1

U Z A S A D N I E N I E

Projekt rozporz

ą

dzenia stanowi wykonanie upowa

ż

nienia zawartego w art. 22 ust. 2

pkt 2 lit. a i b ustawy z dnia 7 wrze

ś

nia 1991 r. o systemie o

ś

wiaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256,

poz. 2572 z pó

ź

n. zm.). Na podstawie tego przepisu minister wła

ś

ciwy do spraw o

ś

wiaty

i wychowania zobowi

ą

zany jest do wydania rozporz

ą

dzenia okre

ś

laj

ą

cego podstawy

programowe wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych
typach szkół.

Zmianie – w stosunku do obecnie obowi

ą

zuj

ą

cych przepisów rozporz

ą

dzenia Ministra

Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 26 lutego 2002 r. w sprawie podstawy programowej
wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół
(Dz. U. Nr 51, poz. 458, z pó

ź

n. zm.) – ulegaj

ą

:

1) podstawa

programowa

wychowania

przedszkolnego

(zał

ą

cznik

nr

1

do

obowi

ą

zuj

ą

cego rozporz

ą

dzenia;

2) podstawa programowa kształcenia ogólnego dla:

a) szkół podstawowych i gimnazjów (zał

ą

cznik nr 2 do obowi

ą

zuj

ą

cego

rozporz

ą

dzenia),

b) szkół ponadgimnazjalnych, których uko

ń

czenie umo

ż

liwia przyst

ą

pienie do

egzaminu maturalnego (zał

ą

cznik nr 4 do obowi

ą

zuj

ą

cego rozporz

ą

dzenia);

c) zasadniczych szkół zawodowych (zał

ą

cznik nr 5 do obowi

ą

zuj

ą

cego

rozporz

ą

dzenia).

Nie ulega natomiast zmianie podstawa programowa kształcenia ogólnego dla:

1) uczniów z upo

ś

ledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym w

szkołach podstawowych i gimnazjach (zał

ą

cznik nr 3 do obowi

ą

zuj

ą

cego

rozporz

ą

dzenia);

2) szkół policealnych (zał

ą

cznik nr 7 do obowi

ą

zuj

ą

cego rozporz

ą

dzenia);

3) szkół specjalnych przysposabiaj

ą

cych do pracy dla uczniów z upo

ś

ledzeniem

umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym oraz dla uczniów
z niepełnosprawno

ś

ciami sprz

ęż

onymi (zał

ą

cznik nr 8 do obowi

ą

zuj

ą

cego

rozporz

ą

dzenia).

W projekcie nie okre

ś

la si

ę

ju

ż

podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkół

ponadpodstawowych (zał

ą

cznik nr 6 do obowi

ą

zuj

ą

cego rozporz

ą

dzenia), bowiem od roku

szkolnego 2009/2010 szkoły te nie b

ę

d

ą

ju

ż

funkcjonowały.

Podstawa programowa okre

ś

la cele i tre

ś

ci nauczania, umiej

ę

tno

ś

ci uczniów oraz

zadania wychowawcze szkoły, które s

ą

uwzgl

ę

dniane odpowiednio w programach

wychowania przedszkolnego oraz w programach nauczania. Regulacja tre

ś

ci kształcenia

w j

ę

zyku efektów kształcenia, poprzez okre

ś

lenie wymaga

ń

na koniec ka

ż

dego etapu

edukacyjnego, ma na celu precyzyjne okre

ś

lenie tego, czego szkoła zobowi

ą

zana jest

nauczy

ć

przeci

ę

tnego ucznia. Przywi

ą

zanie szczególnej wagi do efektów kształcenia,

dokonuj

ą

ce si

ę

aktualnie w systemach edukacji krajów Europy, b

ę

dzie szło w parze ze

zwi

ę

kszeniem autonomii szkoły w zakresie kształtowania procesu kształcenia. Pozwoli to

szkole na taki dobór metod nauczania, który – w kontek

ś

cie uwarunkowa

ń

jej pracy –

w sposób optymalny zapewni osi

ą

gni

ę

cie opisanych w podstawie efektów kształcenia.

Precyzyjny opis wymaga

ń

na koniec ka

ż

dego etapu kształcenia zapewni tak

ż

e spójno

ść

procesu nauczania w obr

ę

bie całego systemu szkolnictwa.

Sformułowanie podstawy programowej kształcenia ogólnego w j

ę

zyku wymaga

ń

(główne kierunki oraz cele kształcenia w danej dziedzinie sformułowane s

ą

w j

ę

zyku

wymaga

ń

ogólnych, za

ś

tre

ś

ci nauczania oraz oczekiwane umiej

ę

tno

ś

ci sformułowane s

ą

w j

ę

zyku wymaga

ń

szczegółowych) stanowi tak

ż

e pierwszy krok do wypełnienia zalece

ń

Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 kwietnia 2008 r. w sprawie ustanowienia
europejskich ram kwalifikacji dla uczenia si

ę

przez całe

ż

ycie (Dz. Urz. UE C z 6.05.2008 r.,

str. 1).

2

Oprócz korzy

ś

ci płyn

ą

cych z precyzyjnego okre

ś

lenia wiadomo

ś

ci i umiej

ę

tno

ś

ci,

które ucze

ń

zdobywa na ka

ż

dym etapie kształcenia, celem projektu rozporz

ą

dzenia jest

tak

ż

e poprawa jako

ś

ci edukacji, osi

ą

gni

ę

cie spójnego programowo procesu kształcenia,

dostosowanego do mo

ż

liwo

ś

ci i indywidualnych potrzeb uczniów oraz uwzgl

ę

dniaj

ą

cego

zwi

ę

kszone aspiracje edukacyjne uczniów i młodzie

ż

y.

We współczesnych badaniach edukacyjnych identyfikowane s

ą

trzy podstawowe

obszary kształcenia: umiej

ę

tno

ść

czytania ze zrozumieniem, umiej

ę

tno

ś

ci matematyczne

oraz umiej

ę

tno

ść

rozumowania wła

ś

ciwego dla nauk przyrodniczych, które ł

ą

cznie stanowi

ą

o przygotowaniu ucznia do dalszej drogi zawodowej i edukacyjnej, niezale

ż

nie od jej

szczegółowego profilu. Tylko w obszarze czytania ze zrozumieniem wyniki polskich uczniów
w tych badaniach s

ą

zadowalaj

ą

ce; w pozostałych dwóch wyniki polskich uczniów wypadaj

ą

poni

ż

ej przeci

ę

tnego wyniku dla krajów wysokorozwini

ę

tych, zrzeszonych w OECD. Z tych

bada

ń

wynika,

ż

e najwi

ę

ksz

ą

słabo

ś

ci

ą

kształcenia ogólnego w polskim systemie o

ś

wiaty

jest niedostateczne rozwijanie umiej

ę

tno

ś

ci samodzielnego my

ś

lenia uczniów. Tymczasem

szeroko rozumiana umiej

ę

tno

ść

rozumowania jest dzi

ś

potrzebna ka

ż

demu dla sprawnego

poruszania si

ę

w

ś

wiecie natłoku informacji oraz rozumienia otaczaj

ą

cego

ś

wiata. Szkoła

powinna rozwija

ć

u uczniów umiej

ę

tno

ść

rozumowania, za

ś

podstawa programowa

kształcenia ogólnego powinna koncentrowa

ć

uwag

ę

nauczycieli na realizacji tego zadania.

Wprowadzenie w 1999 r. gimnazjów przedłu

ż

yło powszechne kształcenie ogólne

o rok. Zamiast dawnej o

ś

mioklasowej szkoły podstawowej, ka

ż

dy ucze

ń

w nowej szkole

podstawowej i gimnazjum ł

ą

cznie otrzymał dziewi

ęć

lat powszechnego kształcenia ogólnego,

zako

ń

czonego egzaminem zewn

ę

trznym. Zmiana ta przyniosła pozytywne rezultaty,

znacznie ograniczaj

ą

c odsetek uczniów wypadaj

ą

cych najsłabiej w porównawczych

badaniach mi

ę

dzynarodowych i przyczyniła si

ę

do wyrównywania szans edukacyjnych

jednocze

ś

nie poprawiaj

ą

c

ś

redni wynik całej populacji polskich uczniów. Jednak

ż

e, zało

ż

enia

przyj

ę

tego w aktualnie obowi

ą

zuj

ą

cej podstawie programowej,

ż

e w trakcie nauki w

gimnazjum pomie

ś

ci si

ę

cały cykl kształcenia ogólnego nie udaje si

ę

efektywnie zrealizowa

ć

.

Ponadto, wprowadzenie obowi

ą

zkowego rocznego przygotowania przedszkolnego

w 2004 r. wydłu

ż

yło wprawdzie edukacj

ę

o rok, ale program kształcenia przedszkolnego nie

został w sposób zadawalaj

ą

cy powi

ą

zany z programem kształcenia wczesnoszkolnego:

z jednej strony w „zerówce” dziecko sp

ę

dza zbyt wiele czasu na zaj

ę

ciach typowo szkolnych;

z drugiej – nauczanie pocz

ą

tkowe dzieci zaledwie o kilka miesi

ę

cy starszych stanowi dla

wielu z nich zbyt wysoko ustawion

ą

przeszkod

ę

.

Proponowana podstawa programowa wychowania przedszkolnego oraz kształcenia

ogólnego uwzgl

ę

dnia aspiracje przewa

ż

aj

ą

cej (znacznie wi

ę

kszej ni

ż

podczas tworzenia

obecnej podstawy) cz

ęś

ci uczniów do zdobycia przynajmniej wykształcenia

ś

redniego oraz

konieczno

ść

pogł

ę

bionego kształcenia ka

ż

dego absolwenta szkoły ko

ń

cz

ą

cej si

ę

egzaminem

maturalnym w zakresie wybranych przedmiotów w celu zdobycia przez ka

ż

dego ucznia

gł

ę

bokiej wiedzy w zakresie jego zainteresowa

ń

i uzdolnie

ń

, co w efekcie zapewni mu tak

ż

e

lepsze przygotowanie do podj

ę

cia studiów wy

ż

szych.

