kokos324

1.

Król Edyp – Sofokles

[STA]

Bohaterowie:

Edyp (po zapiciu ojca Lajosa nieświadomie ożenił się z własną matką), Jokasta (matka i żona

Edypa), Kreon (brat Jokasty), Tyrezjasz (wróżbita), pasterz, Chór (rada starców)

Czas i miejsce:

akcja rozgrywa się w czasach mitycznych; wydarzenia trwają dobę i rozgrywają się przed

pałacem królewskim w Tebach

Treść:

Na ród Lajosa zostaje rzucona klątwa. Gdy narodził się mu syn porzucił go w górach, gdzie następnie znaleźli je pasterze i oddali w

ręce króla Koryntu, który nie mógł mieć potomstwa. Po odgadnięciu zagadki sfinksa Edyp sprawuje władzę w Tebach. Niestety, miasto jest

ogarnięte zarazą. Bogowie rzucili na nie klątwę. Władca wysyła swego szwagra, Kreona, do wyroczni delfijskiej, by się dowiedzieć, dlaczego

bogowie tak ciężko karzą Teby. Ten przynosi wiadomość: w mieście jest zabójca Lajosa. Dopóki nie zostanie odnaleziony i ukarany,

tebańczycy nie zaznają spokoju. Każde posunięcie w „śledztwie” zbliża tytułowego bohatera do odkrycia tragicznej prawdy. Wkrótce

okazuje się także, że wśród tebańczyków jest pasterz, który na polecenie królowej Jokasty porzucił w górach jej syna. Okazuje się, że Edyp

zabił swojego ojca, Lajosa, myśląc, że to obcy wędrowiec. Potem przybył do Teb i ożenił się z własną matką. Po poznaniu prawdy bohater

oślepia się i opuszcza Teby, Jokasta popełnia samobójstwo. Ojcu towarzyszą na wygnanie jego córki: Antygona i Ismena.

2.

Bogurodzica [ŚRE]

Bogurodzica jest najstarszą znaną polską pieśnią religijną. Jej najstarsze zapisy pochodzą z początku XV wieku.

Są to dwa przekazy: kcyński (dwie pierwsze zwrotki z zapisem nutowym) i krakowski (trzynaście zwrotek, bez

nut).

Tekst: (pierwsze 2 zwrotki)

Bogurodzica, dziewica, Bogiem sławiena Maryja!

U twego syna, Gospodzina, matko zwolena Maryja!

Zyszczy nam, spuści nam.

Kirielejson.

Twego dziela Krzciciela, bożyce,

Usłysz głosy, napełni myśli człowiecze.

Słysz modlitwę, jąż nosimy,

A dać raczy, jegoż prosimy,

A na świecie zbożny pobyt,

Po żywocie rajski przebyt.

Kirielejson.

3.

Makbet - William Szekspir

[REN]

Bohaterowie:

Duncan (król szkocki), Makbet i Banko (wodzowie szkoccy), Macduff (pan szkocki)

Czas i miejsce: wiek XI; Anglia, Szkocja

Treść:

Akcja tragedii rozgrywa się w średniowiecznej Szkocji. Makbet, jest jednym ze znakomitych wodzów wojsk króla Duncana. Wraz ze

swoim przyjacielem, Bankiem, spotyka trzy wiedźmy, które przepowiadają mu, że zostanie królem, a Banko będzie ojcem królów. Makbet

nie wierzy w przepowiednię, ale kiedy zaczyna awansować(o czym było wspomniane w przepowiedni) coraz poważniej myśli o objęciu

tronu. Lady Makbet namawia go do popełnienia zbrodni na prawowitym władcy. Duncan ginie z ręki Makbeta, który przygotowuje zbrodnię

wraz z żoną. Potem, po ucieczce królewskich synów za granicę w obawie o życie, Makbet przejmuje władzę. Makbet jeszcze raz odwiedza

czarownice, by upewnić się, że jego władzy nic nie zagraża. Wciąż odczuwa wyrzuty sumienia, nie może zaznać spokoju. Podobnie Lady

Makbet, która popada w obłęd i popełnia samobójstwo. Makbet wraca do swojej królewskiej siedziby w zamku Dunzynan. Sprzymierzone

przeciw tyranowi wojska już otaczają zamek. Bohater ginie w pojedynku z Makdufem(któremu wcześniej zabił żonę i synka).

4.

Świętoszek – Molier [BAR]

Bohaterowie:

Tartuffe (Świętoszek), Orgon (pan domu, mąż Elmiry), Damis i Marianna (syn i córka Orgona)

Czas i miejsce:

wiek XVII; Paryż, dom Orgona

Treść:

Tartuffe swą pokorną z pozoru postawą szybko zdobywa sympatię i zaufanie Orgona. Ma wpływ na każdą jego decyzję.

Domownicy krytycznie odnoszą się do postępowania Świętoszka, dostrzegają jego obłudę i hipokryzję, jedynie pan domu i pani Pernelle są

nim zachwyceni. Orgon łamie obietnicę daną swej córce Mariannie, która miała wyjść za mąż za Walerego, i postanawia wydać ją za

Tartuffe'a. Dziewczyna jest zrozpaczona. Damis widzi Świętoszka zalecającego się do Elmiry, żony Orgona. Damis donosi o prawdziwym

obliczu Tartuffe'a ojcu. Orgon, uprzedzony przez Świętoszka o domniemanym spisku Damisa, nie wierzy synowi, wyrzuca go z domu, a cały

majątek przepisuje Świętoszkowi. Świętoszek w sprowokowanej przez Elmirę rozmowie odsłania swoje prawdziwe oblicze. Orgon jest

oburzony, postanawia wyrzucić Świętoszka z domu. Tartuffe ostrzega jednak, że dom nie jest już własnością Orgona. Orgon jest

zrozpaczony. Przybywa pan Zgoda, który nakazuje rodzinie Orgona opuścić dom. Na szczęście pojawia się oficer gwardii, który aresztuje

Świętoszka na rozkaz sprawiedliwego księcia.

kokos324

5.

Hymn do miłości ojczyzny – Ignacy Krasiński [OŚW]

Podmiot liryczny personifikuje pojęcie miłości do ojczyzny. Zwraca się do niej z szacunkiem i uważa ją za

najwyższą wartość, którą jednak docenić potrafią tylko „umysły poczciwe”.

