Teorie polityki – racjonalna, instytucjonalna, konsensualna.

1. Konsensualne myślenie wzięło się stąd, iż zauważono, że polityka to także zdolność

kompromisu.
Główne założenia:

•

Przeznaczenie dla dobra wspólnego.

•

Porozumiewanie się, współpraca.

•

A wszystko to w celu utrzymania równowagi.

polityka – sztuka dochodzenia do kompromisu w stosunkach społecznych,
umiejętność prowadzenia dialogu i komunikowania się.

Z tej def. wynika pewien problem, bo wszyscy nie mogą się porozumieć. A w takim
razie powstaje problem, kogo wykluczyć z dialogu i dlaczego?
Komunikowanie się jest w ogóle cechą polityka, bo to on się komunikuje z
wyborcami. Komunikacja ta odbywa się jednak tylko w jedną stronę. Władza
zazwyczaj tylko mówi do swoich wyborców.
Trudno jest współpracować, gdy równowaga zostanie naruszona bądź też, gdy jest
inaczej definiowana. Ważne są warunki dialogu – kto ma wpływ na warunki, ma
wpływ na dialog.

2. Instytucjonalne myślenie(jeszcze w starożytności Grecy zauważyli, że polityka to

instytucje, bo u nich było dużo instytucji wykształconych, organizowały one życie
społeczne)

polityka – działalność wykonywana w państwie w instytucjach i poprzez instytucje na
rzecz realizacji celów społecznych.
Instytucja to struktura, oparta na normach prawnych, tworząca ramy działania.

Problemy wynikające z tej def. to fakt, że na politykę patrzy się tu tylko a w
rzeczywistości są dziedziny oparte na precedensach, zwyczajach.
W XX w. zauważono, że ta def. jest zbyt restrykcyjna, stąd wynikł
neoinstytucjonalizm, jako wszelka forma zachowań ludzkich w zwyczajach i tradycji.

3. Prakseologiczne myślenie jest ukierunkowane na skuteczność działania. Podejście to

przeszło z ekonomii w latach 70 – tych i oparte było na założeniu, by politykę uwolnić
od ideologii(to znamionowało początek myślenia postpolitycznego). Uznano bowiem,
że polityka przestaje być polityką, jeśli pojawiają się w niej wartości. Polityka
powinna być więc rodzajem działania, nadzoru, umiejętności zarządzania.
Każda polityka dzieje się na rynku politycznym, na którym nie ma wartości i
ideologii, podobnie jak na rynku ekonomicznym. Struktura rynku politycznego jest
podobna do ekonomicznego – mamy kupujących i sprzedających. Na rynku
funkcjonuje prawo, ale da się je obejść.

Polityka w sensie rynkowym ma różne warianty:
a) Teoria wyboru publicznego(public choice), gdzie polityka to zdolność

dokonywania racjonalnych wyborów na rynku politycznym w zakresie wyboru
dóbr.

Głównym zarzutem wobec tego patrzenia na politykę jest fakt, że ludzie wcale nie
zachowują się racjonalnie.

b) Teoria gier, w 1944 r. John von Neumann i Oskar Morgenstern stworzyli pracę

dot. gier, związanych z ekonomią. Politykę traktuje się, jako grę, w której są
określone reguły, uczestnicy grają między sobą. Pojawia się problem opisania
reguł tej gry. Reguły gry powinny być akceptowane przez obie strony. Problemem
jest też ustalenie, czy w grach możliwe są remisy(gra może być zerojedynkowa;
gra o sumie zerowej(konflikt, jeden wygrywa, drugi przegrywa; gra o sumie
niezerowej – obaj mogą wygrać). W sm remis ustanawiany jest na jakiś czas, do
momentu gdy pojawia się okazja wygrania przez jedną ze stron.

Obie te teorie opierają się na patrzeniu na politykę, jako działalność racjonalną.

Demokracja deliberatywna
(słowo od debaty- deliberacji; wspólne rozwiązywanie problemów, wspólna władza) -
propozycja reform demokracji; krytykuje weberowskie pojmowanie władzy; chcą
harmonijnej współpracy; władza jest traktowana w kategoriach zbiorowych; decyzje w jak
największym zakresie powinny płynąć bezpośrednio od obywateli; kategoria wróg –
przyjaciel ma być niwelowana przez rozbudowaną sieć współpracy, która te fundamentalne
różnice będzie znosić.
Krytyka demokracji przedstawicielskiej zasadza się na tym, że podejmując decyzje
polityczne, obywatele działają z pozycji indywidualnych jednostek, choć te decyzje będą
miały konsekwencje grupowe, dla wszystkich.
Stąd postulat działania grupowego, wypracowania w procesie deliberacji, dobra wspólnego.