Proponowane zmiany zapewni

ą

konsekwentn

ą

ci

ą

gło

ść

programow

ą

od chwili

pierwszego kontaktu dziecka ze szkoł

ą

a

ż

do uzyskania ko

ń

cowego

ś

wiadectwa. Powi

ą

zanie

programowe gimnazjum i szkoły ponadgimnazjalnej umo

ż

liwi przede wszystkim spokojn

ą

,

pełn

ą

realizacj

ę

podstawowego zakresu wykształcenia ogólnego.

Celem zmian jest równie

ż

zwi

ę

kszenie mo

ż

liwo

ś

ci indywidualizacji nauki poprzez

pewne zró

ż

nicowanie programu w zale

ż

no

ś

ci od zainteresowa

ń

uczniów oraz lepsze

przygotowanie uczniów do podj

ę

cia nauki w szkołach wy

ż

szych i aktywno

ś

ci na rynku pracy.

Przy opracowywaniu projektu podstawy programowej uwzgl

ę

dniono polityki

horyzontalne

UE

(polityk

ę

równo

ś

ci

płci,

społecze

ń

stwa

informacyjnego

oraz

zrównowa

ż

onego rozwoju). Proponowana podstawa programowa kształcenia ogólnego

uwzgl

ę

dniania tak

ż

e Zalecania Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r.

w sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia si

ę

przez całe

ż

ycie (2006/962/WE).

Wpisuje si

ę

równie

ż

w realizacj

ę

zało

ż

e

ń

Strategii Lizbo

ń

skiej w obszarze edukacji, takich

jak: poprawa efektywno

ś

ci i jako

ś

ci kształcenia, poprawa dost

ę

pno

ś

ci edukacji dla

3

wszystkich, zbli

ż

enie kształcenia do

ż

ycia, podniesienie poziomu umiej

ę

tno

ś

ci kluczowych,

poło

ż

enie nacisku na kształcenia w kierunkach technicznych,

ś

cisłych i przyrodniczych.

Przewiduje si

ę

,

ż

e proponowane zmiany programowe przyczyni

ą

si

ę

do osi

ą

gni

ę

cia celów

okre

ś

lonych przez Komisj

ę

Europejsk

ą

w Programie „Edukacja i Szkolenia 2010”, takich jak:

rozwijanie

kompetencji

kluczowych

(porozumiewanie

si

ę

w

j

ę

zyku

ojczystym,

porozumiewanie si

ę

w j

ę

zykach obcych, kompetencje matematyczne i podstawowe

kompetencje naukowo-techniczne, kompetencje informatyczne, kompetencje społeczne
i obywatelskie, umiej

ę

tno

ść

uczenia si

ę

, rozwi

ą

zywania problemów w twórczy sposób,

inicjatywno

ść

i przedsi

ę

biorczo

ść

,

ś

wiadomo

ść

i ekspresja kulturalna), co przyczyni si

ę

od

osi

ą

gania lepszych wyników polskich uczniów w mi

ę

dzynarodowych badaniach

OECD/PISA, zwi

ę

kszenia odsetka osób z wykształceniem minimum

ś

rednim, lepszego

przygotowania do studiów (zwłaszcza na kierunkach matematycznych, innych nauk

ś

cisłych

i technicznych) oraz aktywno

ś

ci na rynku pracy.

Projekt podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia

ogólnego został opracowany przez zespół ponad 100 ekspertów, zło

ż

ony z wybitnych

przedstawicieli polskiego

ś

wiata nauki oraz do

ś

wiadczonych nauczycieli, metodyków

i pracowników systemu egzaminacyjnego. Przygotowana przez ten zespół wst

ę

pna wersja

projektu została poddana szerokiej konsultacji społecznej. Eksperci przeanalizowali ponad
2,5 tysi

ą

ca opinii i uwag oraz ponad 200 recenzji sporz

ą

dzonych na zamówienie MEN przez

ekspertów w poszczególnych dziedzinach kształcenia.

Projekt był realizowany przy dofinansowaniu ze

ś

rodków Europejskiego Funduszu

Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, priorytet III, tytuł projektu
„Doskonalenie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia
ogólnego w poszczególnych typach szkół pod k

ą

tem jej zgodno

ś

ci z wymogami gospodarki

opartej na wiedzy”.

Projekt podstawy programowej wychowania przedszkolnego dla przedszkoli,

oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych oraz innych form wychowania
przedszkolnego (zał

ą

cznik nr 1 do projektu rozporz

ą

dzenia) opisuje podstawowe zało

ż

enia

wspomagania rozwoju i edukacji dzieci obj

ę

tych wychowaniem przedszkolnym. Wymienia on

obszary działalno

ś

ci edukacyjnej przedszkola, dla których okre

ś

lone s

ą

kompetencje, którymi

powinny charakteryzowa

ć

si

ę

dzieci pod koniec wychowania przedszkolnego. Opis tych

kompetencji jest na tyle precyzyjny, by dzieci rozpoczynaj

ą

ce nauk

ę

w szkole, były do niej

przygotowane – niezale

ż

nie od tego, do jakiej formy edukacji przedszkolnej ucz

ę

szczały.

W projekcie zamieszczono równie

ż

zadania przedszkola zwi

ą

zane z realizacj

ą

podstawy programowej wychowania przedszkolnego, w tym tak

ż

e zadania nauczycieli

przedszkoli. Do zada

ń

tych nale

ż

y w szczególno

ś

ci przeprowadzanie diagnozy przedszkolnej

w

roku

szkolnym

poprzedzaj

ą

cym

termin

rozpocz

ę

cia

przez

dziecko

nauki

w szkole. Celem diagnozy b

ę

dzie zgromadzenie informacji, które pomog

ą

nauczycielom

przedszkola opracowa

ć

i zrealizowa

ć

indywidualny program wspomagania rozwoju ka

ż

dego

dziecka, tak aby było ono jak najlepiej przygotowane do nauki w szkole.

Nowa podstawa programowa wychowania przedszkolnego b

ę

dzie realizowana od

roku szkolnego 2009/2010 w przedszkolach, oddziałach przedszkolnych w szkołach
podstawowych oraz w innych formach wychowania przedszkolnego.

Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla szkół podstawowych (zał

ą

cznik nr 2

do projektu rozporz

ą

dzenia) obejmuje dwa etapy edukacyjne: etap I (klasy I-III szkoły

podstawowej) oraz etap II (klasy IV-VI szkoły podstawowej).
Dotychczasowe kształcenie zintegrowane (I etap – klasy I-III) okre

ś

la si

ę

mianem edukacji

wczesnoszkolnej, której celem jest stopniowe i mo

ż

liwie łagodne przeprowadzenie dzieci

z kształcenia cało

ś

ciowego do nauczania przedmiotowego w wy

ż

szych klasach szkoły

podstawowej. Z uwagi na mo

ż

liwo

ś

ci rozwojowe ucznia klasy I, zakres wiadomo

ś

ci i

umiej

ę

tno

ś

ci ustalony został odr

ę

bnie dla ucznia ko

ń

cz

ą

cego klas

ę

I oraz – w formie

wymaga

ń

– dla ucznia ko

ń

cz

ą

cego klas

ę

III. Wymagania te zostały sformułowane w sposób

4

zakładaj

ą

cy przeprowadzenie ucznia przez ten etap w sposób jak najbardziej przyjazny i

zach

ę

caj

ą

cy do podejmowania indywidualnej aktywno

ś

ci oraz współpracy z innymi uczniami.

Zakres wiadomo

ś

ci i umiej

ę

tno

ś

ci, jakimi ma dysponowa

ć

ucze

ń

ko

ń

cz

ą

cy klas

ę

pierwsz

ą

, a pó

ź

niej klas

ę

trzeci

ą

ustalono tak, by nauczyciel mógł je zrealizowa

ć

z uczniami

o

przeci

ę

tnych

mo

ż

liwo

ś

ciach.

Proponowana

podstawa

programowa

edukacji

wczesnoszkolnej umo

ż

liwia w szczególno

ś

ci indywidualizacj

ę

nauczania, ze wzgl

ę

du na

ró

ż

nice dojrzało

ś

ci, które obserwuje si

ę

pomi

ę

dzy dzie

ć

mi.

Dla podkre

ś

lenia ci

ą

gło

ś

ci procesu edukacji, w projekcie podstawy programowej

edukacji wczesnoszkolnej wyodr

ę

bnione zostały poszczególne obszary edukacyjne:

edukacja polonistyczna, j

ę

zyk obcy, edukacja muzyczna, edukacja plastyczna, edukacja

społeczna, edukacja przyrodnicza, edukacja matematyczna, zaj

ę

cia komputerowe, zaj

ę

cia

techniczne, wychowanie fizyczne oraz etyka. Okre

ś

lono równie

ż

wiadomo

ś

ci i umiej

ę

tno

ś

ci

wymagane po zako

ń

czeniu tego etapu edukacyjnego dla przedmiotu j

ę

zyk mniejszo

ś

ci

narodowej lub etnicznej oraz j

ę

zyk regionalny – j

ę

zyk kaszubski. Edukacja w tych obszarach

jest w sposób spójny skorelowana zarówno z wychowaniem przedszkolnym, jak te

ż

z nauk

ą

na kolejnych etapach edukacyjnych.

Edukacja wczesnoszkolna - tak jak dotychczas - b

ę

dzie realizowana w formie

kształcenia zintegrowanego.

Dla II etapu edukacyjnego (klasy IV-VI) okre

ś

la si

ę

podstaw

ę

programow

ą

dla

nast

ę

puj

ą

cych przedmiotów: j

ę

zyk polski, j

ę

zyk obcy, muzyka, plastyka, historia

i społecze

ń

stwo, przyroda, matematyka, zaj

ę

cia techniczne, zaj

ę

cia komputerowe,

wychowanie fizyczne, etyka, j

ę

zyk mniejszo

ś

ci narodowej lub etnicznej oraz j

ę

zyk regionalny

– j

ę

zyk kaszubski. W stosunku do obowi

ą

zuj

ą

cej podstawy programowej wyodr

ę

bniony

został dodatkowy przedmiot – wychowanie do

ż

ycia w rodzinie, którego tre

ś

ci nauczania s

ą

w obowi

ą

zuj

ą

cej podstawie programowej uwzgl

ę

dnione jedynie w ramach

ś

cie

ż

ki

edukacyjnej wychowanie do

ż

ycia w społecze

ń

stwie (moduł – wychowanie do

ż

ycia w

rodzinie).

