czerwiec 1996

nr ref. Pr PN-B-02872:1996

Ustanowiona przez Polski Komitet Normalizacyjny dnia 20 czerwca 1996 r.

(Uchwała nr 26/96-o)

Deskryptory

0708360 – ochrona przeciwpożarowa, 0041689 – budynki; 0035099 – metody badań; 0356975 –
ognioodporność

ABSTRAKT NORMY

Podano metodę badania odporności dachów na ogień zewnętrzny. Metoda określa zachowanie dachu
poddanego działaniu źródła ognia w postaci płonącej wełny drzewnej. Dla metody podano zasadę,
aparaturę, sposób wykonania badania, ocenę wyników i kryteria klasyfikacyjne.

TŁUMACZENIE ABSTRAKTU

Test method for external fire exposure to roofs was presented. The method gives an indication of the roof’s
behaviour when exposed to one type of burning brand (flaming wooden wool).

For this method were specified: principle, scope, test equipment, test specimens, test conditions, test
procedure, results assessment and classification criteria.

Norma opracowana w Normalizacyjnej Komisji Problemowej nr 180 ds. Bezpieczeństwa
Pożarowego Obiektów

PRZEDMOWA

Norma podaje metodykę badania oraz kryteria klasyfikacyjne dachów zgodnie z warunkami technicznymi,
jakim powinny odpowiadać budynki. Metodyka badania jest zgodna z dokumentami międzynarodowymi
(projektami norm CEN/TC 127/AHG 4) oraz normą DIN 4102 Teil 7.

1. Wstęp

1.1 Zakres normy

W niniejszej normie określono metodę badania odporności dachów na ogień zewnętrzny.

1.2 Zakres stosowania

Normę stosuje się do badania odporności na ogień zewnętrzny dachów i stropodachów.

1.3 Definicje

Dla potrzeb niniejszej normy przyjęto następujące definicje:

1.3.1 dach

Polski Komitet Normalizacyjny POLSKA NORMA

PN-B-02872

Ochrona przeciwpożarowa budynków

Zamiast:

Grupa katalogowa

SKN 0729

ICS 13.220.50

Metoda badania odporności dachów na ogień
zewnętrzny

Fire protection of buildings –
Test method for external fire
exposure to roofs

Protection des bâtiments contre feu – Méthode d’essais de
la résistance des toits au feu extérieur

Противопожарная защита
зданий – Метод испиытания
стойкости крышей на
внешнее действие огня

układ składający się z pokrycia dachowego, warstw ocieplających (tłumiących) i podkładu

1.3.2 długość drogi gaśnięcia

maksymalna odległość mierzona prostopadle od dolnej krawędzi kosza do najbardziej, od tej krawędzi,
oddalonym płomieniom

1.4 Kwalifikacja dachów pod względem odporności na ogień zewnętrzny

1.4.1 Dachy nie rozprzestrzeniające ognia

– dachy, których próbki w określonych warunkach badań (rozdz. 2) spełniają wszystkie wymagania
określone w rozdz. 3.

1.4.2 Dachy rozprzestrzeniające ogień

– dachy, których próbki w określonych warunkach badania (rozdz. 2) nie spełniają choćby jednego
wymagania określonego w rozdz. 3.

1.4.3 Dachy z pokryciami z materiałów niepalnych (blacha i materiały ceramiczne)

uznaje się za odporne na działanie ognia zewnętrznego (nie rozprzestrzeniające ognia) bez przeprowadzania
badań.

2. Metoda badania

2.1 Zasada badania

Zasada badania polega na poddaniu próbki dachu działaniu źródła ognia w postaci płonącej wełny drzewnej
i określeniu skutków jego oddziaływania:

– wielkości powierzchni zniszczenia;

– występowania płonących kropli i odpadów stałych;

– występowania spalania na wewnętrznej stronie dachu;

– powstania otworów w dachu.