Tekst:

Święta miłości kochanej Ojczyzny,
Czują Cię tylko umysły poczciwe !
Dla ciebie zjadłe smakują trucizny,
Dla ciebie więzy, pęta nie zelżywe.
Kształcisz kalectwo przez chwalebne blizny,
Gnieździsz w umyśle rozkoszy prawdziwe.
Byle cię można wspomóc, byle wspierać,
Nie żal żyć w nędzy, nie żal i umierać.

Wolności ! której dobra nie docieka
Gmin jarzma zwykły, nikczemny i podły,
Cecho dusz wielkich ! ozdobo człowieka,
Strumieniu boski, cnót zaszczycon źródły !
Tyś tarczą twoich Polaków od wieka,
Z ciebie się pasmem szczęścia nasze wiodły.
Większaś nad przemoc ! A kto ciebie godny -
Pokruszył jarzma, albo padł swobodny.

6.

Pan Tadeusz – Adam Mickiewicz [ROM]

Bohaterowie:

Tadeusz, Jacek Soplica- ks. Robak(ojciec Tadeusza), Zosia(córka Ewy Horeszkówny), Jankiel (Żyd,

dzierżawi karczmę od sędziego)

Czas i miejsce:

lata 1811-1812, marsz wojsk Napoleona na Moskwę; Litwa, dworek w Spolicowie

Treść:

Do rodzinnego domu przyjeżdża na wakacje młody Tadeusz. Okazuje się, że w Soplicowie toczy się proces o stary zamek, niekiedy

własnością bogatego magnata Stolnika Horeszki. Proces toczy się między ostatnim krewnym Horeszki, Hrabią i Sędzią Soplicą. Wieczorem

Tadeusz bierze udział w uczcie, na której uwodzi go ciotka Telimena. Tadeusz myśli, że to ona jest śliczną dziewczyną(Zosią), którą zaskoczył

rankiem w dworku. Następnego dnia okazuje się, że niedźwiedź opuścił matecznik i można na niego zapolować. Polowanie rozpoczyna się

wczesnym rankiem. Nieco później w karczmie Jankiela pojawia się ksiądz Robak, który namawia okoliczną szlachtę, by zatroszczyła się o

przygotowanie Litwy na przyjęcie wojsk Napoleona, który już się zbliża. Myśliwi odnoszą sukces - niedźwiedź zostaje zabity. Wieczorem

podczas kolejnej uczty wybucha spór między Soplicą a Hrabią. Wierny sługa Horeszków - Gerwazy namawia Dobrzyńskich do zajazdu na

Soplicowo. Ktoś zawiadomił o bitwie stacjonujących w okolicy Rosjan, którzy pojmali szlachtę z Dobrzyna i rozpanoszyli się w Soplicowie. Na

ratunek pospieszył Robak z przywódcą rodu Dobrzyńskich. Udało im się wyzwolić Dobrzyńskich a następnie pokonano Rosjan. Jeszcze tego

samego wieczora zmarł zraniony kulą w czasie bitwy z Rosjanami ksiądz Robak, który okazał się być Jackiem Soplicą. Tymczasem młodzi

żołnierze musieli uchodzić z majątku, bo groziło im aresztowanie. Byli wśród nich Tadeusz i Hrabia, którzy wyruszyli walczyć w Legionach

Polskich. Po upływie roku ponownie pojawili się w dworku, tym razem jako legioniści, bohaterowie. W Soplicowie wydano ucztę na cześć

polskich generałów służących pod dowództwem Napoleona. Odbyły się także zaręczyny Tadeusza i Zosi.

7.

Dziady cz. III – Adam Mickiewicz [ROM]

Bohaterowie:

Konrad (‘Gustaw’ romantyczny wieszcz), ks. Piotr (patriota, podnosi na duchu), Nowosilcow

(senator, uososbnienie zła)

Czas i miejsce:

rok 1823-24; Wilno, Warszawa, okolice Lwowa

Treść:

I. Scena więzienna: Samotny więzień śpi w celi. Stojący nad nim anioł przepowiada mu wolność. Więzień budzi się, ale nie cieszy

się z tej nowiny, ponieważ wie że w zniewolonym kraju nie poczuje się wolnym. Jest jednak gotów do wielkich czynów, na znak tej

gotowości zmienia imię z „Gustaw” na „Konrad”.

II. Wielka Improwizacja: w celi Konrada inni więźniowi urządzają wigilię. Opowiadają o swoim aresztowaniu, losie bliskich, innych więźniów.

Konrad wygłasza Wielką Improwizację - wyraz prometejskiego buntu przeciw takiemu losowi Polaków. Konrad żąda od Boga władzy nad

swoim narodem, bo chce go uczynić wielkim. Posuwa się na granicę bluźnierstwa.

III. Egzorcyzm: do celi Konrada wchodzi ksiądz Piotr i odprawia egzorcyzmy, bo Konrad został opanowany przez szatana. Szatan opuszcza

duszę Konrada i mówi, że Rollison (inny więzień) może zostać uratowany, jeśli otrzyma przed śmiercią Komunię św.

IV. Widzenie Ewy: w jednym z dworków młoda dziewczyna śni o tym, że stroi kwiatami obraz Matki Boskiej.

V. Widzenie Księdza Piotra: w swojej celi ksiądz Piotr dostępuje zaszczytu poznania przyszłych losów Polski, która jako „Chrystus narodów”

zbawi całą Europę przez swoją ofiarę.

VI. Sen Senatora: szatani dręczą Senatora snami.

VII. Salon Warszawski: w Warszawie, w jednym z arystokratycznych salonów ma miejsce spotkanie towarzyskie. Zgromadzone przy stoliku

damy narzekają, że odkąd senator Nowosilcow opuścił Warszawę i wyjechał do Wilna, nikt nie potrafi urządzić prawdziwego balu.

Zgromadzeni przy drzwiach słuchają historii narodowego męczennika, Cichowskiego.

VIII. Bal u Senatora: przed senatorem staje matka Rollisona, pani Rollison, która błaga, by zwrócił jej syna. Następnie przesłuchuje księdza

Piotra i udaje się na bal. W trakcie balu ginie Doktor, któremu śmierć przepowiedział ksiądz, a pani Rollisonowa wdziera się do sali balowej

ze skargą, że jej syna wypchnięto przez okno z celi. Oskarża o to Nowosilcowa. Prowadzony na przesłuchanie Konrad mija się na schodach

pałacu Nowosilcowa z księdzem Piotrem, który przepowiada mu wolność i ważną misję.

IX. Noc Dziadów: Guślarz i tajemnicza kobieta widzą ducha z raną na czole. Kobieta rozpoznaje w nim ukochanego.

kokos324

8.