Proponowana podstawa programowa kształcenia ogólnego nie zawiera na

ż

adnym

z etapów edukacyjnych dotychczasowych

ś

cie

ż

ek edukacyjnych – tre

ś

ci tych

ś

cie

ż

ek zostały

w pełni uwzgl

ę

dnione w podstawie programowej poszczególnych zaj

ęć

edukacyjnych.

Przykładowo, na II etapie edukacyjnym elementy edukacji medialnej b

ę

d

ą

realizowa

ć

wszyscy nauczyciele w ramach prowadzonych zaj

ęć

. Edukacja ekologiczna i prozdrowotna

b

ę

dzie realizowana w szczególno

ś

ci w ramach przedmiotu przyroda oraz wychowanie

fizyczne, wychowanie do

ż

ycia w społecze

ń

stwie (moduł edukacja regionalna – dziedzictwo

kulturowe w regionie oraz moduł wychowanie patriotyczne i obywatelskie) – w ramach
przedmiotów historia i społecze

ń

stwo, j

ę

zyk polski, plastyka i muzyka.

Proponowana podstawa programowa kształcenia ogólnego dla szkół podstawowych

b

ę

dzie realizowana pocz

ą

wszy od roku szkolnego 2009/2010 w I klasach szkół

podstawowych. W pozostałych klasach szkoły podstawowej, do czasu zako

ń

czenia cyklu

kształcenia w tej szkole, stosuje si

ę

dotychczasow

ą

podstaw

ę

programow

ą

. W klasach

realizuj

ą

cych dotychczasow

ą

podstaw

ę

programow

ą

dopuszcza si

ę

stosowanie nowej

podstawy programowej dla przedmiotów j

ę

zyk obcy nowo

ż

ytny, wychowanie fizyczne i etyka

w celu ułatwienia organizowania przez szkoł

ę

zaj

ęć

z tych przedmiotów. Szczególnie

w przypadku małych szkół, optymalne wprowadzenie nowych rozwi

ą

za

ń

organizacyjnych

proponowanych dla tych przedmiotów, mo

ż

e wymaga

ć

wprowadzenia ich od razu dla dwóch

lub trzech roczników uczniów. Proponuje si

ę

, aby decyzja w tym zakresie nale

ż

ała do

dyrektora szkoły (po uzyskaniu pozytywnej opinii rady pedagogicznej).

W Zał

ą

czniku nr 4 do projektu rozporz

ą

dzenia okre

ś

lona została podstawa

programowa kształcenia ogólnego dla gimnazjów (III etap edukacyjny) i szkół
ponadgimnazjalnych (IV etap edukacyjny), których uko

ń

czenie umo

ż

liwia przyst

ą

pienie do

egzaminu maturalnego. Proponuje si

ę

zł

ą

czenie programowe gimnazjum i szkoły

ponadgimnazjalnej, którego celem jest unowocze

ś

nienie programu szkoły i unikni

ę

cie mało

skutecznej, dwukrotnej pospiesznej realizacji tych samych tre

ś

ci programowych.

5

Z dotychczasowych do

ś

wiadcze

ń

wynika,

ż

e okres 3 lat jest zbyt krótki, by pomie

ś

ci

ć

w nim

pełny cykl kształcenia ogólnego i uzyska

ć

satysfakcjonuj

ą

ce efekty kształcenia.

Proponowane zł

ą

czenie programowe gimnazjum i szkoły ponadgimnazjalnej polegaj

ą

ce na

wydłu

ż

eniu

powszechnego

kształcenia

w

gimnazjum

o

kształcenie

w

szkole

ponadgimnazjalnej spowoduje, i

ż

uczniowie uzyskaj

ą

solidne podstawy wiedzy i umiej

ę

tno

ś

ci

w ka

ż

dej dziedzinie kształcenia.

Dla gimnazjum okre

ś

lona została podstawa programowa dla nast

ę

puj

ą

cych

przedmiotów: j

ę

zyk polski, j

ę

zyki obce nowo

ż

ytne, muzyka, plastyka, historia, wiedza

o społecze

ń

stwie, geografia, biologia, chemia, fizyka, matematyka, informatyka, wychowanie

fizyczne, edukacja dla bezpiecze

ń

stwa, wychowanie do

ż

ycia w rodzinie, etyka, j

ę

zyk

mniejszo

ś

ci narodowej lub etnicznej oraz j

ę

zyk regionalny - kaszubski. W stosunku do

dotychczasowej podstawy programowej dla III etapu edukacyjnego wyodr

ę

bniony został

jeden dodatkowy przedmiot, tj. edukacja dla bezpiecze

ń

stwa, dla którego ustalona została

podstawa programowa (obecnie dla gimnazjum jest przewidziana

ś

cie

ż

ka edukacyjna

edukacja obronna).
Ponadto, dla gimnazjum okre

ś

la si

ę

podstaw

ę

programow

ą

dla dwóch przedmiotów, które

b

ę

d

ą

miały charakter uzupełniaj

ą

cy, tj. zaj

ę

cia artystyczne oraz zaj

ę

cia techniczne.

Wprowadzenie

tych

zaj

ęć

w

szkole

ma

na

celu

umo

ż

liwienie

odkrywania

i rozwijania indywidualnych zdolno

ś

ci i zainteresowa

ń

uczniów oraz wzbogacenie oferty

szkoły.

Na IV etapie edukacyjnym przedmioty b

ę

d

ą

mogły by

ć

nauczane w zakresie

podstawowym lub w zakresie rozszerzonym:

1) tylko w zakresie podstawowym - przedmioty: wiedza o kulturze, podstawy przed-

si

ę

biorczo

ś

ci, wychowanie fizyczne, edukacja dla bezpiecze

ń

stwa, wychowanie do

ż

ycia w rodzinie i etyka;

2) w zakresie podstawowym i w zakresie rozszerzonym:

a) j

ę

zyk polski, j

ę

zyk obcy nowo

ż

ytny na poziomie IV.1, matematyka, j

ę

zyk

mniejszo

ś

ci narodowej lub etnicznej oraz j

ę

zyk regionalny – j

ę

zyk kaszubski;

ucze

ń

realizuje zakres podstawowy albo zakres rozszerzony (wymagania

szczegółowe dla zakresu rozszerzonego obejmuj

ą

tak

ż

e wszystkie wymaga-

nia szczegółowe dla zakresu podstawowego),

b) historia, wiedza o społecze

ń

stwie, geografia, biologia, chemia, fizyka i

informatyka; ucze

ń

obowi

ą

zkowo realizuje zakres podstawowy (zakres

rozszerzony stanowi kontynuacj

ę

nauczania danego przedmiotu w zakresie

podstawowym);

3) tylko w zakresie rozszerzonym: historia muzyki, historia sztuki, j

ę

zyk łaci

ń

ski i

kultura antyczna, filozofia.

Dla uczniów, którzy wybior

ą

kształcenie w zakresie rozszerzonym z przedmiotów

matematyczno-przyrodnicznych przewidziany jest dodatkowo przedmiot uzupełniaj

ą

cy

historia i społecze

ń

stwo, który poszerzy ich wiedz

ę

w zakresie nauk humanistycznych oraz

kształtuje postawy obywatelskie. Natomiast, dla uczniów, którzy wybieraj

ą

kształcenie w

zakresie rozszerzonym z przedmiotów humanistycznych przewidziany jest dodatkowo
przedmiot uzupełniaj

ą

cy przyroda, który poszerzy ich wiedz

ę

w zakresie nauk

matematyczno-przyrodniczych.

Na III i IV etapie edukacyjnym proponuje si

ę

ponadto przedmioty uzupełniaj

ą

ce,

które wprowadza si

ę

w celu dostosowania oferty szkoły do zainteresowa

ń

uczniów.

1) na III etapie edukacyjnym - zaj

ę

cia artystyczne oraz zaj

ę

cia techniczne;

2) na IV etapie edukacyjnym - zaj

ę

cia artystyczne oraz ekonomia w praktyce.

Proponowana podstawa programowa kształcenia ogólnego dla gimnazjów i szkół
ponadgimnazjalnych nie zawiera dotychczasowych

ś

cie

ż

ek edukacyjnych, których tre

ś

ci

zostały uwzgl

ę

dnione w podstawach programowych poszczególnych przedmiotów.

6

Podstawa programowa dla gimnazjów i szkół ponadgimanzjalnych b

ę

dzie wdra

ż

ana

stopniowo, tj.:

a) od roku szkolnego 2009/2010 w klasach I gimnazjum;
b) od roku szkolnego 2012/2013 w klasach I liceów ogólnokształc

ą

cych, liceów

profilowanych i techników;

c) od roku szkolnego 2015/2016 w klasach I uzupełniaj

ą

cych liceów ogólnokształc

ą

cych

i techników uzupełniaj

ą

cych.

W pozostałych klasach tych szkół – do czasu zako

ń

czenia cyklu kształcenia w tych szkołach

– b

ę

dzie stosowana dotychczasowa podstawa programowa. Dyrektor szkoły b

ę

dzie mógł

wprowadzi

ć

now

ą

podstaw

ę

programow

ą

dla przedmiotów: j

ę

zyk obcy nowo

ż

ytny,

wychowanie fizyczne i etyka w pozostałych klasach gimnazjum. Proponuje si

ę

, aby równie

ż

w szkołach ponadgimnazjalnych, w których nowa podstawa programowa b

ę

dzie realizowana

pocz

ą

wszy od roku szkolnego 2012/2013 w klasach I tych szkół, ju

ż

w roku szkolnym

2009/2010 mo

ż

liwe było stosowanie nowej podstawy programowej dla przedmiotów j

ę

zyk

obcy nowo

ż

ytny, wychowanie fizyczne i etyka, w celu stopniowego wdra

ż

ania szkoły do

nowych rozwi

ą

za

ń

organizacyjnych proponowanych w nauczaniu tych przedmiotów.

