„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ

Maria Michalak

Ewidencja majątku przedsiębiorstwa handlowego
341[03].Z4.03

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006
Recenzenci:

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

mgr Teresa Jerzykowska-Słupska
mgr Krystyna Kielan

Opracowanie redakcyjne:
mgr Małgorzata Sienna


Konsultacja:
dr Bożena Zając

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 341[03].Z4.03
„Ewidencja majątku przedsiębiorstwa handlowego” zawartego w modułowym programie
nauczania dla zawodu technik handlowiec.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

3

2. Wymagania wstępne

5

3. Cele kształcenia

6

4. Przykładowe scenariusze zajęć

7

5. Ćwiczenia

7

5.1. Środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne

11

5.1.1. Ćwiczenia 11
5.2. Działalność inwestycyjna przedsiębiorstwa handlowego

17

5.2.1. Ćwiczenia 17
5.3. Zasady ewidencji zakupu i sprzedaży towarów

19

5.3.1. Ćwiczenia 19
5.4. Reklamacje w obrocie towarowym i zasady ich ewidencji

26

5.4.1. Ćwiczenia 26
5.5. Ogólne zasady ewidencji materiałów

27

5.5.1. Ćwiczenia 27
5.6. Inwentaryzacja składników majątku

29

5.6.1 Ćwiczenia 29
6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

31

7. Literatura

45

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie technik handlowiec 341[03].

W poradniku zamieszczono:

− wymagania wstępne,
− cele kształcenia,
− przykładowe scenariusze zajęć,
− ćwiczenia, które mają na celu ukształtowanie u uczniów umiejętności praktycznych,
− propozycje do ewaluacji osiągnięć ucznia,
− wykaz literatury, z jakiej uczniowie mogą korzystać podczas nauki.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania, np.:
− samokształcenia kierowanego,
− pracy z tekstem,
− ćwiczeń przedmiotowych, kształtujących umiejętności księgowania.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od samodzielnej

pracy uczniów do pracy zespołowej.
W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel może
posłużyć się zamieszczonym w rozdziale 6 testem zawierającym 20 zadań zamkniętych
wielokrotnego wyboru z jedną odpowiedzią prawidłową, oraz testem w formie zadania
praktycznego.
W tym rozdziale podano również:

− plan testu w formie tabelarycznej,
− propozycje norm wymagań,
− instrukcję dla nauczyciela,
− instrukcję dla ucznia,
− kartę odpowiedzi,
− zestaw zadań testowych,
− klucz punktowania zadania praktycznego,
− propozycje norm wymagań,
− instrukcję dla nauczyciela,
− instrukcję dla ucznia,
− treść zadania praktycznego,
− wyposażenie stanowiska pracy.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

341[03].Z4.01

Prowadzenie ksiąg rachunkowych

341[03].Z4.02

Gospodarowanie zasobami finansowymi

341[03].Z4.03

Ewidencja majątku przedsiębiorstwa

handlowego

341[03].Z4.04

Ustalanie wyniku finansowego i sporządzanie

sprawozdań finansowych

341[03].Z4.05

Obsługa systemu finansowo-księgowego

Schemat układu jednostek modułowych

341[03].Z4

Finanse i rachunkowość

przedsiębiorstwa handlowego

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej, uczeń powinien umieć:

− korzystać z różnych źródeł informacji,
− posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu rachunkowości,
− stosować ogólne zasady ewidencji operacji gospodarczych na kontach bilansowych

i wynikowych,

− wystawiać faktury VAT,
− obliczyć wysokość podatku VAT,
− rozróżnić pojęcie ceny i marży,
− obliczyć cenę sprzedaży towaru na podstawie podanych założeń.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji jednostki modułowej, uczeń powinien umieć:

− udokumentować i zaewidencjonować operacje gospodarcze dotyczące stanu, ruchu i zużycia

środków trwałych,

− zidentyfikować składniki wartości niematerialnych i prawnych,
− zaewidencjonować operacje gospodarcze dotyczące zmian stanu i zużycia wartości

niematerialnych i prawnych,

− zaewidencjonować operacje gospodarcze związane z procesem inwestycyjnym,
− obliczyć i zaewidencjonować VAT naliczony i należny,
− sporządzić deklarację VAT-7 na podstawie rejestrów VAT,
− rozliczyć zakup towarów, ustalić saldo konta: „Rozliczenie zakupu towarów”,
− zaprojektować i wykonać ewidencję analityczną i syntetyczną towarów,
− zaewidencjonować sprzedaż towarów,
− obliczyć marżę zrealizowaną na sprzedaży towarów,
− zaewidencjonować ruch opakowań,
− udokumentować i zaewidencjonować obrót materiałami w przedsiębiorstwie handlowym,
− zaewidencjonować operacje związane z krótkoterminowymi i długoterminowymi aktywami

finansowymi,

− zaewidencjonować przykładowe operacje gospodarcze dotyczące reklamacji towarów,
− zastosować procedury inwentaryzacyjne,
− udokumentować i zaewidencjonować wyniki inwentaryzacji.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca …………………………………….………….
Modułowy program nauczania: Technik handlowiec 341[03]
Moduł: Finanse i rachunkowość przedsiębiorstwa handlowego 341[03].Z4
Jednostka modułowa: Ewidencja majątku przedsiębiorstwa handlowego 341[03]Z4.03

Temat: Sporządzanie deklaracji VAT-7 na podstawie rejestrów VAT.
Cel ogólny: kształtowanie umiejętności ewidencjonowania i rozliczania podatku VAT

w jednostce handlu hurtowego.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:
– obliczać i ewidencjonować VAT naliczony i VAT należny,
– sporządzać rejestry VAT zakupu i sprzedaży,
– sporządzić deklarację VAT-7 na podstawie rejestrów VAT zakupów i sprzedaży.
Metody nauczania:

− wykład z elementami pokazu,
− pogadanka,
− ćwiczenia praktyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

− praca indywidualna.

Czas: 2 jednostki lekcyjne (90 minut).
Środki dydaktyczne:
– komputer, projektor do prezentacji, ekran,
– ustawa o podatku od towarów i usług VAT, lub dostęp do Internetu,
– rejestry VAT zakupu i sprzedaży,
– druki deklaracji VAT-7,
– kserokopie faktur zakupu i sprzedaży do sporządzenia rejestrów,
– kalkulator,
– przybory do pisania.

Przebieg zajęć:

1. Rozpoczęcie zajęć – sprawy organizacyjne, omówienie zakresu tematu i formy

organizacyjnej zajęć.

2. Wprowadzenie:

– należy przypomnieć uczniom o podstawie prawnej, czyli o ustawie o podatku od

towarów i usług VAT, obowiązujących stawkach podatku VAT i sposobie naliczania
podatku VAT.

– należy przypomnieć uczniom zasady ewidencji podatku VAT naliczonego oraz VAT

należnego.

3. Realizacja tematu:

– należy wyjaśnić uczniom cel prowadzenia rejestrów zakupów i sprzedaży towarów

i usług,

– określić i zademonstrować, jakie dane powinien zawierać rejestr zakupów VAT,
– określić i zademonstrować, jakie dane powinien zawiera rejestr sprzedaży VAT,

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

4. Ćwiczenia praktyczne:

– uczniowie otrzymują zestaw kserokopii faktur VAT zakupu i sprzedaży, karty rejestru

VAT zakupów i rejestru VAT sprzedaży,

– zadaniem uczniów jest:

a) sprawdzenie poprawności faktur pod względem rachunkowym,
b) sporządzenie rejestru zakupów VAT i sprzedaży VAT,
c) sporządzenie deklaracji VAT-7 na podstawie rejestrów VAT zakupu i sprzedaży.

5. Nauczyciel prezentuje poprawnie sporządzone rejestry i deklarację VAT-7. Uczniowie

sprawdzają i korygują ewentualne błędy po wyjaśnieniu ich przyczyny.

6. Podsumowanie:

– dyskusja na temat: trudności w sporządzeniu deklaracji VAT-7 i przyczyny

ewentualnych pomyłek.

Zakończenie zajęć
Praca domowa
Ćwiczenie nr 5 zawarte w części 5.3.1.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

– ocena poziomu osiągnięć uczniów po sprawdzeniu pracy domowej.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca …………………………………….………….
Modułowy program nauczania: Technik handlowiec 341[03]
Moduł: Finanse i rachunkowość przedsiębiorstwa handlowego 341[03].Z4
Jednostka modułowa: Ewidencja majątku przedsiębiorstwa handlowego 341[03]Z4.03

Temat: Zastosowanie procedur inwentaryzacyjnych.
Cel ogólny: kształtowanie umiejętności stosowania procedur inwentaryzacyjnych.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:
– przeprowadzić inwentaryzację metodą spisu z natury,
– wypełnić arkusz spisowy,
– porównać dane z inwentaryzacji ze stanem ewidencyjnym,
– ustalić różnice inwentaryzacyjne.
Metody nauczania:

− pogadanka,
− ćwiczenia praktyczne symulowane,
− dyskusja ogólna.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

− praca zespołowa.

Czas: 2 jednostki lekcyjne (90 minut).
Środki dydaktyczne:
– komputer z dostępem do Internetu,
– ustawa o rachunkowości www.mf.gov.pl,
– zarządzenie kierownika jednostki do przeprowadzenia spisu z natury,
– arkusze spisowe,
– wykaz środków trwałych i wyposażenia według ewidencji w pracowni objętej spisem,
– przybory do pisania.

Przebieg zajęć:

1. Rozpoczęcie zajęć – sprawy organizacyjne.
2. Wprowadzenie:

– przypomnienie uczniom o podstawie prawnej przeprowadzania inwentaryzacji, celu,

metodach i formach prowadzenia inwentaryzacji dla poszczególnych składników
majątku,

– omówienie zakresu i organizacji zajęć.