Kordian – Juliusz Słowacki [ROM]

Bohaterowie:

Kordian, Laura (ukochana Kordiana), car Mikołaj

Czas i miejsce:

‘Przygotowanie’- noc sylwestrowa 1799r., ‘Akt I’- ok. 1815r., ‘Akt II’- 1828r.; dworek szlachecki,

Londyn, Dover,, willa włoska, Rzym, Mont Blanc oraz Warszawa

Treść:

Dramat rozpoczyna się sceną Przygotowania. W noc sylwestrową 1799 r. diabły i czarownice spotykają się w Karpatach w grocie

czarnoksiężnika Twardowskiego, by podjąć decyzje w sprawach świata. Tworzą również przywódców powstania narodowego Polaków:

Chłopicki, Czartoryski, Skrzynecki, Niemcewicz, Lelewel oraz Krukowiecki. Miejscem akcji w akcie I jest dworek szlachecki na prowincji.

Kordian- bohater romantyczny, przeżywa typowy dla tej epoki ból świata, ból istnienia, które tu zostały określone jako „jaskółczy niepokój”.

Jest nieszczęśliwie zakochany w starszej od siebie Laurze. Pod wpływem braku poczucia sensu istnienia i zawodu miłosnego Kordian,

wzorem Wertera, próbuje popełnić samobójstwo. Zostaje jednak tylko ranny. Kolejnym etapem jego biografii są podróże. Będąc w Denver

bohater jest załamany, gdyż postawą funkcjonowania angielskiego społeczeństwa jest pieniądz. W Londynie czyta fragmenty „Króla Leara”

w. Szekspira i zdaje sobie sprawę, że świat dzieła literackiego jest wyidealizowany. We Włoszech zakochuje się w Wioletcie, która przestała

go kochać jak tylko skończyły się mu pieniądze i oszczędności. W Rzymie Kordian prosi Papieża o błogosławieństwo dla Polaków. Papież nie

tylko nie wspiera Polaków, ale grozi potępieniem za zbrojne zrywy przeciwko zaborcom, bo jest uległy wobec silniejszych od siebie. W

końcu, na górze Mont Blanc Kordian podejmuje się spełnić rolę patrioty i walczyć o niepodległość. Po improwizacji na szczycie Mont Blanc

bohater trafia do Warszawy, gdzie na króla Polski koronuje się car Mikołaj I. Zostaje spiskowcem i w podziemiach kościoła św. Jana, widząc

słabość i niezdecydowanie spiskowców, podejmuje się dokonać zamachu na cara. Przeszkadzają mu w tym własne lęki. Zostaje

aresztowany i trafia do szpitala dla obłąkanych. Tu odwiedza go Doktor - Szatan, który pokazuje mu bezsens cierpienia dla ludzi. Ostatnia

scena, w której Kordian bierze udział, to scena na Placu Zamkowym. Ma się tu odbyć egzekucja Kordiana skazanego na śmierć za próbę

zamachu na cara. Dramat kończy się okrzykiem z tłumu, że nadjeżdża Adiutant.

9.

Nie-Boska komedia – Zygmunt Krasiński [ROM]

Bohaterowie:

Mąż (Pan Młody, hr. Henryk), Żona, Orcio (syn Henryka), Pankracy (człowiek z ludu)

Czas i miejsce:

czas nieokreślony; miejsca akcji: dom Henryka, Kościół, obóz rewolucjonistów, zamek Okopy

Świętej Trójcy

Treść:

Cz.1 W wiejskim kościółku ślub bierze młoda para. Pan Młody przysięga kochać Żonę, a ona obiecuje być mu wierną. Odbywa się

przyjęcie weselne. Mąż czuje się jednak poetą, pragnie tworzyć prawdziwą poezję. Żyje marzeniami, stąd tak łatwo szatanowi opętać jego

duszę. Zsyła mu Dziewicę - będącą dla Męża uosobieniem żywej poezji, piękna. Porzuca zrozpaczoną Żonę. Pewnej nocy Mąż uświadamia

sobie, że porzucił marzenia i ideały młodości i ugrzązł w prozie życia. Wkrótce na świat przychodzi potomek Marii i Hrabiego Henryka –

Orcio. Ponownie pojawia się Dziewica i uwodzi Męża, a ten porzuca rodzinę i podąża za kochanką. Maria błogosławi synowi i przeklina go,

jeśli nie zostanie poetą. Mąż powraca do domu, ale okazuje się, że Żona umiera w szpitalu dla obłąkanych, a syn - Orcio - jest poetą. Mąż

odwiedza Marię w szpitalu. Chora wkrótce umiera.

Cz.3 Tymczasem wybucha rewolucja, a Hrabia Henryk staje na czele arystokracji, przeciw której walczą rewolucjoniści. Henryk wybiera się

do ich obozu, aby poznać przeciwnika. Widzi, że rewolucjoniści to tak naprawdę ludzie, którzy marzą o życiu arystokracji. Pankracy

uzasadnia ideę rewolucji, której Henryk nie jest w stanie zaakceptować. Hrabia broni swojej klasy i przypomina o jej zasługach. Liderzy nie

znajdują porozumienia i rozstają się z obietnicą walki.

Cz.4 W zamkowej katedrze następuje zaprzysiężenie Hrabiego Henryka na wodza arystokratów. Przywódca nakazuje obecnym przysiąc, że

do końca będą bronić wiary chrześcijańskiej i czci przodków. […]Bitwa w Okopach Świętej Trójcy jest zaciekła i krwawa. Trup pada gęsto, a

Hrabia widząc przegraną, skacze w przepaść. Przeklina siebie i poezję. Pankracy wie, że osobą skaczącą w przepaść był Henryk. Spogląda w

dal i rozmyśla o zaludnieniu zdobytych ziem. Wtem na niebie ukazuje się świetlista sylwetka Chrystusa. Jego wizerunek poraża przywódcę

rewolucjonistów. Ze słowami na ustach: „Galilaee, vicisti!” – „Galilejczyku zwyciężyłeś!”, Pankracy umiera.

10.

