„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Krystyna Frydrysiak

Prowadzenie zajęć edukacyjnych z zakresu udzielania
pierwszej pomocy 322[06].Z3.02

Poradnik dla ucznia

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:
prof. dr hab. n. med. Wojciech Gaszyński
mgr Elżbieta Kwasiborska



Opracowanie redakcyjne:
dr n. med. Krystyna Frydrysiak



Konsultacja:
mgr Małgorzata Sienna









Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 322[06].Z3.02
„Prowadzenie zajęć edukacyjnych z zakresu udzielania pierwszej pomocy”, zawartego
w programie nauczania dla zawodu ratownik medyczny.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1.

Wprowadzenie

3

2.

Wymagania wstępne

3.

Cele kształcenia

5

4.

Materiał nauczania

6

4.1.

Ratownik medyczny w roli nauczyciela wychowawcy

7

4.1.1. Materiał nauczania

7

4.1.2. Pytania sprawdzające

11

4.1.3. Ćwiczenia

11

4.1.4. Sprawdzian postępów

13

4.2.

Projektowanie zajęć dydaktycznych

14

4.2.1. Materiał nauczania

14

4.2.2. Pytania sprawdzające

21

4.2.3. Ćwiczenia

21

4.2.4. Sprawdzian postępów

24

4.3.

Prowadzenie zajęć w warunkach symulowanych

25

4.3.1. Materiał nauczania

25

4.3.2. Pytania sprawdzające

26

4.3.3. Ćwiczenia

27

4.3.4. Sprawdzian postępów

28

4.4.

Prowadzenie zajęć w warunkach naturalnych

29

4.4.1. Materiał nauczania

29

4.4.2. Pytania sprawdzające

30

4.4.3. Ćwiczenia

30

4.4.4. Sprawdzian postępów

32

5.

Sprawdzian osiągnięć

33

6.

Literatura

38

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1. WPROWADZENIE

Poradnik będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy i umiejętności z dydaktyki ogólnej

i metodyki nauczania udzielania pierwszej pomocy.

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne – wykaz umiejętności, jakie powinieneś mieć już ukształtowane,
abyś bez problemów mógł korzystać z poradnika,

−

cele kształcenia – wykaz umiejętności, jakie ukształtujesz podczas pracy z poradnikiem,

−

materiał nauczania – wiadomości teoretyczne niezbędne do opanowania treści jednostki
modułowej,

−

zestaw pytań, abyś mógł sprawdzić, czy już opanowałeś określone treści,

−

ć

wiczenia, które pomogą Ci zweryfikować wiadomości teoretyczne oraz ukształtować

umiejętności praktyczne,

−

sprawdzian postępów,

−

sprawdzian osiągnięć, przykładowy zestaw zadań, zaliczenie testu potwierdzi opanowanie
materiału całej jednostki modułowej,

−

literaturę uzupełniającą.

W pakiecie zatytułowanym „Przygotowanie zajęć edukacyjnych z zakresu udzielania

pierwszej pomocy” uzyskałeś niezbędne podstawy do zaprojektowania zajęć dydaktycznych
a w tym pakiecie przygotujesz się do prowadzenia zajęć.

Zaprezentowany materiał nauczania składa się z czterech części. W części pierwszej

zapoznasz się z rolą nauczyciela oraz wymaganiami stawianymi przed instruktorem
ratownictwa. Część druga pomoże Ci krok po kroku zaprojektować zajęcia dydaktyczne.
W części trzeciej uzyskasz informacje, jakie kryteria musisz spełnić, aby poprowadzić zajęcia
w warunkach symulowanych. Część czwarta pozwoli Ci nabyte umiejętności wykorzystać
w praktyce. W twórczy sposób dostosować program i jego realizację do poziomu
intelektualnego odbiorców i warunków technodydaktycznych.

Korzystając z poradnika najpierw zapoznaj się ze stosownym materiałem nauczania,

skorzystaj również z literatury zamieszczonej w rozdziale 6. Następnie sprawdź swoją
gotowość do ćwiczeń, przez udzielenie odpowiedzi na pytania sprawdzające. Szczególnie
polecam Twojej uwadze rozdział dotyczący projektowania zajęć, właściwe jego opanowanie
znacząco wpływa na prowadzenie zajęć i końcową ich ewaluację.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

Schemat układu jednostek modułowych

322[06].Z3.01

Przygotowanie zajęć

edukacyjnych z zakresu

udzielania pierwszej pomocy

322[06].Z3

Dydaktyka w ratownictwie

medycznym

322[06].Z3.01

Przygotowanie zajęć

edukacyjnych z zakresu

udzielania pierwszej pomocy

322[06].Z3.02

Prowadzenie zajęć

edukacyjnych z zakresu

udzielania pierwszej pomocy

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu nauczania jednostki modułowej powinieneś umieć:

−

udzielać pierwszej pomocy,

−

prezentować kompetencje ratownika w zakresie udzielania pierwszej pomocy,

−

wyjaśniać podstawy prawne dotyczące udzielania pierwszej pomocy,

−

przestrzegać zasad komunikowania,

−

aktywnie słuchać,

−

udzielać informacji zwrotnej,

−

zachowywać się asertywnie w sytuacjach tego wymagających,

−

motywować odbiorców do realizacji zadań,

−

współpracować w grupie,

−

korzystać z różnych źródeł informacji,

−

obsługiwać komputer.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

−

określić rolę nauczyciela – wychowawcy ratownictwa medycznego,

−

zdiagnozować potrzeby środowiska w zakresie edukacji ratowniczej,

−

skonstruować program szkolenia stosownie do zdiagnozowanych potrzeb,

−

zaprojektować tok zajęć dydaktycznych dla określonego odbiorcy z uwzględnieniem
operacjonalizacji celów, własnych możliwości i posiadanych środków,

−

zorganizować zajęcia edukacyjne, pokazy z zakresu udzielania pierwszej pomocy
w środowisku szkolnym, pozaszkolnym i środowisku pracy,

−

przeprowadzić cykl zajęć edukacyjnych w warunkach symulowanych i rzeczywistych,

−

ocenić efektywność nauczania w zakresie udzielania pierwszej pomocy u uczestników
zajęć edukacyjnych i kursów,

−

dokonać metodycznej i merytorycznej oceny przeprowadzonych zajęć z uwzględnieniem
samooceny.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

4. MATERIAŁ NAUCZANIA

4.1.

Ratownik medyczny w roli nauczyciela wychowawcy

4.1.1. Materiał nauczania

Osobowość instruktora ratownictwa medycznego

Pedeutologia to nauka o zawodzie nauczyciela. Kompetentny nauczyciel to nauczyciel

przygotowany do zajęć merytorycznie, metodycznie i organizacyjnie oraz prezentujący wysoki
entuzjazm dydaktyczny.

Przygotowanie merytoryczne: Co? Czego?

Przygotowanie Metodyczne:

Przygotowanie Organizacyjne:

Jak? W jaki sposób?

Kiedy to zrobię?

Jakie metody?

Gdzie?

Jakie techniki, środki dydaktyczne?

Rys. 1

.

Przygotowanie nauczyciela do zajęć

Stanisław Palka rozszerza zakres przygotowania nauczyciela, określając cały ten proces

jako wzrastanie w zawodzie nauczyciela i wymienia:

−

przygotowanie merytoryczne,

−

przygotowanie pedagogiczne,

−

przygotowanie metodyczne,

−

przygotowanie filozoficzne,

−

przygotowanie psychologiczne,

−

przygotowanie socjologiczne,

−

przygotowanie z zakresu komunikacji interpersonalnej,

−

przygotowanie kulturowe

[10. s.219-225]

Przygotowanie to nadaje niezbędne kompetencje, wśród których wymienia się:

autokreacji (tworzenia samego siebie), prakseologiczne, komunikacyjne, współdziałania,
kreatywne, informatyczne, moralne, ewaluacyjne a nawet badawcze.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

W interpretacji R.J. Arendsa nauczyciel efektywny to osoba, która dzięki zaletom

osobistym jest autentyczna w relacjach z uczniami. Posiada merytoryczną wiedzę
z przedmiotu nauczania, psychologii, dydaktyki. Musi również dysponować „repertuarem”
skutecznych sposobów postępowania dydaktycznego, posiadać umiejętność twórczego
rozwiązywania problemów i głębokiej refleksji pedagogicznej.

O osobowości nauczyciela i jego roli w procesie pedagogicznym pisze Z. Mykoła,

podając za przykład W. Suchomlińskiego, który powiedział, że „w rękach wychowawcy
słowo ma tak potężną moc, jak instrument muzyczny w ręku muzyka, jak farby i pędzel
w rękach malarza (…) tak jak nie ma muzyki bez skrzypiec, bez farby i pędzla malarza (…),
tak bez żywego, uczuciowego słowa, nie ma szkoły, pedagogiki. Słowo to jakby mostek,
przez który nauka i wychowanie przechodzą do wirtuozerii i mistrzostwa” .

Posługiwanie się pięknym językiem ojczystym, jest ogromną zaletą nauczyciela a jego

osobowość priorytetem w aksjologiczych aspektach edukacji, wyposażającej ucznia
w kompetencje „słowno-intelektualne” oraz „emocjonalno-moralne” [11 s. 227–242].

K. Denek i W. Suchomliński uważają, że osobowość nauczyciela odgrywa priorytetową

rolę, szczególnie w aksjologicznym aspekcie szacunku dla wartości, przeciwstawienie się
modelowi życia zdominowanego przez „mieć” na rzecz „być”. Zalecając kreatywność działań
dotyczących wrażliwości, poczucia godności, które powinno mieć znaczenie dla młodego
człowieka i przekonywać go w eksponowaniu prymatu osoby nad rzeczą .

Ważną umiejętnością, którą to powinien cechować się każdy nauczyciel jest umiejętność

motywowania ucznia do nauki.