3. Organizacja pracy i realizacja tematu:

– nauczyciel: przekazuje zarządzenie dotyczące przeprowadzenia inwentaryzacji

przewodniczącemu komisji inwentaryzacyjnej (rozporządzenie przygotowuje
nauczyciel
i powołuje jednego z uczniów na przewodniczącego),

– przewodniczący komisji inwetaryzacyjnej:

a) zapoznaje członków komisji spisowej z treścią zarządzenia, formą prowadzania

spisu, miejscem jej przeprowadzenia, sposobem wypełniania arkuszy spisowych,

b) wydaje arkusze spisowe przewodniczącym zespołów spisowych,

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

– zespoły spisowe (trzyosobowe) przystępują do przeprowadzenia spisu (ze względów

bezpieczeństwa i zapewnienia opieki spis powinien odbyć się w pracowni, w której
odbywają się zajęcia, lub innej np. komputerowej),

– po zakończeniu spisu przewodniczący komisji inwentaryzacyjnej, pod nadzorem

nauczyciela odbiera arkusze, sprawdza poprawność ich wypełnienia,

– nauczyciel przekazuje arkusze spisowe zespołom spisowym (można tu dokonać

wymiany między zespołami) do uzgodnienia stanu rzeczywistego z ewidencyjnym. Stan
ewidencyjny przygotowuje nauczyciel na przykład na podstawie informacji
zamieszczonych w sali lub ksiąg inwentarzowych itp.

– po zakończeniu uzgadniania zespoły spisowe przedstawiają ewentualne różnice

inwentaryzacyjne.

4. Podsumowanie:

– zwrócenie uwagi na cel inwentaryzacji,
– dyskusja na temat: przyczyn różnic inwetaryzacyjnych a także ewentualnych różnic

w spisach dokonanych przez zespoły spisowe, znaczenia rzetelności pracy komisji
spisowych.

Praca domowa

Korzystając z literatury z rozdziału 7, sporządź notatkę dotyczącą znaczenia inwentaryzacji

dla przedsiębiorstwa handlowego.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

− anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące tej formy zajęć.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

5. ĆWICZENIA

5.1. Środki trwałe i wartości niematerialne i prawne

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Ustal wartość początkową środków trwałych oraz zaklasyfikuj je do odpowiedniej grupy

według KŚT.

1) Jednostka handlowa niebędąca podatnikiem podatku VAT zakupiła zestaw komputerowy,

na który składa się: monitor LCD 19” – 1410,- zł, komputer z systemem operacyjnym -
4 300,- zł, drukarka laserowa HP – 850,- zł. Składowe zestawu komputerowego opodatkowane
są stawką podatku VAT 22%. Koszty transportu wyniosły 200,- zł + 22% VAT. Instalację
komputera i przygotowanie do pracy wykonała firma usługowa i wystawiła fakturę na kwotę
320,- zł + podatek VAT 22%.

2) Jednostka handlowa będąca podatnikiem podatku VAT zakupiła wózek widłowy

akumulatorowy, wartość według faktury: netto 4 800,- zł + VAT 22%. Koszt transportu 450,- zł
+VAT 22%.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia, nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem nauczania, dotyczącym klasyfikacji i wyceny środków trwałych,
2) ustalić wartość początkową i zaklasyfikować do odpowiedniej grupy KŚT środki trwałe

określone w punkcie 1) i 2) ćwiczenia,

3) porównać otrzymane wyniki.

Zalecane metody nauczania - uczenia się:

– pogadanka,
– ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

− klasyfikacja środków trwałych lub komputer z dostępem do Internetu,
− zeszyt przedmiotowy,
− kalkulator,
− przybory do pisania,
− literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Oblicz amortyzację środków trwałych metodą liniową i degresywną.

1) Firma handlowa „Altra” sp. z o.o. w Kielcach przyjęła w lutym 200x roku do eksploatacji
budynek sklepowy o wartości początkowej 180 000,-. W zakładowym planie kont jednostka

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

określiła: stosowana metoda amortyzacji: liniowa, rozpoczęcie naliczania amortyzacji
w miesiącu następnym po przyjęciu do użytkowania, stawki amortyzacji według wykazu
publikowanego przez Ministerstwo Finansów. Oblicz roczne i miesięczne stawki amortyzacyjne.
Sporządź tabelę amortyzacyjną dla tego środka trwałego na okres jego użytkowania według
wzoru:
Rok

Miesiąc Wartość

początkowa

Amortyzacja
roku bieżącego

Amortyzacja
narastająco

Bieżąca wartość
księgowa

2) Firma handlowa „Primatex” sp. z o.o. w Konstantynowie w grudniu 200x r. zakupiła środek
trwały o wartości początkowej 60 000,- zł. Według zasad określonych w zakładowym planie
kont należy przyjąć go do amortyzacji w styczniu następnego roku. Planowane jest
podwyższenie stawki amortyzacyjnej przewidzianej w wykazie stawek amortyzacyjnych dla
tego środka trwałego w wysokości 18% współczynnikiem 2. Oblicz roczne i miesięczne odpisy
amortyzacyjne na cały okres amortyzowania środka trwałego metodą degresywną i liniową.
Sporządź tabelę amortyzacyjną według wzoru:

Odpisy amortyzacyjne według
metody degresywnej

Odpisy amortyzacyjne według
metody liniowej

Rok

Roczne

Miesięczne

Roczne

Miesięczne

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia, nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym metod naliczania amortyzacji,
2) ustalić stawkę amortyzacyjną dla środka trwałego, korzystając z wykazu stawek

amortyzacyjnych,

3) obliczyć roczny i miesięczny odpis amortyzacyjny według metody liniowej dla firmy

„Altra”,

4) obliczyć roczne i miesięczne odpisy amortyzacyjne metodą degresywną i liniową dla firmy

„Primatex”,

5) dokonać niezbędnych obliczeń i sporządzić tabele amortyzacyjną według podanego wzoru

dla firmy „Altra”,

6) dokonać niezbędnych obliczeń i sporządzić tabelę amortyzacyjną według podanego wzoru

dla firmy „Primatex”,

7) porównać otrzymane wyniki.

Zalecane metody nauczania - uczenia się:

– praca z tekstem,
– ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

− klasyfikacja środków trwałych lub komputer z dostępem do Internetu,
− załącznik nr 1do ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych: Wykaz rocznych

stawek amortyzacyjnych lub komputer z dostępem do Internetu,

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

− zeszyt przedmiotowy,
− kalkulator,
− przybory do pisania,
− literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 3

Dokonaj ewidencji operacji gospodarczych dotyczących umorzenia i amortyzacji środków

trwałych.
Salda początkowe wybranych kont na 01.01.200x r., PH. „Astra-Prim” sp. z o.o. w Poznaniu
są następujące:
Lp. Numer

konta

Nazwa konta

Stosowana stawka
amortyzacyjna w %

Wartość

środków

trwałych

1

Środki trwałe w tym:

−

budynki

−

środki transportu

−

maszyny i urządzenia

−

pozostałe

2,5

20
18
20

320 000,-
160 000,-

82 000,-
35 000,-
70 000,-

2

Umorzenie

środków trwałych 72

800,-

3

Wartości niematerialne i prawne

14 000,-

4

Umorzenie

wartości niematerialnych i

prawnych

4 200,-

Jednostka prowadzi działalność handlową na szczeblu hurtu i detalu, jest podatnikiem podatku
VAT, rozlicza koszty w układzie rodzajowym i kalkulacyjnym (zespól”4” i „5” równocześnie).
Prowadzone są dwa konta kosztów handlowych: „Koszty hurtu” i „Koszty detalu”, koszty
amortyzacji rozliczane są procentowo: 60% w koszty hurtu, 40% detalu. W zakładowym planie
kont określiła zasady amortyzacji: metoda naliczania amortyzacji – liniowa, rozpoczęcie
naliczania amortyzacji w miesiącu przyjęcia do użytkowania, stawki amortyzacji według
wykazu publikowanego przez Ministerstwo Finansów, środki trwałe o wartości od 2 000,- do
3 500,- zł wprowadzane są na stan środków trwałych i umarzane odpisem jednorazowym w
koszty.
Operacje gospodarcze:
1 Pk naliczono amortyzację środków trwałych za bieżący miesiąc

i zaksięgowano w koszty

…………………

2

Pk naliczono amortyzację wartości niematerialnych i prawnych za
bieżący miesiąc i zaksięgowano w koszty

…………………

3 Zakupiono

środek trwały według faktury VAT 221/0x (dla celów

detalu)

• wartość netto
• podatek VAT 22%
• razem

3 050,-

671,-

3 721,-

4

Pk umorzenie i amortyzacja zakupionego środka trwałego …………………

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia, nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem nauczania, dotyczącym umorzenia i amortyzacji,
2) obliczyć amortyzację dla poszczególnych grup środków trwałych,
3) obliczyć amortyzacje dla wartości niematerialnych i prawnych,
4) wpisać numery kont,
5) otworzyć konta sadami początkowymi,
6) ustalić dekretację operacji gospodarczych,
7) otworzyć konta niezbędne do zaewidencjonowania operacji gospodarczych,
8) zaewidencjonować operacje gospodarcze,
9) porównać ewidencję.

