delphi 6 vademecum profesjonalisty tom i I5SG2XYFSRGSUMOJTAVL6NUKICQXGGBISDECQXI

background image

Wydawnictwo Helion

ul. Chopina 6

44-100 Gliwice

tel. (32)230-98-63

e-mail: helion@helion.pl

PRZYK£ADOWY ROZDZIA£

PRZYK£ADOWY ROZDZIA£

IDZ DO

IDZ DO

ZAMÓW DRUKOWANY KATALOG

ZAMÓW DRUKOWANY KATALOG

KATALOG KSI¥¯EK

KATALOG KSI¥¯EK

TWÓJ KOSZYK

TWÓJ KOSZYK

CENNIK I INFORMACJE

CENNIK I INFORMACJE

ZAMÓW INFORMACJE

O NOWOŒCIACH

ZAMÓW INFORMACJE

O NOWOŒCIACH

ZAMÓW CENNIK

ZAMÓW CENNIK

CZYTELNIA

CZYTELNIA

FRAGMENTY KSI¥¯EK ONLINE

FRAGMENTY KSI¥¯EK ONLINE

SPIS TREŒCI

SPIS TREŒCI

DODAJ DO KOSZYKA

DODAJ DO KOSZYKA

KATALOG ONLINE

KATALOG ONLINE

Delphi 6.

Vademecum

profesjonalisty. Tom I

Autorzy: Xavier Pacheco, Steve Teixeira

T³umaczenie: Andrzej Gra¿yñski

ISBN: 83-7197-690-9

Tytu³ orygina³u:

Format: B5, stron: oko³o 620

Zawiera CD-ROM

Delphi 6 Developer's Guide

Teixeira i Pacheco wci¹¿ dziel¹ siê z czytelnikami sw¹ wiedz¹ i doœwiadczeniem, ucz¹c,

jak tworzy siê aplikacje bazodanowe — lokalne, wielowarstwowe i internetowe oraz

nowe komponenty, biblioteki DLL itd. Czytaj¹c tê ksi¹¿kê, masz niepowtarzaln¹ okazjê

podnieœæ swoje kwalifikacje, gdy¿ umo¿liwia ona zapoznanie siê m.in. z zasadami

tworzenia aplikacji miêdzyplatformowych, metodologi¹ tworzenia komponentów i ich

edytorów, filozofi¹ programowania obiektowego i programowaniem wspó³bie¿nym.
Niniejsza ksi¹¿ka, napisana przez dwukrotnych laureatów nagrody za najlepsz¹ ksi¹¿kê

o Delphi, przyznanej przez czytelników Delphi Informant, stworzona przez programistów

dla programistów, to miarodajny przewodnik po nowoœciach Delphi 6.

Czytaj¹c Delphi 6. Vademecum profesjonalisty, poznasz miêdzy innymi:

"

"
"

"
"
"

"
"

historiê Delphi i techniczne oraz ekonomiczne uwarunkowania jego rozwoju,
bogactwo œrodowiska IDE i wspó³dzia³anie jego elementów w procesie tworzenia

aplikacji,
najwa¿niejsze elementy jêzyka Object Pascal,
szczegó³y biblioteki CLX i zasady tworzenia aplikacji miêdzyplatformowych dla

Windows i Linuksa,
mechanizm komunikatów Windows i zasady ich obs³ugi w tworzonych

aplikacjach,
podstawy tworzenia i wykorzystywania bibliotek DLL,
realizacjê programowania wspó³bie¿nego za pomoc¹ w¹tków i w³ókien oraz

mechanizmów synchronizuj¹cych,
zastosowanie nowych komponentów bazodanowych dbExpress i dbGo for ADO.

background image


 
 



      

     !

Rodzina produktów Delphi ....................................................................................................21
Delphi — co i dlaczego?........................................................................................................23

Komfort wizualnego projektowania aplikacji .................................................................24
Szybkość kompilacji kontra efektywność generowanego kodu ......................................25
Możliwości języka programowania w kontekście jego złożoności.................................26
Elastyczność i skalowalność architektury baz danych ....................................................27
Wzorce projektowania i użytkowania wymuszone przez strukturę środowiska .............27

Nieco historii..........................................................................................................................28

Delphi 1 ...........................................................................................................................28
Delphi 2 ...........................................................................................................................29
Delphi 3 ...........................................................................................................................30
Delphi 4...........................................................................................................................31
Delphi 5 ...........................................................................................................................31
Delphi 6 ...........................................................................................................................32

Środowisko zintegrowane Delphi 6 .......................................................................................32

Okno główne....................................................................................................................32
Projektant formularzy ......................................................................................................34
Inspektor obiektów ..........................................................................................................35
Edytor kodu .....................................................................................................................36
Eksplorator kodu..............................................................................................................36
Hierarchia obiektów ........................................................................................................36

Kod źródłowy projektu ..........................................................................................................36
Prosta aplikacja ......................................................................................................................38
Jeszcze o zdarzeniach... .........................................................................................................40

Niekontraktowy charakter obsługi zdarzeń .....................................................................40

Prototypowanie kodu .............................................................................................................41
Rozbudowa zestawu komponentów i konfigurowalne środowisko.......................................42
Top 10 — gorąca dziesiątka IDE...........................................................................................42

1. Uzupełnianie klas ........................................................................................................42
2. Udostępnianie deklaracji symbolu...............................................................................43
3. Od deklaracji do definicji ............................................................................................43
4. Dokowanie...................................................................................................................43
5. Object Browser ............................................................................................................44
6. GUID ...........................................................................................................................44
7. Wyróżnianie składni plików C++................................................................................44

background image



    

8. Znaczniki To Do… ......................................................................................................45
9. Menedżer projektów ....................................................................................................45
10. Code Insight...............................................................................................................45

Podsumowanie .......................................................................................................................46

!  "#$%   &

Komentarze ............................................................................................................................47
Nowości w zakresie procedur i funkcji..................................................................................48

Puste nagłówki wywołań .................................................................................................48
Przeciążanie .....................................................................................................................49
Domyślne parametry........................................................................................................50

Zmienne .................................................................................................................................51
Stałe .......................................................................................................................................52
Operatory ...............................................................................................................................55

Operator przypisania........................................................................................................55
Operatory porównania .....................................................................................................55
Operatory logiczne ..........................................................................................................55
Operatory arytmetyczne ..................................................................................................56
Operatory bitowe .............................................................................................................57
Operatory zwiększania i zmniejszania ............................................................................57
Operatory „wykonaj i przypisz” ......................................................................................58

Typy języka Object Pascal.....................................................................................................58

Porównanie typów ...........................................................................................................59
Znaki ................................................................................................................................59
Mnogość łańcuchów… ....................................................................................................59
Typy wariantowe .............................................................................................................74
Typ Currency ...................................................................................................................88

Typy definiowane przez użytkownika ...................................................................................89

Tablice .............................................................................................................................89
Rekordy ...........................................................................................................................93
Zbiory ..............................................................................................................................94
Obiekty ............................................................................................................................97
Wskaźniki ........................................................................................................................98
Aliasy typów..................................................................................................................101

Rzutowanie i konwersja typów............................................................................................102
Zasoby łańcuchowe..............................................................................................................104
Instrukcje warunkowe..........................................................................................................104

Instrukcja If....................................................................................................................105
Instrukcja wyboru ..........................................................................................................106

Pętle .....................................................................................................................................106

Pętla For.........................................................................................................................106
Pętla While...Do.............................................................................................................107
Pętla Repeat...Until ........................................................................................................108
Procedura Break()..........................................................................................................108
Procedura Continue ()....................................................................................................109

Procedury i funkcje ..............................................................................................................110

Przekazywanie parametrów do procedur i funkcji ........................................................111

Zasięg deklaracji ..................................................................................................................118
Moduły.................................................................................................................................118

Dyrektywa uses..............................................................................................................119
Cykliczna zależność między modułami ........................................................................120

Pakiety .................................................................................................................................122

Wykorzystywanie pakietów ..........................................................................................123
Składnia pakietu ............................................................................................................123

background image





Programowanie zorientowane obiektowo............................................................................123

Środowisko bazujące na obiektach kontra środowisko zorientowane obiektowo.........125

Wykorzystanie obiektów w Delphi......................................................................................126

Deklarowanie obiektów i kreowanie zmiennych obiektowych .....................................126
Destrukcja obiektu .........................................................................................................127
Metody...........................................................................................................................127
Właściwości...................................................................................................................131
Widoczność elementów obiektu ....................................................................................133
Wewnątrz obiektów .......................................................................................................134
TObject — protoplasta wszystkich klas ........................................................................135
Interfejsy ........................................................................................................................136

Strukturalna obsługa wyjątków ...........................................................................................141

Wyjątki jako klasy .........................................................................................................144
Wyjątki a przepływ sterowania w programie ................................................................145
Ponowienie wyjątku ......................................................................................................147

RTTI.....................................................................................................................................148
Podsumowanie .....................................................................................................................149

  $'( 

Natura komunikatów............................................................................................................151
Typy komunikatów ..............................................................................................................152
Jak funkcjonuje system komunikatów Windows?...............................................................152
Obsługa komunikatów w kategoriach Delphi......................................................................154

Struktury specyficzne dla różnych typów komunikatów ..............................................155

Przetwarzanie komunikatów................................................................................................155

Kontraktowy charakter obsługi komunikatów ..............................................................157
Zwrotne przekazywanie wyniku obsługi komunikatu...................................................158
Zdarzenie OnMessage klasy TApplication....................................................................159

