ĆWICZENIE 5 – ANALIZA LEKÓW OŚRODKOWEGO UKŁADU NERWOWEGO

Cykliczne ureidy i amidy

Kwas barbiturowy i jego pochodne

Ogólnie:
§

ureidy o łańcuchu zamkniętym – są to ureidy kwasu malonowego i często nadaje się im nazwę pochodnych

malonylomocznika

§

kwas barbiturowy = 2,4,6-trioksoheksahydropirymidyna = heksahydropirymidyno-2,4,6-trion

§

kwas barbiturowy ma jednocześnie charakter di imidu, jak i aromatycznego trifenolu, zatem wykazuje

właściwości dość mocnego kwasu

§

charakter kwasowy kwasu barbiturowego jest uwarunkowany jonizacją obydwu grup iminowych lub

oddysocjowaniem protonów grup enolowych

§

wprowadzenie podstawników w miejsce atomów wodoru przy C5 znosi aromatyczność pierścienia i

zdecydowanie osłabia charakter kwasowy cząsteczki

Wpływ podstawnika na właściwości barbituranów:
§

5,5-dipodstawione pochodne są bardzo słabymi kwasami dwuzasadowymi o pK

a

= 8 i 12 – różnice w mocy

kwasowe obserwowane są wśród poszczególnych barbituranów zgodnie z efektami indukcyjnymi

wywieranymi przez ich podstawniki w położeniu 5

§

nasycone rodniki alifatyczne wywierają najsilniejszy efekt indukcyjny +I wzbogacając pierścień w elektrony -

cząstkowe ładunki dodatnie przy atomach azotu amidowego lub atomach tlenu hydroksylowych grup
enolowych zmniejszają się i stąd odszczepienie protonu zachodzi najtrudniej (barbital jest najsłabszym

kwasem wśród 5,5-dipodstawionych)

§

w miarę zmniejszania się efektu indukcyjnego +I nienasyconych rodników alkilowych i cykloalkenylowych
charakter kwasowy odpowiednich barbituranów nieznacznie wzrasta

§

obecność rodnika fenylowego z jego słabym efektem –I daje fenobarbital, stosunkowo najmocniejszy kwas

wśród barbituranów

§

wprowadzenie dodatkowych elektrodonorowych podstanów przy jednym z atomów azotu ogranicza
możliwość enolizaicji i jeszcze bardziej osłabia charakter kwasowy takich pochodnych – N-metylo-5,5-

dipodstawione są kwasami jednozasadowymi

Analiza barbituranów:

§

na obecność barbituranów wskazuje:

1. rozpuszczalność

Barbiturany jako wolne kwasy są łatwo rozpuszczalne w 95% etanolu i w wodorotlenkach potasowców,

rozpuszczalne w eterze i wrzącej wodzie.

Słabo rozpuszczalne w chloroformie

Trudno rozpuszczalne w wodzie
pH = 4,0 – 7,0

Sole sodowe łatwo rozpuszczają się w wodzie, trudno w etanolu 95%, praktycznie nierozpuszczalne w

chloroformie i eterze
pH = 9,0-12,0

2. rozkład w środowisku alkalicznym

3. dodatnia reakcja Parriego i Zwikkera
4. charakterystyczna absorpcja w nadfiolecie

§

w 0,1M kwasie solnym (postać niezjonizowana) w zakresie 220-300nm nie wykazują maximum

absorpcji promieniowania

§

w roztworze buforowym o pH 9,5-10,5 (anion jednowartościowy) maximum absorpcji

promieniowania występuje w zakresie 238-241nm

§

w 0,6M roztworze NaOH (anion dwuwartościowy) maximum występuje w zakresie 252-255nm

§

N-metylo-5,5-dipodstawione zarówno w buforze o pH=10, jak w 0,2M roztworze NaOH wykazują
maximum absorpcji przy 248nm

NH

N

H

H

H

O

O

O

N

N

O

H

OH

OH

Reakcje ogólne barbituranów:

Reakcja

Charakterystyczna dla

związków

Podstawa chemiczna

Wykonanie

Efekt

z NaOH

pochodne kwasu barbiturowego

Stapiane pochodne ulegają

rozkładowi do CO

2

i NH

3

oraz

odpowiedniej pochodnej kwasu

malonowego. Może ona de

karboksylowa do pochodnych

kwasu octowego

Niewielką ilość substancji stopić

ze stałym wodorotlenkiem

sodowym. Roztwór zakwasić

rozcieńczonym kwasem

siarkowym

Wydziela się

zapach

amoniaku, a po

zakwaszeniu

zapach kwasu

Zamiast stałego wodorotlenku sodowego można zastosować stężony roztwór (ok. 50%) wodorotlenku sodowego lub

potasowego. Po zakwaszeniu rozcieńczonym kwasem siarkowym wydziela się zapach kwasu no, w przypadku

fenobarbitalu – zapach kwasu fenylooctowego, barbitalu – nieprzyjemny zapach kwasu dietylooctowego

Reakcja

Parriego

barbiturany, pochodne

hydantoiny, sulfonamidy oraz

związki purynowe np. teofilina i

teobromina

Barbiturany z jonami

kobaltowymi w środowisku

bezwodnym w obecności zasad

(amoniaku, pirydyny, piperydyny)

tworzą barwne kompleksy

Niewielką ilość substancji

rozpuścić w 2ml metanolu,

dodać kroplę

1%

metanolowego roztworu

azotanu kobaltowego i kroplę

10% amoniaku

Powstaje

czerwono-

fioletowe

zabarwienie

Obecność wody przeszkadza w przebiegu reakcji przy stężeniu większym niż 5% wody – tworzą się niebieskie produkty

hydrolizy o nieokreślonej budowie. Sole sodowe ze względu na ich trudną rozpuszczalność w metanolu należy

przeprowadzać w kwasy dodając do substancji w 2ml metanolu 1 kroplę 10% kwasu solnego

Reakcja

Zwikkera

pochodne kwasu barbiturowego

(zabarwienie fioletowe),

pochodne kwasu tiobarbituro-

wego i tiouracyli (kolor zielony)

oraz pochodnych hydantoiny

(niebieskie)

Cykliczne ureidy z jonami

miedziowymi w środowisku

bezwodnym w obecności zasad

(amoniaku, pirydyny, piperydyny)

tworzą barwne kompleksy

Do 1ml rodnego roztworu

substancji dodać 1-2 krople

roztworu

siarczanu

miedziowego (Fehling A) i

roztwór pirydyny w chlorofor-

mie

Po wytrząśnięciu

warstwa

chloroformowa

zabarwia się na

fioletowo

Rozpuścić substancję w 1ml

mieszaniny pirydyny w chloro-

formie i dodać kroplę 2% CuSO

4

Reakcja z

AgNO

3

i

HgCl

2

sole sodowe kwasu

barbiturowego

Niewielką ilość substancji wytrząsnąć z mieszaniną wody i 15%

NaOH w ciągu 2min. Przesączyć, Dodać 2% AgNO

3

Powstaje biały

osad

rozpuszczalny w

10% amoniaku

Niewielką ilość substancji wytrząsnąć z mieszaniną wody i 15%

NaOH w ciągu 2min. Przesączyć, Dodać 5% HgCl

2

Reakcja odróżniające barbituranów:

Pochodne

Reakcja

Wykonanie

Efekt

pochodne w podstawnikiem

fenylowym

Reakcja z NaNO

2

Do niewielkiej ilości substancji dodać 2ml

96% kwasu siarkowego. Dodać 10mg

stałego azotynu sodu

Powstaje żółte zabarwienie

Nitrowanie

Niewielką ilość substancji rozpuścić w

96% kwasie siarkowym. Dodać NaNO

3

pochodne z podstawnikami

nienasyconymi

(allobarbital,

cyklobarbital,

heksobarbital)

Odbarwienie wody

bromowej

Substancję wytrząsnąć z niewielką ilością

wody. Do przesączu dodać 30% kwasu

octowego i 0,1ml wody bromowej

Roztwór natychmiast się

odbarwia

Redukcja KMnO

4

w

środowisku obojętnym

Substancję wytrząsnąć z niewielką ilością

wody. Do przesączu dodać 0,1M KMnO

4

Różowe zabarwienie

przechodzi w jasnobrunatne

(powstanie MnO

2

)

Redukcja KMnO

4

w

środowisku zasadowym

Niewielką ilość substancji wytrząsnąć z

10ml wody. Przesączyć. Dodać 5 kropli

20% KOH i 2 krople 0,1M KMnO

4

Powstaje zielone zabarwienie

N-metylowe pochodne

(metylfenobarbital,

heksobarbital)