Zalecane metody nauczania - uczenia się:

– pogadanka,
– ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

− zeszyt przedmiotowy,
− przykładowy plan kont,
− kalkulator,
− przybory do pisania,
− literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 4

Dokonaj ewidencji operacji gospodarczych związanych ze stanem i ruchem środków

trwałych. Salda początkowe wybranych kont na 01.02.200x r., PH. „Filemon” sp. z o.o.
z w Kaliszu są następujące:
Lp. Numer konta Nazwa konta

Kwota w zł

1

Środki trwałe

280 000,-

2

Kasa

10 000,-

3

Umorzenie

środków trwałych 32

800,-

4

Rozrachunki z dostawcami

8 000,-

5

VAT

należny

6 200,-

6

Usługi obce

1 800,-

Jednostka prowadzi działalność handlową, jest podatnikiem podatku VAT, rozlicza koszty
w układzie rodzajowym. W zakładowym planie kont określiła zasady amortyzacji: metoda
naliczania amortyzacji – liniowa, rozpoczęcie naliczania amortyzacji w miesiącu przyjęcia do
użytkowania, stawki amortyzacji według wykazu publikowanego przez Ministerstwo Finansów.
Operacje gospodarcze:
1

LT postawiono w stan likwidacji środek trwały:

• wartość początkowa
• dotychczasowe umorzenie

6 200,-
5 700,-

2 Likwidacja

środka trwałego (wyksięgowanie z ewidencji pozabilansowej) ..……………

3 Zakupiono

środek trwały wymagający montażu faktura VAT 324/0x

• wartość netto
• podatek VAT 22%
• razem

24 000,-

5 280,-

29 280,-

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

4

Faktura VAT 1232/0x za montaż środka trwałego

• wartość netto
• podatek VAT 22%
• razem

2 100,-

462,-

2 562,-

5 OT

przyjęcie środka trwałego do użytkowania po zakończeniu montażu ………………

6 Zakupiono za gotówkę oprogramowanie komputerów - Faktura VAT

234/0x i przyjęto do użytkowania

• wartość netto
• podatek VAT 22%
• razem

6 800,-
1 496,-
8 296,-

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia, nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem nauczania, dotyczącym ewidencji środków trwałych i wartości

niematerialnych i prawnych,

2) wpisać numery kont,
3) otworzyć konta saldami początkowymi,
4) ustalić dekretację operacji gospodarczych,
5) otworzyć inne potrzebne konta do ewidencji operacji gospodarczych,
6) obliczyć brakujące kwoty,
7) zaksięgować operacje gospodarcze,
8) porównać otrzymane wyniki.

Zalecane metody nauczania - uczenia się:

– pogadanka,
– ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

− zeszyt przedmiotowy,
− przykładowy plan kont,
− kalkulator,
− przybory do pisania,
− literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 5

PH. „Alama” sp. z o.o. zamierza nabyć środek trwały w drodze umowy leasingu. Dokonaj

porównania miesięcznych kosztów, jakie jednostka poniesie w przypadku umowy leasingu
operacyjnego i finansowego. Wartość przedmiotu leasingu 50 000,- zł oprocentowanie kredytu
24 000,- zł, czas trwania umowy 60 miesięcy. Stawka amortyzacji dla środka trwałego
wynosi 20%. Jednostka jest podatnikiem podatku VAT.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia, nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym umowy leasingu,
2) obliczyć miesięczne koszty dla leasingobiorcy w przypadku umowy leasingu operacyjnego

i finansowego,

3) porównać otrzymane wyniki.

Zalecane metody nauczania - uczenia się:

– pogadanka,
– ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

− zeszyt przedmiotowy,
− kalkulator,
− przybory do pisania,
− literatura z rozdziału 7.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

5.2. Działalność inwestycyjna przedsiębiorstwa handlowego

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dokonaj ewidencji operacji gospodarczych związanych z procesem inwestycyjnym.

Salda początkowe wybranych kont PH. „Jantar” sp. z o.o. są następujące:
Lp. Numer konta Nazwa konta

Kwota w zł

1

Rachunek

bieżący

92 000,-

2

Kasa

600,-

3

Inwestycje

długoterminowe 45

000,-

Operacje gospodarcze:
1)

Zakupiono 4-letnie obligacje Skarbu Państwa jako lokatę posiadanych środków

a) Wb potwierdzający przelew środków pieniężnych
b) odbiór 360 obligacji po 100,- zł

36 000,-
36 000,-

2) Wb

wpływ środków pieniężnych – dywidenda od posiadanych akcji Spółki „X”

3 200,-

3) Sprzedano

część akcji długoterminowych Spółki „Xerofax”

a) Wb potwierdzający wpływ środków na rachunek bankowy (100

szt. akcji po 200,- zł

b) wartość akcji według cen zakupu 100 szt. po 160,- zł

20 000,-

16 000,-

Wskazówki do realizacji:

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia, nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem nauczania, dotyczącym inwestycji długoterminowych

i krótkoterminowych,

2) wpisać numery kont,
3) otworzyć konta saldami początkowymi,
4) ustalić dekretację operacji gospodarczych,
5) otworzyć konta niezbędne do dokonania ewidencji,
6) zaksięgować podane operacje gospodarcze,
7) porównać wykonane księgowania.

Zalecane metody nauczania - uczenia się:

– pogadanka,
– ćwiczenie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

− zeszyt przedmiotowy,
− przykładowy plan kont,
− kalkulator,
− przybory do pisania,
− literatura z rozdziału 7.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

Ćwiczenie 2

Dokonaj ewidencji operacji gospodarczych związanych z procesem inwestycyjnym.

Salda początkowe wybranych kont PH. „Jantar” sp. z o.o. są następujące:
Lp. Numer konta Nazwa konta

Kwota w zł

1

Rachunek

bieżący

55 000,-

2

Inwestycje

długoterminowe 32

000,-

3

Krótkoterminowe aktywa finansowe

45 000,-

Operacje gospodarcze:
1)

Sprzedano krótkoterminowe papiery wartościowe:

a) Wb potwierdzający wpływ środków na rachunek bankowy 80 szt.

200,-

b) rozchód według ceny zakupu 80 szt. 180,-

16 000,-

14 400,-

2) Wb

wpływ środków pieniężnych – dywidenda od posiadanych akcji Spółki „X”

(inwestycje długoterminowe)

10 500,-

3)

Zakupiono obligacje na rynku wtórnym z zamiarem sprzedania za trzy miesiące:

a) Wb potwierdzający przelew środków
b) Odbiór obligacji 50 szt. po 250,- zł

12 500,-
12 500,-

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia, nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem nauczania, dotyczącym inwestycji długoterminowych

i krótkoterminowych,

2) wpisać numery kont,
3) otworzyć konta saldami początkowymi,
4) ustalić dekretację operacji gospodarczych,
5) otworzyć konta niezbędne do dokonania ewidencji,
6) zaksięgować podane operacje gospodarcze,
7) ustalić wynik finansowy na dokonanych operacjach finansowych,
8) porównać wykonane księgowania.

Zalecane metody nauczania - uczenia się:

– pogadanka,
– ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

− zeszyt przedmiotowy,
− przykładowy plan kont,
− kalkulator,
− przybory do pisania,
− literatura z rozdziału 7.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

5.3. Zasady ewidencji zakupu i sprzedaży towarów

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dokonaj wyceny i ewidencji zakupionych towarów i przyjętych do magazynu w przypadku,

gdy:
− jednostka handlu hurtowego, będąca podatnikiem VAT, stosuje do wyceny towarów ceny

zakupu netto jako stałe ceny ewidencyjne,

− jednostka handlu hurtowego, będąca podatnikiem VAT, stosuje do wyceny towarów

rzeczywiste ceny zakupu.

Zakup towarów na podstawie faktury VAT :
wartość towarów – 200 szt. towarów „A” po 20,- zł

4 000,-

wartość towarów – 180 szt. towarów „B” po 30,- zł

5 400,-

podatek

VAT

22%

2

068,-

razem

11

468,-

Przyjęcie towarów do magazynu na podstawie dokumentu Pz

• według stałych cen ewidencyjnych:

∗ towary „A” 200 szt. po 24,- zł

………….

∗ towary „B” 180 szt. po 39,- zł

………….

• według rzeczywistych cen zakupu:

∗ towary

„A”

200

szt.

………….

∗ towary

„B”

180

szt.

………….

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia, nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem nauczania: wyceną obrotu towarowego i zasadami ewidencji

towarów w hurcie,

2) obliczyć brakujące kwoty,
3) otworzyć odpowiednie konta,
4) ustalić dekretację operacji gospodarczych,
5) zaewidencjonować zakup towarów dla obu podanych przypadków,
6) porównać wykonane ewidencje.

Zalecane metody nauczania - uczenia się:

– pogadanka,
– ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

− zeszyt przedmiotowy,
− przykładowy plan kont,
− kalkulator,
− przybory do pisania,
− literatura z rozdziału 7.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

Ćwiczenie 2

Dokonaj ewidencji obrotu towarowego w jednostce handlu hurtowego i detalicznego.

Wystaw potrzebne dokumenty do podanych operacji sprzedaży i zakupu.
PH „Jantar” sp. z o.o. w Gdańsku, ul. Długa 13, NIP 876-13-10-312.

Nr konta 55 1020 2345 0000 0202 1923 2342. W bieżącym miesiącu dokonała następujących
operacji gospodarczych:

∗ Faktura VAT zakupu nr 23900010 za 300 szt. kurtek damskich po 85,- zł, od firmy

krawieckiej „Dana” z siedzibą w Konstantynowie, ul. Łódzka 23.
- wartość towarów 300 x 85,-

25 500,-

∗ Towary przyjęto do magazynu na podstawie dokumentu Pz nr 234/06.

PH „Jantar” prowadzi ewidencję towarów według cen zakupu netto, stosuje marżę 30% liczoną
od ceny zakupu netto.

∗ Sprzedano 100 szt. kurtek do sklepu detalicznego „Mini-mix” J. Kruk,

ul. Mariacka 25 w Gdańsku, NIP 728-123-45-32, na podstawie faktury VAT
sprzedaży nr 1928000, wydano towar na podstawie dokumentu Wz.