Cierpienia młodego Wertera – Johann Wolfgang Goethe [ROM]

Bohaterowie:

Werter, Lotta, Albert (narzeczony, mąż Lotty), poseł

Czas i miejsce:

Księga 1(4V-10IX 1771), Księga 2(20X 1771-14XII 1772); miasteczko Wahlheim

Treść:

Powieść jest pisana w formie listów Wertera do przyjaciela. Przybył do niewielkiej miejscowości Waldheim, gdzie poznał piękną

Lottę. Okazała się ona miłością jego życia. Werter został zaproszony na bal i po drodze towarzystwo, w którym się znajdował, przyjechało

po dziewczynę. Była w białej sukience i rozdzielała chleb wśród swego rodzeństwa. Werterowi wydała się aniołem. Zaczął coraz częściej

bywać w jej domu. Lotta miała jednak narzeczonego- Alberta, który przebywał poza miasteczkiem. Werter przeżywał miłosne uniesienia,

czuł, że Lotta to jego „dusza bliźniacza”. Kiedy wrócił Albert, życie stało się dla Wertera nie do zniesienia. Postanowił opuścić Waldheim i

pracować jako sekretarz pewnego posła. Okazał się on wyjątkowo uciążliwym człowiekiem - oschły i wiecznie niezadowolony z życia.

Dowiedział się o ślubie Lotty z Albertem. W końcu wrócił do Waldheim, uznając, że najlepiej się czuje w pobliżu Lotty. Było mu jednak coraz

ciężej. Kilkakrotnie odwiedzał Lottę i Alberta, rozmawiał o samobójstwie, pożyczył od Alberta pistolety. Pewnej nocy zastrzelił się, wcześniej

listownie pożegnał się z Lottą. Na pogrzebie Wertera nie pojawił się Albert, Lotta ciężko zachorowała, nie było również żadnego

duchownego.

kokos324

11.

Lalka – Bolesław Prus [POZ]

Bohaterowie:

Wokulski, Łęcka Izabela, Szuman, Jan Mincel, Rzecki

Czas i miejsce:

1878-1879 rok; Warszawa, Zasławek, Paryż

Treść:

Główny wątek powieści to miłość Stanisława Wokulskiego (zubożałego szlachcica) - kupca do Izabeli Łęckiej – arystokratki.

Wokulski jako młodzieniec pracował w winiarni niejakiego Hopfera. Rzucił jednak tę pracę, aby rozpocząć naukę w Szkole Głównej. Rok

później zrezygnował z nauki i wziął udział w powstaniu styczniowym. Po jakimś czasie Wokulski wrócił do Warszawy i otrzymał pracę w

sklepie Mincla. Rok później bohater ożenił się z wdową po swoim dawnym pracodawcy. Po 4 latach Minclowa umarła zostawiając

Wokulskiemu w spadku sklep i trzydzieści tysięcy rubli. Zdecydował się wyjechać aby powiększyć swój majątek. Wokulski zgromadził

majątek podczas wojny rosyjsko-tureckiej. Akcja powieści rozpoczyna się, kiedy wraca do Warszawy, by już otwarcie ubiegać się o względy

swojej ukochanej - panny Łęckiej. Wokulski w różnorodny sposób próbuję zwrócić na siebie uwagę rozpieszczonej Łęckiej. Wszystkie jego

działania nie przynoszą pożądanego efektu. Między czasie Rzecki stara się zbliżyć do siebie Stanisława i Helenę Stawską - piękną i ubogą

kobietę, zakochaną w Wokulskim. Stanisław nie może jednak zapomnieć o Izabeli. Wyjeżdża do Paryża, gdzie jego przyjaciel Suzin szykuje

nowy niezwykle opłacalny interes. Poznaje tam Geista, niedocenianego wynalazcę, którego wspomaga finansowo. Wokulski wrócił do kraju

i pochłonięty sprawą Łęckiej zaniedbuje sklep. Wokulski w końcu oświadcza się Izabeli, a ta przyjmuje jego zaręczyny. Jednak niedługo

potem podczas podróży pociągiem rozmawia ze swoim kochankiem Starskim po angielsku wyznając swoje sekrety. Wokulski, który uczył się

angielskiego rozumie o czym mowa i ucieka z pociągu. Próbuje się zabić, ale ratuje go Wysocki, brat człowieka, którego Wokulski swego

czasu wspomógł finansowo. Stanisław jest zdesperowany, pomagał mu doktor Szuman. Historia miłosna kończy się katastrofą - Wokulski

znika w tajemniczych okolicznościach (istnieją przypuszczenia, że popełnił samobójstwo), a Izabela wstępuje do klasztoru.

12.

Kamizelka – Bolesław Prus [POZ]

Bohaterowie:

młode małżeństwo

Czas i miejsce:

2 połowa XIX wieku

Treść:

Historia miłości pewnego małżeństwa, młodych ludzi, których łączyło niezwykle silne i piękne uczucie. Wiedli skromne, trudne

życie, które narrator miał okazję obserwować przez okno swojego mieszkania. Oboje ciężko pracowali, a mimo to w niedzielę stać ich było

wyłącznie na drobne przyjemności w postaci spaceru, piernika i kubka wody sodowej. Byli bardzo szczęśliwi. Niestety pewnego dnia mąż

zachorował. Nie stać ich było na drogie leki, ani kurację w sanatorium. Kiedy stało się jasne, że choroba jest śmiertelna, pani, by uspokoić

męża, co wieczór skracała pasek kamizelki, którą nosił. W ten sposób chciała mu udowodnić, że nie chudnie, a wręcz przeciwnie - nabiera

ciała. Nie wiedziała tylko, że w tajemnicy przed nią pan przesuwał sprzączki kamizelki, bo nie mógł znieść jej rozpaczy. To był najpiękniejszy

gest miłości i wzajemnej troski, z jakim spotkał się narrator. Dlatego po śmierci pana i wyprowadzce pani z mieszkania, nabył kamizelkę od

handlarza starzyzną. Dla niego był to symbol gorącej miłości.

13.

