1. Tematyka: Średniowieczni ludzie z żelaza.
2. Cele operacyjne:
Uczeń:

•

Czyta ze zrozumieniem i gromadzi słownictwo na określony temat;

•

Dokonuje selekcji materiału słownikowego;

•

Rozumie pojęcia: kodeks rycerski, pareneza, wzorzec osobowy;

•

Buduje pola semantyczne związane ze słowem "rycerz" w odniesieniu do epoki
średniowiecza, rozumie powiązania ze współczesnością.

3. Metody:

•

Analizy dokumentacyjnej;

•

Zajęć warsztatowych;

•

Dramy.

4. Przebieg lekcji:

•

Gromadzenie materiału słownikowego.
Jako pracę domowa uczniowie mieli za zadanie przypomnieć sobie wszystkie znane sobie
baśnie, filmy, opowiadania..., w których bohaterem był rycerz.
Na pytanie nauczyciela uczniowie przedstawiają pracę domową przypominając różne
gatunkowo utwory, w których bohaterami byli rycerze. Wymieniają, na przykład: bohaterów
"Krzyżaków", Rolanda, rycerzy Króla Artura, rycerzy z bajek "O królewnie Śnieżce",

•

Co łączy te wszystkie postacie?
Uczniowie odpowiadają, że tak samo wyglądali, mieli podobne zasady, przestrzegali
kodeksu honorowego....

•

Praca z tekstem;
Zapoznają się z tekstem pt. "Ludzie z żelaza" z podręcznika "Do Itaki";

•

Budowanie pól semantycznych wokół pojęcia "rycerz";
Uczniowie pracują w grupach, potem przedstawiciele grup prezentują efekty pracy zespołu,
wpisując do schematu na tablicy swoje skojarzenia.

•

Uczniowie dochodzą do wniosku, że mimo tylu różnych źródeł można stworzyć jeden

wzorzec osobowy średniowiecznego rycerza.

Rycerz to mężczyzna, ubrany w zbroję. Jeździ na koniu, który często ma imię, walczy przy pomocy
miecza, temu też nadaje imię, bo jak przyjaciel, często ratuje go z opresji. Rycerz służy wiernie
królowi i swojej damie serca, broni ubogich. Jest chrześcijaninem.
Nauczyciel wyjaśnia, że wzorzec osobowy, to ideał (często o charakterze stereotypu). Jest zależny
od czasów, w których został stworzony. Czasy rycerzy, to czasy WYPRAW KRZYŻOWYCH.
Uczniowie sprawdzają w podręcznikach do historii dlaczego wyprawy krzyżowe były
organizowane i kto w nich uczestniczył.
Wyciągają wniosek: Rycerze w średniowieczu byli bardzo potrzebni jako obrońcy granic państwa i
chrześcijaństwa.

•

Nauczyciel pyta w jaki sposób ludzie żyjący w średniowieczu mogli kształtować model
osoby - rycerza?
Uczniowie odpowiadają, że poprzez legendy, opowiadania, teksty pisane.
Nauczyciel tłumaczy, że funkcjonowała literatura parenetyczna (pareneza - rada, pouczenie),
która pokazywała porządne zachowania, postacie. Miała na celu wychowywanie
czytelników.

•

Ćwiczenia redakcyjne związane z interpretowaniem znaczenia związków frazeologicznych,
związanych z rycerstwem, np. zakuty łeb, wyzwać na ubitą ziemię, okrągły stół...

•

Praca domowa: przeczytać z podręcznika "Pieśni o Rolandzie", wyjaśnić znaczenie
dosłowne i przenośne trzech związków frazeologicznych.

Grażyna Wichorowska

Zespół Szkół w Żdanowie