Wysyłanie własnych komunikatów .....................................................................................159

Metoda Perform() ..........................................................................................................160
Funkcje SendMessage() i PostMessage() ......................................................................160

Komunikaty niestandardowe ...............................................................................................160

Komunikaty powiadamiające ........................................................................................161
Wewnętrzne komunikaty VCL ......................................................................................161
Komunikaty definiowane przez użytkownika ...............................................................163

Anatomia systemu komunikatów VCL................................................................................165
Związek komunikatów ze zdarzeniami Delphi....................................................................174
Podsumowanie .....................................................................................................................174

          

&  )* +

Założenia ogólne..................................................................................................................179

Która wersja? .................................................................................................................179
Moduły, komponenty i pakiety......................................................................................181
Zmiany w środowisku IDE............................................................................................181

Zgodność pomiędzy Delphi i Kyliksem ..............................................................................182

Nie w Linuksie...............................................................................................................183
Różnice między kompilatorami.....................................................................................183
Indywidualne cechy platformy systemowej ..................................................................184

Nowości Delphi 6 ................................................................................................................184

Definiowalne typy wariantowe......................................................................................185
Jawne wartościowanie elementów typu wyliczeniowego .............................................185
Dyrektywa $IF...............................................................................................................185
Możliwa niezgodność plików *.DFM ...........................................................................185

background image



    

Migracja z Delphi 5 .............................................................................................................185

Zmiana wartości stałych typowanych............................................................................185
Negacja wartości typu Cardinal.....................................................................................186

Migracja z Delphi 4.............................................................................................................186

Zmiany w zakresie biblioteki RTL ................................................................................186
Zmiany w bibliotece RTL..............................................................................................187
Zmiany w zakresie obsługi Internetu.............................................................................188
Zmiany w obsłudze baz danych.....................................................................................188

Migracja z Delphi 3 .............................................................................................................189

32-bitowe liczby całkowite bez znaku...........................................................................189
64-bitowe liczby całkowite............................................................................................190
Typ Real ........................................................................................................................190

Migracja z Delphi 2 .............................................................................................................190

Zmiany w zakresie typów boolowskich ........................................................................191
Dyrektywa resourcestring..............................................................................................191
Zmiany w bibliotece RTL..............................................................................................192
Klasa TCustomForm......................................................................................................192
Metoda GetChildren()....................................................................................................192
Serwery automatyzacji ..................................................................................................193

Migracja z Delphi 1 .............................................................................................................193

Znaki i łańcuchy ............................................................................................................193
Rozmiar i zakres zmiennych..........................................................................................201
Wyrównywanie pól rekordów .......................................................................................201
32-bitowa arytmetyka ....................................................................................................202
Różnice dotyczące typu TDateTime..............................................................................203
Sekcja finalization .........................................................................................................203
Język asemblera .............................................................................................................204
Biblioteki DLL ..............................................................................................................205
Zmiany związane z systemem operacyjnym .................................................................206

Podsumowanie .....................................................................................................................210

   %, !

Natura wątków .....................................................................................................................211

Rodzaje wielozadaniowości ..........................................................................................211
Do czego może się przydać wielowątkowość?..............................................................212
Wielowątkowość a komponenty VCL...........................................................................212
Błędne wykorzystanie wielowątkowości.......................................................................213

Klasa TThread......................................................................................................................213

Obiekty wątków a zmienne ...........................................................................................216
Kończenie wątku ...........................................................................................................216
Synchroniczne wykorzystywanie komponentów VCL .................................................218
Przykładowa aplikacja wielowątkowa...........................................................................221
Priorytety i szeregowanie wątków.................................................................................222
Zawieszanie i wznawianie wątków ...............................................................................225
Pomiar czasu w ramach wątku ......................................................................................225

Współdziałanie wątków aplikacji ........................................................................................228

Pamięć lokalna wątku ....................................................................................................228
Synchronizacja wątków .................................................................................................232

Przykład zastosowania wielowątkowości: zaawansowane wyszukiwanie tekstu ...............244

Interfejs użytkownika ....................................................................................................245
Proces przeszukiwania...................................................................................................251
Zmiana priorytetu wątku przeszukującego....................................................................256

Wielowątkowy dostęp do BDE............................................................................................257

background image





Wielowątkowe operacje graficzne.......................................................................................263
Włókna.................................................................................................................................267
Podsumowanie .....................................................................................................................273

-

.$ // !

Czym w istocie jest biblioteka DLL ....................................................................................275

Bazowy adres ładowania modułu ..................................................................................276
Nieco terminologii… .....................................................................................................277

Łączenie statyczne kontra łączenie dynamiczne..................................................................278
Korzyści płynące z używania DLL......................................................................................279

Współdzielenie kodu, zasobów i danych przez wiele aplikacji.....................................279
Ukrycie szczegółów implementacyjnych ......................................................................280

Tworzenie i wykorzystywanie bibliotek DLL .....................................................................281

Prosty przykład — poznaj siłę swych pieniędzy ...........................................................281
Formularze modalne w bibliotekach DLL.....................................................................283
Formularze niemodalne w bibliotekach DLL................................................................285

Wykorzystywanie bibliotek DLL w aplikacjach Delphi .....................................................287

Automatyczne ładowanie biblioteki DLL .....................................................................287
Ładowanie biblioteki DLL na żądanie ..........................................................................289

Procedura inicjująco-kończąca biblioteki DLL ...................................................................291

Definiowanie procedury inicjująco-kończącej ..............................................................291

Obsługa wyjątków w bibliotekach DLL ..............................................................................296

Wyjątki a klauzula Safecall ...........................................................................................297

Funkcje zwrotne...................................................................................................................297

Działanie funkcji zwrotnej.............................................................................................300
Specyficzne wyświetlanie elementów listy ...................................................................301
Wywoływanie funkcji zwrotnych z bibliotek DLL .......................................................301

Współdzielenie danych biblioteki DLL przez różne procesy ..............................................303

Tworzenie bibliotek DLL z pamięcią dzieloną .............................................................304
Dzielenie globalnych danych biblioteki przez aplikacje ...............................................307

Eksportowanie obiektów z bibliotek DLL...........................................................................310
Podsumowanie .....................................................................................................................314

          !"#$

  .    

Typy baz danych ..................................................................................................................317
Architektura bazy danych ....................................................................................................318
Połączenia z serwerami baz danych.....................................................................................318
Zbiory danych ......................................................................................................................319

Otwieranie i zamykanie zbioru danych .........................................................................320
Nawigowanie wśród rekordów zbioru danych ..............................................................323
Manipulowanie zawartością zbioru danych ..................................................................326

Pola rekordu bazy danych....................................................................................................331

Wartości pól...................................................................................................................331
Typy pól.........................................................................................................................332
Nazwy i numery pól ......................................................................................................332
Operowanie zawartością pól..........................................................................................333
Edytor pól ......................................................................................................................334
Pola typu BLOB ............................................................................................................340

Filtrowanie danych...............................................................................................................345
Przeszukiwanie zbiorów danych..........................................................................................346

FindFirst() i FindNext() .................................................................................................347
Lokalizowanie rekordu za pomocą metody Locate() ....................................................347
Przeszukiwanie tabeli za pomocą indeksów..................................................................348

background image

    

Moduły danych ....................................................................................................................352
Wyszukiwanie, zakresy, filtrowanie ....................................................................................352
Zakładki ...............................................................................................................................360
Podsumowanie .....................................................................................................................361

0  ) %$

 , $12 -

Specyfika technologii dbExpress.........................................................................................363

Jednokierunkowe zbiory danych tylko do odczytu .......................................................363
dbExpress kontra BDE ..................................................................................................364
dbExpress a aplikacje międzyplatformowe ...................................................................364

Komponenty dbExpress .......................................................................................................364

TSQLConnection...........................................................................................................364
TSQLDataSet.................................................................................................................367
Komponenty kompatybilne ...........................................................................................371
TSQLMonitor ................................................................................................................372

Edytowalne, dwukierunkowe zbiory danych dbExpress .....................................................372

TSQLClientDataSet.......................................................................................................372

Realizacja aplikacji dbExpress ............................................................................................373
Podsumowanie .....................................................................................................................373

+  ) %$  ,$34  

Strategia uniwersalnego dostępu do danych ........................................................................375
OLE DB, ADO i ODBC w zarysie ......................................................................................375
Wykorzystanie technologii dbGo for ADO .........................................................................376

Ustanawianie połączenia z bazą danych za pomocą dostawcy OLE DB ......................376
Przykładowa baza danych .............................................................................................378

Komponenty dbGo for ADO ...............................................................................................378
Przetwarzanie transakcyjne..................................................................................................384
Podsumowanie .....................................................................................................................386

%          & #'

 5   '678/8/9 0+

CLX — odsłona pierwsza....................................................................................................389
Co to jest komponent? .........................................................................................................389
Hierarchia komponentów.....................................................................................................390

Komponenty niewizualne ..............................................................................................390
Komponenty wizualne ...................................................................................................391

Struktura komponentu..........................................................................................................393

Właściwości komponentu..............................................................................................394
Metody...........................................................................................................................396
Zdarzenia .......................................................................................................................397
Komponenty jako właściciele innych komponentów ....................................................399
Komponenty rodzicielskie .............................................................................................400

Hierarchia komponentów wizualnych .................................................................................400