Sklep prowadzi ewidencję towarów w cenie sprzedaży, stosuje 40% narzut marży liczony, od
ceny zakupu netto. W bieżącym miesiącu sprzedano 50 szt. kurtek za gotówkę (utarg przyjęty do
kasy sklepu).
Obie jednostki są podatnikami podatku VAT według stawki podstawowej 22%.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia, nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem nauczania, dotyczącym obrotu towarowego w jednostkach handlu

hurtowego i detalicznego,

2) ustalić, jakie dokumenty powinien wystawić,
3) obliczyć brakujące kwoty,
4) dobrać i wystawić dokumenty związane z zakupem i sprzedażą (dane potrzebne do

kompletności i poprawności dokumentu uczeń powinien ustalić sam),

5) otworzyć odpowiednie konta,
6) ustalić dekretację operacji gospodarczych,
7) zaewidencjonować zakup i sprzedaż towarów w PH „Jantar”,
8) zaewidencjonować zakup i sprzedaż towarów w sklepie „Mini-mix”,”,
9) porównać ewidencje.

Zalecane metody nauczania - uczenia się:

– pogadanka,
– ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

− druki dokumentów stosowanych w obrocie handlowym,
− zeszyt przedmiotowy,
− przykładowy plan kont,
− kalkulator,
− przybory do pisania,
− literatura z rozdziału 7.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

Ćwiczenie 3

Dokonaj ewidencji obrotu towarowego w jednostce handlu hurtowego, ustal wartość

towarów na koniec miesiąca i marżę zrealizowaną.

PH „Bartek” sp. z o.o. zajmuje się sprzedażą hurtową towarów. Ewidencję towarów

prowadzi, przyjmując jako ceny ewidencyjne ceny sprzedaży netto. Marża naliczana jest od ceny
sprzedaży netto w wysokości 30%.
Salda wybranych kont na 01.04.200x r. są następujące:
Lp. Numer konta Nazwa konta

Kwota w zł

1

Towary

42 000,-

2

Odchylenia od cen ewidencyjnych towarów

12 600,-

3

Rachunek

bieżący 18

000,-

4

VAT naliczony

3 200,-

5

VAT

należny

2 800,-

6

Przychody ze sprzedaży 210

000,-

7

Wartość towarów według cen zakupu

147 000,-

Operacje gospodarcze bieżącego miesiąca:
1)

Faktura VAT sprzedaży – termin płatności 14 dni, za sprzedane towary:

∗ 150 szt x 140,- zł
∗ podatek VAT 22%
∗ razem

21 000,-

4 620,-

25 620,-

2)

Wz wydano towary z magazynu według cen ewidencyjnych

21 000,-

3) Pk odchylenia od cen ewidencyjnych towarów przypadające na towary

sprzedane

………..

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia, nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem nauczania, dotyczącym ewidencji towarów według cen

ewidencyjnych,

2) ustalić dekretację dla operacji gospodarczych,
3) otworzyć konta saldami początkowymi i inne potrzebne konta do ewidencji operacji,
4) zaewidencjonować sprzedaż towarów,
5) obliczyć wskaźnik narzutu odchyleń,
6) obliczyć odchylenia przypadające na towary sprzedane,
7) ustalić wartość towarów na koniec miesiąca

i marżę zrealizowaną,

8) porównać wyniki i ewidencję.

Zalecane metody nauczania - uczenia się:

– pogadanka,
– ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

− zeszyt przedmiotowy,
− przykładowy plan kont,
− kalkulator,

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

− przybory do pisania,
− literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 4

Ustal saldo konta „Rozliczenie zakupu towarów” dla PH. „Biurex”. Na koncie „Rozliczenie

zakupu towarów” na początek miesiąca wystąpiły następujące salda:

∗ Towary w drodze

12 000,-

∗ Dostawy niefakturowane 8 200,-

Operacje gospodarcze:
1)

Faktura VAT od dostawcy „A” za zakupione towary „X”:

∗ 100 szt x 50,- zł
∗ podatek VAT 22%
∗ razem

………..
.……….
………..

2) Pz

przyjęto do magazynu towary, na które otrzymano fakturę w ubiegłym

miesiącu

12 000,-

3) Pz

przyjęto do magazynu towary „Z” od dostawcy „B”

4 000,-

4)

Faktura VAT od dostawcy „C” za zakupione towary „Y”:

∗ 200 szt x 28,- zł
∗ podatek VAT 22%
∗ razem

…………
…………
…………

5) Pz

przyjęto do magazynu towary „X” od dostawcy „A”

5 000,-

6) Pz

przyjęto do magazynu towary „V” od dostawcy „D”

6 200,-

7) Pz

przyjęto do magazynu towary „W” od dostawcy „E”

4 800,-

8)

Faktura VAT od dostawcy „F” za zakupione towary w ubiegłym miesiącu

∗ 100 szt x 82,- zł
∗ podatek VAT 22%
∗ razem

…………

………...

………..

Jednostka ewidencjonuje towary według cen zakupu netto na koncie syntetycznym, do którego
prowadzi konta analityczne według rodzaju towarów.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia, nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem nauczania, dotyczącym ewidencji towarów w obrocie

towarowym,

2) zapoznać się z funkcjonowaniem konta „Rozliczenie zakupu towarów”,
3) obliczyć brakujące kwoty,
4) ustalić dekretację operacji gospodarczych,
5) otworzyć odpowiednie konta syntetyczne i analityczne,
6) zaewidencjonować operacje gospodarcze,
7) ustalić saldo konta „Towary” z saldami kont analitycznych,
8) ustalić i określić salda konta „Rozliczenie zakupu towarów”,
9) porównać wykonane ewidencje i obliczenia.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

Zalecane metody nauczania - uczenia się:

– pogadanka,
– ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

− zeszyt przedmiotowy,
− przykładowy plan kont,
− kalkulator,
− przybory do pisania,
− literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 5

Sporządź rejestr zakupów VAT i rejestr sprzedaży VAT oraz deklarację VAT 7 za kwiecień

200x r. dla następujących danych.
Przedsiębiorstwo Handlowe „AR- BI” – H. Kętrzyk
NIP 726-262-00-54, ul. Narutowicza 22, 90-135 Łódź,
jest podatnikiem podatku

VAT i zgromadziło za kwiecień 200x r. następujące faktury VAT

zakupu (związane ze sprzedażą opodatkowaną) i sprzedaży.

Faktury zakupu
1

Faktura VAT nr 123/06 z dnia 12.02.200x, „Duledo”
sp. j. A. Wrona i P. Kruk, ul. Piotrkowska 6, 90-070
Aleksandrów Łódzki, NIP 726-02-83-98

Wartość towarów według cen zakupu
5 760,- zł VAT 22% - 1 276,20 zł,
razem - 7 027,20 zł.

2 Faktura VAT 28/200x z dnia 15.04.2000x,

Administracja Nieruchomości „Śródmieście” 90-136
Łódź, ul. Jaracza 46 NIP 796-18-26-014

Wartość brutto faktury 613,08 zł
w tym:
wartość bez podatku - 505,13 zł,
VAT 22% - 106,47 zł,
wartość bez podatku - 21,16 zł,
VAT 7% - 1,48 zł

3

Faktura VAT 245/0x z dnia 25.04.200x, „Papirus” P.
Gawron ul. Czapliniecka 8, 97-400 Bełchatów
NIP 728-158-24-54

Wartość towarów według cen zakupu
5 118,30 zł, VAT 22% - 1 126,03 zł,
razem 6 244,33 zł

4 Faktura 12082,TP S.A. 40-506 Katowice, ul.

Kwiatowa 6, NIP 692-19-89-815

Wartość netto usługi - 120,60, zł
VAT 22% - 25,63 zł,
razem 147,13 zł

Faktury sprzedaży
1 Faktura VAT 1201000, z dnia 10.04.200x, dla PH.

„Karteczka” A. Drozd ul. Piotrkowska 148, 90-063
Łódź, NIP 726-211-41-51

Wartość towarów - 755,- zł,
podatek VAT 22% - 166,10 zł,
razem 921,10 zł

2 Faktura VAT 1211000, z dnia 18.04.200x, dla

„Księgarnia Nowa” M. Goździk ul. Długosza 16,
91-079 Łódź, NIP 728-154-24-35

Wartość towarów - 749,75 zł,
podatek VAT 22% - 164,95 zł,
razem - 914,70 zł

3 Faktura VAT dla PH „Piórko” K. Wierch, ul.

Piotrkowska 44, 90-270 Łódź, NIP 726-121-23-53

Wartość towarów - 2

590,40 zł,

podatek VAT 22% - 569,89 zł,
razem - 3 160,29 zł

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia, nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem nauczania, dotyczącym rejestru zakupów i sprzedaży oraz

deklaracji VAT-7,

2) sporządzić rejestry VAT zakupów i VAT sprzedaży za kwiecień 200x r,
3) na podstawie danych z rejestru sporządzić deklarację VAT-7 za kwiecień 200x r.

Zalecane metody nauczania - uczenia się:

– pogadanka,
– ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

− druki rejestrów VAT zakupu i sprzedaży,
− druki deklaracji VAT-7,
− instrukcja do sporządzania deklaracji VAT-7 lub komputer z dostępem do Internetu,
− kalkulator,
− przybory do pisania,
− literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 6

Dokonaj aktualizacji wartości towarów i ustal ich aktualną wartość bilansową dla podanych

danych.
Spółka jawna „Dama Kier” J. Waloński i K. Prosny, postanowiła obniżyć ceny towarów z uwagi
na kończący się sezon. Jednostka ewidencjonuje towary według cen zakupu netto.

Według protokółu obniżką objęto następujące towary:

Cena ewidencyjna w zł

Nazwa towaru

przed obniżką po

obniżce

Ilość towarów
objętych
obniżką

Kurtka damska symbol 125/221

200,-

150,-

80 szt.

Kurtka damska symbol 125/221

250,-

175,-

120 szt.

Płaszcz damski symbol 220/121

650,-

300,-

50 szt.