Reakcja z azotanem

rtęciowym

Niewielką ilość substancji wytrząsnąć z

5ml wody w ciągu 2min. Przesączyć i

ogrzać do wrzenia. Dodać kroplę żółtego

tlenku rtęci w 25% HNO

3

Pochodne N-metylowe tworzą

rozpuszczalne w wodzie

kompleksy, natomiast inne

pochodne białe osady

1. Phenobarbitalum (fenobarbital)
Synonimy: Luminal, Gardenal, nazwa chemiczna: kwas 5-etylo-5-fenylobarbiturowy

Właściwości:
§

biały, krystaliczny proszek

§

działanie: p/padaczkowe, uspokajająco-nasenne

Najważniejsze reakcje potwierdzające tożsamość fenobarbitalu:

Próba

Substancje

Wykonanie

Efekt

Reakcja ze stałym

NaOH

NaOH

rozcieńczony kwas

siarkowy

Niewielką ilość substancji stopić ze stałym

wodorotlenkiem sodowym. Roztwór zakwasić

rozcieńczonym kwasem siarkowym

Wydziela się zapach amoniaku, a po

zakwaszeniu zapach kwasu

Reakcja Parriego

metanol,

metanolowy r-r

azotanu

kobaltowego

10% amoniak

Niewielką ilość substancji rozpuścić w 2ml

metanolu, dodać kroplę 1% metanolowego

roztworu azotanu kobaltowego i kroplę 10%

amoniaku

Powstaje czerwono-fioletowe

zabarwienie

Reakcja Zwikkera

roztwór pirydyny

w chloroformie

2% CuSO

4

Rozpuścić substancję w 1ml mieszaniny pirydyny

w chloroformie i dodać kroplę 2% CuSO

4

Po wytrząśnięciu warstwa

chloroformowa zabarwia się na

fioletowo

Reakcja z AgNO

3

15% NaOH

2% AgNO

3

10% amoniak

Niewielką ilość substancji wytrząsnąć

z

mieszaniną wody i 15% NaOH w ciągu 2min.

Przesączyć, Dodać 2% AgNO

3

. Osad rozpuścić w

amoniaku

Powstaje biały osad rozpuszczalny w

10% amoniaku

Tworzenie pocho-

dnych (reakcja na

pierścień)

96% kwas

siarkowy

stały NaNO

2

Do niewielkiej ilości substancji dodać 2ml 96%

kwasu siarkowego. Dodać 10mg stałego azotynu

sodu

Powstaje żółte zabarwienie

N

H

N

H

O

O

O

H5C2

Nitrowanie

96% kwas

siarkowy

NaNO

3

Niewielką ilość substancji rozpuścić w 96%

kwasie siarkowym. Dodać kilka kryształków

NaNO

3

Powstaje żółte zabarwienie

2. Phenobarbitalum Natrium (fenobarbitral sodu)
Synonimy: Phenobarbitalum natricum, Luminal Natrium, Lepinal Natrium,

Gardenalum Natrium, sól sodowa kwasu 5-etylo-5-fenylobarbiturowego

Właściwości:
§

biały, krystaliczny proszek

§

działanie i zastosowanie: p/padaczkowe i uspokajająco-nasenne

Najważniejsze reakcje potwierdzające tożsamość fenobarbitalu sodowego:

Próba

Substancje

Wykonanie

Efekt

Reakcja ze stałym

NaOH

NaOH

rozcieńczony kwas

siarkowy

Niewielką ilość substancji stopić ze stałym

wodorotlenkiem sodowym. Roztwór zakwasić

rozcieńczonym kwasem siarkowym

Wydziela się zapach amoniaku, a po

zakwaszeniu zapach kwasu

Reakcja Parriego

metanol,

metanolowy r-r

azotanu

kobaltowego

10% amoniak

Niewielką ilość substancji rozpuścić w 2ml

metanolu, dodać kroplę 1% metanolowego

roztworu azotanu kobaltowego i kroplę 10%

amoniaku

Powstaje czerwono-fioletowe

zabarwienie

Reakcja Zwikkera

roztwór pirydyny

w chloroformie

2% CuSO

4

Rozpuścić substancję w 1ml mieszaniny pirydyny

w chloroformie i dodać kroplę 2% CuSO

4

Po wytrząśnięciu warstwa

chloroformowa zabarwia się na

fioletowo

Reakcja z AgNO

3

15% NaOH

2% AgNO

3

10% amoniak

Niewielką ilość substancji wytrząsnąć z

mieszaniną wody i 15% NaOH w ciągu 2min.