Klasa TPersistent ...........................................................................................................401
Klasa TComponent ........................................................................................................402
Klasa TControl ..............................................................................................................404
Klasy TWinControl i TWidgetControl..........................................................................404
Klasa TGraphicControl..................................................................................................406
Klasy kategorii TCustom…...........................................................................................406
Pozostałe klasy ..............................................................................................................407

background image



Wykorzystanie informacji RTTI..........................................................................................410

Informacja o genealogii i zestawie właściwości klasy ..................................................411
Przypisywanie właściwościom wartości za pośrednictwem RTTI................................433

Podsumowanie .....................................................................................................................436

  )'78/ & 

Podstawy tworzenia komponentów .....................................................................................438

Czy tworzenie nowego komponentu w ogóle jest konieczne? ......................................438
Etapy tworzenia nowego komponentu ..........................................................................439
Rejestrowanie komponentu ...........................................................................................460
Testowanie komponentu................................................................................................461
Wybór ikony dla komponentu .......................................................................................463

Przykładowe komponenty....................................................................................................464

Rozszerzenia kontrolek Win32......................................................................................464
Komponent TddgRunButton .........................................................................................473

Komponenty-pojemniki — TddgButtonEdit .......................................................................478

Koncepcja ......................................................................................................................479
Definiowanie właściwości .............................................................................................479
Definiowanie zdarzeń ....................................................................................................480
TddgDigitalClock — jeszcze jeden przykład definiowania zdarzeń.............................482
Umieszczanie kompletnych formularzy w palecie komponentów ................................485

Podsumowanie .....................................................................................................................487

 ! : ' &0+

Komponenty pseudowizualne..............................................................................................489

Niestandardowe podpowiedzi kontekstowe ..................................................................489

Animowane komponenty .....................................................................................................493

Komponent TddgMarquee.............................................................................................494
Testowanie komponentu TddgMarquee ........................................................................504

Tworzenie edytorów właściwości........................................................................................506
Definiowanie nowej klasy edytora.......................................................................................506

Edycja właściwości w postaci linii tekstu .....................................................................508
Rejestracja nowego edytora właściwości ......................................................................512
Edycja właściwości za pomocą okna dialogowego .......................................................512

Edytory komponentów.........................................................................................................516

TComponentEditor ........................................................................................................516
TDefaultEditor...............................................................................................................517
Przykład edycji komponentu .........................................................................................517
Rejestracja edytora komponentu ...................................................................................519

Przechowywanie w strumieniach niepublikowanych danych komponentu.........................520

Określenie strumieniowalnego charakteru właściwości................................................520

Kategoryzacja właściwości..................................................................................................530

Klasy kategorii właściwości ..........................................................................................531

Kolekcje komponentów — klasy TCollection i TCollectionItem .......................................535

Przykładowy element kolekcji — klasa TRunBtnItem .................................................537
TRunButtons — kolekcja komponentu .........................................................................537
Implementacja — współpraca kolekcji i jej elementów

z komponentem macierzystym ...................................................................................538

Edycja kolekcji i jej elementów w dialogowym edytorze właściwości ........................545

Podsumowanie .....................................................................................................................550

  ;#4 

CLX — co to jest? ...............................................................................................................551
Architektura CLX ................................................................................................................552

background image

!

    

Z Windows do Linuksa........................................................................................................555

Nie ma komunikatów….................................................................................................555
Przykładowe komponenty .............................................................................................556

Edytory środowiskowe CLX ...............................................................................................585
Pakiety .................................................................................................................................589

Konwencje nazewnicze .................................................................................................590
Pakiety wykonywalne....................................................................................................591
Pakiety środowiskowe ...................................................................................................593

Ikony komponentów ............................................................................................................596
Podsumowanie .....................................................................................................................597

( $

 <' * == -5
< -5

background image

Rozdział 13.

Trzy poprzednie rozdziały poświęcone były architekturze i projektowaniu komponen-
tów VCL, przeznaczonych dla platformy MS Windows. W niniejszym rozdziale zaj-
miemy się podstawami projektowania komponentów CLX, umożliwiających tworzenie
aplikacji zarówno dla Windows, jak i dla Linuksa. Tak się szczęśliwie składa, iż znacz-
na część umiejętności nabyta podczas projektowania komponentów VCL okaże się
przydatna również w odniesieniu do komponentów CLX.

CLX — wymawiane najczęściej jako „clicks” — to akronim od Component Library for
Cross-Platform, czyli „międzyplatformowej biblioteki komponentów”; pojawił się po
raz pierwszy w związku z Kyliksem — wywodzącym się z Delphi narzędziem typu
RAD dla Linuksa. Biblioteka CLX jest jednak czymś więcej niż tylko adaptacją VCL
na gruncie Linuksa: jej obecność w Delphi 6 umożliwia (po raz pierwszy w historii
Delphi) przekroczenie granic Windows i tworzenie aplikacji zgodnych zarówno z Del-
phi, jak i Kyliksem.

Ponadto biblioteka VCL (w Delphi) utożsamiana bywa raczej z komponentami wizual-
nymi (również w nazwie), co nie powinno dziwić wobec faktu, iż komponenty te sta-
nowią większą jej część (i jednocześnie lwią część palety komponentów). Tymczasem
architektura CLX jest nieco bardziej złożona, bo oprócz wizualnych komponentów grupy



zawiera także komponenty

 

,

 

i

 

.

 

to grupa klas i modułów wspólnych dla Delphi 6 i Kyliksa — należą do niej

m.in. moduły

 

,

 

i

 

, określane w Delphi (od początku) mianem

biblioteki RTL. Mimo iż moduły te stanowić mogą składniki aplikacji obydwu typów
— VCL i CLX — za aplikację CLX zwykło się uważać taką, której strona wizualna
zrealizowana została na podstawie klas grupy



.



stanowi odmianę tego, co większość programistów skłonna jest uważać

(w Delphi) za VCL, jednak oparta jest nie na standardowych kontrolkach Windows

background image



 

K

     

z bibliotek

  

czy

  

, lecz na tzw. widżetach

1

zawartych w bibliote-

ce



. Do grupy

 

zaliczają się komponenty zapewniające dostęp do danych za

pomocą nowej technologii

 

, natomiast nowe, międzyplatformowe oblicze

WebBrokera ucieleśniają komponenty grupy

 

.

W niniejszym rozdziale skoncentrujemy się głównie na



, ze szczególnym

uwzględnieniem tworzenia nowych komponentów na bazie tej architektury. Opiera się
ona (jak już wcześniej wspominaliśmy) na bibliotece



(„cute”) firmy Troll Tech, sta-

nowiącej niezależną od konkretnej platformy bibliotekę klas C++, realizujących funk-
cjonalność widżetów składających się na interfejs użytkownika. Ściślej — w chwili
obecnej biblioteka



zawiera elementy charakterystyczne dla środowisk MS Windows

oraz X Window System, może więc być wykorzystywana zarówno na potrzeby aplika-
cji windowsowych, jak i linuksowych; na jej podstawie zrealizowano właśnie linukso-
wy menedżer okien KDE.

Biblioteka



nie jest bynajmniej jedyną dostępną międzyplatformową biblioteką klas;

to, iż Borland zdecydował się właśnie na nią, wynika z kilku istotnych przyczyn. Po
pierwsze, jej klasy podobne są w dużym stopniu do klas komponentów VCL — na
przykład ich właściwości zrealizowane zostały z udziałem metod dostępowych

 

xxxx/



xxxx, po drugie — wykorzystują podobny do VCL mechanizm powiadamiania

o zdarzeniach (tzw. sygnały). Wreszcie po trzecie — jej widżety to nic innego jak stan-
dardowe kontrolki interfejsu użytkownika, spełniające tę samą rolę co standardowe
kontrolki Windows. To wszystko pozwoliło na stworzenie komponentów biblioteki
CLX przez „nadbudowanie” pascalowych otoczek wokół gotowych widżetów — za-
miast budowania całej architektury „od zera”.

Jak przed chwilą stwierdziliśmy,



jest grupą klas Object Pascala zbudowanych

na bazie funkcjonalności widżetów biblioteki



— co stanowi analogię do komponentów

VCL zbudowanych na bazie standardowych kontrolek Windows i biblioteki Windows
API. Podobieństwo to nie jest bynajmniej przypadkowe, lecz wynika z jednego z celów
projektowych: łatwości przystosowywania istniejących aplikacji VCL do architektury
CLX. Rysunki 13.1 i 13.2 przedstawiają hierarchiczną strukturę klas w obydwu tych
środowiskach; przyciemnione prostokąty na rysunku 13.1 wyróżniają podstawowe klasy
biblioteki VCL.

Już na pierwszy rzut oka widać różnicę pomiędzy obydwiema hierarchiami — w archi-
tekturze CLX pojawiły się nowe (w stosunku do VCL) klasy, niektóre zostały przesu-
nięte do innych gałęzi. Różnice te zaznaczone zostały na rysunku 13.2 za pomocą rozja-
śnionych prostokątów. I tak, na przykład, komponent zegarowy (

 

) nie wywodzi

się już bezpośrednio z klasy

! !

, lecz z nowej klasy

"! ! !

, stano-

wiącej klasę bazową do obsługi wszystkich tych przypadków, gdy komponent niewizu-
alny wymaga dostępu do uchwytu (handle) jakiejś kontrolki



. Innym przykładem jest

etykieta

 

, nie będąca już kontrolką graficzną, lecz wywodząca się z klasy

# 

! 