Dachy o nachyleniu do 20° bada się przy nachyleniu próbki 15°, dachy o większym nachyleniu (lub przy
występowaniu powierzchni pionowych czy zbliżonych do pionowych, ale o wysokości mniejszej niż 1 m)
bada się przy nachyleniu próbki 15° i 45°.

W szczególnych wypadkach możliwe jest badanie przy innych nachyleniach, jednak otrzymany wynik
dotyczyć będzie tylko badanego nachylenia.

2.2 Stanowisko do badań

2.2.1 Pomieszczenie badawcze

Badanie należy przeprowadzać w pomieszczeniu zamkniętym, o kubaturze minimum 150 m

3

i wolnym od

przeciągów.

2.2.2 Źródło ognia

Źródło ognia stanowi 600 g wełny drzewnej („opakowaniowej”), o wilgotności od 8% do 12% suchej masy
(wilgotność może być oznaczona na próbce od 10 g do 20 g wełny w suszarce o temperaturze 105°C ± 5°
C). Wełna powinna być klimatyzowana w temperaturze 23°C ±2°C i względnej wilgotności 50% ±5% przez
co najmniej 12 h przed badaniem. Wełna nie powinna być zbita i nie powinna zawierać kawałków drewna.
Wełnę drzewną umieszcza się równomiernie w koszu drucianym.

2.2.3 Kosz na wełnę drzewną

Prostopadłościenny kosz powinien być otwarty od góry i dołu i mieć wymiary: 30 cm x 30 cm w podstawie i
20 cm wysokości. Siatka, z której wykonuje się boczne ściany kosza, powinna być wykonana z drutu o
średnicy 0,3 cm i mieć kwadratowe oka o boku 5 cm. W czterech dolnych rogach kosz powinien mieć
wypusty umożliwiające równomierne, równoległe oddalenie podstawy kosza o 1 cm ponad połać dachu (w
przypadku płyt falistych ponad grzbiet fali). Masa pustego kosza powinna być 650 g ±50 g.

2.2.4 Waga

Waga (lub urządzenie do ważenia) powinna mieć dokładność 1 g i zakres co najmniej 2 kg (potrzebny do
zważenia wełny w koszu).

2.2.5 Stoper

Stoper powinien mieć dokładność co najmniej 5 s na 1 h.

2.2.6 Przyrząd do pomiaru długości

Przyrząd ten powinien mieć długość co najmniej 3 m i dokładność pomiaru 1 mm.

2.3 Przygotowanie próbek

Próbki powinny być tak przygotowane, aby odpowiadały rzeczywistej budowie dachu.

Dla badań przy obydwu nachyleniach (15° lub 45°) należy przygotować próbkę dachu o wymiarach 240 cm
x 200 cm. W przypadku małych zniszczeń po pierwszym badaniu możliwe jest przeprowadzenie badań przy
obydwu nachyleniach na jednej próbce.

Próbki powinny być przed badaniami doprowadzone do wilgotności odpowiadającej warunkom 20°C ±5°C i
wilgotności względnej od 50% do 70%. Jeżeli istnieją przypuszczenia, że taki sposób kondycjonowania
próbek przed badaniami jest niewystarczający, to badania przeprowadza się dodatkowo na próbce
kondycjonowanej jak w rzeczywistości i dokonuje oceny łącznej.

Próbki dachów bez podkładu (jedynie na łatach) powinny być tak wykonane, aby odległość łat odpowiadała
wymaganiom (dachom rzeczywistym).

W przypadku dachów z podkładem próbki mogą być wykonane na szalunku drewnianym (deski sosnowe o
grubości około 20 mm ściśle spasowane) lub blasze trapezowej (wybór odpowiadający dachowi
rzeczywistemu).

W przypadku dachów o masywnym podkładzie z materiału niepalnego próbki mogą być przygotowane na
podkładzie z płyt mineralno-cementowych o grubości 10 mm.