Nad Niemnem – Eliza Orzeszkowa [POZ]

Bohaterowie:

Benedykt Korczyński (właściciel majątku Korczyn), Andrzej Korczyński(jego brat), Marta

Korczyńska (kuzynka Benedykta- najbardziej pracowita ze wszystkich postaci powieści), Justyna Orzelska

(mieszka w Korczynie, pomaga Marcie w gospodarstwie)

Czas i miejsce:

lato(lipiec, sierpień) 1886r., Fabuła dotyczy znacznie szerszego okresu czasowego; Korczyn i

zaścianek Bohatyrowiczów

Treść:

Główni bohaterowie mieszkają w Korczynie (rodzina Korczyńskich i Justyna Orzelska z ojcem) i położonym nieopodal zaścianku

szlacheckim Bohatyrowicze (klan Bohatyrowiczów - zubożałej szlachty). Uboga szlachcianka, Justyna Orzelska po przeżytym zawodzie

miłosnym nie potrafi określić, jaki cel pragnie realizować, jak widzi swoją przyszłość. Nie ulega Zygmuntowi Korczyńskiemu (swemu

dawnemu amantowi, w czasie akcji utworu żonatemu) i Teofilowi Różycowi (bardzo bogatemu arystokracie, który ma na Litwie majątek),

ale wiąże się z Janem Bohatyrowiczem - honorowym mężczyzną, który żyje z pracy własnych rąk. Między innymi dzięki temu Benedykt

Korczyński zaczyna traktować Bohatyrowiczów jak współbraci. Andrzejowa Korczyńska, wdowa po uczestniku powstania styczniowego,

Andrzeju, przekonuje się, że jej brak szczerej wiary w idee wyznawane przez męża doprowadziły do wychowania syna na kosmopolitę,

egoistę, pozbawionego zasad moralnych i poczucia własnych korzeni. Powieść ma sielankowe zakończenie. Jan i Justyna zaręczają się,

Marta Korczyńska spotyka się z dawnym ukochanym, Anzelmem; Benedykt Korczyński przychodzi do zaścianka, gdzie spotyka się z

Anzelmem Bohatyrowiczem (serdecznym przyjacielem jego brata, Andrzeja).

14.

Gloria Victis – Eliza Orzeszkowa [POZ]

Bohaterowie:

Romuald Traugutt(postać historyczna, przywódca powstania styczniowego), Jagmin i Marian

Tarłowski(młodzi powstańcy), Anielka(siostra Mariana, zakochana w Jagminie)

Czas i miejsce:

maj 1863r.; lasy Horeckie na Polesiu litewskim

Treść:

Opowiadanie dotyczy epizodu z powstania styczniowego. Narratorem jest przyroda (wiatr, drzewa, kwiaty). Akcja rozgrywa się na

Polesiu Litewskim. Pewnego dnia na polanę dotarł kilkusetosobowy oddział powstańców, walczących z rosyjskim zaborcą. Żołnierze

postanowili rozbić tu obóz. Później przygotowali pierwszą w tym miejscu wieczerzę, po spożyciu której wspólnie zaśpiewali pełną „skargi,

kokos324

ufności i prośby”, przejmującą pieśń. Oddziałem dowodził Romuald Traugutt, „człowiek świętego imienia”. Było w nim dwuch młodych

żołnierzy: Maryś Tarłowski i Jagmin, zakochany w siostrze Marysia, Anielce. Rozpoczęły się walki. Powstańcy odnosili zwycięstwa. Ale

nadszedł dzień starcia z przeważającymi siłami wroga. Ostatnie, tragiczne wydarzenia, które rozegrały się jesienią 1863 roku. Maryś i

Jagmin zginęli, poświęcając swoje życie za ojczyznę. Na miejscu zmagań stoi mogiła powstańcza, na którą wiele lat po powstaniu przyszła

kobieta w żałobie. Była to Anielka. Długo leżała na mogile, opowiadając zmarłym o wielkim cierpieniu, które rozrywało jej serce. Kiedy

podniosła się, umieściła na grobie przyniesiony skądś krzyżyk. Potem odeszła, by nigdy już tu nie powrócić. Gdy leśne kwiaty skończyły

swoją opowieść, wiatr już nie płakał. Zerwał się z mogiły i ruszył w swoją drogę. Wznosząc się nad polanę, na cały głos zakrzyknął: „Gloria

victis!”. Przelatując nad lasem, a później nad polami, wodami, miastami i wioskami, wołał jeszcze nie raz: „Gloria victis!”, „Chwała

zwyciężonym!”.

15.

Mendel Gdański – Maria Konopnicka [POZ]

Bohaterowie:

Mendel Gdański (stary Żyd), Kubuś (syn Liji- córki Mendela G.), zaprzyjaźniony student

Czas i miejsce:

II poł. XIX w.; Warszawa

Treść:

Stary Mendel Gdański od lat mieszkał w Warszawie. Miał tutaj swój warsztat introligatorki oraz wychowywał tu swojego

ukochanego wnuka - Kubusia. Pewnego dnia chłopiec przyniósł ze szkoły złe wieści - został pobity przez kolegów. Po południu odwiedził ich

znajomy student, który czasem dawał Mendlowi książki do oprawy, i powiedział, że szykuje się pogrom - warszawiacy chcą napaść na

Żydów. Mendel do końca nie wierzył, że jemu - mieszkańcowi Warszawy, który przeżył tu całe swoje życie, może grozić tak straszna

krzywda. Niestety pogrom miał miejsce. Mendel stanął wtedy w otwartym oknie i modlił się. Jego wnuk został uderzony kamieniem. Żyda

bronił tylko młody student. Wieczorem Mendel zachowywał się tak, jakby odprawiał żałobę. Na pytanie studenta odpowiada, że jest to

żałoba po miłości do Warszawy, która w nim umarła.

16.

Potop – Henryk Sienkiewicz [POZ]

Bohaterowie:

Andrzej Kmicic, Aleksandra Billewiczówna, Janusz Radziwiłł (zdrajca), Jan Kazimierz

Czas i miejsce:

lata 1655-1656; na ziemiach litewskich, w Polsce, w Ełku, Warszawie, Częstochowie

Treść:

W styczniu 1655 roku młody żołnierz, Andrzej Kmicic, przybył do Wodoktów, by poznać swoją przyszłą żonę, Aleksandrę

Billewiczównę. Bardzo przypadli sobie do gustu, ale niestety buńczuczna i awanturnicza natura Kmicica spowodowała gniew panny

Aleksandry. Kmicic usiłował porwać dziewczynę, ale przegrał w pojedynku z niepozornym, ale w szabli niepokonanym Michałem

Wołodyjowskim. Tymczasem na Rzeczpospolitą napadli Szwedzi, którzy dosłownie zalali nasz kraj, stąd przyjęło się nazywać ten fakt

historyczny „potopem szwedzkim”. Kmicic w dobrej wierze przysiągł wierność litewskiemu magnatowi, księciu Januszowi Radziwiłłowi, ale

ten okazał się zdrajcą. Wtedy młody rycerz musiał zmienić nazwisko i za wszelką cenę dążyć do rehabilitacji. Pod nazwiskiem Babinicza

dzielnie bronił Jasnej Góry, a nawet dokonał bohaterskiego czynu i wysadził wielkie działo bojowe. Potem towarzyszył królowi Janowi

Kazimierzowi powracającemu do kraju i z oddaniem bronił króla. W końcu udało mu się odzyskać dobre imię i honor szlachecki. Wielką

przeminę Kmicica uznała także Oleńka Billewiczówna, która po oficjalnej rehabilitacji rycerza w kościele w Upicie, została jego żoną.