, która wykorzystuje różnorodne możliwości kształtowania obrzeża widżetów



.

1

To spolszczona postać angielskiego terminu widget, który jest zlepkiem słów Visual Gadget — przyp. tłum.

background image

  

K

!  "#  



 Hierarchia klas VCL

Nieprzypadkowe jest także podobieństwo nazw klas bazowych kontrolek wizualnych

$!! 

(VCL) i

$% ! 

(CLX): charakterystyczny dla Windows człon

„Win” ustąpił miejsca charakterystycznemu dla CLX „Widget”. Mając na względzie
łatwość przenoszenia kodu źródłowego Borland zdefiniował klasę

$!! 

także

w bibliotece CLX, stanowi ona jednak tylko synonim klasy

$% ! 

. Można

było oczywiście uniknąć tej nieco mylącej w skutkach (zwłaszcza dla nieświadomego
użytkownika) operacji i utworzyć dwa oddzielne moduły dla obydwu grup kontrolek,
a później odróżniać je za pomocą symboli kompilacji warunkowej; utrudniłoby to jed-
nak przenoszenie kodu źródłowego (identyfikator

$!! 

straciłby rację bytu, a jego

systematyczna zmiana na

$% ! 

wymagałaby dodatkowej fatygi), zaś w apli-

kacjach międzyplatformowych konieczne byłoby utrzymywanie dwóch identyfikatorów
na oznaczenie klasy bazowej kontrolek.

background image

$

 

K

     

Zwróć uwagę, iż utrzymywanie w pojedynczym pliku kodu dla obydwu typów
komponentów (VCL i CLX) jest czymś jakościowo różnym od tworzenia kodu
uniwersalnego komponentu CLX, dającego się użyć zarówno w Delphi 6, jak
i w Kyliksie (takimi komponentami zajmiemy się w dalszej części rozdziału).

 Hierarchia klas CLX

Na szczęście różnice przedstawione na rysunku 13.2 nie mają zbyt dużego znaczenia
dla twórców aplikacji, ponieważ większość komponentów VCL posiada na gruncie
CLX identycznie nazwane odpowiedniki. Nie mają jednak takiego szczęścia twórcy
nowych komponentów — zmiany w hierarchii klas mają dla nich znaczenie zasadnicze.

Strukturę hierarchii klas można łatwo zobaczyć za pomocą przeglądarki obiektów
(Object Browser) w Delphi 6 i w Kyliksie; jednak ze względu na synonim

$!! ,

uzyskamy dwie identyczne hierarchie (dla

$% !  i $!! ).

Pomiędzy VCL i CLX istnieje jeszcze więcej podobieństw, których nie sposób
uwzględnić na przedstawionych rysunkach. Na przykład znane z VCL płótno (

!&

)

ma w CLX niemal identyczną naturę i wykorzystywane jest w bardzo zbliżony sposób,

background image

  

K

!  "#  



choć oczywiście różnice pomiędzy obydwoma środowiskami przesądzają o jego
odmiennej implementacji: w VCL jest ono otoczką kontekstu urządzenia, zaś w CLX
— analogicznego mechanizmu zwanego malarzem (painter), mimo to obydwa te me-
chanizmy reprezentowane są przez tę samą właściwość

"!

. Ponadto, z uwagi na wymóg

łatwości przenoszenia kodu, niemal identycznie wyglądają interfejsy komponentów
w obydwu grupach — pod względem repertuaru właściwości publicznych (

'

)

i publikowanych (

( 

) oraz zdarzeń (

)!'*

,

)!(!%

,

)!+ , 

) i ich metod

dyspozycyjnych (

'*-.

,

(!% -.

i

+ , -.

).

Mimo wielu podobieństw pomiędzy analogicznymi elementami komponentów VCL i CLX,
istniejące między tymi środowiskami różnice dają znać o sobie tym wyraźniej, im bliż-
sza staje się zależność konkretnego elementu od mechanizmu charakterystycznego tylko
dla jednego ze środowisk. I tak, w środowisku Kyliksa traci sens większość odwołań do
Win32 API; mechanizmy typowe jedynie dla Windows — jak np. MAPI — muszą być
zastąpione równoważnymi mechanizmami linuksowymi, a używające ich komponenty
nie nadają się po prostu do przeniesienia na platformę linuksową. Z kolei niektóre
problemy rozwiązywane przez funkcje biblioteki RTL muszą być rozwiązane w inny
sposób — przykładem może być czułość Linuksa na wielkość liter w nazwach plików;
Pascal, niewrażliwy na wielkość liter w identyfikatorach, staje się pod Kyliksem wraż-
liwy na wielkość liter w nazwach modułów w dyrektywach

 

!

Linux pozbawiony jest też wielu znanych z Windows mechanizmów systemowych
— nie ma tu technologii COM, są jednak obsługiwane interfejsy; nie ma też dokowania
okien, „dwukierunkowej” (bidirectional) obsługi tekstu, lokalizowania charakterystycz-
nego dla krajów azjatyckich itp.

Pewnym problemem dla autorów aplikacji i komponentów jest istnienie oddzielnych
modułów, dedykowanych tylko określonym platformom, na przykład kod kontrolek win-
dowsowych znajduje się w pliku Controls.pas, zaś kod dla widżetów CLX — w pliku
QControls.pas. Stwarza to możliwość „pomieszania” obydwu środowisk w sytuacji,
gdy komponent CLX lub aplikacja przeznaczona dla Kyliksa opracowywane są w śro-
dowisku Delphi 6. Tak skonstruowany komponent, jeżeli zawiera elementy typowe
wyłącznie dla VCL, będzie bez problemu pracował w Delphi 6, najczęściej jednak od-
mówi współpracy pod Kyliksem. Można uniknąć takiej sytuacji, gdy, za radą Borlanda,
komponenty i aplikacje przeznaczone dla Kyliksa będziemy opracowywać pod Kylik-
sem — niestety, środowisko Kyliksa jest (w zgodnej opinii programistów) mniej kom-
fortowe od Delphi 6.

Wobec opisanych konsekwencji różnic pomiędzy VCL i CLX, nie wydaje się uzasadnione
używanie komponentów CLX w aplikacjach przeznaczonych wyłącznie dla Windows.

  

Linux (a raczej — podsystem

/$!0

) nie implementuje typowego dla Windows me-

chanizmu komunikatów; w efekcie nie do zaakceptowania jest w Kyliksie kod źródłowy

background image

%

 

K

     

odwołujący się do identyfikatorów w rodzaju

01  ! 0!

,

01 

czy

01(

.

Reagowaniem na zachodzące w systemie zdarzenia zajmują się w bibliotece



wyspe-

cjalizowane klasy — dzieje się tak niezależnie od platformy systemowej, tak więc kom-
ponent CLX nie jest zdolny reagować na komunikaty nawet pod Windows; zamiast
znanych z Delphi metod z klauzulą

 %

(np.

2  (!% -.

), powinien on korzy-

stać z równoważnych metod dynamicznych (

 (!% -.

), co wyjaśnimy dokładniej

w następnym punkcie.

   

W niniejszym punkcie przyjrzymy się nieco dokładniej przykładom transformacji kom-
ponentów VCL na równoważne komponenty CLX. Na początek zajmiemy się popular-
nym „spinerem” — to pomocniczy komponent współpracujący najczęściej z polem
edycyjnym, dokonujący jego automatycznej inkrementacji lub dekrementacji; realizuje
on wiele interesujących mechanizmów (jak specyficzne rysowanie), współpracę z kla-
wiaturą i myszą, przyjmowanie i utratę skupienia (focus) itp.

Trzy kolejne komponenty to pochodne bazowego spinera. Pierwszy z nich wzbogacony
jest o obsługę myszy i wyświetlanie specyficznych kursorów już na etapie projektowa-
nia, drugi realizuje współpracę z listą obrazków (

3% 

), trzeci natomiast współpra-

cuje z kontrolką reprezentującą pole bazy danych.

Wszystkie prezentowane w tym rozdziale moduły nadają się do wykorzystania zarówno
w Delphi 6, jak i w Kyliksie.

       

Rysunek 13.3 przedstawia trzy egzemplarze komponentu

%!! 

na formularzu

aplikacji CLX. W odróżnieniu od pionowo ułożonych strzałek, charakterystycznych dla
windowsowego spinera, komponent ten posiada odpowiednie przyciski w układzie po-
ziomym: inkrementujący i dekrementujący.


Komponent
TddgSpinner
pomocny przy
wprowadzaniu
liczb całkowitych

Wydruk 13.1 przedstawia kompletny kod źródłowy modułu

%!

implementu-

jącego komponent

%!! 

. Podobnie jak spiner windowsowy, wywodzi się on

z klasy

 ! 

— tyle że w tym przypadku jest to klasa CLX i komponent mo-

że być używany zarówno w Windows, jak i pod Linuksem.

background image

  

K

!  "#  

&

Choć migracja na platformę CLX rzadko wiąże się ze zmianą nazw komponentów, to
jednak zasadą jest poprzedzanie nazwy modułu VCL literą



dla podkreślenia zależno-

ści tegoż modułu od biblioteki



.

Każdy z prezentowanych wydruków zawiera „wykomentowane” linie stanowiące część
kodu VCL; komentarze oznaczone dodatkowo jako

/45/ podkreślają elementy

specyficzne dla przenoszenia komponentu z VCL do CLX.