Płaszcz damski symbol 221/121

800,-

500,-

120 szt.

Komplet czapka + szalik

85,-

25,-

100 komp.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia, nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem nauczania, dotyczącym aktualizacji wartości towarów,
2) obliczyć wartość towarów przed obniżką i po obniżce,
3) ustalić wartość obniżki,
4) ustalić dekretację operacji gospodarczych,
5) otworzyć odpowiednie konta,
6) zaewidencjonować wartość towarów oraz wartość odpisu aktualizującego,

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

7) ustalić bieżącą wartość bilansową towarów,
8) porównać wykonane obliczenia i ewidencje.

Zalecane metody nauczania - uczenia się:

– pogadanka,
– ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

− zeszyt przedmiotowy,
− przykładowy plan kont,
− kalkulator,
− przybory do pisania,
− literatura z rozdziału 7.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

5.4. Reklamacje w obrocie towarowym i zasady ich ewidencji

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Ułóż i dokonaj ewidencji operacji gospodarczych związanych z reklamacją zakupionych

towarów przez PH. „Alka-Bis” sp. z o.o. w Kutnie. Towary zakupiono od PH. „Mik-max”,
według faktury VAT z odroczonym terminem płatności. Dostawa obejmowała 200 kg towarów,
zakwestionowano 50,- kg towarów i sporządzono protokół reklamacyjny. Termin płatności
przypada za 18 dni. Dostawca uznał reklamację i odebrał reklamowane towary.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia, nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem nauczania, dotyczącym reklamacji oraz zasadami ewidencji

reklamacji,

2) ułożyć operacje gospodarcze związane z opisanym przypadkiem,
3) przyjąć brakujące dane,
4) ustalić dekretację operacji gospodarczych,
5) otworzyć konta i zaewidencjonować operacje gospodarcze
6) porównać treść operacji gospodarczych i ich ewidencję.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

– pogadanka,
– ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

− zeszyt przedmiotowy,
− przykładowy plan kont,
− kalkulator,
− przybory do pisania,
− literatura z rozdziału 7.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

5.5. Ogólne zasady ewidencji materiałów

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zaksięguj podane operacje na kontach, rozlicz odchylenia i koszty zakupu oraz ustal

wartość bilansową materiałów.
W jednostce gospodarczej miały miejsce następujące operacje gospodarcze:
1 Faktura VAT od dostawcy „C” za materiały „X” 100 kg po 3,20 zł za kg,

podatek VAT 22%,

……….

2 Pz przyjęto materiały „X” do magazynu według cen ewidencyjnych

100 kg x 3,0 zł

……….

3 Faktura VAT za transport towarów wartość netto usługi 1 200,- zł ……….
4 Pz przyjęto materiały „Y” do magazynu według cen ewidencyjnych

200 kg x 3,- zł

……….

5 Faktura od dostawcy „A” za materiały „Z” 250 kg po 4,20 kg podatek VAT

22%

……….

6 Faktura od dostawcy „D” za materiały „W” 100 kg po 3,80 kg podatek VAT

22%

……….

7 Pz przyjęto materiały „Z” do magazynu według cen ewidencyjnych

250 kg x 3,- zł

……….

8 Rw wydano do zużycia materiały 200 kg materiałów według cen

ewidencyjnych

……….

9 Wz wydano materiały do przerobu obcego 50,- kg według cen ewidencyjnych ……….
Jednostka rozlicza koszty w układzie rodzajowym i kalkulacyjnym. Koszty produkcji gromadzi
na koncie „Koszty produkcji”. Koszty transportu rozlicza w czasie według wskaźnika narzutu
kosztów zakupu na zakończenie okresu sprawozdawczego. Odchylenia rozlicza wskaźnikiem
narzutu odchyleń na koniec okresu sprawozdawczego.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia, nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem nauczania 4.5.1.,
2) zanalizować podane informacje w założeniach do ćwiczenia,
3) obliczyć brakujące kwoty,
4) ustalić dekretację operacji gospodarczych,
5) otworzyć odpowiednie konta,
6) dokonać ewidencji operacji gospodarczych,
7) obliczyć wskaźnik odchyleń przeciętych i rozliczyć odchylenia na podstawie dokumentu Pk,
8) obliczyć wskaźnik narzutu kosztów zakupu i rozliczyć koszty zakupu na podstawie

dokumentu Pk,

9) ustalić saldo konta „Rozliczenie zakupu materiałów”,
10) ustalić wartość bilansową materiałów,
11) porównać otrzymane wyniki i zapisać wnioski.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

– pogadanka,
– ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

− druki Pk,
− zeszyt przedmiotowy,
− przykładowy plan kont,
− kalkulator,
− przybory do pisania,
− literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Na podstawie podanych informacji otwórz konta saldami początkowymi

na 01.01.200x r.
Salda początkowe wybranych kont z bilansu PH. „Kredka” na 31.12. 200x r. są następujące:
Materiały (według rzeczywistych cen zakupu) 18 200,- zł, Zobowiązania wobec dostawców
7 600,- zł. W informacjach dodatkowych podane zostały wyjaśnienia: wartość materiałów
w drodze – 2 150,- zł, odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów (Dt) 3 200,- zł. Rozliczenia
międzyokresowe kosztów zakupu (koszty transportu rozliczane w czasie) 4 400,- zł.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia, nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem nauczania 4.5.1,
2) zanalizować podane informacje w założeniach do ćwiczenia,
3) ustalić salda początkowe kont na podstawie podanych informacji,
4) otworzyć odpowiednie konta saldami początkowymi,
5) porównać zapisy na kontach.

Zalecane metody nauczania - uczenia się:

– pogadanka,
– ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

− zeszyt przedmiotowy,
− przykładowy plan kont,
− kalkulator,
− przybory do pisania,
− literatura z rozdziału 7.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

5.6. Inwentaryzacja składników majątku

5.6.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przeprowadź inwentaryzację składników majątku znajdujących się w pracowni, w której

odbywasz zajęcia, ustal różnice inwentaryzacyjne.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia, nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem nauczania, dotyczącym inwentaryzacji,
2) pobrać arkusze spisowe,
3) spisać składniki majątku, znajdujące się w pracowni zgodnie ze stanem rzeczywistym,
4) ustalić różnice inwentaryzacyjne i przedstawić wnioski,
5) porównać otrzymane wyniki.

Zalecane metody nauczania - uczenia się:

– praca z tekstem,
– pogadanka,
– ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

− arkusz spisowe,
− przybory do pisania,
− literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Ustal różnice inwentaryzacyjne, dokonaj ich ewidencji i rozliczenia dla niżej podanych

danych.
Przeprowadzono inwentaryzację w jednostce handlu hurtowego w drodze spisu z natury
i ustalono następujące ilości towarów.
Lp. Nazwa towaru

Ilość w szt.

Cena w zł Wartość w zł

1 Towary

A

100

200,-

2

Towary B

80

150,-

3 Towary

C

120

320,-

4 Towary

D

150

80,-

5 Towary

E

300

100,-

6 Towary

F

180

250,-

Wartość razem

x

x

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

Stany księgowe towarów są następujące:
Lp. Nazwa towaru

Ilość w szt.

Cena w zł Wartość w zł

1 Towary

A

99

200,-

2 Towary

B

81

150,-

3 Towary

C

120

320,-

4 Towary

D

150

80,-

5 Towary

E

300

100,-

6 Towary

F

180

250,-

Wartość razem

x

x

Jednostka prowadzi ewidencję towarów według cen zakupu netto, stosuje marże hurtową 25%,
liczoną od ceny zakupu. Komisja inwentaryzacyjna, po zapoznaniu się z wyjaśnieniami osoby
materialnie odpowiedzialnej, zgłosiła propozycje uznania niedoboru za niezawiniony
i zaproponowała dokonanie kompensaty do rozliczenia zaistniałych różnic inwentaryzacyjnych.
Kierownik jednostki zaakceptował wnioski komisji.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia, nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem nauczania, dotyczącym inwentaryzacji,
2) wycenić towary,
3) ustalić dekretację operacji gospodarczych,
4) zaewidencjonować różnice inwentaryzacyjne,
5) rozliczyć różnice inwentaryzacyjne,
6) porównać otrzymane wyniki.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

– pogadanka,
– ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

− zeszyt przedmiotowy,
− kalkulator,
− przybory do pisania,
− literatura z rozdziału 7.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

31

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test 1
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Ewidencja majątku
przedsiębiorstwa handlowego”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

− zadania 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 12, 16, 17, 18 są z poziomu podstawowego,
− zadania (oznaczone gwiazdką) 1, 11, 13, 14, 15, 19, 20, są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za nieprawidłową odpowiedź lub

jej brak uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

Ocena

Normy wymagań

dopuszczający za

rozwiązanie co najmniej 6 zadań z poziomu podstawowego,

dostateczny za

rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego

dobry za

rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu

ponadpodstawowego

bardzo dobry

za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. b, 3. d, 4. b, 5. b, 6. d, 7. b, 8. b, 9. a, 10. d, 11. d, 12. c,
13. b, 14. d, 15. c, 16. b, 17. d, 18. b, 19. b, 20. b.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1 Obliczać kwotę kompensaty

C

PP

a

2

Wskazywać przepisy regulujące zasady
przeprowadzania inwentaryzacji

A P b

3

Ewidencjonować niedobory powstałe
z przyczyn naturalnych

C P d

4 Stosować procedury inwentaryzacyjne

C

P

b

5

Klasyfikować inwestycje długoterminowe
do odpowiedniej grupy składników bilansu

C P b

6

Ewidencjonować operacje gospodarze
związane z długoterminowymi aktywami
finansowymi

C P d

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

32

Nr
zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

7

Ewidencjonować operacje gospodarcze
związane ze sprzedażą środka trwałego

C P b

8

Określać przychody z tytułu posiadanych
akcji obcych

B P b

9

Obliczać zobowiązanie podatkowe wobec
US z tytułu podatku VAT w deklaracji
VAT-7

C P a

10

Obliczać amortyzacje według metody
liniowej

C P d

11

Ustalać saldo konta „Rozliczenie zakupu
towarów”

C PP d

12 Obliczać cenę hurtową brutto towaru

C

P

c

13

Obliczać zarezerwowaną marżę
i zarezerwowany VAT w jednostce handlu
detalicznego

D PP b

14

Obliczać wartość odchyleń od cen
ewidencyjnych przypadających na
materiały zużyte

D PP d

15.