17.

Zbrodnia i kara – Fiodor Dostojewski [POZ]

Bohaterowie: Radion Raskolnikow (młody student, zabójca), Siemion Marmieładow (alkoholik), Sonia

(córka Marmieładowa)

Czas i miejsce: lipiec 1865r.; Petersburg

Treść:

Rodion Raskolnikow studiował prawo, ale między innymi z powodu braku pieniędzy zrezygnował z nauki. Mieszkał w wynajętym

ciasnym, zaniedbanym pokoiku. By mieć jakiekolwiek pieniądze zastawiał swoje rzeczy u lichwiarki. Nie mógł też liczyć na pomoc finansową

swojej matki. Jego siostra Dunia postanowiła wyjść za mąż za Łużyna, aby w ten sposób wspomóc finansowo swoją rodzinę. Raskolnikow

coraz częściej zaczynał rozmyślać o zamordowaniu lichwiarki, co mogłoby częściowo poprawić jego sytuację finansową i materialną.

Raskolnika utwierdza w jego planach obraz ludzi, którzy żyją w nędzy, rozmawiał z pijakiem Marmieładowem, który opowiadał mu o swojej

rodzinie żyjącej przez jego pijaństwo w nędzy. Marmieładow nie może sobie wybaczyć, że jego córka Sonia, aby wspomóc finansowo

rodzinę, została prostytutką. Rodion zabija Alonę i jej siostrę Lizawietę, która niespodziewanie nadeszła. Potem ucieka z mieszkania. Ukrył

zrabowane przedmioty i zatarł ślady morderstwa. Wkrótce zaczyna chorować, przez cztery dni leży nieprzytomny, ma wysoką gorączkę,

majaczy. Odwiedza Sonię Marmieładow i rozmawiają o Bogu, czytają ewangelię o wskrzeszeniu Łazarza. W czasie kolejnej rozmowy z Sonią

Raskolnikow przyznaje się do zabójstwa lichwiarki. Wkrótce do Raskolnikowa przychodzi sędzia śledczy informując go o dokonanej rewizji w

jego mieszkaniu, sugeruje mu również, żeby Raskolnikow sam zgłosił się do więzienia. Rodion przyznaje się do morderstwa Alony,

wyrokiem sądu zostaje skazany na katorgę, gdzie towarzyszy mu Sonia.

kokos324

18.

Wesele – Stanisław Wyspiański [MOD]

Bohaterowie:

Gospodarz (Włodzimierz Tetmajer), Młoda para (Lucjan Rydel i Jadwiga Mikołajczykówna),

Poeta (Kazimierz Przerwa-Tetmajer), Dziennikarz (Rudolf Starzewski)

Czas i miejsce:

w nocy z 20 na 21 listopada 1900r.; dworek Włodzimierza Tetmajera i jego żony Anny we wsi

Bronowice pod Krakowem

Treść:

Polska pod zaborami. W podkrakowskich Bronowicach, w domu Włodzimierza Tetmajera odbywa się wesele krakowskiego poety

Lucjana Rydla i chłopki, Jadwigi Mikołajczykówny. Oprócz mieszkańców Bronowic na weselu goszczą krakowianie: pani Rydlowa, poeta

Kazimierz Tetmajer, Dziennikarz. Późnym wieczorem do chaty przybywają duchy zaproszone przez państwa młodych dla żartu, za namową

Racheli, mającej „poetyczną duszę”. Pierwszy nadchodzi Chochoł i zapowiada przybycie dalszych zjaw. Każdy widzi to, co dla niego jest

uosobieniem niezrealizowanych marzeń: Poeta - Rycerza, który uświadamia mu, że jego poezja nie ma mocy oddziaływania na naród;

Dziennikarz - Stańczyka (nadwornego błazna Zygmunta Starego), który ze smutkiem stwierdza, że swoimi artykułami Dziennikarz usypia

rodaków, zamiast budzić w nich chęć walki o wolność. Ostatni przybywa duch Wernyhory, legendarnego ukraińskiego wieszcza, który

zapowiada wyzwolenie Polaków i pozostawia złotą podkowę i złoty róg. Gospodarz (Włodzimierz Tetmajer) daje parobkowi Jaśkowi złoty

róg, którym ma on wezwać wszystkich chłopów do walki. Niestety Jasiek gubi róg schylając się po krakowską czapkę z pawim piórem. W

zakończeniu dramatu wszyscy tańczą chocholi taniec niemocy i słabości. Wyspiański zmierzył się w swoim dramacie z problemem: czy

Polacy mogą odzyskać niepodległość, czy możliwe jest zjednoczenie narodu. Pokazał, że niestety inteligencja i chłopstwo to wciąż dwie

odrębne siły. W tej sytuacji na wolność trzeba jeszcze poczekać.

19.

Chłopi – Władysław Stanisław Reymont [MOD]

Bohaterowie:

Czas i miejsce:

Treść:

20.

Ludzie bezdomni – Stefan Żeromski [MOD]

Bohaterowie:

Dr Tomasz Judym, Joanna Podborska, Korzecki (inżynier, znajomy Tomasza, dekadent)

Czas i miejsce:

II połowa XIX wieku; Paryż, Warszawa, Cisy, Zagłębie, Szwajcaria

Treść:

Młody lekarz Tomasz Judym, odbywający praktykę lekarską w Paryżu, poznaje tam turystki Polki - panią Niewadzką, jej wnuczki -

Natalię Orszeńską i jej siostrę, oraz ich opiekunkę/przyjaciółkę, Joannę Podborską. Odbywa z nimi wycieczkę do Wersalu, a potem się

rozstają. Judym wraca do Warszawy, gdzie zamierza się poświęcić walce z nędzą i pomocy najuboższym mieszkańcom. W tym celu podczas

spotkania lekarzy w salonie doktora Czernisza wygłasza płomienną mowę na temat warunków życia biedoty i postuluje jako obowiązek

lekarzy pracę charytatywną wśród potrzebujących. Widząc brak zrozumienia i na skutek braku pacjentów w Warszawie, wyjeżdża do

kurortu w Cisach, gdzie obejmuje posadę lekarza sanatoryjnego. Tam ponownie styka się z panią Niewadzką i zakochuje się w Joasi

Podborskiej. Na skutek awantury z kierownictwem sanatorium związanej z działalnością powodującą pogarszanie się warunków życia

okolicznych mieszkańców (zanieczyszczanie wody pitnej, co powoduje masowe zachorowania na malarię) Judym opuszcza Cisy. Na dworcu

przypadkowo spotyka dawnego znajomego, inżyniera Korzeckiego (dekadenta) i wyjeżdża z nim do Zagłębia Dąbrowskiego. Obserwując

tragiczne warunki życia i pracy górników, postanawia pracować wśród nich. Podejmuje też decyzję rozstania z kochającą go Joasią. Chce

być sam w walce z nędzą.

