Klucz odpowiedzi

a b

Nr

zad.

Oczekiwana odpowiedź

Kryterium punktowania

grupa A

grupa B

Zmiany na mapie politycznej świata

1.

eksklawa – część państwa oddzielona od

głównego terytorium powierzchnią innego

kraju, np. Alaska, obwód kaliningradzki

enklawa – terytorium jednego kraju otoczo-

ne przez obszar innego państwa, np. San

Marino, Lesotho

1 p. za podanie prawidłowej definicji,

1 p. za podanie dwóch prawidłowych

przykładów; razem 2 p.

2.

Rosja, Chiny, Kanada, Stany Zjednoczone

Nauru, Monako, Watykan, Tuwalu

1 p. za prawidłowe podkreślenie dwóch

nazw; razem 2 p.

3.

a) P, b) F, c) F, d) F

a) P, b) P, c) P, d) F

1 p. za prawidłową ocenę jednego

zdania; razem 4 p.

4.

odpowiednio zaznaczone cyframi: Serbia,

Bośnia i Hercegowina, Słowenia, Chorwa-

cja, Czarnogóra, Kosowo, Macedonia

odpowiednio zaznaczone cyframi: Rosja,

Litwa, Łotwa, Estonia, Białoruś, Ukraina

1 p. za prawidłowe zaznaczenie dwóch

krajów i podanie ich nazw, 2 p. – czte-

rech, 3 p. – sześciu, 4 p. – siedmiu.

Liczba ludności świata i jej zmiany

1.

w 2000 r.:

W

u

= 1266,8 tys. : 146 670 tys. · 1000 =

= 8,64‰

W

z

= 2254,9 tys. : 146 670 tys. · 1000 =

= 15,37‰

W

pn

= 8,64 ‰ – 15,37 ‰ = –6,73‰

w 2009 r.:

W

u

= 1761,7 tys. : 141 852 tys. · 1000 =

= 12,42‰

W

z

= 2010,5 tys. : 141 852 tys. · 1000 =

= 14,17‰

W

pn

= 12,42 ‰ – 14,17 ‰ = –1,75‰

obliczenie różnicy:

–1,75‰ – (–6,73‰) = 4,98‰

odpowiedź: Współczynnik przyrostu natu-

ralnego w Rosji pomiędzy 2000 a 2009

rokiem wzrósł o 4,98‰.

w 2000 r.:

W

u

= 90,4 tys. : 8860 tys. · 1000 = 10,20‰

W

z

= 93,7 tys. : 8860 tys. · 1000 = 10,58‰

W

pn

= 10,20‰ – 10,58‰ = –0,38‰

w 2009 r.:

W

u

= 111,8 tys. : 9290 tys. · 1000 = 12,03‰

W

z

= 90,1 tys. : 9290 tys. · 1000 = 9,69‰

W

pn

= 12,03‰ – 9,69‰ = 2,34‰

obliczenie różnicy:

2,34‰ – (–0,38‰) = 2,72‰

odpowiedź: Współczynnik przyrostu natu-

ralnego w Szwecji pomiędzy 2000 a 2009

rokiem wzrósł o 2,72‰.

1 p. za każde poprawne obliczenie,

1 p. za uzupełnienie zdania; razem 3 p.

2.

A. Polska

B. Egipt

C. Niemcy

D. Chile

np. względy religijne narzucające model

rodziny wielodzietnej, dzieci jako forma

zabezpieczenia na starość

A. Turcja

B. Ukraina

C. Meksyk

D. Japonia

np. upowszechnienie się modelu rodziny

bezdzietnej lub z niewielką liczbą potom-

s twa ze względu na długotrwały kryzys gos-

podarczy, stosowanie antykoncepcji

1 p. za prawidłowe przyporządkowanie

dwóch nazw,

2 p. za prawidłowe przyporządkowanie

czterech nazw,

1 p. za prawidłowe podanie przyczyn;

razem 3 p.

3.

a) eksplozja demograficzna

b) I faza – plemiona Amazonii, II faza –

Kenia, III faza – Indonezja, IV faza –

Belgia, V faza – Ukraina

c) faza V, faza II

a) regres demograficzny

b) I faza – plemiona Nowej Gwinei, II faza –

Sri Lanka, III faza – Meksyk, IV faza –

Hiszpania, V faza – Węgry

c) faza I, faza IV

1 p. za prawidłowe wykonanie jednego

polecenia; razem 3 p.