Obliczać marżę zarezerwowaną w jednostce
handlu hurtowego

C PP c

16

Ewidencjonować odpis aktualizujący
wartość towarów

C P b

17

Rozróżniać dokumenty związane ze
sprzedażą towarów

B P d

18

Obliczać VAT należny według różnych
stawek podatkowych

C P b

19

Ewidencjonować operacje gospodarcze
związane ze sprzedażą towarów

C PP b

20

Określać sposób rozliczenia
oprocentowania kredytu uzyskanego na
podstawie umowy leasingu finansowego

B PP b

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

33

Przebieg testowania

INSTRUKCJA DLA NAUCZYCIELA

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu, z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.

3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań w teście oraz z zasadami punktowania.

4. Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na zadania wielokrotnego wyboru

z jedną odpowiedzią prawidłową.

5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).

6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.

7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, zapisz na tablicy czas

rozpoczęcia i zakończenia sprawdzianu.

8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć uczniów do sprawdzenia swoich możliwości).

9. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie

zakończenia udzielania odpowiedzi.

10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.

11. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.

12. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.

14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań dotyczących ewidencji majątku przedsiębiorstwa handlowego.

Wszystkie zadania w teście, to pytania wielokrotnego wyboru i tylko jedna odpowiedź jest
prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi:

− zaznacz prawidłową odpowiedź poprzez napisania X we właściwej kratce, (w przypadku

pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie zakreślić
odpowiedź prawidłową),

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, odłóż zadanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas. Zadania oznaczone gwiazdką są
trudniejsze niż pozostałe, ale to chyba nie jest przeszkoda, żeby na nie odpowiedzieć.

8. Na rozwiązanie

testu

masz

45

min.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

– instrukcja,
– zestaw zadań testowych,
– karta odpowiedzi.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

34

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. *Do rozliczenia niedoborów i nadwyżek zastosowano kompensatę. Niedobór 20 szt.

po 15,- zł, nadwyżka 30 szt. po 18,- zł. Jaka powinna być kwota kompensaty w zł?

a) 300,-
b) 370,-
c) 540,-
d) 600,-

2. Zakres, tryb i terminy przeprowadzania inwentaryzacji określa:

a) ustawa o inwentaryzacji,
b) ustawa o rachunkowości,
c) ustawa o podatku dochodowym,
d) ustawa o podatku od towarów i usług.

3. Niedobory materiałów, które powstają z przyczyn naturalnych mieszczące się w granicach

norm rozliczane są w koszty:

a) ogólne zarządu,
b) straty nadzwyczajne,
c) pozostałe koszty operacyjne,
d) produkcji.

4. Arkusze spisowe oznaczone i przygotowane do przeprowadzenie inwentaryzacji

przechowuje:

a) główny księgowy,
b) przewodniczący komisji inwentaryzacyjnej,
c) kierownik jednostki,
d) członek komisji inwentaryzacyjnej.

5. Inwestycje długoterminowe zaliczane są do:

a) kapitałów własnych,
b) aktywów trwałych,
c) rezerw długoterminowych,
d) aktywów obrotowych.

6. Sprzedano 200 szt. obligacji na rynku wtórnym, cena zakupu obligacji 110,- zł za

1 obligację, cena sprzedaży 115- zł za 1 obligację. Różnicę między ceną sprzedaży a ceną
zakupu należy zaksięgować jako:

a) przychody ze sprzedaży,
b) pozostałe przychody operacyjne,
c) zyski nadzwyczajne,
d) przychody finansowe.

7. Jaka w stanie środków trwałych została zaewidencjonowana na kontach, dotycząca środka

trwałego o wartości początkowej 1 200,-zł?

Pozostałe

Dt Środki trwałe Ct

Dt Umorzenie Ct

Dt koszty operacyjne Ct

Sp. 21 000,- 800,- (1

1) 800,-

2 800,- Sp.

1a) 400,-

400,- (1a

Rozrachunki z

Pozostałe przychody

Dt odbiorcami Ct

Dt operacyjne Ct

Dt VAT należny Ct

2) 1 342,-

1 100,- (2a

242,- (2b

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

35

a) likwidacja środka trwałego,
b) sprzedaż środka trwałego,
c) przyjęcie środka trwałego,
d) przekazanie środka trwałego.

8. Przychodem z tytułu posiadania akcji obcych jest:

a) stałe oprocentowanie,
b) dywidenda,
c) stała kwota na 1 akcję,
d) indeks wzrostu cen.

9. W jednostce handlowej będącej podatnikiem podatku VAT zaewidencjonowano następujące

kwoty podatku: VAT naliczony 17

052,80, VAT należny

21 421,40.

Po wypełnieniu deklaracji VAT 7 ustalono:

a) kwota do zwrotu podatku na rachunek wskazany przez podatnika - 4 368,60,
b) kwota podatku podlegająca wpłacie do urzędu skarbowego

- 4 367,00,

c) kwota podatku do przeniesienia na następny okres rozliczeniowy - 4 367,00,
d) kwota podatku podlegająca wpłacie do urzędu skarbowego

- 4 367,60.

10. Jednostka gospodarcza stosuje metodę liniową do naliczania amortyzacji środków trwałych.

Jaka będzie kwota umorzenia i amortyzacji za bieżący miesiąc?

Lp. Nazwa środka trwałego Wartość

początkowa

Stawka
amortyzacji w %

Dotychczasowe
umorzenie

1.

Budynki

250 000,-

2,5

80 000,-

2.

Samochód osobowy

56 000,-

20

12 000,-

3.

Zestaw komputerowy

7 800,-

30

1 170,-

4. Inne

środki trwałe

12 400,-

18

1 860,-

a) 423,82
b) 827,64
c) 1 411,35
d) 1 835,16

11. *Na koncie „Rozliczenie zakupu towarów” ustalono obroty za bieżący miesiąc. Jakie salda

i w jakiej kwocie należy zapisać na koncie?

Dt Rozliczenie zakupu towarów Ct

1) 34 648,-

6 248,- (1a

3) 13 176,-

28 400,- (3a

5) 5 856,-

2 376,- (4

6) 8 784,-

1 056,- (5a

1 584,- (6a

62 464,-

45 764,-

Sk. Sk.

a)

b) c) d)

Dostawy niefakturowane

18 000,-

6 100,-

7 200,-

6 100,-

Towary w drodze

4 800,-

15 600,-

16 900,-

22 800,-

12. Cena zakupu netto towaru wynosi 52,- zł za 1 szt. Jednostka realizuje marżę hurtową 30%

liczoną od ceny zakupu netto, stawka podatku VAT 22%. Jaka będzie cena hurtowa brutto w
zł dla tego towaru?

a) 67,60
b) 79,04
c) 82,47
d) 85,47

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

36

13. *Jednostka detaliczna ewidencjonuje towary według cen detalicznych. Przyjęto dostawę

towarów, których wartość według cen zakupu netto wynosi 15 000,- zł. Stosowany narzut
marży detalicznej liczonej od ceny zakupu netto to 25%. Jaka będzie kwota zarezerwowanej
marży i zarezerwowanego VAT dla przyjętych towarów? Stawka podatku VAT na przyjęte
towary 22%.

a) b) c) d)

Zarezerwowana marża

3 300,-

3 750,-

3 750,-

4 125,-

Zarezerwowany VAT

3 750,-

4 125,-

4 500,-

3 750,-

14. *Jednostka ewidencjonuje materiały według stałych cen ewidencyjnych. Jaka będzie kwota

odchyleń przypadających na materiały zużyte obliczona przy zastosowaniu wskaźnika
odchyleń przeciętnych dla podanych wielkości zewidencjonowanych na kontach

w bieżącym miesiącu?

Odchylenia od cen

Dt Materiały Ct Dt ewidencyjnych materiałów Ct Dt Zużycie materiałów Dt
Sp. 38 000,- 1 200,- (2 Sp. 1 900,-

2) 1 200,-

1) 800,- 8 400,- (3 1a) 40,-

3) 8 400,-

a) 194,-
b) 240,-
c) 320,-
d) 480-

15. *Jednostka handlowa ewidencjonuje towary według cen hurtowych netto, nalicza 30% marżę

liczoną od ceny zakupu. Towary opodatkowane są stawką podatku VAT 22%. Otrzymano
fakturę VAT za zakupione towary wartość netto 32 000,- zł, podatek VAT 7 040,-, razem
wartość brutto faktury 39 040,- zł. Jakie kwoty należy zaewidencjonować na koncie
„Towary” i „Zarezerwowana marża”?

a) b) c) d)

Towary

32 000-

41 600,-

41 600,-

32 000,-

Zarezerwowana marża

7 040,-

12 480,-

9 600,-

12 480,-

16. Jednostka dokonała przeceny zapasów towarów w magazynie z uwagi na zbliżający się

upływ terminu przydatności do spożycia. Kwota przeceny wszystkich towarów objętych
przeceną wyniosła 1 620,-. W ciężar, jakiego konta księgowany jest odpis aktualizujący
wartość towarów?

Dt Towary Ct Dt ? Ct

4 620,- (1 1) 4 620,-

a) koszty według rodzaju,
b) pozostałe koszty operacyjne,
c) straty nadzwyczajne,
d) koszty finansowe.

