1

Testy wzrostu i rozwoju korzeni w ocenie

skażenia wody i gleby metalami ciężkimi

• Duża wrażliwość systemów korzeniowych a także szybkość

reagowania na skażenie metalami ciężkimi predysponuje korzenie

roślin jako doskonały obiekt do doświadczeń testowych.

Reakcje systemu korzeniowego na skażenie metalami ciężkimi są

następujące:

• zahamowanie wzrostu i rozwoju korzeni,
• różnorodne uszkodzenia i deformacje morfologiczne, np. nekrozy,

karłowatość całego systemu korzeniowego, negatywny geotropizm,

brak włośników,

• intensywna kumulacja pobieranych metali ciężkich, z dużym

ograniczeniem przemieszczania się do ich pędów.

Używając testów korzeniowych jesteśmy w stanie uniknąć pewnych

nieścisłości metodycznych, jak np.:

• możliwość utrzymywania stabilnych warunków dla badanych

organów roślin - co zapewniaj ą kultury wodne,

• ograniczenie wpływu czynników zewnętrznych, co jest bardzo

trudne w badaniu reakcji pędów

.

2

Testy wzrostu i rozwoju korzeni w ocenie

skażenia wody i gleby metalami ciężkimi

• Uniwersalność stosowania testów ogranicza

faza rozwojowa roślin. Pomiary i obserwacje

systemów korzeniowych poddanych

oddziaływaniu substancji toksycznych są
najbardziej miarodajne we wczesnych

stadiach rozwojowych. Gdy wykształcają się

liście reakcje testowe są zaciemniane wskutek

wzajemnego oddziaływania pęd -korzenie.

• Pomiar długości korzeni w badaniach

toksyczności metali ciężkich jest uważany za

najlepiej charakteryzujący zdolność

tolerancyjną roślin i zalecany do stosowania w

przypadku większości gatunków.

3

Testy wzrostu i rozwoju korzeni w ocenie

skażenia wody i gleby metalami ciężkimi

Zastosowanie testów korzeniowych:

• określanie progowej toksyczności metali

ciężkich dla roślin uprawnych,

• określanie fitotoksyczności innych

substancji chemicznych np. pyłów
emitowanych przez zakłady przemysłowe.

4

TEST ALIUM

Test alium będący testem korzeniowym, jest prostą i

tanią metodą testową do badania jakości wód, do

określenia toksyczności metali ciężkich.

• Eksperyment polega na umieszczeniu serii
wyselekcjonowanych cebul w wodnych roztworach z

rosnącymi zawartościami metalu, np. Pb.

• Widoczne reakcje w postaci różnic w długości korzeni

uzyskuje się już po dwóch dniach, maksymalny czas

trwania doświadczenia wynosi 5 dni. Wystarczą tu w

zupełności jedynie makroskopowe obserwacje. Jest to

bardzo czuły test, gdyż nawet śladowe ilości metali

wywołują reakcję korzeni. Wpływ bardziej toksycznych

stężeń zaznacza się zmianą kształtu i nekrozami.

•

5

TEST ALIUM

Zalety testu cebulowego:
• niski koszt,
• krótki czas trwania,
• łatwość w przeprowadzeniu,
• zbyteczne stosowanie pożywki, gdyż korzenie

korzystają

z materiałów zapasowych.

Jako testowe roztwory mogą służyć:
• wyciągi glebowe,
• zawiesiny pyłów,
• roztwory soli metali ciężkich i pestycydów.
• Jest to metoda tylko sygnalizująca toksyczność

badanego roztworu (nie mówi o ilości substancji

toksycznej) i powinna być stosowana jako metoda
pilotowa.

•

6

7

8

9

10

11