Rozmieszczenie ludności na świecie

1.

Niemcy: 231 os./km², Rosja: 8 os./km²

Indie: 324 os./km², Kanada: 3 os./km²

1 p. za każde prawidłowe obliczenie

i wpisanie nazwy kraju do tabeli;

razem 2 p.

2.

a) P, b) F, c) F

a) F, b) P, c) P

1 p. za prawidłową ocenę jednego

zdania; razem 3 p.

3.

Nizina Chińska;

przyczyny: np. korzystne warunki klimatyczne,

żyzne gleby, nizinna rzeźba terenu, bogate

złoża surowców mineralnych

Sahara;

przyczyny: np. niekorzystne warunki kli-

matyczne, zbyt sucho i gorąco, utrudniony

dostęp do słodkiej wody, mało żyzne gleby

lub brak pokrywy glebowej

1 p. za podanie prawidłowej nazwy

obszaru, 1 p. za prawidłowe podanie

dwóch przyczyn, 2 p. za prawidłowe

podanie trzech przyczyn; razem 3 p.

4.

a) C, b) B, c) D

a) C, b) A, c) D

1 p. za prawidłowe przyporządkowanie

jednej bariery; razem 3 p.

Migracje na świecie

1.

np. wysoki poziom bezrobocia, trudności

w znalezieniu pracy odpowiadającej kwali-

fikacjom zawodowym, niskie zarobki, niski

standard życia

np. możliwość znalezienia pracy, lepsze

zarobki, wyższy standard życia, możliwość

podniesienia kwalifikacji, zdobycia

doświadczenia zawodowego i nauki języka

angielskiego, brak konieczności uzyskania

zgody o pracę, wizy, zielonej karty itp.

1 p. za podanie prawidłowej przyczyny;

razem 3 p.

Kartkówki

Klucz odpowiedzi

a b

Nr

zad.

Oczekiwana odpowiedź

Punktacja

grupa A

grupa B

2.

Litwa:

P

n

= 36,7 tys. – 42 tys. = –5,3 tys.

S

m

= 6,5 tys. – 22,0 tys. = –15,5 tys.

P

rz

= –5,3 + (–15,5 tys.) = –20,8 tys.

W

prz

= –20,8 tys. : 3339 tys. · 1000 = –6,23‰

Wielka Brytania:

P

n

= 790,2 tys. – 559,6 tys. = 230,6 tys.

S

m

= 566,5 tys. – 368,2 tys. = 198,3 tys.

P

rz

= 230,6 + 198,3 tys. = 428,9 tys.

W

prz

= 428,9 tys. : 61855 tys. · 1000 = 6,93‰

odpowiedź: Wyższy współczynnik przyrostu

rzeczywistego ma Wielka Brytania.

przyczyny: np. znacznie wyższa wartość

przyrostu naturalnego i salda migracji ze

względu na wyższy poziom rozwoju gos-

podarczego Wielkiej Brytanii i możliwości

znalezienia dobrze płatnej pracy

Słowacja:

P

n

= 61,2 tys. – 52,9 tys. = 8,3 tys.

S

m

= 15,6 tys. - 4,8 tys. = 10,8 tys.

P

rz

= 8,3 tys. + 10,8 tys. = 19,1 tys.

W

prz

= 19,1 tys. : 5418 tys. · 1000 = 3,53‰

Włochy:

P

n

= 568,9 tys. – 578,2 tys. = –9,3 tys.

S

m

= 442,9 tys. – 80,6 tys. = 362,3 tys.

P

rz

= –9,3 + 362,3 tys. = 353 tys.

W

prz

= 353 tys. : 60325 tys. · 1000 = 5,85‰

odpowiedź: Wyższy współczynnik przyro-

stu rzeczywistego mają Włochy.

przyczyny: np. znacznie wyższa niż na

Słowacji wartość salda migracji głównie ze

względu na wyższy poziom rozwoju gos-

podarczego Włoch i możliwości znalezienia

dobrze płatnej pracy

2 p. za każde prawidłowe obliczenie

współczynnika przyrostu rzeczywistego,

1 p. za prawidłową odpowiedź; razem

5 p.