 QddgSpin.Pas — kod 'ródłowy komponentu TddgSpinner





           

  !" # "    !"    ! $%

& '#       !"    #

 ()*      +,    

          !""-# $"      

  ". "     '"+!

 -/01123* 

4

  5

 ."

 

6    7- "5

&8

9  :  6  7- " ;

< 5

8(



=  &: >(5

 ?@ "  &  AB "5 C A<   5

@D -  A=  (. "5

 "& (

 @

EE> 

;C A<   5

;< "  A<   5

;= A5

;= 9 -A<   5

;: = F A=  5

;>= F A=  5

EE9G  "   "-

;B -  A  .?@ 5

;B -  A ?@ 5

&8

EEC,HA #   "  !+  

EEB 9  

"  9:7 F &@:A9:7 F (5

background image

'

 

K

     

   I7 F 5

EEB  

"  :?  -  &@:A:  (5

  "I?  -  5

8(

 " 

"  > 5@   5

"  F = &= A=  5F A=  5

= A3 "(5@ 5

EE: 

"  F "C &D A<   (5@ 5

"  < "C &D A<   (5@ 5

. "  >   A> 5

. "  : B@ = &= A=  (A=  5

EEC,HA?  -  +  + " !

EE"I?  -  

EE

"  ?  -  5@   5

EE     J

"  -  5  "5

. "   -  & C A<   (A=  5  "5

EE  .      J

"  F?  5@   5

"  F?K 5@   5

"  * F &@* A95- .A- . (5@   5

"  : F &= A: = 5- .A- . 5

LA<   (5@   5

"  : 6&= A: = 5- .A- . 5

LA<   (5@   5

&8

EEC,HA #  "    

. "  F: 9- F &- .A- . 5

: >A> (A=  5@   5

. "  F: 9- 6&- .A- . 5

: >A> (A=  5@   5

8(

. "  F: 9- F &- .A- . 5

" : >A> (A=  5@   5

. "  F: 9- 6&- .A- . 5

" : >A> (A=  5@   5

EE: +  $" $"

"   = &C A(5@ 5

"   = 9 -&C A<   (5@ 5

"   C &C A<   (5@ 5

 "

background image

  

K

!  "#  

(

EE   @     

" "  &DB A (5@   5

 - 

EE   "  $" $"

 = A

 ;= 

    = 

 ."= ;" 5

 = 9 -A<   

 ;= 9 -

    = 9 -

 .2M5

 < "  A<   

 ;< "  

   ;< "  

 .25

 C A<   

 ;C

    C 5

EE   "  J

 B -  A  .?@ 

 ;B - 

   ;B -  5

 B -  A ?@ 

 ;B -  

   ;B -  5

EEB  "  $" $"   

 5

&8

 F5EEC,HA $" $% +  

8(

 F: 5

 ?  5

 ; 5

 N - .2M5

 N   K5

 N 5

 > - N 5

 >: 5

 - N 5

 B 5

  . 5

 C   5

 9 - .M15

 B  "5

 B FF5

 B FB@ 5

 B ? F5

 B ?  5

 B ?K 5

background image

%)

 

K

     

 B * F 5

 B * > 5

 B * 65

 B : F 5

 B : :@ 5

 B : 65

 B F5

 5

   

4

:   4

4

" " )  &DB A (5

 

 -     &DB (5

EE< " " '

;= A"= ;" 5

;= 9 -A2M5

;C A15

;< "  A25

;: = F A; 5

;>= F A; 5

EE< " "   " "- $" $"

9 -AM15

N -A2M5

A 5

EEC,HA9     '  " 

A"9  5

EEC,HA< * +  +  

EE I7 F

< * A< * OP D Q5

5

: +  $" $" 4

"   ) = &C A(5

 

 .;= RHC -

 

;= AC 5

< @  5

 5

5

"   ) = 9 -&C A<   (5

 

 .;= 9 -RHC -

 

;= 9 -AC 5

< @  5

background image

  

K

!  "#  

%

 5

5

"   ) C &C A<   (5

 

 .;C RHC -

 

 . -  &C (-

 

;C AC 5

< @  5

EE9   - 

-  5

 5

 5

5

:  !  $  4

"   )> 5

@

3A3 "5

LB.. A<   5

A 5

B.. A<   5EEC,HA 

 

 -   > 5

 - @

 

; A .); 5

> )A"= - 5

 .?  -

=-)A .)

 

 

=-)A"= ;" 5

; )A"= - 5

 5

EE9$  $%

&8

EEC,HA  KD   +  

  KD  &N  I  I(5EE. " 7F<

8(

3A3 "&;= 9 -,21

9 -,;= 9 -O2N -(5

 @)3 "  &3) .3)3)3 -3)=(5

< . 3 "&3,2,2(5

A< &;C (5

LB.. A3)O&3)=,3),

 @) KN -&(( @05

EEC,HAB ".. & + . "   KD  (

B.. A3) .O&3)3 -,3) .,

background image

%

 

K

     

 @) K9 -&(( @05

&8

EEC,HAS J    K3 "& + . "   KD  (

 K3 "&39 - @0LB.. (5

8(

 K3 "&3B.. LB.. (5

F = &: ;: = F 

3 "&11;= 9 -N -((5

F = &>;>= F 

3 "&9 -,;= 9 -19 -N -((5

 .;" -

 

=-)A .)5

F ;"3 "&3(5

 5

 5

5 )> 4

"   )F = &= A=  5

F A=  5= A3 "(5

 

 - @

 

 .F - EE 

=-)A"= -

 

=-)A;= 5

> )A"= - 5

3 "  &= ) .= )

= )3 -= )=(5

 .?  -

 

&8

EE "D" @       "D" @ N - -  K

> )A"D" @   5

=-)A"D" @   5

8(

> )A"D" @ = 5

=-)A"D" @ = 5

 

 

 

> )A"= - 5

=-)A"= - 5

 5

 .= : - EE $ "     !"

 

3 "  &TN - @0,2

;= 9 -,TN - @0O2(5

 

  EE $ "     !"

 

background image

  

K

!  "#  

%

3 "  &9 -,;= 9 -OTN - @0,2

9 -,TN - @0O2(5

3 "  &9 -,;= 9 - @0,2

&N - @0(,&;= 9 - @0,T(

9 -,;= 9 - @0O2

&N - @0(O&;= 9 - @0,T((5

 5

> )A"9   K5

=-)A"9  5

 5

5 )F = 4

"   )F?  5

 

 -   F?  5

EE    , $  !  

EE%   !"!+

3  5

5

"   )F?K 5

 

 -   F?K 5

EE "  , $  !  

EE !%+   !"!

3  5

5

EEC,HA?  -  +  +

EE "I?  -  

"   )?  -  5

 

 -   5

EE$ #     

3  5

5

:   J4



 ) - 

   B -  5 '% + #  

. " ! " !  C)9$%   

3   $       .  

 # )

4

. "   ) -  & C A<   (A=  5

@

D -  A=  5

 

D -  A 5

 .D  &;B -  (-

;B -  & . C D -  (5

3 AD -  5

background image

%$

 

K

     

5

"   )-  5

 

 .D  &;B -  (-

;B -  & .(5

5

EE '% + # #  .  ! $" $%C 

EE $ $   ;C

"   )F "C &D A<   (5

 

C AC ,D 5

5

"   )< "C &D A<   (5

 

C AC OD 5

5

:  '" !4

&8

EEC,HA> #! ++    $" 

EE< * &   (

"   )9:7 F &@:A9:7 F (5

 

 -   5

:)3 A"I9 D 5EE    %

EE   

5

8(

"   )* F &@* A95- .A- . (5

 

 -   * F &* - .(5

EEC,HA    . '  

EE  U@IU  + U* IU

" * .

* I .* IF A

F "C &;< "  (5

* I6* I3 -A

< "C &;< "  (5

 5

5

  4

. "   )>   A> 5

 

7 >&3 (5

3 A"  &3 (5

5

background image

  

K

!  "#  

%

. "   ): B@ = &= A=  (A=  5

@

3A3 "5

 

EE  "   " 

 .= : -

3A3 "&11;= 9 -N -(

 

3A3 "&9 -,;= 9 -19 -N -(5

EE"    +   "  V

3 A>< 3 "&3>   (5

5

"   ): F &= A: = 5

- .A- . 5LA<   (5

 

 -   : F &= - .L(5

 . &"F      (-

 ;"5EE $   

EE "    

 .&=  .( 

&: B@ = &: (: B@ = &>((-

 

;: = F A: B@ = &: (5

;>= F A: B@ = &>(5

3  5

 5

5

"   ): 6&= A: = 5

- .A- . 5LA<   (5

 

 -   : 6&= - .L(5
 .=  .-

 

 .: B@ = &>(-

< "C &;< "  (

   .: B@ = &: (-

F "C &;< "  (5

;: = F A; 5

;>= F A; 5

3  5

 5

5

. "   )F: 9- F &- .A- . 5

" : >A> (A=  5

 

 -   F: 9- F &- .: >(5

F "C &;< "  (5

3 A 5

5

background image

%%

 

K

     

. "   )F: 9- 6&- .A- . 5

" : >A> (A=  5

 

 -   F: 9- 6&- .: >(5

< "C &;< "  (5

3 A 5

5

)

Jak widać, kod źródłowy modułu niewiele różni się od wersji w VCL. Mimo iż różnic jest
niewiele, większość z nich jest jednak niezwykle istotna.