Motywowanie odbiorców

Najogólniej, motywacja to pewien stan mobilizacji energetycznej, z reguły

ukierunkowanej na jakiś cel. Podjęcie działań zależy od umiejętności określenia celu, oceny
jego atrakcyjności i drogi jego osiągnięcia. Stan mobilizacji zależy również od tego, czy
oceniamy siebie samego jako osobę zdolną do osiągnięcia konkretnego celu. A oto kilka
reguł, których przestrzeganie motywuje innych do działania:
1)

postaraj się pokazać sensowność, przydatność tego, do czego starasz się przekonać, tak
aby aktywność ucznia wypływała raczej z potrzeby (p. Maslow) niż nakazu,

2)

stwarzaj możliwość podejmowania decyzji przez zainteresowanego np. sposób
opanowania umiejętności, wyboru partnera do pracy itp.,

3)

wykorzystuj zdolności i zainteresowania ucznia np. mając w grupie ucznia po kursie PCK
właśnie jego poproś o powtórzenie zadania w pierwszej kolejności,

4)

stosuj jasne komunikaty, mów językiem zrozumiałym dla odbiorcy,

5)

nagradzaj rozważnie, nie obniżaj wymagań ale dostrzegaj wysiłek, zaangażowanie, chwal
za to co zostało dobrze wykonane, wskazuj nad czym musi jeszcze popracować,

6)

pamiętaj, że nauka wyzwalająca przyjemne przeżycia daje efekty – stwarzaj przyjemną
atmosferę.

McGinnis zaproponował 12 zasad wydobywania z ludzi tego, co w nich najlepsze:
1)

od ludzi, którymi kierujesz, oczekuj tego, co najlepsze,

2)

zauważaj potrzeby drugiego człowieka,

3)

wysoko ustawiaj poprzeczkę doskonałości,

4)

stwórz środowisko, w którym niepowodzenie nie oznacza przegranej,

5)

jeśli ktoś zdąża tam, gdzie ty – dołącz do niego,

6)

wykorzystuj wzorce, by zachęcać do sukcesu,

7)

okazuj uznanie i chwal osiągnięcia,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

8)

stosuj mieszankę wzmacniania pozytywnego i negatywnego,

9)

potrzebę współzawodnictwa wykorzystuj w sposób umiarkowany,

10)

nagradzaj współpracę,

11)

pozwalaj by w grupie zdarzały się burze,

12)

staraj się własną motywację utrzymywać na wysokim poziomie [ 9. s.9].

Uprawnienia ratownika do nauczania pierwszej pomocy

Ustawa o Państwowym Ratownictwie Medycznym z dnia 8 września 2006 roku odwołuje

się do podstawy programowej, uwzględniającej edukację w zakresie udzielania pierwszej
pomocy i stwierdza, że zajęcia edukacyjne w zakresie udzielania pierwszej pomocy
realizowane są z udziałem lekarzy systemu, pielęgniarek systemu i ratowników medycznych.
Każdy nauczający pierwszej pomocy powinien kłaść duży nacisk na umiejętność
motywowania swoich odbiorców.

Argumenty, których można użyć, aby zmotywować społeczeństwo do zdobywania
wiedzy z zakresu udzielania pierwszej pomocy:
1.

Przedstawić odbiorcom statystyki dotyczące urazów.
W 2005 roku zginęły na polskich drogach 5444 osoby, z czego rannych pozostało 61191

osób. Od 50–62% zgonów związanych z urazami następuje w fazie przedszpitalnej, z czego
78% to zgony podczas oczekiwania na przyjazd karetki pogotowia . Istotnym elementem są
tak zwane zgony do uniknięcia stanowiące ok. 30% ogółu zgonów. [17 s. 95 ]

Analizy wypadków wśród dzieci oraz uczniów w placówkach oświatowych wykazały, że

te ostatnie należą do najczęstszych i najcięższych (150.000 w ciągu jednego roku szkolnego).
Szkoła jest miejscem dziecięcej aktywności, zatem traktowanie z powagą edukacji ma
ogromne znaczenie dla bezpieczeństwa, chociażby ze względu na obniżenie statystyki
dotyczącej urazów.

Analizując wskaźnik śmiertelności okołourazowej dochodzimy do wniosku, ze jest on

nadal wysoki w porównaniu z krajami Unii Europejskiej .

Według najnowszych danych statystycznych, choroba serca jest najczęstszą przyczyną

zgonów na świecie, w 60% jest nagłe zatrzymanie krążenia. W Europie rocznie dochodzi do
700 000 nagłych zatrzymań krążenia z przyczyn kardiologicznych, w Polsce rocznie umiera
ok. 100 000 osób z powodu zawału. Podjęcie resuscytacji krążeniowo oddechowej przez
ś

wiadków zdarzenia jest kluczowym działaniem przed przyjazdem karetki pogotowia.

Wczesne podjęcie resuscytacji i wykonanie defibrylacji w ciągu 1–2 minut skutkuje
przeżywalnością powyżej 60%.

2.

Zinterpretować badania dotyczące stanu wiedzy społeczeństwa polskiego na temat
udzielania pierwszej pomocy.
Kształcenie w zakresie udzielania pierwszej pomocy w Polce, rozpoczyna się w szkole

podstawowej, w klasach –III jako kształcenie zintegrowane. W klasach IV–VI jako ścieżki
edukacyjne. Etap edukacyjny gimnazjum wprowadza kilka ścieżek edukacyjnych, między
innymi obejmujących zagadnienia ratownicze. W szkołach ponadgimnazjalnych, na
zagadnienia pierwszej pomocy przeznaczone jest 27 godzin w stosunku do 39 na pozostałe
zagadnienia w ramach przedmiotu: Przysposobienie obronne.

Łącznie zagadnienia dotyczące pierwszej pomocy obejmują 104 godziny lekcyjne

w ciągu 11 lat nauki.

Jest również bardzo wiele organizacji pozarządowych wspierających instytucje

państwowe w podejmowaniu takich działań. Dzieląc je według rodzaju udzielanej pomocy
wyróżniamy między innymi:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

−

organizacje stricte ratownicze (GOPR, TOPR, WOPR, OSP, PMM),

−

organizacje ratowniczo-wychowawcze (PCK, ZHP, ZHR),

−

organizacje hobbistyczne jak: Automobilklub, PL CB Radio, Aeroklub Polski,

−

organizacje humanitarne (PAH, Caritas, PM), wolontariat, zajmują się niesieniem
pomocy, działalność edukacyjna jest tutaj na drugim planie.
Mimo tak zorganizowanej edukacji w zakresie udzielania pierwszej pomocy obserwuje

się niedostatek działań edukacyjnych. Szczególnie widoczne jest to w opiniach badanych,
którzy argumentują nie podejmowanie lub zaniechanie pomocy, brakiem wiedzy
i umiejętności, bądź obawą o spowodowanie większych urazów.

Pierwsze w Polsce badania dotyczące przygotowania społeczeństwa do udzielania

pierwszej pomocy przeprowadzone zostały w Łodzi przez A. Rasmusa w 1997 roku,
a następnie powtórzone w 2003 roku. Wykazały one niewystarczający stan wiedzy Polaków
w zakresie udzielania pomocy ratującej życie. W wielu innych publikacjach przygotowanie
społeczeństwa polskiego oceniane jest również negatywnie [2. s. 255–263]

Potwierdzają to inne badania dotyczące znajomości tej tematyki w służbach publicznych.

Dotyczy to szczególnie kierowców, będących często świadkami wypadków drogowych,
którzy wzywając pomoc uruchamiają łańcuch przeżycia. Jeżeli w tym czasie świadek
zdarzenia nie podejmie czynności resuscytacyjnych, szanse osoby poszkodowanej na
przeżycie są znikome.

3.

Określić szanse na przeżycie poszkodowanego w zależności od czasu udzielenia
pierwszej pomocy.
Jest to również bardzo ważne w kontekście Ustawy o Państwowym Ratownictwie

Medycznym, która precyzuje czas dojazdu karetki pogotowia do osoby poszkodowanej do
8 min na terenie miasta i 15 min poza nim – średni czas dojazdu 20 minut). Funkcje kory
mózgowej ustają po około 4–6 min po zatrzymaniu krążenia. Sukcesy ratownictwa
przedszpitalnego w dużej mierze zależą od działań, jakie podejmuje świadek zdarzenia. Tak
więc, czas i świadek zdarzenia odgrywają tutaj bardzo ważną rolę, rolę wyznacznika nie tylko
ż

ycia, ale jego jakości w okresie poresuscytacyjnym [18. Art. 24].

4.

Przedstawić aspekty prawne udzielania pierwszej pomocy

Udzielanie pierwszej pomocy regulowane jest w Polsce przez kilka aktów prawnych:

−

Art. 162 Kodeksu Karnego, zobowiązujący wszystkich obywateli do udzielania pierwszej
pomocy.

−

Ustawa o Państwowym Ratownictwie Medycznym z dnia 8 września 2006 roku: art. 4.
obliguje każdego świadka zdarzenia o niezwłocznym powiadomieniu o nim służb
ratunkowych.

−

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie
ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, zobowiązujące pracodawców do
udostępnienia pracownikom instrukcji udzielania pierwszej pomocy oraz szczegółowo
określając zasady funkcjonowania zakładowego systemu pierwszej pomocy.

−

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w
sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach,
zobowiązuje nauczycieli zarówno do udzielania pierwszej pomocy jak i zdobywania
wiedzy z tego zakresu.

−

Rozdział 5 Art. 44. Kodeksu drogowego nakłada na kierującego pojazdem obowiązek
udzielenia pomocy ofiarom wypadku oraz wezwaniu policji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

−

Art. 93 Kodeksu Wykroczeń informuje o tym, że kierowca w przypadku nie udzielenia
pomocy podlega karze aresztu lub grzywny.

4.1.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.

Jakie, przygotowanie powinien mieć nauczyciel?

2.

Jakie dodatkowe aspekty podejmuje S. Palka w zakresie przygotowania nauczyciela?

3.

Jak zinterpretujesz cytat: „... w rękach wychowawcy słowo ma tak potężną moc, jak
instrument muzyczny w ręku muzyka…?

4.

Jakie cechy osobowości powinny charakteryzować dobrego nauczyciela?

5.

Jakie znasz reguły motywowania ucznia?

6.

Jak zinterpretujesz każdą z 12 zasad McGinnisa?

7.