Proponuje si

ę

, aby decyzja w tym zakresie nale

ż

ała do dyrektora szkoły (po zasi

ę

gni

ę

ciu

opinii rady pedagogicznej).

Zał

ą

cznik nr 5 do projektu rozporz

ą

dzenia zawiera proponowan

ą

podstaw

ę

programow

ą

kształcenia ogólnego dla zasadniczych szkół zawodowych. Poniewa

ż

dobre

wykształcenie ogólne nie tylko wspomaga wykonywanie wyuczonego zawodu, ale tak

ż

e

stanowi baz

ę

do podnoszenia kwalifikacji zawodowych oraz ewentualnej ich zmiany, dla

zasadniczych szkół zawodowych proponuje si

ę

ten sam katalog przedmiotów

ogólnokształc

ą

cych jak dla szkół ponadgimnazjalnych, których uko

ń

czenie umo

ż

liwia

przyst

ą

pienie do egzaminu maturalnego, czyli: j

ę

zyk polski, j

ę

zyk obcy nowo

ż

ytny, historia,

wiedza o społecze

ń

stwie, podstawy przedsi

ę

biorczo

ś

ci, geografia, biologia, chemia, fizyka,

matematyka, informatyka, wychowanie fizyczne, edukacja dla bezpiecze

ń

stwa, wychowanie

do

ż

ycia w rodzinie i etyka, j

ę

zyk mniejszo

ś

ci narodowej lub etnicznej oraz j

ę

zyk regionalny

-

kaszubski

(aktualnie

obowi

ą

zuj

ą

ca

podstawa

programowa

nie

przewiduje

w zasadniczej szkole zawodowej przedmiotów biologia i chemia). Tylko dla j

ę

zyka polskiego

i matematyki okre

ś

lono dla zasadniczych szkół zawodowych odr

ę

bne wymagania.

W przypadku pozostałych przedmiotów obowi

ą

zywa

ć

b

ę

dzie podstawa programowa

kształcenia ogólnego dla szkół ponadgimnazjalnych, których uko

ń

czenie umo

ż

liwia

przyst

ą

pienie do egzaminu maturalnego, z tym

ż

e wył

ą

cznie w zakresie podstawowym.

Proponowana podstawa programowa kształcenia ogólnego dla zasadniczych szkół
zawodowych nie zawiera dotychczasowych

ś

cie

ż

ek edukacyjnych, których tre

ś

ci zostały w

cało

ś

ci uwzgl

ę

dnione w podstawach programowych poszczególnych przedmiotów.

Edukacja w szkole ponadgimnazjalnej, w tym równie

ż

zasadniczej szkoły zawodowej

b

ę

dzie zamykała rozpocz

ę

ty w gimnazjum cykl kształcenia ogólnego, który zapewni

wszystkim uczniom solidne podstawy wykształcenia ogólnego.

Podstawa programowa w proponowanym kształcie ułatwi nauczycielom precyzowanie

wymaga

ń

w

stosunku

do

uczniów

na

poszczególnych

etapach

kształcenia

i pozwoli na skuteczniejsze ich przygotowanie do sprawdzianu i egzaminów. Poniewa

ż

zakres tre

ś

ci nauczania dla poszczególnych etapów kształcenia ogólnego nie zmienia si

ę

zasadniczo, nauczyciele s

ą

odpowiednio przygotowani do realizacji zmienionej podstawy

programowej. Niemniej jednak placówki doskonalenia nauczycieli b

ę

d

ą

podejmowa

ć

odpowiednie działania zwi

ą

zane z doskonaleniem warsztatu nauczycieli pod k

ą

tem realizacji

zmienionej podstawy programowej.

W celu

upowszechnienia

zmian

w

podstawie

programowej wychowania

przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego ju

ż

w bie

żą

cym roku kalendarzowym podj

ę

te

zostały działania maj

ą

ce na celu przybli

ż

enie organom prowadz

ą

cym szkoły, dyrektorom

szkół i nauczycielom istoty projektowanych zmian. W ramach projektu Doskonalenie
podstawy

programowej

wychowania

przedszkolnego

oraz

kształcenia

ogólnego

7

w poszczególnych typach szkół pod k

ą

tem jej zgodno

ś

ci z gospodark

ą

opart

ą

na wiedzy,

finansowanego ze

ś

rodków Europejskiego Funduszu Społecznego, powołane zostały tzw.

wojewódzkie zespoły szkoleniowe, których zadaniem b

ę

dzie upowszechnianie nowej

podstawy programowej, wspieranie i szkolenie jednostek samorz

ą

du terytorialnego,

dyrektorów szkół i nauczycieli w przygotowaniach do wprowadzenia do szkół nowej
podstawy programowej.

Od pa

ź

dziernika do grudnia br. odbyło si

ę

kilkana

ś

cie konferencji przedmiotowych dla

doradców metodycznych i nauczycieli, podczas których autorzy projektu podstawy
programowej szczegółowo przedstawili proponowane zmiany. Ł

ą

cznie, w okresie listopad-

grudzie

ń

br, w całym kraju odbyło si

ę

ponad 400 konferencji Opracowany zostanie równie

ż

komentarz do podstawy programowej, który umo

ż

liwi nauczycielom dokładne zapoznanie si

ę

z zało

ż

eniami nowej podstawy. Poradnik b

ę

dzie przekazany do wszystkich szkół w Polsce,

b

ę

dzie równie

ż

dost

ę

pny na stronie internetowej MEN. Na rok 2009 planowane s

ą

dalsze

szkolenia dla doradców metodycznych, nauczycieli, pracowników nadzoru pedagogicznego i
systemu egzaminacyjnego dotycz

ą

ce nowej podstawy programowej.

Ocena skutków regulacji (OSR)

1. Podmioty, na które oddziałuje projektowana regulacja

Projekt rozporz

ą

dzenia oddziałuje na uczniów, nauczycieli, rodziców, organy prowadz

ą

ce

szkoły, Centraln

ą

Komisj

ę

Egzaminacyjn

ą

, okr

ę

gowe komisje egzaminacyjne, autorów

i wydawców programów nauczania i podr

ę

czników szkolnych oraz producentów

ś

rodków

dydaktycznych, szkoły wy

ż

sze kształc

ą

ce nauczycieli.

2. Konsultacje społeczne

Projekt rozporz

ą

dzenia został przekazany do zaopiniowania nast

ę

puj

ą

cym zwi

ą

zkom

zawodowym i partnerom społecznym:

1. Zarz

ą

dowi Głównemu Zwi

ą

zku Nauczycielstwa Polskiego,

2. Sekcji Krajowej O

ś

wiaty i Wychowania NSZZ „Solidarno

ść

”,

3. Komisji Krajowej Wolnego Zwi

ą

zku Zawodowego „Sierpie

ń

80”,

4. Komisji Krajowej NSZZ „Solidarno

ść

”,

5. Zarz

ą

dowi Krajowego Zwi

ą

zku Zawodowego Nauczycieli

Ś

rednich Szkół Le

ś

nych w

Polsce,

6. Zwi

ą

zkowi Zawodowemu Pracowników O

ś

wiaty i Wychowania „O

ś

wiata”,

7. Krajowej Sekcji O

ś

wiaty NSZZ „Solidarno

ść

80”,

8. Niezale

ż

nemu Samorz

ą

dnemu Zwi

ą

zkowi Zawodowemu Pracowników Schronisk

dla Nieletnich i Zakładów Poprawczych,

9. Zwi

ą

zkowi Zawodowemu „Rada Poradnictwa”,

10. Sekretariatowi Konferencji Episkopatu Polski,
11. Polskiej Radzie Ekumenicznej,
12. Społecznemu Towarzystwu O

ś

wiatowemu,

13. Krajowemu Forum O

ś

wiaty Niepublicznej,

14. Rzecznikowi Praw Dziecka,
15. Krajowemu Porozumieniu Rodziców i Rad Rodziców,
16. Ogólnopolskiemu Stowarzyszeniu Kadry Kierowniczej O

ś

wiaty,

17. Konfederacji Stowarzysze

ń

Nauczycielskich,

18. Stowarzyszeniu Dyrektorów Szkół

Ś

rednich,

19. Polskiemu Stowarzyszeniu Dyrektorów Szkół,
20. Radzie Szkół Katolickich,

8

21. Komisji Krajowej NSZZ „Solidarno

ść

80”,

22. Komisji Wspólnej Rz

ą

du i Samorz

ą

du Terytorialnego,

23. Komisji Wspólnej Rz

ą

du i Mniejszo

ś

ci Narodowych i Etnicznych,

24. Instytutowi Pami

ę

ci Narodowej;

25. Polskiemu Towarzystwu Filozoficznemu
26. Polskiemu Towarzystwu Matematycznemu,
27. Stowarzyszeniu Nauczycieli Matematyki,
28. Sekcji Wydawców Edukacyjnych Polskiej Izby Ksi

ąż

ki,

29. Polskiemu Towarzystwu Astronomicznemu,
30. Polskiemu Towarzystwu Botanicznemu,
31. Polskiemu Towarzystwu Chemicznemu,
32. Polskiemu Towarzystwu Fizycznemu,
33. Polskiemu Towarzystwu Geograficznemu,
34. Polskiemu Towarzystwu Historycznemu,
35. Polskiemu Towarzystwu Informatycznemu,
36. Polskiemu Towarzystwu Przyrodników,
37. Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich,
38. Radzie J

ę

zyka Polskiego przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk,

39. Komitetowi Nauk Pedagogicznych PAN,
40. Instytutowi Bada

ń

Literackich,

41. Polskiej Akademii Umiej

ę

tno

ś

ci,

42. Towarzystwu Literackiemu Imienia Adama Mickiewicza,
43. Stowarzyszeniu Nauczycieli Polonistów,
44. Konferencji Rektorów Akademickich Uczelni Niepa