Po pierwsze, zwróć uwagę na nazewnictwo modułów:



,

! 

i

('

; poja-

wił się też nowy moduł

 

wspólny dla VCL i CLX.

Po drugie, mimo iż deklaracja klasy komponentu niewiele odbiega w swej postaci od
wersji VCL — pod względem deklaracji pól i procedur zdarzeniowych — nie ma w niej
metod obsługujących komunikaty, (

01 %

i

'1! (!% 

). Kontrolka

! 

(w CLX) zamiast wysyłać komunikat

'1! (!% 

przy zmianie jej wła-

ściwości

! 

, wywołuje po prostu (dynamiczną) metodę

! (!% -.

— toteż

do niej przeniesiona została treść wyeliminowanej metody komunikacyjnej.

Podczas tworzenia komponentu częstym problemem jest obsługa klawiszy strzałek (na
klawiaturze); w przypadku komponentu

%!! 

powodują one zmianę reprezento-

wanej przez komponent wartości. W bibliotece VCL informacja o zestawie klawiszy ob-
sługiwanych przez kontrolkę przekazywana była za pomocą komunikatu

01 %

;

w CLX nie ma komunikatów i trzeba znaleźć równoważne rozwiązanie zastępcze. Tak
się szczęśliwie składa, iż kontrolka

$% ! 

definiuje w tym celu właściwość

3! + 

, której w konstruktorze przypisuje się stosowną wartość (i poszerza domyśl-

ny repertuar obsługiwanych klawiszy o klawisze strzałek).

Wynika stąd praktyczny wniosek, iż komponenty VCL używające raczej procedur zda-
rzeniowych (i metod zarządzających zdarzeniami) niż komunikatów łatwiej poddają się
przenoszeniu na platformę CLX.

Po trzecie — w konstruktorze, oprócz ustawienia właściwości

3! + 

, dokonywana

jest korekta standardowego ustawienia koloru kontrolki. W VCL kontrolka

$!! 

dziedziczy swój kolor od kontrolki macierzystej (co symbolizuje wartość

'$!0

),

tymczasem w CLX konstruktor klasy

$% ! 

ustawia kolor kontrolki na

'!

;

konieczna jest więc zmiana tego koloru na

'$!0

.

Na początku niniejszego rozdziału stwierdziliśmy, iż umiejętności nabyte w trakcie
projektowania komponentów VCL przydadzą się w dużym stopniu przy projektowaniu
komponentów CLX. Istotnie — deklaracje właściwości, metody dostępowe, a nawet
procedury zdarzeniowe nie różnią się zasadniczo od tych używanych przez komponenty
VCL. Pewnym wyjątkiem w tym względzie jest metoda

,! -.

, wymagająca nieco

więcej przeróbek.

background image

  

K

!  "#  

%&

Pierwszą przyczyną tego stanu rzeczy jest nieobecność w CLX funkcji

  6%!-.

,

która w wersji VCL dokonywała wyśrodkowania wyświetlanego tekstu. Funkcja ta wymaga
kontekstu urządzenia GDI, dostępnego w VCL pod właściwością

!&"!

i nie-

obecnego w CLX, gdzie wspomniana właściwość ma całkiem inne znaczenie — wskazuje
na obiekt odpowiedzialny za wyświetlanie (painter). Odpowiednie położenie tekstu moż-
na jednak wyliczyć „ręcznie”, za pomocą dostępnych „geometrycznych” metod płótna.

Kolejna ingerencja związana jest z kolorem, w którym (domyślnie) zostałyby wyświe-
tlone przyciski. Na obydwu platformach jest to kolor

'6' &  !

, jednak w CLX

wartość ta utożsamiana jest z

'6' & "%(%(  

(w module

('

).

Wszelkie operacje wykonywane na płótnie komponentu CLX poza jego metodą
,! -. muszą być poprzedzone wywołaniem metody !&  -.; po
zako1czeniu rysowania należy wywołać metodę

!& -..

Ostatnim z nieprzenośnych elementów VCL, przysparzającym czasem mnóstwa kłopo-
tów, są kody wirtualnych klawiszy

&*1

xxxx, stanowiące część Windows API. CLX defi-

niuje w ich miejsce całkowicie nowy zestaw stałych rozpoczynających się od przedrostka

+ 1

. W przypadku naszego komponentu nie jest to jednak dużym problemem, ze względu

na ubogi repertuar klawiszy (4) obsługiwanych w sposób specyficzny.

I tak oto uzyskaliśmy uniwersalny komponent, przydatny zarówno w Delphi 6, jak i w śro-
dowisku Kyliksa. Najbardziej spektakularnym aspektem tej uniwersalności jest możli-
wość użycia tego samego kodu źródłowego w obydwu środowiskach!

            

Jak widać, przenoszenie komponentu do środowiska CLX nie musi być wcale trudne
(chociaż odkrycie właściwości

3! + 

wymagało nieco wysiłku). Kiedy jednak przy-

stąpimy do rozbudowy komponentu CLX, różnice pomiędzy VCL i CLX staną się bar-
dzo wyraźne.

Wydruk 13.2 przedstawia kod źródłowy komponentu

% %!! 

, pochodnego

w stosunku do

%!! 

. Na rysunku 13.4 widać wyraźnie, jak kursor myszy zmie-

nia swój wygląd, gdy znajdzie się nad jednym z przycisków; rysunek 13.5 pokazuje
natomiast zmianę reprezentowanej wartości na etapie projektowania (poprzez kliknięcie
jednego z przycisków).

 
Zmiana wygl*du
kursora wywołana
przez komponent
TddgDesignSpiner

background image

%'

 

K

     

 
Edycja wła-ciwo-ci
komponentu
TddgDesignSpiner
na etapie
projektowania
aplikacji

 QddgDsnSpn.Pas — kod 'ródłowy komponentu TddgDesignSpiner



F 

      F      !" +

    !"   ! " 

     +   " ' ):#     

 $" $" C          +" " 

 -/01123* 

4

 F  5

 ."

 

6   5

&8

9  :  6  7- " ;

 5

8(



F    "& (

 @

EEC,HA"  N. 

;-AN5

&8

EEC,HAB'    " <F? 

EE!    "  # C)

EE> #  ". " C

;-AN5

EEB 9  

"  9: &@:A9: (5

   I 5

EEB  

"  :F   N  &@:A:F   N  (5

  "IF   N  5

background image

  

K

!  "#  

%(

8(

 " 

"  -  5@   5

EEC,HA> #  !  .    

"  : :@ &- .A- . 5

LA<   (5@   5

. "  F   ?@  &  AB "N5

?@ A?@ N(A=  5@   5

 "

" "  &DB A (5@   5

 "F 5@   5

 5

   

&8

EEC,HA  '  "-

W3FF  ) 4EE!"'  !"

8(

 

  ;5EEC,HA

EEC,HA . & .-     .

EE- (     "" 

EEC,HA> #   "     !  

EE

" 

= AP1))X08T,2Q.= &

W11WX1W11W11W11WTMW11W11

W11WTMW11W11W11WTMW11W11

W11WTMW11W11W11WT?W11W11

W11WTYW1W11W11WTYWX1W11

W11WTYW0MW11W1XWTYW0TW11

W1TW1W0TW11W1TWT1W1TW11

W10WT1W1TW11W10W11W1TW11

W12W11W1TW11W12W11W1TW11

W11WM1W1MW11W11WT1W1MW11

W11WT1W1MW11W11W01W21W11

W11W01W21W11W11WZ;W;MW11

W11WZ;W;MW11W11WZ;W?MW11

W11WZ;W;MW11W11W11W11W11

W11W11W11W11W11W11W11W11

W11W11W11W11W11W11W11W11

W11W11W11W11W11W11W11W11(5

:AP1))X08T,2Q.= &

W11WX1W11W11W11WZMW11W11

W11WZMW11W11W11WZMW11W11

W11WZMW11W11W11WZ?W11W11

W11WZ;W1W11W11WZ;W;1W11

W11WZ;W;MW11W1XWZ;W;W11

W1ZW;;W;W11W1ZW;;W;W11

W1XW;;W;W11W1XW;;W;W11

W12W;;W;W11W12W;;W;W11

background image

&)

 

K

     

W11W;;W;MW11W11WZ;W;MW11

W11WZ;W;MW11W11WX;W;1W11

W11WX;W;1W11W11WZ;W;MW11

W11WZ;W;MW11W11WZ;W?MW11

W11WZ;W;MW11W11W11W11W11

W11W11W11W11W11W11W11W11

W11W11W11W11W11W11W11W11

W11W11W11W11W11W11W11W11(5

4

: F    4

4

" "F    )  &DB A (5

@

= = A= N5

:= A= N5

 

 -     &DB (5

&8

EEC,HA9   

;-A&N<  " [FF > I= 63B3[(5

8(

EEC,HA     "

= = A= I"  &X0X0\= ; (5

:= A= I"  &X0X0\:; (5



;-AI"  &= = := M1(5

. 

= I &= = (5

= I &:= (5

 5

5

 "F    )F 5

 

&8

C,HAIF  F 

F &;-(5EE   7F<

8(

IF &;-(5

 -   F 5

5

EE    +   " '  J  !