21.

Przedwiośnie – Stefan

Żeromski [MOD]

Bohaterowie:

Czas i miejsce:

Treść:

22.

Jądro ciemności – Joseph Conrad [MOD]

Bohaterowie:

Kurtz, Charlie Marlow, rosyjski marynarz

Czas i miejsce:

XIX-XX wiek; Afryka- Kongo

Treść:

Czwórka przyjaciół zebrana na pokładzie jachtu „Nellie”, zakotwiczonego na londyńskim nabrzeżu Tamizy, wysłuchuje opowieści

kapitana Marlowa o jego wyprawie do Afryki centralnej. Zadaniem Marlowa było dotarcie do stacji handlowej, którą kierował Kurtz oraz

udzielenie mu pomocy. Po wielu trudach Marlow dotarł do stacji. To, co tam zobaczył przeszło jego najśmielsze oczekiwania. W odległości

50 mil od stacji Kurtza wędrowcy dotarli do trzcinowej chaty, obok której leżał stos drewna, a w środku stara żeglarska książka i tajemnicza

wiadomość, by się spieszyli, ale płynęli ostrożnie. Na miejscu wędrowców przywitał młody Rosjanin, marynarz, wielbiciel Kurtza. Kurtz

wówczas chorował więc tubylec ucieszył się bardzo z przybycia statku, gdyż liczył, iż zabierze on chorego i ocali go. Ostrzegł też Marlowa, że

tubylcy mogą chcieć siłą zatrzymać Kurtza, który jest dla nich kimś w rodzaju bóstwa. Marlow jest przerażony tym, co usłyszał, nie rozumie,

kim właściwie jest ten Kurtz, kimś wybitnym, czy niebezpiecznym wariatem. Wreszcie Marlow zobaczył Kurtza: wychudłego, wynędzniałego

z powodu choroby, ale wciąż władającego tłumem. W trakcie podróży Marlow i Kurtz wiele rozmawiali, a właściwie mówił Kurtz. O swych

kokos324

niezrealizowanych planach, o marzeniach, pobudkach, o potędze i sławie. Pewnego dnia wręczył towarzyszowi podróży listy z prośbą o

przechowanie, a wkrótce potem zmarł wypowiadając słowa: „Zgroza! Zgroza!”. Po powrocie do Brukseli, Marlow oddał narzeczonej Kurtza

listy do niej i zapewnił kobietę, że ostatnim słowem wypowiedzianym przez Kurtza było jej imię.

23.

Ferdydurke – Witold Gombrowicz [XXM]

Bohaterowie:

Józio Kowalski, Pimko (Profesor), Miętus (broni się przed „upupianiem”)

Czas i miejsce:

XX wiek; gimnazjum, mieszkanie Młodziaków, dworek Hurleckich

Treść:

Powieść Ferdydurke dotyczy najogólniej mówiąc funkcjonowania jednostki w społeczeństwie. Główny bohater powieści - Józio

Kowalski, trzydziestoletni mężczyzna - zostaje pewnego ranka zaprowadzony do szkoły przez profesora Pimkę. Szkoła jest miejscem

„upupiania”, poprzez wpajanie dobrych obyczajów. Chłopcy posługują się dziwnym językiem, używają archaizmów. Uczniowie buntują się

poprzez używanie wulgaryzmów, ale to tylko potwierdza ich naiwność. W obronie niewinności staje tylko jeden z nich Syfon. Dochodzi do

bójki. Syfon przegrywa. Józio udaje się do domu nowoczesnej rodziny Młodziaków, gdzie walczy z formą nowoczesności. Mają oni córkę o

imieniu Zuta. Jej rodzice nie tolerują sztuczności, tolerują zasady, według których, ich zdaniem, żyje młode pokolenie. Pani Młodziakowa

obiecuje profesorowi, że oduczy Józia przybierania póz. Józio opuszcza dom Młodziaków i razem z Miętusem wędruje za miasto. Spotykają

panią Hurlecką, ciotkę Józia, która zabiera chłopców do dworku w Bolimowie. Wpadają w nową formę - życia ziemiańskiego. Po

przełamaniu tej formy Józio opuszcza dwór i razem z Zosią, swoją kuzynką, udaje się do Warszawy. Szybko się okazuje, że popadł w nową

formę - zakochanego, obrońcy kobiety oddanej mu w opiekę.

24.

Granica – Zofia Nałkowska [XXM]

Bohaterowie:

Czas i miejsce:

Treść:

25.

Pożegnanie z Marią – Tadeusz Borowski [WSP]

Bohaterowie:

Tadeusz (pracuje w firmie budowlanej), Maria (zakochana w Tadeuszu)

Czas i miejsce:

1943r.; Warszawa

Treść:

Pisarz ukazuje rzeczywistość okupowanej Warszawy. Żyją tu ludzie pozbawieni prawa do normalnej egzystencji, cierpiący głód i

zimno. Główny bohater, Tadeusz pracuje u Inżyniera, który prowadził przez cały czas interesy na wielką skalę, dorobił się majątku pod

Warszawą.

Pożegnanie z Marią

Tadeusz oraz jego narzeczona Maria podczas potajemnego weselnego przyjęcia z innymi gośćmi rozmawiają na temat życia, miłości i

literatury. Maria musi rozpocząć pracę wcześniej (rozwozi bimber), żegna się z narzeczonym. Bohater pełni funkcję magazyniera i

księgowego. Sam bierze czynny udział w szwindlach (np. początkowo wynosił i sprzedawał kredę; produkuje bimber). Do składu dzwoni

Maria, która informuje o łapankach na ulicach miasta. Tadeusz jest coraz bardziej zaniepokojony nieobecnością narzeczonej. Ciężarówki

wypełnione przerażonymi ludźmi, eskortowane przez motocykle wojskowe, budzą powszechne zainteresowanie. Tadeusz dostrzega wśród

złapanych ludzi oblicze przerażonej Marii. Jak się potem dowiedział, narzeczona została aresztowana i wywieziona do obozu, gdzie została

zagazowana.

