Przepisy ogolne bhp Co należy wiedzieć(1)

background image

Dz.U.03.169.1650
2007.06.21

zm. Dz.U.07.49.330

§ 1

ROZPORZ

Ą

DZENIE

MINISTRA PRACY I POLITYKI SOCJALNEJ

z dnia 26 wrze

ś

nia 1997 r.

w sprawie ogólnych przepisów bezpiecze

ń

stwa i higieny pracy

(tekst jednolity)

Na podstawie art. 237

15

§ 1 Kodeksu pracy zarz

ą

dza si

ę

, co nast

ę

puje:

Dział I

Przepisy wst

ę

pne

§ 1. 1. Rozporz

ą

dzenie okre

ś

la ogólnie obowi

ą

zuj

ą

ce przepisy bezpiecze

ń

stwa i higieny pracy w

zakładach pracy, w szczególno

ś

ci dotycz

ą

ce:

1) obiektów budowlanych, pomieszcze

ń

pracy i terenu zakładów pracy;

2) procesów pracy;
3) pomieszcze

ń

i urz

ą

dze

ń

higienicznosanitarnych.

2. Przepisy rozporz

ą

dzenia nie dotycz

ą

ś

rodków transportu kolejowego, lotniczego, morskiego i

wodnego

ś

ródl

ą

dowego.

§ 2. Ilekro

ć

w rozporz

ą

dzeniu jest mowa o:

1) "osłonie" - rozumie si

ę

przez to element lub zestaw elementów konstrukcyjnych słu

żą

cy do ochrony

człowieka przed niebezpiecznymi lub uci

ąż

liwymi wpływami pracuj

ą

cych cz

ęś

ci, mechanizmów i

układów roboczych maszyny lub innego urz

ą

dzenia technicznego;

2) "pomieszczeniach higieniczno sanitarnych" - rozumie si

ę

przez to szatnie, umywalnie,

pomieszczenia z natryskami, ust

ę

py, palarnie, jadalnie z wyj

ą

tkiem stołówek, pomieszczenia do

wypoczynku, pomieszczenia do ogrzewania si

ę

pracowników oraz pomieszczenia do prania,

odka

ż

ania, suszenia i odpylania odzie

ż

y i obuwia roboczego oraz

ś

rodków ochrony indywidualnej;

3) "pomieszczeniu pracy" - rozumie si

ę

przez to pomieszczenie przeznaczone na pobyt pracowników, w

którym wykonywana jest praca. Nie uwa

ż

a si

ę

za przeznaczone na pobyt pracowników pomieszcze

ń

,

w których:
a) ł

ą

czny czas przebywania tych samych pracowników w ci

ą

gu jednej zmiany roboczej jest krótszy

ni

ż

2 godziny, a wykonywane czynno

ś

ci maj

ą

charakter dorywczy b

ą

d

ź

praca polega na

krótkotrwałym przebywaniu zwi

ą

zanym z dozorem albo konserwacj

ą

urz

ą

dze

ń

lub utrzymaniem

czysto

ś

ci i porz

ą

dku,

b) maj

ą

miejsce procesy technologiczne niepozwalaj

ą

ce na zapewnienie odpowiednich warunków

przebywania pracowników w celu ich obsługi, bez zastosowania

ś

rodków ochrony indywidualnej i

zachowania specjalnego re

ż

imu organizacji pracy,

c) jest prowadzona hodowla ro

ś

lin lub zwierz

ą

t, niezale

ż

nie od czasu przebywania w nich

pracowników zajmuj

ą

cych si

ę

obsług

ą

;

4) "pomieszczeniu stałej pracy" - rozumie si

ę

przez to pomieszczenie pracy, w którym ł

ą

czny czas

przebywania tego samego pracownika w ci

ą

gu jednej doby przekracza 4 godziny;

5) "pomieszczeniu czasowej pracy" - rozumie si

ę

przez to pomieszczenie pracy, w którym ł

ą

czny czas

przebywania tego samego pracownika w ci

ą

gu jednej doby trwa od 2 do 4 godzin;

6) "przepisach techniczno-budowlanych" - rozumie si

ę

przez to przepisy ustawy - Prawo budowlane

oraz aktów wykonawczych do tej ustawy;

7) "ryzyku zawodowym" - rozumie si

ę

przez to prawdopodobie

ń

stwo wyst

ą

pienia niepo

żą

danych

background image

zdarze

ń

zwi

ą

zanych z wykonywan

ą

prac

ą

, powoduj

ą

cych straty, w szczególno

ś

ci wyst

ą

pienia u

pracowników niekorzystnych skutków zdrowotnych w wyniku zagro

ż

e

ń

zawodowych wyst

ę

puj

ą

cych w

ś

rodowisku pracy lub sposobu wykonywania pracy;

7a) "terenie zakładu pracy" - rozumie si

ę

przez to przestrze

ń

wraz z obiektami budowlanymi, b

ę

d

ą

c

ą

w

dyspozycji pracodawcy, w której pracodawca organizuje miejsca pracy;

7b) "miejscu pracy" - rozumie si

ę

przez to miejsce wyznaczone przez pracodawc

ę

, do którego pracownik

ma dost

ę

p w zwi

ą

zku z wykonywaniem pracy;

8) "stanowisku pracy" - rozumie si

ę

przez to przestrze

ń

pracy, wraz z wyposa

ż

eniem w

ś

rodki i

przedmioty pracy, w której pracownik lub zespół pracowników wykonuje prac

ę

;

9) "

ś

rodkach ochrony indywidualnej" - rozumie si

ę

przez to wszelkie

ś

rodki noszone lub trzymane przez

pracownika w celu jego ochrony przed jednym lub wi

ę

ksz

ą

liczb

ą

zagro

ż

e

ń

zwi

ą

zanych z

wyst

ę

powaniem niebezpiecznych lub szkodliwych czynników w

ś

rodowisku pracy, w tym równie

ż

wszelkie akcesoria i dodatki przeznaczone do tego celu. Do

ś

rodków ochrony indywidualnej nie

zalicza si

ę

:

- zwykłej odzie

ż

y roboczej i mundurów, które nie s

ą

specjalnie przeznaczone do zapewnienia

bezpiecze

ń

stwa i ochrony zdrowia pracownika,

-

ś

rodków ochrony indywidualnej u

ż

ywanych przez wojsko, Policj

ę

i inne słu

ż

by utrzymania

porz

ą

dku publicznego,

- wyposa

ż

enia stosowanego przez słu

ż

by pierwszej pomocy i ratownicze,

-

ś

rodków ochrony indywidualnej stosowanych na podstawie przepisów Prawa o ruchu drogowym,

- wyposa

ż

enia sportowego,

-

ś

rodków słu

żą

cych do samoobrony lub do odstraszania,

- przeno

ś

nych urz

ą

dze

ń

do wykrywania oraz sygnalizowania zagro

ż

e

ń

i naruszania porz

ą

dku

publicznego;

10) "

ś

rodkach ochrony zbiorowej" - rozumie si

ę

przez to

ś

rodki przeznaczone do jednoczesnej ochrony

grupy ludzi, w tym i pojedynczych osób, przed niebezpiecznymi i szkodliwymi czynnikami
wyst

ę

puj

ą

cymi pojedynczo lub ł

ą

cznie w

ś

rodowisku pracy, b

ę

d

ą

ce rozwi

ą

zaniami technicznymi

stosowanymi w pomieszczeniach pracy, maszynach i innych urz

ą

dzeniach;

11) "

ś

rodowisku pracy" - rozumie si

ę

przez to warunki

ś

rodowiska materialnego (okre

ś

lonego czynnikami

fizycznymi, chemicznymi i biologicznymi), w którym odbywa si

ę

proces pracy;

12) "urz

ą

dzeniach ochronnych" - rozumie si

ę

przez to osłony lub takie urz

ą

dzenia, które spełniaj

ą

jedn

ą

lub wi

ę

cej z ni

ż

ej wymienionych funkcji:

– zapobiegaj

ą

dost

ę

powi do stref niebezpiecznych,

– powstrzymuj

ą

ruchy elementów niebezpiecznych, zanim pracownik znajdzie si

ę

w strefie

niebezpiecznej,

– nie pozwalaj

ą

na wł

ą

czenie ruchu elementów niebezpiecznych, je

ś

li pracownik znajduje si

ę

w

strefie niebezpiecznej,

– zapobiegaj

ą

naruszeniu normalnych warunków pracy maszyn i innych urz

ą

dze

ń

technicznych,

– nie pozwalaj

ą

na uaktywnienie innych czynników niebezpiecznych lub szkodliwych;

13) "zagro

ż

eniu" - rozumie si

ę

przez to stan

ś

rodowiska pracy mog

ą

cy spowodowa

ć

wypadek lub

chorob

ę

;

14) "punkcie pierwszej pomocy" - rozumie si

ę

przez to - w zale

ż

no

ś

ci od wielko

ś

ci zakładu pracy,

rodzaju prowadzonej działalno

ś

ci i zwi

ą

zanych z ni

ą

zagro

ż

e

ń

- pomieszczenie lub wyodr

ę

bnione

miejsce o wystarczaj

ą

cej powierzchni, wyposa

ż

one w umywalki z ciepł

ą

i zimn

ą

wod

ą

oraz niezb

ę

dny

sprz

ę

t i inne

ś

rodki do udzielania pierwszej pomocy;

15) "znaku bezpiecze

ń

stwa" - rozumie si

ę

przez to znak utworzony przez kombinacj

ę

kształtu

geometrycznego, barwy i symbolu graficznego lub obrazkowego (piktogramu) albo tekstu,
przekazuj

ą

cy okre

ś

lon

ą

informacj

ę

zwi

ą

zan

ą

z bezpiecze

ń

stwem lub jego zagro

ż

eniem;

16) "sygnałach bezpiecze

ń

stwa" - rozumie si

ę

przez to sygnały

ś

wietlne i d

ź

wi

ę

kowe, komunikaty słowne

lub sygnały r

ę

czne, przekazuj

ą

ce informacje istotne dla zachowania bezpiecze

ń

stwa i ochrony

zdrowia pracowników;

17) "sygnale

ś

wietlnym" - rozumie si

ę

przez to sygnał emitowany przez urz

ą

dzenie wykonane z

przezroczystych lub półprzezroczystych materiałów, pod

ś

wietlonych od wewn

ą

trz lub z tyłu, tak aby

dawało to efekt

ś

wiec

ą

cej powierzchni;

18) "sygnale d

ź

wi

ę

kowym" - rozumie si

ę

przez to sygnał akustyczny (d

ź

wi

ę

kowy) emitowany przez

urz

ą

dzenie przeznaczone do tego celu, bez u

ż

ycia głosu ludzkiego i nieemituj

ą

ce tego głosu,

background image

wskazuj

ą

cy na zaistnienie oraz - w razie potrzeby - trwanie i zako

ń

czenie niebezpiecznej sytuacji;

19) "sygnale r

ę

cznym" - rozumie si

ę

przez to ustalony ruch lub układ r

ą

k i dłoni, słu

żą

cy do kierowania

osobami wykonuj

ą

cymi czynno

ś

ci mog

ą

ce stwarza

ć

zagro

ż

enia dla bezpiecze

ń

stwa pracowników;

20) "komunikacie słownym" - rozumie si

ę

przez to ustalon

ą

, krótk

ą

i jednoznaczn

ą

, informacj

ę

słown

ą

wypowiadan

ą

przez człowieka lub emitowan

ą

jako głos ludzki, nakazuj

ą

c

ą

okre

ś

lone post

ę

powanie w

celu zachowania bezpiecze

ń

stwa i ochrony zdrowia pracowników.

Dział II

Obiekty budowlane i teren zakładu pracy

§ 3. Budynki i inne obiekty budowlane, w których znajduj

ą

si

ę

pomieszczenia pracy, powinny by

ć

zbudowane i utrzymywane zgodnie z wymaganiami okre

ś

lonymi w przepisach techniczno-budowlanych.

§ 4. 1. Pracodawca jest obowi

ą

zany zapewni

ć

na terenie zakładu pracy wykonane i oznakowane,

zgodnie z Polskimi Normami i wła

ś

ciwymi przepisami, drogi komunikacyjne i transportowe, zwane dalej

"drogami", drogi dla pieszych, zwane dalej "przej

ś

ciami", i dojazdy po

ż

arowe oraz utrzymywa

ć

je w stanie

niestwarzaj

ą

cym zagro

ż

e

ń

dla u

ż

ytkowników. Drogi i przej

ś

cia oraz dojazdy po

ż

arowe nie mog

ą

prowadzi

ć

przez miejsca, w których wyst

ę

puj

ą

zagro

ż

enia dla ich u

ż

ytkowników.

2. Drogi i przej

ś

cia powinny posiada

ć

wymiary odpowiednie do liczby potencjalnych u

ż

ytkowników

oraz rodzajów i wielko

ś

ci stosowanych urz

ą

dze

ń

transportowych i przemieszczanych ładunków.

Minimalne wymiary dróg i przej

ść

okre

ś

laj

ą

Polskie Normy.

3. Nawierzchnia dróg, placów manewrowych, postojowych i składowych, dojazdów po

ż

arowych i

przej

ść

powinna by

ć

równa i twarda lub utwardzona oraz posiada

ć

no

ś

no

ść

odpowiedni

ą

do obci

ąż

enia

wynikaj

ą

cego ze stosowanych

ś

rodków transportowych oraz przemieszczanych i składowanych

materiałów.

4. Drogi, przej

ś

cia oraz place manewrowe, postojowe i składowe powinny posiada

ć

urz

ą

dzenia lub

inne rozwi

ą

zania techniczne zapewniaj

ą

ce odprowadzanie wód opadowych.

§ 5. 1. Na drogach transportowych i w magazynach nie powinny wyst

ę

powa

ć

progi ani stopnie. W

przypadku zró

ż

nicowania poziomów podłogi, ró

ż

nice te powinny by

ć

wyrównane pochylniami o nachyleniu

dostosowanym do rodzaju u

ż

ywanego

ś

rodka transportu, ale nie wi

ę

kszym ni

ż

8 %.

2. Pochylnie powinny umo

ż

liwia

ć

bezpieczne poruszanie si

ę

pracowników i dogodny transport

ładunków.

§ 6. 1. Miejsca w zakładzie pracy, w których wyst

ę

puj

ą

zagro

ż

enia dla pracowników, powinny by

ć

oznakowane widocznymi barwami lub znakami bezpiecze

ń

stwa zgodnie z wymaganiami okre

ś

lonymi w

zał

ą

czniku nr 1 do rozporz

ą

dzenia i w Polskich Normach.

2. Je

ż

eli oznakowanie, o którym mowa w ust. 1, nie jest wystarczaj

ą

ce dla zapewnienia

bezpiecze

ń

stwa i ochrony zdrowia pracownika, miejsca niebezpieczne powinny by

ć

wył

ą

czone z

u

ż

ytkowania poprzez ich odpowiednie wygrodzenie lub w inny sposób.

3. Otwory i zagł

ę

bienia powinny by

ć

zamkni

ę

te odpowiednimi pokrywami, a je

ż

eli jest to niemo

ż

liwe -

wła

ś

ciwie ogrodzone i oznakowane.

4. Miejsca niebezpieczne na przej

ś

ciach zagra

ż

aj

ą

ce potkni

ę

ciem si

ę

, upadkiem lub uderzeniem (np.

stopnie) powinny by

ć

pomalowane barwami bezpiecze

ń

stwa zgodnie z Polskimi Normami.

5. Na drogach - w miejscach, w których mo

ż

liwe jest niespodziewane wtargni

ę

cie pieszych, w

szczególno

ś

ci przed bramami, drzwiami i przej

ś

ciami, nale

ż

y ustawi

ć

barierki lub zastosowa

ć

inne

skuteczne

ś

rodki ochronne.

§ 7. 1. Dróg, przej

ść

i dojazdów po

ż

arowych nie wolno zastawia

ć

materiałami,

ś

rodkami transportu,

sprz

ę

tem i innymi przedmiotami.

2. Na skrzy

ż

owaniach dróg powinna by

ć

zapewniona dobra widoczno

ść

.

§ 8. W tunelach przeznaczonych do stałej komunikacji nie powinny znajdowa

ć

si

ę

ruroci

ą

gi słu

żą

ce

do transportu materiałów niebezpiecznych, o których mowa w § 91, oraz transportu cieczy lub gazów pod
ci

ś

nieniem albo o temperaturze wy

ż

szej ni

ż

70 °C lub ni

ż

szej ni

ż

-15 °C. Wymóg ten nie dotyczy

background image

przewodów słu

żą

cych do ogrzewania tunelu, je

ż

eli temperatura czynnika grzewczego nie przekracza 95

°C.

§ 9. 1. Pracodawca jest obowi

ą

zany zapewni

ć

drogi ewakuacyjne ze wszystkich pomieszcze

ń

obiektu budowlanego, w których mog

ą

przebywa

ć

pracownicy, umo

ż

liwiaj

ą

ce szybkie wydostanie si

ę

pracowników na otwart

ą

przestrze

ń

. Drogi ewakuacyjne oraz doj

ś

cia do nich prowadz

ą

ce nie mog

ą

by

ć

zastawiane.

2. Wymagania dla dróg ewakuacyjnych i warunki ewakuacji okre

ś

laj

ą

przepisy techniczno-budowlane

i dotycz

ą

ce ochrony przeciwpo

ż

arowej.

§ 10. 1. We wszystkich miejscach na terenie zakładu pracy, w których mog

ą

przebywa

ć

pracownicy,

pracodawca jest obowi

ą

zany zapewni

ć

o

ś

wietlenie elektryczne w porze nocnej lub je

ż

eli o

ś

wietlenie

dzienne jest niewystarczaj

ą

ce. Wymagania dotycz

ą

ce o

ś

wietlenia okre

ś

laj

ą

Polskie Normy.

2. Instalacje i urz

ą

dzenia elektryczne powinny by

ć

tak wykonane i eksploatowane, aby nie nara

ż

ały

pracowników na pora

ż

enie pr

ą

dem elektrycznym, przepi

ę

cia atmosferyczne, szkodliwe oddziaływanie pól

elektromagnetycznych oraz nie stanowiły zagro

ż

enia po

ż

arowego, wybuchowego i nie powodowały innych

szkodliwych skutków.

§ 11. Zakład pracy powinien by

ć

wyposa

ż

ony w urz

ą

dzenia zapobiegaj

ą

ce zanieczyszczeniu lub

ska

ż

eniu, w stopniu szkodliwym dla zdrowia ludzkiego - powietrza, gruntu oraz wód - substancjami

chemicznymi, pyłami,

ś

rodkami promieniotwórczymi albo szkodliwymi czynnikami biologicznymi, w

zwi

ą

zku z produkcj

ą

b

ą

d

ź

inn

ą

działalno

ś

ci

ą

zakładu pracy.

§ 12. Pracodawca jest obowi

ą

zany zapewni

ć

ochron

ę

obiektów budowlanych i urz

ą

dze

ń

technicznych przed gromadzeniem si

ę

ładunków i wyładowaniami elektryczno

ś

ci statycznej -

stwarzaj

ą

cymi zagro

ż

enia w

ś

rodowisku pracy.

§ 13. 1. Pracodawca jest obowi

ą

zany zapewni

ć

dostateczn

ą

ilo

ść

wody zdatnej do picia oraz do

celów higieniczno sanitarnych, gospodarczych i przeciwpo

ż

arowych.

2. Ilo

ść

wody do celów higienicznych przypadaj

ą

ca dziennie na ka

ż

dego pracownika jednocze

ś

nie

zatrudnionego nie mo

ż

e by

ć

mniejsza ni

ż

:

1) 120 l - przy pracach w kontakcie z substancjami szkodliwymi, truj

ą

cymi lub zaka

ź

nymi albo

powoduj

ą

cymi silne zabrudzenie pyłami, w tym 90 l w przypadku korzystania z natrysków;

2) 90 l - przy pracach brudz

ą

cych, wykonywanych w wysokiej temperaturze lub wymagaj

ą

cych

zapewnienia nale

ż

ytej higieny procesów technologicznych, w tym 60 l w przypadku korzystania z

natrysków;

3) 30 l - przy pracach niewymienionych w pkt 1 i 2.

3. Niezale

ż

nie od ilo

ś

ci wody, okre

ś

lonej w ust. 2, nale

ż

y zapewni

ć

wod

ę

niezb

ę

dn

ą

do utrzymania

czysto

ś

ci pomieszcze

ń

i terenu zakładu pracy w ilo

ś

ci co najmniej 1,5 l na dob

ę

na ka

ż

dy metr

kwadratowy powierzchni podłogi, wymagaj

ą

cej zmywania, oraz co najmniej 2,5 l na dob

ę

na ka

ż

dy metr

kwadratowy powierzchni terenu poza budynkami, wymagaj

ą

cej polewania (tereny zielone, utwardzone

ulice, place itp.).

Dział III

Pomieszczenia pracy

Rozdział 1

Przepisy ogólne

§ 14. Pracodawca jest obowi

ą

zany utrzymywa

ć

pomieszczenia pracy w czysto

ś

ci i porz

ą

dku oraz

zapewni

ć

ich okresowe remonty i konserwacje w celu zachowania wymaga

ń

bezpiecze

ń

stwa i higieny

pracy.

background image

§ 15. 1. Pomieszczenia pracy i ich wyposa

ż

enie powinny zapewnia

ć

pracownikom bezpieczne i

higieniczne warunki pracy. W szczególno

ś

ci w pomieszczeniach pracy nale

ż

y zapewni

ć

o

ś

wietlenie

naturalne i sztuczne, odpowiedni

ą

temperatur

ę

, wymian

ę

powietrza oraz zabezpieczenie przed wilgoci

ą

,

niekorzystnymi warunkami cieplnymi i nasłonecznieniem, drganiami oraz innymi czynnikami szkodliwymi
dla zdrowia i uci

ąż

liwo

ś

ciami.

2. W pomieszczeniach pracy, w których wyst

ę

puj

ą

czynniki szkodliwe dla zdrowia (wysoka

temperatura, hałas, drgania, promieniowanie, gazy, pyły, pary itp.) powinny by

ć

zastosowane rozwi

ą

zania

techniczne uniemo

ż

liwiaj

ą

ce przedostawanie si

ę

tych czynników do innych pomieszcze

ń

pracy oraz do

pomieszcze

ń

higienicznosanitarnych.

3.

Ś

ciany i sufity pomieszcze

ń

pracy, w których wydzielaj

ą

si

ę

substancje szkodliwe dla zdrowia

pracowników lub pyły niebezpieczne pod wzgl

ę

dem wybuchowym, powinny mie

ć

pokrycie ochronne,

zabezpieczaj

ą

ce przed adsorpcj

ą

i gromadzeniem si

ę

pyłu oraz powinny by

ć

przystosowane do łatwego

czyszczenia lub zmywania.

4. Je

ż

eli ze wzgl

ę

du na rodzaj wykonywanych robót lub rodzaj stosowanych urz

ą

dze

ń

mo

ż

e

zachodzi

ć

niebezpiecze

ń

stwo wybuchu, stropy, dachy i

ś

ciany pomieszcze

ń

pracy powinny by

ć

wykonane

zgodnie z wymaganiami bezpiecze

ń

stwa dla tego rodzaju robót lub znajduj

ą

cych si

ę

tam urz

ą

dze

ń

oraz

zgodnie z przepisami techniczno-budowlanymi.

§ 16. 1. W pomieszczeniach oraz na drogach znajduj

ą

cych si

ę

w obiektach budowlanych podłogi

powinny by

ć

stabilne, równe, nie

ś

liskie, niepyl

ą

ce i odporne na

ś

cieranie oraz nacisk, a tak

ż

e łatwe do

utrzymania w czysto

ś

ci.

2. W pomieszczeniach, w których mog

ą

wyst

ą

pi

ć

mieszaniny wybuchowe palnych par, pyłów lub

gazów z powietrzem, powierzchnie podłóg powinny by

ć

wykonane z materiału niepowoduj

ą

cego iskrzenia

mechanicznego lub wyładowa

ń

elektrostatycznych.

3. Je

ż

eli podłoga jest wykonana z materiału b

ę

d

ą

cego dobrym przewodnikiem ciepła lub je

ż

eli przy

wykonywaniu pracy wyst

ę

puje jej zamoczenie, w przej

ś

ciach oraz w miejscach do stania i siedzenia

powinny znajdowa

ć

si

ę

podesty izoluj

ą

ce od zimna lub wilgoci albo powinny by

ć

stosowane inne

ś

rodki

izoluj

ą

ce. Podesty powinny by

ć

stabilne, wytrzymałe na obci

ąż

enie u

ż

ytkowe, zabezpieczaj

ą

ce przed

po

ś

lizgiem i potkni

ę

ciem oraz łatwe do utrzymania w czysto

ś

ci.

§ 17. W pomieszczeniach magazynowych i na drogach znajduj

ą

cych si

ę

w obiektach budowlanych

powinny by

ć

umieszczone informacje o dopuszczalnym obci

ąż

eniu stropów.

§ 18. 1. Pomieszczenia stałej pracy nie powinny by

ć

lokalizowane poni

ż

ej poziomu otaczaj

ą

cego

terenu, z wyj

ą

tkiem pomieszcze

ń

, o których mowa w ust. 2, oraz je

ż

eli wymaga tego rodzaj produkcji (w

chłodniach, rozlewniach win itp.).

2. Poni

ż

ej poziomu otaczaj

ą

cego terenu mog

ą

znajdowa

ć

si

ę

pomieszczenia pracy w gara

ż

u,

kotłowni i warsztatach podr

ę

cznych, pomieszczenia handlowe, usługowe i gastronomiczne w ulicznych

przej

ś

ciach podziemnych, w podziemnych stacjach komunikacyjnych i tunelach, w domach handlowych i

hotelach oraz w obiektach zabytkowych, pod warunkiem zachowania wymaga

ń

przepisów techniczno-

budowlanych i po uzyskaniu zgody wła

ś

ciwego pa

ń

stwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego,

wydanej w porozumieniu z okr

ę

gowym inspektorem pracy.

3. Na warunkach okre

ś

lonych w ust. 2 i w przypadku zapewnienia o

ś

wietlenia dziennego,

pomieszczenia stałej pracy mog

ą

znajdowa

ć

si

ę

w suterenach lub piwnicach.

§ 19. 1. Powierzchnia i wysoko

ść

pomieszcze

ń

pracy powinny zapewnia

ć

spełnienie wymaga

ń

bezpiecze

ń

stwa i higieny pracy, z uwzgl

ę

dnieniem rodzaju wykonywanej pracy, stosowanych technologii

oraz czasu przebywania pracowników w tych pomieszczeniach.

2. Na ka

ż

dego z pracowników jednocze

ś

nie zatrudnionych w pomieszczeniach stałej pracy powinno

przypada

ć

co najmniej 13 m

3

wolnej obj

ę

to

ś

ci pomieszczenia oraz co najmniej 2 m

2

wolnej powierzchni

podłogi (niezaj

ę

tej przez urz

ą

dzenia techniczne, sprz

ę

t itp.).