ń

stwowych,

45. Pa

ń

stwowej Komisji Akredytacyjnej,

46. Stowarzyszeniu Nauczycieli Humanistów,
47. Stowarzyszeniu Nauczycieli Humanistów "Prowincja",
48. Ukrai

ń

skiemu Towarzystwu Nauczycielskiemu w Polsce,

49. Stowarzyszeniu Nauczycieli Twórczych,
50. Stowarzyszeniu O

ś

wiatowców Polskich,

51. Stowarzyszeniu Nauczycieli Innowatorów Edukacji Obywatelskiej,
52. Stowarzyszeniu Nauczycieli Przedmiotów Przyrodniczych i Technicznych,
53. Stowarzyszeniu Nauczycieli Fizyki,
54. Stowarzyszeniu na Rzecz Edukacji Obywatelskiej,
55. Stowarzyszeniu Aktywnych Nauczycieli SAN,
56. Stowarzyszeniu Nauczycieli Internautów,
57. Stowarzyszeniu Nauczycieli Olimpijskich,
58. Polskiemu Stowarzyszeniu Animatorów Pedagogiki Celestyna Freineta,
59. Stowarzyszeniu Komputer i Sprawy Szkoły "KISS",
60. Stowarzyszeniu Nauczycieli Edukacji Pocz

ą

tkowej,

61. Stowarzyszeniu Nauczycieli J

ę

zyka Angielskiego w Polsce IATEFL PL,

62. Stowarzyszeniu Nauczycieli J

ę

zyka Niemieckiego,

63. Stowarzyszeniu Edukatorów,
64. Ogólnopolskiemu Stowarzyszeniu Powiatowych i Gminnych

Samorz

ą

dowych O

ś

rodków Doskonalenia Nauczycieli,

65. Łódzkiemu Stowarzyszeniu Edukacji Obywatelskiej,
66. Polskiemu Stowarzyszeniu Montessori,
67. Stowarzyszeniu Dyrektorów i Nauczycieli Centrów Kształcenia

Praktycznego,

68. Ogólnopolskiemu Stowarzyszeniu Moderatorów Wewn

ą

trzszkolnego

Doskonalenia Nauczycieli Instytut Edukacji Ustawicznej,

69. Stowarzyszeniu Wspierania Rozwoju Organizacyjnego Szkół,
70. Stowarzyszeniu Nauczycieli J

ę

zyka Angielskiego "Prime" w Polsce,

71. Wielkopolskiemu Stowarzyszeniu Nauczycieli J

ę

zyka Polskiego,

72.

Ś

l

ą

skiej Macierzy Szkolnej,

9

73. Stowarzyszeniu Nauczycieli CNC i CAD/CAM,
74. Polskiemu Stowarzyszeniu Nauczycieli Przedmiotów Przyrodniczych,
75. Stowarzyszeniu Doradców Szkolnych i Zawodowych Rzeczpospolitej

Polskiej,

76. Stowarzyszeniu Edukacji Filozoficznej "PHRONESIS",
77. PROF-EUROPE Stowarzyszeniu Nauczycieli J

ę

zyka Francuskiego w

Polsce,

78. Towarzystwu Szkół Twórczych,
79. Stowarzyszeniu Edukatorów Samorz

ą

dowych,

80. Stowarzyszeniu Nauczycieli Przedsi

ę

biorczo

ś

ci i Edukacji Ekonomicznej,

81. Towarzystwu Rozwijania Inicjatyw O

ś

wiatowych TRIO,

82. Towarzystwu Nauczycieli Bibliotekarzy Szkół Polskich,
83. Stowarzyszeniu Nauczycieli Historii,
84. Stowarzyszeniu Akademickich O

ś

rodków Nauczania J

ę

zyków Obcych

LINGAL,

85. Stowarzyszeniu Nauczycieli Technologii Informacyjnej
86. Zdu

ń

skowolskiemu Stowarzyszeniu O

ś

wiatowemu,

87. Zarz

ą

dowi Krajowemu Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego.

Projekt przekazany został równie

ż

do Centralnej Komisji Egzaminacyjnej, okr

ę

gowych

komisji egzaminacyjnych, kuratoriów o

ś

wiaty, Rzecznika Praw Obywatelskich, Komisji

Wspólnej Rz

ą

du i Samorz

ą

du Terytorialnego, Komisji Wspólnej Rz

ą

du i Mniejszo

ś

ci

Narodowych i Etnicznych.

Projekt w dniu 4 listopada 2008 r. uzyskał akceptacj

ę

Zespołu ds. Edukacji, Kultury i Sportu

Komisji Wspólnej Rz

ą

du i Samorz

ą

du Terytorialnego.

Projekt jest zgodny z prawem Unii Europejskiej.

Uwagi do projektu zgłosili nast

ę

puj

ą

cy partnerzy społeczni: Zarz

ą

d Główny Zwi

ą

zku

Nauczycielstwa Polskiego, Konferencja Rektorów Akademickich Szkół Polskich, Rada
Główna Szkolnictwa Wy

ż

szego, Pa

ń

stwowa Komisja Akredytacyjna, Instytut Problemów

Współczesnej Cywilizacji, Stowarzyszenie

Nauczycieli Polonistów, Stowarzyszenie

Dyrektorów i Nauczycieli Centrów Kształcenia Praktycznego, Polskie Towarzystwo
Historyczne, Polskie Towarzystwo Astronomiczne, Polskie Towarzystwo Fizyczne, Kapitał
Przyszło

ś

ci – Stowarzyszenie Edukacyjne, Rada Szkół Katolickich, Towarzystwo Wiedzy

Obronnej, Komisja Nadzoru Finansowego.


Zwi

ą

zek Nauczycielstwa Polskiego zgłosił uwagi do projektu podstawy programowej

w zakresie wychowania przedszkolnego i edukacji wczesnoszkolnej, podnosz

ą

c,

ż

e tre

ś

ci

w niej zawarte s

ą

rozproszone i zaw

ęż

one, w szczególno

ś

ci w zakresie ekologii,

regionalizmu, edukacji komunikacyjnej, bezpiecze

ń

stwa ruchu drogowego i ratownictwa.

Uwagi te zostały uwzgl

ę

dnione i projekt został stosownie zmieniony. Je

ż

eli chodzi

o zapisany w projekcie podstawy programowej obowi

ą

zek przeprowadzenia przez

nauczyciela diagnozy przedszkolnej w roku poprzedzaj

ą

cym termin rozpocz

ę

cia przez

dziecko nauki w szkole, to prowadzone s

ą

prace nad przygotowaniem szkole

ń

dla

nauczycieli w tym zakresie.
Projekt edukacji wczesnoszkolnej nie „stwarza gro

ź

by powrotu do nauczania

przedmiotowego”, a jedynie dopuszcza mo

ż

liwo

ść

realizacji niektórych obszarów edukacji

wczesnoszkolnej, które z uwagi na swój charakter (j

ę

zyk obcy, muzyka, plastyka), mog

ą

by

ć

z po

ż

ytkiem dla ucznia prowadzone przez nauczycieli „specjalistów”.

W cz

ęś

ci dotycz

ą

cej gimnazjum i szkoły ponadgimnazjalnej Zwi

ą

zek Nauczycielstwa

Polskiego ocenił,

ż

e powa

ż

n

ą

słabo

ś

ci

ą

podstawy jest rezygnacja z powtarzania danej partii

10

materiału na kolejnych etapach kształcenia, co mo

ż

e by

ć

znacz

ą

cym czynnikiem

obni

ż

aj

ą

cym poziom wykształcenia. Zarzut nie jest uzasadniony. Po pierwsze, powtarzanie

pewnych partii nauczanych tre

ś

ci (tzw. spiralno

ść

) jest elementem metodyki nauczania,

regulowanym na poziomie programu nauczania, a nie podstawy programowej. Po drugie,
powi

ą

zanie programowe gimnazjum i szkoły ponadgimnazjalnej umo

ż

liwi spokojn

ą

, pełn

ą

realizacj

ę

podstawowego zakresu wykształcenia ogólnego.

W opinii ZNP podstawa programowa „jest do zrealizowania i opanowania przez ucznia
słabego” i nie b

ę

dzie miała wpływu na rozwijanie zainteresowa

ń

i horyzontów ucznia

zdolnego. Nie mo

ż

na podzieli

ć

tej opinii. Jednym z głównych celów proponowanych zmian

jest zwi

ę

kszenie mo

ż

liwo

ś

ci indywidualizacji nauki pozwalaj

ą

cej na zró

ż

nicowanie programu

w zale

ż

no

ś

ci od mo

ż

liwo

ś

ci i zainteresowa

ń

uczniów. Proponowana podstawa programowa

daje nauczycielom znacznie wi

ę

ksz

ą

autonomi

ę

w kształtowaniu procesu nauczania,

a uczniom umo

ż

liwia wybór cz

ęś

ci zaj

ęć

, najbardziej odpowiadaj

ą

cych ich zainteresowaniom

(zaj

ę

cia artystyczne, techniczne, fakultety w wychowaniu fizycznym) i potrzebom (wybór

przedmiotów w zakresie istotnie rozszerzonym pod k

ą

tem egzaminu maturalnego, studiów

wy

ż

szych czy zawodu).