Kiedy ratownik medyczny może prowadzić zajęcia edukacyjne z zakresu udzielania
pierwszej pomocy?

8.

Jakie są statystyki dotyczące urazów?

9.

Jak oceniany jest stan wiedzy społeczeństwa polskiego na temat umiejętności udzielania
pierwszej pomocy?

10.

Jakie warunki muszą być spełnione, by szanse poszkodowanego, na przeżycie były
większe?

11.

Jakie przepisy prawne regulują kwestie związane z udzielaniem pierwszej pomocy?

4.1.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

W oparciu o ustawę z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym

określ, kto może prowadzić szkolenie/kursy z zakresu udzielania pierwszej pomocy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

odszukać w ustawie odpowiedni artykuł,

2)

dokonać analizy tekstu,

3)

zapisać uzyskane informacje,

4)

przedstawić je na forum grupy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

ustawa o Państwowym Ratownictwie Medycznym,

−

papier formatu A4,

−

ołówek lub pióro,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 2

Określ cechy psychofizyczne jakimi powinien dysponować ratownik medyczny pełniący

rolę nauczyciela, w oparciu o analizę prezentowanych zdjęć, ilustracji. Wybierz 10 Twoim
zdaniem najważniejszych cech. Uzasadnij swój wybór.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

odszukać w materiałach dydaktycznych fragment opisujący wymagania stawiane
ratownikowi – instruktorowi,

2)

przeanalizować sytuacje szkolne, w których podobał ci się nauczyciel jako pedagog,

3)

przyjrzeć się ilustracjom, niech wyobraźnia da ci podpowiedź,

4)

sporządzić listę 10 cech,

5)

przedstawić argumenty optujące za tym wyborem na forum grupy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

papier formatu A4,

−

ołówek lub pióro,

−

ilustracje przedstawiające ludzi w różnych sytuacjach (foto-język)

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 3

Wybierz (wylosuj) jedną z 12 zasad wydobywania z ludzi tego, co najlepsze,

wg McGinnisa i wyjaśnij jak rozumiesz jej przesłanie, podaj stosowne przykłady.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

odszukać w poradniku 12 zasad,

2)

przeanalizować treść wybranej zasady,

3)

przygotować wyjaśnienie poparte przykładem,

4)

przedyskutować z kolegą argumenty,

5)

zaprezentować swoje stanowisko na forum grupy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

papier formatu A4,

−

długopis,

−

poradnik dla ucznia lub tekst z 12 zasadami,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 4

Przedstaw argumenty motywujące gimnazjalistę/licealistę do uczenia się udzielania

pierwszej pomocy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

odszukać w poradniku odpowiedni fragment tekstu,

2)

dokonać analizy zawartych w nim propozycji dotyczących motywowania ludzi,

3)

przemyśleć doświadczenia własne w tym zakresie,

4)

sporządzić listę argumentów,

5)

przedstawić swoje racje grupie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

papier formatu A4,

−

długopis lub ołówek,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

4.2.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1)

omówić pedagogiczne kompetencje nauczyciela?

2)

wyjaśnić zakres przygotowania nauczyciela według S. Palki?

3)

przeanalizować

cechy

osobowości

charakteryzujące

dobrego

nauczyciela?

4)

wyjaśnić reguły motywowania ucznia?

5)

zinterpretować każdą z 12 zasad McGinnisa?

6)

wyjaśnić, kiedy ratownik medyczny może prowadzić zajęcia

edukacyjne z zakresu udzielania pierwszej pomocy?

7)

przeanalizować statystyki dotyczące urazów?

8)

ocenić stan wiedzy społeczeństwa polskiego na temat udzielania

pierwszej pomocy?

9)

omówić warunki, które zwiększają szanse poszkodowanego na

przeżycie?

10)

zinterpretować przepisy prawne, regulujące kwestie związane

z udzielaniem pierwszej pomocy?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

4.2. Projektowanie zajęć dydaktycznych

4.2.1.

Materiał nauczania

W pakiecie: „Przygotowanie do prowadzenia zajęć z zakresu pierwszej pomocy”,

dowiedziałeś się, że:

Ewaluacja jako proces diagnozująco-oceniający zawiera pomiar, osąd, decyzję. Dzieli się

na ewaluację wewnętrzną i zewnętrzną. Ewaluacja zewnętrzna jest prowadzona przez
specjalistów z zewnątrz, tak zwanych ewaluatorów.

Ewaluacja wewnętrzna zwana autoewaluacją, polega na tym, ze nauczyciel sam, ocenia

stopień osiągnięcia celów kształcenia. Metody tej ewaluacji są różne w zależności od etapu
jakiego dotyczy i zadania jakie chcemy ocenić.

Tabela. 1. Metody ewaluacji wewnętrznej [12. s. 287]

Etapy

ewaluacji

Zadanie ewaluacji

Metoda badawcza

Metoda nieformalna

Początek kursu

Ustalenie

potrzeb

uczniów

Pomiar dydaktyczny
Ankieta
Wywiad

Pogadanka sprawdzająca
Rozmowa
Dyskusja

W toku kursu

Ocena przebiegu zajęć

Obserwacja
Pomiar dydaktyczny
Analiza dokumentacji

Notatki, nagrania wideo
Teczki prac uczniów
Prowadzenie dziennika

Koniec kursu

Ocena osiągnięć uczniów

Pomiar dydaktyczny
Pomiar postaw

Egzamin końcowy
Opinie uczniów o kursie

Po czasie

Ocena wartości kursu

Analiza dokumentacji
Wywiad

Losy absolwentów
Rozmowy indywidualne

Staraj się wdrożyć wszystkie etapy ewaluacji. Przed rozpoczęciem zajęć powinieneś:
1.

Zdiagnozować potrzeby w zakresie nauczania pierwszej pomocy.

W tym celu:

−

umów się na rozmowę z osobami kompetentnymi: w szkole z dyrektorem, nauczycielem
PO, w Straży Pożarnej z oficerem operacyjnym odpowiedzialnym za szkolenia, itp.
Przygotowując się do tej rozmowy pamiętaj, że: Twoje pytania powinny dotyczyć spraw
ważnych, być jasno i jednoznacznie sformułowane, nie powinny sugerować odpowiedzi.
Opracowany wcześniej zestaw pytań czyli kwestionariusz wywiadu, będzie Ci pomocny
w trakcie rozmowy. Możesz również wykorzystać badanie ankietowe,

−

przygotuj kwestionariusz ankiety. Jest to kolejna metoda zbierania informacji czyli
badanie ankietowe, polega na zbieraniu danych przez pytanie wybranych osób za
pośrednictwem drukowanej listy pytań zwanej kwestionariuszem ankiety. Jest to metoda
pozwalająca na uzyskanie w krótkim czasie danych od dużej liczby respondentów.
Musisz zadbać również o poprawność formułowania pytań, dotyczących tylko badanego
zagadnienia. Pytania te nie powinny zawierać sugestii odpowiedzi,

−

zbadaj potrzeby określonej grupy odbiorców posługując się ankietą, testem lub kartą
samooceny uczestnika przyszłych zajęć [patrz tabela 2],

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

Tabela. 2. Przykład fragmentu karty samooceny udzielania pierwszej pomocy [opracowanie własne]*

Numer

zadania

Potrafię:

tak

nie

1

Udzielić pierwszej pomocy osobie, która zemdlała.

2

Zatamować krwawienie z rany na kończynie górnej
u poszkodowanego przytomnego.

3

Udzielić pierwszej pomocy w przypadku ciała
obcego w drogach oddechowych.

4

Zapobiegać pogłębianiu się wstrząsu.

5

Postępować w przypadku ataku serca.

6

Ocenić stan przytomności.

7

Ułożyć poszkodowanego w pozycji bezpiecznej.

8

Wezwać pomoc.

9

Udrożnić drogi oddechowe.

10

Sprawdzić czy poszkodowany oddycha.

11

Wykonać oddechy ratownicze.

12

Wykonać masaż serca.

* zaznacz właściwe znakiem X

−

oceń warunki technodydaktyczne, w których odbywać się będzie szkolenie. Sprawdź
wielkość sali dostępność rzutnika, tablicy, materacy. Pomyśl, jak możesz tę przestrzeń
dostosować. Nawet stare ławki da się ustawić tak, by spełniały nasze wymagania.
Korzystnym ustawieniem jest litera „ U”, pomieszczenie powinno być jednak stosunkowo
duże, aby uczniowie mogli się przemieszczać. Można poprosić uczniów aby usiedli po
wewnętrznej stronie litery „U”, łatwo wtedy prowadzić dyskusje i obserwować pokaz, jak
również uczestniczyć w ćwiczeniach.

Rys. 2. Zorganizowanie przestrzeni dydaktycznej. Ustawienie w kształcie litery „U”

2.

W oparciu o diagnozę opracuj:

−

plan dydaktyczny cyklu zajęć lub dokonaj modyfikacji już istniejącego, korzystając
z wzoru (patrz tabela 3),

−

przygotuj potrzebne konspekty lub scenariusze do wszystkich planowanych zajęć (patrz
tabela 4),

−

dobierz odpowiednie środki dydaktyczne,

−

zmodyfikuj narzędzia pomiaru.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

Tabela. 3. Fragment planu dydaktycznego w zakresie nauczania pierwszej pomocy dla uczniów LO – 16 godzin.

M

et

o

d

y

o

ce

n

ia

n

ia

A

k

ty

w

n

o

ść

u

cz

n

ió

w

A

k

ty

w

n

o

ść

u

cz

n

ió

w

O

ce

n

a

za

w

y

k

o

n

an

ie

zd

an

ia

U

d

zi

el

en

ie

in

fo

rm

ac

ji

zw

ro

tn

ej

.