§ 20. 1. Wysoko

ść

pomieszczenia stałej pracy nie mo

ż

e by

ć

mniejsza ni

ż

:

1) 3 m w

ś

wietle - je

ż

eli w pomieszczeniu nie wyst

ę

puj

ą

czynniki szkodliwe dla zdrowia;

2) 3,3 m w

ś

wietle - je

ż

eli w pomieszczeniu prowadzone s

ą

prace powoduj

ą

ce wyst

ę

powanie czynników

szkodliwych dla zdrowia.

background image

2. Wysoko

ść

pomieszcze

ń

, o których mowa w ust. 1, mo

ż

e by

ć

obni

ż

ona w przypadku zastosowania

klimatyzacji - pod warunkiem uzyskania zgody pa

ń

stwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego.

3. Wysoko

ść

okre

ś

lona w ust. 1 pkt 1 mo

ż

e by

ć

zmniejszona do:

1) 2,5 m w

ś

wietle:

a) je

ż

eli w pomieszczeniu zatrudnionych jest nie wi

ę

cej ni

ż

4 pracowników, a na ka

ż

dego z nich

przypada co najmniej po 15 m

3

wolnej obj

ę

to

ś

ci pomieszczenia lub

b) w pomieszczeniu usługowym lub produkcyjnym drobnej wytwórczo

ś

ci mieszcz

ą

cym si

ę

w budynku

mieszkalnym, je

ż

eli przy wykonywanych pracach nie wyst

ę

puj

ą

pyły lub substancje szkodliwe dla

zdrowia, hałas nie przekracza dopuszczalnych warto

ś

ci poziomu d

ź

wi

ę

ku w budynkach

mieszkalnych, okre

ś

lonych w Polskich Normach, a na jednego pracownika przypada co najmniej

15 m

3

wolnej obj

ę

to

ś

ci pomieszczenia;

2) 2,2 m w

ś

wietle - w dy

ż

urce, portierni, kantorze, kiosku ulicznym, dworcowym i innym oraz w

pomieszczeniu usytuowanym na antresoli otwartej do wi

ę

kszego pomieszczenia.

4. Wysoko

ść

pomieszczenia czasowej pracy nie mo

ż

e by

ć

mniejsza ni

ż

:

1) 2,2 m w

ś

wietle - je

ż

eli w pomieszczeniu nie wyst

ę

puj

ą

czynniki szkodliwe dla zdrowia;

2) 2,5 m w

ś

wietle - je

ż

eli w pomieszczeniu prowadzone s

ą

prace powoduj

ą

ce wyst

ę

powanie czynników

szkodliwych dla zdrowia.

5. W pomieszczeniu o stropie pochyłym wymagania okre

ś

lone w ust. 1, 3 i 4 stosuje si

ę

do

ś

redniej

wysoko

ś

ci pomieszczenia, przy czym w najni

ż

szym miejscu wysoko

ść

pomieszczenia nie mo

ż

e by

ć

mniejsza w

ś

wietle ni

ż

1,9 m (licz

ą

c od poziomu podłogi do najni

ż

ej poło

ż

onej cz

ęś

ci konstrukcyjnej

sufitu).

§ 21. 1. Do pomieszcze

ń

i stanowisk pracy poło

ż

onych na ró

ż

nych poziomach powinny prowadzi

ć

bezpieczne doj

ś

cia stałymi schodami lub pochylniami.

2. Nawierzchnie schodów, pomostów i pochylni nie powinny by

ć

ś

liskie, a w miejscach, w których

mo

ż

e wyst

ę

powa

ć

zaleganie pyłów - powinny by

ć

a

ż

urowe.

3. Zamocowane na stałe drabiny lub klamry mog

ą

by

ć

stosowane jako doj

ś

cia dodatkowe oprócz

schodów, a zamiast schodów - tylko w wyj

ą

tkowych przypadkach uzasadnionych wzgl

ę

dami u

ż

ytkowymi

lub gdy nie ma technicznych mo

ż

liwo

ś

ci ich zastosowania.

4. Wymagania, jakie powinny spełnia

ć

schody i pochylnie, okre

ś

laj

ą

przepisy techniczno-budowlane.

§ 22. 1. Wymiary otworów drzwiowych w ka

ż

dym pomieszczeniu powinny by

ć

odpowiednie do liczby

pracowników z nich korzystaj

ą

cych oraz do rodzaju i wielko

ś

ci u

ż

ywanych urz

ą

dze

ń

transportowych i

przemieszczanych ładunków. Wymiary otworów drzwiowych okre

ś

la Polska Norma.

2. Sposób otwierania drzwi z pomieszcze

ń

pracy i z pomieszcze

ń

higienicznosanitarnych powinien

odpowiada

ć

wymaganiom przepisów techniczno-budowlanych i dotycz

ą

cych ochrony przeciwpo

ż

arowej.

3. Drzwi rozsuwane musz

ą

by

ć

wyposa

ż

one w urz

ą

dzenia zapobiegaj

ą

ce ich wypadni

ę

ciu z

prowadnic.

4. Drzwi i bramy otwieraj

ą

ce si

ę

do góry musz

ą

by

ć

wyposa

ż

one w urz

ą

dzenia zapobiegaj

ą

ce ich

przypadkowemu opadaniu.

5. Wrota bram powinny by

ć

wyposa

ż

one w urz

ą

dzenia zapobiegaj

ą

ce ich przypadkowemu

zamkni

ę

ciu.

6. Wahadłowe drzwi i bramy musz

ą

by

ć

przezroczyste lub posiada

ć

przezroczyste panele.

7. Drzwi i bramy przezroczyste powinny by

ć

wykonane z materiału odpornego na rozbicie lub ze

szkła hartowanego oraz odpowiednio oznakowane w widocznym miejscu.

8. Pomi

ę

dzy pomieszczeniami nie nale

ż

y wykonywa

ć

progów, chyba

ż

e warunki techniczne

wymagaj

ą

ich zastosowania. W takich przypadkach nale

ż

y je oznaczy

ć

w sposób widoczny.

9. Drzwi i bramy otwierane i zamykane mechanicznie powinny tak funkcjonowa

ć

, aby nie stwarzały

zagro

ż

enia urazem. Drzwi takie powinny mie

ć

zamontowane łatwo rozpoznawalne i łatwo dost

ę

pne z obu

stron urz

ą

dzenie do ich zatrzymywania, a tak

ż

e powinny by

ć

przystosowane do r

ę

cznego otwierania.

§ 23. Pomieszczenia pracy, w których przebywaj

ą

pracownicy, nie mog

ą

by

ć

zamykane w sposób

uniemo

ż

liwiaj

ą

cy wyj

ś

cie z pomieszczenia. Je

ż

eli istniej

ą

wzgl

ę

dy wymagaj

ą

ce zamykania pomieszcze

ń

w czasie pracy przed osobami nieupowa

ż

nionymi, nale

ż

y stosowa

ć

przy drzwiach zamki uniemo

ż

liwiaj

ą

ce

wej

ś

cie z zewn

ą

trz, a jednocze

ś

nie umo

ż

liwiaj

ą

ce wyj

ś

cie z pomieszczenia bez u

ż

ycia klucza. W takiej

sytuacji nale

ż

y przewidzie

ć

mo

ż

liwo

ść

powiadamiania pracowników znajduj

ą

cych si

ę

w takich

background image

pomieszczeniach o niebezpiecze

ń

stwie gro

żą

cym z zewn

ą

trz.

§ 24. 1. Szyby w oknach oraz inne przedmioty i powierzchnie szklane, znajduj

ą

ce si

ę

w

pomieszczeniach pracy, nara

ż

one na uszkodzenia w zwi

ą

zku z rodzajem prowadzonych prac, powinny

by

ć

od strony, po której mog

ą

znajdowa

ć

si

ę

ludzie, osłoni

ę

te siatk

ą

zabezpieczaj

ą

c

ą

przed odłamkami

szkła.

2. Przezroczyste

ś

ciany działowe, znajduj

ą

ce si

ę

w pomieszczeniach pracy, w pobli

ż

u takich

pomieszcze

ń

lub wzdłu

ż

przej

ść

- musz

ą

by

ć

jednoznacznie oznakowane oraz wykonane z materiału

odpornego na rozbicie lub tak osłoni

ę

te, aby niemo

ż

liwe było zetkni

ę

cie si

ę

pracownika ze

ś

cian

ą

lub jego

zranienie w razie rozbicia tej

ś

ciany.

Rozdział 2

O

ś

wietlenie

§ 25. W pomieszczeniach stałej pracy nale

ż

y zapewni

ć

o

ś

wietlenie dzienne, chyba

ż

e jest to

niemo

ż

liwe lub niewskazane ze wzgl

ę

du na technologi

ę

produkcji, a na stosowanie o

ś

wietlenia wył

ą

cznie

elektrycznego pracodawca uzyskał zgod

ę

wła

ś

ciwego pa

ń

stwowego wojewódzkiego inspektora

sanitarnego wydan

ą

w porozumieniu z okr

ę

gowym inspektorem pracy.

§ 26. 1. O

ś

wietlenie dzienne na poszczególnych stanowiskach pracy powinno by

ć

dostosowane do

rodzaju wykonywanych prac i wymaganej dokładno

ś

ci oraz powinno spełnia

ć

wymagania okre

ś

lone w

Polskiej Normie.

2. Niezale

ż

nie od o

ś

wietlenia dziennego w pomieszczeniach pracy nale

ż

y zapewni

ć

o

ś

wietlenie

elektryczne o parametrach zgodnych z Polskimi Normami.

§ 27. 1. Stosunek warto

ś

ci

ś

rednich nat

ęż

enia o

ś

wietlenia w pomieszczeniach s

ą

siaduj

ą

cych ze

sob

ą

, przez które odbywa si

ę

komunikacja wewn

ę

trzna, nie powinien by

ć

wi

ę

kszy ni

ż

5 do 1.

2. Przy wyj

ś

ciu z pomieszcze

ń

, w których ze wzgl

ę

dów technologicznych praca jest wykonywana w

ciemno

ś

ci (np. ciemnie optyczne), powinny by

ć

zapewnione warunki umo

ż

liwiaj

ą

ce stopniow

ą

adaptacj

ę

wzroku.

§ 28. W pomieszczeniach i miejscach pracy, w których w razie awarii o

ś

wietlenia mog

ą

wyst

ą

pi

ć

zagro

ż

enia dla

ż

ycia lub zdrowia pracowników, nale

ż

y zapewni

ć

o

ś

wietlenie awaryjne spełniaj

ą

ce

wymagania okre

ś

lone w odr

ę

bnych przepisach i Polskich Normach.

§ 28a. Instalacje o

ś

wietleniowe w pomieszczeniach, w których znajduj

ą

si

ę

miejsca pracy, oraz w

korytarzach powinny by

ć

dobrane i wykonane tak, aby nie nara

ż

ały pracownika na wypadek powodowany

rodzajem zainstalowanego o

ś

wietlenia.

§ 29. 1. Okna,

ś

wietliki i na

ś

wietla w pomieszczeniach pracy o du

ż

ej wilgotno

ś

ci powietrza powinny

by

ć

wykonane w sposób zapobiegaj

ą

cy skraplaniu si

ę

w nich pary wodnej. W przypadku szczególnie

du

ż

ego zaparowania pomieszczenia i mo

ż

liwo

ś

ci spadania kropel wody na stanowisko pracy nale

ż

y

zainstalowa

ć

rynienki lub inne urz

ą

dzenia odprowadzaj

ą

ce wod

ę

z okien,

ś

wietlików i na

ś

wietli.

2. Szyby w oknach i

ś

wietlikach powinny by

ć

czyste oraz przepuszcza

ć

dostateczn

ą

ilo

ść

ś

wiatła. Do

mycia okien i

ś

wietlików powinien by

ć

zapewniony dogodny i bezpieczny dost

ę

p.

3. Okna i

ś

wietliki powinny by

ć

wyposa

ż

one w odpowiednie urz

ą

dzenia eliminuj

ą

ce nadmierne

operowanie promieni słonecznych padaj

ą

cych na stanowiska pracy.

4. Okna i

ś

wietliki, przeznaczone do wietrzenia pomieszcze

ń

, nale

ż

y wyposa

ż

y

ć

w urz

ą

dzenia

pozwalaj

ą

ce na otwieranie ich w sposób łatwy i bezpieczny z poziomu podłogi oraz ustawienie cz

ęś

ci

otwieranych w po

żą

danym poło

ż

eniu.

Rozdział 3

Ogrzewanie i wentylacja

background image

§ 30. W pomieszczeniach pracy nale

ż

y zapewni

ć

temperatur

ę

odpowiedni

ą

do rodzaju wykonywanej

pracy (metod pracy i wysiłku fizycznego niezb

ę

dnego do jej wykonania) nie ni

ż

sz

ą

ni

ż

14 °C (287 K),

chyba

ż

e wzgl

ę

dy technologiczne na to nie pozwalaj

ą

. W pomieszczeniach pracy, w których jest

wykonywana lekka praca fizyczna, i w pomieszczeniach biurowych temperatura nie mo

ż

e by

ć

ni

ż

sza ni

ż

18 °C (291 K).

§ 31. Pomieszczenia i stanowiska pracy powinny by

ć

zabezpieczone przed niekontrolowan

ą

emisj

ą

ciepła w drodze promieniowania, przewodzenia i konwekcji oraz przed napływem chłodnego powietrza z
zewn

ą

trz.

§ 32. 1. W pomieszczeniach pracy powinna by

ć

zapewniona wymiana powietrza wynikaj

ą

ca z

potrzeb u

ż

ytkowych i funkcji tych pomieszcze

ń

, bilansu ciepła i wilgotno

ś

ci oraz zanieczyszcze

ń

stałych i

gazowych.

2. W pomieszczeniach pracy, w których wydzielaj

ą

si

ę

substancje szkodliwe dla zdrowia, powinna

by

ć

zapewniona taka wymiana powietrza, aby nie były przekraczane warto

ś

ci najwy

ż

szych

dopuszczalnych st

ęż

e

ń

tych substancji.

3. Wymagania dotycz

ą

ce parametrów powietrza w pomieszczeniach pracy okre

ś

laj

ą

odr

ę

bne

przepisy i Polskie Normy.

§ 33. W pomieszczeniach pracy, w których nast

ę

puje wydzielanie si

ę

ciepła przez promieniowanie w

ilo

ś

ci przekraczaj

ą

cej na stanowiskach pracy

kJ x godz.

2.500 -----------

m

2

nale

ż

y stosowa

ć

nawiewn

ą

wentylacj

ę

miejscow

ą

. Parametry nawiewanego powietrza powinny spełnia

ć

wymagania dla mikroklimatu gor

ą

cego, okre

ś

lone w przepisach w sprawie najwy

ż

szych dopuszczalnych

st

ęż

e

ń

i nat

ęż

e

ń

czynników szkodliwych dla zdrowia w

ś

rodowisku pracy.

§ 34. Urz

ą

dzenia lub ich cz

ęś

ci, z których mog

ą

wydziela

ć

si

ę

szkodliwe gazy, pary lub pyły, powinny

by

ć

zhermetyzowane. W razie niemo

ż

liwo

ś

ci zhermetyzowania, urz

ą

dzenia te powinny by

ć

wyposa

ż

one w

miejscowe wyci

ą

gi.

§ 35. 1. Powietrze doprowadzane do pomieszcze

ń

pracy z zewn

ą

trz przy zastosowaniu klimatyzacji

lub wentylacji mechanicznej powinno by

ć

oczyszczone z pyłów i substancji szkodliwych dla zdrowia.

2. Klimatyzacja lub wentylacja nie mo

ż

e powodowa

ć

przeci

ą

gów, wyzi

ę

bienia lub przegrzewania

pomieszcze

ń

pracy. Nie dotyczy to wentylacji awaryjnej.

3. Strumie

ń

powietrza pochodz

ą

cy z urz

ą

dze

ń

wentylacji nawiewnej nie powinien by

ć

skierowany

bezpo

ś

rednio na stanowisko pracy.

§ 36. 1. Maksymalna temperatura nawiewanego powietrza nie powinna przekracza

ć

70 °C (343 K)

przy nawiewie powietrza na wysoko

ś

ci nie mniejszej ni

ż

3,5 m od poziomu podłogi stanowiska pracy i 45

°C (318 K) - w pozostałych przypadkach.

2. W pomieszczeniach pracy, w których wyst

ę

puj

ą

łatwo palne lub niebezpieczne pod wzgl

ę

dem

wybuchowym pyły, gazy lub pary, maksymalna temperatura nawiewanego powietrza powinna by

ć

zgodna

z przepisami w sprawie ochrony przeciwpo

ż

arowej.

§ 37. 1. W przypadku zastosowania systemu klimatyzacji lub wentylacji mechanicznej nale

ż

y

zapewni

ć

:

1) odpowiedni

ą

konserwacj

ę

urz

ą

dze

ń

i instalacji klimatyzacyjnych i wentylacyjnych w celu

niedopuszczenia do awarii;

2) stosowanie

ś

rodków maj

ą

cych na celu ograniczenie nat

ęż

enia i rozprzestrzeniania si

ę

hałasu i drga

ń

powodowanych prac

ą

urz

ą

dze

ń

klimatyzacyjnych i wentylacyjnych.

2. Je

ż

eli w zwi

ą

zku z wydzielaniem si

ę

w procesie pracy substancji szkodliwych dla zdrowia awaria

wentylacji mo

ż

e zagra

ż

a

ć

zdrowiu pracowników, nale

ż

y zastosowa

ć

system kontrolny sygnalizuj

ą

cy stan

zagro

ż

enia.

background image

§ 38. 1. Przy stosowaniu w pomieszczeniach pracy wentylacji mechanicznej z recyrkulacj

ą

powietrza

ilo

ść

powietrza

ś

wie

ż

ego nie powinna by

ć

mniejsza ni

ż

10 % ogólnej ilo

ś

ci wymienianego powietrza.

2. W powietrzu wprowadzanym do pomieszcze

ń

pracy przy stosowaniu recyrkulacji zanieczyszczenie

czynnikami szkodliwymi dla zdrowia nie powinno przekracza

ć

poziomu, przy którym suma stosunków

st

ęż

e

ń

poszczególnych substancji do odpowiadaj

ą

cych im warto

ś

ci najwy

ż

szych dopuszczalnych st

ęż

e

ń

przekracza 0,3.

3. Recyrkulacja powietrza nie powinna by

ć

stosowana w pomieszczeniach pracy, w których

wyst

ę

puj

ą

szkodliwe czynniki biologiczne, czynniki chemiczne stwarzaj

ą

ce zagro

ż

enia okre

ś

lone w

przepisach w sprawie bezpiecze

ń

stwa i higieny pracy zwi

ą

zanej z wyst

ę

powaniem w miejscu pracy

czynników chemicznych, materiały wydzielaj

ą

ce nieprzyjemne lub uci

ąż

liwe zapachy albo mo

ż

liwe jest

nagłe zwi

ę

kszenie st

ęż

enia niebezpiecznych substancji chemicznych, a tak

ż

e w przestrzeniach

zagro

ż

onych wybuchem.

Dział IV

Procesy pracy

Rozdział 1

Przepisy ogólne

§ 39. 1. Pracodawca zapewnia pracownikom bezpiecze

ń

stwo i higien

ę

pracy, w szczególno

ś

ci przez

ograniczanie ryzyka zawodowego w wyniku wła

ś

ciwej organizacji pracy oraz stosowania koniecznych

ś

rodków profilaktycznych, a tak

ż

e informowania i szkolenia pracowników.

2. Działania, o których mowa w ust. 1, powinny by

ć

podejmowane na podstawie ogólnych zasad

dotycz

ą

cych zapobiegania wypadkom i chorobom zwi

ą

zanym z prac

ą

, w tym w szczególno

ś

ci przez:

1) ograniczanie ryzyka zawodowego;
2) przeprowadzanie oceny ryzyka zawodowego;
3) likwidowanie zagro

ż

e

ń

u

ź

ródeł ich powstawania;

4) dostosowanie warunków i procesów pracy do mo

ż

liwo

ś

ci pracownika, w szczególno

ś

ci przez

odpowiednie projektowanie i organizowanie stanowisk pracy, dobór maszyn i innych urz

ą

dze

ń

technicznych oraz narz

ę

dzi pracy, a tak

ż

e metod produkcji i pracy - z uwzgl

ę

dnieniem zmniejszenia

uci

ąż

liwo

ś

ci pracy, zwłaszcza pracy monotonnej i pracy w ustalonym z góry tempie, oraz

ograniczenia negatywnego wpływu takiej pracy na zdrowie pracowników;

5) stosowanie nowych rozwi

ą

za

ń

technicznych;

6) zast

ę

powanie niebezpiecznych procesów technologicznych, urz

ą

dze

ń

, substancji i innych materiałów

- bezpiecznymi lub mniej niebezpiecznymi;

7) nadawanie priorytetu

ś

rodkom ochrony zbiorowej przed

ś

rodkami ochrony indywidualnej;

8) instruowanie pracowników w zakresie bezpiecze

ń

stwa i higieny pracy.

§ 39a. 1. Pracodawca ocenia ryzyko zawodowe wyst

ę

puj

ą

ce przy wykonywanych pracach, w

szczególno

ś

ci przy doborze wyposa

ż

enia stanowisk i miejsc pracy, stosowanych substancji i preparatów

chemicznych, biologicznych, rakotwórczych lub mutagennych oraz zmianie organizacji pracy. Podczas
oceny ryzyka zawodowego uwzgl

ę

dnia si

ę

wszystkie czynniki

ś

rodowiska pracy wyst

ę

puj

ą

ce przy

wykonywanych pracach oraz sposoby wykonywania prac.

2. Stosowane w nast

ę

pstwie oceny ryzyka zawodowego

ś

rodki profilaktyczne, metody oraz

organizacja pracy powinny:
1) zapewnia

ć

zwi

ę

kszenie poziomu bezpiecze

ń

stwa i ochrony zdrowia pracowników;

2) by

ć

zintegrowane z działalno

ś

ci

ą

prowadzon

ą

przez pracodawc

ę

na wszystkich poziomach struktury

organizacyjnej zakładu pracy.

3. Pracodawca prowadzi dokumentacj

ę

oceny ryzyka zawodowego oraz zastosowanych niezb

ę

dnych

ś

rodków profilaktycznych. Dokument potwierdzaj

ą

cy dokonanie oceny ryzyka zawodowego powinien

uwzgl

ę

dnia

ć

w szczególno

ś

ci:

1) opis ocenianego stanowiska pracy, w tym wyszczególnienie:

a) stosowanych maszyn, narz

ę

dzi i materiałów,

b) wykonywanych zada

ń

,

background image

c) wyst

ę

puj

ą

cych na stanowisku niebezpiecznych, szkodliwych i uci

ąż

liwych czynników

ś

rodowiska

pracy,

d) stosowanych

ś

rodków ochrony zbiorowej i indywidualnej,

e) osób pracuj

ą

cych na tym stanowisku;

2) wyniki przeprowadzonej oceny ryzyka zawodowego dla ka

ż

dego z czynników

ś

rodowiska pracy oraz

niezb

ę

dne

ś

rodki profilaktyczne zmniejszaj

ą

ce ryzyko;

3) dat

ę

przeprowadzonej oceny oraz osoby dokonuj

ą

ce oceny.

§ 39b. Przy pracach stwarzaj

ą

cych zagro

ż

enia, gdy wymaga tego sytuacja, do kierowania lud

ź

mi

wykonuj

ą

cymi te prace powinny by

ć

stosowane sygnały bezpiecze

ń

stwa - r

ę

czne lub komunikaty słowne,

zgodnie z wymaganiami okre

ś

lonymi w zał

ą

czniku nr 1 do rozporz

ą

dzenia.

§ 39c. Pracodawca informuje pracowników o istniej

ą

cych zagro

ż

eniach, w szczególno

ś

ci o

zagro

ż

eniach, przed którymi chroni

ć

ich b

ę

d

ą

ś

rodki ochrony indywidualnej oraz przekazuje informacje o

tych

ś

rodkach i zasadach ich stosowania. Szczegółowe zasady stosowania

ś

rodków ochrony

indywidualnej okre

ś

la zał

ą

cznik nr 2 do rozporz

ą

dzenia.

§ 40. 1. Pracodawca jest obowi

ą

zany zapewni

ć

systematyczne kontrole stanu bezpiecze

ń

stwa i

higieny pracy ze szczególnym uwzgl

ę

dnieniem organizacji procesów pracy, stanu technicznego maszyn i

innych urz

ą

dze

ń

technicznych oraz ustali

ć

sposoby rejestracji nieprawidłowo

ś

ci i metody ich usuwania.

2. W razie stwierdzenia bezpo

ś

redniego zagro

ż

enia dla

ż

ycia lub zdrowia pracowników, osoba

kieruj

ą

ca pracownikami jest obowi

ą

zana do niezwłocznego wstrzymania prac i podj

ę

cia działa

ń

w celu

usuni

ę

cia tego zagro

ż

enia.

§ 41. 1. Pracodawca jest obowi

ą

zany udost

ę

pni

ć

pracownikom, do stałego korzystania, aktualne

instrukcje bezpiecze

ń

stwa i higieny pracy dotycz

ą

ce:

1) stosowanych w zakładzie procesów technologicznych oraz wykonywania prac zwi

ą

zanych z

zagro

ż

eniami wypadkowymi lub zagro

ż

eniami zdrowia pracowników;

2) obsługi maszyn i innych urz

ą

dze

ń

technicznych;

3) post

ę

powania z materiałami szkodliwymi dla zdrowia i niebezpiecznymi;

4) udzielania pierwszej pomocy.

2. Instrukcje, o których mowa w ust. 1, powinny w sposób zrozumiały dla pracowników wskazywa

ć

czynno

ś

ci, które nale

ż

y wykona

ć

przed rozpocz

ę

ciem danej pracy, zasady i sposoby bezpiecznego

wykonywania pracy, czynno

ś

ci do wykonania po jej zako

ń

czeniu oraz zasady post

ę

powania w sytuacjach

awaryjnych stwarzaj

ą

cych zagro

ż

enia dla

ż

ycia lub zdrowia pracowników. Instrukcje dotycz

ą

ce prac

zwi

ą

zanych ze stosowaniem niebezpiecznych substancji i preparatów chemicznych powinny uwzgl

ę

dnia

ć

informacje zawarte w kartach charakterystyki tych substancji i preparatów.

§ 42. Zmiany w procesie technologicznym, zmiany konstrukcyjne urz

ą

dze

ń

technicznych oraz zmiany

w sposobie u

ż

ytkowania pomieszcze

ń

powinny by

ć

poprzedzone ocen

ą

pod wzgl

ę

dem bezpiecze

ń

stwa i

higieny pracy, w trybie ustalonym przez pracodawc

ę

.