Przesączyć, Dodać 2% AgNO

3

. Osad rozpuścić w

amoniaku

Powstaje biały osad rozpuszczalny w

10% amoniaku

Tworzenie pocho-

dnych (reakcja na

pierścień)

96% kwas

siarkowy

stały NaNO

2

Do niewielkiej ilości substancji dodać 2ml 96%

kwasu siarkowego. Dodać 10mg stałego azotynu

sodu

Powstaje żółte zabarwienie

Nitrowanie

96% kwas

siarkowy

NaNO

3

Niewielką ilość substancji rozpuścić w 96%

kwasie siarkowym. Dodać kilka kryształków

NaNO

3

Powstaje żółte zabarwienie

Wydzielanie

wolnego kwasu

10% kwas solny

Niewielką ilość substancji rozpuścić w 10ml

wody, dodać 10% kwasu solnego

Powstaje osad fenobarbitalu

Reakcja jonu

sodowego

Roztwór

rozpuszczalnej soli

sodowej

Drucik platynowy zaburzyć w roztworze soli

sodowej i wprowadzić do płomienia

Płomień zmieni swoje zabarwienie na

kolor intensywnie żółty

Heksahydroksy-

antymonian

potasu

Do rozcieńczonego, obojętnego lub słabo

zasadowego roztworu soli sodowej dodać 10%

heksahydroksyantymonian potasu

Wytrąca się biały, krystaliczny osad

Na[Sb(OH)

6

]

3. Barbitalum (barbital)
Synonimy: Veronalum, kwas 5,5-dietylobarbiturowy

Właściwości:
§

biały, krystaliczny proszek

§

działanie: nasenno-uspokajające

N

H

N

H

O

O

O

H5C2

Na

N

H

N
H

O

O

O

H

5

C

2

H

5

C

2

Najważniejsze reakcje potwierdzające tożsamość barbituranu:

Próba

Substancje

Wykonanie

Efekt

Reakcja ze stałym

NaOH

NaOH

rozcieńczony kwas

siarkowy

Niewielką ilość substancji stopić ze stałym

wodorotlenkiem sodowym. Roztwór zakwasić

rozcieńczonym kwasem siarkowym

Wydziela się zapach amoniaku, a po

zakwaszeniu zapach kwasu

Reakcja Parriego

metanol,

metanolowy r-r

azotanu

kobaltowego

10% amoniak

Niewielką ilość substancji rozpuścić w 2ml

metanolu, dodać kroplę 1% metanolowego

roztworu azotanu kobaltowego i kroplę 10%

amoniaku

Powstaje czerwono-fioletowe

zabarwienie

Reakcja Zwikkera

roztwór pirydyny

w chloroformie

2% CuSO

4

Rozpuścić substancję w 1ml mieszaniny pirydyny

w chloroformie i dodać kroplę 2% CuSO

4

Po wytrząśnięciu warstwa

chloroformowa zabarwia się na

fioletowo

Reakcja z AgNO

3

15% NaOH

2% AgNO

3

10% amoniak

Niewielką ilość substancji wytrząsnąć z

mieszaniną wody i 15% NaOH w ciągu 2min.

Przesączyć, Dodać 2% AgNO

3

. Osad rozpuścić w

amoniaku

Powstaje biały osad rozpuszczalny w

10% amoniaku

4. Barbitalum natrium (barbital sodu)

Synonimy: Veronalum Natrium, sól sodowa kwas 5,5-dietylobarbiturowego

Właściwości:
§

biały, krystaliczny proszek

§

działanie: nasenno-uspokajające

Najważniejsze reakcje potwierdzające tożsamość barbitalu sodowego:

Próba

Substancje

Wykonanie

Efekt

Reakcja ze stałym

NaOH

NaOH

rozcieńczony kwas

siarkowy

Niewielką ilość substancji stopić ze stałym

wodorotlenkiem sodowym. Roztwór zakwasić

rozcieńczonym kwasem siarkowym

Wydziela się zapach amoniaku, a po

zakwaszeniu zapach kwasu

Reakcja Parriego

metanol,

metanolowy r-r

azotanu

kobaltowego

10% amoniak

Niewielką ilość substancji rozpuścić w 2ml

metanolu, dodać kroplę 1% metanolowego

roztworu azotanu kobaltowego i kroplę 10%

amoniaku

Powstaje czerwono-fioletowe

zabarwienie

Reakcja Zwikkera

roztwór pirydyny

w chloroformie

2% CuSO

4

Rozpuścić substancję w 1ml mieszaniny pirydyny

w chloroformie i dodać kroplę 2% CuSO

4

Po wytrząśnięciu warstwa

chloroformowa zabarwia się na

fioletowo

Reakcja z AgNO

3

15% NaOH

2% AgNO

3

10% amoniak

Niewielką ilość substancji wytrząsnąć z

mieszaniną wody i 15% NaOH w ciągu 2min.

Przesączyć, Dodać 2% AgNO

3

. Osad rozpuścić w

amoniaku

Powstaje biały osad rozpuszczalny w

10% amoniaku

Wydzielenie

wolnego kwasu

10% kwas solny

Niewielką ilość substancji rozpuścić w 15ml wody

i dodać 10% kwasu solnego. Zmieszać

Powstaje osad barbitalu

Reakcja jonu

sodowego

Roztwór

rozpuszczalnej soli

sodowej

Drucik platynowy zaburzyć w roztworze soli

sodowej i wprowadzić do płomienia

Płomień zmieni swoje zabarwienie na

kolor intensywnie żółty

Heksahydroksy-

antymonian

potasu

Do rozcieńczonego, obojętnego lub słabo

zasadowego roztworu soli sodowej dodać 10%

heksahydroksyantymonian potasu

Wytrąca się biały, krystaliczny osad

Na[Sb(OH)

6

]

5. Hexobarbitalum natrium (heksobarbital sodu)

Nazwa chemiczna: sól sodowa 5-(cykloheksen-1-ylo)-1,5-dimetylobarbiturowego

Właściwości:
§

biały, krystaliczny, higroskopijny proszek

§

działanie i zastosowanie: do krótkotrwałego znieczulenia

N

H

N
H

O

O

O

H

5

C

2

H

5

C

2

Na

N

N

O

O

O

C

H

3

Na

CH

3

Najważniejsze reakcje potwierdzające tożsamość związku:

Próba

Substancje

Wykonanie

Efekt

Reakcja ze stałym

NaOH

NaOH

rozcieńczony kwas

siarkowy

Niewielką ilość substancji stopić ze stałym

wodorotlenkiem sodowym. Roztwór zakwasić

rozcieńczonym kwasem siarkowym

Wydziela się zapach amoniaku, a po

zakwaszeniu zapach kwasu

Reakcja Parriego

metanol,

metanolowy r-r

azotanu

kobaltowego

10% amoniak

Niewielką ilość substancji rozpuścić w 2ml

metanolu, dodać kroplę 1% metanolowego

roztworu azotanu kobaltowego i kroplę 10%

amoniaku

Powstaje czerwono-fioletowe

zabarwienie

Reakcja Zwikkera

roztwór pirydyny

w chloroformie

2% CuSO

4

Rozpuścić substancję w 1ml mieszaniny pirydyny

w chloroformie i dodać kroplę 2% CuSO

4

Po wytrząśnięciu warstwa

chloroformowa zabarwia się na

fioletowo

Reakcja z AgNO

3

15% NaOH

2% AgNO

3

10% amoniak

Niewielką ilość substancji wytrząsnąć z

mieszaniną wody i 15% NaOH w ciągu 2min.