&8

EEC,HA   '

"  F    )9: &@:A9: (5

 

 .: B@ = &: (: B@ = &>(-

 &;-(

 

 -   5

5

8(

background image

  

K

!  "#  

&

EEC,HA>  .    : :@  "    

"  F    ): :@ &- .A- . 5

LA<   (5

 

 .: B@ = &: (: B@ = &>(-

9  I &N  ;-(

 

9  I6  &N  (5

 -   5

5

&8

EEC,HA9  ' )6#     

EEF   ?@  )

"  F    ):F   N  &@:A

:F   N  (5

 

EEB !"      + $" $"

EEC       "! " )

EE7    +   " ' 

EE $" !  ! + 2,  F -

EE " +  % + J

EE ! "-!

 .: B@ = &: (: B@ = &>(-

:)3 A2

 

:)3 A15

5

8(

. "  F    )F   ?@  &  AB "N5

?@ A?@ N(A=  5

@

: >A> 5

 

3 A; 5

 .&  N  ( 

&?@ I &?@ ( P?@  I: = > 

?@  I: = 3   

?@  I: = F "Q(-

 

EE  A #!""    

EE       ! "%)

: >A> &: ?@ IK&: ?@ N&?@ ((

: ?@ I&: ?@ N&?@ (((5

 .: B@ = &: (: B@ = &>(-

3 A

 

3 A; 5

 5

5

background image

&

 

K

     

"  F    )-  5

@

;A;5

 

 -   -  5

EE6  $  !     '  $%

EE $" $" C

 ."F      -

 

;A7 > ;& .(5

&8

EEC,HA;)F   !   F   N

 .&;RH ( &;)F   RH (-

;)F   ): . 5

8(

 .&;RH ( &;)F   NRH (-

;)F   N): . 5

 5

5

)

Po przeanalizowaniu komentarzy ponownie można zauważyć wyeliminowanie kodu
związanego z systemem komunikatów Windows. Dla kontrolki Windows sygnałem do
zmiany wyglądu kursora jest otrzymanie przez nią komunikatu

01 

, w odpowie-

dzi na co powinna wywołać funkcję

 -.

z odpowiednim parametrem. W CLX

nie ma komunikatów, trzeba zatem kontrolować położenie kursora za pomocą zdarzenia

)!2 2&

; gdy kursor znajdzie się nad jednym z przycisków, należy nadać kursorowi

żądany wygląd za pomocą funkcji

$% 1 -.

, w przeciwnym razie — za-

pewnić jego kształt domyślny przez wywołanie funkcji

$% 1! -.

.

Osobnym problemem jest samo określenie kształtu kursora. W Windows robi się to
bardzo prosto, na przykład przez wczytanie odpowiedniego zasobu za pomocą funkcji

-.

. W bibliotece



przeciążona funkcja

1'  -.

udostępnia różno-

rodne sposoby tworzenia kursorów, nie przewidując jednak wykorzystania w tym celu
zasobów. Rozwiązaniem zastępczym (które wykorzystaliśmy w naszym przykładzie)
jest wówczas zdefiniowanie dwóch bitmap, z których pierwsza określa rozmieszczenie
czarnych i białych pikseli w obrazie kursora, druga natomiast stanowi maskę określają-
cą jego przezroczyste regiony.

Kolejne zadanie polega na spowodowaniu przejęcia przez komponent (niektórych) zda-
rzeń myszy na etapie projektowania. Komponent VCL sygnalizuje gotowość do takiej
obsługi, zwracając wartość

7

w odpowiedzi na komunikat

'1 %!" 

. W CLX

analogiczne zadanie spełnia dynamiczna metoda

%!& !  -.

, zwracająca wy-

nik typu Boolean; komponent powinien ją przedefiniować stosownie do swej specyfiki.

I ostatni problem — skoro komponent

% %!! 

posiada zdolność modyfikowa-

nia swej właściwości



, modyfikacja ta nie może odbywać się bez wiedzy inspektora

obiektów. W VCL mechanizmem zapewniającym aplikacji łączność z projektantem

background image

  

K

!  "#  

&

formularzy jest interfejs ukrywający się pod właściwością

%! 

formularza będące-

go właścicielem komponentu; w CLX analogiczna właściwość nosi nazwę

%! "

*

. Aby zasygnalizować zmianę zawartości komponentu, należy wywołać metodę

2

8 

wspomnianego interfejsu, w ramach obsługi zdarzenia

)!(!%

— robi się to tak

samo w VCL i CLX.

            

Kolejne rozszerzenie naszego komponentu (który nosi teraz nazwę

%3% !! 

)

polega na wyposażeniu go w bitmapy określające wygląd obydwu przycisków. Bitmapy
te stanowią elementy listy typu

3% 

(patrz rysunek 13.6) i wyświetlane są zamiast

zwykłych znaków „+” i „–”.

 
Bitmapy nadaj*ce
wygl*d przyciskom
komponentu
TddgImgListSpinner

Kod źródłowy modułu implementującego komponent jest przedstawiony na wydruku
13.3; w porównaniu z wydrukiem 13.2 zmiany wynikające z przejścia na platformę
CLX są znacznie mniejsze.

 QddgILSpin.pas — kod 'ródłowy komponentu TddgImgListSpinner



<

      <    !"

 +F    )9! " '  $   

   !"  $%    )

 -/01123* 

4

 < 5

 ."

 

   F  < 5

&8

9  :  6  7- " ;

 F  < 5

8(

background image

&$

 

K

     



<  "&F    (

 @

;< A<  5

;< <  K AP2))0Q.<   5

;< -   A-   5

EE9 + "   J

"  <  -  &  AB "(5

 " 

"    . "  &D A 5

B   AB   (5@   5

"  F = &= A=  5F A=  5

= A3 "(5@   5

"  "  B.. &= A3 "5@A<   (5

"  - ":   5

EE: +  $" $"

"   < &C A<  (5@ 5

. "  7 < <  K&><  KA<   (A<   5@ 5

"   < <  K&><  KA<   5

C A<   (5@ 5

 "

" "  &DB A (5@   5

 "F 5@   5

 - 

 < A<  

 ;< 

    < 5

 < <  K: A<   

  K2

 7 < <  K

    < <  K5

 < <  K>A<   

  K0

 7 < <  K

    < <  K5

 5

   

 

7- "5EEC,HA:

4

: <  4

4

" "<  )  &DB A (5

 

 -     &DB (5

;< -   A-   )  5

;< -   )B -  A<  -  5

background image

  

K

!  "#  

&

EE ##    $  +

EE -    #     %

EE"    

;< <  K P2QA,25

;< <  K P0QA,25

5

 "<  )F 5

 

;< -   ); 5

 -   F 5

5

"  <  )  . "  &D A 5

B   AB   (5

 

 -     . "  &D B   (5

 .&B   3 @ ( &D ;< (-

 < & (5EE    +

5

. "  <  )7 < <  K&><  KA

<   (A<   5

 

3 A;< <  K P><  KQ5

5

"  <  ) < <  K&><  KA<   5

C A<   (5

 

 .;< <  K P><  KQRHC -

 

;< <  K P><  KQAC 5

< @  5

 5

5

"  <  ) < &C A<  (5

 

 .;< RH -

;< )6 3   -  &;< -   (5

;< AC 5

 .;< RH -

 

;< )3   -  &;< -   (5

;< );  . "  & .(5

- ":   5

 5

< @  5

5

"  <  )<  -  &  AB "(5

 

 .  < -

 

background image

&%

 

K

     

- ":   5

EE9  6  < @   "

EE     

6 5

 5

5

"  <  )- ":   5

 

EE ! $%# " '  $" 

EE"! +

 .;< )9 -H= 9 --

= 9 -A;< )9 -5

 .;< )N -HN --

N -A;< )N -5

5

"  <  )F = &= A=  5

F A=  5

= A3 "(5

@

A<   5

 

 - @

 

=-)A= 5

> )A"= - 5

3 "  &= ) .= )

= )3 -= )=(5

 .= : - EE $  +" U U

 

 .&< RH ( &< <  K: RH,2(-

 

&8

EEC,HA <    #    

EE#     $" $" =)

 .F -

;< )F  A  " 

 

;< )F  A 5

8(

 .F -

;< )=A"= -

 

;< )=A"= ;" 5

"  B.. &= (5

&8

EEC,HA<  )F    

;< )F & @< <  K: ?  (5

8(

;< )F & @< <  K:  < 

?  (5

 

 

background image

  

K

!  "#  

&&

 -   F = &= F = (5

 

  EE $  +" UU

 

 .&< RH ( &< <  K>RH,2(-

 

&8

EEC,HA <    #    

EE#     $" $" =)

 .F -

;< )F  A  " 

 

;< )F  A 5

8(

 .F -

;< )=A"= -

 

;< )=A"= ;" 5

"  B.. &= (5

&8

EEC,HA<  )F    

;< )F & @< <  K>?  (5

8(

;< )F & @< <  K> < 

?  (5

 

 

 -   F = &= F = (5

 5

 5

5<  )F = 4

"  <  )"  B.. &= A3 "5

@A<   (5

 

 .;< RH -

 

A= ) .O&= )3 -,= ) .( @0,

&;< )9 - @0(5

A= )O&= )=,= )( @0,

&;< )N - @0(5

 5

5

)

Lista obrazków

3% 

, w VCL stanowiąca otoczkę standardowej kontrolki imple-

mentowanej w bibliotece

  

, w CLX zaimplementowana została w zupełnie

inny sposób, za pomocą tzw. prymitywów graficznych biblioteki



. Tę nową imple-

mentację zawiera moduł

3%

, który tym samym zastąpił na liście

 

moduł

3%

. Nie zmienił się jednak zasadniczo sposób korzystania z listy, ani też nazwa jej

klasy, czego wymierną korzyścią jest niezmieniona deklaracja klasy komponentu
(w stosunku do jego wersji VCL). Identyczne są też metody komponentu w obydwu
wersjach, z jednym wszakże wyjątkiem.

background image

&'

 

K

     

Wyjątkiem tym jest metoda

0  !-.