§ 43. 1. Je

ż

eli w pomieszczeniu pracy, w którym zatrudniona jest jedna osoba, mog

ą

w sytuacji

awaryjnej wyst

ą

pi

ć

zagro

ż

enia dla zdrowia lub

ż

ycia pracowników, a w szczególno

ś

ci zagro

ż

enia:

po

ż

arowe, wybuchowe, pora

ż

enia pr

ą

dem elektrycznym, wydzielanie si

ę

gazów lub par substancji

sklasyfikowanych jako niebezpieczne - pracodawca wprowadza obowi

ą

zek meldowania si

ę

tej osoby w

ustalony sposób w oznaczonych porach.

2. Pracodawca powinien ustali

ć

rodzaje pomieszcze

ń

, o których mowa w ust. 1, a tak

ż

e okre

ś

li

ć

sposób meldowania si

ę

oraz post

ę

powania w razie braku meldunków.

§ 44. 1. Pracodawca jest obowi

ą

zany zapewni

ć

pracownikom sprawnie funkcjonuj

ą

cy system

pierwszej pomocy w razie wypadku oraz

ś

rodki do udzielania pierwszej pomocy. W szczególno

ś

ci

pracodawca powinien zapewni

ć

:

1) punkty pierwszej pomocy w wydziałach (oddziałach), w których wykonywane s

ą

prace powoduj

ą

ce

du

ż

e ryzyko wypadku lub zwi

ą

zane z wydzielaniem si

ę

par, gazów albo pyłów substancji

sklasyfikowanych jako niebezpieczne ze wzgl

ę

du na ostre działanie toksyczne;

background image

2) apteczki w poszczególnych wydziałach (oddziałach) zakładu pracy.

2. Ilo

ść

, usytuowanie i wyposa

ż

enie punktów pierwszej pomocy i apteczek powinny by

ć

ustalone w

porozumieniu z lekarzem sprawuj

ą

cym profilaktyczn

ą

opiek

ę

zdrowotn

ą

nad pracownikami, z

uwzgl

ę

dnieniem rodzajów i nasilenia wyst

ę

puj

ą

cych zagro

ż

e

ń

.

3. Obsługa punktów i apteczek, o których mowa w ust. 1, na ka

ż

dej zmianie powinna by

ć

powierzana

wyznaczonym pracownikom, przeszkolonym w udzielaniu pierwszej pomocy.

4. W punktach pierwszej pomocy i przy apteczkach, w widocznych miejscach, powinny by

ć

wywieszone instrukcje o udzielaniu pierwszej pomocy w razie wypadku oraz wykazy pracowników, o
których mowa w ust. 3.

5. Punkty pierwszej pomocy i miejsca usytuowania apteczek powinny by

ć

odpowiednio oznakowane,

zgodnie z Polsk

ą

Norm

ą

, i łatwo dost

ę

pne.

Rozdział 2

Organizacja stanowisk pracy

§ 45. 1. Stanowiska pracy powinny by

ć

urz

ą

dzone stosownie do rodzaju wykonywanych na nich

czynno

ś

ci oraz psychofizycznych wła

ś

ciwo

ś

ci pracowników, przy czym wymiary wolnej (niezaj

ę

tej przez

urz

ą

dzenia) powierzchni stanowiska pracy powinny zapewni

ć

pracownikom swobod

ę

ruchu wystarczaj

ą

c

ą

do wykonywania pracy w sposób bezpieczny, z uwzgl

ę

dnieniem wymaga

ń

ergonomii.

2. Stanowiska pracy, na których wyst

ę

puje ryzyko po

ż

aru, wybuchu, upadku lub wyrzucenia

przedmiotów albo pojawienia si

ę

czynników szkodliwych dla zdrowia lub niebezpiecznych, powinny by

ć

zaopatrzone w odpowiednie urz

ą

dzenia ochronne.

3. Stanowiska pracy, na których wykonywane prace powoduj

ą

wyst

ę

powanie czynników szkodliwych

dla zdrowia lub niebezpiecznych, powinny by

ć

tak usytuowane i zorganizowane, aby pracownicy

zatrudnieni na innych stanowiskach nie byli nara

ż

eni na te czynniki.

4. Stanowiska pracy znajduj

ą

ce si

ę

na zewn

ą

trz pomieszcze

ń

powinny by

ć

tak usytuowane i

zorganizowane, aby pracownicy byli chronieni przed zagro

ż

eniami zwi

ą

zanymi w szczególno

ś

ci:

1) z warunkami atmosferycznymi, w tym opadami, nisk

ą

lub wysok

ą

temperatur

ą

, silnym wiatrem i

spadaj

ą

cymi przedmiotami;

2) ze szkodliwym dla zdrowia hałasem, jak równie

ż

szkodliwymi gazami, parami lub pyłami.

W razie niebezpiecze

ń

stwa powinno by

ć

mo

ż

liwe szybkie opuszczenie stanowisk pracy przez

pracowników lub, w razie potrzeby, udzielenie im szybkiej pomocy.

§ 46. 1. Na stanowiskach pracy nale

ż

y zapewni

ć

wynikaj

ą

c

ą

z technologii powierzchni

ę

oraz

odpowiednie urz

ą

dzenia pomocnicze przeznaczone na składowanie materiałów, wyrobów, przyrz

ą

dów,

narz

ę

dzi i odpadów.

2. Na stanowiskach pracy nie wolno przechowywa

ć

surowców, gotowych wyrobów, materiałów

pomocniczych i odpadów w ilo

ś

ciach wi

ę

kszych od wynikaj

ą

cych z potrzeb technologicznych,

umo

ż

liwiaj

ą

cych utrzymanie ci

ą

gło

ś

ci pracy na danej zmianie. Odpady produkcyjne powinny by

ć

sukcesywnie usuwane.

3. Materiały stosowane do czyszczenia, nasycone lub zanieczyszczone podczas pracy substancjami

i preparatami sklasyfikowanymi jako niebezpieczne albo wydzielaj

ą

ce uci

ąż

liwe zapachy - nale

ż

y

przechowywa

ć

w zamkni

ę

tych naczyniach z materiału niepalnego oraz co najmniej raz na dob

ę

usuwa

ć

z

pomieszcze

ń

pracy i niszczy

ć

w sposób okre

ś

lony w instrukcjach, o których mowa w § 41.

§ 47. 1. Do ka

ż

dego stanowiska pracy powinno by

ć

zapewnione bezpieczne i wygodne doj

ś

cie, przy

czym jego wysoko

ść

na całej długo

ś

ci nie powinna by

ć

mniejsza w

ś

wietle ni

ż

2 m.

2. W przypadkach uzasadnionych wzgl

ę

dami konstrukcyjnymi maszyn i innych urz

ą

dze

ń

technicznych dopuszcza si

ę

zmniejszenie wysoko

ś

ci doj

ś

cia do 1,8 m przy jego odpowiednim

zabezpieczeniu i oznakowaniu znakami bezpiecze

ń

stwa zgodnymi z Polsk

ą

Norm

ą

.

3. Przej

ś

cia mi

ę

dzy maszynami a innymi urz

ą

dzeniami lub

ś

cianami przeznaczone tylko do obsługi

tych urz

ą

dze

ń

powinny mie

ć

szeroko

ść

co najmniej 0,75 m; je

ż

eli w przej

ś

ciach tych odbywa si

ę

ruch

dwukierunkowy, szeroko

ść

ich powinna wynosi

ć

co najmniej 1 m.

§ 48. Pracodawca zatrudniaj

ą

cy pracowników niepełnosprawnych powinien zapewni

ć

dostosowanie

background image

stanowisk pracy oraz doj

ść

do nich - do potrzeb i mo

ż

liwo

ś

ci tych pracowników, wynikaj

ą

cych ze

zmniejszonej sprawno

ś

ci.

§ 49. 1. Przy wykonywaniu pracy niewymagaj

ą

cej stale pozycji stoj

ą

cej nale

ż

y zapewni

ć

pracownikom mo

ż

liwo

ść

siedzenia.

2. Przy wykonywaniu pracy wymagaj

ą

cej stale pozycji stoj

ą

cej lub chodzenia nale

ż

y zapewni

ć

pracownikom mo

ż

liwo

ść

odpoczynku w pobli

ż

u miejsca pracy w pozycji siedz

ą

cej.

3. Siedziska powinny spełnia

ć

wymagania Polskich Norm.

§ 50. 1. Stosowane w zakładach pracy drabiny przeno

ś

ne powinny spełnia

ć

wymagania okre

ś

lone w

Polskich Normach.

2. Drabiny przeno

ś

ne powinny by

ć

stosowane zgodnie z ich przeznaczeniem, w sposób

niestwarzaj

ą

cy zagro

ż

e

ń

dla ich u

ż

ytkowników i osób przebywaj

ą

cych w pobli

ż

u. Wymagania

bezpiecze

ń

stwa przy stosowaniu drabin s

ą

okre

ś

lone w przepisach w sprawie minimalnych wymaga

ń

dotycz

ą

cych bezpiecze

ń

stwa i higieny pracy w zakresie u

ż

ytkowania maszyn przez pracowników podczas

pracy.

Rozdział 3

Obsługa i stosowanie maszyn, narz

ę

dzi i innych urz

ą

dze

ń

technicznych

§ 51. 1. Maszyny i inne urz

ą

dzenia techniczne, zwane dalej "maszynami", powinny spełnia

ć

wymagania bezpiecze

ń

stwa i higieny pracy, okre

ś

lone w odr

ę

bnych przepisach, przez cały okres ich

u

ż

ytkowania.

2. Monta

ż

, demonta

ż

i eksploatacja maszyn, w tym ich obsługa, powinny odbywa

ć

si

ę

przy

zachowaniu wymaga

ń

bezpiecze

ń

stwa i higieny pracy oraz ergonomii, uwzgl

ę

dniaj

ą

cych instrukcje

zawarte w dokumentacji techniczno-ruchowej. Miejsce i sposób zainstalowania oraz u

ż

ytkowania maszyn

powinny uwzgl

ę

dnia

ć

minimalizacj

ę

ryzyka zawodowego, w szczególno

ś

ci poprzez:

1) zapewnienie dostatecznej przestrzeni pomi

ę

dzy ruchomymi cz

ęś

ciami maszyn a ruchomymi lub

stałymi elementami otoczenia;

2) zapewnienie, aby wszystkie u

ż

ywane lub produkowane materiały b

ą

d

ź

energia były w bezpieczny

sposób dostarczane i odprowadzane ze stanowiska pracy.

§ 52. 1. Ka

ż

da maszyna powinna by

ć

wyposa

ż

ona w element sterowniczy przeznaczony do jej

całkowitego i bezpiecznego zatrzymywania.

2. Gdy jest to konieczne w zwi

ą

zku z zagro

ż

eniami, jakie stwarza maszyna, i jej nominalnym czasem

zatrzymania si

ę

, maszyna powinna by

ć

wyposa

ż

ona w urz

ą

dzenie do zatrzymywania awaryjnego.

3. Elementy sterownicze maszyn maj

ą

ce wpływ na bezpiecze

ń

stwo musz

ą

by

ć

widoczne i mo

ż

liwe

do zidentyfikowania oraz oznakowane zgodnie z wymaganiami okre

ś

lonymi w Polskich Normach.

4. Elementy sterownicze nie mog

ą

stwarza

ć

jakichkolwiek zagro

ż

e

ń

, w szczególno

ś

ci

spowodowanych ich niezamierzonym u

ż

yciem.

§ 53. Maszyny powinny by

ć

wyposa

ż

one w łatwo odró

ż

niaj

ą

ce si

ę

i odpowiednio oznakowane

urz

ą

dzenia do odł

ą

czania od wszystkich

ź

ródeł energii. Wł

ą

czenie zasilania energi

ą

nie mo

ż

e powodowa

ć

zagro

ż

enia dla obsługi.

§ 54. 1. W przypadku zespołowej obsługi maszyny lub gdy stwarza ona zagro

ż

enie dla otoczenia,

nale

ż

y zapewni

ć

sygnalizacj

ę

ostrzegawcz

ą

i alarmow

ą

- łatwo dostrzegaln

ą

i zrozumiał

ą

.

2. Maszyny wielostanowiskowe powinny by

ć

wyposa

ż

one w urz

ą

dzenia sygnalizacji d

ź

wi

ę

kowej lub

ś

wietlnej automatycznie wysyłaj

ą

ce sygnały uprzedzaj

ą

ce o uruchomieniu maszyny. Sygnały powinny by

ć

odbierane na wszystkich stanowiskach pracy przy danej maszynie.

§ 55. 1. Elementy ruchome i inne cz

ęś

ci maszyn, które w razie zetkni

ę

cia si

ę

z nimi stwarzaj

ą

zagro

ż

enie, powinny by

ć

do wysoko

ś

ci co najmniej 2,5 m od poziomu podłogi (podestu) stanowiska pracy

osłoni

ę

te lub zaopatrzone w inne skuteczne urz

ą

dzenia ochronne, z wyj

ą

tkiem przypadków, gdy

spełnienie tych wymaga

ń

nie jest mo

ż

liwe ze wzgl

ę

du na funkcj

ę

maszyny.

background image

2. Pasy, ła

ń

cuchy, ta

ś

my, koła z

ę

bate i inne elementy układów nap

ę

dowych oraz cz

ęś

ci maszyn

zagra

ż

aj

ą

ce spadni

ę

ciem, znajduj

ą

ce si

ę

nad stanowiskami pracy lub przej

ś

ciami na wysoko

ś

ci ponad 2,5

m od poziomu podłogi, powinny by

ć

osłoni

ę

te co najmniej od dołu trwałymi osłonami.

3. Osłony stosowane na maszynach powinny uniemo

ż

liwia

ć

bezpo

ś

redni dost

ę

p do strefy

niebezpiecznej. Osłony niepełne (wykonane z siatki, blachy perforowanej, pr

ę

tów itp.) powinny znajdowa

ć

si

ę

w takiej odległo

ś

ci od elementów niebezpiecznych, aby przy danej wielko

ś

ci i kształcie otworów nie

było mo

ż

liwe bezpo

ś

rednie dotkni

ę

cie tych elementów. Odległo

ś

ci bezpiecze

ń

stwa okre

ś

laj

ą

Polskie

Normy.

4. Maszyny powinny by

ć

oznakowane znakami i barwami bezpiecze

ń

stwa, zgodnie z wymaganiami

okre

ś

lonymi w zał

ą

czniku nr 1 do rozporz

ą

dzenia oraz w Polskich Normach.

§ 56. 1. Urz

ą

dzenia ochronne stosowane przy maszynach powinny spełnia

ć

nast

ę

puj

ą

ce ogólne

wymagania:
1) zapewnia

ć

bezpiecze

ń

stwo zarówno pracownikowi zatrudnionemu bezpo

ś

rednio przy obsłudze

maszyny, jak i osobom znajduj

ą

cym si

ę

w jej pobli

ż

u;

2) działa

ć

niezawodnie, posiada

ć

odpowiedni

ą

trwało

ść

i wytrzymało

ść

;

3) funkcjonowa

ć

samoczynnie, niezale

ż

nie od woli i uwagi obsługuj

ą

cego, w przypadkach gdy jest to

celowe i mo

ż

liwe;

4) nie mog

ą

by

ć

łatwo usuwane lub odł

ą

czane bez pomocy narz

ę

dzi;

5) nie mog

ą

utrudnia

ć

wykonywania operacji technologicznej ani ogranicza

ć

mo

ż

liwo

ś

ci

ś

ledzenia jej

przebiegu oraz nie mog

ą

powodowa

ć

zagro

ż

e

ń

i dodatkowego obci

ąż

enia fizycznego lub

psychicznego pracowników.

2. Urz

ą

dzenia ochronne przy maszynach szczególnie niebezpiecznych powinny by

ć

tak

skonstruowane, aby:
1) zdj

ę

cie, otwarcie lub wył

ą

czenie urz

ą

dzenia ochronnego powodowało natychmiastowe zatrzymanie

maszyny b

ą

d

ź

jej niebezpiecznych elementów lub niemo

ż

liwe było zdj

ę

cie albo otwarcie osłony

podczas ruchu osłanianych elementów;

2) ponowne zało

ż

enie, zamkni

ę

cie lub wł

ą

czenie urz

ą

dzenia ochronnego nie uruchamiało

automatycznie maszyny.

3. U

ż

ywanie maszyny bez wymaganego urz

ą

dzenia ochronnego lub przy jego nieodpowiednim

stosowaniu jest niedopuszczalne.

4. Szczegółowe wymagania dla urz

ą

dze

ń

ochronnych okre

ś

laj

ą

Polskie Normy.

§ 57. Maszyny i narz

ę

dzia oraz ich urz

ą

dzenia ochronne powinny by

ć

utrzymywane w stanie

sprawno

ś

ci technicznej i czysto

ś

ci zapewniaj

ą

cej u

ż

ytkowanie ich bez szkody dla bezpiecze

ń

stwa i

zdrowia pracowników oraz stosowane tylko w procesach i warunkach, do których s

ą

przeznaczone.

§ 58. 1. O dostrze

ż

onych wadach lub uszkodzeniach maszyny pracownik powinien niezwłocznie

zawiadomi

ć

przeło

ż

onego.

2. Maszyny, których uszkodzenie stwierdzono w czasie pracy, powinny by

ć

niezwłocznie zatrzymane

i wył

ą

czone z zasilania energi

ą

. Wznowienie pracy maszyny bez usuni

ę

cia uszkodzenia jest

niedopuszczalne.

3. Maszyny niesprawne, uszkodzone lub pozostaj

ą

ce w naprawie powinny by

ć

wycofane z

u

ż

ytkowania oraz wyra

ź

nie oznakowane tablicami informacyjnymi i zabezpieczone w sposób

uniemo

ż

liwiaj

ą

cy ich uruchomienie.

§ 59. 1. Maszyn b

ę

d

ą

cych w ruchu nie wolno pozostawia

ć

bez obsługi lub nadzoru, chyba

ż

e

dokumentacja techniczno-ruchowa stanowi inaczej.

2. Pracodawca jest obowi

ą

zany ustali

ć

rodzaje maszyn, które wymagaj

ą

stałej obsługi, a

pozostawianie ich bez niej mo

ż

e by

ć

przyczyn

ą

katastrofy, wybuchu lub po

ż

aru, oraz ustali

ć

szczegółowe

warunki obsługi i nadzoru nad prac

ą

tych maszyn.

§ 60. 1. Maszyn b

ę

d

ą

cych w ruchu nie wolno naprawia

ć

, czy

ś

ci

ć

i smarowa

ć

, z wyj

ą

tkiem

smarowania za pomoc

ą

specjalnych urz

ą

dze

ń

okre

ś

lonych w dokumentacji techniczno-ruchowej.

2. Pracownicy zatrudnieni przy obsłudze maszyn z ruchomymi elementami nie mog

ą

pracowa

ć

w

odzie

ż

y z lu

ź

nymi (zwisaj

ą

cymi) cz

ęś

ciami, jak np. lu

ź

no zako

ń

czone r

ę

kawy, krawaty, szaliki, poły, oraz

background image

bez nakry

ć

głowy okrywaj

ą

cych włosy.

§ 61. 1. Je

ż

eli obsługa, naprawa, remont lub konserwacja maszyn powoduje zagro

ż

enia dla

bezpiecze

ń

stwa lub zdrowia pracowników - pracodawca powinien zapewni

ć

, aby czynno

ś

ci te

wykonywane były przez pracowników upowa

ż

nionych i posiadaj

ą

cych odpowiednie przygotowanie.

2. W czasie ruchu maszyny niedopuszczalne jest r

ę

czne zakładanie i zrzucanie pasów p

ę

dnych, lin i

ta

ś

m. Czynno

ś

ci te mog

ą

by

ć

wykonywane wył

ą

cznie przy u

ż

yciu specjalnych urz

ą

dze

ń

przeznaczonych

do tego celu.

3. P

ę

dnie powinny posiada

ć

urz

ą

dzenia do zawieszania pasów p

ę

dnych zapobiegaj

ą

ce zetkni

ę

ciu

si

ę

zrzuconych pasów, lin lub ta

ś

m z cz

ęś

ciami p

ę

dni b

ę

d

ą

cymi w ruchu.

4. Pasy p

ę

dne, liny i ta

ś

my p

ę

dne mog

ą

by

ć

napinane, naprawiane, ł

ą

czone, skracane i smarowane

po unieruchomieniu nap

ę

du maszyny.

Rozdział 4

Transport wewn

ę

trzny i magazynowanie

§ 62. 1. Pracodawca powinien zapewni

ć

zastosowanie odpowiednich rozwi

ą

za

ń

organizacyjnych i

technicznych, zwłaszcza w zakresie wyposa

ż

enia technicznego, w celu wyeliminowania potrzeby

r

ę

cznego przemieszczania ci

ęż

arów.

2. Je

ś

li nie ma mo

ż

liwo

ś

ci unikni

ę

cia r

ę

cznego przemieszczania ci

ęż

arów, nale

ż

y podj

ąć

odpowiednie przedsi

ę

wzi

ę

cia, w tym wyposa

ż

y

ć

pracowników w niezb

ę

dne

ś

rodki w celu zmniejszenia

uci

ąż

liwo

ś

ci i zagro

ż

e

ń

zwi

ą

zanych z wykonywaniem tych czynno

ś

ci.

§ 63. 1. R

ę

czne przemieszczanie i przewo

ż

enie ci

ęż

arów o masie przekraczaj

ą

cej ustalone normy

jest niedopuszczalne.

2. Szczegółowe wymagania dotycz

ą

ce r

ę

cznego transportu okre

ś

laj

ą

przepisy w sprawie

bezpiecze

ń

stwa i higieny pracy przy r

ę

cznych pracach transportowych oraz przepisy o pracach

wzbronionych kobietom i młodocianym.

§ 64. 1. Masa ładunków przemieszczanych przy u

ż

yciu

ś

rodków transportowych nie powinna

przekracza

ć

dopuszczalnej no

ś

no

ś

ci lub ud

ź

wigu danego

ś

rodka transportowego.

2. Masa i rozmieszczenie ładunku na

ś

rodkach transportowych powinny zapewnia

ć

bezpieczne

warunki przewozu i przeładunku.

3. Ładunek powinien by

ć

zabezpieczony w szczególno

ś

ci przed upadkiem, przemieszczeniem i

zsypywaniem si

ę

ze

ś

rodka transportu.

§ 64a. Stosowane do załadunku i rozładunku pomosty i rampy powinny by

ć

odpowiednie do

wymiarów i masy ładunków przeznaczonych do transportu. Na pomost i ramp

ę

powinno prowadzi

ć

co

najmniej jedno wej

ś

cie.

§ 65. Przy obsłudze urz

ą

dze

ń

transportu zmechanizowanego mog

ą

by

ć

zatrudniane tylko osoby o

kwalifikacjach wła

ś

ciwych do obsługi okre

ś

lonego urz

ą

dzenia.

§ 66. 1. Pracodawca jest obowi

ą

zany zapewni

ć

opracowanie zasad ruchu na drogach

wewn

ą

trzzakładowych, zgodnych z przepisami prawa o ruchu drogowym.

2. W zasadach ruchu, wymienionych w ust. 1, nale

ż

y okre

ś

li

ć

w szczególno

ś

ci maksymalne

pr

ę

dko

ś

ci

ś

rodków transportu i komunikacji na drogach wewn

ą

trzzakładowych oraz w pomieszczeniach

zakładu pracy, uzale

ż

nione od szeroko

ś

ci dróg, nat

ęż

enia ruchu, widoczno

ś

ci itp.

3. Drogi powinny by

ć

oznakowane znakami drogowymi zgodnymi z przepisami prawa o ruchu

drogowym.

§ 67. Wymagania dotycz

ą

ce transportu przy u

ż

yciu d

ź

wignic, przeno

ś

ników, wózków jezdniowych z

nap

ę

dem silnikowym oraz kolei wewn

ą

trzzakładowych okre

ś

laj

ą

odr

ę

bne przepisy.

§ 68. 1. Materiały i inne przedmioty, zwane dalej "materiałami", powinny by

ć

magazynowane w

background image

pomieszczeniach i miejscach do tego przeznaczonych. Pomieszczenia magazynowe powinny spełnia

ć

wymagania bezpiecze

ń

stwa, stosownie do rodzaju i wła

ś

ciwo

ś

ci składowanych w nich materiałów.

2. Przy składowaniu materiałów nale

ż

y:

1) okre

ś

li

ć

dla ka

ż

dego rodzaju składowanego materiału miejsce, sposób i dopuszczaln

ą

wysoko

ść

składowania;

2) zapewni

ć

, aby masa składowanego ładunku nie przekraczała dopuszczalnego obci

ąż

enia urz

ą

dze

ń

przeznaczonych do składowania (regałów, podestów itp.);

3) zapewni

ć

, aby masa składowanego ładunku, ł

ą

cznie z mas

ą

urz

ą

dze

ń

przeznaczonych do jego

składowania i transportu, nie przekraczała dopuszczalnego obci

ąż

enia podłóg i stropów, na których

odbywa si

ę

składowanie;

4) wywiesi

ć

czytelne informacje o dopuszczalnym obci

ąż

eniu podłóg, stropów i urz

ą

dze

ń

przeznaczonych do składowania.

§ 69. 1. Regały powinny mie

ć

odpowiednio wytrzymał

ą

i stabiln

ą

konstrukcj

ę

oraz zabezpieczenia

przed ich przewróceniem si

ę

.

2. Szeroko

ść

odst

ę

pów mi

ę

dzy regałami powinna by

ć

odpowiednia do stosowanych

ś

rodków

transportowych oraz powinna umo

ż

liwia

ć

bezpieczne operowanie tymi

ś

rodkami i ładunkami.

§ 70. 1. Sposób układania materiałów na regałach i ich zdejmowania nie mo

ż

e stwarza

ć

zagro

ż

e

ń

dla bezpiecze

ń

stwa pracowników.

2. Przedmioty łatwo tłuk

ą

ce si

ę

, substancje i preparaty sklasyfikowane jako niebezpieczne oraz

materiały o najwi

ę

kszej masie powinny by

ć

składowane na najni

ż

szych półkach regałów.

§ 71. Przedmioty, których wymiary, kształt i masa decyduj

ą

o ich indywidualnym sposobie

składowania, powinny by

ć

ustawiane lub układane stabilnie, z uwzgl

ę

dnieniem poło

ż

enia ich

ś

rodka

ci

ęż

ko

ś

ci, tak aby zapobiec ich wywróceniu si

ę

lub spadni

ę

ciu.

§ 72. 1. Przy składowaniu materiałów w stosach nale

ż

y zapewni

ć

:

1) stateczno

ść

stosów poprzez składowanie na wysoko

ść

uzale

ż

nion

ą

od rodzaju materiałów (ich

wymiarów, masy, kształtu) oraz wytrzymało

ś

ci opakowa

ń

;

2) wi

ą

zanie mi

ę

dzy warstwami;

3) układanie stosów tak, aby

ś

rodek ci

ęż

ko

ś

ci przedmiotów składowanych pozostawał wewn

ą

trz obrysu

stosów;

4) zachowanie odległo

ś

ci mi

ę

dzy stosami, umo

ż

liwiaj

ą

cej bezpieczne układanie i przemieszczanie

materiałów.

2. Rozładunek stosów powinien by

ć

prowadzony kolejno pocz

ą

wszy od najwy

ż

szych warstw.

