30.10.2013 – historia starożytna powszechna– wykład

TEMAT: POCZĄTKI PAŃSTWOWOŚCI EGIPSKIEJ

1. REWOLUCJA NEOLITYCZNA W EGIPCIE.
Procesy związane z rewolucją neolityczną zachodziły, ale różniły się detalami ze względu na
warunki naturalne.

 początkowo na terenie Egiptu były żyzne pola, rzeki, lasy, bujna roślinność ->
 nastąpiło gwałtowne podniesienie się temperatury ->
 stepowienie, a później pustynnienie Egiptu ->
 ludność(*) przenosi się do oaz i nad Nil ->
 duże zagęszczenie ludności na bardzo wąskim pasie żyznego lądu przy rzece

(*) Berberowie z zachodu, Kuszyci z południa, Semici ze wschodu – z Synaju, Palestyny,
Pustyni Neger (być może to oni przynieśli rewolucje neolityczną z Międzyrzecza do Egiptu

2. NIL A POWSTAWANIE SPOŁECZEŃSTWA I PAŃSTWA
Rzeka Nil – rzeka głęboka, kamienne koryto w kształcie litery V, niesione muły i inne takie
odkładają się wąskim pasem przy brzegach, rzeka przewidywalna, regularne wylewy ->

 ludzie muszą ze sobą współpracować, żeby zapanować nad rozlewami rzeki i nad

kontrolą kanałów ->

 współpraca musi być skoordynowana na całej długości rzeki ->
 nauka współpracy ->
 więzi społeczne ->
 organizacja społeczna ->
 powstaje państwo Górnego Egiptu (3 tys. lat p. n. e.) – fenomen na skalę światową,

istniało (głównie ze względu na współpracę społeczeństwa) najdłużej ze wszystkich
państwowości (niepodległość straciło dopiero w I w. p. n. e.); państwo egipskie
powstaje od razu jako całość, a nie jako państwa-miasta

3. CO Z DELTĄ NILU?
W delcie Nilu (Dolny Egipt) nacisk kładziono na hodowlę, a nie na rolnictwo. Przepędzanie
stad, a więc koczowniczy tryb życia spowodował, że nie powstał tu ani organizm państwowy,
ani nawet miasta-państwa.

4. ZJEDNOCZENIE EGIPTU

a) pojęcie „dynastii 0[zero]” - określenie stosowane wobec władców Górnego Egiptu,

którzy prawdopodobnie zjednoczyli Egipt przed I dynastią. Zdaniem części badaczy ostatnim
władcą dynastii 0 był Menes.

b) połączenie Górnego i Dolnego Egiptu przez Menesa (imię dynastyczne: Narmer;

nie przez wszystkich uznawany za I władcę Egiptu) – około 3000 roku p. n. e. (badania
oksfordzkie z 2013 roku mówią o 3100 roku p. n. e.)