SOFTWARE

TEMAT NUMERU

36

PC

Format

7/2006

FAT32, to partycję taką należy skonwertować

– zapamiętaj jej literę oraz etykietę.

2

Wciśnij klawisze

[Win

dows] + [R]

i w oknie



wpisz polecenie



.

Wywołasz okno konsoli tek-

stowej w Windows:

,

zwanej także oknem linii poleceń.

3

Zamknij wszystkie aplikacje, które mogą ko-

rzystać z plików na konwertowanych party-

cjach (włącznie z oknem

) i w oknie

linii poleceń wpisz polecenie

convert Z: /FS:NTFS,

przy czym literkę „Z:” w tym poleceniu zastąp li-

terką partycji/dysku, który chcesz skonwertować.

Po wpisaniu polecenia wciśnij klawisz

[Enter]

.

4

Program konwertujący system plików wy-

świetli komunikat



.



Konwersja partycji do systemu NTFS

Szybszy Windows XP

Grupa: SZYBSZY XP

Diskeeper 10 Pro (trial)

O&O Defrag V8 Pro (trial)

PageDefrag

Programy do defragmentacji danych

na dysku twardym

CD 7/2006

Pliki uporządkowane

Pozbyłeś się zbędnych aplikacji, pli-

ków i danych. System z pewnością

działa lepiej. Teraz zadbaj, aby pli-

ki i programy, które pozostawiłeś

na dysku, były odpowiednio roz-

lokowane na partycjach.

Każdy dysk w komputerze ma

jedną lub więcej

partycji



37>01

.

Instalując system operacyjny, mu-

sisz je odpowiednio sformatować,

czyli przypisać każdej z nich okre-

ślony

system plików



37>02

. Sys-

tem zaś, aby móc zarządzać danymi

gromadzonymi na dysku, musi je lo-

gicznie uporządkować. Służy temu

podzielenie każdej partycji na małe,

ponumerowane

klastry



37>03

, w

których są zapisywane fragmenty

plików. Dzięki temu podziałowi sys-

tem „wie”, gdzie dokładnie znajdu-

je się określony plik, ale musi wy-

szukiwać jego części w różnych ob-

szarach dysku.

Duży stopień fragmentacji da-

nych odbija się bardzo negatywnie

na ogólnej wydajności systemu. Im

bardziej pofragmentowany plik, tym

więcej czasu zajmuje dyskowi twar-

demu uzyskanie do niego dostępu i

wykonywanie na nim operacji. Im

dłużej trwają te zadania, tym więcej

mocy obliczeniowej zużywa proce-

sor. Dlatego należy dość regularnie

wykonywać defragmentację – pro-

ces przywracania ciągłości miejsca

zajętego przez poszczególne pliki.

Większość narzędzi defrag-

mentacyjnych wykonuje także

analizy częstości użycia plików

i tak je umieszcza na dysku, aby

czas dostępu do najczęściej uży-

wanych był jak najkrótszy. Defrag-

mentacja może przynieść znaczą-

cą poprawę np. szybkości startu

systemu – wtedy wydajność

dysku odgrywa kluczową rolę.

W dokumentacji Windows XP zaleca

się regularną defragmentację wszyst-

kich partycji. Zanim do tego przy-

stąpisz, wykonaj ich konwersję.

Upewnij się, jaki system plików funkcjonuje na

twoim dysku. Jeśli jest to

FAT/FAT32



37>04

, to

warto skonwertować partycję na system plików

NTFS



37>04

(domyślnie instalowany w Win-

dows XP). Konwersja nie spowoduje utraty da-

nych z dysku. Pamiętaj, że partycji NTFS nie

można odczytać w starszych (niż Windows XP)

wersjach Windows.

1

Sprawdź, które partycje są sformatowane

jako FAT32. Otwórz

, klik-

nij kolejno ikonkę każdej partycji prawym kla-

wiszem myszy i wybierz

. Zanotuj ety-

kietę tej partycji – jest wyświetlona w pierw-

szym polu od góry

(w naszym przykła-

dzie



).