Niedopuszczalne jest wyjmowanie materiałów ze

ś

rodka stosów.

§ 73. Przy składowaniu materiałów na paletach lub w kontenerach stosuje si

ę

odpowiednio przepis §

69 ust. 2.

§ 74. 1. Przy składowaniu materiałów sypkich luzem nale

ż

y zapewni

ć

:

1) powierzchni

ę

składow

ą

, która przy zachowaniu k

ą

ta zsypu naturalnego umo

ż

liwi zachowanie przej

ść

lub przejazdów wokół hałdy lub zwału;

2) wytrzymało

ść

zapór odpowiedni

ą

do parcia składowanego materiału sypkiego;

3) w miar

ę

potrzeby wynikaj

ą

cej z ochrony s

ą

siednich stref pracy oraz technicznych mo

ż

liwo

ś

ci -

szczelne obudowanie miejsca przeładunku i urz

ą

dze

ń

przeładunkowych oraz poł

ą

czenie ich z

urz

ą

dzeniami odci

ą

gaj

ą

cymi pył w miejscu jego powstawania;

4) bezpieczne metody pracy, szczególnie przy r

ę

cznym pobieraniu i przenoszeniu materiałów.

2. Wchodzenie pracowników na zwały materiałów sypkich gro

żą

cych zasypaniem dozwolone jest

jedynie w przypadkach wyj

ą

tkowej konieczno

ś

ci z zastosowaniem pomostów lub innych urz

ą

dze

ń

zapewniaj

ą

cych bezpiecze

ń

stwo, a tak

ż

e przy zapewnieniu asekuracji przez drugiego pracownika oraz

odpowiedniego nadzoru.

§ 75. 1. Przy składowaniu materiałów pyl

ą

cych luzem nale

ż

y zapewni

ć

szczelne ogrodzenie co

najmniej do wysoko

ś

ci 0,5 m ponad wysoko

ść

składowanego materiału.

background image

2. Transport materiałów, o których mowa w ust. 1, mo

ż

e odbywa

ć

si

ę

wył

ą

cznie specjalnymi

ś

rodkami transportu lub w zamkni

ę

tych pojemnikach (np. kontenerach).

§ 76. Przy składowaniu materiałów skłonnych do samozapalenia si

ę

nale

ż

y je zabezpieczy

ć

przed

samozapłonem, a w szczególno

ś

ci ograniczy

ć

wysoko

ść

składowania, stosowa

ć

kominy wentylacyjne

oraz przesypywa

ć

lub cz

ę

sto przerzuca

ć

hałdy i zwały.

§ 77. Niedopuszczalne jest składowanie materiałów bezpo

ś

rednio pod elektroenergetycznymi liniami

napowietrznymi lub w odległo

ś

ci mniejszej (licz

ą

c w poziomie od skrajnych przewodów) ni

ż

:

1) 2 m - od linii niskiego napi

ę

cia;

2) 5 m - od linii wysokiego napi

ę

cia do 15 kV;

3) 10 m - od linii wysokiego napi

ę

cia do 30 kV;

4) 15 m - od linii wysokiego napi

ę

cia powy

ż

ej 30 kV.

Rozdział 5

Ochrona przed hałasem

§ 78. 1. Pracodawca jest obowi

ą

zany zapewni

ć

ochron

ę

pracowników przed zagro

ż

eniami

zwi

ą

zanymi z nara

ż

eniem na hałas, a w szczególno

ś

ci zapewni

ć

stosowanie:

1) procesów technologicznych niepowoduj

ą

cych nadmiernego hałasu;

2) maszyn

i

innych

urz

ą

dze

ń

technicznych

powoduj

ą

cych

mo

ż

liwie

najmniejszy

hałas,

nieprzekraczaj

ą

cy dopuszczalnych warto

ś

ci;

3) rozwi

ą

za

ń

obni

ż

aj

ą

cych poziom hałasu w procesach pracy.

2. Dopuszczalne warto

ś

ci hałasu w

ś

rodowisku pracy okre

ś

laj

ą

wła

ś

ciwe przepisy i Polskie Normy.

§ 79. 1. Na stanowiskach pracy, na których mimo zastosowania mo

ż

liwych rozwi

ą

za

ń

technicznych i

organizacyjnych poziom hałasu przekracza dopuszczalne normy, pracodawca ma obowi

ą

zek zapewni

ć

:

1) ustalenie przyczyn przekroczenia dopuszczalnego poziomu hałasu oraz opracowanie i zastosowanie

programu działa

ń

technicznych i organizacyjnych, maj

ą

cych na celu najskuteczniejsze zmniejszenie

nara

ż

enia pracowników na hałas;

2) zaopatrzenie pracowników w indywidualne ochrony słuchu, dobrane do wielko

ś

ci charakteryzuj

ą

cych

hałas i do cech indywidualnych pracowników oraz ich stosowanie;

3) ograniczenie czasu ekspozycji na hałas, w tym stosowanie przerw w pracy;
4) oznakowanie stref zagro

ż

onych hałasem, a tak

ż

e, gdy jest to uzasadnione ze wzgl

ę

du na stopie

ń

zagro

ż

enia oraz mo

ż

liwe, ograniczenie dost

ę

pu do tych stref poprzez ich odgrodzenie.

2. Wymagania dotycz

ą

ce ochrony zdrowia pracowników zatrudnionych przy pracach zwi

ą

zanych z

nara

ż

eniem na hałas s

ą

okre

ś

lone w przepisach w sprawie bezpiecze

ń

stwa i higieny pracy przy pracach

zwi

ą

zanych z nara

ż

eniem na hałas lub drgania mechaniczne.

Rozdział 6

Prace szczególnie niebezpieczne

A. Przepisy ogólne

§ 80. 1. Przez prace szczególnie niebezpieczne rozumie si

ę

prace, o których mowa w niniejszym

rozdziale, oraz prace okre

ś

lone jako szczególnie niebezpieczne w innych przepisach dotycz

ą

cych

bezpiecze

ń

stwa i higieny pracy lub w instrukcjach eksploatacji urz

ą

dze

ń

i instalacji, a tak

ż

e inne prace o

zwi

ę

kszonym zagro

ż

eniu lub wykonywane w utrudnionych warunkach, uznane przez pracodawc

ę

jako

szczególnie niebezpieczne.

2. Pracodawca jest obowi

ą

zany do ustalenia i aktualizowania wykazu prac szczególnie

niebezpiecznych wyst

ę

puj

ą

cych w zakładzie pracy.

§ 81. 1. Pracodawca okre

ś

la szczegółowe wymagania bezpiecze

ń

stwa i higieny pracy przy

wykonywaniu prac szczególnie niebezpiecznych, w szczególno

ś

ci zapewnia:

background image

1) bezpo

ś

redni nadzór nad tymi pracami wyznaczonych w tym celu osób;

2) odpowiednie

ś

rodki zabezpieczaj

ą

ce;

3) instrukta

ż

pracowników obejmuj

ą

cy w szczególno

ś

ci:

a) imienny podział pracy,
b) kolejno

ść

wykonywania zada

ń

,

c) wymagania bezpiecze

ń

stwa i higieny pracy przy poszczególnych czynno

ś

ciach.

2. Pracodawca zapewnia, aby dost

ę

p do miejsc wykonywania prac szczególnie niebezpiecznych

miały jedynie osoby upowa

ż

nione i odpowiednio poinstruowane.

B. Roboty budowlane, rozbiórkowe, remontowe i monta

ż

owe prowadzone bez wstrzymania ruchu

zakładu pracy lub jego cz

ęś

ci

§ 82. Roboty budowlane, rozbiórkowe, remontowe i monta

ż

owe prowadzone bez wstrzymania ruchu

zakładu pracy lub jego cz

ęś

ci w miejscach przebywania pracowników zatrudnionych przy innych pracach

lub działania maszyn i innych urz

ą

dze

ń

technicznych powinny by

ć

organizowane w sposób nienara

ż

aj

ą

cy

pracowników na niebezpiecze

ń

stwa i uci

ąż

liwo

ś

ci wynikaj

ą

ce z prowadzonych robót, z jednoczesnym

zastosowaniem szczególnych

ś

rodków ostro

ż

no

ś

ci.

§ 83. 1. Przed rozpocz

ę

ciem robót, o których mowa w § 82, pracodawca, u którego maj

ą

by

ć

prowadzone roboty, i osoba kieruj

ą

ca robotami powinni ustali

ć

w podpisanym protokole szczegółowe

warunki bezpiecze

ń

stwa i higieny pracy, z podziałem obowi

ą

zków w tym zakresie.

2. O prowadzonych robotach oraz o niezb

ę

dnych

ś

rodkach bezpiecze

ń

stwa, jakie nale

ż

y stosowa

ć

w

czasie trwania prac, pracodawca powinien poinformowa

ć

pracowników przebywaj

ą

cych lub mog

ą

cych

przebywa

ć

na terenie prowadzenia robót albo w jego s

ą

siedztwie.

3. Teren prowadzenia robót, o których mowa w § 82, powinien by

ć

wydzielony i wyra

ź

nie

oznakowany. W miejscach niebezpiecznych nale

ż

y umie

ś

ci

ć

znaki informuj

ą

ce o rodzaju zagro

ż

enia oraz

stosowa

ć

inne

ś

rodki zabezpieczaj

ą

ce przed skutkami zagro

ż

e

ń

(siatki, bariery itp.).

§ 84. 1. Spawanie wykonywane w ramach robót, o których mowa w § 82, powinno by

ć

prowadzone

na podstawie pisemnego pozwolenia wydanego w trybie ustalonym u danego pracodawcy.

2. Szczegółowe wymagania bezpiecze

ń

stwa i higieny pracy przy spawaniu i ci

ę

ciu metali reguluj

ą

odr

ę

bne przepisy.

C. Prace w zbiornikach, kanałach, wn

ę

trzach urz

ą

dze

ń

technicznych i w innych niebezpiecznych

przestrzeniach zamkni

ę

tych

§ 85. Przepisy niniejszej cz

ęś

ci dotycz

ą

pracy w zbiornikach, kanałach, studniach, studzienkach

kanalizacyjnych, wn

ę

trzach urz

ą

dze

ń

technicznych i w innych zamkni

ę

tych przestrzeniach, do których

wej

ś

cie odbywa si

ę

przez włazy lub otwory o niewielkich rozmiarach lub jest w inny sposób utrudnione,

zwanych dalej "zbiornikami".

§ 86. 1. Podj

ę

cie i prowadzenie pracy w zbiornikach mo

ż

e nast

ą

pi

ć

jedynie na podstawie pisemnego

pozwolenia wydanego w trybie ustalonym przez pracodawc

ę

.

2. Przy pracy w zbiornikach nale

ż

y zapewni

ć

stały nadzór. Osoba wydaj

ą

ca polecenie wykonania

takiej pracy powinna sprawdzi

ć

, czy przygotowania organizacyjne i techniczne zapewniaj

ą

bezpiecze

ń

stwo pracownikom podczas wykonywania pracy.

3. Pracownikowi znajduj

ą

cemu si

ę

w zbiorniku nale

ż

y zapewni

ć

mo

ż

liwo

ść

udzielenia

natychmiastowej pierwszej pomocy w razie nagłej potrzeby lub wypadku.

§ 87. 1. Prace w zbiorniku mog

ą

by

ć

podj

ę

te i prowadzone, z zastrze

ż

eniem ust. 2, po spełnieniu

nast

ę

puj

ą

cych wymaga

ń

:

1) zbiornik nale

ż

y opró

ż

ni

ć

i wst

ę

pnie oczy

ś

ci

ć

przez przemycie, przedmuchanie par

ą

lub gazem

oboj

ę

tnym

oraz

przedmuchanie

powietrzem;

przedmuchiwanie

zbiornika

tlenem

jest

niedopuszczalne;

2) je

ż

eli praca w zbiorniku mo

ż

e by

ć

zwi

ą

zana z zagro

ż

eniem po

ż

arowym, nale

ż

y stosowa

ć

niezb

ę

dne

ś

rodki ochrony przeciwpo

ż

arowej;

background image

3) odł

ą

czy

ć

dopływ do zbiornika materiałów, substancji i czynników z innych zbiorników, przewodów,

aparatury itp.;

4) znajduj

ą

ce si

ę

we wn

ę

trzu zbiornika grzejniki, urz

ą

dzenia ruchome i inne mog

ą

ce stworzy

ć

zagro

ż

enie nale

ż

y odł

ą

czy

ć

od

ź

ródeł zasilania;

5) na czas trwania prac w zbiorniku nale

ż

y wył

ą

czy

ć

z ruchu lub unieruchomi

ć

tory kolejowe, zwrotnice,

przeno

ś

niki, miejsca zsypu itp., znajduj

ą

ce si

ę

nad zbiornikiem;

6) bezpo

ś

rednio przed przyst

ą

pieniem do pracy wewn

ą

trz zbiornika powietrze w zbiorniku nale

ż

y

zbada

ć

na zawarto

ść

tlenu oraz gazów i par substancji sklasyfikowanych jako niebezpieczne;

7) temperatura powietrza w zbiorniku nie powinna si

ę

ż

ni

ć

od temperatury otoczenia o wi

ę

cej ni

ż

5 °C

(5 K);

8) zapewnienie niezb

ę

dnych

ś

rodków ochrony zbiorowej i indywidualnej.

2. Wymagania okre

ś

lone w ust. 1 pkt 1 nie dotycz

ą

przygotowania kanału do wykonywania w nim

pracy, a pkt 3 - kanału i studzienki kanalizacyjnej. Przed wykonywaniem prac w kanale lub studzience
nale

ż

y przewietrzy

ć

dany odcinek kanału, pozostawiaj

ą

c otwarte włazy, oraz wył

ą

czy

ć

ten odcinek

kanalizacyjny, a je

ż

eli to nie jest mo

ż

liwe - maksymalnie ograniczy

ć

spływ

ś

cieków.

§ 88. Bezpo

ś

rednio przed przyst

ą

pieniem pracowników do pracy w zbiorniku osoba kieruj

ą

ca

pracownikami jest obowi

ą

zana poinformowa

ć

ich o:

1) zakresie pracy, jak

ą

maj

ą

wykona

ć

;

2) rodzaju zagro

ż

e

ń

, jakie mog

ą

wyst

ą

pi

ć

;

3) niezb

ę

dnych

ś

rodkach ochrony zbiorowej i indywidualnej oraz o sposobie ich stosowania;

4) sposobie sygnalizacji mi

ę

dzy pracuj

ą

cymi wewn

ą

trz zbiornika a asekuruj

ą

cymi ich na zewn

ą

trz

zbiornika;

5) post

ę

powaniu w razie wyst

ą

pienia zagro

ż

enia.

§ 89. 1. Pracownik lub pracownicy wykonuj

ą

cy prac

ę

wewn

ą

trz zbiornika powinni by

ć

asekurowani co

najmniej przez jedn

ą

osob

ę

znajduj

ą

c

ą

si

ę

na zewn

ą

trz. Osoba asekuruj

ą

ca powinna by

ć

w stałym

kontakcie z pracownikami znajduj

ą

cymi si

ę

wewn

ą

trz zbiornika oraz mie

ć

mo

ż

liwo

ść

niezwłocznego

powiadomienia innych osób mog

ą

cych, w razie potrzeby, niezwłocznie udzieli

ć

pomocy.

2. Pracownik wchodz

ą

cy do wn

ę

trza zbiornika powinien by

ć

wyposa

ż

ony w odpowiednie

ś

rodki

ochrony indywidualnej, a w szczególno

ś

ci:

1) szelki bezpiecze

ń

stwa z link

ą

umocowan

ą

do odpowiednio wytrzymałego elementu konstrukcji

zewn

ę

trznej;

2) hełm ochronny i odzie

ż

ochronn

ą

;

3) sprz

ę

t izoluj

ą

cy ochronny układu oddechowego.

3. Wyposa

ż

enie w

ś

rodki ochrony indywidualnej osoby asekuruj

ą

cej powinno by

ć

takie, jak

wyposa

ż

enie pracowników wchodz

ą

cych do wn

ę

trza zbiornika.

4. Niestosowanie ochron układu oddechowego jest dopuszczalne wył

ą

cznie w warunkach, gdy

zawarto

ść

tlenu w powietrzu zbiornika wynosi co najmniej 18 % oraz gdy w powietrzu tym nie wyst

ę

puj

ą

substancje szkodliwe dla zdrowia w st

ęż

eniu przekraczaj

ą

cym najwy

ż

sze dopuszczalne st

ęż

enia

czynników szkodliwych dla zdrowia w

ś

rodowisku pracy ani nie istnieje niebezpiecze

ń

stwo ich wyst

ą

pienia

podczas przebywania pracownika w zbiorniku.

5. Decyzj

ę

o niestosowaniu przez pracowników ochron układu oddechowego w zwi

ą

zku ze

spełnieniem warunków, o których mowa w ust. 4, mo

ż

e podj

ąć

jedynie osoba kieruj

ą

ca pracownikami.

§ 90. 1. W czasie przebywania pracowników wewn

ą

trz zbiornika wszystkie włazy powinny by

ć

otwarte, a je

ż

eli nie jest to wystarczaj

ą

ce do utrzymania wymaganych parametrów powietrza w zbiorniku -

nale

ż

y w tym czasie stosowa

ć

stały nadmuch powietrza.

2. Wn

ę

trze zbiornika powinno by

ć

o

ś

wietlone przy u

ż

yciu

ź

ródła

ś

wiatła elektrycznego o

bezpiecznym napi

ę

ciu.

3. Transport narz

ę

dzi, innych przedmiotów i materiałów wewn

ą

trz zbiornika powinien odbywa

ć

si

ę

w

sposób niestwarzaj

ą

cy zagro

ż

e

ń

i uci

ąż

liwo

ś

ci dla zatrudnionych tam pracowników.

4. Je

ż

eli istnieje mo

ż

liwo

ść

powstania st

ęż

e

ń

wybuchowych w zbiorniku, nale

ż

y zastosowa

ć

ś

rodki

zapobiegaj

ą

ce wybuchowi.

5. Je

ż

eli praca ma by

ć

wykonana wewn

ą

trz zbiornika zawieraj

ą

cego materiały płynne lub sypkie, w

którym istnieje mo

ż

liwo

ść

utoni

ę

cia lub zasypania pracownika - niezale

ż

nie od zabezpieczenia

background image

odpowiednimi

ś

rodkami ochrony indywidualnej - pracownik powinien by

ć

opuszczany do wn

ę

trza na

pomo

ś

cie lub innym urz

ą

dzeniu umo

ż

liwiaj

ą

cym bezpieczne wykonanie pracy.

D. Prace przy u

ż

yciu materiałów niebezpiecznych

§ 91. Materiałami niebezpiecznymi w rozumieniu rozporz

ą

dzenia s

ą

w szczególno

ś

ci substancje i

preparaty chemiczne sklasyfikowane jako niebezpieczne, zgodnie z przepisami o substancjach i
preparatach chemicznych, oraz materiały zawieraj

ą

ce szkodliwe czynniki biologiczne zakwalifikowane do

3 lub 4 grupy zagro

ż

enia zgodnie z przepisami w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla

zdrowia w

ś

rodowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo nara

ż

onych na te czynniki.

§ 92. 1. Pracodawca jest obowi

ą

zany informowa

ć

pracowników o wła

ś

ciwo

ś

ciach fizycznych,

chemicznych i biologicznych stosowanych w zakładzie pracy materiałów, półfabrykatów i wyrobów
gotowych oraz o ryzyku dla zdrowia i bezpiecze

ń

stwa pracowników zwi

ą

zanym z ich stosowaniem, a

tak

ż

e o sposobach bezpiecznego ich stosowania oraz post

ę

powania z nimi w sytuacjach awaryjnych.

2. Materiały o nieznanych wła

ś

ciwo

ś

ciach, do czasu ich zbadania, mog

ą

by

ć

stosowane tylko w

warunkach laboratoryjnych, do celów badawczych i do

ś

wiadczalnych, przy zastosowaniu wzmo

ż

onych

ś

rodków ostro

ż

no

ś

ci.

§ 93. 1. Materiały niebezpieczne nale

ż

y przechowywa

ć

w miejscach i opakowaniach przeznaczonych

do tego celu i odpowiednio oznakowanych.

2. Pomieszczenia, aparatura,

ś

rodki transportu, zbiorniki i opakowania, w których s

ą

stosowane,

przemieszczane lub przechowywane materiały niebezpieczne powinny by

ć

odpowiednie do wła

ś

ciwo

ś

ci

tych materiałów.

3. W czasie transportu, składowania i stosowania materiałów niebezpiecznych nale

ż

y stosowa

ć

odpowiednie

ś

rodki ochrony zbiorowej i indywidualnej - chroni

ą

ce pracowników przed szkodliwym lub

niebezpiecznym działaniem tych materiałów.

§ 94. 1. Zbiorniki, naczynia i inne opakowania słu

żą

ce do przechowywania materiałów

niebezpiecznych powinny by

ć

:

1) oznakowane w sposób okre

ś

lony w odr

ę

bnych przepisach;

2) wykonane z materiału niepowoduj

ą

cego niebezpiecznych reakcji chemicznych z ich zawarto

ś

ci

ą

i

nieulegaj

ą

cego uszkodzeniu w wyniku działania znajduj

ą

cego si

ę

w nich materiału niebezpiecznego;

3) wytrzymałe i zabezpieczone przed uszkodzeniem z zewn

ą

trz odpowiednio do warunków ich

stosowania;

4) odpowiednio szczelne i zabezpieczone przed wydostawaniem si

ę

z nich niebezpiecznej zawarto

ś

ci

lub dostaniem si

ę

do ich wn

ę

trza innych substancji, które w kontakcie z ich zawarto

ś

ci

ą

mog

ą

stworzy

ć

stan zagro

ż

enia;

5) wypełnione w sposób zapewniaj

ą

cy woln

ą

przestrze

ń

odpowiednio do mo

ż

liwo

ś

ci termicznego

rozszerzania si

ę

cieczy w warunkach przechowywania, transportu i stosowania.

2. Opró

ż

nione pojemniki po materiałach niebezpiecznych przeznaczone do wielokrotnego u

ż

ycia

powinny spełnia

ć

wymagania okre

ś

lone w ust. 1 pkt 1-4.

3. Przechowywanie materiałów niebezpiecznych w pojemnikach i opakowaniach słu

żą

cych do

ś

rodków spo

ż

ywczych jest niedopuszczalne.

§ 95. 1. Przy przechowywaniu ciekłego materiału niebezpiecznego w stałych zbiornikach nale

ż

y:

1) stosowa

ć

odpowiednie zabezpieczenia przed rozlewaniem i rozprzestrzenianiem si

ę

zawarto

ś

ci

zbiornika w razie jego uszkodzenia, jak np. wanny, rynny, koryta, zbiorniki rezerwowe;

2) zapewni

ć

urz

ą

dzenie do bezpiecznego pomiaru ilo

ś

ci cieczy zawartej w zbiorniku;

3) uniemo

ż

liwi

ć

dost

ę

p osób niepowołanych do miejsc, w których znajduj

ą

si

ę

zbiorniki.

2. Zbiorniki z ciekłymi materiałami niebezpiecznymi oraz cieczami gor

ą

cymi mog

ą

by

ć

umieszczane

nad stanowiskami pracy lub przej

ś

ciami wył

ą

cznie w przypadkach wymuszonych przez proces

technologiczny. W takich przypadkach nale

ż

y stosowa

ć

urz

ą

dzenia chroni

ą

ce przed oblaniem

pracowników znajduj

ą

cych si

ę

pod tymi zbiornikami.

3. Nad pomieszczeniami, w których znajduj

ą

si

ę

stałe zbiorniki z gazami spr

ęż

onymi, skroplonymi lub

rozpuszczonymi pod ci

ś

nieniem nie mog

ą

by

ć

organizowane stanowiska pracy.

background image

§ 96. 1. Pakowanie, składowanie, załadunek i transport materiałów niebezpiecznych z innymi

materiałami stwarzaj

ą

cymi dodatkowe zagro

ż

enie na skutek wzajemnego oddziaływania tych materiałów

w przypadku uszkodzenia opakowania jest niedopuszczalne.

2. W magazynach powinny by

ć

wywieszone instrukcje okre

ś

laj

ą

ce sposób składowania, pakowania,

załadunku i transportu materiałów niebezpiecznych; z tre

ś

ci

ą

instrukcji nale

ż

y zapozna

ć

pracowników

zatrudnionych przy tych pracach.

§ 97. 1. Pomieszczenia przeznaczone do składowania lub stosowania materiałów niebezpiecznych

pod wzgl

ę

dem po

ż

arowym lub wybuchowym oraz pomieszczenia, w których istnieje niebezpiecze

ń

stwo

wydzielania si

ę

substancji sklasyfikowanych jako niebezpieczne, powinny by

ć

wyposa

ż

one w:

1) urz

ą

dzenia zapewniaj

ą

ce sygnalizacj

ę

o zagro

ż

eniach;

2) odpowiedni sprz

ę

t i

ś

rodki ga

ś

nicze,

ś

rodki neutralizuj

ą

ce, apteczki oraz odpowiednie

ś

rodki ochrony

zbiorowej i indywidualnej, stosownie do wyst

ę

puj

ą

cych zagro

ż

e

ń

.

2. Pracownicy zatrudnieni w pomieszczeniach wymienionych w ust. 1 powinni mie

ć

zapewniony stały

dost

ę

p do

ś

rodków ł

ą

czno

ś

ci na wypadek awarii, wybuchu lub po

ż

aru.

3. Pracodawca jest obowi

ą

zany ustali

ć

i poda

ć

do wiadomo

ś

ci pracowników warunki, jakie powinny

by

ć

spełnione przed wej

ś

ciem pracowników do pomieszcze

ń

, o których mowa w ust. 1.

§ 98. W pomieszczeniach, w których w wyniku awarii mog

ą

wydziela

ć

si

ę

substancje toksyczne lub

bardzo toksyczne albo substancje stwarzaj

ą

ce zagro

ż

enie wybuchem, pracodawca zapewnia awaryjn

ą

wentylacj

ę

wyci

ą

gow

ą

uruchamian

ą

od wewn

ą

trz i z zewn

ą

trz pomieszcze

ń

- zapewniaj

ą

c

ą

wymian

ę

powietrza dostosowan

ą

do przeznaczenia pomieszcze

ń

zgodnie z odr

ę

bnymi przepisami i Polskimi

Normami.

§ 99. 1. Sposób składowania i stosowania materiałów niebezpiecznych powinien zapewnia

ć

:

1) zachowanie temperatur, wilgotno

ś

ci i ochron

ę

przed nasłonecznieniem stosownie do rodzaju

materiałów niebezpiecznych i ich wła

ś

ciwo

ś

ci;

2) przestrzeganie ogranicze

ń

dotycz

ą

cych wspólnego składowania i stosowania materiałów;

3) ograniczenie ilo

ś

ci jednocze

ś

nie składowanych materiałów do ilo

ś

ci dopuszczalnej dla danego

materiału i danego pomieszczenia;

4) przestrzeganie zasad rotacji z zachowaniem dopuszczalnego czasu składowania poszczególnych

materiałów;

5) zachowanie dodatkowych wymaga

ń

specyficznych dla składowania materiałów i ich stosowania;

6) rozmieszczenie materiałów w sposób umo

ż

liwiaj

ą

cy prowadzenie kontroli składowania i

składowanych materiałów.