, różnica w stosunku do VCL wynika z faktu,

iż w CLX lista

3% 

nie operuje pojęciem stanu przycisku (zwolniony, naciśnięty,

itp.) reprezentowanego w VCL przez właściwość

0!% 

, stan ten należy więc

rozróżniać samodzielnie poprzez zmianę koloru tła, który reprezentowany jest przez
właściwość

*

. Ponadto metoda

3%   0-.

ma w CLX nieco inne para-

metry niż w VCL, inne jest więc jej wywołanie.

    !     "  

Skoro nadaliśmy estetyczny wygląd przyciskom komponentu, warto teraz poekspery-
mentować z przechowywaną przez niego wartością, a raczej — z jej źródłem. Kolejny
komponent pochodny —

% !! 

— czerpie tę wartość z pola zbioru danych,

które reprezentowane jest przez jego właściwości

 '

i

 # 

. Rysunek 13.7

przedstawia komponent

% !! 

skojarzony z polem

 ! 

zbioru

& ! 

.

 
Komponent
TddgDBSpinner
u/ywany do edycji
pola bazy danych

Kod źródłowy modułu implementującego komponent został przedstawiony na wy-
druku 13.4.

  QddgDBSpin.Pas — kod 'ródłowy komponentu TddgDBSpinner



F=

      F= )<

 '   <   

 "-)

 -/01123* 

4

 F= 5

 ."

 

6  < F=F=5

&8

9  :  6  7- " ;

< F=F=5

8(



background image

  

K

!  "#  

&(

F= "&<  (

 @

;F A; F 5EE + "-

EE + "  

"  F-  &  AB "(5

"  6 F&  AB "(5

"  D" @ -  &  AB "(5

&8

EEC,HA   '

"  :?K &@:A:?K (5  "I?K 5

"  :F   N  &@:A:F   N  (5

  "IF   N  5

8(

 " 

"    . "  &D A 5

B   AB   (5@   5

"  - ";  &" C A (5@ 5

EE  .    ! !"  

"  -  5@   5

"  * > &@* A-(5@   5

EEC,HAF?K  :?K 

"  F?K 5@   5

EEC,HAF   ?@   :F   N  

. "  F   ?@  &  AB "N5

?@ A?@ N(A=  5@   5

EE  .    .  !"  $" $%C

"  F "C &D A<   (5@   5

"  < "C &D A<   (5@   5

EE +  $" $"

. "  7 ; A; 5@ 5

. "  7 F; A 5@ 5

"   F; &" C A (5@ 5

. "  7 F" AF" 5@ 5

"   F" &C AF" (5@ 5

. "  7 3 B A=  5@ 5

"   3 B &C A=  (5@ 5

EE+ !"  "-

 ; A; 

 7 ; 5

 F A; F 

 ;F 5

 "

" "  &DB A (5@   5

 "F 5@   5

 - 

 F; A 

 7 F; 

    F; 5

 F" AF"

background image

')

 

K

     

 7 F"

    F" 5

EE   + $" !!"  

 3 B A= 

 7 3 B 

    3 B 

 .; 5

 5



?< @ ;  "&?K"   (5

 "  

< @ ;  [    "-  %[O

[<    9;[5

   

 

 5EEC,HA:

4

: F= 4

4

" "F= )  &DB A (5

 

 -     &DB (5

;F A; F )  5

EE . !"  "- #   !

EE  !  "-

;F ) A .5

EE! "   5#   $  

EE+!"   #   % 

;F )B F-  AF-  5

;F )B 6 FA6 F5

;F )B D" @ -  AD" @ -  5

5

 "F= )F 5

 

;F ); 5

;F A 5

 -   F 5

5

"  F= )  . "  &D A 5

B   AB   (5

background image

  

K

!  "#  

'

 

 -     . "  &D B   (5

 .&B   3 @ ( 

&;F RH ( 

&D ;F )F" (-

 

F" A 5EE$      F"

 5

5

. "  F= )7 ; A; 5

 

3 A;F ); 5

5

. "  F= )7 F; A 5

 

3 A;F );   5

5

"  F= ) F; &" C A (5

 

- ";  &C (5

;F );   AC 5

5

. "  F= )7 F" AF" 5

 

3 A;F )F" 5

5

"  F= ) F" &C AF" (5

 

 .;F )F" RHC -

 

;F )F" AC 5

EE9  ;  . "    "  # 

EE    !" ' "-#    % +  .

EE  "-

 .C RH -

C );  . "  & .(5

 5

5

. "  F= )7 3 B A=  5

 

3 A;F )3 B 5

5

"  F= ) 3 B &C A=  (5

 

;F )3 B AC 5

5

background image

'

 

K

     

"  F= )- ";  &" C A (5

@

;  A;  5

 

EE G"    "- 

EE.<   .< .9.;, #   

EE     ! 

 .&C RH[[( 

&;F RH ( 

&;F )F RH ( 

&;F )F )D" @ (-

 

;  A;F )F ); =  &C ()F 5

 .&;  RH.<   ( 

&;  RH.< ( 

&;  RH.9( 

&;  RH.;(-

 

  ?< @ ;  )  &< @ ;  (5

 5

 5

5

"  F= )-  5

 

EE . !" #   +

 .;F RH -

;F ): . 5

 -   -  5EE7   B - 

5

"  F= )* > &@* A-(5

 

 -   * > &* (5

 .* ]0Z- EE" " $ +?V

 

;F )3  5EE   " $ +" 

* A]15EE  ! J"  "

 5

5

"  F= )F "C &D A<   (5

 

 .3 B  ;F ) : .-

 

EE #    "- 

&8

EEC,HA:  =  9  D><. " 

:  = &1(

8(

= 5

 

 

 

background image

  

K

!  "#  

'

EE  ' "-  "  .   $%

 .;F )? -

 -   F "C &D (5

 5

5

"  F= )< "C &D A<   (5

 

 .3 B  ;F ) : .-

 

EE #    "- 

&8

EEC,HA:  =  9  D><. " 

:  = &1(

8(

= 5

 

 

 

EE  ' "-  "  .   $%

 .;F )? -

 -   < "C &D (5

 5

5



F= )F- 

  # %    "- ' A

2)S  + $%   !

0)   ' "- !"    "

X)S  + $%    "-

T)S  + #!"     "-

^)3            " 

_)9$" $%F;      

4

"  F= )F-  &  AB "(5

 

 .;F ); RH -

C A;F ); )D<   5

5



F= )6 F

        "  $%  

  $%    ! "- " )9   

       % $%)

4

"  F= )6 F&  AB "(5

 

background image

'$

 

K

     

;F ); )D<   AC 5

5



F= )D" @ - 

         "    

  "- )  +  $" $%D" @ )

    "   "-# "% $" $"

;F )D" @

4

"  F= )D" @ -  &  AB "(5

 

EE    "- G  

 .&;F RH ( ;F )D" @ -

- ";  &F; (5

5

&8

EEC,HAF?K  :?K 

"  F= ):?K &@:A:?K (5

 

EE>'   " 

;F )6 3 "5

 K" 

 ;"5EE  ' + 

EE "  +  

  5EE '   ! 

 5

 -   5

5

8(

"  F= )F?K 5

 

EE>'   " 

;F )6 3 "5

 K" 

 ;"5EE  ' + 

EE "  +  

  5EE '   ! 

 5

 -   5

5

&8

EEC,HAF   ?@   :F   N  

background image

  

K

!  "#  

'

"  F= ):F   N  &@:A:F   N  (5

 

EE   # %# $% "  $"

EE      # ! + " $" !

EE      "-  "

:)3 A15

5

8(

. "  F= )F   ?@  &  AB "N5

?@ A?@ N(A=  5

 

EE   # %# $% "  $"

EE      # ! + " $" !

EE      "-  "

3 A; 5

5

)


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
r-autorzy-04, Programowanie, ! Delphi, Delphi 6 - Vademecum profesjonalisty - Tom I
Delphi 6 Vademecum profesjonalisty Tom I del6vp
CorelDRAW 11 Vademecum profesjonalisty Tom 2
perełki programowania gier vademecum profesjonalisty tom i (fragment) wykrywanie zdarzeń w trójwymi
CorelDRAW 11 Vademecum profesjonalisty Tom 1 cr11v1
CorelDRAW 11 Vademecum profesjonalisty Tom 2 cr11v2
CorelDRAW 11 Vademecum profesjonalisty Tom 1
CorelDRAW 11 Vademecum profesjonalisty Tom 2
Perelki programowania gier Vademecum profesjonalisty Tom 1 ppgvp
Perelki programowania gier Vademecum profesjonalisty Tom 1 ppgvp
CorelDRAW 11 Vademecum profesjonalisty Tom 2
CorelDRAW 11 Vademecum profesjonalisty Tom 2
Perelki programowania gier Vademecum profesjonalisty Tom 2 2
CorelDRAW 11 Vademecum profesjonalisty Tom 1 cr11v1
Perelki programowania gier Vademecum profesjonalisty Tom 3 ppgvp3
Perełki programowania gier Vademecum profesjonalisty Tom 2

więcej podobnych podstron