U nas w Auschwitzu…

Tadeusz tęskni za ukochaną. Ponieważ nie przybyli jeszcze kursanci z innych obozów. Bohater ma czas na zwiedzanie obozu. Podczas

przechadzek towarzyszą mu Staszek i Witek. Mężczyzna zwraca uwagę na salę, w której znajduje się fortepian (gdzie w każdą niedzielę ma

miejsce koncert), a także na bibliotekę oraz salę muzeum. Rozmawia z kolegą byłego komanda i dowiaduje się o nowym, „zabawnym”

sposobie zabijania (rozpoczynanie palenia w kominie od podpalania włosów dzieciom).

Proszę państwa do gazu

Panuje rozgardiasz, podjeżdża pociąg. Ludzie w wagonach wołają o wodę i powietrze. W ich stronę padają strzały z karabinu. Zgodnie z

poleceniem składują bagaże. Są przerażeni. W jednym z opróżnionych wagonów znajdują się zadeptane niemowlęta. Kobiety nie chcą

przyznać się do swojego potomstwa. Podjeżdżają kolejne wagony, a wraz z nimi kolejni ludzie i ich rzeczy. Tadeusz ucieka pod szyny. Widzi

rosnącą górę trupów. Dostrzega dziewczynkę bez jednej nogi, która skarży się na ból. Rzucona na stertę trupów, zostanie spalona żywcem.

Później więźniowie powracają do obozu, który teraz bohaterowi jawi się jako oaza spokoju. Z krematoriów nieustannie wydobywa się dym.

Bitwa pod Grunwaldem

Na dziedzińcu poesesmańskich koszar odbywa się marsz Batalionu, który bacznie jest obserwowany przez Tadeusza. Bohater zwraca uwagę

na śliczną dziewczynę siedzącą na dziedzińcu. Kobita okazuje się Żydówką, która przez sześć lat była katoliczką. Nina zakochała się w

mężczyźnie, który nienawidził Żydów. Tadeusz zaprasza kobietę na spacer poza granicę murów. Redaktor wraz z Tadeuszem udają się do

teatru (garaże). Po drodze zwracają uwagę na kończące się przygotowania do wieczornego ogniska. Tadeusz oraz Nina są w lesie. Para

rozmawia na temat przyszłości. Młoda Żydówka chciałaby z Tadeuszem wyjechać do Brukseli do jej siostry. Bohater boi się podjęcia takiego

kroku. Zdenerwowana Nina każe mu wrócić do Polski. Para udaje się pod bramę. Nina, wbrew sugestii Tadeusza, by zaczekali do zmierzchu,

kokos324

wspina się na górę gruzu. Kobieta ginie. W rocznicę zwycięskiej bitwy pod Grunwaldem na placu odbywa się ognisko (palone są kukły

esesmanów).

26.

Inny Świat - Gustaw Herling-Grudziński [WSP]

Bohaterowie:

Grudziński (bohater-narrator), Więźniowie łagrów

Czas i miejsce:

ok. 1940-42; więzienia w: Grodnie, Witebsku, Leningradzie i Wołogdzie, obóz w Jercewie

Treść:

Jest to zapis doświadczeń narratora-bohatera z pobytu w sowieckim łagrze. Powieść jest wstrząsającym świadectwem bestialstwa

ludzi, ale także bezprzykładnego bohaterstwa w walce o zachowanie własnej godności, honoru, o odzyskanie wolności. Narrator,

występujący pod imieniem i nazwiskiem Grudziński podjął głodówkę protestacyjną, walcząc o zwolnienie z obozu. Jego prywatna walka

przyniosła sukces - odzyskał wolność. Nie wszystkim się powiodło. Rusto Karinnen był człowiekiem, który podjął próbę ucieczki z obozu. Nie

udało mu się to. Został skatowany, ale przeżył. Kostylew uciekł we własną odwagę, nawet za cenę olbrzymiego cierpienia. Żeby nie

pracować dla oprawców, codziennie opalał sobie rękę nad ogniem. Dla Natalii Lwownej swoistą konfrontacją dwóch systemów władzy stały

się Zapiski z domu umarłych - powieść F. Dostojewskiego, w której opisał życie więźniów na zesłaniu. Pożyczyła ją narratorowi.

Pisarz broni w niej prawa każdego człowieka do wolności, oraz niezależnej od warunków moralności. Nikogo przy tym nie ocenia, nie

osądza.

27.

Tango – Sławomir Mrożek [WSP]

Bohaterowie:

Czas i miejsce:

Treść:

28.

Zdążyć przed Panem Bogiem – Hanna Krall [WSP]

Bohaterowie:

Czas i miejsce:

Treść:

29.

Dżuma – Albert Camus [WSP]

Bohaterowie:

Bernard Rieux (lekarz, narrator), Joseph Grand (urzędnik), Raymond Rambert (dziennikarz),

Paneloux (kaznodzieja)

Czas i miejsce:

lata 40 XX wieku; algierskie miasto Oran

Treść:

W algierskim mieście Oran wybucha epidemia dżumy. Na dziewięć miesięcy miasto staje się areną walki o przetrwanie. Główny

bohater powieści, doktor Bernard Rieux, z oddaniem walczy o życie swoich pacjentów. Pomagają mu: Grand - urzędnik merostwa i

dziennikarz - Raymond Rambert. Ksiądz Panneloux uważa, że dżuma jest słuszną karą za występki mieszkańców Oranu. Przy łóżku

cierpiącego dziecka przeżywa wielką przemianę i podejmuje walkę z chorobą. Pomaga w walce z dżumą. Sam na nią umiera. Narrator,

którym okazuje się być doktor Rieux, pokazuje, jak dżuma wpływa na życie mieszkańców miasta. Miasto jest więzieniem, pułapką. Ludzie

ulegają zmianom. Jedni popadają w obłędną rozpacz, a inni stają do walki ze złem, jak doktor, Tarrou, czy dziennikarz Rambert. Po

zwycięstwie nad epidemią mieszkańcy Oranu to już zupełnie inni ludzie. Z jednej strony skażeni złem, bo otarli się o śmierć, z drugiej strony

umocnieni do walki ze złem, które może się pojawić wszędzie i w każdej chwili.