2.4 Przeprowadzenie badania

Badanie przeprowadza się w pomieszczeniu (2.2.1) w temperaturze 20°C ±10°C. Próbka powinna być tak
umieszczona, aby pokrycie dachowe przy boku próbki najbliższym podłodze pomieszczenia badawczego
znajdowało się w odległości 0,75 m ±0,25 m od tej podłogi.

Jeśli jest możliwe przechodzenie ognia wokół dolnego boku próbki (z górnej powierzchni dachu na dolną lub
odwrotnie), to należy temu przeciwdziałać przez odpowiednie ekranowanie. Ekrany te nie mogą
przeszkadzać płynięciu lub odpadom z powierzchni dachu.

Kosz powinien być równomiernie wypełniony wełną drzewną (co najmniej sześcioma warstwami), tak aby
masa wełny wynosiła 600 g ±10 g. Kosz powinien być tak umocowany, aby odległość jego dolnej
powierzchni od górnej powierzchni dachu wynosiła 10 mm (od dachu płaskiego lub grzbietu fali dachu
falistego) i była niezmienna w czasie badania. Może to być osiągnięte przez odpowiednie zawieszenie kosza
nad próbką. W przypadku dachów, co do których jest pewność, że nie ulegną deformacjom w czasie
badania, kosz można postawić bezpośrednio na próbce dachu.

Badanie rozpoczyna się z chwilą podpalenia wełny drzewnej (źródło zapalenia przykłada się kolejno w
środku wszystkich boków).

Na próbce jednego rodzaju dachu przeprowadza się cztery badania w miejscach złącz pokrycia dachowego i
dwa badania poza nimi. Jeśli dach nie zawiera złącz pokrycia lub zbudowany jest z małych elementów, kiedy
każde badanie obejmuje złącza i powierzchnię poza nimi, dopuszcza się trzykrotnie przeprowadzenie badań.

Badanie może być przerwane z chwilą otrzymania jednoznacznego wyniku badania.

2.5 Wyniki badania

Opis badania (raport powinien zawierać, poza danymi formalnymi, następujące informacje:

– dokładny opis badanego dachu (sposób mocowania, budowę, stopień palności części składowych);

– warunki badania (nachylenie, próbki, temperatura powietrza);

– obserwacje w czasie badania (występowanie płomieni na powierzchni dachu, występowanie płonących
kropli lub odpadów stałych, występowanie szczelin w próbce);

– określenie powierzchni i charakteru zniszczenia (w tym również warstw wewnętrznych i podkładu);

– określenie długości drogi gaśnięcia;

– określenie powierzchni powstałych szczelin;

– fotografię badanej próbki dachowej.

3. Ocena wyników badań

Za dachy odporne na działanie ognia zewnętrznego (nie rozprzestrzeniające ognia) uznaje się takie dachy,
dla których badane próbki spełniają następujące wymagania:

a) średnia powierzchnia zniszczenia (również zwęglenia czy przepalenia) jest nie większa niż 0,25 m

2

; w

żadnym badaniu powierzchnia zniszczenia nie może być większa niż 0,30 m

2

; przy pomiarze powierzchni

zniszczenia nie bierze się pod uwagę powierzchni o zmienionej barwie, zakopconej lub o zmienionej
strukturze;

b) płynne, płonące produkty spalania powinny gasnąć na drodze średnio 50 cm (mierząc od dolnej
podstawy kosza ze źródłem ognia); w żadnym badaniu długość drogi gaśnięcia nie może być większa niż 60
cm;

c) na wewnętrznej stronie dachu nie dopuszcza się spalania lub tlenia; nie bierze się pod uwagę zwęglenia
lub zmiany barwy;

d) próbka badawcza powinna zachować szczelność w czasie badania, tak aby płonące lub tlące części dachu
nie spadły na wewnętrzną stronę dachu.

Dopuszcza się otwory o powierzchni do 0,25 cm

2

, tak jednak, aby sumaryczna powierzchnia otworów nie

przekraczała 45 cm

2

(odległość między otworami powinna być większa niż 1 cm).