K

o

ń

co

w

a

o

ce

n

a

M

a

te

ri

a

ły

i

śr

o

d

k

i

d

y

d

a

k

ty

cz

n

e

F

o

li

o

g

ra

m

y

P

la

n

sz

e

S

ce

n

ar

iu

sz

e

zd

ar

ze

ń

K

o

m

p

u

te

r

-

p

ro

g

ra

m

P

o

w

er

P

o

in

t

F

an

to

m

M

o

d

el

ap

te

cz

k

i

T

es

t

K

ry

te

ri

a

o

ce

n

y

S

tr

a

te

g

ia

n

a

u

cz

a

n

ia

W

y

k

ła

d

i

n

te

ra

k

ty

w

n

y

P

o

g

ad

an

k

a

G

ry

d

y

d

ak

ty

cz

n

e

F

il

m

P

re

ze

n

ta

cj

a

m

u

lt

im

ed

ia

ln

a

P

o

k

az

Ć

w

ic

ze

n

ia

Ć

w

ic

ze

n

ia

T

es

t

o

si

ą

g

n

ię

ć

sz

k

o

ln

y

ch

C

za

s

re

a

li

za

cj

i

m

in

u

ty

4

5

4

5

4

5

C

el

e

sz

cz

eg

ó

ło

w

e

U

cz

eń

p

o

tr

a

fi

−

U

za

sa

d

n

ić

zn

ac

ze

n

ie

p

o

sz

cz

eg

ó

ln

y

ch

o

g

n

iw

ła

ń

cu

ch

a

p

rz

e

ż

y

ci

a

−

S

ch

ar

ak

te

ry

zo

w

a

ć

za

sa

d

y

fu

n

k

cj

o

n

o

w

an

ia

sy

st

em

u

P

a

ń

st

w

o

w

eg

o

R

at

o

w

n

ic

tw

a

M

ed

y

cz

n

eg

o

−

U

za

sa

d

n

ić

is

to

tn

ą

ro

lę

o

so

b

y

u

d

zi

el

aj

ą

ce

j

p

ie

rw

sz

ej

p

o

m

o

cy

−

W

ez

w

a

ć

p

o

m

o

c

P

rz

ea

n

al

iz

o

w

a

ć

z

as

ad

y

b

ez

p

ie

cz

e

ń

st

w

a

ra

tu

ją

ce

g

o

i

r

at

o

w

an

eg

o

−

O

ce

n

ić

m

ie

js

ce

z

d

ar

ze

n

ia

−

O

k

re

śl

ić

sp

o

só

b

o

ce

n

y

św

ia

d

o

m

o

śc

i

p

o

sz

k

o

d

o

w

an

eg

o

–

s

k

al

a

A

V

P

U

−

O

ce

n

ić

d

ro

ż

n

o

ść

d

ró

g

o

d

d

ec

h

o

w

y

ch

−

O

ce

n

ić

o

d

d

ec

h

−

W

y

b

ra

ć

s

p

o

só

b

e

w

ak

u

ac

ji

z

s

am

o

ch

o

d

u

−

U

ło

ż

y

ć

n

ie

p

rz

y

to

m

n

eg

o

w

p

o

zy

cj

i

−

b

ez

p

ie

cz

n

ej

−

Z

ap

la

n

o

w

a

ć

d

zi

ał

an

ia

z

ap

o

b

ie

g

aj

ą

ce

h

ip

o

te

rm

ii

i

d

o

d

at

k

o

w

y

m

u

ra

zo

m

−

U

d

zi

el

ić

p

o

m

o

cy

p

sy

ch

o

lo

g

ic

zn

ej

św

ia

d

k

o

m

i

u

cz

es

tn

ik

o

m

z

d

ar

ze

ń

−

U

za

sa

d

n

ić

k

o

n

ie

cz

n

o

ść

p

o

si

ad

an

ia

ap

te

cz

k

i

w

s

am

o

ch

o

d

zi

e

−

N

ap

is

a

ć

s

p

ra

w

d

zi

an

t

eo

re

ty

cz

n

y

−

W

y

k

o

n

a

ć

w

y

lo

so

w

an

e

zd

an

ie

−

D

o

k

o

n

a

ć

s

am

o

o

ce

n

y

C

el

o

g

ó

ln

y

U

cz

eń

p

o

tr

a

fi

P

rz

ea

n

al

iz

o

w

a

ć

p

o

d

st

aw

o

w

e

za

sa

d

y

u

d

zi

el

an

ia

p

ie

rw

sz

ej

p

o

m

o

cy

O

k

re

śl

ić

z

as

ad

y

o

ce

n

y

p

o

sz

k

o

d

o

w

an

eg

o

.

Z

ap

la

n

o

w

a

ć

p

o

st

ę

p

o

w

an

ie

n

a

m

ie

js

cu

zd

ar

ze

n

ia

.

D

o

k

o

n

a

ć

k

o

ń

co

w

ej

ew

al

u

ac

ji

z

aj

ę

ć

T

em

a

t

P

o

d

st

aw

o

w

e

za

sa

d

y

u

d

zi

el

an

ia

p

ie

rw

sz

ej

p

o

m

o

cy

Z

as

ad

y

o

ce

n

y

o

so

b

y

p

o

sz

k

o

d

o

w

an

ej

.

P

o

st

ę

p

o

w

an

ie

n

a

m

ie

js

cu

zd

ar

ze

n

ia

K

o

ń

co

w

a

ew

al

u

ac

ja

z

aj

ę

ć

L

p

.

1

2

..

.

1

6

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

Opracowując konspekt musisz uwzględnić wiek uczniów, treści, style komunikowania się,
style uczenia się, (nie z każdym można tak samo pracować, bardzo ważna jest umiejętność
dostosowania własnego stylu komunikowania się do osób, z którymi nawiązujemy kontakt.
Modyfikując konspekt możesz skorzystać z wzoru zamieszczonego poniżej.

Plan metodyczny zajęć dydaktycznych – KONSPEKT

Szkoła, klasa
Przedmiot
Czas trwania zajęć: 45 min

Temat: Pierwsza pomoc w przypadku omdlenia

Warunki wstępne: uczeń powinien znać:

−

zasady bezpieczeństwa ratującego i ratowanego,

−

sposób oceny poszkodowanego,

−

sposób postępowania z nieprzytomnym, prawidłowo oddychającym.

Cel ogólny: Po zrealizowanych zajęciach uczeń potrafi udzielić pierwszej pomocy

w przypadku omdlenia.

Cele szczegółowe:
1)

wyjaśnić istotę omdlenia,

2)

określić objawy sugerujące wystąpienie omdlenia,

3)

udzielić pierwszej pomocy w przypadku wystąpienia omdlenia,

4)

ułożyć osobę, która zemdlała w pozycji czterokończynowej,

5)

uzasadnić konieczność monitorowania funkcji życiowych w przypadku omdlenia,

6)

uwrażliwić na konieczność udzielenia pierwszej pomocy w przypadku omdlenia.

Metody nauczania:

−

wykład konwersatoryjny,

−

pogadanka,

−

dyskusja dydaktyczna,

−

pokaz z instruktażem,

−

ć

wiczenia praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

Foliogramy:

−

Nr 1: definicja omdlenia; objawy omdlenia,

−

Nr 2: postępowanie w omdleniu.

Literatura:

1.

Pierwsza pomoc w stanach zagrożenia życia. (red.) W. Jurczyk, A. Łakomy, Kraków
2006

2.

Szlosek F.: Wstęp do dydaktyki przedmiotów zawodowych. ITE, Radom 2002

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

Tabela. 4. Konspekt omdlenie [opracowanie własne]

M

et

o

d

y

o

ce

n

y

A

k

ty

w

n

o

ść

u

cz

n

ió

w

A

k

ty

w

n

o

ść

u

cz

n

ió

w

O

ce

n

a

za

d

a

ń

p

ra

k

ty

cz

n

y

ch

O

ce

n

a

za

d

a

ń

p

ra

k

ty

cz

n

y

ch

M

at

er

ia

ły

i ś

ro

d

k

i

d

yd

ak

ty

cz

n

e

F

o

li

o

g

ra

m

n

r

1

F

o

li

o

g

ra

m

n

r

1

F

o

li

o

g

ra

m

n

r

2

P

o

zo

ra

n

t

S

tr

a

te

g

ia

n

a

u

cz

a

n

ia

W

y

k

ła

d

k

o

n

w

er

sa

to

ry

jn

y

W

y

k

ła

d

k

o

n

w

er

sa

to

ry

jn

y

P

o

k

az

z

in

st

ru

k

ta

ż

em

Ć

w

ic

ze

n

ia

p

ra

k

ty

cz

n

e

P

o

g

ad

an

k

a

P

o

k

az

z

in

st

ru

k

ta

ż

em

.

Ć

w

ic

ze

n

ia

p

ra

k

ty

cz

n

e

T

re

ść

i

U

cz

n

io

w

ie

p

o

d

aj

ą

p

rz

y

k

ła

d

y

o

m

d

le

ń

,

z

k

tó

ry

m

i

sp

o

tk

al

i

si

ę

w

ż

y

ci

u

c

o

d

zi

en

n

y

m

.

Is

to

ta

o

m

d

le

n

ia

:

O

m

d

le

n

ie

–

t

o

k

ró

tk

o

tr

w

ał

a,

p

rz

em

ij

aj

ą

ca

u

tr

at

a

p

rz

y

to

m

n

o

śc

i

sp

o

w

o

d

o

w

an

a

n

ag

ły

m

ro

zs

ze

rz

en

ie

m

n

ac

zy

ń

,

w

w

y

n

ik

u

t

eg

o

z

m

n

ie

js

za

s

ię

n

ap

ły

w

k

rw

i

d

o

m

ó

zg

u

i

d

o

ch

o

d

zi

d

o

je

g

o

n

ie

d

o

k

rw

ie

n

ia

.

P

rz

y

cz

y

n

y

:

–

si

ln

e

n

eg

at

y

w

n

e

b

o

d

ź

ce

;

w

id

o

k

k

rw

i,

s

il

n

y

l

ę

k

n

ie

p

o

m

y

śl

n

a

w

ia

d

o

m

o

ść

,

n

ie

p

rz

y

je

m

n

e

za

p

ac

h

y

,

b

ó

l.

T

y

p

o

w

e

o

b

ja

w

y

p

o

p

rz

ed

za

ją

ce

o

m

d

le

n

ie

:

–

o

sł

ab

ie

n

ie

,

–

m

ro

cz

k

i

p

rz

ed

o

cz

am

i,

–

sz

u

m

y

w

u

sz

ac

h

,

–

b

la

d

a,

s

p

o

co

n

a

sk

ó

ra

.