Przesączyć, Dodać 2% AgNO

3

. Osad rozpuścić w

amoniaku

Powstaje biały osad rozpuszczalny w

10% amoniaku

Wydzielenie

wolnego kwasu

10% kwas solny

Niewielką ilość substancji rozpuścić w 15ml wody

i dodać 10% kwasu solnego. Zmieszać

Powstaje osad heksobarbitalu

Reakcje wiązań

nienasyconych

30% CH

3

COOH

woda bromowa

Niewielką ilość substancji wytrząsnąć z wodą. Do

przesączu dodać 1ml 30% kwasu octowego i

niewielką ilość wody bromowej

Roztwór natychmiast się odbarwia

Reakcja jonu

sodowego

Roztwór

rozpuszczalnej soli

sodowej

Drucik platynowy zaburzyć w roztworze soli

sodowej i wprowadzić do płomienia

Płomień zmieni swoje zabarwienie na

kolor intensywnie żółty

Heksahydroksy-

antymonian

potasu

Do rozcieńczonego, obojętnego lub słabo

zasadowego roztworu soli sodowej dodać 10%

heksahydroksyantymonian potasu

Wytrąca się biały, krystaliczny osad

Na[Sb(OH)

6

]

6. Cyclobarbitalum calcium (cyklobarbital wapnia)

Nazwa chemiczna: sól wapniowa kwasu 5-(1-cykloheksen-1-ylo)-5-

etylobarbiturowego

Właściwości:
§

biały lub prawie biały krystaliczny proszek

§

działanie i zastosowanie: nasenno-uspokajające

Najważniejsze reakcje potwierdzające tożsamość cyklobarbitalu wapnia:

Próba

Substancje

Wykonanie

Efekt

Reakcja ze stałym

NaOH

NaOH

rozcieńczony kwas

siarkowy

Niewielką ilość substancji stopić ze stałym

wodorotlenkiem sodowym. Roztwór zakwasić

rozcieńczonym kwasem siarkowym

Wydziela się zapach amoniaku, a po

zakwaszeniu zapach kwasu

Reakcja Parriego

metanol,

metanolowy r-r

azotanu

kobaltowego

10% amoniak

Niewielką ilość substancji rozpuścić w 2ml

metanolu, dodać kroplę 1% metanolowego

roztworu azotanu kobaltowego i kroplę 10%

amoniaku

Powstaje czerwono-fioletowe

zabarwienie

Reakcja Zwikkera

roztwór pirydyny

w chloroformie

2% CuSO

4

Rozpuścić substancję w 1ml mieszaniny pirydyny

w chloroformie i dodać kroplę 2% CuSO

4

Po wytrząśnięciu warstwa

chloroformowa zabarwia się na

fioletowo

Reakcja z AgNO

3

15% NaOH

2% AgNO

3

10% amoniak

Niewielką ilość substancji wytrząsnąć z

mieszaniną wody i 15% NaOH w ciągu 2min.

Przesączyć, Dodać 2% AgNO

3

. Osad rozpuścić w

amoniaku

Powstaje biały osad rozpuszczalny w

10% amoniaku

N

H

N
H

O

O

O

-

H

5

C

2

2

Ca

2+

Wydzielanie

wolnego kwasu

Woda

10% kwas solny

eter etylowy

Do niewielkiej ilości substancji dodać wody i 10%

kwasu solnego. Ogrzać do wrzenia, ochłodzić i

ekstrahować z 25ml etery etylowego. Warstwę

eterową przemyć i odparować eter

Wydziela się osad

Reakcja z waniliną

1% wanilina

kwas siarkowy

woda

Do niewielkiej ilości wody dodać 1% roztworu

waniliny oraz 2ml mieszaniny kwasu siarkowego

z wodą. Wytrząsnąć,. Ogrzewać na łaźni wodnej

Powstaje zielono-żółte zabarwienie,

zmieniające się w ciemnoczerwone

podczas ogrzewania na łaźni wodnej

Reakcje na jony

wapniowe

Szczawian

amonowy

Do 1ml roztworu soli wapniowych dodać kilka

kropli roztworu szczawianu amonowego

Wytrąca się biały osad szczawianu

wapnia

2M H

2

SO

4

Do niewielkiej ilości osadu dodać w nadmiarze

2N H

2

SO

4

Osad rozpuszcza się

Drucik platynowy zanurzony w roztworze soli

wapniowych wprowadzić do palnika

Lotne sole wapnia zabarwiają płomień

palnika na kolor ceglasto-czerwony

Pochodne hydantoiny

1. Phenytoinum (fenytoina)

Nazwa chemiczna: 5,5-difenylo-5H-2,4-imidazolodiol

Właściwości:
§

proszek bezbarwny, pozbawiony zapachu i smaku

§

krystaliczny proszek

§

rozpuszczalność:
§

praktycznie nierozpuszczalny w wodzie

§

słabo rozpuszczalny w etanolu

§

słabo rozpuszczalny w eterze etylowym i chloroformie

§

rozpuszczalny w acetonie, amoniaku i alkaliach

§

działanie i zastosowanie: p/padaczkowe i antyarytmiczne

§

wykazuje zdolność do tautomerii

§

jest związkiem o charakterze kwaśnym, posiadającym dwa kwaśne atomy wodoru – odszczepienie pierwszego

protonu przebiega stosunkowo łatwo, odszczepienie drugiego z monoanionu jest utrudnione

