1. Penetrator w metodzie Vickersa – diamentowy ostrosłup foremny o podstawie kwadrata i

kącie wierzchołkowym 136 stopni.

2. Mikrotwardośd to twardośd mierzona prze użyciu siły do 10N
3. Metody obserwacji:



Pole jasne - jest podstawową techniką obserwacji; polega na oświetleniu preparatu
uformowaną przez kondensor wiązką promieni świetlnych w postaci stożka i wszystkie
promienie tego stożka objęte aperturą obiektywu padają na preparat. Kontrast otrzymujemy
w wyniku różnic w absorbcji i rozpraszaniu światła przez różne elementy oświetlanego
preparatu.



Pole ciemne - polega na oświetleniu bocznym preparatu, uzyskanym dzięki specjalnej
konstrukcji kondensora, formującego wiązkę światła prawie równolegle do powierzchni
preparatu (wiązka światła rozproszonego). Stąd od brzegów elementów preparatu odbija się
szczątkowe oświetlenie wiązki wychodzącej z kondensora, a do obserwatora dociera obraz
jasnych elementów na ciemnym tle.



Pole ukośne - polega na zastosowaniu specjalnie dopasowanych przysłon szczelinowych.
Źródło światła jest odwzorowane za pomocą kolektora na otworze przysłony aperturowej
oświetlacza. Światło gładkie lub jednolite, a w kontraście fazowym uwidaczniającym zarysu.
wychodzące z otworu przysłony pada, po przejściu przez soczewkę na półprzeźroczyste
zwierciadło ustawione pod kątem 45° do osi optycznej mikroskopu. Promienie świetlne
odbite od zwierciadła wpadają do obiektywu i wychodzą zeo w postaci lekko zbieżnej wiązki,
tworzącej obraz otworu przysłony aperturowej poniżej obserwowanej powierzchni
przedmiotu - zbieżnośd wiązki świetlnej wychodzącej z obiektywu jest podyktowana tym, aby
światło bezpośrednie Sb skupiało się po odbiciu od przedmiotu poza półprzeźroczystym
zwierciadłem.

4. Prawo Bragga - zależnośd wiążąca geometrię kryształu z długością fali padającego

promieniowania i kątem, pod którym obserwowane jest interferencyjne maksimum.
Prawo to dotyczy tzw. dyfrakcji Bragga. Kiedy promieniowanie rentgenowskie pada na
kryształ, na każdym jego atomie dochodzi do dyfrakcji. Warunek Bragga zakłada odbicie od
płaszczyzn na których układają się atomy kryształu. Przy znanych odległościach
międzypłaszczyznowych i długości fali prawo Bragga określa kąt, pod jakim musi padad fala,
aby nastąpiła interferencja konstruktywna (wzmocnienie). Oznacza to, że promienie
rentgenowskie padające na kryształ dają maksima promieniowania ugiętego tylko pod
pewnymi kątami padania.

gdzie:
n – rząd ugięcia, liczba całkowita, ale nie dośd duża, ze względu na to, że sinθ < 1;
λ – długośd fali promieniowania rentgenowskiego, taka że: λ ≤ 2d;
d – odległośd międzypłaszczyznowa – odległośd między płaszczyznami na których zachodzi
rozproszenie;
θ – kąt padania definiowany jako kąt między wiązką promieni pierwotnych, a płaszczyzną
kryształu (inaczej niż w optyce).

5. Powstawanie zgładu:



Cięcie



Inkludowanie



Szlifowanie



Polerowanie



Trawienie

6. Elektrony wtórne są wytwarzane wskutek oddziaływao pomiędzy wysokoenergetycznymi

elektronami wiązki padającej oraz słabo związanymi elektronami z pasma przewodnictwa w
metalach lub elektronami walencyjnymi w izolatorach i półprzewodnikach. Ze względu na
dużą różnicę energii niesionej przez elektrony wiązki padającej oraz energii elektronów w
preparacie, tylko niewielka częśd energii kinetycznej jest przenoszona do elektronów
wtórnych.