Jeśli w polu



widnieje napis napis

Ilustracja poniżej przedstawia schemat

przebiegu procesu fragmentacji. Po-

jedyncze pole na ilustracji reprezentuje

jeden klaster dysku:

1

Użytkownik zapisuje na dysku nowy

plik. System stara się wyszukać ciągły

obszar wolnego miejsca (białe pola) nie

mniejszy niż rozmiar pliku i zapisać na

nim dane. W tym przypadku udaje się

to i plik

f1.txt

zostaje zapisany na pierw-

szych dwóch nieużywanych klastrach dys-

ku twardego/partycji (klastry, w których

zapisywany jest plik, reprezentowane są

przez biało-niebieskie pola).

2

Następnie zapisywany jest kolejny

plik,

f2.doc

– zgodnie z tą samą pro-

cedurą system umieszcza go tuż za po-

przednim plikiem (pola biało-zielone).

3

Użytkownik w kolejnym kroku edy-

tuje pierwszy plik, dopisując do niego

tyle danych, że ten nie mieści się w

pierwotnie przydzielonym miejscu. Sys-

tem przydziela dodatkowe miejsce z pu-

li nieużywanych klastrów, ale ciągłość

pliku na dysku zostaje przerwana (po-

le biało-niebieskie u dołu). Plik zostaje

podzielony na fragmenty.

Analogicznie znaczne zmniejszenie roz-

miaru pliku może spowodować, że część

zajmowanych przez niego klastrów zo-

stanie zwolniona. Często będzie to tak

mała ilość, że żaden nowy plik w ca-

łości się na nich nie zmieści. Praw-

dopodobieństwo takiej sytuacji rośnie

wraz z malejącą ilością wolnego miej-

sca na partycji, a także czasem, któ-

ry upłynął od dokonania ostatniej de-

fragmentacji. Jest to skutek częstych mo-

dyfi kacji przechowywanych danych: ka-

sowania i tworzenia plików, zmiany ich

wielkości itp. W rezultacie często zdarza

się, że nowy plik już w momencie two-

rzenia jest pofragmentowany.

Jak dochodzi do fragmentacji plików

Wpisz zatem etykietę konwertowanego dysku/

partycji i zatwierdź klawiszem

[Enter]

. Program

rozpocznie konwersję partycji.

5

Jeśli jakieś programy działające w tle będą

blokowały dostęp do partycji, program wy-

świetli komunikat:

W takiej sytuacji odpowiedz przecząco

na pytanie



,

wciskając klawisz

[N]

, a na kolejne pytanie:

odpowiedz twierdząco, wciskając

[T]

.

6

Do konwersji potrzebna jest pewna mini-

malna ilość wolnego miejsca na partycji.

Jeśli jest go za mało, program wyświetli komu-

nikat:

.

Wtedy usuń niektóre niepotrzebne pliki (sko-

rzystaj z naszych porad, które zamieściliśmy na



32) i wywołaj konwerter ponownie wg po-

wyższych wskazówek.

Proces defragmentacji może trwać nawet kilka go-

dzin (w skrajnych przypadkach, przy bardzo po-

jemnych dyskach wypełnionych w znacznym stop-

niu danymi i nigdy nie defragmentowanych – na-

wet kilkanaście godzin). W czasie trwania konwersji

i defragmentacji nie należy korzystać z plików prze-

chowywanych na defragmentowanym dysku, a jeśli

jest to dysk systemowy – nie należy w ogóle ko-

rzystać z komputera.

UWAGA!

1

2

3

3_Pliki po kolei_cz A-5.indd 36

2006-05-27 17:54:51

Certyfikacja PitStop - Wydawnictwo BAUER

TEMAT NUMERU

37



PC

Format

7/2006

Szybszy Windows XP

01

partycja

wydzielony logicznie frag-

ment dysku twardego,

sformatowany w od-

powiednim systemie pli-

ków dla używających go

systemów operacyjnych.

W systemach Windows

są wyświetlane w

Moim

komputerze

.

02

system plików

logiczny schemat opi-

sujący, w jaki sposób sys-

tem operacyjny ma prze-

chowywać pliki i foldery

na partycji. Zawiera struk-

tury niezbędne do ich po-

prawnej obsługi i ochrony.