§

ma zdolność tworzenia wiązań wodorowych – związana jest z tym trudna rozpuszczalność i wysoka
temperatura topnienia

Najważniejsze reakcje potwierdzające tożsamość fenytoiny:

Próba

Substancje

Wykonanie

Efekt

Hydroliza pod

wpływem NaOH

stały NaOH

Niewielką ilość substancji stapiać ze stałym

wodorotlenkiem sodowym

Wydziela się zapach amoniaku

Reakcja Zwikkera

roztwór pirydyny

w chloroformie

2% CuSO

4

Rozpuścić substancję w 1ml mieszaniny pirydyny

w chloroformie i dodać kroplę 2% CuSO

4

Powstaje niebieskie zabarwienie

Tworzenie soli

srebrowej

amoniak

2% AgNO

3

Do 2% roztwóru fenytoiny w amoniaku dodać

2% roztworu azotanu srebra

Powstaje biały osad soli srebrowej

Tworzenie soli

miedziowej

25% amoniak

amoniakalny r-r

CuSO

4

Roztwór fenytoiny w 25% amoniaku ogrzać i

dodać kroplę amoniakalnego roztworu siarczanu

miedziowego

Powstaje różowy krystaliczny osad

kompleksowej soli miedziowej

Nitrowanie

96% kwas

siarkowy

NaNO

3

Niewielką ilość substancji rozpuścić w 96%

kwasie siarkowym. Dodać kilka kryształków

NaNO

3

Powstaje żółte zabarwienie

NH

N

H

O

O

2. Glutethimidum (glutetimid)
Synonimy: Glimid, 3-etylo-3-fenylo-2,6-piperydynodion

Właściwości:
§

biały, krystaliczny proszek bez zapachu o gorzkim smaku

§

widma absorpcyjne (30mg substancji+100ml etanolu) wykazuje maximum absorpcji
przy 252nm, 258nm i 264nm

§

rozpuszczalność:
§

praktycznie nierozpuszczalny w wodzie (podczas ogrzewania tworzą się „tłuste”
plamy)

§

bardzo łatwo rozpuszczalny w chloroformie, acetonie i etanolu

§

rozpuszczalny w eterze etylowym

§

działanie: nasenno-uspokajające

Najważniejsze reakcje potwierdzające tożsamość glutetimidu:

Próba

Substancje

Wykonanie

Efekt

Reakcja Zwikkera

roztwór pirydyny

w chloroformie

2% CuSO

4

Rozpuścić substancję w 1ml mieszaniny pirydyny

w chloroformie i dodać kroplę 2% CuSO

4

Powstaje niebiesko-fioletowe

zabarwienie

Hydroliza w środ.

Alkalicznym

15% NaOH

10% kwas solny

Niewielką ilość substancji rozpuścić w 15%

NaOH, dodać 15ml wody, ogrzewać na łaźni

wodnej 30min. Ochłodzić. Po ostudzeniu

zakwasić 10% kwasem solnym

Powstaje osad

Początkowo powstaje sól sodowa monoamidu kwasy 4-etylo-4-fenyloglutarowego, która następnie hydrolizuje z

wydzieleniem amoniaku do soli sodowej kwasu 2-etylo-2-fenyloglutarowego

Reakcja z

hydroksylaminą

15% NaOH

chlorowodorek

hydroksylaminy

10% HCl

10% FeCl

3

Niewielką ilość substancji rozpuścić w 15%

NaOH, dodać 2ml wody, 0,1g chlorowodorku

hydroksylaminy, zmieszać. Odstawić na 10min.

Dodać 10% HCl, 10% FeCl

3

Powstaje kwas hydroksamowy, który w

środowisku kwasnym barwi się z FeCl

3

na czerwono

N

H

O

O

C

2

H

5