17. Dokumenty związane ze sprzedażą towarów w jednostkach hurtowych będących

podatnikami VAT to:
a) faktura VAT i Pz,
b) faktura VAT i Rw,
c) faktura VAT i Pw,
d) faktura VAT i Wz.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

37

18. PH. „Alka-Bis” sprzedało towary na kwotę netto 28 500,- w tym 8 400,-opdatkowanych

stawką podatku VAT 7%, a pozostałe stawką 22%. Jakie kwoty podatku VAT w zł powinny
być wpisane na fakturze?

a) 1 995,- i 4 048,-
b) 4 422,- i 588,-
c) 6 270,- i 588,-
d) 1 407,- i 1 848,-

19. *Jednostka hurtowa sprzedała towary faktura VAT sprzedaży: wartość towarów netto

28 600,-, podatek VAT 22% 6 292,-, wartość brutto 34 892,-. Jednostka ewidencjonuje
towary według cen zakupu netto, nalicza 35% marży liczonych od cen zakupu. Jakie kwoty
w zł należy zaksięgować na kontach „Przychody ze sprzedaży towarów” i „Wartość towarów
według cen zakupu”?

a) b) c) d)

Przychody ze sprzedaży towarów

34 892,-

28 600,-

28 600,-

34 892,-

Wartość towarów według cen zakupu

28 600,-

22 000,-

6 292,-

22 000,-

20. *Oprocentowanie kredytu lesingowego uzyskanego na podstawie umowy leasingu

finansowego za cały czas trwania umowy należy:

a) rozliczyć jednorazowo w koszty bieżącego miesiąca
b) rozliczać w koszty w czasie trwania umowy,
c) rozliczyć w koszty bieżącego roku obrotowego,
d) nie stanowi kosztu uzyskania przychodu.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

38

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko..........................................................................................

Ewidencja majątku przedsiębiorstwa handlowego

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź Punktacja

1

a b c d

2

a b c d

3

a b c d

4

a b c d

5

a b c d

6

a b c d

7

a b c d

8

a b c d

9

a b c d

10

a b c d

11

a b c d

12

a b c d

13

a b c d

14

a b c d

15

a b c d

16

a b c d

17

a b c d

18

a b c d

19

a b c d

20

a b c d

Razem

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

39

Test 2

Test – typu zadanie praktyczne do jednostki modułowej

„Ewidencja majątku

przedsiębiorstwa handlowego”

Test – zadanie praktyczne

Sprawdzający umiejętności:
− sporządzania dokumentów związanych z obrotem towarowym,
− ewidencji operacji gospodarczych w urządzeniach księgowych,
− obliczania podatku VAT,
− sporządzania rejestrów VAT,
− sporządzania deklaracji VAT-7.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

Uwaga! W odniesieniu do punktacji za fakturę proponuje się, by nie dokonywać oceny
dokumentu ze skreśleniami. Faktura jest dokumentem, w którym nie wolno dokonywać
poprawek, ewentualne pomyłki, co do treści, ceny itp. mogą być skorygowane przez
wystawienie faktury korygującej. Uczeń w tym momencie powinien otrzymać jasny komunikat,
zgodny
z podawanymi treściami nauczania, że faktura zawierająca skreślenia nie może być dowodem
księgowym.
Ocena

Normy wymagań

dopuszczający

96 punktów za spełnienie kryteriów z obszaru I, II, III, IV, V

dostateczny

126 punktów za spełnienie kryteriów z obszaru I, II, III, IV, V

dobry

153 punkty w tym, co najmniej 30 za spełnienie kryteriów
z obszaru VII, VIII,

bardzo

dobry

180 punktów w tym, co najmniej 60 za spełnienie kryteriów
z obszaru I, II, III, IV, V, VII, VIII, IX.

Klucz punktowania

I Sporządzenie faktury nr 15600 (uwaga dokument ze skreśleniami

nie podlega ocenie, 0 punktów), w tym:

0 - 30

∗ po 1 punkcie za poprawne: data i miejsce wystawienia faktury,

0 - 2

∗ prawidłowe: dane identyfikacyjne sprzedawcy - nazwa, adres NIP

(pominięcie 1 lub więcej danej 0 pkt.),

∗ dane identyfikacyjne odbiorcy – nazwa, adres, NIP (pominięcie 1 lub

więcej danej 0 pkt.),

0 - 1

0 - 1

∗ po 1 punkcie za: prawidłowe - datę sprzedaży, formę płatności, termin

płatności, numer konta,

0 - 4

∗ po 1 punkcie za: poprawne: nazwa towaru, jednostka miary, ilość,

cena jednostkowa, wartość netto, stawka podatku VAT, kwota
podatku VAT, wartość brutto,

0 - 8

∗ po 1 punkcie za: poprawne: nazwa towaru, jednostka miary, ilość,

cena jednostkowa, wartość netto, stawka podatku VAT, kwota
podatku VAT, wartość brutto,

0 - 8

∗ po 1 punkcie za poprawne kwoty: razem (suma obu pozycji) netto,

0 - 3

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

40

podatek VAT, brutto,

∗ poprawna kwota: razem słownie do zapłaty,

0 - 1

∗ po 1 punkcie za prawidłowe: nazwisko, imię i podpis osoby

upoważnionej do wystawiania faktury.

0 - 2

II Sporządzanie Wz nr 134/06, w tym:

0 - 19

∗ dane wystawcy (np. nazwa firmy, magazyn towarów itp.),

0 - 1

∗ poprawne dane odbiorcy,

0 - 1

∗ przeznaczenie (sprzedaż),

0 - 1

∗ poprawne: numer dokumentu i data,

0 - 2

∗ po 1 punkcie za poprawne: nazwa towaru, ilość żądana i wydana,

jednostka miary, cena, wartość,

0 - 6

∗ po 1 punkcie za poprawne: nazwa towaru, ilość żądana i wydana,

jednostka miary, cena, wartość,

0 - 6

∗ podpisy i data (brak jednego podpisu lub daty – 1 pkt.).

0 - 2

III Sporządzenie faktury nr 15601(uwaga dokument ze skreśleniami

nie podlega ocenie, 0 punktów), w tym:

0 - 30

∗ po 1 punkcie za poprawne: data i miejsce wystawienia faktury,

0 - 2

∗ prawidłowe: dane identyfikacyjne sprzedawcy - nazwa, adres NIP

(pominięcie 1lub więcej danej 0 pkt.),

∗ prawidłowe: dane identyfikacyjne odbiorcy – nazwa, adres, NIP

(pominięcie 1 lub więcej danej o pkt.),

0 - 1

0 - 1

∗ po 1 punkcie za poprawne: data sprzedaży, forma płatności i termin

płatności, numer konta,

0 - 4

∗ po 1 punkcie za poprawne: nazwa towaru, jednostka miary, ilość, cena

jednostkowa, wartość netto, stawka podatku VAT, kwota podatku
VAT, wartość brutto,

0 - 8

∗ po 1 punkcie za poprawne: nazwa towaru, jednostka miary, ilość, cena

jednostkowa, wartość netto, stawka podatku VAT, kwota podatku
VAT, wartość brutto,

0 - 8

∗ po 1 punkcie za poprawne kwoty: razem (suma obu pozycji) netto,

podatek VAT, brutto,

0 - 3

∗ poprawna kwota: razem słownie do zapłaty,

0 - 1

∗ po 1 punkcie za prawidłowe: imię i nazwisko, podpis osoby

upoważnionej do wystawiania faktury.

0 - 2

IV Sporządzenie Wz nr 135/06, w tym:

0 - 19

∗ poprawne dane wystawcy (np. nazwa firmy, magazyn towarów itp.),

0 - 1

∗ poprawne dane odbiorcy,

0 - 1

∗ przeznaczenie (sprzedaż),

0 - 1

∗ po 1 punkcie za prawidłowy numer dokumentu i dat,

0 - 2

∗ po 1 punkcie za prawidłowe: nazwa towaru, ilość żądana i wydana,

jednostka miary, cena, wartość,

0 - 6

∗ po 1 punkcie za prawidłowe: nazwa towaru, ilość żądana i wydana,

jednostka miary, cena, wartość,

0 - 6

∗ podpisy i data (brak jednego podpisu lub daty – 1 pkt.).

0 - 2

V Sporządzenie tabeli z dekretacją

0 - 24

∗ operacje uporządkowane chronologicznie,

0 - 1

∗ prawidłowe kwoty operacji 1 punkt za każdą kwotę,

0 - 15

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

41

∗ prawidłowa dekretacja operacji (8 operacji 1 punkt za operację).

0 - 8

VI

Zaewidencjonowanie operacji na kontach teowych, w tym:

0 - 33

∗ otwarcie kont (1 punkt za konto) z prawidłowymi saldami

początkowymi: konto syntetyczne Towary i 3 konta analityczne -
Tkaniny bawełniane, Tkaniny wełniane, Tkaniny lniane,

0 - 4

∗ prawidłowa ewidencja na kontach (po 1 punkcie za: prawidłowe

kwoty i prawidłowe strony kont),

0 - 27

∗ zgodność sald konta analitycznych z syntetycznym Towary.