U

tr

ac

ie

p

rz

y

to

m

n

o

śc

i

n

aj

cz

ę

śc

ie

j

to

w

ar

zy

sz

y

u

p

ad

ek

p

o

sz

k

o

d

o

w

an

eg

o

,

k

tó

ry

m

o

ż

e

b

y

ć

p

rz

y

cz

y

n

ą

u

ra

zó

w

w

p

rz

y

p

ad

k

u

u

d

er

ze

n

ia

o

p

rz

ed

m

io

ty

z

n

aj

d

u

ją

ce

s

ię

w

o

to

cz

en

iu

P

o

st

ę

p

o

w

an

ie

:

1

.

U

ło

ż

en

ie

p

o

sz

k

o

d

o

w

an

eg

o

n

a

p

le

ca

ch

2

.

Z

as

to

so

w

an

ie

p

o

zy

cj

i

cz

te

ro

-k

o

ń

cz

y

n

o

w

ej

tz

n

.

u

n

ie

si

en

ie

je

d

n

o

cz

e

śn

ie

k

o

ń

cz

y

n

d

o

ln

y

ch

i

g

ó

rn

y

ch

.

3

.

Z

ap

ew

n

ie

n

ie

d

o

st

ę

p

u

ś

w

ie

ż

eg

o

p

o

w

ie

tr

za

.

4

.

R

o

zl

u

ź

n

ie

n

ie

k

ra

w

at

a,

k

o

łn

ie

rz

y

k

a.

5

.

D

o

m

o

m

en

tu

p

o

w

ro

tu

p

rz

y

to

m

n

o

śc

i

k

o

n

tr

o

la

p

o

d

st

aw

o

w

y

ch

p

ar

am

et

ró

w

ż

y

ci

o

w

y

ch

.

Je

ż

el

i

p

o

sz

k

o

d

o

w

an

y

p

o

k

il

k

u

m

in

u

ta

ch

n

ie

o

d

zy

sk

a

św

ia

d

o

m

o

śc

i

–

w

ez

w

an

ie

p

o

g

o

to

w

ia

.

P

o

zy

cj

a

cz

te

ro

-k

o

ń

cz

y

n

o

w

a

za

st

o

so

w

an

a

w

p

rz

y

p

ad

k

u

o

m

d

le

n

ia

m

a

za

z

ad

an

ie

p

o

p

ra

w

ę

p

er

fu

zj

i

m

ó

zg

o

w

ej

p

o

p

rz

ez

z

w

ię

k

sz

en

ie

p

o

w

ro

tu

k

rw

i

ż

y

ln

ej

d

o

s

er

ca

.

U

ło

ż

en

ie

p

o

sz

k

o

d

o

w

an

eg

o

w

p

o

zy

cj

i

cz

te

ro

-k

o

ń

cz

y

n

o

w

ej

p

o

le

g

a

n

a

u

n

ie

si

en

iu

j

ed

n

o

cz

e

śn

ie

k

o

ń

cz

y

n

d

o

ln

y

ch

i

g

ó

rn

y

ch

.

K

o

b

ie

tę

w

z

aa

w

an

so

w

an

ej

c

ią

ż

y

n

al

e

ż

y

u

ło

ż

y

ć

n

a

le

w

y

m

b

o

k

u

l

u

b

n

al

e

ż

y

p

o

d

ło

ż

y

ć

p

o

d

u

sz

k

ę

p

o

d

p

ra

w

y

b

o

k

,

ew

en

tu

al

n

ie

p

rz

y

su

n

ą

ć

m

ac

ic

ę

ci

ę

ż

ar

n

ą

n

a

st

ro

n

ę

l

ew

ą

.

C

el

e

sz

cz

eg

ó

ło

w

e

1

.

W

y

ja

śn

ić

is

to

tę

o

m

d

le

n

ia

2

.

O

k

re

śl

ić

o

b

ja

w

y

su

g

er

u

ją

ce

w

y

st

ą

p

ie

n

ie

o

m

d

le

n

ia

3

.

U

d

zi

el

ić

p

ie

rw

sz

ej

p

o

m

o

cy

w

p

rz

y

p

ad

k

u

w

y

st

ą

p

ie

n

ia

o

m

d

le

n

ia

4

.

U

ło

ż

y

ć

o

so

b

ę

,

k

tó

ra

z

em

d

la

ła

w

p

o

zy

cj

i

cz

te

ro

-

k

o

ń

cz

y

n

o

w

ej

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

A

k

ty

w

n

o

ść

u

cz

n

ió

w

A

k

ty

w

n

o

ść

u

cz

n

ió

w

D

y

sk

u

sj

a

d

y

d

ak

ty

cz

n

a

P

o

g

ad

an

k

a

1

.

D

o

m

o

m

en

tu

p

o

w

ro

tu

p

rz

y

to

m

n

o

śc

i

n

al

e

ż

y

k

o

n

tr

o

lo

w

a

ć

p

o

d

st

aw

o

w

e

p

ar

am

et

ry

ż

y

ci

o

w

e:

–

p

rz

y

to

m

n

o

ść

,

–

o

d

d

ec

h

,

–

tę

tn

o

-o

b

ec

n

e.

2

.

P

o

o

d

zy

sk

an

iu

p

rz

y

to

m

n

o

śc

i

n

al

e

ż

y

:

–

n

aw

ią

za

ć

k

o

n

ta

k

t

w

c

el

u

w

y

ja

śn

ie

n

ia

p

rz

y

cz

y

n

y

o

m

d

le

n

ia

,

–

st

o

p

n

io

w

o

p

io

n

iz

o

w

a

ć

p

o

sz

k

o

d

o

w

an

eg

o

–

o

d

p

ro

w

ad

zi

ć

p

o

sz

k

o

d

o

w

an

eg

o

d

o

d

o

m

u

l

u

b

o

d

d

a

ć

p

o

d

o

p

ie

k

ę

i

n

n

y

m

.

3

.

W

p

rz

y

p

ad

k

u

b

ra

k

u

p

o

w

ro

tu

ś

w

ia

d

o

m

o

śc

i

n

al

e

ż

y

:

–

u

ło

ż

y

ć

p

o

sz

k

o

d

o

w

an

eg

o

w

p

o

zy

cj

i

b

ez

p

ie

cz

n

ej

,

w

ez

w

a

ć

p

o

m

o

c,

–

k

o

n

tr

o

lo

w

a

ć

p

ar

am

et

ry

d

o

c

za

su

p

rz

y

ja

zd

u

k

ar

et

k

i.

1

.

N

ie

b

ez

p

ie

cz

e

ń

st

w

a

i

p

o

w

ik

ła

n

ia

b

ra

k

u

p

o

w

ro

tu

ś

w

ia

d

o

m

o

śc

i:

–

in

n

a

p

o

w

a

ż

n

a

p

rz

y

cz

y

n

a

u

tr

at

y

p

rz

y

to

m

n

o

śc

i,

–

u

ra

z

cz

as

zk

o

w

o

-m

ó

zg

o

w

y

d

o

k

tó

re

g

o

d

o

sz

ło

w

t

ra

k

ci

e

u

p

ad

k

u

w

t

y

ch

s

zc

ze

g

ó

ln

y

ch

p

rz

y

p

ad

k

ac

h

n

al

e

ż

y

p

am

ię

ta

ć

,

ż

e

n

ie

d

ro

ż

n

o

ść

g

ó

rn

y

ch

d

ró

g

o

d

d

ec

h

o

w

y

ch

s

p

o

w

o

d

o

w

an

a

o

p

ad

an

ie

m

j

ę

zy

k

a

i

n

ag

ło

śn

i

m

o

ż

e

b

y

ć

p

rz

y

cz

y

n

ą

n

ag

łe

g

o

z

at

rz

y

m

an

ia

k

rą

ż

en

ia

.

2

.

Z

as

ad

y

u

d

zi

el

an

ia

p

o

m

o

cy

p

o

sz

k

o

d

o

w

an

em

u

p

rz

y

o

m

d

le

n

iu

.

3

.

S

at

y

sf

ak

cj

a

u

ra

to

w

an

ia

ż

y

ci

a

lu

d

zk

ie

g

o

,

d

o

b

re

s

am

o

p

o

cz

u

ci

e.

4

.

K

ie

d

y

ś

sa

m

em

u

m

o

ż

n

a

si

ę

z

n

al

e

ź

ć

w

p

o

d

o

b

n

ej

s

y

tu

ac

ji

.

5

.

U

za

sa

d

n

ić

k

o

n

ie

cz

n

o

ść

m

o

n

it

o

ro

w

an

ia

fu

n

k

cj

i

ż

y

ci

o

w

y

ch

w

o

m

d

le

n

iu

6

.

U

w

ra

ż

li

w

ić

n

a

k

o

n

ie

cz

n

o

ść

u

d

zi

el

en

ia

p

ie

rw

sz

ej

p

o

m

o

cy

w

o

m

d

le

n

iu

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

Nauczanie jest ciągłym procesem. Aby nawiązać dobrą współpracę z grupą, nauczyć

określonych umiejętności i mieć satysfakcją ze wspólnych osiągnięć należy w przygotowaniu
się do zajęć uwzględnić.

−

Czas
Należy tak przygotować zajęcia, aby wypełnić zaplanowany czas. Mając zdolnych

uczniów, zmotywowanych, którzy szybko wykonują ćwiczenia, to może się zdarzyć, że
zostanie nam czasu pod koniec zajęć. Warto mieć przygotowane jedno ćwiczenie dodatkowo.
Zawsze możesz powtarzać umiejętności już opanowane, by uczniowie nabyli biegłości w ich
wykonywaniu.

−

Treść
Doświadczony nauczyciel może mieć treści ustrukturyzowane w najważniejsze

zagadnienia.
Początkującym zaleca się dokładny opis tematu, aby w razie konieczności móc do niego
zajrzeć.

−

Materiały

Zgromadzenie wszystkich potrzebnych materiałów wpływa na przebieg zajęć i ich jakość.

