOs)

.

9

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

TYPY ORGANIZACJI WIELOKULTUROWYCH – cd.

•

PRZEDSIĘBIORSTWA WIELONARODOWE

(Multinational Enterprises, MNEs)

•

KORPORACJE TRANSNARODOWE (Transnational Organizations,
TNOs)

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

INNE - w szczególności małe i średnie w obrębie takich sfer działalności
wyodrębnianych w ramach Europejskiej Klasyfikacji Działalności (EKD), jak:

•

budownictwo

•

edukacja (uniwersytety, szkoły językowe)

•

ochrona zdrowia i opieka socjalna

•

hotele i restauracje

•

pośrednictwo finansowe

•

administracja publiczna i obrona narodowa, gwarantowana prawnie,

•

zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i wodę

•

obsługa nieruchomości, wynajem i działalność związana z prowadzeniem
interesów

•

handel hurtowy i detaliczny; naprawy pojazdów mechanicznych, motocykli

oraz artykułów przeznaczenia osobistego i użytku domowego

•

działalność produkcyjna

•

pozostała działalność usługowa i komunalna, socjalna i indywidualna,

•

rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo

•

transport, gospodarka magazynowa i łączność

•

gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników

•

pozostałe (przykładowo: jednostki badawcze, filharmonie)

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

TEMPERAMENT

10

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

•

Teoria PEN (H.J. Eysenck )

•

Typologia właściwości wyższej czynności nerwowej
człowieka (B.M. Tiepłow i W.D. Niebylicyn)

•

Emocjonalna teoria temperamentu (H.H. Goldsmith
i J.J. Campos)

•

Trójwymiarowy model temperamentu PAD (A. Mehrabian)

•

Neuropsychologiczny model temperamentu (J. Gray)

•

Teoria temperamentu oparta na koncepcji systemów
funkcjonalnych (W.M. Rusałow)

•

Interakcyjna teoria temperamentu (A. Thomas i S. Chess)

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

•

Rozwojowa teoria temperamentu (M. Rothbarth,
D. Derryberry)

•

Koncepcja temperamentu zahamowanego
i niezahamowanego (J. Kagan)

•

Behawioralno-genetyczna teoria temperamentu EAS
(R. Plomin i A. Buss)

•

Biologiczna teoria poszukiwań doznań (M. Zuckerman)

•

Pleasure-Arousal-Dominance (przyjemność – aktywacja -
dominacja)

•

Emotionality-Activity-Sociability (emocjonalność-
aktywność - towarzyskość)

•

Regulacyjna teoria temperamentu: RTT (J. Strelau)

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

REGULACYJNA TEORIA
TEMPERAMENTU (RTT)

J. STRELAU

11

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

Regulacyjna teoria temperamentu (RTT) - J. Strelau

•

śWAWOŚĆ

•

PERSEWERATYWNOŚĆ

•

WRAśLIWOŚĆ SENSORYCZNA

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

Regulacyjna teoria temperamentu (RTT) - J. Strelau - cd

•

REAKTYWNOŚĆ EMOCJONALNA

•

WYTRZYMAŁOŚĆ

•

AKTYWNOŚĆ

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

OSOBOWOŚĆ

12

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

•

stałość

(spójność) zachowania

PRZEJAWY FUNKCJONOWANIA OSOBOWOŚCI:

•

różnice

międzyosobnicze

•

wysoki stopień

integracji

zachowania

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

•

jacy są ludzie?

•

w jaki sposób osobowość rozwija się i zmienia?

•

dlaczego ludzie zachowują się tak a tak?

TRZY PYTANIA PSYCHOLOGII OSOBOWO

Ś

CI

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

CELE NAUKOWEJ TEORII OSOBOWOŚCI

•

dostarczenie języka

do opisu i analizy zachowania

•

sformułowanie

modelu wyjaśniającego

przyczyny

zachowania

•

określenie

istotnych różnic psychologicznych

między

ludźmi

•

umożliwienie przewidywania

przyszłego zachowania się

człowieka na podstawie diagnozy osobowości

13

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

TEORIE OSOBOWOŚCI RÓśNIĄ SIĘ MIĘDZY SOBĄ:

•

podkreślanym aspektem natury człowieka

•

preferowanymi metodami badania osobowości

•

preferowanymi metodami terapeutycznymi

•

preferowanymi metodami badań naukowych

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

GŁÓWNE ORIENTACJE TEORETYCZNE W

PSYCHOLOGII OSOBOWOŚCI

•

Perspektywa teorii cech

•

Perspektywa teorii uczenia się

•

Orientacja psychodynamiczna

(psychoanaliza klasyczna i zreformowana)

•

Orientacja humanistyczno-egzystencjalna

•

Orientacja społeczno-poznawcza

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

PERSPEKTYWA TEORII CECH

•

Cecha jako skrótowy

opis

spójności zachowania

•

Cechy jako

determinanty

zachowania

14

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

WSPÓŁCZESNE TEORIE CECH

•

R. Catell: 16 czynników wyodrębnionych na podstawie
analizy czynnikowej (1950)

•

H.J. Eysenck: 3 czynniki (neurotyzm-ekstrawersja-
psychotyzm

•

P. Costa, R. McCrae: „Wielka piątka”

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

PERSPEKTYWA TEORII UCZENIA SIĘ

•

Osobowość jako produkt

uczenia się

(przez styczność, przez

wzmocnienie, przez modelowanie społeczne)

•

Środowiskowa kontrola

zachowania

•

Wyjaśnianie

stałości

zachowania się

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

ORIENTACJA PSYCHODYNAMICZNA
(psychoanaliza klasyczna i zreformowana)

•

Osobowość jako system

dynamizmów

psychicznych

•

Struktura psychiczna

: id, ego, i superego

•

Znaczenie kontroli i

samoregulacji

•

Procesy świadome i

nieświadome