2. Szczegółowe warunki składowania i stosowania materiałów niebezpiecznych powinny by

ć

okre

ś

lone w instrukcjach ustalaj

ą

cych co najmniej wymagania wymienione w ust. 1 oraz zasady

post

ę

powania w sytuacjach awaryjnych.

§ 100. 1. Przeładunek materiałów niebezpiecznych powinien odbywa

ć

si

ę

w miejscu do tego

przystosowanym, przy wykorzystaniu odpowiednich do tego celu urz

ą

dze

ń

oraz

ś

rodków ochrony

zbiorowej i indywidualnej chroni

ą

cych przed zagro

ż

eniami i skutkami zagro

ż

e

ń

, szczególnie

pochodz

ą

cych od elektryczno

ś

ci statycznej oraz wyst

ę

puj

ą

cych przy przelewaniu cieczy.

2. W miejscu przeładunku materiałów niebezpiecznych nie mog

ą

przebywa

ć

osoby niezatrudnione

przy tych pracach.

§ 101. 1. Je

ż

eli procesy pracy powoduj

ą

wyst

ę

powanie czynników rakotwórczych, biologicznych o

działaniu zaka

ź

nym i innych stwarzaj

ą

cych niebezpiecze

ń

stwo dla zdrowia i

ż

ycia pracowników -

pracodawca powinien podj

ąć

przedsi

ę

wzi

ę

cia w kierunku zast

ą

pienia tych procesów innymi, w których

czynniki te nie wyst

ę

puj

ą

.

2. Je

ż

eli przedsi

ę

wzi

ę

cia, o których mowa w ust. 1, nie s

ą

technicznie mo

ż

liwe, pracodawca jest

obowi

ą

zany w szczególno

ś

ci:

1) ograniczy

ć

do minimum liczb

ę

pracowników nara

ż

onych na czynniki, o których mowa w ust. 1;

2) ograniczy

ć

do minimum wyst

ę

powanie tych czynników w

ś

rodowisku pracy;

3) zapewni

ć

stosowanie

ś

rodków ochrony zbiorowej, a gdy nara

ż

enie nie mo

ż

e by

ć

zlikwidowane w inny

sposób -

ś

rodków ochrony indywidualnej;

background image

4) zapewni

ć

stosowanie przez pracowników wymaga

ń

higieny, a w szczególno

ś

ci niedopuszczanie do

spo

ż

ywania posiłków, picia i palenia tytoniu w miejscach pracy;

5) okre

ś

li

ć

w instrukcjach, o których mowa w § 41, odpowiednie zasady post

ę

powania w razie

powstania nieprzewidzianych sytuacji powoduj

ą

cych powa

ż

ne zagro

ż

enia dla pracowników;

6) zapewni

ć

oznaczenie miejsc stwarzaj

ą

cych ryzyko dla zdrowia pracowników zwi

ą

zane z

wyst

ę

powaniem czynników rakotwórczych, poprzez umieszczenie w miejscach nara

ż

enia

pracowników na te czynniki odpowiednich napisów i znaków ostrzegawczych;

7) zapewni

ć

pomieszczenia, instalacje i urz

ą

dzenia przystosowane do regularnego i skutecznego

czyszczenia.

3. Wykaz substancji, preparatów, czynników i procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym

lub mutagennym, sposób ich rejestrowania oraz szczegółowe warunki ochrony pracowników przed
zagro

ż

eniami spowodowanymi przez te substancje, preparaty, czynniki lub procesy technologiczne s

ą

okre

ś

lone w odr

ę

bnych przepisach.

§ 102. 1. Pracodawca jest obowi

ą

zany poinformowa

ć

pracowników o mo

ż

liwo

ś

ci powstania

nieprzewidzianych sytuacji, podczas których mogłyby wyst

ą

pi

ć

powa

ż

ne zagro

ż

enia dla zdrowia lub

ż

ycia,

zwi

ą

zane z wyst

ę

powaniem czynników, o których mowa w § 101 ust. 1.

2. W razie powstania zagro

ż

e

ń

, o których mowa w ust. 1, do czasu usuni

ę

cia tych zagro

ż

e

ń

nale

ż

y:

1) dopu

ś

ci

ć

do pracy w warunkach zagro

ż

e

ń

jedynie pracowników niezb

ę

dnych do usuni

ę

cia awarii,

zapewniaj

ą

c im odpowiednie do tych prac

ś

rodki ochrony indywidualnej oraz ograniczaj

ą

c do

minimum czas przebywania w tych warunkach;

2) pracownikom niezatrudnionym przy pracach, o których mowa w pkt 1, zakaza

ć

wst

ę

pu do

zagro

ż

onych miejsc.

§ 103. 1. Je

ż

eli podczas procesów pracy wyst

ę

puje niebezpiecze

ń

stwo oblania pracowników

ś

rodkami

ż

r

ą

cymi lub zapalenia odzie

ż

y na pracowniku - nie dalej ni

ż

20 m w linii poziomej od stanowisk,

na których wykonywane s

ą

te procesy, powinny by

ć

zainstalowane natryski ratunkowe (prysznice

bezpiecze

ń

stwa) do obmycia całego ciała oraz oddzielne natryski (prysznice) do przemywania oczu.

2. Natryski, o których mowa w ust. 1, powinny, w razie potrzeby, umo

ż

liwia

ć

ich natychmiastowe

uruchomienie samoczynne lub w inny sposób - z uwzgl

ę

dnieniem ograniczonej sprawno

ś

ci osób z nich

korzystaj

ą

cych. Natryski powinny by

ć

zasilane wod

ą

nieogrzewan

ą

i działa

ć

niezawodnie bez wzgl

ę

du na

warunki atmosferyczne.

3. Przy wyj

ś

ciu z pomieszczenia, w którym odbywa si

ę

praca przy u

ż

yciu materiałów zaka

ź

nych lub

toksycznych powinna znajdowa

ć

si

ę

co najmniej jedna umywalka z doprowadzon

ą

do niej ciepł

ą

wod

ą

-

na ka

ż

dych dwudziestu pracowników jednocze

ś

nie zatrudnionych, lecz nie mniej ni

ż

jedna umywalka przy

mniejszej liczbie zatrudnionych.

§ 104. Szczegółowe warunki przechowywania, transportu i stosowania materiałów niebezpiecznych

okre

ś

laj

ą

odr

ę

bne przepisy.

E. Prace na wysoko

ś

ci

§ 105. 1. Prac

ą

na wysoko

ś

ci w rozumieniu rozporz

ą

dzenia jest praca wykonywana na powierzchni

znajduj

ą

cej si

ę

na wysoko

ś

ci co najmniej 1,0 m nad poziomem podłogi lub ziemi.

2. Do pracy na wysoko

ś

ci nie zalicza si

ę

pracy na powierzchni, niezale

ż

nie od wysoko

ś

ci, na jakiej

si

ę

znajduje, je

ż

eli powierzchnia ta:

1) osłoni

ę

ta jest ze wszystkich stron do wysoko

ś

ci co najmniej 1,5 m pełnymi

ś

cianami lub

ś

cianami z

oknami oszklonymi;

2) wyposa

ż

ona jest w inne stałe konstrukcje lub urz

ą

dzenia chroni

ą

ce pracownika przed upadkiem z

wysoko

ś

ci.

§ 106. 1. Na powierzchniach wzniesionych na wysokość powyżej 1,0 m nad poziomem podłogi lub ziemi, na
których w związku z wykonywaną pracą mogą przebywać pracownicy, lub służących jako przejścia, powinny
być zainstalowane balustrady składające się z poręczy ochronnych umieszczonych na wysokości co najmniej
1,1 m i krawężników o wysokości co najmniej 0,15 m. Pomiędzy poręczą i krawężnikiem powinna być
umieszczona w połowie wysokości poprzeczka lub przestrzeń ta powinna być wypełniona w sposób

background image

uniemożliwiający wypadnięcie osób.

2. Je

ż

eli ze wzgl

ę

du na rodzaj i warunki wykonywania prac na wysoko

ś

ci zastosowanie balustrad, o

których mowa w ust. 1, jest niemo

ż

liwe, nale

ż

y stosowa

ć

inne skuteczne

ś

rodki ochrony pracowników

przed upadkiem z wysoko

ś

ci, odpowiednie do rodzaju i warunków wykonywania pracy.

3. Wymagania okre

ś

lone w ust. 1 nie dotycz

ą

ramp przeładunkowych.

§ 107. Prace na wysoko

ś

ci powinny by

ć

organizowane i wykonywane w sposób niezmuszaj

ą

cy

pracownika do wychylania si

ę

poza por

ę

cz balustrady lub obrys urz

ą

dzenia, na którym stoi.

§ 108. Przy pracach na: drabinach, klamrach, rusztowaniach i innych podwy

ż

szeniach

nieprzeznaczonych na pobyt ludzi, na wysoko

ś

ci do 2 m nad poziomem podłogi lub ziemi

niewymagaj

ą

cych od pracownika wychylania si

ę

poza obrys urz

ą

dzenia, na którym stoi, albo

przyjmowania innej wymuszonej pozycji ciała gro

żą

cej upadkiem z wysoko

ś

ci, nale

ż

y zapewni

ć

, aby:

1) drabiny, klamry, rusztowania, pomosty i inne urz

ą

dzenia były stabilne i zabezpieczone przed

nieprzewidywan

ą

zmian

ą

poło

ż

enia oraz posiadały odpowiedni

ą

wytrzymało

ść

na przewidywane

obci

ąż

enie;

2) pomost roboczy spełniał nast

ę

puj

ą

ce wymagania:

a) powierzchnia pomostu powinna by

ć

wystarczaj

ą

ca dla pracowników, narz

ę

dzi i niezb

ę

dnych

materiałów,

b) podłoga powinna by

ć

pozioma i równa, trwale umocowana do elementów konstrukcyjnych

pomostu,

c) w widocznym miejscu pomostu powinny by

ć

umieszczone czytelne informacje o wielko

ś

ci

dopuszczalnego obci

ąż

enia.

§ 109. 1. Przy pracach wykonywanych na rusztowaniach na wysoko

ś

ci powy

ż

ej 2 m od otaczaj

ą

cego

poziomu podłogi lub terenu zewn

ę

trznego oraz na podestach ruchomych wisz

ą

cych nale

ż

y w

szczególno

ś

ci:

1) zapewni

ć

bezpiecze

ń

stwo przy komunikacji pionowej i doj

ś

cia do stanowiska pracy;

2) zapewni

ć

stabilno

ść

rusztowa

ń

i odpowiedni

ą

ich wytrzymało

ść

na przewidywane obci

ąż

enia;

3) przed rozpocz

ę

ciem u

ż

ytkowania rusztowania nale

ż

y dokona

ć

odbioru technicznego w trybie

okre

ś

lonym w odr

ę

bnych przepisach.

2. Rusztowania i podesty ruchome wisz

ą

ce powinny spełnia

ć

wymagania okre

ś

lone odpowiednio w

odr

ę

bnych przepisach oraz w Polskich Normach.

§ 110. 1. Przy pracach na: słupach, masztach, konstrukcjach wie

ż

owych, kominach, konstrukcjach

budowlanych bez stropów, a tak

ż

e przy ustawianiu lub rozbiórce rusztowa

ń

oraz przy pracach na

drabinach i klamrach na wysoko

ś

ci powy

ż

ej 2 m nad poziomem terenu zewn

ę

trznego lub podłogi nale

ż

y w

szczególno

ś

ci:

1) przed rozpocz

ę

ciem prac sprawdzi

ć

stan techniczny konstrukcji lub urz

ą

dze

ń

, na których maj

ą

by

ć

wykonywane prace, w tych ich stabilno

ść

, wytrzymało

ść

na przewidywane obci

ąż

enie oraz

zabezpieczenie przed nieprzewidywan

ą

zmian

ą

poło

ż

enia, a tak

ż

e stan techniczny stałych

elementów konstrukcji lub urz

ą

dze

ń

maj

ą

cych słu

ż

y

ć

do mocowania linek bezpiecze

ń

stwa;

2) zapewni

ć

stosowanie przez pracowników, odpowiedniego do rodzaju wykonywanych prac, sprz

ę

tu

chroni

ą

cego przed upadkiem z wysoko

ś

ci jak: szelki bezpiecze

ń

stwa z link

ą

bezpiecze

ń

stwa

przymocowan

ą

do stałych elementów konstrukcji, szelki bezpiecze

ń

stwa z pasem biodrowym (do

prac w podparciu - na słupach, masztach itp.);

3) zapewni

ć

stosowanie przez pracowników hełmów ochronnych.

2. Wymagania okre

ś

lone w ust. 1 dotycz

ą

równie

ż

prac wykonywanych na galeriach, pomostach,

podestach i innych podwy

ż

szeniach, o których mowa w § 108, je

ż

eli rodzaj pracy wymaga od pracownika

wychylenia si

ę

poza balustrad

ę

lub obrys urz

ą

dzenia, na którym stoi, albo przyjmowania innej

wymuszonej pozycji ciała gro

żą

cej upadkiem z wysoko

ś

ci.

Dział V

Pomieszczenia i urz

ą

dzenia higienicznosanitarne oraz zaopatrzenie pracowników w napoje i

background image

ś

rodki higieny osobistej

§ 111. 1. Pracodawca jest obowi

ą

zany zapewni

ć

pracownikom pomieszczenia i urz

ą

dzenia

higienicznosanitarne, których rodzaj, ilo

ść

i wielko

ść

powinny by

ć

dostosowane do liczby zatrudnionych

pracowników, stosowanych technologii i rodzajów pracy oraz warunków, w jakich ta praca jest
wykonywana.

2. Wymagania dla pomieszcze

ń

i urz

ą

dze

ń

higienicznosanitarnych okre

ś

la zał

ą

cznik nr 3 do

rozporz

ą

dzenia.

§ 112. Pracodawca jest obowi

ą

zany zapewni

ć

wszystkim pracownikom wod

ę

zdatn

ą

do picia lub inne

napoje, a pracownikom zatrudnionym stale lub okresowo w warunkach szczególnie uci

ąż

liwych zapewni

ć

oprócz wody, inne napoje. Ilo

ść

, rodzaj i temperatura tych napojów powinny by

ć

dostosowane do

warunków wykonywania pracy i potrzeb fizjologicznych pracowników. Szczegółowe zasady zaopatrzenia
w napoje pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnie uci

ąż

liwych okre

ś

laj

ą

odr

ę

bne przepisy.

§ 113. 1. Miejsca czerpania wody zdatnej do picia powinny znajdowa

ć

si

ę

nie dalej ni

ż

75 m od

stanowisk pracy.

2. Zbiorniki, przewody

i miejsca czerpania

wody

powinny

by

ć

zabezpieczone przed

zanieczyszczeniem lub zaka

ż

eniem. Czerpanie wody ze zbiorników powinno odbywa

ć

si

ę

wył

ą

cznie z

zaworów czerpalnych.

3. Miejsca czerpania wody nienadaj

ą

cej si

ę

do picia powinny by

ć

oznakowane zgodnie z Polsk

ą

Norm

ą

.

§ 114. (uchylony).

§ 115. Pracodawca jest obowi

ą

zany zapewni

ć

dostarczanie pracownikom

ś

rodków higieny osobistej,

których ilo

ść

i rodzaje powinny by

ć

dostosowane do rodzaju i stopnia zanieczyszczenia ciała przy

okre

ś

lonych pracach.

Dział VI

Przepisy przej

ś

ciowe i ko

ń

cowe

§ 116. Przepisy § 27 ust. 2 rozporz

ą

dzenia oraz § 14 ust. 2 i 3, § 23 ust. 4 i § 28 zał

ą

cznika do

rozporz

ą

dzenia nie dotycz

ą

zakładów pracy powstałych przed dniem wej

ś

cia w

ż

ycie rozporz

ą

dzenia,

natomiast przepisy § 55 ust. 1 i 2 rozporz

ą

dzenia nie dotycz

ą

maszyn, w które wyposa

ż

one zostały

stanowiska pracy przed wej

ś

ciem w

ż

ycie rozporz

ą

dzenia.

§ 117. Traci moc:

1) rozporz

ą

dzenie Ministrów: Pracy i Opieki Społecznej, Zdrowia, Przemysłu, Odbudowy, Administracji

Publicznej oraz Ziem Odzyskanych z dnia 6 listopada 1946 r. o ogólnych przepisach dotycz

ą

cych

bezpiecze

ń

stwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 62, poz. 344, z 1947 r. Nr 45, poz. 240 i z 1959 r. Nr 53,

poz. 316);

2) rozporz

ą

dzenie Rady Ministrów z dnia 21 sierpnia 1959 r. w sprawie ogólnych warunków higieniczno-

sanitarnych w nowo budowanych lub przebudowywanych zakładach przemysłowych (Dz. U. Nr 53,
poz. 316, z 1963 r. Nr 18, poz. 97 i z 1976 r. Nr 13, poz. 77).

§ 118. 1. Rozporz

ą

dzenie wchodzi w

ż

ycie po upływie 6 miesi

ę

cy od dnia ogłoszenia, z

zastrze

ż

eniem ust. 2.

2. Przepisy § 103 i § 114 ust. 1 rozporz

ą

dzenia oraz § 3 ust. 1, § 34 ust. 2 i § 38 zał

ą

cznika do

rozporz

ą

dzenia wchodz

ą

w

ż

ycie po upływie 2 lat od dnia ogłoszenia.

ZAŁ

Ą

CZNIKI

ZAŁ

Ą

CZNIK Nr 1

background image

SZCZEGÓŁOWE ZASADY STOSOWANIA ZNAKÓW I SYGNAŁÓW BEZPIECZE

Ń

STWA

Rozdział 1

Przepisy ogólne

§ 1. 1. Pracodawca powinien zapewni

ć

stosowanie znaków lub sygnałów bezpiecze

ń

stwa wsz

ę

dzie

tam, gdzie nie mo

ż

na zlikwidowa

ć

zagro

ż

enia

ś

rodkami ochrony zbiorowej lub innymi

ś

rodkami

stosowanymi w organizacji pracy.

2. W zale

ż

no

ś

ci od rodzaju stosowanego transportu - w zakładzie pracy powinny by

ć

stosowane

znaki i sygnały u

ż

ywane w transporcie drogowym, kolejowym,

ś

ródl

ą

dowym, morskim i powietrznym.

§ 2. Pracodawca powinien zapewni

ć

pracownikom instrukcje dotycz

ą

ce stosowanych w zakładzie

pracy znaków i sygnałów bezpiecze

ń

stwa, obejmuj

ą

ce w szczególno

ś

ci znaczenie znaków i sygnałów

oraz zasady zachowania si

ę

pracowników, których mog

ą

one dotyczy

ć

.

§ 3. Znaki i sygnały bezpiecze

ń

stwa powinny by

ć

stosowane do przekazywania informacji

okre

ś

lonych w niniejszym zał

ą

czniku oraz powinny spełnia

ć

wymagania w nim zawarte. Wymagania

dotycz

ą

ce znaków bezpiecze

ń

stwa nieuregulowane w zał

ą

czniku, w tym wzory tych znaków, s

ą

okre

ś

lone

w Polskich Normach.

§ 4. 1. Znaki zakazu, ostrzegawcze, nakazu, ewakuacyjne i informacyjne powinny by

ć

stosowane

jako znaki stałe.

2. Miejsca, w których istnieje ryzyko upadku lub kolizji z przeszkodami, powinny by

ć

na stałe

oznaczone barw

ą

bezpiecze

ń

stwa lub znakiem bezpiecze

ń

stwa.

3. Drogi powinny by

ć

na stałe oznaczone barw

ą

bezpiecze

ń

stwa.

§ 5. 1. Sygnały

ś

wietlne, sygnały d

ź

wi

ę

kowe i komunikaty słowne powinny by

ć

stosowane, gdy

wymaga tego sytuacja, w celu zasygnalizowania niebezpiecze

ń

stwa i wezwania ludzi do podj

ę

cia

okre

ś

lonych działa

ń

albo do ewakuacji.

2. Ł

ą

cznie mog

ą

by

ć

stosowane:

1) sygnały

ś

wietlne i sygnały d

ź

wi

ę

kowe;

2) sygnały

ś

wietlne i komunikaty słowne;

3) sygnały r

ę

czne i komunikaty słowne.

§ 6. 1. Stosowane znaki i sygnały powinny by

ć

odpowiednio czytelne, widoczne i słyszalne. Ich

czytelno

ść

, widoczno

ść

i słyszalno

ść

nie mo

ż

e by

ć

zmniejszana przede wszystkim przez:

1) jednoczesne stosowanie znaków lub sygnałów tego samego rodzaju. W szczególno

ś

ci nale

ż

y unika

ć

:

a) umieszczania zbyt wielu znaków lub sygnałów blisko siebie,
b) jednoczesnego stosowania dwóch sygnałów

ś

wietlnych, które łatwo mog

ą

by

ć

pomylone,

c) stosowania sygnału

ś

wietlnego blisko innego

ź

ródła

ś

wiatła,

d) u

ż

ywania jednocze

ś

nie dwóch sygnałów d

ź

wi

ę

kowych,

e) stosowania sygnałów d

ź

wi

ę

kowych przy zbyt du

ż

ym nat

ęż

eniu hałasu tła (otoczenia);

2) zastosowanie nieodpowiedniego wzoru znaku;
3) niewystarczaj

ą

c

ą

liczb

ę

znaków lub sygnałów oraz ich nieodpowiednie umiejscowienie;

4) niewystarczaj

ą

c

ą

dbało

ść

o stan techniczny lub prawidłowe funkcjonowanie urz

ą

dze

ń

sygnalizacyjnych.

2. Znaki bezpiecze

ń

stwa i urz

ą

dzenia sygnalizacyjne powinny by

ć

sprawdzane, czyszczone i

konserwowane w regularnych odst

ę

pach czasu oraz, w zale

ż

no

ś

ci od potrzeb, naprawiane i wymieniane,

tak aby zapewni

ć

spełnianie przez nie funkcji informacyjnej i sygnalizacyjnej.

3. Liczba i umiejscowienie znaków bezpiecze

ń

stwa i urz

ą

dze

ń

sygnalizacyjnych powinny by

ć

uzale

ż

nione od wielko

ś

ci terenu, na którym s

ą

stosowane, oraz od rodzajów i poziomu wyst

ę

puj

ą

cych

zagro

ż

e

ń

.

§ 7. Je

ś

li zdolno

ść

słyszenia lub widzenia pracowników jest ograniczona, w szczególno

ś

ci w zwi

ą

zku

ze stosowaniem

ś

rodków ochrony indywidualnej, znaki i sygnały bezpiecze

ń

stwa powinny by

ć

background image

dostosowane do mo

ż

liwo

ś

ci percepcyjnych pracowników.

§ 8. 1. Znaki i sygnały bezpiecze

ń

stwa, wymagaj

ą

ce zasilania energi

ą

elektryczn

ą

, w razie przerwy w

dopływie tej energii powinny mie

ć

zapewnione zasilanie awaryjne, chyba

ż

e przerwa ta spowoduje ustanie

zagro

ż

enia.

2. Przed zastosowaniem sygnałów

ś

wietlnych lub sygnałów d

ź

wi

ę

kowych nale

ż

y upewni

ć

si

ę

,

ż

e

działaj

ą

poprawnie i niezawodnie.

3. Zadziałanie sygnału

ś

wietlnego lub sygnału d

ź

wi

ę

kowego powinno nast

ą

pi

ć

w czasie, kiedy jest to

niezb

ę

dne z uwagi na bezpiecze

ń

stwo pracowników; działanie tego sygnału powinno trwa

ć

do czasu

ustania zagro

ż

enia.

Rozdział 2

Wymagania dotycz

ą

ce stosowania znaków bezpiecze

ń

stwa

§ 9. 1. Znaki bezpiecze

ń

stwa powinny by

ć

umieszczone odpowiednio do linii wzroku - w miejscu lub

w najbli

ż

szym otoczeniu okre

ś

lonego zagro

ż

enia, a w przypadku ogólnego zagro

ż

enia - przy wej

ś

ciu na

teren, na którym wyst

ę

puje zagro

ż

enie.

2. Miejsce, w którym znajduj

ą

si

ę

znaki bezpiecze

ń

stwa, powinno by

ć

dobrze o

ś

wietlone, łatwo

dost

ę

pne i widoczne. W przypadku gdy znaki znajduj

ą

si

ę

w miejscu o niedostatecznym poziomie

o

ś

wietlenia dziennego, miejsce to powinno by

ć

o

ś

wietlone

ś

wiatłem elektrycznym albo powinny by

ć

zastosowane znaki wykonane z materiału posiadaj

ą

cego zdolno

ść

emisji

ś

wiatła po usuni

ę

ciu

ź

ródła

wzbudzaj

ą

cego lub pokryte takim materiałem.

§ 10. Znak bezpiecze

ń

stwa powinien by

ć

usuni

ę

ty, gdy przestanie istnie

ć

zagro

ż

enie, którego on

dotyczy.

§ 11. Wymagania dotycz

ą

ce stosowania znaków ewakuacyjnych i znaków dotycz

ą

cych ochrony

przeciwpo

ż

arowej okre

ś

laj

ą

odr

ę

bne przepisy i Polskie Normy.

Rozdział 3

Wymagania dotycz

ą

ce oznaczania przeszkód, niebezpiecznych miejsc i dróg

§ 12. 1. Miejsca w zakładzie pracy, do których pracownicy maj

ą

dost

ę

p podczas pracy, a w których

istnieje ryzyko kolizji z przeszkodami, upadku lub spadania przedmiotów, powinny by

ć

oznakowane

sko

ś

nymi pasami - na przemian

ż

ółtymi i czarnymi lub czerwonymi i białymi.

2. Wymiary oznaczenia, o którym mowa w ust. 1, powinny by

ć

odpowiednie do rozmiaru przeszkody

lub niebezpiecznego miejsca.

3.

ś

ółte i czarne lub białe i czerwone pasy powinny by

ć

narysowane pod k

ą

tem około 45° i powinny

mie

ć

zbli

ż

one wymiary.

§ 13. 1. Drogi w budynkach powinny by

ć

wyra

ź

nie wyznaczone za pomoc

ą

ci

ą

głych pasów o dobrze

widocznej barwie (z uwzgl

ę

dnieniem barwy podło

ż

a) - najlepiej

ż

ółtej lub białej.

2. Rozmieszczenie pasów wyznaczaj

ą

cych drogi powinno uwzgl

ę

dnia

ć

niezb

ę

dn

ą

(bezpieczn

ą

)

odległo

ść

mi

ę

dzy pojazdami i jak

ą

kolwiek przeszkod

ą

mog

ą

c

ą

znajdowa

ć

si

ę

w pobli

ż

u oraz mi

ę

dzy

pieszymi i pojazdami.

3. Przepis ust. 1 dotyczy równie

ż

stałych dróg na zewn

ą

trz budynków, o ile drogi te nie s

ą

otoczone

odpowiednimi barierami lub chodnikami.

Rozdział 4

Wymagania dotycz

ą

ce sygnałów

ś

wietlnych

§ 14. 1.

Ś

wiatło emitowane przez urz

ą

dzenie sygnalizacyjne powinno kontrastowa

ć

odpowiednio z

background image

otoczeniem i warunkami jego stosowania; nie mo

ż

e ono by

ć

zbyt silne, aby nie powodowało ol

ś

nienia, ani

zbyt słabe, aby nie powodowało złej widoczno

ś

ci sygnału.

2. Powierzchnia

ś

wiec

ą

ca mo

ż

e by

ć

tylko w jednym kolorze lub zawiera

ć

symbol obrazkowy

(piktogram) na okre

ś

lonym tle - zgodnie z wymaganiami okre

ś

lonymi w Polskich Normach.

§ 15. 1. Je

ż

eli urz

ą

dzenie mo

ż

e wysyła

ć

sygnał

ś

wietlny ci

ą

gły i przerywany (migaj

ą

cy) - sygnał

przerywany powinien by

ć

u

ż

ywany do informowania o wi

ę

kszym niebezpiecze

ń

stwie lub o pilniejszej

potrzebie interwencji albo podj

ę

cia okre

ś

lonej akcji, ni

ż

to wskazuje sygnał ci

ą

gły. Czas trwania ka

ż

dego

błysku i cz

ę

stotliwo

ść

błysków w sygnale przerywanym powinny by

ć

tak dobrane, aby zapewni

ć

dobr

ą

percepcj

ę

informacji i unikn

ąć

pomylenia z ró

ż

nymi sygnałami

ś

wietlnymi przerywanymi lub z sygnałem

ci

ą

głym.

2. Je

ż

eli sygnał

ś

wietlny przerywany jest u

ż

ywany zamiast lub razem z sygnałem d

ź

wi

ę

kowym, kod

tego sygnału powinien by

ć

taki sam.

3. Urz

ą

dzenie

do

wysyłania

sygnałów

ś

wietlnych,

u

ż

ywane

w

przypadku

powa

ż

nego

niebezpiecze

ń

stwa, powinno zapewnia

ć

ci

ą

gło

ść

wysyłania sygnałów, w szczególno

ś

ci poprzez

zainstalowanie dodatkowego

ź

ródła

ś

wiatła lub systematyczne kontrole urz

ą

dzenia.

Rozdział 5

Wymagania dotycz

ą

ce sygnałów d

ź

wi

ę

kowych

§ 16. 1. Sygnał d

ź

wi

ę

kowy powinien:

1) by

ć

dobrze słyszalny - o poziomie d

ź

wi

ę

ku odpowiednio wy

ż

szym ni

ż

poziom hałasu tła (otoczenia),

a jednocze

ś

nie nie mo

ż

e by

ć

nadmiernie gło

ś

ny lub przykry;

2) by

ć

łatwo rozpoznawalny, zwłaszcza gdy chodzi o czas trwania impulsów oraz przerw mi

ę

dzy

impulsami i grup

ą

impulsów;

3) łatwo odró

ż

nia

ć

si

ę

od innych sygnałów d

ź

wi

ę

kowych oraz hałasu tła (otoczenia).

2. Je

ż

eli urz

ą

dzenie mo

ż

e wysyła

ć

sygnał d

ź

wi

ę

kowy o zmiennej i stałej cz

ę

stotliwo

ś

ci - sygnał o

zmiennej cz

ę

stotliwo

ś

ci powinien by

ć

u

ż

ywany do informowania o wi

ę

kszym niebezpiecze

ń

stwie lub o

pilniejszej potrzebie interwencji albo podj

ę

cia okre

ś

lonej akcji, ni

ż

to wskazuje sygnał o stałej

cz

ę

stotliwo

ś

ci.

§ 17. D

ź

wi

ę

kowy sygnał wzywaj

ą

cy do ewakuacji powinien by

ć

ci

ą

gły.

§ 18. Wymagania dotycz

ą

ce projektowania sygnałów d

ź

wi

ę

kowych okre

ś

lone s

ą

w Polskich

Normach.

Rozdział 6

Wymagania dotycz

ą

ce stosowania komunikatów słownych

§ 19. 1. Komunikat słowny wysyłany przez nadawc

ę

lub urz

ą

dzenie emituj

ą

ce do jednego lub wielu

odbiorców powinien mie

ć

form

ę

krótkich tekstów, zwrotów, słów pojedynczych lub grup słów.

2. Komunikaty słowne powinny by

ć

mo

ż

liwie jak najkrótsze, najprostsze i najbardziej przejrzyste -

przystosowane do zdolno

ś

ci werbalnej nadawcy i zdolno

ś

ci słyszenia odbiorcy lub odbiorców.

3. Komunikat słowny mo

ż

e by

ć

przekazywany bezpo

ś

rednio (wypowiadany przez człowieka) lub

po

ś

rednio (emitowany za pomoc

ą

odpowiedniego urz

ą

dzenia).

§ 20. 1. Osoby, b

ę

d

ą

ce nadawcami i odbiorcami komunikatu powinny dobrze zna

ć

j

ę

zyk, w którym

jest sformułowany, aby mogły go poprawnie wymówi

ć

oraz zrozumie

ć

i w efekcie przyj

ąć

odpowiednie

zachowanie zgodne z wymaganiami bezpiecze

ń

stwa i ochrony zdrowia.

2. Je

ż

eli komunikat słowny jest u

ż

ywany zamiast lub razem z sygnałami r

ę

cznymi, a nie stosuje si

ę

specjalnych kodów, nale

ż

y u

ż

y

ć

takich słów jak:

- start

- oznaczaj

ą

ce rozpocz

ę

cie kierowania,

background image

- zatrzyma

ć

- oznaczaj

ą

ce przerw

ę

lub zako

ń

czenie jakiego

ś

ruchu,

- koniec

- oznaczaj

ą

ce zatrzymanie działania,

- szybko

- oznaczaj

ą

ce konieczno

ść

przyspieszenia ruchu

ze wzgl

ę

dów bezpiecze

ń

stwa,

- wolno

- oznaczaj

ą

ce konieczno

ść

powolnego wykonywania ruchu,

- do góry

- w znaczeniu "podnie

ść

ładunek do góry",

- do dołu

- w znaczeniu "opu

ś

ci

ć

ładunek w dół",

- do przodu

- oznaczaj

ą

ce kierunek ruchu,

- do dołu

który jednocze

ś

nie powinien

- w prawo

by

ć

skoordynowany z odpowiednimi

- w lewo

sygnałami r

ę

cznymi,

- stop

- oznaczaj

ą

ce konieczno

ść

zatrzymania w nagłym

przypadku.

Rozdział 7

Wymagania dotycz

ą

ce stosowania sygnałów r

ę

cznych

§ 21. 1. Sygnał r

ę

czny powinien by

ć

precyzyjny, prosty, łatwy do wykonania i do zrozumienia, a tak

ż

e

odró

ż

nia

ć

si

ę

od innych sygnałów.

2. Je

ś

li podczas sygnału r

ę

cznego konieczne jest u

ż

ywanie obu r

ą

k naraz - ich u

ż

ycie powinno

odbywa

ć

si

ę

w sposób symetryczny i dotyczy

ć

tylko jednego sygnału.

§ 22. Osoba przekazuj

ą

ca sygnały r

ę

czne - sygnalista lub hakowy - zwana dalej "sygnalist

ą

",

wykonuje za pomoc

ą

r

ą

k lub dłoni okre

ś

lone w poni

ż

szej tabeli gesty, przekazuj

ą

c w ten sposób instrukcje

dotycz

ą

ce okre

ś

lonych manewrów osobie odbieraj

ą

cej sygnał, zwanej dalej "operatorem".

Znaczenie sygnału

Opis sygnału

Ilustracja

1

2

3

A. Sygnały ogólne

START
Uwaga!
Pocz

ą

tek kierowania

Obie r

ę

ce wyci

ą

gni

ę

te poziomo, dłonie

zwrócone wewn

ę

trzn

ą

stron

ą

do przodu

rys. 1


ZATRZYMA

Ć

Przerwa -
koniec ruchu

Prawa r

ę

ka skierowana do góry, z

wewn

ę

trzn

ą

stron

ą

dłoni skierowan

ą

do

przodu

rys. 2


KONIEC
Zatrzymanie działania

Obie r

ę

ce poł

ą

czone na wysoko

ś

ci klatki

piersiowej

rys. 3



RUCH SZYBKI

Zakodowane gesty steruj

ą

ce ruchem,

przedstawione w tabeli, wykonywane s

ą

w

szybkim tempie


RUCH POWOLNY

Zakodowane gesty steruj

ą

ce ruchem,

przedstawione w tabeli, wykonywane s

ą

bardzo powoli

B. Ruchy pionowe

background image


PODNIE

ŚĆ

DO GÓRY

Prawa r

ę

ka skierowana do góry z dłoni

ą

skierowan

ą

wewn

ę

trzn

ą

stron

ą

do przodu -

wykonuje wolno ruch okr

ęż

ny

rys. 4



OPU

Ś

CI

Ć

DO DOŁU

Prawa r

ę

ka skierowana do dołu z dłoni

ą

skierowan

ą

wewn

ę

trzn

ą

stron

ą

do przodu -

wykonuje wolno ruch okr

ęż

ny

rys. 5


ODLEGŁO

ŚĆ

PIONOWA

Dłonie pokazuj

ą

odpowiedni

ą

odległo

ść

rys. 6


C. Ruchy poziome


RUCH DO PRZODU

Obie r

ę

ce zgi

ę

te, dłonie skierowane

wewn

ę

trzn

ą

stron

ą

do góry, przedramiona

wykonuj

ą

powolne ruchy w kierunku ciała

rys. 7



RUCH DO TYŁU

Obie r

ę

ce zgi

ę

te, dłonie skierowane

wewn

ę

trzn

ą

stron

ą

na zewn

ą

trz,

przedramiona wykonuj

ą

powolne ruchy od

siebie

rys. 8



RUCH W PRAWO OD SYGNALISTY

Prawa r

ę

ka wyci

ą

gni

ę

ta poziomo z dłoni

ą

zwrócon

ą

wewn

ę

trzn

ą

stron

ą

do dołu,

wykonuje małe powolne ruchy w prawo

rys. 9



RUCH W LEWO OD SYGNALISTY

Lewa r

ę

ka wyci

ą

gni

ę

ta poziomo z dłoni

ą

zwrócon

ą

wewn

ę

trzn

ą

stron

ą

do dołu,

wykonuje małe powolne ruchy w lewo

rys. 10


ODLEGŁO

ŚĆ

POZIOMA

Dłonie pokazuj

ą

odpowiedni

ą

odległo

ść

rys. 11


D. Niebezpiecze

ń

stwo

STOP
Zatrzymanie w nagłym przypadku

Obie r

ę

ce wyci

ą

gni

ę

te do góry, dłonie

zwrócone wewn

ę

trzn

ą

stron

ą

do przodu

rys. 12


Uwaga:

Wszystkie zakodowane gesty, przedstawione w tabeli, nie wykluczaj

ą

u

ż

ycia, zwłaszcza w

pewnych sektorach działalno

ś

ci, innych dodatkowych gestów, stosowanych na podstawie

przepisów szczegółowych.

§ 23. 1. Sygnalista kieruje manewrami w taki sposób, aby ich wykonywanie zapewniało

bezpiecze

ń

stwo pracownikom znajduj

ą

cym si

ę

w pobli

ż

u.

2. Sygnalista powinien mie

ć

mo

ż

liwo

ść

kontrolowania wszystkich manewrów - bez ryzyka nara

ż

enia

na zagro

ż

enia zwi

ą

zane z wykonywaniem tych manewrów. Je

ż

eli wymóg ten nie mo

ż

e by

ć

w pełni

spełniony przez jednego sygnalist

ę

- pracodawca powinien zatrudni

ć

jednego lub kilku dodatkowych

sygnalistów.

3. Je

ż

eli operator nie mo

ż

e wykona

ć

otrzymanych od sygnalisty polece

ń

z zachowaniem wymaga

ń

bezpiecze

ń

stwa - powinien wstrzyma

ć

wykonywanie rozpocz

ę

tego manewru i za

żą

da

ć

nowych instrukcji.

§ 24. Sygnalista powinien by

ć

wyposa

ż

ony w jeden lub wi

ę

cej elementów rozpoznawczych, takich jak

kurtka, kamizelka, kask, opaska. Elementy rozpoznawcze powinny mie

ć

jaskrawe, najlepiej jednakowe

kolory, takie jak pomara

ń

czowy,

ż

ółty lub czerwony, u

ż

ywane wył

ą

cznie przez sygnalist

ę

.

ZAŁ

Ą

CZNIK Nr 2

SZCZEGÓŁOWE ZASADY STOSOWANIA

Ś

RODKÓW OCHRONY INDYWIDUALNEJ

§ 1.

Ś

rodki ochrony indywidualnej powinny by

ć

stosowane w sytuacjach, kiedy nie mo

ż

na unikn

ąć

zagro

ż

e

ń

lub nie mo

ż

na ich wystarczaj

ą

co ograniczy

ć

za pomoc

ą

ś

rodków ochrony zbiorowej lub

background image

odpowiedniej organizacji pracy.

§ 2. Dostarczane pracownikom do stosowania

ś

rodki ochrony indywidualnej powinny:

1) by

ć

odpowiednie do istniej

ą

cego zagro

ż

enia i nie powodowa

ć

same z siebie zwi

ę

kszonego

zagro

ż

enia;

2) uwzgl

ę

dnia

ć

warunki istniej

ą

ce w danym miejscu pracy;

3) uwzgl

ę

dnia

ć

wymagania ergonomii oraz stan zdrowia pracownika;

4) by

ć

odpowiednio dopasowane do u

ż

ytkownika - po wykonaniu niezb

ę

dnych regulacji.

§ 3. W przypadku wyst

ę

powania wi

ę

cej ni

ż

jednego zagro

ż

enia i konieczno

ś

ci jednoczesnego

stosowania kilku

ś

rodków ochrony indywidualnej -

ś

rodki te powinny da

ć

si

ę

dopasowa

ć

wzgl

ę

dem siebie

bez zmniejszenia ich wła

ś

ciwo

ś

ci ochronnych.

§ 4. W zale

ż

no

ś

ci od stopnia zagro

ż

enia, cz

ę

sto

ś

ci nara

ż

enia na zagro

ż

enie, cech stanowiska pracy

ka

ż

dego pracownika i skuteczno

ś

ci działania

ś

rodków ochrony indywidualnej - pracodawca powinien

okre

ś

li

ć

warunki stosowania

ś

rodków ochrony indywidualnej, a w szczególno

ś

ci czas i przypadki, w

których powinny by

ć

u

ż

ywane.

§ 5.

Ś

rodki ochrony indywidualnej powinny by

ć

przeznaczone do osobistego u

ż

ytku. W wyj

ą

tkowych

przypadkach

ś

rodek ochrony indywidualnej mo

ż

e by

ć

u

ż

ywany przez wi

ę

cej ni

ż

jedn

ą

osob

ę

, o ile

zastosowano działania wykluczaj

ą

ce niepo

żą

dany wpływ takiego u

ż

ytkowania na zdrowie lub higien

ę

u

ż

ytkowników.

§ 6. 1.

Ś

rodki ochrony indywidualnej powinny by

ć

stosowane zgodnie ze swoim przeznaczeniem, z

wył

ą

czeniem szczególnych i wyj

ą

tkowych sytuacji - zgodnie z instrukcj

ą

przekazan

ą

przez pracodawc

ę

. W

razie potrzeby - w celu zapewnienia wła

ś

ciwego u

ż

ywania

ś

rodków ochrony indywidualnej - pracodawca

powinien zorganizowa

ć

pokazy u

ż

ywania tych

ś

rodków.

2. Instrukcja, o której mowa w ust. 1, powinna by

ć

zrozumiała dla pracowników oraz powinna

okre

ś

la

ć

sposoby u

ż

ywania

ś

rodków ochrony indywidualnej, ich kontroli i konserwacji.

§ 7. 1. Przed nabyciem

ś

rodków ochrony indywidualnej pracodawca powinien oceni

ć

, czy

ś

rodki,

które zamierza zastosowa

ć

, spełniaj

ą

wymagania okre

ś

lone w § 2 i 3. Ocena taka powinna obejmowa

ć

:

1) analiz

ę

i ocen

ę

zagro

ż

e

ń

, których nie mo

ż

na unikn

ąć

innymi metodami;

2) okre

ś

lenie cech, jakie musz

ą

posiada

ć

ś

rodki ochrony indywidualnej, aby skutecznie chroniły przed

zagro

ż

eniami, o których mowa w pkt 1, uwzgl

ę

dniaj

ą

c wszelkie ryzyko, jakie mog

ą

stwarza

ć

te

ś

rodki

same z siebie;

3) porównanie cech dost

ę

pnych na rynku

ś

rodków ochrony indywidualnej z cechami, o których mowa w

pkt 2.

2. Ocena, o której mowa w ust. 1, powinna by

ć

ponawiana w sytuacji wyst

ą

pienia zmian

któregokolwiek z jej elementów.

§ 8. Przy ustalaniu

ś

rodków ochrony indywidualnej niezb

ę

dnych do stosowania przy okre

ś

lonych

pracach pracodawca powinien uwzgl

ę

dnia

ć

wskazania zawarte w tabelach nr 1-3.

Tabela nr 1

ZAGRO

ś

ENIA, PRZY KTÓRYCH WYMAGANE JEST STOSOWANIE

Ś

RODKÓW

OCHRONY INDYWIDUALNEJ








background image


Najcz

ęś

ciej zagro

ż

one cz

ęś

ci ciała

Zagro

ż

enia

Głowa

Ko

ń

czyny

górne

Ko

ń

czyny

dolne


Czasz

ka

Twa

rz

Oczy

Narz

ą

d

słuch

u

Drogi

oddech

owe

Dłonie

R

ę

ce

Stopy

Nogi

Skóra

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10


Upadki z

wysoko

ś

ci

X

X

X

X


Wybuchy,

uderzenia,

wstrz

ą

sy,

zgniecenia

X

X

X

X

X

X


Mechaniczne

Przekłucia,

przeci

ę

cia,

otarcia

X

X

X

X

X

X

Fizyczne

Po

ś

lizgni

ę

cia,

upadki

X

X

X


Drgania

(wibracja)

X

X

X


Termiczne

Wysoka

temperatura,

ogie

ń

X

X

X

X

X

X

X


Zimno

X

X

X

X

X


Elektryczne

X

X

X

X


Promieniowani

e

Jonizuj

ą

ce

X

X

X

X


Niejonizuj

ą

ce

X

X

X


Hałas

X


Pyły, włókna

X

X


Aerozole

Dymy

X

X


Mgła

X

X

X

X

Chemiczne

Zanurzenie

X

X

X


Płyny

Chlapanie,

pryskanie

X

X

X

X

X

X


Gazy, pary

X

X

X


Szkodliwe bakterie

X

X

X

X

X


Szkodliwe wirusy

X

X

X


Grzyby

X

X

X

Biologiczne

Biologiczne antygeny inne ni

ż

mikroorganizmy

background image


Pierwotniaki i zwierz

ę

ta

bezkr

ę

gowe

X

Tabela nr 2

RODZAJE PRAC, PRZY KTÓRYCH WYMAGANE JEST STOSOWANIE

Ś

RODKÓW OCHRONY

INDYWIDUALNEJ

Lp.

Rodzaje

ś

rodków

ochrony indywidualnej

Rodzaje prac, przy których wymagane jest stosowanie

ś

rodków

ochrony indywidualnej

1

2

3

1

Odzie

ż

ochronna

Prace w nara

ż

eniu na działanie wody, czynników chemicznych,

pyłowych, mechanicznych i biologicznych oraz wysokiej i niskiej
temperatury - stwarzaj

ą

ce ryzyko dla zdrowia lub bezpiecze

ń

stwa

pracowników, w tym w szczególno

ś

ci:


a) prace w nara

ż

eniu na działanie szkodliwych dla

zdrowia substancji chemicznych i biologicznych oraz
pyłów,


b) prace w nara

ż

eniu na działanie substancji

rakotwórczych,


c) prace w kanałach

ś

ciekowych, rowach, podziemnych

kryptach, studzienkach, cysternach, kadziach,
zbiornikach lub innych podobnych miejscach - w
nara

ż

eniu na kontakt z wilgotnymi lub mokrymi

ś

ciankami,


d) prace na zewn

ą

trz pomieszcze

ń

- w nara

ż

eniu na deszcz

lub chłód,


e) prace w pomieszczeniach o bardzo niskiej

temperaturze, w tym w komorach chłodniczych,


f) przenoszenie ładunków o wysokiej temperaturze lub

przebywanie w ich pobli

ż

u oraz prace w wysokiej

temperaturze (pochodzenia technologicznego),


g) spawanie, kucie oraz odlewanie metali,


h) prace stwarzaj

ą

ce ryzyko zapalenia odzie

ż

y od

płomienia, gor

ą

cych odprysków metali lub

ż

u

ż

la,


i) prace w kontakcie z przedmiotami o szorstkich

powierzchniach, ostrych kraw

ę

dziach i inne

stwarzaj

ą

ce ryzyko urazu,


j) oczyszczanie odlewów, piaskowanie albo

ś

rutowanie

wyrobów,


k) prace nara

ż

aj

ą

ce na zamoczenie ciała lub

przesi

ą

kni

ę

cie odzie

ż

y w wyniku stosowania wody,

roztworów, k

ą

pieli, mas ciekłych, olei, tłuszczów lub

innych substancji płynnych, wilgotnych, oleistych lub
tłustych,


l) prace w nara

ż

eniu na zanieczyszczenie ciała

substancjami podatnymi na gnicie lub zainfekowanymi
albo odpadami, w tym w zakładach oczyszczania miasta,
zakładach zajmuj

ą

cych si

ę

opró

ż

nianiem szamb lub

zbiorników na gnojówk

ę

, w laboratoriach

biologicznych, w ubojniach, rze

ź

niach, wytwórniach

konserw mi

ę

snych lub rybnych, zakładach przetwórstwa

background image

podrobów i wszelkie inne prace, przy których istnieje
ryzyko podobnych zanieczyszcze

ń

,


ł) prace, podczas których pracownicy musz

ą

by

ć

dobrze

widoczni, w tym wykonywane na torach kolejowych, w
miejscach o wzmo

ż

onym ruchu pojazdów, w transporcie

dołowym kopal

ń

i w transporcie wewn

ą

trzzakładowym

2

Ś

rodki ochrony głowy


1) hełmy ochronne

Prace nara

ż

aj

ą

ce pracowników na urazy głowy, w tym w

szczególno

ś

ci:

a) prace budowlane, zwłaszcza na rusztowaniach i w ich
s

ą

siedztwie, przy wznoszeniu i demonta

ż

u szalowania,

przy rozbiórkach obiektów budowlanych, prace
monta

ż

owe i instalacyjne,


b) prace na mostach, konstrukcjach stalowych, masztach,

wie

ż

ach, stalowych konstrukcjach hydraulicznych,

wielkich piecach, w stalowniach, walcowniach, du

ż

ych

zbiornikach i ruroci

ą

gach, stacjach energetycznych,

prace remontowo-monta

ż

owe przy kotłach i ich

instalacjach,


c) prace ziemne i skalne, prace w wykopach, rowach,

szybach i tunelach,


d) prace w podziemnych wyrobiskach, kopalniach

odkrywkowych, przy wydobywaniu w

ę

gla i innych

surowców mineralnych,


e) prace z materiałami wybuchowymi,


f) prace przy wielkich piecach, w zakładach przeróbki

rud, ku

ź

niach i odlewniach metali,


g) prace w s

ą

siedztwie urz

ą

dze

ń

do podnoszenia, d

ź

wigów

i przeno

ś

ników,


h) prace przy piecach przemysłowych,


i) prace w stoczniach okr

ę

towych,


j) prace manewrowe na kolei.


2) nakrycia głowy

Prace stwarzaj

ą

ce ryzyko pochwycenia włosów, zamoczenia głowy lub

zanieczyszczenia substancjami i materiałami toksycznymi,
dra

ż

ni

ą

cymi,

ż

r

ą

cymi, podatnymi na gnicie lub mog

ą

cymi by

ć

ź

ródłem infekcji oraz wykonywane w warunkach niskiej i wysokiej

temperatury, a w szczególno

ś

ci:


a) prace w nara

ż

eniu na działanie pyłów toksycznych albo

substancji

ż

r

ą

cych lub dra

ż

ni

ą

cych,


b) przenoszenie, na głowie lub ramionach, półtuszy

zwierz

ę

cych, skór lub innych produktów podatnych na

gnicie, pochodz

ą

cych z uboju zwierz

ą

t, paczek z

niezdezynfekowanymi kawałkami materiału lub
substancji pochodzenia zwierz

ę

cego (nawet je

ś

li s

ą

suche) mog

ą

cych by

ć

ź

ródłem infekcji (w tym worki z

ko

ść

mi lub poro

ż

em, paczki zawieraj

ą

ce włosie, wełn

ę

,

skóry),


c) prace w kanałach

ś

ciekowych, rowach, podziemnych

kryptach, studzienkach, cysternach, kadziach,
zbiornikach lub innych podobnych miejscach,
zanieczyszczonych osadami albo odpadami z
jakichkolwiek substancji lub opanowanych przez
robactwo,

d) prace na zewn

ą

trz pomieszcze

ń

- w nara

ż

eniu na deszcz

background image

albo działanie niskiej lub wysokiej temperatury,


e) prace w komorach chłodniczych,


f) prace, przy których włosy pracowników s

ą

nara

ż

one na

wci

ą

gni

ę

cie przez ruchome cz

ęś

ci maszyn lub urz

ą

dze

ń

mechanicznych,


g) prace w nara

ż

eniu na działanie substancji

rakotwórczych

3

Ś

rodki ochrony ko

ń

czyn

dolnych

Prace stwarzaj

ą

ce ryzyko urazów ko

ń

czyn dolnych (w tym

oparzenia), ich zamoczenia lub zanieczyszczenia substancjami i
materiałami toksycznymi, dra

ż

ni

ą

cymi,

ż

r

ą

cymi, podatnymi na

gnicie lub mog

ą

cymi by

ć

ź

ródłem infekcji oraz wykonywane w

warunkach niskiej lub wysokiej temperatury, a w szczególno

ś

ci:


a) prace przy rozbiórce, prace budowlane, prace przy

wznoszeniu rusztowa

ń

, prace przy deskowaniu lub

zdejmowaniu deskowania konstrukcji betonowych oraz
inne prace na budowie w nara

ż

eniu na zranienie stóp

przez gwo

ź

dzie lub ostre przedmioty,


b) prace na mostach, konstrukcjach stalowych, masztach,

wie

ż

ach i d

ź

wigach,


c) prace przy wielkich piecach, w stalowniach,

walcowniach, stacjach energetycznych, du

ż

ych

zbiornikach i ruroci

ą

gach,


d) prace w kopalniach odkrywkowych, przy wydobywaniu

w

ę

gla, przy wybieraniu i obróbce materiałów skalnych,


e) oczyszczanie odlewów lub piaskowanie albo

ś

rutowanie

jakichkolwiek przedmiotów,


f) prace w ku

ź

niach lub przy odlewaniu stopionych

metali,


g) prace w nara

ż

eniu na kontakt nóg z bardzo gor

ą

cymi

lub bardzo zimnymi materiałami,


h) prace w komorach chłodniczych,


i) prace przy wytwarzaniu i obróbce szkła płaskiego i

szklanych pojemników,


j) prace formierskie podczas produkcji wyrobów

ceramicznych i materiałów budowlanych,


k) prace remontowe i renowacyjne,


l) prace w stoczniach, prace manewrowe na kolei,


ł) transport i magazynowanie ci

ęż

kich elementów, których

upadek na stop

ę

mo

ż

e spowodowa

ć

jej zranienie,


m) prace w nara

ż

eniu na ryzyko upadku z wysoko

ś

ci na

skutek ze

ś

lizgni

ę

cia, w tym prace na dachu,


n) prace z u

ż

yciem pilarki ła

ń

cuchowej, w tym

przycinanie i

ś

cinanie drzew,


o) prace w kanałach

ś

ciekowych, rowach, podziemnych

kryptach, studzienkach, cysternach, kadziach,
zbiornikach, stawach, ciekach wodnych lub innych
podobnych miejscach zawieraj

ą

cych ciecze lub błoto,


p) prace, przy których mo

ż

liwe jest wylanie lub wyciek

cieczy, w nara

ż

eniu na zamoczenie stóp przez te

ciecze, w tym w pływalniach lub myjniach,

background image


q) prace w nara

ż

eniu na zanieczyszczenie stóp

substancjami toksycznymi,

ż

r

ą

cymi lub dra

ż

ni

ą

cymi,


r) prace w nara

ż

eniu na zanieczyszczenie stóp

substancjami organicznymi podatnymi na gnicie lub
odpadami

4

Ś

rodki ochrony ko

ń

czyn

górnych

Prace stwarzaj

ą

ce ryzyko urazów r

ą

k (zwi

ą

zanych równie

ż

z

działaniem wysokiej temperatury, wibracji oraz substancji
chemicznych), prace w kontakcie z wod

ą

, substancjami toksycznymi,

ż

r

ą

cymi lub dra

ż

ni

ą

cymi, z materiałami podatnymi na gnicie i

innymi mog

ą

cymi by

ć

ź

ródłem infekcji oraz prace w niskiej

temperaturze, w tym w szczególno

ś

ci:


a) prace z u

ż

yciem przedmiotów lub materiałów ostrych,

tn

ą

cych, kłuj

ą

cych, parz

ą

cych lub szczególnie

chropowatych albo inne nara

ż

aj

ą

ce na uszkodzenia r

ą

k,

z wył

ą

czeniem prac przy obsłudze maszyn, przy których

istnieje niebezpiecze

ń

stwo wci

ą

gni

ę

cia r

ę

kawicy,


b) spawanie lub ci

ę

cie metali przy pomocy łuku

elektrycznego i wszelkie inne czynno

ś

ci wymagaj

ą

ce

u

ż

ycia lamp łukowych lub te

ż

innych

ź

ródeł

promieniowania ultrafioletowego,


c) oczyszczanie odlewów lub piaskowanie albo

ś

rutowanie

jakichkolwiek przedmiotów, lub te

ż

odlewanie

stopionych metali,


d) prace, przy których przedramiona s

ą

nara

ż

one na

poranienie lub rozpryskiwanie materiałów

ż

arz

ą

cych

si

ę

,


e) ci

ę

cie mi

ę

sa i usuwanie ko

ś

ci za pomoc

ą

no

ż

y,


f) przenoszenie ładunków o wysokiej temperaturze,


g) prace nara

ż

aj

ą

ce pracowników na działanie substancji

chemicznych i biologicznych niebezpiecznych dla
zdrowia,


h) prace, przy których r

ę

ce pracowników nara

ż

one s

ą

na

kontakt z substancjami toksycznymi,

ż

r

ą

cymi lub

dra

ż

ni

ą

cymi,


i) prace w nara

ż

eniu na działanie substancji

rakotwórczych,


j) prace, przy których r

ę

ce pracowników s

ą

nara

ż

one na

kontakt z zainfekowanymi zwierz

ę

tami lub padlin

ą

,

szcz

ą

tkami zwierz

ą

t lub substancjami pochodzenia

zwierz

ę

cego nienadaj

ą

cymi si

ę

do spo

ż

ycia, w tym w

miejscach przeznaczonych do rozbioru półtuszy
zwierz

ę

cych i laboratoriach biologicznych,


k) prace w kontakcie ze zwłokami lub z substancjami z

nich pochodz

ą

cymi,


l) prace przy

ś

ciekach i innych instalacjach

kanalizacyjnych oraz czynno

ś

ci zwi

ą

zane z r

ę

cznym

czyszczeniem rur i zbiorników lub inne czynno

ś

ci

wymagaj

ą

ce kontaktu r

ą

k ze

ś

ciekami,


ł) prace w kontakcie z brudn

ą

bielizn

ą

lub brudn

ą

odzie

żą

, szmatami i starymi, niezdezynfekowanymi

ubraniami,

ś

mieciami,


m) wszelkie prace, podczas których r

ę

ce s

ą

nara

ż

one na

kontakt z substancjami mog

ą

cymi zawiera

ć

zarazki,

background image


n) prace w komorach chłodniczych

5

Ś

rodki ochrony twarzy

i oczu

Prace, przy których twarz lub oczy pracowników s

ą

nara

ż

one na

urazy albo podra

ż

nienia w wyniku działania czynników

niebezpiecznych i szkodliwych dla zdrowia, w tym w szczególno

ś

ci:


a) prace, przy których oczy s

ą

nara

ż

one na kontakt z

substancjami o wyra

ź

nym działaniu dra

ż

ni

ą

cym wzrok,

jak pył paku, pył w

ę

glowy i inne cz

ą

steczki lub opary

substancji

ż

r

ą

cych,


b) spawanie lub ci

ę

cie metali przy pomocy palnika lub

łuku elektrycznego,


c) prace z laserami,


d) obserwowanie intensywnych punktów

ś

wietlnych, w tym

wn

ę

trza pieca lub substancji silnie roz

ż

arzonych,

takich jak roztopiona stal albo szkło,


e) prace wymagaj

ą

ce zastosowania promieni podczerwonych

lub wywołuj

ą

ce intensywne promieniowanie cieplne,


f) prace wymagaj

ą

ce u

ż

ycia lamp łukowych lub innych

ź

ródeł promieniowania ultrafioletowego,


g) szlifowanie na sucho, oczyszczanie lub usuwanie

kamienia kotłowego przy u

ż

yciu młota oraz inne prace

powoduj

ą

ce rozpryskiwanie mog

ą

cych przedosta

ć

si

ę

do

oczu ostrych cz

ą

steczek, stopionych metali lub

ż

r

ą

cych płynów,


h) prace przy maszynach do obróbki skrawaniem materiału,

podczas której powstaj

ą

wióry odpryskowe,


i) prace w nara

ż

eniu na działanie substancji

rakotwórczych,


j) prace przy rozpylaniu płynów,


k) prace z kwasami i roztworami

ż

r

ą

cymi,

ś

rodkami

odka

ż

aj

ą

cymi i substancjami do usuwania korozji

6

Ś

rodki ochrony układu

oddechowego

Prace w warunkach ryzyka nara

ż

enia na nadmierne zanieczyszczenie

powietrza czynnikami szkodliwymi lub w warunkach niedoboru tlenu
w powietrzu, w tym w szczególno

ś

ci:


a) prace w zbiornikach, w ograniczonym obszarze i w

gazowych piecach przemysłowych, gdzie mo

ż

e wyst

ę

powa

ć

szkodliwy gaz lub niedobór tlenu,


b) prace w nara

ż

eniu na wdychanie szkodliwych pyłów,

gazów, par lub dymu,


c) prace w s

ą

siedztwie otworów spustowych wielkich

pieców, gdzie mog

ą

wyst

ę

powa

ć

opary metali ci

ęż

kich,


d) prace w s

ą

siedztwie konwerterów gazowych i przewodów

gazowych wielkich pieców,


e) prace przy wykładaniu pieców i kadzi, gdzie mo

ż

e

wyst

ę

powa

ć

zapylenie,


f) prace w chłodniach, gdzie istnieje niebezpiecze

ń

stwo

wycieku czynnika chłodniczego,


g) prace w szybach, kanałach

ś

ciekowych i innych

obiektach podziemnych poł

ą

czonych kanałami,


h) prace w nara

ż

eniu na działanie substancji

rakotwórczych

background image

7

Ś

rodki ochrony słuchu

Prace w warunkach, w których poziom hałasu przekracza najwy

ż

sze

dopuszczalne nat

ęż

enie, w tym w szczególno

ś

ci:


a) prace przy obsłudze pras do metalu,


b) prace przy u

ż

yciu narz

ę

dzi pneumatycznych,


c) prace obsługi naziemnej na lotniskach,


d) prace przy wbijaniu pali,


e) ci

ę

cie drewna przy u

ż

yciu pilarki tarczowej lub

pilarki z pił

ą

ła

ń

cuchow

ą

8

Ś

rodki ochrony przed

upadkiem z wysoko

ś

ci

Prace wykonywane w warunkach nara

ż

aj

ą

cych na upadek z wysoko

ś

ci,

w tym w szczególno

ś

ci:


a) prace na rusztowaniach,


b) monta

ż

elementów prefabrykowanych,


c) prace na masztach, słupach,


d) prace w kabinach wysokich d

ź

wigów,


e) prace w wysoko poło

ż

onych kabinach urz

ą

dze

ń

magazynowych,


f) prace na wie

ż

ach wiertniczych, masztach, czworonogach

i trójnogach,


g) prace w szybach i kanałach

ś

ciekowych

9

Dermatologiczne

ś

rodki

Prace nara

ż

aj

ą

ce na podra

ż

nienia skóry, w tym w szczególno

ś

ci:


ochrony indywidualnej

a) prace w nara

ż

eniu na działanie pyłu paku albo innych

pyłów lub oparów wywieraj

ą

cych na skór

ę

podobne

działanie dra

ż

ni

ą

ce,


b) przetwarzanie materiałów powlekanych,


c) garbowanie skóry,


d) prace w nara

ż

eniu na wdychanie chromianów,

dwuchromianów alkalicznych, kwasu chromowego lub
innych substancji

ż

r

ą

cych lub dra

ż

ni

ą

cych,

wpływaj

ą

cych na owrzodzenia lub perforacj

ę

przegrody

nosowej

Tabela nr 3

RODZAJE

Ś

RODKÓW OCHRONY INDYWIDUALNEJ

Lp.

Rodzaje

ś

rodków ochrony indywidualnej

1

2

3

1

Odzie

ż

ochronna

ubrania


kombinezony


kurtki, bluzy


kamizelki


spodnie

background image


fartuchy


fartuchy przednie


płaszcze


peleryny


ochraniacze barku


ochraniacze klatki piersiowej


ochraniacze brzucha


ochraniacze po

ś

ladków


osłony tułowia


osłony głowy i karku


kamizelki ostrzegawcze


kurtki ostrzegawcze


spodnie ostrzegawcze


narzutki ostrzegawcze


inne rodzaje odzie

ż

y ochronnej

2

Ś

rodki ochrony głowy

hełmy ochronne


hełmy ochronne z wyposa

ż

eniem dodatkowym


czapki


czepki i sto

ż

ki


kapelusze


kaptury


berety


chustki


inne nakrycia głowy

3

Ś

rodki ochrony ko

ń

czyn

r

ę

kawice ochronne


górnych

ochraniacze palców


ochraniacze dłoni


ochraniacze nadgarstka


ochraniacze nadgarstka i przedramienia


ochraniacze łokcia


ochraniacze przedramienia i ramienia


inne

ś

rodki ochrony r

ą

k

4

Ś

rodki ochrony ko

ń

czyn

buty


dolnych

półbuty

background image


trzewiki


saperki


półsaperki


kalosze


sandały


trepy


ochraniacze stopy


ochraniacze golenia


ochraniacze kolana


ochraniacze uda


getry


inne

ś

rodki ochrony nóg

5

Ś

rodki ochrony twarzy

okulary


i oczu

gogle


osłony twarzy, w tym półosłony i przyłbice


tarcze


inne

ś

rodki ochrony twarzy i oczu

6

Ś

rodki ochrony słuchu

wkładki przeciwhałasowe


nauszniki przeciwhałasowe


hełmy przeciwhałasowe


inne

ś

rodki ochrony słuchu

7

Ś

rodki ochrony układu

oddechowego

sprz

ę

t oczyszczaj

ą

cy do pracy ci

ą

głej, w tym

filtruj

ą

cy, pochłaniaj

ą

cy i filtruj

ą

co-pochłaniaj

ą

cy


sprz

ę

t izoluj

ą

cy do pracy ci

ą

głej, w tym autonomiczny

i stacjonarny


sprz

ę

t ucieczkowy oczyszczaj

ą

cy, w tym pochłaniacze i

filtropochłaniacze


sprz

ę

t ucieczkowy izoluj

ą

cy, w tym aparaty powietrzne

butlowe i regeneracyjne


inne rodzaje sprz

ę

tu ochrony układu oddechowego

8

Ś

rodki izoluj

ą

ce cały

ś

rodki z doprowadzeniem powietrza


organizm

ś

rodki umo

ż

liwiaj

ą

ce stosowanie izoluj

ą

cego sprz

ę

tu

ochrony układu oddechowego


ś

rodki umo

ż

liwiaj

ą

ce doprowadzenie powietrza lub

stosowanie sprz

ę

tu ochrony układu oddechowego

9

Ś

rodki ochrony przed upadkiem

z wysoko

ś

ci

uprz

ęż

e, w tym szelki bezpiecze

ń

stwa i pasy biodrowe


linki bezpiecze

ń

stwa

background image


amortyzatory


urz

ą

dzenia samohamowne


inne

ś

rodki chroni

ą

ce przed upadkiem z wysoko

ś

ci

10

Dermatologiczne

ś

rodki

ś

rodki osłaniaj

ą

ce skór

ę

- kremy, pasty, ma

ś

ci


ochrony skóry

ś

rodki oczyszczaj

ą

ce skór

ę


ś

rodki regeneruj

ą

ce skór

ę

ZAŁ

Ą

CZNIK Nr 3

WYMAGANIA DLA POMIESZCZE

Ń

I URZ

Ą

DZE

Ń

HIGIENICZNOSANITARNYCH

Rozdział 1

Przepisy ogólne

§ 1. 1. Pomieszczenia higienicznosanitarne powinny znajdowa

ć

si

ę

w budynku, w którym odbywa si

ę

praca, albo w budynku poł

ą

czonym z nim obudowanym przej

ś

ciem, które w przypadku przechodzenia z

ogrzewanych pomieszcze

ń

pracy powinno by

ć

równie

ż

ogrzewane. Wymóg ten nie dotyczy pomieszcze

ń

higienicznosanitarnych, o których mowa w § 27 ust. 4 i § 44.

2. Pomieszczenia higienicznosanitarne powinny by

ć

usytuowane w sposób uniemo

ż

liwiaj

ą

cy

pracownikom korzystaj

ą

cym z nich przechodzenie przez pomieszczenia, w których stosowane s

ą

substancje truj

ą

ce lub materiały zaka

ź

ne albo wykonywane s

ą

prace szczególnie brudz

ą

ce, je

ż

eli nie

pracuj

ą

oni w kontakcie z tymi czynnikami.

3. Pomieszczenia higienicznosanitarne powinny by

ć

ogrzewane, o

ś

wietlone i wentylowane zgodnie z

przepisami techniczno-budowlanymi i Polskimi Normami.

4. Wysoko

ść

pomieszcze

ń

higienicznosanitarnych nie powinna by

ć

w

ś

wietle mniejsza ni

ż

2,5 m.

Dopuszcza si

ę

zmniejszenie wysoko

ś

ci pomieszcze

ń

higienicznosanitarnych do 2,2 m w

ś

wietle - w

przypadku usytuowania ich w suterenie, piwnicy lub na poddaszu.

§ 2. 1. Pracodawca jest obowi

ą

zany utrzymywa

ć

pomieszczenia higienicznosanitarne oraz

znajduj

ą

ce si

ę

w nich urz

ą

dzenia w stanie zapewniaj

ą

cym bezpieczne i higieniczne korzystanie z nich

przez pracowników.

2. Podłoga oraz

ś

ciany pomieszcze

ń

higienicznosanitarnych powinny by

ć

tak wykonane, aby mo

ż

liwe

było łatwe utrzymanie czysto

ś

ci w tych pomieszczeniach.

Ś

ciany pomieszcze

ń

do wysoko

ś

ci co najmniej

2 m powinny by

ć

pokryte materiałami gładkimi, nienasi

ą

kliwymi i odpornymi na działanie wilgoci.

3. W pomieszczeniach umywalni i natrysków na podłogach wykonanych z materiałów o du

ż

ym

przewodnictwie ciepła nale

ż

y uło

ż

y

ć

w miejscach mycia si

ę

podkładki izoluj

ą

ce (podesty).

§ 3. 1. Szatnie, umywalnie, pomieszczenia z natryskami i ust

ę

py powinny by

ć

urz

ą

dzone oddzielnie

dla kobiet i m

ęż

czyzn. Nie dotyczy to zakładu pracy, w którym jest zatrudnionych do dziesi

ę

ciu

pracowników na jednej zmianie - pod warunkiem zapewnienia mo

ż

liwo

ś

ci osobnego korzystania przez

kobiety i m

ęż

czyzn z tych pomieszcze

ń

.

2. Pracodawca zatrudniaj

ą

cy do dwudziestu pracowników powinien zapewni

ć

im co najmniej ust

ę

py i

umywalki, a tak

ż

e warunki do higienicznego przechowywania odzie

ż

y własnej (domowej), roboczej i

ochronnej oraz do higienicznego spo

ż

ywania posiłków. Je

ż

eli w zakładzie pracy takiego pracodawcy nie

wyst

ę

puj

ą

czynniki szkodliwe dla zdrowia i prace brudz

ą

ce lub nie wyst

ę

puj

ą

szczególne wymagania

sanitarne, miejsca do spo

ż

ywania posiłków, przechowywania odzie

ż

y oraz umywalki mog

ą

znajdowa

ć

si

ę

w jednym pomieszczeniu.

§ 4. 1. Odzie

ż

powinna by

ć

przechowywana w szatniach lub odpowiednio w pomieszczeniach, o

których mowa w § 3 ust. 2.

background image

2. Pracownicy zatrudnieni w pomieszczeniach biurowych mog

ą

przechowywa

ć

swoj

ą

odzie

ż

w

przeznaczonych do tego miejscach w pomieszczeniach pracy.

§ 5. Pracodawca zatrudniaj

ą

cy pracowników niepełnosprawnych powinien zapewni

ć

dostosowanie

urz

ą

dze

ń

higienicznosanitarnych oraz doj

ść

do nich - do potrzeb i mo

ż

liwo

ś

ci tych pracowników

wynikaj

ą

cych ze zmniejszonej sprawno

ś

ci, zgodnie z przepisami techniczno-budowlanymi.

Rozdział 2

Szatnie

Przepisy ogólne

§ 6. Szatnie powinny by

ć

urz

ą

dzone w oddzielnych lub wydzielonych pomieszczeniach.

§ 7. 1. Pomieszczenia przeznaczone na szatnie powinny by

ć

suche i, w miar

ę

mo

ż

liwo

ś

ci, o

ś

wietlone

ś

wiatłem dziennym.

2. Szatnie mog

ą

by

ć

urz

ą

dzone w suterenach lub w piwnicach, pod warunkiem zastosowania

odpowiedniej izolacji

ś

cian zewn

ę

trznych i podłóg zabezpieczaj

ą

cej pomieszczenia przed wilgoci

ą

i

nadmiernymi stratami ciepła oraz zapewnienia warunków ewakuacji ludzi z tych pomieszcze

ń

.

3. W szatniach nale

ż

y zapewni

ć

przynajmniej czterokrotn

ą

wymian

ę

powietrza na godzin

ę

, a w

szatniach wyposa

ż

onych w okna otwieralne przeznaczonych dla nie wi

ę

cej ni

ż

10 pracowników wymiana

powietrza nie mo

ż

e by

ć

mniejsza ni

ż

dwukrotna na godzin

ę

.

4. Szatnie, o których mowa w ust. 2, przeznaczone dla ponad 25 pracowników powinny by

ć

wyposa

ż

one w wentylacj

ę

mechaniczn

ą

.

§ 8. 1. W szatni powinny by

ć

zapewnione miejsca siedz

ą

ce dla co najmniej 50 % zatrudnionych na

najliczniejszej zmianie.

2. Szeroko

ść

przej

ść

mi

ę

dzy dwoma rz

ę

dami szaf oraz głównych przej

ść

komunikacyjnych powinna

by

ć

nie mniejsza ni

ż

1,5 m. Szeroko

ść

przej

ść

mi

ę

dzy rz

ę

dami szaf a

ś

cian

ą

powinna by

ć

nie mniejsza ni

ż

1,1 m.

3. Szafy na odzie

ż

powinny spełnia

ć

wymagania Polskiej Normy.

§ 9. 1. Szatnie powinny by

ć

dostosowane do rodzaju prac, stopnia nara

ż

enia pracownika na

zabrudzenie ciała i zanieczyszczenia jego odzie

ż

y substancjami szkodliwymi, truj

ą

cymi lub materiałami

zaka

ź

nymi.

2. Szatnie dzieli si

ę

na:

1) szatnie odzie

ż

y własnej pracowników - przeznaczone do przechowywania odzie

ż

y nale

żą

cej do

pracowników (domowej), je

ż

eli ze wzgl

ę

dów higienicznych odzie

ż

ta nie powinna si

ę

styka

ć

z odzie

żą

robocz

ą

i

ś

rodkami ochrony indywidualnej;

2) szatnie odzie

ż

y roboczej i ochronnej - przeznaczone do przechowywania odzie

ż

y i obuwia roboczego

oraz

ś

rodków ochrony indywidualnej;

3) szatnie podstawowe - przeznaczone do przechowywania odzie

ż

y własnej pracowników oraz odzie

ż

y

roboczej i

ś

rodków ochrony indywidualnej;

4) szatnie przepustowe - składaj

ą

ce si

ę

z cz

ęś

ci przeznaczonej na odzie

ż

własn

ą

pracowników, cz

ęś

ci

przeznaczonej na odzie

ż

robocz

ą

i

ś

rodki ochrony indywidualnej oraz przepustowego zespołu

sanitarnego z natryskami, ł

ą

cz

ą

cego obie te cz

ęś

ci.

§ 10. 1. W zespole szatni przeznaczonym dla pracowników zatrudnionych przy pracach

powoduj

ą

cych znaczne zabrudzenie odzie

ż

y (stwarzaj

ą

ce mo

ż

liwo

ść

zanieczyszczenia wn

ę

trza szafy) lub

jej zamoczenie, oraz dla pracowników, których odzie

ż

robocza, z uwagi na rodzaj wykonywanej pracy,

musi spełnia

ć

szczególne wymagania higienicznosanitarne, powinny znajdowa

ć

si

ę

pomieszczenia

wyposa

ż

one w urz

ą

dzenia do odka

ż

ania, odpylania i suszenia odzie

ż

y oraz czyszczenia obuwia -

odpowiednio do potrzeb. W przypadku zainstalowania jednocze

ś

nie kilku urz

ą

dze

ń

, ka

ż

de z nich powinno

by

ć

umieszczone w oddzielnym pomieszczeniu.

2. Na ka

ż

dego pracownika korzystaj

ą

cego z suszarni powinno przypada

ć

co najmniej 0,2 m

2

background image

powierzchni podłogi.

3. Wydajno

ść

i ilo

ść

urz

ą

dze

ń

, o których mowa w ust. 1, powinny zapewnia

ć

oczyszczenie i

wysuszenie odzie

ż

y i obuwia w czasie trwania jednej zmiany.

Szatnie odzie

ż

y własnej pracowników

§ 11. 1. Szatnia odzie

ż

y własnej pracowników powinna by

ć

wyposa

ż

ona w szafy przeznaczone do

indywidualnego u

ż

ytku ka

ż

dego pracownika.

2. W pomieszczeniu szatni, o której mowa w ust. 1, powinno przypada

ć

co najmniej 0,3 m

2

wolnej

powierzchni podłogi na ka

ż

dego pracownika korzystaj

ą

cego z tej szatni.

§ 12. 1. Szatnia odzie

ż

y własnej pracowników mo

ż

e by

ć

urz

ą

dzona w formie szatni wieszakowej,

je

ż

eli nie ma do tego przeciwwskaza

ń

ze wzgl

ę

du na rodzaj pracy, warunki jej wykonywania, rodzaje

wyst

ę

puj

ą

cych zanieczyszcze

ń

itp. oraz je

ż

eli jest zapewniona szybka obsługa. Szatnia taka powinna

odpowiada

ć

nast

ę

puj

ą

cym wymaganiom:

1) powinna by

ć

urz

ą

dzona osobna szatnia dla m

ęż

czyzn i osobna dla kobiet; w przypadku zatrudnienia

mniej ni

ż

pi

ę

ciu pracowników na jednej zmianie szatnie mog

ą

by

ć

wspólne dla m

ęż

czyzn i kobiet, z

tym

ż

e powinny by

ć

urz

ą

dzone kabiny do przebierania si

ę

;

2) przyjmowanie odzie

ż

y do szatni i wydawanie odzie

ż

y powinno by

ć

wykonywane przez specjalnie do

tego wyznaczony personel;

3) powinna by

ć

wyposa

ż

ona w stojaki wieszakowe na odzie

ż

własn

ą

pracowników; odzie

ż

ta powinna

by

ć

przechowywana, na indywidualnych wieszakach;

4) stojaki wieszakowe powinny by

ć

jednopoziomowe i mie

ć

w dolnej cz

ęś

ci siatkowe półki na obuwie, w

górnej za

ś

- półki na nakrycia głowy, teczki itp.;

5) szeroko

ść

przej

ś

cia dla obsługi szatni powinna wynosi

ć

co najmniej 1,1 m mi

ę

dzy rz

ę

dami

wieszaków na dwóch s

ą

siednich stojakach, za

ś

co najmniej 0,95 m mi

ę

dzy

ś

cian

ą

a zewn

ę

trznym

rz

ę

dem wieszaków;

6) powinna w niej znajdowa

ć

si

ę

przebieralnia wyposa

ż

ona w miejsca do siedzenia i wieszaki na odzie

ż

;

liczba miejsc do siedzenia powinna wynosi

ć

co najmniej 30 % liczby zatrudnionych na najliczniejszej

zmianie.

2. Szatnie wieszakowe przeznaczone dla pracowników niemaj

ą

cych obowi

ą

zku stosowania odzie

ż

y

roboczej i ochronnej mog

ą

nie spełnia

ć

wymaga

ń

okre

ś

lonych w ust. 1 pkt 1 i 6.

Szatnie odzie

ż

y roboczej i ochronnej

§ 13. 1. Szatnia odzie

ż

y roboczej i ochronnej powinna by

ć

urz

ą

dzona - niezale

ż

nie od szatni odzie

ż

y

własnej pracowników - dla pracowników zatrudnionych przy pracach powoduj

ą

cych znaczne zabrudzenie

odzie

ż

y (stwarzaj

ą

ce mo

ż

liwo

ść

zanieczyszczenia wn

ę

trz szafy do przechowywania odzie

ż

y) lub jej

zamoczenie oraz dla pracowników, których odzie

ż

robocza, z uwagi na rodzaj wykonywanej pracy, musi

spełnia

ć

szczególne wymagania higienicznosanitarne.

2. Szatnia, o której mowa w ust. 1, powinna by

ć

wyposa

ż

ona w szafy przeznaczone do

indywidualnego u

ż

ytku ka

ż

dego pracownika.

3. W pomieszczeniu szatni, o której mowa w ust. 1, powinno przypada

ć

co najmniej 0,3 m

2

wolnej

powierzchni podłogi na ka

ż

dego pracownika korzystaj

ą

cego z tej szatni.

4. Szatnia odzie

ż

y roboczej i ochronnej powinna mie

ć

bezpo

ś

rednie poł

ą

czenie z umywalni

ą

, z

natryskami i szatni

ą

odzie

ż

y własnej pracowników.

Szatnie podstawowe

§ 14. 1. Szatnia podstawowa mo

ż

e by

ć

urz

ą

dzona zamiast osobnych szatni odzie

ż

y własnej

pracowników oraz szatni odzie

ż

y roboczej i ochronnej dla zatrudnionych przy pracach, podczas których

zabrudzenie odzie

ż

y roboczej i

ś

rodków ochrony indywidualnej wyst

ę

puje w tak małym stopniu,

ż

e nie

stwarza ryzyka zanieczyszczenia odzie

ż

y własnej pracowników. Szatnia ta powinna mie

ć

bezpo

ś

rednie

poł

ą

czenie z umywalni

ą

.

2. W szatni, o której mowa w ust. 1, powinno przypada

ć

co najmniej 0,5 m

2

wolnej powierzchni

podłogi na ka

ż

dego pracownika korzystaj

ą

cego z tej szatni.

background image

3. Szatnia, o której mowa w ust. 1, powinna by

ć

wyposa

ż

ona w dwie szafy pojedyncze lub jedn

ą

szaf

ę

podwójn

ą

dla ka

ż

dego pracownika korzystaj

ą

cego z tej szatni. Jedna szafa pojedyncza lub jedna

cz

ęść

szafy podwójnej powinna by

ć

przeznaczona na odzie

ż

robocz

ą

i

ś

rodki ochrony indywidualnej, za

ś

druga - na odzie

ż

własn

ą

pracowników.

§ 15. Do szatni podstawowej mo

ż

na stosowa

ć

odpowiednie przepisy § 12, z tym

ż

e stojaki

wieszakowe powinny by

ć

osobne na odzie

ż

własn

ą

pracowników i osobne na odzie

ż

robocz

ą

i ochronn

ą

.

Szatnie przepustowe

§ 16. 1. Szatnia przepustowa powinna by

ć

urz

ą

dzona dla pracowników zatrudnionych przy pracach

zwi

ą

zanych ze stosowaniem lub wydzielaniem si

ę

substancji truj

ą

cych, zaka

ź

nych, promieniotwórczych,

dra

ż

ni

ą

cych lub uczulaj

ą

cych oraz innych substancji o nieprzyjemnym zapachu, a tak

ż

e przy pracach

pyl

ą

cych, w wilgotnym i gor

ą

cym mikroklimacie lub powoduj

ą

cych intensywne brudzenie.

2. Szatnia przepustowa powinna spełnia

ć

nast

ę

puj

ą

ce wymagania:

1) cz

ęść

szatni przeznaczona na odzie

ż

robocz

ą

i

ś

rodki ochrony indywidualnej powinna odpowiada

ć

wymaganiom okre

ś

lonym w § 13 ust. 2 i 3;

2) cz

ęść

szatni przeznaczona na odzie

ż

własn

ą

pracowników powinna odpowiada

ć

wymaganiom

okre

ś

lonym w § 11 lub § 12;

3) ruch u

ż

ytkowników szatni przepustowej pomi

ę

dzy obu jej cz

ęś

ciami powinien odbywa

ć

si

ę

wył

ą

cznie

przez zespół sanitarny z natryskami.

3. Dla pracowników maj

ą

cych kontakt z substancjami truj

ą

cymi lub zaka

ź

nymi powinna by

ć

przeznaczona odr

ę

bna szatnia przepustowa, spełniaj

ą

ca wymagania okre

ś

lone w ust. 2.

Rozdział 3

Umywalnie i pomieszczenia z natryskami

§ 17. W skład zespołu szatni powinny wchodzi

ć

umywalnie łatwo dost

ę

pne dla pracowników i

zapewniaj

ą

ce bezkolizyjny ruch pracowników ju

ż

umytych i przebranych w odzie

ż

własn

ą

.

§ 18. 1. Umywalnia powinna by

ć

wyposa

ż

ona w umywalki emaliowane lub wykonane z materiału

odpornego na korozj

ę

, zgodne z Polsk

ą

Norm

ą

.

2. Do umywalek powinna by

ć

doprowadzona woda bie

żą

ca - ciepła i zimna.

3. Szeroko

ść

przej

ś

cia mi

ę

dzy umywalkami a

ś

cian

ą

przeciwległ

ą

powinna wynosi

ć

nie mniej ni

ż

1,3

m, a mi

ę

dzy dwoma rz

ę

dami umywalek - nie mniej ni

ż

2 m.

§ 19. 1. Na ka

ż

dych dziesi

ę

ciu pracowników najliczniejszej zmiany powinna w umywalni przypada

ć

co najmniej jedna umywalka indywidualna, a przy pracach brudz

ą

cych i w kontakcie z substancjami

szkodliwymi lub zaka

ź

nymi - co najmniej jedna umywalka na ka

ż

dych pi

ę

ciu pracowników - lecz nie mniej

ni

ż

jedna przy mniejszej liczbie zatrudnionych. W przypadku zastosowania umywalek szeregowych do

mycia zbiorowego (np. na placach budowy) powinno przypada

ć

co najmniej jedno stanowisko do mycia

(zawór czerpalny wody) na ka

ż

dych pi

ę

ciu pracowników jednocze

ś

nie zatrudnionych.

2. Na ka

ż

dych trzydziestu m

ęż

czyzn lub na ka

ż

de dwadzie

ś

cia kobiet jednocze

ś

nie zatrudnionych

przy pracach biurowych lub w warunkach zbli

ż

onych do tych prac powinna przypada

ć

co najmniej jedna

umywalka, lecz nie mniej ni

ż

jedna umywalka przy mniejszej liczbie zatrudnionych. Umywalki powinny by

ć

instalowane w pomieszczeniach ust

ę

pów lub w ich przedsionkach izolacyjnych.

§ 20. Dla pracowników nara

ż

onych na zabrudzenie nóg przy pracy powinny by

ć

instalowane w

umywalniach brodziki do mycia nóg z doprowadzeniem ciepłej wody, w ilo

ś

ci co najmniej jeden brodzik na

ka

ż

dych dziesi

ę

ciu u

ż

ytkowników. Brodziki nie s

ą

wymagane dla pracowników zatrudnionych przy

pracach na otwartej przestrzeni - poza terenem zakładu pracy.

§ 21. 1. W zespole szatni powinny znajdowa

ć

si

ę

pomieszczenia z natryskami, je

ś

li wymagaj

ą

tego

warunki pracy lub ochrona zdrowia pracowników.

2. Pomieszczenia z natryskami powinny by

ć

łatwo dost

ę

pne dla pracowników i zapewnia

ć

background image

bezkolizyjny ruch pracowników ju

ż

umytych i ubranych w odzie

ż

własn

ą

.

§ 22. 1. Na ka

ż

dych o

ś

miu pracowników najliczniejszej zmiany wykonuj

ą

cych prace powoduj

ą

ce

zabrudzenie ich ciała powinna przypada

ć

co najmniej jedna kabina natryskowa, a przy pracach, o których

mowa w § 16 ust. 1, co najmniej jedna kabina natryskowa na ka

ż

dych pi

ę

ciu pracowników - lecz nie mniej

ni

ż

jedna przy mniejszej liczbie zatrudnionych.

2. Wymiary kabin natryskowych powinny by

ć

zgodne z przepisami techniczno-budowlanymi.

Szeroko

ść

przej

ś

cia mi

ę

dzy dwoma rz

ę

dami kabin, przy zastosowaniu zasłon zasuwanych lub

ś

cianek

osłaniaj

ą

cych powinna wynosi

ć

co najmniej 1,30 m, a mi

ę

dzy kabinami i

ś

cian

ą

- co najmniej 0,90 m.

§ 23. 1. W pomieszczeniu z natryskami poszczególne sitka powinny by

ć

zainstalowane w

oddzielnych kabinach i umieszczone w taki sposób, aby strumie

ń

wody spływał na ramiona, a nie na

głow

ę

.

2. Pomieszczenie z natryskami, w którym znajduje si

ę

wi

ę

cej ni

ż

sze

ść

sitek, powinno by

ć

oddzielone

od szatni pomieszczeniem izoluj

ą

cym.

3. Do natrysków powinna by

ć

doprowadzona woda bie

żą

ca zimna i ciepła. Woda zu

ż

yta powinna by

ć

odprowadzana do kanalizacji.

4. Przy pomieszczeniach z natryskami powinna znajdowa

ć

si

ę

wydzielona kabina z jedn

ą

misk

ą

ust

ę

pow

ą

na ka

ż

de dziesi

ęć

natrysków, lecz nie mniej ni

ż

jedn

ą

.

§ 24. 1. Temperatura wody ciepłej doprowadzonej do umywalek, natrysków i brodzików przy

stosowaniu centralnej regulacji lub zbiorowego mieszania wody powinna wynosi

ć

od 35 °C do 40 °C (od

308 K do 313 K), a w przypadku indywidualnego mieszania wody - od 50 °C do 60 °C (323 K do 333 K).

2. W pomieszczeniach umywalni nale

ż

y zapewni

ć

co najmniej dwukrotn

ą

wymian

ę

powietrza w ci

ą

gu

godziny, natomiast w pomieszczeniach z natryskami wymiana ta nie powinna by

ć

mniejsza ni

ż

pi

ę

ciokrotna w ci

ą

gu godziny.

Rozdział 4

Ust

ę

py

§ 25. 1. Ust

ę

py powinny by

ć

zlokalizowane w odległo

ś

ci nie wi

ę

kszej ni

ż

75 m od stanowiska pracy.

Odległo

ść

ta mo

ż

e by

ć

wi

ę

ksza jedynie dla pracowników pracuj

ą

cych stale na otwartej przestrzeni, lecz

nie powinna przekracza

ć

125 m od najdalszego stanowiska pracy.

2. W budynkach ust

ę

py powinny by

ć

urz

ą

dzone na ka

ż

dej kondygnacji. Je

ż

eli na kondygnacji pracuje

mniej ni

ż

dziesi

ęć

osób, ust

ę

py mog

ą

znajdowa

ć

si

ę

nie dalej ni

ż

na s

ą

siedniej kondygnacji.

§ 26. 1. Wej

ś

cia do ust

ę

pów powinny prowadzi

ć

bezpo

ś

rednio z pomieszcze

ń

, korytarzy lub dróg

słu

żą

cych do komunikacji ogólnej.

2. Ust

ę

p powinien mie

ć

wej

ś

ciowe pomieszczenie izoluj

ą

ce wyposa

ż

one w umywalki z dopływem

ciepłej i zimnej wody w ilo

ś

ci co najmniej jedna umywalka na trzy miski ust

ę

powe lub pisuary, lecz nie

mniej ni

ż

jedna umywalka.

3. Drzwi prowadz

ą

ce do pomieszczenia izoluj

ą

cego oraz drzwi ł

ą

cz

ą

ce je z dalsz

ą

cz

ęś

ci

ą

ust

ę

pu

powinny zamyka

ć

si

ę

samoczynnie.

§ 27. 1. Zainstalowane w ust

ę

pach miski ust

ę

powe i pisuary powinny by

ć

spłukiwane bie

żą

c

ą

wod

ą

oraz podł

ą

czone do kanalizacji.

2. Ust

ę

py powinny by

ć

wyposa

ż

one w instalacj

ę

i urz

ą

dzenia przeznaczone do utrzymania wymaga

ń

higienicznosanitarnych.

3. W pomieszczeniach ust

ę

pów nale

ż

y zapewni

ć

wymian

ę

powietrza w ilo

ś

ci nie mniejszej ni

ż

50 m

3

na godzin

ę

na 1 misk

ę

ust

ę

pow

ą

i 25 m

3

na 1 pisuar.

4. Dla pracowników zatrudnionych na otwartej przestrzeni poza terenem zakładu pracy przez okres

nie dłu

ż

szy ni

ż

3 miesi

ą

ce oraz zatrudnionych w budynkach niewyposa

ż

onych w instalacj

ę

wodoci

ą

gow

ą

i

kanalizacyjn

ą

mog

ą

by

ć

urz

ą

dzane ust

ę

py wyposa

ż

one w szczelne zbiorniki nieczysto

ś

ci. W takim

przypadku ust

ę

py mog

ą

nie spełnia

ć

wymaga

ń

okre

ś

lonych w ust. 1, 2 i 3 oraz w § 26 ust. 2.

5. Szeroko

ść

przej

ść

wzdłu

ż

kabin ust

ę

powych przy jednostronnym ich rozmieszczeniu powinna

background image

wynosi

ć

co najmniej 1,3 m. Je

ż

eli naprzeciwko kabin s

ą

umieszczone pisuary, odległo

ść

mi

ę

dzy

ś

cian

ą

,

na której s

ą

zainstalowane, a kabinami nie powinna by

ć

mniejsza ni

ż

2 m. Przej

ś

cie mi

ę

dzy rz

ę

dami kabin

powinno mie

ć

szeroko

ść

co najmniej 2 m.

§ 28. 1. Na ka

ż

dych trzydziestu m

ęż

czyzn zatrudnionych na jednej zmianie powinna przypada

ć

co

najmniej jedna miska ust

ę

powa i jeden pisuar, lecz nie mniej ni

ż

jedna miska i jeden pisuar przy mniejszej

liczbie zatrudnionych.

2. Na ka

ż

de dwadzie

ś

cia kobiet zatrudnionych na jednej zmianie powinna przypada

ć

jedna miska

ust

ę

powa, lecz nie mniej ni

ż

jedna miska przy mniejszej liczbie zatrudnionych.

Rozdział 5

Jadalnie

§ 29. 1. Pracodawca zatrudniaj

ą

cy powy

ż

ej dwudziestu pracowników na jednej zmianie powinien

zapewni

ć

pracownikom pomieszczenie do spo

ż

ywania posiłków, zwane dalej "jadalni

ą

".

2. Obowi

ą

zek okre

ś

lony w ust. 1 dotyczy równie

ż

pracodawców zatrudniaj

ą

cych dwudziestu i mniej

pracowników, je

ż

eli nara

ż

eni s

ą

na kontakt ze szkodliwymi

ś

rodkami chemicznymi

lub

promieniotwórczymi, materiałami biologicznie zaka

ź

nymi albo przy pracach szczególnie brudz

ą

cych.

3. W jadalni nale

ż

y umie

ś

ci

ć

w widocznych miejscach napisy lub znaki informuj

ą

ce o zakazie palenia

tytoniu.

4. Przepis ust. 1 nie dotyczy zakładów pracy, w których wykonywane s

ą

prace wył

ą

cznie o

charakterze biurowym.

§ 30. Ustala si

ę

nast

ę

puj

ą

ce typy jadalni:

1) jadalnia przeznaczona do spo

ż

ywania posiłków własnych (typ I);

2) jadalnia przeznaczona do spo

ż

ywania posiłków własnych i wydawania napojów (typ II);

3) jadalnia z zapleczem - przeznaczona do spo

ż

ywania posiłków profilaktycznych (typ III).

Dopuszcza si

ę

ł

ą

czenie jadalni typu II i III.

§ 31. 1. W pomieszczeniu jadalni typu I powinno przypada

ć

co najmniej 1,1 m

2

powierzchni na

ka

ż

dego z pracowników jednocze

ś

nie spo

ż

ywaj

ą

cych posiłek.

2. Powierzchnia jadalni nie powinna by

ć

mniejsza ni

ż

8 m

2

.

§ 32. Jadalnia typu II powinna składa

ć

si

ę

z dwóch cz

ęś

ci:

1) jadalni wła

ś

ciwej odpowiadaj

ą

cej wymaganiom jadalni typu I oraz

2) pomieszcze

ń

do przygotowywania, wydawania napojów i zmywania naczy

ń

stołowych.

§ 33. Jadalnia typu III powinna odpowiada

ć

wymaganiom okre

ś

lonym dla jadalni typu II oraz powinna

posiada

ć

w

ę

zeł sanitarny dla konsumentów i w

ę

zeł sanitarny z szatni

ą

dla pracowników obsługi.

§ 34. 1. Dla ka

ż

dego pracownika spo

ż

ywaj

ą

cego posiłek w jadalni nale

ż

y zapewni

ć

indywidualne

miejsce siedz

ą

ce przy stole.

2. Jadalnia powinna by

ć

wyposa

ż

ona w umywalki w ilo

ś

ci nie mniejszej ni

ż

jedna umywalka na

dwadzie

ś

cia miejsc siedz

ą

cych w jadalni, lecz nie mniej ni

ż

jedna umywalka. Przy ka

ż

dej umywalce

powinny znajdowa

ć

si

ę

r

ę

czniki jednorazowe lub powinna by

ć

zainstalowana suszarka do r

ą

k.

3. W jadalni powinny by

ć

zainstalowane urz

ą

dzenia do podgrzewania przez pracownika posiłku

własnego oraz zlewozmywaki dwukomorowe w ilo

ś

ci jeden zlewozmywak na dwadzie

ś

cia miejsc w

jadalni, ale nie mniej ni

ż

jeden zlewozmywak.

4. W jadalniach typu I i II lub przy nich powinny znajdowa

ć

si

ę

indywidualne zamykane szafki

przeznaczone do przechowywania w higienicznych warunkach własnego posiłku pracownika.

§ 35. W pomieszczeniu jadalni nale

ż

y zapewni

ć

przynajmniej 2-krotn

ą

wymian

ę

powietrza w ci

ą

gu

godziny.

§ 36. 1. Dla pracowników zatrudnionych przy wykonywaniu prac w kontakcie z materiałami

background image

zaka

ź

nymi lub truj

ą

cymi powinny by

ć

urz

ą

dzone oddzielnie jadalnie niedost

ę

pne dla innych pracowników.

2. Jadalnia, o której mowa w ust. 1, powinna by

ć

oddzielona od pomieszcze

ń

pracy pomieszczeniem

izoluj

ą

cym, w którym nale

ż

y urz

ą

dzi

ć

miejsca do pozostawiania odzie

ż

y ochronnej oraz zainstalowa

ć

umywalki z ciepł

ą

bie

żą

c

ą

wod

ą

.

Rozdział 6

Pomieszczenia do wypoczynku

§ 37. 1. Pracodawca zapewnia łatwo dost

ę

pne pomieszczenia przeznaczone do wypoczynku

pracowników, je

ż

eli wymaga tego ich bezpiecze

ń

stwo i zdrowie, w szczególno

ś

ci gdy:

1) wykonywana praca wymaga stosowania indywidualnych

ś

rodków ochrony układu oddechowego;

2) prace okresowe, w szczególno

ś

ci monta

ż

owe, konserwacyjne i remontowe, s

ą

wykonywane przez

pracowników w pomieszczeniach ciasnych lub niskich, niespełniaj

ą

cych wymaga

ń

okre

ś

lonych w §

19 ust. 2 i § 20 rozporz

ą

dzenia;

3) praca wykonywana jest w pomieszczeniach, w których temperatura spowodowana procesami

technologicznymi jest stale wy

ż

sza ni

ż

30 °C (303 K).

2. Pomieszczenia przeznaczone do wypoczynku powinny by

ć

wyposa

ż

one w stoły oraz krzesła z

oparciami spełniaj

ą

ce wymagania ergonomii. Liczba miejsc siedz

ą

cych powinna by

ć

nie mniejsza ni

ż

jedno miejsce na pi

ę

ciu pracowników korzystaj

ą

cych z pomieszczenia, zatrudnionych na najliczniejszej

zmianie. Odległo

ść

od najdalszego stanowiska pracy do pomieszczenia przeznaczonego do wypoczynku

nie powinna przekracza

ć

75 m.

3. Pracownikom zatrudnionym w warunkach, o których mowa w ust. 1, nale

ż

y stworzy

ć

mo

ż

liwo

ść

umycia ciała, szczególnie w ciepłej porze roku - poprzez umieszczenie w pobli

ż

u pomieszcze

ń

pracy

natrysków r

ę

cznych na gi

ę

tkich przewodach, z doprowadzeniem zimnej i ciepłej wody.

4. Jako pomieszczenia przeznaczone do wypoczynku mog

ą

by

ć

wykorzystane jadalnie, o ile

spełniaj

ą

wymagania okre

ś

lone w ust. 2 oraz w § 38.

§ 38. 1. W pomieszczeniach przeznaczonych do wypoczynku nale

ż

y zapewni

ć

przynajmniej

dwukrotn

ą

wymian

ę

powietrza w ci

ą

gu godziny.

2. Pomieszczenia przeznaczone do wypoczynku dla pracowników wykonuj

ą

cych prace, o których

mowa w § 37 ust. 1 pkt 3, powinny by

ć

klimatyzowane. Wymóg ten nie dotyczy pomieszcze

ń

przeznaczonych do wypoczynku dla pracowników zatrudnionych w podziemnych zakładach górniczych.

§ 39. 1. W zakładzie pracy zatrudniaj

ą

cym na jedn

ą

zmian

ę

wi

ę

cej ni

ż

dwadzie

ś

cia kobiet w jednym

budynku nale

ż

y urz

ą

dzi

ć

pomieszczenie z miejscami do wypoczynku w pozycji le

żą

cej dla kobiet w ci

ąż

y i

karmi

ą

cych matek, przyjmuj

ą

c co najmniej jedno miejsce na ka

ż

dych trzysta kobiet zatrudnionych na

jednej zmianie, lecz nie mniej ni

ż

jedno miejsce.

2. Powierzchnia pomieszczenia, o którym mowa w ust. 1, nie mo

ż

e by

ć

mniejsza ni

ż

8 m

2

.

Rozdział 7

Palarnie

§ 40. 1. Palenie tytoniu w zakładach pracy jest dozwolone wył

ą

cznie w odpowiednio

przystosowanych pomieszczeniach (palarniach) wyposa

ż

onych w dostateczn

ą

ilo

ść

popielniczek.

2. Palarnie powinny by

ć

usytuowane w sposób nienara

ż

aj

ą

cy osób niepal

ą

cych na wdychanie dymu

tytoniowego.

§ 41. W palarni powinno przypada

ć

co najmniej 0,1 m

2

powierzchni podłogi na ka

ż

dego pracownika

najliczniejszej zmiany korzystaj

ą

cego z tego pomieszczenia, z tym jednak,

ż

e powierzchnia

poszczególnych pomieszcze

ń

przeznaczonych na palarnie nie powinna by

ć

mniejsza ni

ż

4 m

2

.

§ 42. W palarni nale

ż

y zapewni

ć

przynajmniej dziesi

ę

ciokrotn

ą

wymian

ę

powietrza w ci

ą

gu godziny.

Rozdział 8

background image

Pomieszczenia do prania, odka

ż

ania, suszenia i odpylania odzie

ż

y i obuwia roboczego oraz

ś

rodków ochrony indywidualnej

§ 43. 1. Je

ż

eli przeznaczona do prania odzie

ż

robocza lub ochronna mo

ż

e sta

ć

si

ę

powodem

ska

ż

enia innej odzie

ż

y pranej jednocze

ś

nie lub je

ż

eli jest ona szczególnie zabrudzona, a tak

ż

e gdy

wymagaj

ą

tego specjalne wzgl

ę

dy higieny produkcji, w zakładzie pracy powinna by

ć

urz

ą

dzona specjalna

pralnia odzie

ż

y wyposa

ż

ona w urz

ą

dzenia mechaniczne do prania.

2. Przy pralni nale

ż

y zapewni

ć

mo

ż

liwo

ść

odpylania, dezynfekcji i suszenia odzie

ż

y i obuwia

roboczego oraz

ś

rodków ochrony indywidualnej, a tak

ż

e naprawy odzie

ż

y i obuwia roboczego.

3. W zakładzie pracy, w którym odzie

ż

i obuwie robocze oraz

ś

rodki ochrony indywidualnej

stosowane przez pracowników s

ą

nara

ż

one na zanieczyszczenie substancjami lub preparatami

chemicznymi sklasyfikowanymi jako niebezpieczne, nale

ż

y stosowa

ć

urz

ą

dzenia słu

żą

ce do neutralizacji

tych substancji lub preparatów.

Rozdział 9

Pomieszczenia do ogrzewania si

ę

pracowników

§ 44. 1. Przy pracach wykonywanych na otwartej przestrzeni lub w nieogrzewanych pomieszczeniach

nale

ż

y zapewni

ć

pracownikom w pobli

ż

u miejsc pracy pomieszczenia umo

ż

liwiaj

ą

ce im schronienie si

ę

przed opadami atmosferycznymi, ogrzanie si

ę

oraz zmian

ę

odzie

ż

y. Pomieszczenia te powinny by

ć

zaopatrzone w urz

ą

dzenia do podgrzewania posiłków.

2. W pomieszczeniach do ogrzewania si

ę

pracowników powinna by

ć

zapewniona temperatura co

najmniej 16 °C (289 K), a na ka

ż

dego pracownika najliczniejszej zmiany powinno przypada

ć

co najmniej

0,1 m

2

powierzchni, przy czym całkowita powierzchnia pomieszczenia nie mo

ż

e by

ć

mniejsza ni

ż

8 m

2

.

3. W razie gdy ze wzgl

ę

du na rodzaje prac wykonywanych na otwartej przestrzeni w okresie

zimowym nie jest mo

ż

liwe zapewnienie pomieszcze

ń

, o których mowa w ust. 1, nale

ż

y zapewni

ć

pracownikom w pobli

ż

u miejsca ich pracy odpowiednio urz

ą

dzone

ź

ródła ciepła, przy zachowaniu

wymaga

ń

ochrony przeciwpo

ż

arowej.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:

więcej podobnych podstron