3.

b, c, f

b, e, f

1 p. za prawidłowe podkreślenie dwóch

przyczyn, 2 p. prawidłowe podkreślenie

trzech przyczyn

Urbanizacja na świecie

1.

Indie: 29,8%; Polska: 60,9%; Belgia: 97,3%

Argentyna: 93%; Chiny: 47,4%; Litwa: 65,6% 1 p. za każde poprawne obliczenie

wskaźnika urbanizacji i wpisanie nazwy

kraju do tabeli; razem 3 p.

2.

aglomeracja warszawska, aglomeracja

krakowska, aglomeracja londyńska

Zagłębie Donieckie, Górnośląski Okręg

Przemysłowy, Zagłębie Ruhry

1 p. za prawidłowe podkreślenie dwóch

nazw, 2 p. za prawidłowe podkreślenie

trzech nazw

3.

a) B, b) A

a) B, b) C

1 p. za każde prawidłowe

przyporządkowanie charakterystyki;

razem 2 p.

4.

kryzys miasta centralnego – inaczej

dezurbanizacja; polega na przenoszeniu się

ludności z dzielnic śródmiejskich na obszary

znacznie oddalone od centrów miast; doty-

czy większości miast europejskich

urbanizacja pozorna – inaczej nadurbanizacja;

zjawisko to występuje wówczas, gdy wysoki

odsetek ludności miejskiej nie jest związany

z rozwojem społeczno-gospodarczym, lecz

z brakiem miejsc pracy na wsi

1 p. za podanie prawidłowej definicji

Czynniki rozwoju rolnictwa

1.

równinna rzeźba terenu, duża powierzch-

nia gospodarstw rolnych, duże zużycie

nawozów sztucznych

gleby aluwialne (mady), długi okres wege-

tacyjny, prywatna własność gospodarstw

rolnych

1 p. za prawidłowe podkreślenie dwóch

warunków,

2 p. za prawidłowe podkreślenie trzech

warunków

2.

Chiny:

197 221 000 (t) : 30 116 000 (ha) · 10 =

65 (dt/ha)

Indie:

120 620 000 (t) : 36 950 000 (ha) · 10 =

32 (dt/ha)

odpowiedź: Chiny

pszenica:

24 106 000 (t) : 3 297 000 (ha) · 10 =

73 (dt/ha)

jęczmień:

10 412 000 (t) : 1653 000 (ha) · 10 =

63 (dt/ha)

odpowiedź: pszenica

1 p. za każde prawidłowe obliczenie

plonu, 1 p. za prawidłową odpowiedź;

razem 3 p.

3.

np. zwiększenie efektywności pracy rol-

ników, rozwój usług pozarolniczych na

skutek spadku zapotrzebowania na siłę

roboczą w gospodarstwach

np. zanieczyszczenie gleb i wód, obecność

trujących związków chemicznych w wodzie

pitnej i żywności, spożywanie przez ludzi

hormonów i antybiotyków zawartych

w mięsie i w mleku

1 p. za podanie prawidłowego

przykładu; razem 2 p.

4.

od lewej: Szwecja, Węgry

od lewej: Egipt, Kanada

1 p. za prawidłowe podpisanie jednego

wykresu; razem 2 p.

Energetyka na świecie

1.

energia wiatru, energia pływów

węgiel kamienny, węgiel brunatny

1 p. za prawidłowe podkreślenie jednej

nazwy; razem 2 p.

2.

d

b

1 p. za zaznaczenie prawidłowej

odpowiedzi

3.

np. gaz ziemny, pierwiastki promienio-

twórcze

np. węgiel kamienny, ropa naftowa

1 p. za podanie prawidłowego

przykładu; razem 2 p.

4.

a) P, b) F, c) P, d) P

a) F, b) P, c) P, d) F

1 p. za prawidłową ocenę jednego

zdania; razem 4 p.

5.

np. Bełchatów, Bogatynia (Turów)

np. Żarnowiec, Solina-Myczkowce

1 p. za podanie prawidłowego

przykładu; razem 2 p.