Nie s

ą

równie

ż

uzasadnione obawy dotycz

ą

ce realizacji w zasadniczych szkołach

zawodowych takiej samej podstawy programowej przedmiotów ogólnokształc

ą

cych, jak

ą

proponuje si

ę

– w zakresie podstawowym – dla uczniów szkół ponadgimanzjalnych, których

uko

ń

czenie umo

ż

liwia przyst

ą

pienie do egzaminu maturalnego. Takie rozwi

ą

zanie pozwoli

bowiem uczniom zasadniczych szkół zawodowych na zdobycie niezb

ę

dnego do sprawnego

funkcjonowania we współczesnym

ś

wiecie, w tym w szczególno

ś

ci na rynku pracy, poziomu

wykształcenia ogólnego.
Tre

ś

ci nauczania zawarte w dotychczasowych

ś

cie

ż

kach edukacyjnych zostały umieszczone

w

podstawie

programowej

poszczególnych

przedmiotów,

a

zło

ż

ono

ść

i interdyscyplinarno

ść

zjawisk otaczaj

ą

cego

ś

wiata oraz stymulowanie nauczycieli do

kreatywno

ś

ci i współpracy b

ę

dzie mo

ż

liwa w szczególno

ś

ci dzi

ę

ki wprowadzeniu w szkołach

ponadgimnazjalnych, których uko

ń

czenie umo

ż

liwia przyst

ą

pienie do egzaminu maturalnego

dwóch przedmiotów o wybitnie interdyscyplinarnym charakterze: historia i społecze

ń

stwo

oraz przyroda.
Wspomniane ju

ż

poł

ą

czenie programowe gimnazjum i szkoły ponadgimnazjlanej, wbrew

obawom ZNP, zapewni ka

ż

demu uczniowi solidne wykształcenie ogólne, a nauka wybranych

przedmiotów w zakresie istotnie rozszerzonym zapewni uczniom gruntown

ą

, znacznie lepsz

ą

ni

ż

dzi

ś

, wiedz

ę

, a w konsekwencji – wi

ę

ksze szanse dostania si

ę

na wybran

ą

uczelni

ę

.

Zakłada si

ę

równie

ż

,

ż

e ucze

ń

b

ę

dzie miał mo

ż

liwo

ść

zmiany wybranego profili kształcenia.

Projekt został równie

ż

uzupełniony o podstaw

ę

programow

ą

j

ę

zyka obcego nowo

ż

ytnego

b

ę

d

ą

cego drugim j

ę

zykiem nauczania w oddziałach dwuj

ę

zycznych.

Opinia Zwi

ą

zku Nauczycielstwa Polskiego o braku w projekcie podstawy programowej

nowoczesnej koncepcji dydaktycznej, braku nawi

ą

zania do współczesnych osi

ą

gni

ęć

naukowych i „zamykaniu nauczania w ciasnych i przestarzałych formach (np. kształcenie
chemiczne, historyczne)” nie znajduje potwierdzenia w szczegółowych opiniach,
przekazanych przez innych partnerów społecznych (np. Polskie Towarzystwo Historyczne),
czy te

ż

recenzentów opiniuj

ą

cych projekt na wcze

ś

niejszych etapach prac.

Zdaniem ZNP reforma programowa powinna mie

ć

charakter kompleksowy, gwarantuj

ą

cy

realizacj

ę

zapisów zawartych w podstawie programowej. Ministerstwo Edukacji Narodowej

prowadzi intensywne prace maj

ą

ce polegaj

ą

ce na przygotowaniu warunków do sprawnej

realizacji nowej podstawy programowej pocz

ą

wszy od 1 wrze

ś

nia 2009 r., w szczególno

ś

ci

konferencje i szkolenia dla nauczycieli i dyrektorów szkół, konsultantów doradców
metodycznych oraz organów prowadz

ą

cych szkoły, materiały informacyjne, poradniki dla

dyrektorów szkół. Dobremu przygotowaniu szkół do realizacji nowej podstawy programowej
b

ę

dzie równie

ż

sprzyjał harmonogram wdra

ż

ania zmian, który zakłada stopniowe ich

wprowadzanie.
Eksperci opracowuj

ą

cy poszczególne cz

ęś

ci projektu podstawy programowej przeanalizowali

równie

ż

szczegółowe uwagi nauczycieli i dyrektorów szkół przekazane przez Zarz

ą

d Główny

ZNP.

11

Sekcja Krajowa O

ś

wiaty i Wychowania NSZZ „Solidarno

ść

” pismem z dnia 8 listopada

2008 r. zwróciła si

ę

z pro

ś

b

ą

o wstrzymanie biegu terminu przesyłania uwag i opinii do

projektu rozporz

ą

dzenia do czasu zako

ń

czenia debaty w sprawach o

ś

wiatowych

prowadzonej w Kancelarii Prezydenta RP i zebrania nadesłanych przez nauczycieli z terenu
kraju uwag. Pro

ś

ba nie została uwzgl

ę

dniona. Od przesłania projektu rozporz

ą

dzenia

partnerom społecznym i zwi

ą

zkom zawodowym upłyn

ę

ło do chwili skierowania pro

ś

by 1,5

miesi

ą

ca i dla wi

ę

kszo

ś

ci partnerów społecznych i zwi

ą

zków zawodowych był to

wystarczaj

ą

cy okres na przesłanie opinii. Ponadto, w okresie od dnia 10 kwietnia do 30

czerwca br., wszyscy nauczyciele mieli mo

ż

liwo

ść

bezpo

ś

redniego nadsyłania uwag

o projekcie podstawy programowej korzystaj

ą

c ze specjalnie przygotowanej do tego celu

strony internetowej

www.reformaprogramowa.men.gov.pl

. Setki nauczycieli skorzystało z

tej mo

ż

liwo

ś

ci, istotnie przyczyniaj

ą

c si

ę

do poprawy jako

ś

ci proponowanej podstawy

programowej. Tak

ż

e uwagi dotycz

ą

ce podstawy programowej, które zostały zgłoszone w

trakcie debaty w Kancelarii Prezydenta RP, były na bie

żą

co analizowane i uwzgl

ę

dnione

przy ostatecznej redakcji projektu.

Konfederacja Rektorów Akademickich Szkół Polskich wyraziła opini

ę

,

ż

e opracowanie

nowej podstawy programowej kształcenia ogólnego było konieczno

ś

ci

ą

poniewa

ż

:

obowi

ą

zuj

ą

ca podstawa programowa przestała spełnia

ć

swoj

ą

role, gdy

ż

: była adresowana

do zdecydowanie odmiennej populacji uczniów (była tworzona przy zało

ż

eniu,

ż

e do szkół

ko

ń

cz

ą

cych si

ę

matur

ą

ucz

ę

szcza około 50% rocznika uczniów, natomiast dzi

ś

do tego typu

szkół ucz

ę

szcza ponad 80% ka

ż

dego rocznika uczniów; wbrew tradycji czteroletniego cyklu

kształcenia ogólnego w polskiej szkole, próbowała dwukrotnie pomie

ś

ci

ć

pełny cykl

kształcenia ogólnego w trzyletni okres realizacji (najpierw w gimnazjum, a potem w liceum);
jest zbyt encyklopedyczna, z perspektywy łatwo dzi

ś

dost

ę

pnych

ź

ródeł informacji; jest

nieprecyzyjna w opinie tre

ś

ci i dlatego wymagała dodatkowego opisu standardów wymaga

ń

egzaminacyjnych, co ł

ą

cznie dało bardzo niejasny i cz

ę

sto sprzeczny obraz tego, co ucze

ń

ma umie

ć

. Konfederacja Rektorów Akademickich Szkół Polskich pozytywnie ocenia: opis

wymaga

ń

na dwóch poziomach: ogólnym i szczegółowym; przedstawienie dla ka

ż

dego

przedmiotu pełnej listy wymaga

ń

, które powinien spełni

ć

przeci

ę

tnie zdolny ucze

ń

na koniec

ka

ż

dego etapu kształcenia; okre

ś

lenie w podstawie zestawu postaw, które szkoła ma

kształtowa

ć

u uczniów, takich jak: uczciwo

ść

, wiarygodno

ść

, odpowiedzialno

ść

, wytrwało

ść

,

poczucie własnej warto

ś

ci, przedsi

ę

biorczo

ść

, kreatywno

ść

, gotowo

ść

do pracy zespołowej,

kultura osobista, postawa obywatelska, postawa poszanowania tradycji i kultury własnego
narodu, a tak

ż

e poszanowania dla innych kultur i tradycji. Podkre

ś

lono równie

ż

,

ż

e nowa

podstawa programowa przywi

ą

zuje szczególn

ą

wag

ę

do nauczania j

ę

zyka polskiego,

matematyki, j

ę

zyków obcych; kładzie zwi

ę

kszony nacisk na umiej

ę

tno

ść

wykorzystywania

wiedzy do identyfikowania i rozwi

ą

zywania problemów, a tak

ż

e formułowania wniosków

opartych na obserwacjach empirycznych; zawiera wymagania zwi

ą

zane z prowadzeniem

do

ś

wiadcze

ń

; traktuje okres nauki w gimnazjum i szkole ponadgimnazjalnej ł

ą

cznie jako

spójny programowo obszar kształcenia; organizacja kształcenia po pierwszej klasie szkoły
ponadgimnazjalnej umo

ż

liwi solidne przygotowanie uczniów do matury i studiów wy

ż

szych.

Rada Główna Szkolnictwa Wy

ż

szego podj

ę

ła w dniu 16 pa

ź

dziernika 2008 r. Uchwał

ę

nr

333/2008 w której z uznaniem przyj

ę

ła projekt nowej podstawy programowej, jako

opracowany w duchu obecnie obowi

ą

zuj

ą

cych kanonów (przeniesienie uwagi na efekty

kształcenia, wydłu

ż

enie kształcenia ogólnego, doprecyzowanie zakresu tre

ś

ci nauczania,

indywidualizacja kształcenia, opis wymaga

ń

na koniec ka

ż

dego etapu kształcenia.

Podkre

ś

lono równie

ż

,

ż

e projekt rozporz

ą

dzenia uwzgl

ę

dnia zalecenia Parlamentu

Europejskiego i Rady Europy z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie kompetencji kluczowych
w procesie uczenia si

ę

przez całe

ż

ycie (2006/962/WE) i jest wa

ż

nym elementem wł

ą

czenia

polskiemu systemu edukacji w system edukacji europejskiej.

12

Prezydium Pa

ń

stwowej Komisji Akredytacyjnej zaproponowało rozszerzenie wymaga

ń

z zakresu fizyki i matematyki (IV etap edukacyjny – zakres rozszerzony) o umiej

ę

tno

ść

obja

ś

niania współcze

ś

nie wykorzystywanych zjawisk takich jak: działanie skrzyni biegów

samochodu, działanie

ś

wiatłowodu, generowanie siły no

ś

nej przez płat samolotu, działanie

silników rakietowych i turboodrzutowych, przesyłanie d

ź

wi

ę

ku i obrazu za pomoc

ą

radia

i telewizji, działanie tomografów. Propozycja nie została uwzgl

ę

dniona.