7. Rodzaje obserwacji na mikroskopie elektronowym:



Obserwacja w elektronach wtórnych SE



Kontrast cieniowania



Kontrast krawędziowy



Obserwacje w elektronach wstecznie rozproszonych BSE



Obserwacje dyfrakcji elektronów wstecznie rozproszonych EBSD



Kontrast napięciowy



Kontrast prądu indukowanego wiązką elektronów EBIC



Kontrast magnetyczny

8. Granice plastyczności można wyznaczyd przez obserwacje moment w którym obserwuje się

wyraźny wzrost wydłużenia mimo stosunkowo niewielkiego wzrostu a nawet spadku siły
rozciągającej.

9. Wybór lampy determinuje długośd fali promieniowania charakterystycznego, które będzie

przez nią emitowane. Nieodpowiedni dobór długości fali promieniowania do absorpcji
badanego preparatu spowodowad może bądź to zbyt duże zagęszczenie linii i pogorszenie
rozdzielczości zastosowanej metody, bądź też uzyskanie niewystarczającej ilości linii.

Ogólnie

należy stosowad zasadę, że liczba atomowa materiału anody lampy rentgenowskiej powinna
byd niższa lub równa liczbie atomowej najlżejszego pierwiastka zawartego w badanej
substancji.

Można także stosowad materiał anody o liczbie atomowej znacznie wyższej od

liczby atomowej substancji, wchodzących w skład badanej próbki.

10. Umowna granica plastyczności jest to wartośd naprężenia przy którym następuje trwałe

wydłużenie próbki o 0.2% długości początkowej.

11. Powiększenie mikroskopu, czyli stosunek rozmiaru obrazu do rozmiaru przedmiotu zależy od

iloczynu:



powiększenia obiektywu,



powiększenia okularu,



powiększenia nasadki okularowej (jeżeli jest różne od 1).

12. Trawienie - umożliwia określenie składników struktury, bowiem trawią się one różnie, jedne

mocniej, inne słabiej. Miejsca słabo wytrawione będą w okularze mikroskopu występowały
jako jasne, a silnie wytrawione jako ciemne. Szczególnie silnie trawią się granice ziaren.

13. W celu badanie topografii strukturalnej badanej próbki
14. Rodzaje mikroanaliz:



Jakościowa



Ilościowa



liniowa



Powierzchniowa

15. próba zarysowania („scratch test“) jest jedną z najbardziej popularnych metod sprawdzania

wytrzymałości mechaniczno–adhezyjnej i kohezyjnej twardych powłok. W metodzie tej
diamentowy wgłębnik (Rockwell C) przemieszcza się po powierzchni badanej próbki ze stałą
prędkością przy ciągle wzrastającej sile obciążającej. Diamentowe ostrze podczas
zarysowania wykonuje pracę tarcia.

16. Badania na mikroskopie transmisyjnym



w polu jasnym



w polu ciemny



badania dyfrakcyjne

17. Kolotest - polega na pomiarze charakterystycznych wielkości krateru utworzonego

napowierzchni badanej próbki z powłoką. Do utworzenia krateru wykorzystuje się obracającą
się kulkę stalową o średnicy 15 mm. Pomiędzy obracającą się kulkę a powierzchnię próbki
dostarcza się zawiesinę diamentu.

18. Etapy cienkich foli :



wycinanie próbki z materiału



wycinanie krążka o średnicy 3 mm



szlifowanie próbki – do ok. 100 um



ścieranie – do 20 – 30 um



ścienianie jonowe



koocowe polerowanie elektroniczne lub jonowe

19. Ścienianie jonowe - polega na bombardowaniu pow próbki wiązka zjonizowanego gazu w

celu wytrącenia atomów materiału podłoża i tym samym zmniejszanie jego grubości.