Witold Płotka

Uniwersytet Gdański

Intersubiektywny kontekst doświadczenia ciała w fenomenologii Husserla

Fenomenologia Edmunda Husserla postrzegana jest przede wszystkim jako propozycja

uprawiania teorii poznania. W konsekwencji zarówno problematyka intersubiektywności, jak też

cielesności zdają się być jedynie marginalnymi tematami tej filozofii. Co więcej, spotyka się

zarzuty, mówiące o bezcielesności transcedentalnego ego, o przeintelektualizowaniu problematyki

intersubiektywności, co ostatecznie prowadzić ma do sformułowania zarzutu solipsyzmu. Niemniej

jednak bliższe rozważania nad fenomenologią w aspekcie problematycznych kwestii mogą podać w

wątpliwość te zarzuty. Nie tylko uczniowie Husserla z Getyngi, Max Scheler i Edith Stein,

wprowadzali do swych rozważań tematy intersubiektywności i ciała, lecz również sam twórca

fenomenologii szeroko nawiązywał do obu tematów. Husserl dodatkowo łączył obie płaszczyzny

problemowe w ten sposób, iż w konsekwencji doświadczenie ciała zostało przedstawione jako

fundamentalne do konstytucji intersubiektywności. Decydujące zdaje się tutaj rozpatrywanie ciała

w szerokim horyzoncie doświadczeń, nie tylko jako podmiotu patrzenia, ale również dotykania i

działania. Kategoria działania wymagałaby wprowadzenia pary pojęć: normalności i anormalności,

które posiadają intersubiektywne odniesienie. Z tego powodu można mówić o zniesieniu

solipsyzmu, który miałby znaczenie ontologiczne. Tym samym rozważania Husserla można

przedstawić jako próbę odpowiedzi na pytanie: jak to jest doświadczyć Innego?