Popularne systemy plików

to FAT32, NTFS czy Ext3.

03

klaster

najmniejsza, dostępna

jednostka danych na par-

tycji. Jego wielkość zależy

od systemu plików i roz-

miaru partycji; dla NTFS

przyjmuje się 4 kB. Ob-

szar klastra może zająć

tylko jeden plik, używając

go w całości.

04

FAT16/FAT32,NFTS

Systemy plików używane

w różnych wersjach Win-

dows. FAT16/FAT32 to

standardowe systemy pli-

ków w Windows 9x/Me;

NTFS jest domyślnym sys-

temem plików dla dys-

ków pracujących w Win-

dows XP.

05

metaplik

Specjalny typ pliku, któ-

ry może zawierać inne pli-

ki lub definiuje inne pliki, a

także może być współdzie-

lony przez wiele różnych

aplikacji w jednym czasie.

Przykładem metaplików są

np. pliki graficzne z roz-

szerzeniem WMF.

06

plik wymiany

Zwany też plikiem stroni-

cowania. Specjalny plik,

pełniący rolę pamięci

RAM (stąd określa się też

go jako pamięć wirtual-

na). Jest wykorzystywany

w przypadku, gdy uru-

chamianym programom

zabraknie pamięci RAM.

Słownik: trudne terminy



Defragmentacja partycji dysku twardego

Pamiętaj, by przed defragmentacją wybranej par-

tycji/dysku zapewnić odpowiedni zapas wolnego

miejsca – minimum 15 proc. rozmiaru partycji,

w przeciwnym razie czas trwania operacji zna-

cząco wzrasta, a jej efektywność spada.

Użycie systemowego

narzędzia do defragmetacji

System Windows jest wyposażony we własne

narzędzie do defragmentacji – program Defrag-

mentator oraz działającą z linii poleceń komendę

Defrag

. Defragmentator, podobnie zresztą jak

polecenie Defrag, ma w porównaniu z aplika-

cjami komercyjnymi ograniczenia, które mogą

wpływać na wydajność systemu. Nie scala na

przykład niektórych

metaplików

2

37>05

, sys-

temu NTFS, w tym

pliku wymiany

2

37>06

.

Może to być dokuczliwe, gdyż np. fragmentacja

pliku wymiany powoduje obniżenie wydajności

wszystkich korzystających z niego aplikacji.

Ponadto Defragmentator Windows nie defrag-

mentuje wolnej przestrzeni – pliki, choć ich frag-

menty są ze sobą łączone, nie są grupowane tak,

aby tworzyły jeden ciąg zajętych klastrów na

dysku. Skutkiem tego po defragmentacji może

się okazać, że kolejne tworzone pliki będą od

razu dzielone na części, gdyż na dysku nie ma

jednolitego wolnego obszaru; problem ten wy-

stępuje głównie w sytuacji, kiedy na dysku jest

mało wolnego miejsca.

Dlatego do uzyskania optymalnych efektów

często wymagane jest użycie Defragmentatora

z Windows dwa i więcej razy z rzędu, zwłaszcza,

jeśli na defragmentowanym dysku jest mniej niż

15 proc. wolnego miejsca (z ogółu pojemności

dysku/partycji).

1

Otwórz

, kliknij prawym kla-

wiszem myszy ikonę partycji i wybierz

. Przejdź na kartę

i kliknij

Fragmentacja plików zależy w dużym stopniu od

struktury danych na dysku i wykonywanych na nim

operacji. W szczególności zaś:

od użytego systemu plików. W Windows 2000

i XP dla partycji dostępne są trzy systemy: FAT, FAT32

i NTFS. Mają one różne mechanizmy zapewniające

dostęp do plików, a także metody ochrony danych

przed błędami wynikającymi z uszkodzenia sprzętu.

