Uwaga to tylko wybrane zagadnienia – pełen tekst dostępny był na wykładzie

1

F

F

o

o

r

r

m

m

y

y

r

r

y

y

n

n

k

k

u

u

Współczesne gospodarki są bardzo skomplikowane z milionami produkowanych dóbr, z ograniczonymi
zasobami ziemi, pracy i kapitału.
Rynki sobie całkiem dobrze radzą z tą złożonością, podczas gdy państwo dużo gorzej.
Rynek

– transakcje kupna i sprzedaży oraz warunki, w jakich one przebiegają.

Ogół oferentów i nabywców

, których decyzje

wzajemnie od siebie uzależnione

, kształtują podaż i popyt

oraz wp

ływają na

poziom ceny

Forma rynku

to określona konfiguracja sprzedawców i nabywców oraz odpowiadające jej prawa

zachowań.

Konkretną formę rynku

można scharakteryzować za pomocą:



Liczba podmiotów

funkcjonujących na rynku oferentów/nabywców



Istnienie lub brak preferencji

nabywców wobec oferentów i/lub preferencji wobec nabywców



Ilość wiedzy o danym rynku

, na którym funkcjonują podmioty rynkowe

Liczba
nabywców

Liczba oferentów

jeden

kilku

wielu

jeden

obustronny monopol

niepełny monopol
nabywcy

monopol
nabywcy

kilku

niepełny monopol
oferenta

obustronny oligopol

oligopol
nabywców

wielu

monopol oferenta

oligopol oferentów

polipol

CHARAK

TERYSTYKA WYBRANYCH „CZYSTYCH” FORM RYNKOWYCH

Monopol



Wytwarzany produkt nie ma bliskich substytutów



Monopolista ma wyłączność produkcji i sprzedaży



Pełną informacje posiada wyłącznie monopolista (nie konsumenci)



Wpływ na cenę posiada wyłącznie monopolista (nie konsumenci)



Bariery wejścia na rynek (licencje rządowe, patenty, znaki firmowe, kapitałowy próg wejścia, kontrola
nad niektórymi zasobami naturalnymi, monopol naturalny)



naturalne

– powstałe wskutek działania sił rynkowych



państwowe – chronione ustawami lub innymi ograniczeniami natury formalno-prawnej.

Konkurencja doskonała (polipol)



Wielu oferentów i wielu nabywców



Udział w rynku oferenta jest mały



Brak wpływu na cenę



Wytwarzany produkt jest homogeniczny



Swoboda wejścia i wyjścia z rynku



Pełna informacja na rynku



Doskonała podzielność zasobów



Dos

konała mobilność czynników produkcji

Uwaga to tylko wybrane zagadnienia – pełen tekst dostępny był na wykładzie

2

Oligopol



W danej gałęzi funkcjonuje niewiele firm, z których każda posiada znaczny udział w rynku.



Przedsiębiorstwa mogą sprzedawać zarówno towary jednorodne, (np. stal, cement), jak i
zróżnicowane (np. samochody, lodówki). Typowym przykładem jest rynek samochodów osobowych,
na którym poszczególne rodzaje samochodów są w większym lub mniejszym zakresie substytutami.



cechą rynku oligopolistycznego jest konieczność liczenia się firmy z reakcjami rywali i branie pod
uwagę ich skutków, czyli współzależność.



Wzajemne interakcje oligopolistów są swoistego rodzaju grą, w której wygrywają ci, którzy lepiej
przewidują sposoby reagowania rywali i przygotują plany skutecznego działania. W grze tej istotnym
czynnikiem jest również umiejętność rozpoznawania sytuacji i unikania błędów.



C

echą oligopolu jest względna stabilność cen.



Poza przypadkami wojny cenowej na rynku tym dominuje konkurencja niecenowa Oli

gopoliści

konkurują ze sobą przeważnie przez różnicowanie i doskonalenie produktów, reklamę i promocję
własnej konkretnej marki. Ich praktyki marketingowe różnią się znacznie w zależności od gałęzi.



Z małą ilością firm wiąże łatwość zmowy, czyli zawierania przez firmy jawnych lub tajnych
porozu

mień mających na celu wyeliminowanie lub ograniczenie wzajemnej konkurencji. Odbywa się

to

głownie przez ustalenie limitów produkcji, podziału rynków i wspólną politykę cenową.

Uwaga!

Każdy rynek np. wrocławski, krakowski itp.ma swoje specyficzne cechy odbiegające nieco od modelu

Rynki jednak nie są doskonałe

– wytwarzają każde dobro, za jakie są ludzie w stanie zapłacić, nawet gdy

nie jest to korzystne dla ludzi i środowiska.

Ry

nki są amoralne:

w żaden sposób nie gwarantują sprawiedliwości i równości (dochodu i posiadanego

majątku).

Interwencjonizm

państwowy

Tak

Nie

Subsydia zachęcają do produkcji lub świadczenia dóbr
„nieopłacalnych” prywatnie a pożądanych publicznie.

Programy państwowe są wynikiem nacisków
pewnych grup lobbingowych

Zakaz produkcji dóbr
groźnych i niepożądanych

Programy państwowe mają słabe wyniki

Podatki pozwalają na redystrybucje dochodów od
bogatych do biednych

Brak elastyczności systemu pod względem
formalno-prawnym

Podaj 3 przykłady różnego rodzaju instrumentów niecenowych, które mogą zastosować oferenci
wymienionych dóbr, aby zwiększyć preferencje nabywców wobec swoich produktów:
a) odkurzacz,
b) szampon,
c) usługa ręcznego mycia samochodów,
d) lody na patyku
Dla każdego z podanych rynków określ, 2 bariery wejścia i wyjścia:
a)

rynek usług medycznych,

b) rynek samolotów,
c) rynek usług dawania korepetycji z ekonomii,
d) rynek usług sprzątania mieszkań.