−

Ubiór
Estetyczny, schludny wygląd nauczyciela ma znaczenie w odbiorze zajęć. Należy

pamiętać jakie zajęcia prowadzimy, do zajęć interaktywnych, ćwiczeń z pokazem, strój
nauczyciela nie może krepować ruchów.

−

Komunikacja niewerbalna (brzmienie głosu, gesty, postawa, wyraz twarzy, kontakt
wzrokowy).

Prowadząc zajęcia możesz mieć problem z utrzymaniem dyscypliny. Ułatwią Ci to już

same metody aktywizujące, gdzie uczeń jest aktywny i zainteresowany, powinieneś pamiętać
o kilku wskazówkach:

−

ustal reguły na początku spotkania (przypominaj o przestrzeganiu zasad)

−

słuchaj uważnie,

−

daj sygnał pozawerbalny (zbliż się do grupy rozmawiającej, dołóż palec do ust itp.),

−

wykorzystuj poczucie humoru ( czyń to z rozwagą, unikaj sarkazmu),

−

staraj się porozumieć bezpośrednio z kłopotliwym uczniem,

−

zmieniaj schemat udziału w zajęciach,

−

omawiaj bardzo negatywne zachowania na osobności (będąc sam na sam z uczniem
stanowczo zażądaj zmiany zachowania),

−

nie wiń siebie za napotkane trudności [16. s. 48–50].

Pamiętaj o kolejnym etapie ewaluacji i oceniaj na bieżąco postępy uczniów. Możesz

posłużyć się obserwacją zadań dydaktycznych lub wykonać pomiar dydaktyczny. Na koniec
zajęć oceń osiągnięcia uczniów. Wykorzystaj do tego celu wcześniej przygotowane narzędzia
pomiaru dydaktycznego, w których powinieneś uwzględnić:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

Tabela. 5. Główne kryteria oceny działań praktycznych [opracowanie własne]

Kryteria

Oceniane właściwości

Jakość

Zgodność z obowiązującym algorytmem, poprawność dokładność
wykonanych działań, właściwy dobór materiałów i sprzętu.

Czas wykonania

Czas wykonania działań

.

Bezpieczeństwo

Bezpieczeństwo ratującego i ratowanego.

Postawa

Postawę ucznia wobec zadania

.

Jeżeli masz takie możliwości, to przeprowadź ewaluację np. prowadząc rozmowę

z uczestnikami szkolenia i uzyskując od nich informacje, które pozwolą Ci udoskonalić swój
warsztat pracy.

Jeżeli chcesz mieć komplet konspektów powinieneś przestrzegać procedury ich

gromadzenia. Opracowany przez siebie starannie konspekt z wszystkimi załącznikami,
sprawdzony przez nauczyciela pod względem merytorycznym i metodycznym oraz
naniesionymi poprawkami po przeprowadzonych zajęciach w warunkach symulowanych,
skseruj lub nagraj na płytę, wyślij emailem do wszystkich osób z grupy. Załóż segregator
[patrz ćwiczenie 3].

4.2.3. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.

Jaka jest różnica pomiędzy ewaluacją zewnętrzną a wewnętrzną?

2.

Jakie znasz etapy ewaluacji?

3.

Jakie są zadania poszczególnych etapów ewaluacji?

4.

Jakie metody przypisane są do poszczególnych etapów ewaluacji?

5.

Jakie działania wchodzą w zakres diagnozowania potrzeb uczestników szkolenia?

6.

Jakim schematem posłużysz się opracowując plan dydaktyczny do cyklu zajęć?

7.

Jakie masz propozycje by optymalnie wykorzystać czas zajęć?

8.

Jakie widzisz możliwości działań nauczyciela w przypadku kłopotów z utrzymaniem
dyscypliny?

9.

Jakie są cele ewaluacji dokonywanej w toku zajęć, końcowej i odroczonej?

4.2.2. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Opracuj ankietę diagnozującą potrzeby określonej grupy, z zakresu umiejętności

udzielania pierwszej pomocy. Wskaż adresatów ankiety.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

odszukać w materiałach dydaktycznych odpowiedni rozdział dotyczący diagnozowania
potrzeb określonego środowiska,

2)

ustalić adresatów kwestionariusza ankiety,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

3)

opracować narzędzie diagnostyczne,

4)

zaprezentować grupie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

wzory ankiet,

−

komputer,

−

drukarka,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 2

Opracuj w tabeli zestaw podstawowych tematów, które powinny być realizowane

w nauczaniu pierwszej pomocy. Zaproponuj kolejność zajęć oraz minimalną liczbę godzin na
przeprowadzenie każdego z nich.

Lp.

TEMAT

Liczba godzin

Tabela do ćwiczenia 2.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

przypomnieć sobie umiejętności, które opanowałeś na zajęciach z zakresu udzielania
pierwszej pomocy,

2)

wybrać podstawowe, możliwe do opanowania przez każdego ucznia,

3)

wypełnić tabelę.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

tabela zawierająca liczbę porządkową, temat zajęć, liczbę godzin,

−

papier formatu A4,

−

długopis,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 3

Skompletuj zestaw konspektów do ustalonej tematyki zajęć.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

ustalić w grupie, do jakich tematów (1 lub 2) masz opracować konspekty,

2)

przeanalizować treści tych zagadnień,

3)

opracować konspekty,

4)

skonsultować konspekty z nauczycielem,

5)

powielić konspekty w liczbie zgodnej z ilością osób biorących udział w przedsięwzięciu,

6)

wymienić się konspektami z członkami grupy,

7)

założyć segregator, dodając stronę tytułową i spis treści.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

materiały piśmienne potrzebne do opracowania konspektu,

−

segregator z koszulkami,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 4

Opracuj w 3–4 osobowej grupie test wielokrotnego wyboru (WW), sprawdzający wiedzę

licealistów po zakończonych zajęciach, z zakresu udzielania pierwszej pomocy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

przeanalizować w materiałach dydaktycznych odpowiedni rozdział,

2)

wyłonić wszystkie elementy testu,

3)

opracować poszczególne części składowe,

4)

skonsultować opracowany test z nauczycielem,

5)

wydrukować po akceptacji.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

długopis, ołówek, papier formatu A4,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 5

Opracuj kartę obserwacji do oceny wykonania, wskazanego przez nauczyciela zadania

praktycznego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

przeanalizować w materiałach dydaktycznych odpowiedni fragment tekstu,

2)

wyłonić wszystkie elementy składowe,

3)

sporządzić kartę,

4)

skonsultować opracowany test z nauczycielem,

5)

wydrukować po akceptacji.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

materiały piśmienne,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

4.2.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1)

wyjaśnić różnice pomiędzy ewaluacją zewnętrzną a wewnętrzną?

2)

omówić etapy ewaluacji?

3)

scharakteryzować cele i zadania dla poszczególnych etapów ewaluacji?

4)

omówić jakimi metodami można dokonywać ewaluacji?

5)

wyliczyć działania wchodzące w zakres diagnozowania potrzeb

uczestników szkolenia?

6)

zaprezentować schemat pomocny przy opracowywaniu planu

dydaktycznego do cyklu zajęć?

7)

przedstawić propozycje dotyczące optymalnego wykorzystania czasu

zajęć?

8)

scharakteryzować działania nauczyciela w przypadku kłopotów

z utrzymaniem dyscypliny?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

4.3. Prowadzenie zajęć symulowanych

4.3.1.

Materiał nauczania

Po zapoznaniu się z materiałem nauczania z poprzednich rozdziałów oraz wykonaniu

zaproponowanych ćwiczeń jesteś już przygotowany do prowadzenia zajęć. Początkowo, będą
się one odbywały w warunkach pracowni dydaktyki, w otoczeniu znanych i przyjaznych Ci
osób. Zapoznaj się dokładnie z procedura i zasadami tych zajęć.

1.

Omówienie procedury i zasad prowadzenia zajęć w warunkach symulowanych:

−

z opracowanej wcześniej listy tematów wylosuj 1–2 w zależności od liczebności
grupy, ustal terminy prowadzenia zajęć przez wszystkich członków grupy, skorzystaj
z minimum dwukrotnej konsultacji z nauczycielem,

I konsultacja – określa merytoryczne ramy konspektu.
II konsultacja – większy akcent położony jest na stronę metodyczną, powinna się ona odbyć,
co najmniej na tydzień przed wyznaczonym terminem prowadzenia przez Ciebie zajęć.

−

przed lekcją przygotuj przestrzeń dydaktyczną, stanowiska, środki dydaktyczne itp.,

−

na początku lekcji zaprezentuj grupie swój konspekt, uzasadnij dobór metod,
ś

rodków, określ kim są odbiorcy by koledzy mogli wejść w rolę,

−

wyjdź z sali i wejdź jako instruktor! Prowadź zajęcia, pamiętając o tym, że Twoi
koledzy są w podwójnej roli, odbiorców i oceniających,

−

dokonaj samooceny po przeprowadzonych zajęciach według ustalonych kryteriów,

−

wysłuchaj oceny grupy i nauczyciela,

−

ustosunkuj się merytorycznie nie emocjonalnie,

−

ciesz się gdy dostałeś brawa, popraw to co należy poprawić.

2.

Omówienie kryteriów oceny zajęć (tabela 7).

−

przeanalizowanie wypracowanych kryteriów oceny zajęć – analiz poszczególnych
właściwości.

3.

Przeanalizuj zajęcia prowadzone przez starszego kolegę i spróbuj wdrożyć procedurę
oceny rozpoczynając od wypunktowania elementów pozytywnych.

4.

Teraz możesz już prowadzić samodzielnie zajęcia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

Tabela. 7. Kryteria do oceny ćwiczeń z dydaktyki ratownictwa [opracowanie własne]

PUNKTACJA

KRYTERIA

Poprawne

Wymaga

drobnych

poprawek

Wymaga

gruntownej

przebudowy

1.

Przygotowanie konspektu:

−

sformułowanie celu ogólnego,

−

sformułowanie celów szczegółowych,

−

konstrukcja planu zajęć.

2
2
2

1
1
1

0
0
0

2.