Instytut Problemów Współczesnej Cywilizacji wyraził opini

ę

,

ż

e wprowadzenie w

ż

ycie

nowej podstawy programowej otworzy nowy wa

ż

ny etap w rozwoju kształcenia w polskim

systemie o

ś

wiaty, projekt proponuje bowiem trafne instrumenty zapobiegania dotkliwym

słabo

ś

ciom i niedostatkom: uwzgl

ę

dnia zró

ż

nicowanie uczniów, w znacz

ą

cym stopniu

ogranicza powtórzenia i przeładowanie programów, zwi

ę

ksza precyzj

ę

i czytelno

ść

zapisów,

jasno formułuje cele kształcenia i umiej

ę

tno

ś

ci na poszczególnych etapach edukacyjnych.

Pozytywnie oceniono ogólne zało

ż

enia nowej podstawy programowej, w szczególno

ś

ci:

poło

ż

enie nacisku na rozwijanie sprawno

ś

ci my

ś

lenia, poznawania i komunikowania si

ę

zarówno na płaszczy

ź

nie intelektualnej jak i społecznej, które b

ę

d

ą

sprzyja

ć

dojrzewaniu

społecze

ń

stwa obywatelskiego oraz uznanie j

ę

zyka polskiego, matematyki i j

ę

zyków obcych

za fundamentalny obszar wiedzy. Zdaniem Instytutu, potraktowanie gimnazjum i szkoły
ponadgimnazjalnej jako spójnego programowo obszaru kształcenia oraz ukierunkowanie
nauki pod k

ą

tem zainteresowa

ń

i potrzeb planowanych studiów powinno dobrze słu

ż

y

ć

koniecznej racjonalizacji wykorzystania czasu nauki i potencjału intelektualnego młodych
ludzi.
Zdaniem Instytutu Problemów Współczesnej Cywilizacji w podstawie programowej powinny
by

ć

wyra

ź

nie wyartykułowane zasady (principia) edukacyjne, b

ę

d

ą

ce odpowiednikiem

„konstytucji edukacyjnej”, np.; zasada elastyczno

ś

ci nauczania czyli dostosowanie zakresu

i sposobu kształcenia do charakterystyki intelektualnej i osobowej ucznia oraz jego
preferencji edukacyjnych, zasada równowagi – złotej proporcji, polegaj

ą

ca na ł

ą

czeniu

doskonalenia w sztuce my

ś

lenia, oraz nabywania wiedzy i stosownych umiej

ę

tno

ś

ci; zasada

skuteczno

ś

ci (uczy

ć

,

ż

eby nauczy

ć

), zasada monitorowania jako

ś

ci nauczania, zasada

uwzgl

ę

dniania przy formułowaniu zakresu i sposobów realizacji celów edukacyjnych

uwarunkowa

ń

infrastrukturalnych,

kadrowych

finansowych,

zasada

sprawno

ś

ci

–

zapobieganie marnotrawieniu zasobów i szans. Projekt podstawy programowej został
opracowany w oparciu o te zasady i cz

ęś

ciowo s

ą

one wyartykułowane w projekcie

(elastyczno

ść

nauczania, równowaga, zapobieganie marnotrawieniu zasobów i szans).

Uznaj

ą

c propozycj

ę

zmiany podstawy programowej za w pełni uzasadnion

ą

Instytut

przedło

ż

ył równie

ż

uwagi w kwestii projektowanego w ustawie o systemie o

ś

wiaty obni

ż

enia

wieku szkolnego, które jednak wychodz

ą

poza zakres przedmiotowego projektu.

Stowarzyszenie Nauczycieli Polonistów pozytywnie oceniło projekt nowej podstawy
programowej

kształcenia

ogólnego

w

szczególno

ś

ci

w

zakresie:

zwi

ę

kszenia

odpowiedzialno

ś

ci nauczyciela za proces kształcenia poprzez poszerzenie jego

samodzielno

ś

ci w dostosowaniu wymaga

ń

programowych do potrzeb konkretnych zespołów

uczniowskich; zwi

ę

kszenia nacisku na kształcenie umiej

ę

tno

ś

ci j

ę

zykowych i podnoszenie

poziomu władania polszczyzn

ą

w mowie i w pi

ś

mie; sformułowania podstawy w j

ę

zyku

efektów kształcenia; likwidacji dublowania si

ę

tre

ś

ci nauczania w gimnazjum i szkole

ponadgimnazjalnej.

Stowarzyszenie O

ś

wiatowców Polskich nie zgłosiło zastrze

ż

e

ń

do tre

ś

ci zawartych

w projekcie rozporz

ą

dzenia, oceniaj

ą

c,

ż

e jest to bogaty merytorycznie program b

ę

d

ą

cy

odpowiedzi

ą

na oczekiwania zmierzaj

ą

ce do komparatywno

ś

ci polskiej edukacji z edukacj

ą

europejsk

ą

.

Polskie Towarzystwo Astronomiczne zgłosiło szczegółowe uwagi do projektu podstawy
programowej w zakresie dotycz

ą

cym przedmiotów: fizyka, geografia i przyroda. Uwagi

zostały przeanalizowane przez ekspertów, którzy opracowali projekt w tym zakresie, a cz

ęść

13

z nich uwzgl

ę

dniona. Nie została natomiast uwzgl

ę

dniona propozycja zachowania

dotychczasowej nazwy przedmiotu Fizyka z astronomi

ą

na IV etapie edukacyjnym

(przedmiot b

ę

dzie nosił nazw

ę

Fizyka).

Polskie Towarzystwo Fizyczne zgłosiło uwagi dotycz

ą

ce organizacji nauczania fizyki

w szkołach ponadgimnazjalnych w zwi

ą

zku z proponowan

ą

podstaw

ą

programow

ą

, które

jednak wykraczaj

ą

poza zakres przedmiotowego projektu.

Polskie Towarzystwo Historyczne zwróciło uwag

ę

,

ż

e wprowadzenie nowej podstawy

programowej b

ę

dzie wymagało opracowania komentarza do podstawy programowej,

szkolenia nauczycieli oraz doradców metodycznych. Ministerstwo Edukacji Narodowej ju

ż

podejmuje takie działania: na listopad – grudzie

ń

br. zaplanowanych zostało 18 konferencji

przedmiotowych skierowanych do doradców metodycznych i nauczycieli konsultantów.
Konferencje te po

ś

wi

ę

cone s

ą

szczegółowemu omówieniu zmian w podstawie programowej

poszczególnych przedmiotów nauczania. Prowadzone s

ą

przez ekspertów, którzy opracowali

poszczególne cz

ęś

ci projektu podstawy programowej w formie wykładów i warsztatów, co

pozwoli na przedstawienie istoty proponowanych zmian i omówienie po

żą

danych sposobów

realizacji zmienionej podstawy. Dyrektorzy szkół podstawowych, gimnazjów i liceów w całym
kraju otrzymali za po

ś

rednictwem kuratoriów o

ś

wiaty poradniki dotycz

ą

ce organizacji

nauczania w zwi

ą

zku ze zmian

ą

podstawy programowej. Tre

ść

poradników jest równie

ż

dost

ę

pna na stronie internetowej Ministerstwa Edukacji Narodowej. Trwaj

ą

ju

ż

tak

ż

e prace

nad przygotowaniem komentarza do podstawy programowej.
Nie s

ą

uzasadnione obawy PTH dotycz

ą

ce realizacji w zasadniczych szkołach zawodowych

takiej samej podstawy programowej przedmiotów ogólnokształc

ą

cych jak

ą

proponuje si

ę

–

w zakresie podstawowym – dla uczniów szkół ponadgimanzjalnych, których uko

ń

czenie

umo

ż

liwia przyst

ą

pienie do egzaminu maturalnego. Takie rozwi

ą

zanie pozwoli bowiem

uczniom zasadniczych szkół zawodowych na zdobycie niezb

ę

dnego do sprawnego

funkcjonowania we współczesnym

ś

wiecie, w tym w szczególno

ś

ci na rynku pracy, poziomu

wykształcenia ogólnego. Nale

ż

y ponadto zwróci

ć

uwag

ę

,

ż

e projektowana podstawa została

opracowana, tak aby wymagania okre

ś

lone na zako

ń

czenie poszczególnych etapów

edukacyjnych były mo

ż

liwe do zrealizowania przez ucznia o „przeci

ę

tnych mo

ż

liwo

ś

ciach”,

co pozwoli na indywidualizacj

ę

nauczania.

Polskie Towarzystwo Historyczne pozytywnie oceniło propozycj

ę

wprowadzenia w szkołach

ponadgimnazjalnych, których uko

ń

czenie umo

ż

liwia przyst

ą

pienie do egzaminu maturalnego,

przedmiotów: historia i społecze

ń

stwo oraz przyroda.

Szczegółowe uwagi dotycz

ą

ce podstawy programowej historii zgłoszone przez PTH zostały

przeanalizowane przez zespół ekspertów, który opracował projekt podstawy w tej cz

ęś

ci

i cz

ęś

ciowo uwzgl

ę

dnione.

