Ekonomia pracy – wprowadzenie
Wiktor Wojciechowski
Literatura i warunki zaliczenia:
Literatura podstawowa:
P. Cahuc, A. Zylberberg, Labor Economics, MIT Press, 2004
Literatura uzupełniająca:
Artykuły naukowe (głównie anglojęzyczne), np.
a) Blanchard O., (2005), European unemployment: the evolution of facts and
ideas, NBER Working Paper Nr 11750.
Warunki zaliczenia:
30% oceny -
esej z ekonomii pracy (maks. 5 stron, czcionka 12, odstęp 1,5 pp)
70% oceny -
egzamin końcowy (test + pytania problemowe)
Bezrobocie w Europie do poł. lat 70. było bardzo niskie
Źródło: OECD
Wzrost bezrobocia nie był cykliczny, ale odzwierciedlał
wzrost stopy bezrobocia równowagi
Źródło: OECD
Wysokość bezrobocia różni się istotnie pomiędzy
krajami UE
Źródło: Eurostat
Wysokie bezrobocie może być skutkiem wysokiego
napływu i odpływu z bezrobocia, ale także
długotrwałego poszukiwania pracy
Źródło: INSEE
Przeciętny okres bezrobocia w USA to 3 miesiące, a we Francji ponad 12 miesięcy
Bezrobocie osób młodych jest przeciętnie dwukrotnie
wyższe niż bezrobocie ogółem
Źródło: OECD
We Włoszech i w Grecji jest ponadprzeciętnie wysokie bezrobocie młodych, z kolei w
Niemczech jest ono zdecydowanie poniżej średniej.
Wzrostowi bezrobocia towarzyszy zazwyczaj spadek
aktywności zawodowej
Źródło: OECD
W latach 90. ceny ropy naftowej powróciły do poziomu
notowanego przed 1973 r.
• Gdy rosną ceny czynników produkcji innych niż praca, dla utrzymania
dotychczasowego zatrudnienia płace muszą się obniżyć.
• Utrzymanie wcześniejszego wysokiego tempa wzrostu płac prowadzi do spadku
zatrudnienia i wzrostu bezrobocia.
Od połowy lat 70. kraje w Europie odnotowały spadek
łącznej produktywności (TFP) z 5% do 2%
• Gdy obniżeniu produktywności nie towarzyszy spadek tempa wzrostu płac, rośnie
bezrobocie.
Realne i nominalne sztywności płac
Sztywność płac realnych – tempo, z jakim płace realne dostosowują się do zmian
np. w wydajności pracy. Im wolniejsze jest to tempo dostosowań, tym większy i
bardziej długotrwały wpływ niekorzystnych wstrząsów na wielkość bezrobocia.
Wysoka koordynacja negocjacji płacowych sprzyja dużej elastyczności płac realnych,
czyli szybkiemu dostosowaniu się płac realnych np. do zmian w wydajności pracy.
Sztywność płac nominalnych – tempo, z jakim płace nominalne dostosowują się do
zmian w poziomie cen. Im wolniejsze jest to dostosowanie, tym większy spadek płac
realnych w następstwie nieoczekiwanego wzrostu cen.
Im więcej automatycznych mechanizmów indeksacyjnych w ustalaniu płac, tym
mniejsza sztywność płac nominalnych.
Trwale wysokie bezrobocie - przyczyny
1.
W latach 80. ceny ropy naftowej powróciły do poziomu sprzed 1973 r.
2.
Wzrost cen ropy dotyczył wszystkich krajów w Europie, ale wzrost i trwałość
bezrobocia pomiędzy tymi krajami istotnie się różniła
3.
W wielu krajach Europy kontynentalnej negocjacje płacowe nie były
skoordynowane, odbywały się na poziomie sektorów => wysoka sztywność płac
realnych
4.
Wydłużający się okres bezrobocia przyczyniała się do utraty kwalifikacji i
osłabienia siły negocjacyjnej bezrobotnych
Instytucje rynku pracy - przykład
1. Restrykcyjna ochrona zatrudnienia powoduje:
a.
Wyższe koszty redukcji zatrudnienia dla firm – mniej zwolnień, ale i mniej
przyjęć do pracy
b.
Silniejsza pozycja negocjacyjna zatrudnionych pracowników – szybszy wzrost
płac
c.
Większe trudności w znalezieniu pracy – wzrost bezrobocia długookresowego
2.
Wysokie zasiłki dla bezrobotnych powodują:
a.
Słabe bodźce bezrobotnych do aktywnego poszukiwania pracy
b.
Utrata pracy nie prowadzi do znaczącego spadku dochodów – silniejsza
pozycja negocjacyjna pracowników, wzrost płacy progowej
Instytucje rynku pracy – czy tłumaczą zmiany
bezrobocia w czasie?
Instytucje rynku pracy w poszczególnych krajach nie zmieniały się tak bardzo
jak poziom bezrobocia => zatem wstrząsy makroekonomiczne łącznie z
instytucjami !