Najbardziej zaawansowany jest system NTFS, który

oferuje wiele funkcji;

od wielkości (pojemności) pojedynczego kla-

stra. Mniejszy rozmiar jest zalecany dla partycji

przechowującej dużo małych plików (ok. kilku do

kilkunastu kB); większy, jeśli danych jest mniej, ale

pliki mają większy rozmiar (kilkaset kB i więcej). Sys-

tem Windows ustawia domyślnie rozmiar klastra na

4 kB, co powinno być zadowalającym rozwiązaniem

w większości przypadków;

od ilości zajętego miejsca na partycji. Im wię-

cej plików i im mniejsza jest wolna przestrzeń, tym

trudniej znaleźć spójny fragment wolnego miejsca

dla nowych danych.

Czynniki wpływające

na fragmentację

przycisk

n

.

2

W oknie

klik-

nij

. System sprawdzi stopień frag-

mentacji partycji, po czym jako podsumowanie

wyświetli sugestię, czy wymaga ona defragmen-

tacji, czy nie. Jeśli system oszacuje, że defrag-

mentacja nie jest potrzebna, kliknij

i przejrzyj szczegółowe informacje lub po pro-

stu zamknij program. W przeciwnym razie – klik-

nij przycisk

.

3

Przeprowadź defragmentację wszystkich

partycji na wszystkich dyskach w kompu-

terze. Pamiętaj o wykonywaniu jej systematycz-

nie, co najmniej raz w miesiącu. Pomoże to utrzy-

mać porządek na dysku. Warto też wiedzieć, że

częsta i regularna defragmentacja trwa zaledwie

killka minut, a nie godzin.

Wspomaganie defragmentacji

za pomocą PageDefraga

Przydatnym uzupełnieniem systemowych na-

rzędzi jest darmowy program PageDefrag (na

naszym krążku). Oferuje on tylko funkcje, któ-

rych brakuje systemowemu Defragmentatorowi

– scalanie plików systemowych. Sam w sobie nie

jest jednak programem defragmentującym cały

dysk lub partycję – należy go używać jako uzu-

pełnienia narzędzi systemowych.

1

Rozpakuj zawartość archiwum z naszej płyt-

ki do dowolnego folderu na dysku i uru-

chom aplikację. Wykryje ona ważne pliki sys-

temowe na dysku i wyświetli ich listę.

2

Wybierz

n

i kliknij

, po

czym zrestartuj kom-

puter. Podczas ponow-

nego uruchamiania sys-

temu PageDefrag zdefragmentuje wykryte pliki

systemowe pomijane przez systemowego De-

fragmentatora.

Komercyjne narzędzia

do defragmentacji partycji

Tym, którzy cenią wygodę i chcą mieć jedno

kompleksowe narzędzie automatycznie dbające

o kondycję dysku i pozbawione wad systemowego

Defragmentatora, możemy polecić program Dis-

keeper 10 w wersji Professional kosztują-

cy ok. 155 zł (wersję trial tego programu za-

mieszczamy na naszym krążku) lub nieznacz-

nie tańszy program

O&O Defrag V8 Pro

(cena

ok. 140 zł) – też znajduje się na krążku. Co praw-

da jest też tańsza wersja Diskeeper 10 Home

(kosztuje ok. 95 zł), ale jest pozbawiona m.in.

funkcji konsolidacji wolnej przestrzeni dysku/

partycji i nie potrafi, w przeciwieństwie do wer-

sji Professional defragmentować jednocześnie

kilku partycji. Wadą wersji Professional jest jej

cena. To dużo jak na program narzędziowy i do

dość ograniczonego zastosowania (tylko do de-

fragmentacji dysków).

Rozmieszczenie danych na dysku przed i po defragmentacji

Na powyższych ilustracjach jeden, np. zielony, kolor oznacza jeden plik. Łatwo zauważyć, z czego wynika dra-

styczny spadek wydajności pracy z danymi podzielonymi na fragmenty (ilustracja po lewej). Odczyt pliku wymaga

przeszukania niemal całego dysku i wielokrotnych operacji odczytu: przesunięcie, odczyt itd. Po defragmentacji,

dostęp do danych będzie szybszy, gdyż każdy plik będzie znajdował się w spójnym obszarze dysku twardego.

PRZED

PO

3_Pliki po kolei_cz A-5.indd 37

2006-05-27 17:55:03

Certyfikacja PitStop - Wydawnictwo BAUER