Przeprowadzenie zajęć:

−

przygotowanie przestrzeni dydaktycznej,

−

przedstawienie celów,

−

dobór i poprawność treści,

−

dobór i poprawność zastosowania strategii
nauczania,

−

jakość

i

wykorzystanie

ś

rodków

dydaktycznych,

−

dobór

i

zastosowanie

metody

oceny

osiągnięcia założonych celów,

−

przestrzeganie zasad nauczania.

2
2
2

2

2

2
2

1
1
1

1

1

1
1

0
0
0

0

0

0
0

3.

Samoocena wg powyższych kryteriów

2

1

0

4.

Elementy wykraczające poza program (literatura,
oryginalność środków dydaktycznych itp.)

2

-

-

Ogółem

24

11

0

OCENA:
celujący

23–24

bardzo dobry

20–22

dobry

17–19

dostateczny

13–16

dopuszczający

11–12

niedostateczny

0–10

4.3.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.

Jaka jest procedura i zasady prowadzenia zajęć w warunkach symulowanych?

2.

Jakie materiały przygotujesz na pierwszą konsultację?

3.

Jakie materiały przygotujesz do drugiej konsultacji?

4.

Jaką masz propozycje przygotowania przestrzeni dydaktycznej?

5.

Jakie są właściwości wypracowanych kryteriów oceny zajęć?

6.

Jakie kryteria uwzględniłeś dokonując oceny zajęć prowadzonych przez kolegę?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

4.3.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Opracuj w grupie kryteria do samooceny i oceny przez grupę zajęć, prowadzonych

w warunkach symulowanych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

odszukać w materiałach dydaktycznych przykładowe kryteria do oceny zajęć,

2)

przedyskutować kryteria w grupie,

3)

dokonać modyfikacji lub

4)

opracować nową wersję,

5)

przedstawić opracowanie na forum grupy,

6)

podać argumenty przemawiające za takim rozwiązaniem.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

papier formatu A4

−

długopis,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika

Ćwiczenie 2

W ustalonym z nauczycielem terminie, przeprowadź zajęcia, według wcześniej

przygotowanego

konspektu.

Posłuż

się

przygotowanymi

przez

siebie

ś

rodkami

dydaktycznymi. Po zajęciach dokonaj samooceny.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

skonsultować z nauczycielem swoją koncepcję przeprowadzenia zajęć (minimum
z tygodniowym wyprzedzeniem),

2)

dokonać poprawek, jeżeli zachodzi taka konieczność,

3)

przeprowadzić zajęcia,

4)

dokonać samooceny posługując się uprzednio opracowanymi kryteriami,

5)

przyjąć życzliwie zarówno pochwały jak i uwagi krytyczne.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

konspekt ucznia,

−

ś

rodki dydaktyczne wytworzone i zgromadzone przez ucznia.

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika

Ćwiczenie 3

Oceń obserwowane zajęcia posługując się wcześniej wypracowanymi kryteriami oceny.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

przeanalizować dokładnie kryteria do oceny zajęć,

2)

obserwować uważnie sposób prowadzenia zajęć przez kolegę,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

3)

zapisywać na bieżąco wszystkie merytoryczne i metodyczne uwagi,

4)

wysłuchać samooceny dokonanej przez prowadzącego,

5)

zabrać głos w dyskusji oceniającej, rozpoczynając od wypunktowania tego co Ci się
podobało, a następnie przedstaw propozycje co Twoim zdaniem można zrobić lepiej.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

kryteria do oceny zajęć,

−

kartka formatu A4, długopis,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

4.3.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1)

omówić procedurę prowadzenia zajęć w warunkach symulowanych?

2)

wymienić materiały potrzebne do pierwszej konsultacji?

3)

wymienić materiały potrzebne do drugiej konsultacji?

4)

przygotować właściwą przestrzeń dydaktyczną?

5)

scharakteryzować właściwości kryteriów oceny?

6)

zastosować kryteria oceny do zajęć prowadzonych przez starszego

kolegę?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

4.4. Prowadzenie zajęć w warunkach naturalnych

4.4.1. Materiał nauczania

Pozytywne doświadczenia i emocje, które towarzyszyły w trakcie prowadzenia zajęć

w pracowni dydaktyki dodały Ci skrzydeł i czujesz się gotowy do podjęcia nowych wyzwań.

Procedura prowadzenia zajęć w warunkach naturalnych:
1.

Wybierz w porozumieniu z nauczycielem kolegę do prowadzenia zajęć.

2.

Pozyskaj dane do nawiązania kontaktu we wskazanej placówce.

3.

Zdiagnozuj potrzeby grupy, w której będziesz prowadził zajęcia:

−

przeprowadź rozmowę z dyrektorem, nauczycielem PO, W-F,

−

ustal godziny zajęć i limit czasu na szkolenie,

−

przeprowadź ankietę diagnozującą poziom odbiorców,

−

oceń warunki techno-dydaktyczne,

−

ustal oczekiwania i potrzeby odbiorców.

4.

Zmodyfikuj programu szkolenia.

5.

Prowadź zajęcia zgodnie z ustalonym planem:

−

w trakcie zajęć zbieraj informacje do dyskusji podsumowującej,

−

sukcesywnie wypełniaj kartę zajęć według poniższego wzoru.

Tabela. 7. Karta prowadzonych zajęć

Nazwisko i imię ………………………………….nazwa szkoły……………………………..

KARTA PROWADZONYCH ZAJĘĆ

Lp.

Temat

Metoda

Ocena

Uwagi

6.

Dokonaj końcowej ewaluacji prowadzonych zajęć.

7.

Pamiętaj, że możesz liczyć na pomoc i opiekę ze strony nauczyciela, kierującego Cię
do placówki i tego, na którego lekcji prowadzisz zajęcia.

8.

Przygotuj się do dyskusji podsumowującej:

−

przedstaw problem i jego rozwiązanie,

−

zastanów się co Ci dało najwięcej satysfakcji,

−

jakie masz propozycje i wnioski.

9.

Weź udział w ustaleniu własnej oceny końcowej, na którą składa się:

−

samoocena,

−

ocena partnera,

−

oceny z karty przeprowadzonych zajęć,

−

oceny pohospitacyjne,

−

ocena nauczyciela dydaktyki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

4.4.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.

Jaka jest procedura prowadzenia zajęć w warunkach naturalnych?

2.

Jakie czynności wykonasz diagnozując potrzeby grupy, w której będziesz prowadził
zajęcia?

3.

Jakie narzędzia pomiaru dydaktycznego przewidujesz do końcowej ewaluacji?

4.

Jakie problemy merytoryczne i metodyczne wystąpiły podczas prowadzenia własnych
zajęć

5.

Jakie elementy uwzględniłeś przygotowując się do samooceny?

6.

Jakie przygotowałeś propozycje i wnioski po odbytych zajęciach?

4.4.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

W placówce, w której będziesz prowadził zajęcia z zakresu nauczania udzielania

pierwszej pomocy, zdiagnozuj potrzeby i warunki techno-dydaktyczne środowiska.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

przeczytać wnikliwie odpowiedni tekst w poradniku dla ucznia,

2)

skorzystać z wcześniej opracowanych pytań do różnych adresatów w placówce,

3)

skorygować pytania jeżeli zachodzi taka potrzeba,

4)

ustalić miejsce i czas spotkania,

5)

dokonać diagnozy,

6)

opracować wnioski.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

zestaw pytań,

−

materiały piśmienne.

Ćwiczenie 2

W oparciu o ustaloną diagnozę, zaplanuj cykl zajęć dla tej grupy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

przeanalizować w poradniku, treści dotyczące planowania zajęć,

2)

przejrzeć materiały własne dotyczące planowania, a wypracowane w ramach
wcześniejszych ćwiczeń,

3)

dokonać niezbędnej modyfikacji swojego warsztatu pracy (rozkładu materiału,
konspektów, środków dydaktycznych itp.),

4)

zgłosić swoją gotowość nauczycielowi.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

wypracowane na poprzednich ćwiczeniach materiały dot. planowania i prowadzenia
zajęć,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

31

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 3

Przeprowadź zajęcia w grupie zgodnie z opracowanym planem. Po zrealizowanych

zajęciach oceń postępy swoich uczniów.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

przygotować się starannie do każdych zajęć,

2)

zadbać o podmiotowość ucznia i twórczą atmosferę,

3)

dokonać ewaluacji osiągnięć swoich uczniów.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

konspekty do zajęć,

−

ś

rodki i materiały dydaktyczne ucznia i placówki,

−

narzędzia pomiaru dydaktycznego.

Ćwiczenie 4

Przygotuj się do dyskusji podsumowującej Twoje i kolegów działania w roli nauczyciela

umiejętności ratowniczych z zakresu udzielania pierwszej pomocy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

wypełnić po każdych przeprowadzonych zajęciach – kartę zajęć,

2)

uzyskać na niej ocenę i podpis nauczyciela hospitującego zajęcia,

3)

prowadzić na bieżąco notatki umożliwiające rzeczowe przygotowanie się do dyskusji,

4)

opracować uwagi i wnioski dotyczące odbytych zajęć,

5)

dokonać samooceny.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

karta zajęć,

−

notes, długopis,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

32

4.4.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1)

omówić procedurę prowadzenia zajęć w warunkach naturalnych?

2)

zdiagnozować potrzeby grupy, w której będziesz prowadził zajęcia?

3)

wybrać narzędzia pomiaru dydaktycznego do końcowej ewaluacji

zajęć?

4)

ocenić problemy merytoryczne i metodyczne jakie wystąpiły podczas

prowadzenia własnych zajęć?

5)

wymienić elementy samooceny zajęć?

6)

przedstawić propozycje doskonalenia odbytych zajęć?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

33

5.

SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

1.

Przeczytaj uważnie instrukcję.

2.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

3.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

4.

Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidłowa.

5.

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6.

Zadania wymagają stosunkowo prostych obliczeń, które powinieneś wykonać przed
wskazaniem poprawnego wyniku.

7.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

8.

Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

9.

Na rozwiązanie testu masz 30 min.

Powodzenia!

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1.