0 - 2

VII Sporządzenie rejestru VAT zakupów, w tym:

0 - 20

∗ prawidłowe dane dla faktury 112300, po 1 punkcie za: numer faktury,

data, nazwa dostawcy, NIP, wartość brutto, wartość netto podatek
VAT, ogółem VAT podlegający odliczeniu,

0 - 8

∗ prawidłowe dane dla faktury 234151 po 1 punkcie za: numer faktury,

data, nazwa dostawcy, NIP, wartość brutto, wartość netto podatek
VAT, ogółem VAT podlegający odliczeniu,

0 - 8

∗ po 1 punkcie za: sumę ogółem, poprawne kwoty: wartość brutto,

wartość netto, podatek VAT, ogółem VAT podlegający odliczeniu,

0- 4

VIII Sporządzenie Rejestru VAT sprzedaży, w tym:

0 - 20

∗ prawidłowe dane dla faktury 15600 po 1 punkcie za: numer faktury,

data, nazwa odbiorcy, NIP, wartość brutto, wartość netto podatek
VAT, ogółem VAT należny ,

0 - 8

∗ prawidłowe dane dla faktury 15601 po 1 punkcie za: numer faktury,

data, nazwa odbiorcy, NIP, wartość brutto, wartość netto podatek
VAT, ogółem VAT należny ,

0 - 8

∗ po 1 punkcie za poprawne kwoty w sumie ogółem: wartość brutto,

wartość netto, podatek VAT, ogółem VAT należny,.

0 - 4

IX Sporządzenie deklaracji VAT-7, w tym:

0 - 15

∗ po 1 punkcie za: prawidłowy: numer NIP, miesiąc za który deklaracja

jest sporządzana,

0 - 2

∗ cz. B.1.: zaznaczony prawidłowy kwadrat,

0 - 1

cz. B.2. dane identyfikacyjne (brak jednej danej 1 punkt, więcej braków
0 punktów),

0 - 2

∗ cz. C.1. po 1 punkcie za: poprawne kwoty w pozycji przewidzianej

dla stawki 22%: podstawa opodatkowania i VAT należny,

0 - 2

∗ cz. D.2. p. 2, po 1 punkcie za: poprawne kwoty: podstawa

opodatkowania i VAT naliczony,

0 - 2

∗ cz. E. poprawna kwota podlegająca wpłacie do urzędu skarbowego,

0 - 1

∗ cz. G. po 1 punkcie za: zaznaczone właściwe kwadraty (nie),

0 - 2

∗ cz. H. po 1 punkcie za: poprawne: imię, nazwisko, data (każda między

01.07 a 25.07),

0 - 3

X

Estetyka pracy

0 - 2

Razem ilość punktów możliwa do uzyskania

0 - 180

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

42

Przebieg testowania

INSTRUKCJA DLA NAUCZYCIELA

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia testu, z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.

3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadania praktycznego oraz z zasadami punktowania.

4. Przeprowadź z uczniami próbę rozwiązywania zadań praktycznych podobnych do zawartego

w teście.

5. Omów z uczniami sposób rozwiązywania zadania, zwróć uwagę na organizację pracy

a zwłaszcza kolejność wykonywanych czynności i gospodarowanie czasem.

6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.

7. Rozdaj uczniom treść zadania praktycznego oraz arkusze papieru, zapisz na tablicy czas

rozpoczęcia i zakończenia sprawdzianu.

8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć uczniów do sprawdzenia swoich możliwości).

9. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie

jego zakończenia.

10. Zbierz rozwiązania zadania i jego treść.

11. Sprawdź rozwiązanie zadania z zastosowaniem podanego klucza punktowania.

12. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te elementy, które

sprawiły uczniom największe trudności.

13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.

14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.

2. Podpisz imieniem i nazwiskiem arkusze pobrane do rozwiązania zadania.

3. Zapoznaj się z treścią zadania.

4. Test w formie zadania praktycznego, które będziesz rozwiązywać pozwoli Ci sprawdzić

swoje umiejętności z zakresu „Ewidencji majątku przedsiębiorstwa handlowego”.

5. Dokonaj analizy treści zadania, ustal kolejność czynności prowadzących do rozwiązania

zadania, dobra organizacja pracy pomoże Ci w osiągnięciu sukcesu.

6. Jeśli się pomylisz, to pamiętaj o zasadach poprawiania błędów księgowych, zwróć uwagę na

dokumenty, w których nie wolno dokonywać żadnych poprawek.

7. Pracuj systematycznie i spokojnie to pomoże Ci uniknąć pomyłek.

8. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

9. Na rozwiązanie

testu

masz

135

min.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

– instrukcja,
– treść zadania testowego,
– przykładowy plan kont,
– druki dokumentów handlowych,
– rejestry VAT zakupów i VAT sprzedaży,
– druki deklaracji VAT-7,
– arkusze papieru w kratkę A4,
– kalkulator,
– literatura z rozdziału 7.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

43

Treść zadania praktycznego

PH. „Textylia” sp. j. P. Grzyb i S. Stępka, z siedzibą w Łodzi przy ul. Zakładowej 8.

NIP 726-02-83-983. Nr konta 55 1020 2345 0000 0101 2422 1902. Właściwym dla jednostki jest
Urząd Skarbowy Łódź Widzew ul. Papiernicza 7. Stosowane formy płatności – przelew na
rachunek bankowy płatny w terminie 14 dni. Przedmiotem działalności jest handel hurtowy
tkaninami. Towary opodatkowane są stawką podatku VAT 22%. Jednostka prowadzi ewidencję
towarów według cen zakupu netto, realizuje marżę w wysokości 30%, liczoną od ceny zakupu.
Faktury i inne dokumenty sporządza i podpisuje pracownik firmy Jerzy Klonik.
Jednostka posiada w magazynie następujące zapasy towarów:
Lp. Rodzaj

tkaniny

PKWiU

Ilość w
mb

Cena za
1 mb w zł

Wartość
w zł

1. Tkaniny

płaszczowe wełniane

17.20.10-32

500 72,-

36 000,-

2.

Tkaniny ubraniowe wełniane

17.20.10-32

300 55,-

16 500,-

3.

Tkaniny kostiumowe wełniane

17.20.10-32

600 48,-

28 800,-

4.

Tkaniny koszulowe lniane

17.20.10-42

1 000 18,-

18 000,-

5. Tkaniny

pościelowe bawełniane 17.20.20-43

1 500 10,50

15 750,-

6. Tkaniny

odzieżowe bawełniane

17.20.20-11

1 800 15,60

28 080,-

7. Tkaniny

bawełniane koszulowe

17.20.20-11

2 000 9.20

18 400,-

8. Tkaniny

bawełniane

dekoracyjne

17.20.20-35

1 300 21,00

27 300,-

Razem wartość towarów

188 830,-

Jednostka prowadzi ewidencję analityczną do konta towary z podziałem na tkaniny bawełniane,
wełniane i lniane.
W bieżącym miesiącu miały miejsce następujące operacje gospodarcze:
Zakupy
Faktura VAT nr 112300 z dnia
15.06.200x, Z.L. „Orlik” S.A.,
ul. Daszyńskiego 10, 58-133
Mysłakowice, NIP 726-02-98-829

Tkanina lniana
sukienkowa

1 200 mb
cena 1 mb 16,50 zł = 19 800,-
VAT 22% - 4 356,-
Razem 24 156,-

PZ nr 234 z dnia 16.06.200x

Tkanina

lniana

sukienkowa

1 200 mb

Faktura VAT nr 234151 z dnia
25.06.200x, „Biel-Styl” sp. z o.o.,
ul. Wolności 4, 43-330 Bielsko
Biała, NIP 726-02-83-983

Tkanina wełniana
sukienkowa

600 mb
cena 1 mb 38,- zł = 22 800,-
VAT 22% - 5 016,-
Razem 27 816,-

Pz nr 235 z dnia 26.06.200x

Tkanina

wełniana

sukienkowa

600 mb

Sprzedaż
Data

Numer
dokumentu

Rodzaj tkaniny i ilość Dane

odbiorcy

Tkaniny odzieżowe bawełniane
200 mb

08.06.200x F –a 15600

Wz 134/06

Tkaniny kostiumowe wełniane
150 mb

Z.P.H. „Polan” Z. Komar,
ul. Sołtysowicka 13,
51-168 Wrocław,
NIP 728-158-23-98

Tkaniny ubraniowe wełniane
300 mb

12.06.200x F-a 15601

Wz 135/06

Tkaniny płaszczowe wełniane
500 mb

Firma Krawiecka „Diana”
sp. z o.o,
ul. Wojska Polskiego 7,
95-070 Aleksandrów Łódzki,
NIP 724-00-05-144

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

44

Zadania do wykonania:
1) dobierz i wystaw dokumenty sprzedaży za czerwiec 200x r.,
2) sporządź tabelę do dekretacji według podanego wzoru, pamiętaj o chronologii ujmowania
operacji gospodarczych,
3) sporządź ewidencję syntetyczną i analityczną (na kontach teowych) dla bieżącego miesiąca
zgodnie z podanymi założeniami w zadaniu,
4) sporządź rejestr VAT zakupów i VAT sprzedaży za bieżący miesiąc,
5) sporządź deklarację VAT-7 za miesiąc czerwiec 200x r.

Wzór tabeli do dekretacji operacji gospodarczych:

Numer konta

Numer

operacj

i

Data Treść Kwota

Dt Ct

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

45

7. LITERATURA

1. Frymark I.: Rachunkowość handlowa 1. WSiP, Warszawa 2002
2. Frymark I.: Rachunkowość handlowa 2. WSiP, Warszawa 2002
3. Gos W. (pod redakcją): Vademecum samodzielnego księgowego. Polska Akademia

Rachunkowości, Warszawa 2005

4. Kuczyńska-Cesarz A: Rachunkowość cz. I. Difin, Warszawa 2005
5. Matuszewicz J., Matuszewicz P.: Rachunkowość od podstaw. Finans-Serwis, Warszawa

2002

6. Padurek B: Rachunkowość handlowa część II skryptu. Wydawnictwo B. Padurek, Wrocław

2006

7. Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U.

z 2000 r. nr 54, poz. 654 z późn. zm.)

8. Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54,

poz. 535 z późn. zm.)

9. Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2002 r. nr 76, poz. 694

z późn. zm.)

10. www.mf.gov.pl
11. www.stat.gov.pl
12. www.msp.money.pl
13. www.tf.pl
14. www.vat.pl
15. Wzorcowy plan kont.www.gofin.pl