1

Finanse prywatne

Finanse prywatne

vs

vs

.

.

Finanse publiczne

Finanse publiczne

dr Krzysztof Szczepaniak

dr Krzysztof Szczepaniak

Wy

Wy

ż

ż

sza Szko

sza Szko

ł

ł

a Bankowa

a Bankowa

2

Różne ujęcia finansów

A) podmiotowe – zjawiska powstają między konkretnymi

podmiotami

B) przedmiotowe – transakcje, transfery, pożyczki
C) instrumentalne – pieniądz i kategorie pieniężne

wykorzystywane przez konkretne podmioty do konkretnych

celów

D) funduszowe (przyjmując za kryterium:)

„

własność: publiczne i prywatne

„

zakres: makro- i mikroekonomiczne

„

funkcje ekonomiczne: fundusze państwa, banków,

przedsiębiorstw, towarzystw ubezpieczeniowych, towarzystw

inwestycyjnych

„

kryterium przeznaczenia: ogólne i specjalistyczne (celowe)

3

Finanse publiczne a finanse prywatne

„

przymusowy charakter gromadzenia środków
publicznych przez państwo, w przeciwieństwie do
osób prywatnych, na które nie jest nałożony przymus
osiągania dochodów

„

wykorzystanie finansów publicznych jako instrumentu
realizacji określonych funkcji państwa, dotyczących
ogółu obywateli lub znaczących ich grup; finanse
prywatne natomiast służą zaspokojeniu potrzeb
jednostek,

4

Finanse publiczne a finanse prywatne
(cd)

„

nietraktowanie jako celu gromadzenia środków

publicznych osiągania zysku, w przeciwieństwie do

takiej właśnie roli finansów prywatnych

„

poddanie finansów publicznych społecznej kontroli,

podczas gdy gospodarowanie środkami prywatnymi

jest całkowicie dobrowolne,

„

nieporównywanie dużej wielkości zasobów

publicznych w stosunku do środków, jakimi

dysponuje osoba prywatna – co jednoznacznie

określa ich rangę i wpływ na procesy społeczno-

gospodarcze zachodzące w kraju.

5

Zjawiska finansowe

„

z punktu widzenia jednostki to jej przychody i wydatki. Możemy,

więc mówić o przychodach i wydatkach państwa, województwa,

powiatu, gminy, przedsiębiorstw państwowych, spółdzielni i

spółek.

„

Wydatkowi jednego podmiotu towarzyszy dochód pieniężny

innego podmiotu. Zjawiska finansowe mają dwojaki charakter z

jednej strony przychody i dochody podmiotów decydują o

poziomie ich zasobów pieniężnych z drugiej strony strumienie

pieniężne prowadzą do alokacji (przemieszczania) zasobów

pieniężnych będących w ich dyspozycji.

„

Jak wszystkie stosunki społeczne i gospodarcze tak i finanse

publiczne są w ściśle określonych formach (regułach)

ustalonych przez obowiązujące prawo.

6

System finansowy

Ze względu na szczególną wagę stosunków dla
funkcjonowania państwa musi ona ingerować w

ich kształt i przebieg, dlatego też całokształt

instytucji finansów publicznych w danym

państwie tworzy system finansowy państwa.

7

Rodzaje dóbr

a)

Publiczne

b)

Prywatne

8

Funkcje ekonomiczne finansów

a)

alokacyjna

b)

redystrybucyjna

c)

stabilizacyjna

9

Funkcja alokacyjna

Finanse publiczne są narzędziem alokacji

części zasobów w gospodarce rynkowej;

skutkiem tej alokacji jest dostarczenie

towarów i usług społeczeństwu (spełnianie

zadań publicznych)

10

Funkcja redystrybucyjna

Państwo musi ponosić wydatki w związku z realizacją

swoich funkcji; jednocześnie państwo bezpośrednio
nie wytwarza dochodu – sięga do dochodów inny
podmiotów – ta specyficzna sytuacja dochodowa
wymusza redystrybucję dochodów społeczeństwa.

Redystrybucja realizowana jest w formie pieniężnej;

przez system transferu dochodów – transfery te
przyjmują postać przepływu pieniądza między
różnymi podmiotami a państwem.

11

Funkcja stabilizacyjna

wykorzystywanie finansów publicznych do

stabilizowania gospodarki rynkowej. Celem

władz publicznych powinno być umiejętne

posługiwanie się instrumentami alokacji

zasobów i redystrybucji dochodów do

łagodzenia wahań cyklu koniunkturalnego.

Stabilizacyjne oddziaływania finansów

publicznych mogą być różne – najczęściej

przez podatki i wydatki.

12

Sposoby wykorzystania instrumentów
podatkowych w ich funkcji stabilizacyjnej:

„

- wbudowanie tzw. automatycznych
stabilizatorów koniunktury w system podatku
dochodowego;

„

- dyskrecjonalne (uznaniowe) regulowanie
poziomu opodatkowania podmiotów w
zależności od przebiegu koniunktury
gospodarczej