Pedeutologia to nauka zajmująca się
a)

problematyką nauczania i uczenia się.

b)

problematyką związaną z zawodem nauczyciela.

c)

zagadnieniami wychowania człowieka.

d)

problemami kształcenia zawodowego.

2.

Przygotowanie metodyczne nauczyciela do zajęć dotyczy tego
a)

w jaki sposób prowadzisz zajęcia, jakie zastosujesz metody i środki dydaktyczne.

b)

kiedy i gdzie przeprowadzisz zajęcia.

c)

jakie treści dobierzesz i jakimi metodami je przedstawisz.

d)

jakie treści i środki dydaktyczne dobierzesz do przeprowadzenia zajęć.

3.

Dobry i skuteczny nauczyciel to ten, który
a)

nagradza ucznia rozważnie i motywuje.

b)

tworzy przyjazną atmosferę a zarazem dyscyplinuje.

c)

stosuje jasne komunikaty i nagradza ucznia.

d)

motywuje ucznia by osiągnął założone cele .

4.

Twórcą 12 zasad wydobywania z ludzi tego, co w nich najlepsze jest
a)

Maslow.

b)

K. Denek.

c)

W. Suchomliński.

d)

McGinnis.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

34

5.

Ustawa o Państwowym Ratownictwie Medycznym z dnia 8 września 2006 roku określa ,
ze zajęcia edukacyjne z zakresu udzielania pierwszej pomocy może prowadzić
a)

każdy ratownik medyczny.

b)

licencjonowany ratownik medyczny.

c)

ratownik po ukończeniu kursu pedagogicznego.

d)

ratownik medyczny będący pracownikiem jednostki systemu.

6.

Analizując wskaźnik śmiertelności okołourazowej w Polsce dochodzimy do wniosku, ze
a)

jest on wysoki w porównaniu z krajami Unii Europejskiej.

b)

jest taki sam jak w krajach Unii Europejskiej.

c)

jest niższy niż w krajach Unii Europejskiej.

d)

jest trzy krotnie wyższy niż w krajach Unii Europejskiej.

7.

Jednym z argumentów, którego można użyć, aby zmotywować społeczeństwo do
zdobywania wiedzy z zakresu udzielania pierwszej pomocy jest przedstawienie statystyki
dotyczącej zachorowań. Analizując dane statystyczne można stwierdzić, iż
a)

w Polsce rocznie umiera około 700 000 osób z powodu zawału.

b)

choroba serca jest najczęstszą przyczyną zgonów na świecie, w 60% jest to nagłe
zatrzymanie krążenia.

c)

wczesne podjęcie resuscytacji i wykonanie defibrylacji w ciągu 1–2 min. skutkuje
przeżywalnością powyżej 100%.

d)

w Polsce najczęstszą przyczyną zgonów są choroby nowotworowe.

8.

Kształcenie w zakresie udzielania pierwszej pomocy w Polsce rozpoczyna się
a)

przedszkolu

b)

szkole podstawowej

c)

gimnazjum

d)

szkole ponadgimnazjalnej.

9.

Akt prawny zobowiązujący wszystkich obywateli do udzielania pierwszej pomocy to
a)

Art. 162 Kodeksu Karnego.

b)

Ustawa o Państwowym Ratownictwie Medycznym z 8 września 2006 r..

c)

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r.

d)

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r.

10.

Diagnozując potrzeby określonej grupy w zakresie nauczania pierwszej pomocy
powinieneś
a)

ustalić aktualny stan wiedzy i umiejętności ratowniczych grupy.

b)

ocenić warunki techno-dydaktyczne.

c)

ustalić jakim limitem czasu dysponujesz.

d)

ocenić umiejętności wyjściowe grupy i warunki, w których poprowadzisz zajęcia.

11.

Ewaluacja to
a)

proces diagnozująco-korygujący

b)

proces diagnozująco-oceniający.

c)

proces oceniająco-decyzyjny.

d)

proces oceniająco-korygujący.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

35

12.

W przypadku wcześniejszego zakończenia prowadzonych zajęć, nie powinieneś
proponować uczniom
a)

powtórzenia przerobionego materiału.

b)

utrwalenia ćwiczeń.

c)

podsumowania zajęć.

d)

wcześniejszej przerwy.

13.

Na swoich zajęciach będziesz preferował
a)

metody podające.

b)

metody problemowe.

c)

metody praktyczne.

d)

metody eksponujące.

14.

Jeżeli uczeń sprawia Ci kłopoty, przeszkadza w zajęciach, to
a)

ostro przywołujesz go do porządku.

b)

ustalasz reguły na początku i konsekwentnie ich egzekwujesz.

c)

zrezygnowany opuszczasz klasę.

d)

wypraszasz z zajęć niesfornego ucznia.

15.

Autoewaluacja polega na
a)

dokonaniu pomiaru dydaktycznego po zakończeniu zajęć dydaktycznych.

b)

dokonaniu oceny procesu nauczania przez ewaluatorów zewnętrznych.

c)

dokonaniu przez nauczyciela oceny stopnia osiągnięcia celów kształcenia.

d)

dokonaniu pomiaru dydaktycznego na początku każdych zajęć dydaktycznych.

16.

Do metod badawczych ewaluacji wewnętrznej należy m. in.
a)

ankieta, pogadanka sprawdzająca, pomiar dydaktyczny.

b)

obserwacja, pomiar dydaktyczny, analiza dokumentacji.

c)

losy absolwentów, egzamin końcowy, notatki , nagrania wideo.

d)

wywiad, rozmowy indywidualne, opinie uczniów o kursie.

17.

Etap polegający na wykonaniu przez nauczyciela nauczanej procedury bez komentarza
to etap
a)

pierwszy.

b)

drugi.

c)

trzeci.

d)

czwarty.

18.

Przygotowując się do drugiej konsultacji z nauczycielem zaprezentujesz
a)

konspekt i propozycje środków dydaktycznych.

b)

konspekt i omówisz sposób prowadzenia zajęć.

c)

konspekt, środki dydaktyczne i skonsultujesz ogólną koncepcję oprowadzenia zajęć.

d)

ogólną koncepcję poprowadzenia zajęć i narzędzia pomiaru.

19.

Hospitując zajęcia prowadzone przez kolegę, szczególną uwagę zwrócisz na
a)

merytoryczne i metodyczne przygotowanie prowadzącego.

b)

dobre przygotowanie konspektu i przestrzeni dydaktycznej.

c)

przedstawienie celów i adekwatny dobór treści.

d)

właściwy dobór metod nauczania i środków dydaktycznych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

36

20.

Konspekt jest
a)

zbiorem treści nauczania odnoszących się do jednego tematu, z odpowiednim
przypisaniem elementów metodycznych do poszczególnych treści.

b)

zbiorem treści nauczania odnoszących się do wszystkich tematów danego programu
nauczania

z

odpowiednim

przypisaniem

elementów

metodycznych

do

poszczególnych treści.

c)

katalogiem tematów lekcyjnych, z odpowiednim przypisaniem elementów
metodycznych oraz określeniem czasu przeznaczonego na ich realizację.

d)

zbiorem zadań dostosowanych do określonych treści nauczania w taki sposób, by
można było ustalić stopień opanowania treści.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

37

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko................................................................................................

Prowadzenie zajęć edukacyjnych z zakresu udzielania pierwszej pomocy

Zakreśl poprawną odpowiedź

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1.

a

b

c

d

2.

a

b

c

d

3.

a

b

c

d

4.

a

b

c

d

5.

a

b

c

d

6.

a

b

c

d

7.

a

b

c

d

8.

a

b

c

d

9.

a

b

c

d

10.

a

b

c

d

11.

a

b

c

d

12.

a

b

c

d

13.

a

b

c

d

14.

a

b

c

d

15.

a

b

c

d

16.

a

b

c

d

17.

a

b

c

d

18.

a

b

c

d

19.

a

b

c

d

20.

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

38

6.

LITERATURA

1.

Arends R.: Uczymy się nauczać. Wydaw. Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2002

2.

Czapnik. E., Suliga M., Kaczorkiewicz U., i in.: Sprawdzanie poziomu kompetencji –
konstruowanie testów osiągnięć szkolnych, Łódź 1998

3.

Dz. U. nr 191, poz 1410

4.

Ewaluacja w edukacji. (red.) L. Korporowicz. Warszawa 1997

5.

Kornatowski T., Figurski J. : Praktyczna nauka zawodu. Instytut Technologii
Eksploatacji, Radom 2000

6.

Kostera M., Rosiak A.: Zajęcia dydaktyczne. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Gdańsk 2004.

7.

Kupisiewicz. Cz.: Podstawy dydaktyki ogólnej. POW. Warszawa 1995

8.

McGinnis A., L.: Sztuka motywacji. Oficyna Wydawnicza „Vacatio”, Warszawa 1993

9.

Moroz H.: Rozwój zawodowy nauczyciela.(red.). Kraków 2005

10.

Mykoła Z.: Osobowość nauczyciela: geneza zasad kształcenia. [w:] Edukacja Jutra X
Tatrzańskie Seminarium Naukowe. (red.) K. Denek, M. Lewandowski, T. Koszczyc,
Wrocław 2004

11.

Niemierko B.: Ocenianie szkolne bez tajemnic. WSiP, Warszawa 2002

12.

Niemierko B.: Pomiar wyników kształcenia. WSiP, Warszawa 1999

13.

Okoń. W.: Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej. „śak”, Warszawa 2003

14.

Plewka C.: Metodyka nauczania teoretycznych przedmiotach zawodowych. Cz. 1-2.
Instytut Technologii Eksploatacji, Radom 1999

15.

Rasmus A., Balcerzyk–Bardzo E., Muras Z.: Gotowość i umiejętności Polaków
w zakresie udzielania pierwszej pomocy. Medycyna Intensywna i Ratunkowa 2004, T. 7,
nr 3

16.

Rocznik Statystyczny Rzeczpospolitej Polskiej 2005 GUS. Warszawa 2005

17.

Silberman M.: Uczymy się uczyć. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Gdańsk 2005

18.

Szlosek F.: Wstęp do dydaktyki przedmiotów zawodowych. Instytut Technologii
Eksploatacji, Radom 2002

19.

Ustawa z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym