Wyk

Wyk

ł

ł

ad 4

ad 4

WK

WK

Ł

Ł

AD POLSKICH

AD POLSKICH

PEDAGOG

PEDAGOG

Ó

Ó

W

W

W ROZW

W ROZW

Ó

Ó

J

J

PEDAGOGIKI

PEDAGOGIKI

WCZESNOSZKOLNEJ

WCZESNOSZKOLNEJ

Dowiemy si

Dowiemy si

ę

ę

:

:

Kto i w jakim zakresie przyczyni

Kto i w jakim zakresie przyczyni

ł

ł

si

si

ę

ę

do

do

rozwoju pedagogiki wczesnoszkolnej w

rozwoju pedagogiki wczesnoszkolnej w

Polsce w XIX i XX wieku?

Polsce w XIX i XX wieku?

Jakie s

Jakie s

ą

ą

sposoby uprawiania

sposoby uprawiania

pedagogiki wczesnoszkolnej?

pedagogiki wczesnoszkolnej?

Jakie s

Jakie s

ą

ą

niedoci

niedoci

ą

ą

gni

gni

ę

ę

cia pedagogiki

cia pedagogiki

wczesnoszkolnej jako nauki?

wczesnoszkolnej jako nauki?

Ewaryst

Ewaryst

Estkowski

Estkowski

(1820

(1820

-

-

1856)

1856)

Wskazywa

Wskazywa

ł

ł

na wielk

na wielk

ą

ą

rol

rol

ę

ę

nauki elementarnej

nauki elementarnej

w budzeniu aktywno

w budzeniu aktywno

ś

ś

ci poznawczej dzieci.

ci poznawczej dzieci.

Reprezentowa

Reprezentowa

ł

ł

pogl

pogl

ą

ą

d, wbrew rozpowszechnianym

d, wbrew rozpowszechnianym

do

do

ść

ść

cz

cz

ę

ę

sto opiniom o skrajnie praktycystycznym

sto opiniom o skrajnie praktycystycznym

charakterze elementarnego nauczania,

charakterze elementarnego nauczania,

ż

ż

e pocz

e pocz

ą

ą

tki edukacji spe

tki edukacji spe

ł

ł

niaj

niaj

ą

ą

funkcje wszechstronnie

funkcje wszechstronnie

rozwijaj

rozwijaj

ą

ą

ce wszystkie w

ce wszystkie w

ł

ł

adze umys

adze umys

ł

ł

owe i

owe i

pozwalaj

pozwalaj

ą

ą

ce dziecku na przyswajanie pocz

ce dziecku na przyswajanie pocz

ą

ą

tk

tk

ó

ó

w

w

wszelkich g

wszelkich g

ł

ł

ó

ó

wnych wiadomo

wnych wiadomo

ś

ś

ci, kt

ci, kt

ó

ó

re cz

re cz

ł

ł

owiek

owiek

w ka

w ka

ż

ż

dej sytuacji, zawodzie i zatrudnieniu potrzebuje.

dej sytuacji, zawodzie i zatrudnieniu potrzebuje.

Jan W

Jan W

ł

ł

adys

adys

ł

ł

aw Dawid

aw Dawid

(1859

(1859

-

-

1914)

1914)

By

By

ł

ł

on niew

on niew

ą

ą

tpliwie najwybitniejszym polskim psychologiem i pedagogiem na pr

tpliwie najwybitniejszym polskim psychologiem i pedagogiem na pr

ze

ze

ł

ł

omie

omie

XIX i XX wieku.

XIX i XX wieku.

Efektywno

Efektywno

ść

ść

pracy dydaktyczno

pracy dydaktyczno

-

-

wychowawczej jest uzale

wychowawczej jest uzale

ż

ż

niona od mo

niona od mo

ż

ż

liwie

liwie

dobrego rozumienia dziecka.

dobrego rozumienia dziecka.

J.W. Dawid opracowa

J.W. Dawid opracowa

ł

ł

,,Program spostrze

,,Program spostrze

ż

ż

e

e

ń

ń

psychologiczno

psychologiczno

-

-

wychowawczych

wychowawczych

od urodzenia do 20 roku

od urodzenia do 20 roku

ż

ż

ycia

ycia

”

”

(Warszawa 1887). Program jest przewodnikiem

(Warszawa 1887). Program jest przewodnikiem

u

u

ł

ł

atwiaj

atwiaj

ą

ą

cym poznanie dziecka. Jest ponadto oryginalnym kwestionariuszem

cym poznanie dziecka. Jest ponadto oryginalnym kwestionariuszem

obserwacji. Zawiera nast

obserwacji. Zawiera nast

ę

ę

puj

puj

ą

ą

ce kompleksy zagadnie

ce kompleksy zagadnie

ń

ń

:

:

l. Rodzina, wychowawcy, otoczenie.

l. Rodzina, wychowawcy, otoczenie.

2. Dziecko, czynniki fizyczne, stan zdrowia.

2. Dziecko, czynniki fizyczne, stan zdrowia.

3. Zmys

3. Zmys

ł

ł

y.

y.

4. Pami

4. Pami

ęć

ęć

, kojarzenie.

, kojarzenie.

5. Uwaga, spostrzegawczo

5. Uwaga, spostrzegawczo

ść

ść

.

.

6. Zas

6. Zas

ó

ó

b do

b do

ś

ś

wiadcze

wiadcze

ń

ń

i wyobra

i wyobra

ż

ż

e

e

ń

ń

.

.

7. Wyobra

7. Wyobra

ź

ź

nia.

nia.

8. Rozum.

8. Rozum.

9. Mowa.

9. Mowa.

10.Uczucia.

10.Uczucia.

11.Ruchy.

11.Ruchy.

Kwestionariusz by

Kwestionariusz by

ł

ł

obszerny i trudny do

obszerny i trudny do

zadowalaj

zadowalaj

ą

ą

cego wype

cego wype

ł

ł

nienia. Wymaga

nienia. Wymaga

ł

ł

znacznego wysi

znacznego wysi

ł

ł

ku i pracy

ku i pracy

J.W. Dawid podj

J.W. Dawid podj

ął

ął

wi

wi

ę

ę

c pr

c pr

ó

ó

b

b

ę

ę

jego uszczeg

jego uszczeg

ó

ó

ł

ł

owienia,

owienia,

zajmuj

zajmuj

ą

ą

c si

c si

ę

ę

do

do

ś

ś

wiadczeniami i wyobra

wiadczeniami i wyobra

ż

ż

eniami dzieci.

eniami dzieci.

Tak powsta

Tak powsta

ł

ł

ceniony do dzisiaj kwestionariusz do

ceniony do dzisiaj kwestionariusz do

zasobu umys

zasobu umys

ł

ł

owego dzieci.

owego dzieci.

Badania zasobu umys

Badania zasobu umys

ł

ł

owego dzieci mia

owego dzieci mia

ł

ł

y w owym

y w owym

czasie charakter pionierski. Obj

czasie charakter pionierski. Obj

ę

ę

to nimi 520 dzieci w

to nimi 520 dzieci w

wieku 6

wieku 6

-

-

12 lat. Uwzgl

12 lat. Uwzgl

ę

ę

dniono

dniono

„

„

zas

zas

ó

ó

b do

b do

ś

ś

wiadcze

wiadcze

ń

ń

i

i

wyobra

wyobra

ż

ż

e

e

ń

ń

dziecka" z zakresu

dziecka" z zakresu

ś

ś

wiata zwierz

wiata zwierz

ę

ę

cego i

cego i

ro

ro

ś

ś

linnego, znajomo

linnego, znajomo

ś

ś

ci ziemi, zjawisk natury, cz

ci ziemi, zjawisk natury, cz

ł

ł

owieka,

owieka,

znajomo

znajomo

ś

ś

ci pracy ludzkiej, znajomo

ci pracy ludzkiej, znajomo

ś

ś

ci miasta i wsi

ci miasta i wsi

(kwestionariusz zawiera

(kwestionariusz zawiera

ł

ł

łą

łą

cznie 136 pyta

cznie 136 pyta

ń

ń

). Na

). Na

podstawie przeprowadzonych bada

podstawie przeprowadzonych bada

ń

ń

Jan W

Jan W

ł

ł

adys

adys

ł

ł

aw

aw

Dawid stwierdzi

Dawid stwierdzi

ł

ł

,

,

ż

ż

e stosunkowo najlepiej w umy

e stosunkowo najlepiej w umy

ś

ś

le

le

dziecka reprezentowany jest cz

dziecka reprezentowany jest cz

ł

ł

owiek, a ponadto

owiek, a ponadto

stosunkowo wcze

stosunkowo wcze

ś

ś

nie wykazywa

nie wykazywa

ć

ć

znajomo

znajomo

ść

ść

takich

takich

poj

poj

ęć

ęć

, jak: kszta

, jak: kszta

ł

ł

t, barwa, liczba.

t, barwa, liczba.

Wa

Wa

ż

ż

nym przedmiotem zainteresowa

nym przedmiotem zainteresowa

ń

ń

naukowo

naukowo

-

-

badawczych Dawida by

badawczych Dawida by

ł

ł

a

a

nauka o rzeczach

nauka o rzeczach

Przez nauk

Przez nauk

ę

ę

o rzeczach rozumiano w

o rzeczach rozumiano w

ó

ó

wczas pogl

wczas pogl

ą

ą

dowe nauczanie

dowe nauczanie

pocz

pocz

ą

ą

tkowe, zapoznaj

tkowe, zapoznaj

ą

ą

ce dzieci z najbli

ce dzieci z najbli

ż

ż

szym otoczeniem,

szym otoczeniem,

rozwijaj

rozwijaj

ą

ą

ce i kszta

ce i kszta

ł

ł

c

c

ą

ą

ce ich spostrzegawczo

ce ich spostrzegawczo

ść

ść

i zdolno

i zdolno

ść

ść

obserwacji

obserwacji

oraz wprowadzaj

oraz wprowadzaj

ą

ą

ce pierwsze elementy wiedzy wtedy, kiedy z

ce pierwsze elementy wiedzy wtedy, kiedy z

powodu niewielkiego jeszcze stopnia rozwoju intelektualnego

powodu niewielkiego jeszcze stopnia rozwoju intelektualnego

dziecko nie mo

dziecko nie mo

ż

ż

e zaznajamia

e zaznajamia

ć

ć

si

si

ę

ę

z

z

ż

ż

adn

adn

ą

ą

nauka w spos

nauka w spos

ó

ó

b

b

systematyczny.

systematyczny.

Praca Dawida

Praca Dawida

pt

pt

. Nauka o rzeczach

. Nauka o rzeczach

jest jedna z najlepszych

jest jedna z najlepszych

ó

ó

wczesnych monografii w Europie. Autor rozwija w niej m.in.

wczesnych monografii w Europie. Autor rozwija w niej m.in.

program nauki o rzeczach, wed

program nauki o rzeczach, wed

ł

ł

ug zbior

ug zbior

ó

ó

w naturalnych

w naturalnych

-

-

pok

pok

ó

ó

j,

j,

mieszkanie, ogr

mieszkanie, ogr

ó

ó

d i dom, miasto i wie

d i dom, miasto i wie

ś

ś

, pole, laka, las, woda,

, pole, laka, las, woda,

rzeka, staw, miejsce rodzinne i jego okolice. Okre

rzeka, staw, miejsce rodzinne i jego okolice. Okre

ś

ś

la tak

la tak

ż

ż

e rodzaje

e rodzaje

lekcji (o cz

lekcji (o cz

ęś

ęś

ciach przedmiot

ciach przedmiot

ó

ó

w, ich cechach i typach) oraz

w, ich cechach i typach) oraz

wskazuje na jej propedeutyczno

wskazuje na jej propedeutyczno

ść

ść

w nauczaniu przyrodoznawstwa

w nauczaniu przyrodoznawstwa

dla cyklu przedmiotowo

dla cyklu przedmiotowo

-

-

systematycznego.

systematycznego.

Du

Du

ż

ż

e znaczenie dla metodyki

e znaczenie dla metodyki

pocz

pocz

ą

ą

tkowej nauki czytania maja

tkowej nauki czytania maja

opracowania

opracowania

Konrada Pr

Konrada Pr

ó

ó

szy

szy

ń

ń

skiego

skiego

(1851

(1851

-

-

1908)

1908)

-

-

pseudonim Kazimierz Promyk

pseudonim Kazimierz Promyk

W roku 1875 Konrad Pr

W roku 1875 Konrad Pr

ó

ó

szy

szy

ń

ń

ski wydal

ski wydal

Elementarz dla samouk

Elementarz dla samouk

ó

ó

w, uznany przez

w, uznany przez

Towarzystwo Pedagogiczne w Londynie za

Towarzystwo Pedagogiczne w Londynie za

najlepszy na

najlepszy na

ś

ś

wiecie. Zastosowano w nim

wiecie. Zastosowano w nim

metod

metod

ę

ę

analityczno

analityczno

-

-

syntetyczna ze

syntetyczna ze

szczeg

szczeg

ó

ó

lnie preferowana rola sylaby.

lnie preferowana rola sylaby.

Sylaby te by

Sylaby te by

ł

ł

y z kolei podstawa do tworzenia

y z kolei podstawa do tworzenia

nowych wyraz

nowych wyraz

ó

ó

w. Jest to wiec, u

w. Jest to wiec, u

ż

ż

ywaj

ywaj

ą

ą

c

c

wsp

wsp

ó

ó

ł

ł

czesnego nazewnictwa, metoda

czesnego nazewnictwa, metoda

analityczno

analityczno

-

-

syntetyczna o charakterze

syntetyczna o charakterze

sylabowym.

sylabowym.

W roku 1926

W roku 1926

Ludwika Jele

Ludwika Jele

ń

ń

ska

ska

, dyrektorka znanego

, dyrektorka znanego

w Polsce seminarium nauczycielskiego w Grodnie,

w Polsce seminarium nauczycielskiego w Grodnie,

opracowa

opracowa

ł

ł

a w spos

a w spos

ó

ó

b ca

b ca

ł

ł

o

o

ś

ś

ciowy i oryginalny oraz

ciowy i oryginalny oraz

wyda

wyda

ł

ł

a nak

a nak

ł

ł

adem Naszej Ksi

adem Naszej Ksi

ę

ę

garni

garni

„

„

Metodyk

Metodyk

ę

ę

pierwszych lat nauczania

pierwszych lat nauczania

”

”

W opracowaniu tym zaj

W opracowaniu tym zaj

ę

ę

to si

to si

ę

ę

przedmiotem i istot

przedmiotem i istot

ą

ą

metodyki, a tak

metodyki, a tak

ż

ż

e miejscem metodyki edukacji

e miejscem metodyki edukacji

pocz

pocz

ą

ą

tkowej w systemie nauk pedagogicznych.

tkowej w systemie nauk pedagogicznych.

Prace Ludwiki Jele

Prace Ludwiki Jele

ń

ń

skiej to:

skiej to:

Metodyka pierwszych lat nauczania,

Metodyka pierwszych lat nauczania,

Sztuka wychowania,

Sztuka wychowania,

Szko

Szko

ł

ł

a kszta

a kszta

ł

ł

c

c

ą

ą

ca,

ca,

Metodyka arytmetyki i geometrii

Metodyka arytmetyki i geometrii

"funkcjonuj

"funkcjonuj

ą

ą

w "nurcie my

w "nurcie my

ś

ś

lenia" tzw. pedagogiki

lenia" tzw. pedagogiki

integralnej.

integralnej.

Ludwika Jele

Ludwika Jele

ń

ń

ska by

ska by

ł

ł

a jednym z pionier

a jednym z pionier

ó

ó

w

w

wsp

wsp

ó

ó

ł

ł

czesnej pedagogiki wczesnoszkolnej.

czesnej pedagogiki wczesnoszkolnej.

M a r i a n F a l s k i

by

by

ł

ł

przede wszystkim wybitnym teoretykiem

przede wszystkim wybitnym teoretykiem

organizacji ustroju szkolnego

organizacji ustroju szkolnego

Ewidentny wk

Ewidentny wk

ł

ł

ad tw

ad tw

ó

ó

rczej dzia

rczej dzia

ł

ł

alno

alno

ś

ś

ci Mariana Falskiego do

ci Mariana Falskiego do

pedagogiki wczesnoszkolnej dotyczy pocz

pedagogiki wczesnoszkolnej dotyczy pocz

ą

ą

tkowej nauki

tkowej nauki

czytania i pisania. W roku 1910 wydano w Krakowie

czytania i pisania. W roku 1910 wydano w Krakowie

elementarz

elementarz

pt

pt

. Nauka czytania i pisania dla dzieci.

. Nauka czytania i pisania dla dzieci.

Elementarz ten, ci

Elementarz ten, ci

ą

ą

gle doskonalony nowymi pomys

gle doskonalony nowymi pomys

ł

ł

ami,

ami,

s

s

ł

ł

u

u

ż

ż

y

y

ł

ł

dzieciom polskim ponad sze

dzieciom polskim ponad sze

ść

ść

dziesi

dziesi

ą

ą

t pi

t pi

ęć

ęć

lat.

lat.

Jest to unikalne zjawisko na "rynku

Jest to unikalne zjawisko na "rynku

podr

podr

ę

ę

cznikarskim

cznikarskim

" w

" w

skali

skali

ś

ś

wiatowej. Wydanie elementarza z roku 1975 by

wiatowej. Wydanie elementarza z roku 1975 by

ł

ł

o

o

osobi

osobi

ś

ś

cie przygotowane przez Mariana Falskiego.

cie przygotowane przez Mariana Falskiego.

Elementarz ten znakomicie zilustrowa

Elementarz ten znakomicie zilustrowa

ł

ł

wybitny grafik ksi

wybitny grafik ksi

ąż

ąż

ek

ek

dla dzieci

dla dzieci

-

-

Janusz Grabi

Janusz Grabi

ń

ń

ski. Elementarz i cala dzia

ski. Elementarz i cala dzia

ł

ł

alno

alno

ść

ść

edukacyjna Mariana Falskiego miary znacz

edukacyjna Mariana Falskiego miary znacz

ą

ą

cy wp

cy wp

ł

ł

yw na

yw na

obecny stan i perspektywy rozwojowe pedagogiki

obecny stan i perspektywy rozwojowe pedagogiki

wczesnoszkolnej.

wczesnoszkolnej.

J a n Z b o r o w s k i

J a n Z b o r o w s k i

(1904

(1904

-

-

1988

1988

nale

nale

ż

ż

a

a

ł

ł

do grona pedagog

do grona pedagog

ó

ó

w, o rozleg

w, o rozleg

ł

ł

ych

ych

zainteresowaniach naukowo

zainteresowaniach naukowo

-

-

badawczych.

badawczych.

Szczeg

Szczeg

ó

ó

lne jednak znaczenie dla pedagogiki

lne jednak znaczenie dla pedagogiki

wczesnoszkolnej ma jego monografia na

wczesnoszkolnej ma jego monografia na

temat metod pocz

temat metod pocz

ą

ą

tkowej nauki czytania

tkowej nauki czytania

pt

pt

.

.

Pocz

Pocz

ą

ą

tkowa nauka czytania

tkowa nauka czytania

, wydana

, wydana

w roku 1959 oraz wsp

w roku 1959 oraz wsp

ó

ó

ł

ł

autorstwo (wsp

autorstwo (wsp

ó

ó

lnie z

lnie z

Zofi

Zofi

ą

ą

Cydzik i Tadeuszem Wr

Cydzik i Tadeuszem Wr

ó

ó

blem)

blem)

koncepcji trzytomowej

koncepcji trzytomowej

Metodyki nauczania pocz

Metodyki nauczania pocz

ą

ą

tkowego

tkowego

,

,

wydanej drukiem w roku 1961.

wydanej drukiem w roku 1961.

Z o f i a C y d z i k

Z o f i a C y d z i k

(1905

(1905

-

-

1988)

1988)

by

by

ł

ł

a uczennic

a uczennic

ą

ą

i tw

i tw

ó

ó

rcz

rcz

ą

ą

kontynuatork

kontynuatork

ą

ą

my

my

ś

ś

li i prac

li i prac

Ludwiki Jele

Ludwiki Jele

ń

ń

skiej.

skiej.

Ca

Ca

ł

ł

e swoje

e swoje

ż

ż

ycie po

ycie po

ś

ś

wi

wi

ę

ę

ci

ci

ł

ł

a pocz

a pocz

ą

ą

tkowemu nauczaniu

tkowemu nauczaniu

matematyki.

matematyki.

W latach 1962

W latach 1962

-

-

1970 prowadzi

1970 prowadzi

ł

ł

a badania nad tzw.

a badania nad tzw.

"podr

"podr

ę

ę

cznikiem kartkowym" dla dzieci ucz

cznikiem kartkowym" dla dzieci ucz

ą

ą

cych si

cych si

ę

ę

matematyki. Zofia Cydzik "prze

matematyki. Zofia Cydzik "prze

ł

ł

ama

ama

ł

ł

a" tak

a" tak

ż

ż

e

e

tradycyjn

tradycyjn

ą

ą

formu

formu

łę

łę

podr

podr

ę

ę

cznika adresowanego do

cznika adresowanego do

nauczyciela. By

nauczyciela. By

ł

ł

a ponadto jedn

a ponadto jedn

ą

ą

z inicjatorek zmian

z inicjatorek zmian

programowo

programowo

-

-

organizacyjnych w pocz

organizacyjnych w pocz

ą

ą

tkowej edukacji

tkowej edukacji

matematycznej wprowadzonych w klasach

matematycznej wprowadzonych w klasach

pocz

pocz

ą

ą

tkowych w roku 1979. Jest przy tym autork

tkowych w roku 1979. Jest przy tym autork

ą

ą

podr

podr

ę

ę

cznik

cznik

ó

ó

w do nauczania pocz

w do nauczania pocz

ą

ą

tkowego matematyki

tkowego matematyki

w klasach I

w klasach I

-

-

II, wykorzystywanych przez dzieci i

II, wykorzystywanych przez dzieci i

nauczycieli od 1979 roku.

nauczycieli od 1979 roku.

J

J

ó

ó

z e f a R y t l o w a

z e f a R y t l o w a

Zajmowa

Zajmowa

ł

ł

a si

a si

ę

ę

edukacj

edukacj

ą

ą

polonistyczna

polonistyczna

dzieci. Spo

dzieci. Spo

ś

ś

r

r

ó

ó

d wielu opracowa

d wielu opracowa

ń

ń

na

na

uwag

uwag

ę

ę

zas

zas

ł

ł

uguj

uguj

ą

ą

jej studia nad

jej studia nad

formami i rodzajami wypowiedzi

formami i rodzajami wypowiedzi

j

j

ę

ę

zykowych dzieci

zykowych dzieci

(

(

Ć

Ć

wiczenia w m

wiczenia w m

ó

ó

wieniu i pisaniu

wieniu i pisaniu

)

)

oraz nad czytaniem i czytelnictwem

oraz nad czytaniem i czytelnictwem

(

(

Ć

Ć

wiczenia w czytaniu

wiczenia w czytaniu

).

).

J a n i n a M a l e n d o w i c z

J a n i n a M a l e n d o w i c z

Zajmowa

Zajmowa

ł

ł

a si

a si

ę

ę

przede wszystkim

przede wszystkim

kszta

kszta

ł

ł

ceniem j

ceniem j

ę

ę

zykowym dzieci.

zykowym dzieci.

Szczeg

Szczeg

ó

ó

lne znaczenie dla polonistycznej

lne znaczenie dla polonistycznej

edukacji wczesnoszkolnej maja jej studia

edukacji wczesnoszkolnej maja jej studia

i badania w zakresie trudno

i badania w zakresie trudno

ś

ś

ci

ci

ortograficznych oraz sposob

ortograficznych oraz sposob

ó

ó

w ich

w ich

przezwyci

przezwyci

ęż

ęż

ania.

ania.

Antoni i Janina

Antoni i Janina

Ma

Ma

ć

ć

kowiakowie

kowiakowie

Swoje metody pocz

Swoje metody pocz

ą

ą

tkowej edukacji, oparte na

tkowej edukacji, oparte na

tzw. studium indywidualnego przypadku. W

tzw. studium indywidualnego przypadku. W

procesie rozwoju w

procesie rozwoju w

ł

ł

asnego dziecka

asnego dziecka

-

-

Jacka.

Jacka.

Interesuj

Interesuj

ą

ą

cym przyczynkiem do wzbogacenia

cym przyczynkiem do wzbogacenia

metod nauki czytania jest ich koncepcja

metod nauki czytania jest ich koncepcja

elementarza kartkowego, tworzonego przez

elementarza kartkowego, tworzonego przez

same dzieci. Nauk

same dzieci. Nauk

ę

ę

czytania Ma

czytania Ma

ć

ć

kowiakowie

kowiakowie

oparli na tw

oparli na tw

ó

ó

rczej aktywno

rczej aktywno

ś

ś

ci dzieci.

ci dzieci.

Du

Du

ż

ż

e znaczenie dla pedagogiki

e znaczenie dla pedagogiki

wczesnoszkolnej maja dwie monografie

wczesnoszkolnej maja dwie monografie

Antoniego Ma

Antoniego Ma

ć

ć

kowiaka:

kowiaka:

Nauczanie

Nauczanie

łą

łą

czne

czne

dawniej a dzi

dawniej a dzi

ś

ś

oraz

oraz

Badanie efekt

Badanie efekt

ó

ó

w

w

pocz

pocz

ą

ą

tkowej nauki czytania

tkowej nauki czytania

.

.

H u b e r t K i e n

H u b e r t K i e n

nauczyciel, organizator o

nauczyciel, organizator o

ś

ś

wiaty

wiaty

w Poznaniu,

w Poznaniu,

metodyk edukacji polonistycznej uczni

metodyk edukacji polonistycznej uczni

ó

ó

w w

w w

klasach pocz

klasach pocz

ą

ą

tkowych,

tkowych,

wsp

wsp

ó

ó

lnie z J

lnie z J

ó

ó

zef

zef

ą

ą

Rytlow

Rytlow

ą

ą

zajmowa

zajmowa

ł

ł

si

si

ę

ę

przede wszystkim

przede wszystkim

ć

ć

wiczeniami w m

wiczeniami w m

ó

ó

wieniu i

wieniu i

pisaniu. Jego opracowania wzbogaci

pisaniu. Jego opracowania wzbogaci

ł

ł

y

y

warsztat metodyczny nauczyciela klas

warsztat metodyczny nauczyciela klas

pocz

pocz

ą

ą

tkowych.

tkowych.

H a l i n a B a c z y

H a l i n a B a c z y

ń

ń

s k a

s k a

(1907

(1907

-

-

1986)

1986)

wieloletni nauczyciel i dyrektor szko

wieloletni nauczyciel i dyrektor szko

ł

ł

y, a nast

y, a nast

ę

ę

pnie

pnie

docent Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w

docent Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w

Poznaniu, w swojej dzia

Poznaniu, w swojej dzia

ł

ł

alno

alno

ś

ś

ci naukowej zaj

ci naukowej zaj

ęł

ęł

a si

a si

ę

ę

przede wszystkim tw

przede wszystkim tw

ó

ó

rcz

rcz

ą

ą

ekspresja j

ekspresja j

ę

ę

zykow

zykow

ą

ą

dzieci

dzieci

w m

w m

ł

ł

odszym wieku szkolnym. Wskaza

odszym wieku szkolnym. Wskaza

ł

ł

a na

a na

mo

mo

ż

ż

liwo

liwo

ś

ś

ci i formy aktywno

ci i formy aktywno

ś

ś

ci tw

ci tw

ó

ó

rczej w procesie

rczej w procesie

kszta

kszta

ł

ł

cenia j

cenia j

ę

ę

zykowego. Spo

zykowego. Spo

ś

ś

r

r

ó

ó

d wielu prac w tym

d wielu prac w tym

zakresie na uwag

zakresie na uwag

ę

ę

zas

zas

ł

ł

uguj

uguj

ą

ą

:

:

Rozw

Rozw

ó

ó

j mowy pisanej uczni

j mowy pisanej uczni

ó

ó

w w klasach I

w w klasach I

-

-

IV,

IV,

Metodyka

Metodyka

wypracowa

wypracowa

ń

ń

,

,

Metodyka nauczania j

Metodyka nauczania j

ę

ę

zyka polskiego w klasach

zyka polskiego w klasach

I

I

-

-

III.

III.

J a n K u l p a

J a n K u l p a

profesor Wy

profesor Wy

ż

ż

szej Szko

szej Szko

ł

ł

y Pedagogicznej

y Pedagogicznej

w Krakowie.

w Krakowie.

Jego prace wzbogaci

Jego prace wzbogaci

ł

ł

y warsztat metodyczny

y warsztat metodyczny

nauczyciela

nauczyciela

-

-

polonisty w klasach

polonisty w klasach

pocz

pocz

ą

ą

tkowych.

tkowych.

Dla pedagogiki wczesnoszkolnej maj

Dla pedagogiki wczesnoszkolnej maj

ą

ą

znaczenie opracowania dotycz

znaczenie opracowania dotycz

ą

ą

ce metodyki,

ce metodyki,

a zw

a zw

ł

ł

aszcza

aszcza

Metodyka nauczania j

Metodyka nauczania j

ę

ę

zyka

zyka

polskiego w klasach pocz

polskiego w klasach pocz

ą

ą

tkowych

tkowych

.

.

T a d e u s z W r

T a d e u s z W r

ó

ó

b e l

b e l

(1910

(1910

-

-

1987)

1987)

jego dzia

jego dzia

ł

ł

alno

alno

ść

ść

naukowa i organizatorska przyczyni

naukowa i organizatorska przyczyni

ł

ł

y si

y si

ę

ę

do konstruowania pedagogiki wczesnoszkolnej jako

do konstruowania pedagogiki wczesnoszkolnej jako

dyscypliny naukowej.

dyscypliny naukowej.

Podstawowe zainteresowania i osi

Podstawowe zainteresowania i osi

ą

ą

gni

gni

ę

ę

cia naukowe

cia naukowe

Tadeusza Wr

Tadeusza Wr

ó

ó

bla dotyczy

bla dotyczy

ł

ł

a edukacji wczesnoszkolnej

a edukacji wczesnoszkolnej

w

w

ś

ś

wiecie, w uj

wiecie, w uj

ś

ś

ciu por

ciu por

ó

ó

wnawczym, a tak

wnawczym, a tak

ż

ż

e

e

kszta

kszta

ł

ł

tnego pisania, tzw. kaligrafii.

tnego pisania, tzw. kaligrafii.

Spo

Spo

ś

ś

r

r

ó

ó

d wielu publikacji indywidualnych i zbiorowych na

d wielu publikacji indywidualnych i zbiorowych na

szczeg

szczeg

ó

ó

lna uwag

lna uwag

ę

ę

zas

zas

ł

ł

uguj

uguj

ą

ą

:

:

Wsp

Wsp

ó

ó

ł

ł

czesne tendencje w nauczaniu

czesne tendencje w nauczaniu

pocz

pocz

ą

ą

tkowym

tkowym

oraz

oraz

Pismo i pisanie w nauczaniu pocz

Pismo i pisanie w nauczaniu pocz

ą

ą

tkowym.

tkowym.

F e l i k s P r z y

F e l i k s P r z y

ł

ł

u b s k i

u b s k i

jest autorem elementarza

jest autorem elementarza

pt

pt

.

.

Litery

Litery

.

.

W

W

elementarzu tym, wprowadzonym powszechnie od

elementarzu tym, wprowadzonym powszechnie od

roku 1975 do nauczania dzieci pocz

roku 1975 do nauczania dzieci pocz

ą

ą

tk

tk

ó

ó

w czytania i

w czytania i

pisania, podj

pisania, podj

ę

ę

to pr

to pr

ó

ó

b

b

ę

ę

dokonania tw

dokonania tw

ó

ó

rczej syntezy

rczej syntezy

r

r

ó

ó

ż

ż

nych tendencji metodycznych, tj.

nych tendencji metodycznych, tj.

element

element

ó

ó

w metody globalnej, pozwalaj

w metody globalnej, pozwalaj

ą

ą

cej

cej

dzieciom na rozpoznawanie zespo

dzieciom na rozpoznawanie zespo

ł

ł

ó

ó

w znak

w znak

ó

ó

w

w

graficznych,

graficznych,

element

element

ó

ó

w metod analityczno

w metod analityczno

-

-

syntetycznych o

syntetycznych o

charakterze fonetycznym, rozwijaj

charakterze fonetycznym, rozwijaj

ą

ą

cych s

cych s

ł

ł

uch

uch

fonematyczny dziecka

fonematyczny dziecka

element

element

ó

ó

w metod sylabowych.

w metod sylabowych.

Sposoby uprawiania pedagogiki

Sposoby uprawiania pedagogiki

wczesnoszkolnej

wczesnoszkolnej

Uprawianie pedagogiki wczesnoszkolnej w spos

Uprawianie pedagogiki wczesnoszkolnej w spos

ó

ó

b

b

naukowy

naukowy

wymaga okre

wymaga okre

ś

ś

lonej teorii, czyli sp

lonej teorii, czyli sp

ó

ó

jnych,

jnych,

logicznych zespo

logicznych zespo

ł

ł

ó

ó

w twierdze

w twierdze

ń

ń

, mniej lub bardziej

, mniej lub bardziej

og

og

ó

ó

lnych, wyja

lnych, wyja

ś

ś

niaj

niaj

ą

ą

cych okre

cych okre

ś

ś

lone zale

lone zale

ż

ż

no

no

ś

ś

ci

ci

mi

mi

ę

ę

dzy zjawiskami. Oznacza to sta

dzy zjawiskami. Oznacza to sta

łą

łą

d

d

ąż

ąż

no

no

ść

ść

nie

nie

tylko do opisu badanej rzeczywisto

tylko do opisu badanej rzeczywisto

ś

ś

ci, ale przede

ci, ale przede

wszystkim do jej wyja

wszystkim do jej wyja

ś

ś

niania, czyli poszukiwania

niania, czyli poszukiwania

odpowiedzi na pytanie:

odpowiedzi na pytanie:

Dlaczego?

Dlaczego?

Teoria we w

Teoria we w

ł

ł

a

a

ś

ś

ciwym rozumieniu jest

ciwym rozumieniu jest

,,drogowskazem

,,drogowskazem

”

”

praktycznego dzia

praktycznego dzia

ł

ł

ania.

ania.

PARADYGMATY

PARADYGMATY

METODOLOGICZNE

METODOLOGICZNE

PODEJŚCIA

PRZEDNAUKOWE

DOŚWIADCZALNE

INFORMACYJNO

-

POPULARYZATORSKIE

KONKRETYZACYJNE

Metodologiczne podej

Metodologiczne podej

ś

ś

cie

cie

do

do

ś

ś

wiadczalne

wiadczalne

Polega na kontakcie badacza z rzeczywisto

Polega na kontakcie badacza z rzeczywisto

ś

ś

ci

ci

ą

ą

pedagogiczn

pedagogiczn

ą

ą

,

,

autoobserwacj

autoobserwacj

ą

ą

zjawisk,

zjawisk,

rejestracj

rejestracj

ą

ą

a nast

a nast

ę

ę

pnie opisywaniem.

pnie opisywaniem.

Efektem takiego podej

Efektem takiego podej

ś

ś

cia jest wiedza

cia jest wiedza

opisowa. Jest to opis do

opisowa. Jest to opis do

ś

ś

wiadcze

wiadcze

ń

ń

pedagogicznych, kt

pedagogicznych, kt

ó

ó

re mog

re mog

ą

ą

mie

mie

ć

ć

zastosowanie w praktyce. Do

zastosowanie w praktyce. Do

ś

ś

wiadczenia

wiadczenia

te ukazuj

te ukazuj

ą

ą

si

si

ę

ę

pod postaci

pod postaci

ą

ą

artyku

artyku

ł

ł

ó

ó

w,

w,

odczyt

odczyt

ó

ó

w, opracowa

w, opracowa

ń

ń

monograficznych

monograficznych

(poradnik

(poradnik

ó

ó

w, metodyk nauczania

w, metodyk nauczania

i wychowania)

i wychowania)

Podej

Podej

ś

ś

cie informacyjno

cie informacyjno

-

-

popularyzatorskie

popularyzatorskie

Sprowadza si

Sprowadza si

ę

ę

do gromadzenia bezpo

do gromadzenia bezpo

ś

ś

rednio

rednio

lub po

lub po

ś

ś

rednio informacji dotycz

rednio informacji dotycz

ą

ą

cych:

cych:

Koncepcji pedagogicznych

Koncepcji pedagogicznych

System

System

ó

ó

w edukacyjnych

w edukacyjnych

Pogl

Pogl

ą

ą

d

d

ó

ó

w r

w r

ó

ó

ż

ż

nych autor

nych autor

ó

ó

w.

w.

Dzi

Dzi

ę

ę

ki temu dowiadujemy si

ki temu dowiadujemy si

ę

ę

co nowego

co nowego

dzieje si

dzieje si

ę

ę

w pedagogice wczesnoszkolnej.

w pedagogice wczesnoszkolnej.

Wiedza ta jest popularyzowana w

Wiedza ta jest popularyzowana w

czasopismach i publikacjach zwartych.

czasopismach i publikacjach zwartych.

Podej

Podej

ś

ś

cie

cie

konkretyzacyjne

konkretyzacyjne

Jest pr

Jest pr

ó

ó

b

b

ą

ą

okre

okre

ś

ś

lenia mo

lenia mo

ż

ż

liwo

liwo

ś

ś

ci

ci

zastosowania okre

zastosowania okre

ś

ś

lonych koncepcji

lonych koncepcji

edukacyjnych o charakterze

edukacyjnych o charakterze

og

og

ó

ó

lniejszym w odniesieniu do dzieci w

lniejszym w odniesieniu do dzieci w

klasach I

klasach I

–

–

III. Badacz wykorzystuje

III. Badacz wykorzystuje

znan

znan

ą

ą

koncepcj

koncepcj

ę

ę

i sprawdza jej

i sprawdza jej

u

u

ż

ż

yteczno

yteczno

ść

ść

w nowych warunkach,

w nowych warunkach,

niekiedy modyfikuj

niekiedy modyfikuj

ą

ą

c j

c j

ą

ą

.

.

NAUKOWE

CZYNNIKOWE

FUNKCJONALNE

ZAKSJOMATYZOWANE

Metodologiczne

Metodologiczne

podej

podej

ś

ś

cie

cie

czynnikowe

czynnikowe

oparte jest na analizie przyczynowo

oparte jest na analizie przyczynowo

–

–

skutkowej

skutkowej

badanego zjawiska. Efektem tego podej

badanego zjawiska. Efektem tego podej

ś

ś

cia

cia

jest swoista ,,inwentaryzacja

jest swoista ,,inwentaryzacja

”

”

twierdze

twierdze

ń

ń

o

o

zale

zale

ż

ż

no

no

ś

ś

ciach warunkowych. Szukamy wi

ciach warunkowych. Szukamy wi

ę

ę

c

c

przyczyn pedagogicznych,

przyczyn pedagogicznych,

ś

ś

rodowiskowych i

rodowiskowych i

rozwojowych powoduj

rozwojowych powoduj

ą

ą

cych dane zjawisko,

cych dane zjawisko,

formu

formu

ł

ł

ujemy twierdzenia i dokonujemy

ujemy twierdzenia i dokonujemy

systematyzacji zhierarchizowanej, konstruuj

systematyzacji zhierarchizowanej, konstruuj

ą

ą

c

c

tym samym teori

tym samym teori

ę

ę

czynnikow

czynnikow

ą

ą

danego

danego

zjawiska.

zjawiska.

W

W

metodologicznym podej

metodologicznym podej

ś

ś

ciu

ciu

funkcjonalnym

funkcjonalnym

badacza interesuj

badacza interesuj

ą

ą

skutki danego zjawiska.

skutki danego zjawiska.

Mog

Mog

ą

ą

by

by

ć

ć

one jawne lub ukryte.

one jawne lub ukryte.

Podej

Podej

ś

ś

cie funkcjonalne prowadzi do procedury

cie funkcjonalne prowadzi do procedury

warto

warto

ś

ś

ciowania. Rejestrujemy bowiem

ciowania. Rejestrujemy bowiem

zmienne, kt

zmienne, kt

ó

ó

re dobrze s

re dobrze s

ł

ł

u

u

żą

żą

przyj

przyj

ę

ę

tym

tym

warto

warto

ś

ś

ciom i te, kt

ciom i te, kt

ó

ó

re im nie s

re im nie s

ł

ł

u

u

żą

żą

.

.

Prowadzi to do ocen utylitarnych w relacji:

Prowadzi to do ocen utylitarnych w relacji:

przyczyna czy te

przyczyna czy te

ż

ż

zmienna

zmienna

–

–

funkcja.

funkcja.

Warto

Warto

ś

ś

ciowanie jest form

ciowanie jest form

ą

ą

oceny

oceny

prakseologicznej funkcjonalnego

prakseologicznej funkcjonalnego

oddzia

oddzia

ł

ł

ywania danej zmiennej na badan

ywania danej zmiennej na badan

ą

ą

grup

grup

ę

ę

.

.

Metodologiczne podej

Metodologiczne podej

ś

ś

cie

cie

zaksjomatyzowane

zaksjomatyzowane

jest sposobem konstruowania okre

jest sposobem konstruowania okre

ś

ś

lonych

lonych

konstrukcji my

konstrukcji my

ś

ś

lowych pozwalaj

lowych pozwalaj

ą

ą

cych na

cych na

wyja

wyja

ś

ś

nianie fakt

nianie fakt

ó

ó

w i zjawisk w badanej

w i zjawisk w badanej

rzeczywisto

rzeczywisto

ś

ś

ci pedagogicznej. W podej

ci pedagogicznej. W podej

ś

ś

ciu

ciu

zaksjomatyzowanym

zaksjomatyzowanym

wyr

wyr

ó

ó

ż

ż

nia si

nia si

ę

ę

klas

klas

ę

ę

przes

przes

ł

ł

anek i klas

anek i klas

ę

ę

wniosk

wniosk

ó

ó

w, logicznie

w, logicznie

wynikaj

wynikaj

ą

ą

cych z przes

cych z przes

ł

ł

anek. Okre

anek. Okre

ś

ś

lenia

lenia

stosunk

stosunk

ó

ó

w wynikania w obr

w wynikania w obr

ę

ę

bie przyj

bie przyj

ę

ę

tych

tych

przes

przes

ł

ł

anek i wynikaj

anek i wynikaj

ą

ą

cych ze

cych ze

ń

ń

wniosk

wniosk

ó

ó

w

w

jest aksjomatyzacj

jest aksjomatyzacj

ą

ą

teorii.

teorii.

W latach 1970

W latach 1970

-

-

2008 ukaza

2008 ukaza

ł

ł

o si

o si

ę

ę

wiele

wiele

publikacji zwartych, a tak

publikacji zwartych, a tak

ż

ż

e rozpraw

e rozpraw

i artyku

i artyku

ł

ł

ó

ó

w podejmuj

w podejmuj

ą

ą

cych w r

cych w r

ó

ó

ż

ż

nym zakresie

nym zakresie

rozleg

rozleg

łą

łą

problematyk

problematyk

ę

ę

pedagogiki

pedagogiki

wczesnoszkolnej.

wczesnoszkolnej.

Niema

Niema

ł

ł

a w tym zas

a w tym zas

ł

ł

uga autor

uga autor

ó

ó

w, ale tak

w, ale tak

ż

ż

e Wydawnictw Szkolnych i

e Wydawnictw Szkolnych i

Pedagogicznych, preferuj

Pedagogicznych, preferuj

ą

ą

cych pedagogik

cych pedagogik

ę

ę

wczesnoszkolna w

wczesnoszkolna w

swoich planach wydawniczych.

swoich planach wydawniczych.

Warto w tym miejscu przypomnie

Warto w tym miejscu przypomnie

ć

ć

, ze w omawianym okresie WSiP,

, ze w omawianym okresie WSiP,

rozumiej

rozumiej

ą

ą

c potrzeby pedagogiczne zwi

c potrzeby pedagogiczne zwi

ą

ą

zane z praca w

zane z praca w

odniesieniu do dziecka rozpoczynaj

odniesieniu do dziecka rozpoczynaj

ą

ą

cego edukacje

cego edukacje

wczesnoszkolna, wyda

wczesnoszkolna, wyda

ł

ł

y ponad 40 publikacji w serii "z

y ponad 40 publikacji w serii "z

tornistrem", a tak

tornistrem", a tak

ż

ż

e przez prawie 60 lat wydawa

e przez prawie 60 lat wydawa

ł

ł

czasopismo dla

czasopismo dla

nauczycieli klas I

nauczycieli klas I

–

–

III

III

"

"

ś

ś

ycie Szko

ycie Szko

ł

ł

y"

y"

, podejmuj

, podejmuj

ą

ą

ce

ce

problematyk

problematyk

ę

ę

teorii i praktyki pracy z dzieckiem w m

teorii i praktyki pracy z dzieckiem w m

ł

ł

odszym

odszym

wieku szkolnym.

wieku szkolnym.

W Kielcach od prawie 30 lat wydawany jest biuletyn

W Kielcach od prawie 30 lat wydawany jest biuletyn

„

„

Nauczanie

Nauczanie

pocz

pocz

ą

ą

tkowe

tkowe

”

”

, w Mys

, w Mys

ł

ł

owicach

owicach

„

„

Nauczyciel i Szko

Nauczyciel i Szko

ł

ł

a

a

”

”

.

.

Wiele wydawnictw aktualnie proponuje nauczycielom ksi

Wiele wydawnictw aktualnie proponuje nauczycielom ksi

ąż

ąż

ki z

ki z

zakresu pedagogiki wczesnoszkolnej. S

zakresu pedagogiki wczesnoszkolnej. S

ą

ą

to

to

np

np

. ksi

. ksi

ąż

ąż

ki z serii

ki z serii

„

„

Dziecko w

Dziecko w

ś

ś

wiecie

wiecie

…

…

.

.

”

”

wydawnictwa

wydawnictwa

„

„

Impuls

Impuls

”

”

.

.

Dorobek pedagogiki wczesnoszkolnej, szczeg

Dorobek pedagogiki wczesnoszkolnej, szczeg

ó

ó

lnie

lnie

w uj

w uj

ę

ę

ciu ilo

ciu ilo

ś

ś

ciowym, jest ogromny.

ciowym, jest ogromny.

Niemniej, w trosce o podniesienie poziomu

Niemniej, w trosce o podniesienie poziomu

naukowego tej subdyscypliny pedagogicznej,

naukowego tej subdyscypliny pedagogicznej,

wskaza

wskaza

ć

ć

mo

mo

ż

ż

na kilka niedostatk

na kilka niedostatk

ó

ó

w:

w:

W dotychczasowych pracach dominuje

W dotychczasowych pracach dominuje

tzw.

tzw.

nurt metodyczny

nurt metodyczny

. Autorzy

. Autorzy

przekazuj

przekazuj

ą

ą

nauczycielom w

nauczycielom w

ł

ł

asne

asne

do

do

ś

ś

wiadczenia oparte na intuicji lub

wiadczenia oparte na intuicji lub

wyniki bada

wyniki bada

ń

ń

, kt

, kt

ó

ó

re cz

re cz

ę

ę

sto funkcjonuj

sto funkcjonuj

ą

ą

w tzw. teoretycznej pr

w tzw. teoretycznej pr

ó

ó

ż

ż

ni.

ni.

W pedagogice wczesnoszkolnej

W pedagogice wczesnoszkolnej

brakuje

brakuje

syntez

syntez

, dominuje "drobna d

, dominuje "drobna d

ł

ł

ubanina" i

ubanina" i

trudno z niej wy

trudno z niej wy

ł

ł

uska

uska

ć

ć

, jak m

, jak m

ó

ó

wi

wi

"ziarenka prawdziwego dorobku".

"ziarenka prawdziwego dorobku".

W opracowaniach z zakresu pedagogiki wczesnoszkolnej

W opracowaniach z zakresu pedagogiki wczesnoszkolnej

dominowa

dominowa

ł

ł

a tendencja podnosz

a tendencja podnosz

ą

ą

ca do rangi fetyszu

ca do rangi fetyszu

(przedmiotu obdarzonego swoist

(przedmiotu obdarzonego swoist

ą

ą

si

si

łą

łą

magiczn

magiczn

ą

ą

)

)

program nauczania

program nauczania

. W zwi

. W zwi

ą

ą

zku z tym w propozycjach

zku z tym w propozycjach

metodycznych m

metodycznych m

ó

ó

wi

wi

ł

ł

o si

o si

ę

ę

do

do

ść

ść

cz

cz

ę

ę

sto, jak realizowa

sto, jak realizowa

ć

ć

program, a bardzo ma

program, a bardzo ma

ł

ł

o lub wcale, jak rozwija

o lub wcale, jak rozwija

ć

ć

dziecko. A przecie

dziecko. A przecie

ż

ż

przede wszystkim o to chodzi.

przede wszystkim o to chodzi.

Program jest propozycj

Program jest propozycj

ą

ą

, a nie "

, a nie "

ś

ś

wi

wi

ę

ę

to

to

ś

ś

ci

ci

ą

ą

",

",

ś

ś

rodkiem

rodkiem

pomagaj

pomagaj

ą

ą

cym nauczycielowi w rozwijaniu dziecka

cym nauczycielowi w rozwijaniu dziecka

i pedagogika wczesnoszkolna powinna te

i pedagogika wczesnoszkolna powinna te

ś

ś

wiadomo

wiadomo

ść

ść

umacnia

umacnia

ć

ć

, proponuj

, proponuj

ą

ą

c skuteczne

c skuteczne

ś

ś

rodki rozwijania

rodki rozwijania

dziecka.

dziecka.

W opracowaniu z zakresu pedagogiki wczesnoszkolnej dominuje

W opracowaniu z zakresu pedagogiki wczesnoszkolnej dominuje

tzw. podej

tzw. podej

ś

ś

cie zadaniowe.

cie zadaniowe.

Pojecie zadania

Pojecie zadania

,

,

w sensie semantycznym, jest to "co

w sensie semantycznym, jest to "co

ś

ś

" narzuconego jednostce

" narzuconego jednostce

z zewn

z zewn

ą

ą

trz i wymagaj

trz i wymagaj

ą

ą

ce wykonania tego zadania pod rygorami

ce wykonania tego zadania pod rygorami

sankcji i kar. Metodycy formu

sankcji i kar. Metodycy formu

ł

ł

uj

uj

ą

ą

zadania dla nauczyciela,

zadania dla nauczyciela,

a nauczyciel dzieciom itd. "Podej

a nauczyciel dzieciom itd. "Podej

ś

ś

cie zadaniowe" oparte jest na

cie zadaniowe" oparte jest na

tzw. teorii urabiania osobowo

tzw. teorii urabiania osobowo

ś

ś

ci dzieci wed

ci dzieci wed

ł

ł

ug przyj

ug przyj

ę

ę

tych

tych

schemat

schemat

ó

ó

w. Tymczasem wychowanie nie tworzy dziecka, ale

w. Tymczasem wychowanie nie tworzy dziecka, ale

pozwala mu na tworzenie samego siebie

pozwala mu na tworzenie samego siebie

-

-

jak m

jak m

ó

ó

wi miedzy

wi miedzy

innymi

innymi

Maurice

Maurice

Debesse

Debesse

. Stad te

. Stad te

ż

ż

, nale

, nale

ż

ż

a

a

ł

ł

oby zast

oby zast

ą

ą

pi

pi

ć

ć

wspomniane podej

wspomniane podej

ś

ś

cie innym podej

cie innym podej

ś

ś

ciem

ciem

-

-

"

"

podej

podej

ś

ś

ciem

ciem

sytuacyjnym". Nale

sytuacyjnym". Nale

ż

ż

a

a

ł

ł

oby analizowa

oby analizowa

ć

ć

sytuacje, dzi

sytuacje, dzi

ę

ę

ki kt

ki kt

ó

ó

rym

rym

dziecko pokonuje poszczeg

dziecko pokonuje poszczeg

ó

ó

lne etapy w

lne etapy w

ł

ł

asnego rozwoju. Ta

asnego rozwoju. Ta

zmiana podej

zmiana podej

ś

ś

cia ma wielostronne konsekwencje i szerokie

cia ma wielostronne konsekwencje i szerokie

implikacje teoretyczne oraz prakseologiczne. Stanowi swoist

implikacje teoretyczne oraz prakseologiczne. Stanowi swoist

ą

ą

"filozofi

"filozofi

ę

ę

" proponowanej w teorii i praktyce koncepcji

" proponowanej w teorii i praktyce koncepcji

pedagogiki wczesnoszkolnej.

pedagogiki wczesnoszkolnej.

Wiele opracowa

Wiele opracowa

ń

ń

podejmuj

podejmuj

ą

ą

cych

cych

problematyk

problematyk

ę

ę

pedagogiki

pedagogiki

wczesnoszkolnej ma form

wczesnoszkolnej ma form

ę

ę

wy

wy

łą

łą

cznie

cznie

lub prawie wy

lub prawie wy

łą

łą

cznie konkretyzacji

cznie konkretyzacji

niekt

niekt

ó

ó

rych stwierdze

rych stwierdze

ń

ń

tzw.

tzw.

teoretycznych. To dobrze gdy

teoretycznych. To dobrze gdy

ż

ż

nauka nie

nauka nie

mo

mo

ż

ż

e by

e by

ć

ć

"hermetycznie zamkni

"hermetycznie zamkni

ę

ę

ta",

ta",

musi wykorzystywa

musi wykorzystywa

ć

ć

dorobek innych

dorobek innych

nauk z ni

nauk z ni

ą

ą

wsp

wsp

ó

ó

ł

ł

dzia

dzia

ł

ł

aj

aj

ą

ą

cych. To jest

cych. To jest

podstawowy postulat metodologiczny.

podstawowy postulat metodologiczny.

Musi to jednak czyni

Musi to jednak czyni

ć

ć

w spos

w spos

ó

ó

b

b

rozwa

rozwa

ż

ż

ny, krytyczny, a nie, jak to do

ny, krytyczny, a nie, jak to do

ść

ść

cz

cz

ę

ę

sto bywa

sto bywa

ł

ł

o, koniunkturalny.

o, koniunkturalny.

W badaniach naukowych z zakresu

W badaniach naukowych z zakresu

pedagogiki wczesnoszkolnej do

pedagogiki wczesnoszkolnej do

ść

ść

cz

cz

ę

ę

sto

sto

dominuj

dominuj

ą

ą

cym sposobem formu

cym sposobem formu

ł

ł

owania

owania

raczej zada

raczej zada

ń

ń

, a nie twierdze

, a nie twierdze

ń

ń

teoretycznych,

teoretycznych,

by

by

ł

ł

schemat

schemat

behawioralny oparty na klasycznej

behawioralny oparty na klasycznej

formule: bodziec

formule: bodziec

-

-

reakcja

reakcja

. Dzi

. Dzi

ę

ę

ki temu

ki temu

uzyskiwali

uzyskiwali

ś

ś

my tylko zewn

my tylko zewn

ę

ę

trzne

trzne

symptomy badanych zjawisk

symptomy badanych zjawisk

pedagogicznych, a nie ich istotne.

pedagogicznych, a nie ich istotne.

Stad te

Stad te

ż

ż

podstawowe problemy

podstawowe problemy

pedagogiczne s

pedagogiczne s

ą

ą

nadal otwarte.

nadal otwarte.

W empirycznych opracowaniach tzw. naukowych

W empirycznych opracowaniach tzw. naukowych

dotycz

dotycz

ą

ą

cych pracy z dzieckiem w m

cych pracy z dzieckiem w m

ł

ł

odszym wieku

odszym wieku

szkolnym dominowa

szkolnym dominowa

ł

ł

y

y

ilo

ilo

ś

ś

ciowe zestawienia

ciowe zestawienia

statystyczne

statystyczne

, r

, r

ó

ó

ż

ż

ne wska

ne wska

ź

ź

niki liczbowe, wykresy

niki liczbowe, wykresy

ilo

ilo

ś

ś

ciowe, wska

ciowe, wska

ź

ź

niki istotno

niki istotno

ś

ś

ci r

ci r

ó

ó

ż

ż

nic itp., a w bardzo

nic itp., a w bardzo

ograniczonym zakresie analizy jako

ograniczonym zakresie analizy jako

ś

ś

ciowe o

ciowe o

charakterze wyja

charakterze wyja

ś

ś

niaj

niaj

ą

ą

cym. To "zwalnia

cym. To "zwalnia

ł

ł

o" badaczy od

o" badaczy od

rzeczywistego wysi

rzeczywistego wysi

ł

ł

ku umys

ku umys

ł

ł

owego na rzecz operacji

owego na rzecz operacji

liczenia, zestawiania tabel itp. Statystyka jest

liczenia, zestawiania tabel itp. Statystyka jest

niew

niew

ą

ą

tpliwie potrzebna, ale w rozs

tpliwie potrzebna, ale w rozs

ą

ą

dnych granicach,

dnych granicach,

nie mo

nie mo

ż

ż

e zdominowa

e zdominowa

ć

ć

analiz jako

analiz jako

ś

ś

ciowych o

ciowych o

charakterze wyja

charakterze wyja

ś

ś

niaj

niaj

ą

ą

cym. Tylko te bowiem analizy

cym. Tylko te bowiem analizy

warunkuj

warunkuj

ą

ą

naukowo

naukowo

ść

ść

pedagogiki wczesnoszkolnej.

pedagogiki wczesnoszkolnej.

A wiec

A wiec

„

„

Nie bieg

Nie bieg

ł

ł

o

o

ść

ść

w liczeniu" powinna cechowa

w liczeniu" powinna cechowa

ć

ć

badacza, lecz "bieg

badacza, lecz "bieg

ł

ł

o

o

ść

ść

w my

w my

ś

ś

leniu

leniu

”

”

.

.