Towarzystwo Wiedzy Obronnej wyraziło pogl

ą

d,

ż

e projekt podstawy programowej

w cz

ęś

ci dotycz

ą

cej przedmiotu edukacja dla bezpiecze

ń

stwa nie precyzuje tre

ś

ci

kształcenia. Uwaga nie jest zrozumiała, poniewa

ż

projekt podstawy programowej

w zakresie ka

ż

dego z przedmiotów, w równie

ż

edukacji dla bezpiecze

ń

stwa okre

ś

la zarówno

cele kształcenia – w formie wymaga

ń

ogólnych, jak i tre

ś

ci nauczania i umiej

ę

tno

ś

ci –

w formie wymaga

ń

szczegółowych. Projekt podstawy programowej przedmiotu edukacja dla

bezpiecze

ń

stwa uwzgl

ę

dnia równie

ż

wi

ę

kszo

ść

zagadnie

ń

proponowanych w przedło

ż

onych

uwagach. Ponadto, cze

ść

zagadnie

ń

zwi

ą

zanych z edukacj

ą

dla bezpiecze

ń

stwa

uwzgl

ę

dniona jest w podstawie programowej innych przedmiotów (np. wiedzy

o społecze

ń

stwie – zagadnienia zwi

ą

zane z prawem humanitarnym i pomoc

ą

humanitarn

ą

);

a tak

ż

e na wcze

ś

niejszych etap edukacji (zagadnienia bezpiecze

ń

stwa w szkole, elementy

ratownictwa medycznego). Natomiast przedstawione przez TWO propozycje dotycz

ą

ce

liczby godzin, która powinna by

ć

przeznaczona na realizacj

ę

edukacji dla bezpiecze

ń

stwa

wykraczaj

ą

poza zakres przedmiotowego projektu, zostan

ą

natomiast rozwa

ż

one na etapie

prac nad nowelizacj

ą

rozporz

ą

dzenia ministra wła

ś

ciwego do spraw o

ś

wiaty i wychowania w

sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych.

14

Komisja

Nadzoru

Finansowego

i

Zakład

Przedsi

ę

biorczo

ś

ci

i

Gospodarki

Przestrzennej Instytutu Geografii Akademii Pedagogicznej w Krakowie uznała za
konieczne wyodr

ę

bnienie w gimnazjum tre

ś

ci z zakresu przedsi

ę

biorczo

ś

ci w odr

ę

bny

przedmiot, wprowadzenie w szkołach ponadgimnazjalnych, mo

ż

liwo

ś

ci nauczania

przedmiotu Podstawy przedsi

ę

biorczo

ś

ci w zakresie rozszerzonym i wprowadzenie tego

przedmiotu do katalogu przedmiotów maturalnych. Propozycje te nie zostały uwzgl

ę

dnione.

W projekcie proponuje si

ę

przedmiot Podstawy przedsi

ę

biorczo

ś

ci oraz Ekonomia

w praktyce w IV etapie edukacyjnym.

Rada Szkół Katolickich zaproponowała wprowadzenie do projektu podstawy programowej
zało

ż

e

ń

koncepcji kształcenia ogólnego, opracowanych w 1993 r. przez prof. dr hab.

Katarzyn

ę

Olbrycht. Propozycja ta nie została uwzgl

ę

dniona z uwagi na to, i

ż

projekt

podstawy programowej okre

ś

lona cele kształcenia ogólnego, które pokrywaj

ą

si

ę

z przedło

ż

onymi zało

ż

eniami.

Przedło

ż

ono równie

ż

uwagi szczegółowe w zakresie wychowania przedszkolnego, edukacji

wczesnoszkolnej i j

ę

zyka polskiego. Wszystkie uwagi zostały przeanalizowane przez

ekspertów, którzy opracowali projekt w tym zakresie i cz

ęś

ciowo uwzgl

ę

dnione. Je

ż

eli chodzi

o liczb

ę

lektur zaleconych do przeczytania w gimnazjum i liceum nie mo

ż

na podzieli

ć

opinii

Rady Szkół Katolickich, i

ż

jest ona zbyt mała. Formuła "nie mniej ni

ż

5 pozycji ksi

ąż

kowych w

ci

ą

gu roku" była od lat sugerowana przez nauczycieli praktyków oraz przez metodyków

uniwersyteckich jako liczba rozs

ą

dna. Nale

ż

y przy tym podkre

ś

li

ć

,

ż

e wyra

ź

nie zaznaczone

jest "nie mniej ni

ż

5", a wi

ę

c ambitny nauczyciel w klasie, w której pracuje z ambitnymi

uczniami, mo

ż

e omówi

ć

wi

ę

cej lektur. W

ą

tpliwo

ś

ci Rady dotycz

ą

faktu,

ż

e niewielka jest

liczba lektur bezwzgl

ę

dnie wymaganych (opatrzonych gwiazdk

ą

). To jest celowy zabieg.

Chodzi o to,

ż

eby nauczycielowi pozostawi

ć

du

żą

przestrze

ń

swobody w doborze lektur.

Trzeba dokonywa

ć

wyborów. Lepiej, by tych wyborów dokonywali nauczyciele, ni

ż

miałyby

one by

ć

dokonane na szczeblu rz

ą

dowym. Kanon arcydzieł literatury polskiej i

ś

wiatowej jest

znacznie szerszy ni

ż

spis lektur szkolnych.

Stowarzyszenie Dyrektorów i Nauczycieli Centrów Kształcenia Praktycznego i Kapitał
Przyszło

ś

ci – Stowarzyszenie Edukacyjne zgłosiły szczegółowe uwagi do poszczególnych

przedmiotów nauczania, które zostały przeanalizowane przez ekspertów i cz

ęś

ciowo

uwzgl

ę

dnione.

Szczegółowe uwagi dotycz

ą

ce projektu podstawy programowej w zakresie poszczególnych

przedmiotów zgłosili równie

ż

kuratorzy o

ś

wiaty i okr

ę

gowe komisje egzaminacyjne. Uwagi te

zostały przeanalizowane przez zespół ekspertów, który opracował projekt podstawy
i cz

ęś

ciowo uwzgl

ę

dnione.

Projekt ustawy został udost

ę

pniony w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie

podmiotowej Ministerstwa Edukacji Narodowej, zgodnie z art. 5 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r.
o działalno

ś

ci lobbingowej w procesie stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414).

ś

aden

z podmiotów nie zgłosił zainteresowania pracami nad projektem ustawy.


3. Wpływ projektowanej regulacji na sektor finansów publicznych, w tym bud

ż

et

pa

ń

stwa i bud

ż

ety jednostek samorz

ą

du terytorialnego.

1) Projektowane rozporz

ą

dzenie w sprawie podstawy programowej wychowania

przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół polega na
sformułowaniu tre

ś

ci nauczania i umiej

ę

tno

ś

ci z zakresu poszczególnych

przedmiotów nauczania w j

ę

zyku wymaga

ń

. Skutki finansowe rozporz

ą

dzenia

powstan

ą

zatem dopiero po wprowadzaniu zmian w organizacji nauczania, które s

ą

projektowane w zwi

ą

zku z proponowan

ą

podstaw

ą

programow

ą

, w szczególno

ś

ci

zmian w rozporz

ą

dzeniu ministra wła

ś

ciwego do spraw o

ś

wiaty i wychowania

15

w sprawie ramowych planach nauczania w publicznych szkołach, gdzie okre

ś

la si

ę

obowi

ą

zkowy wymiar godzin zaj

ęć

edukacyjnych dla poszczególnych etapów

kształcenia.

2) Przedmiotowe rozporz

ą

dzenie nie spowoduje skutków finansowych w zakresie

doskonalenia kadry pedagogicznej. Placówki doskonalenia nauczycieli b

ę

d

ą

realizowały zadanie doskonalenia kadr pod k

ą

tem nowej podstawy programowej

w ramach zada

ń

bie

żą

cych.

Nowa podstawa programowa wychowania przedszkolnego oraz kształcenia
ogólnego, wymaga opracowania oraz dopuszczenia do u

ż

ytku szkolnego przez

ministra wła

ś

ciwego do spraw o

ś

wiaty i wychowania nowych podr

ę

czników

dostosowanych do zmienionej podstawy programowej. Spowoduje to, i

ż

ju

ż

w bie

żą

cym roku kalendarzowym zwi

ę

kszy si

ę

znacznie liczba wniosków składanych

do Ministra Edukacji Narodowej o dopuszczenie do u

ż

ytku szkolnego podr

ę

czników

dostosowanych do nowej podstawy programowej. Konieczne b

ę

dzie zapewnienie

szybkiego i sprawnego prowadzenia post

ę

powa

ń

, tak aby nowe podr

ę

czniki zostały

dopuszczone do u

ż

ytku szkolnego odpowiednio wcze

ś

nie, tj. najpó

ź

niej przed

ko

ń

cem roku szkolnego 2008/2009, aby nauczyciele mieli mo

ż

liwo

ść

wyboru nowych

podr

ę

czników oraz poinformowania rodziców o podr

ę

cznikach, które b

ę

d

ą

obowi

ą

zywały od roku szkolnego 2009/2010. Dla sprawnej realizacji zadania

niezb

ę

dne jest wzmocnienie kadrowe urz

ę

du obsługuj

ą

cego ministra wła

ś

ciwego do

spraw o

ś

wiaty i wychowania o dwa dodatkowe etaty przez cały okres wdra

ż

ania

reformy programowej, tj. do roku szkolnego 2015/2016.

(2 etaty x 60 tys. zł rocznie = 120 tys. zł rocznie.
Zadanie dopuszczania podr

ę

czników do u

ż

ytku szkolnego jest realizowane przez

jednego pracownika, co ju

ż

obecnie jest zdecydowanie niewystarczaj

ą

ce z uwagi na

ilo

ść

wpływaj

ą

cych wniosków (około 300 rocznie), skomplikowany charakter spraw

oraz konieczno

ść

terminowej ich realizacji.

4. Wpływ projektowanej regulacji na rynek pracy, konkurencyjno

ść

gospodarki i

przedsi

ę

biorczo

ść

, w tym funkcjonowanie przedsi

ę

biorstw, oraz sytuacj

ę

i rozwój

regionalny
Wej

ś

cie w

ż

ycie rozporz

ą

dzenia b

ę

dzie miało wpływ na lepsze przygotowanie absolwentów

polskich szkół do kontynuowania nauki i funkcjonowania na rynku pracy. Pierwsi absolwenci
szkół ponadgimnazjalnych wykształceni według nowych programów pojawi

ą

si

ę

na studiach,

w szkołach policealnych lub na rynku pracy w roku 2015. Do tego czasu rozporz

ą

dzenie nie

b

ę

dzie miało wpływu na rynek pracy, konkurencyjno

ść

gospodarki i przedsi

ę

biorczo

ść

, w tym

funkcjonowanie przedsi

ę

biorstw, oraz sytuacj

ę

i rozwój regionalny.