1

Bilans przedsiębiorstwa

Środki gospodarcze i źródła ich pochodzenia. Aktywa i pasywa

Składniki majątkowe, którymi rozporządza każdy podmiot gospodar-

czy nazywamy środkami gospodarczymi.

Środki gospodarcze, aktywa - kontrolowane przez jednostkę gospodar-

czą zasoby majątkowe o wiarygodnie określonej wartości, uzyskane w

wyniku przeszłych zdarzeń, które spowodują w przyszłości wpływ do

jednostki korzyści ekonomicznych.

2

3

Pasywa –

źród
ło pokrycia maj

ątku przedsi

ębiorstwa.

4

Aktywa. Aktywa trwałe. Aktywa obrotowe.

Aktywa trwałe

Są to składniki majątkowe na trwale zaangażowane w jednostce,

formalnie dłużej niż l rok, które cały czas zachowują swoją pier-

wotną postać.

I. Wartości niematerialne i prawne (WNiP) -

wydatki poniesione na:

- zakup praw majątkowych,

- licencji, koncesji,

- znaków towarowych

i innych, które są niezbędne do prowadzenia działalności przedsiębiorstwa.

5

II. Rzeczowe aktywa trwałe, są to głównie środki trwałe, przeznaczone i

zdatne do długotrwałego użytkowania, formalnie powyżej l roku w postaci:

gruntów, budynków i lokali, budowli, maszyn i urządzeń, środków transpor-

tu i innych. Wykazuje się tutaj również wydatki na poczet inwestycji o cha-

rakterze rzeczowym i przekazane zaliczki na ten cel.

Cechą wspólną WNiP oraz środków trwałych jest stopniowe od-

pisywanie (umarzanie) ich wartości poprzez amortyzację, która

jest jedną z pozycji kosztów przedsiębiorstwa. Co będzie treścią na-

stępnych wykładów.

6

III. Należności długoterminowe to kwoty należne od innych podmiotów

gospodarczych lub osób fizycznych o terminie wymagalności powyżej l ro-

ku, np:

- należności z tytułu wpłaconych kaucji,

- należności przy sprzedaży ratalnej w jednostkach handlowych,

- należności od pracowników za wykupione mieszkania (rozłożone na ra-

ty),

- należności z tytułu umów leasingu finansowego u leasingodawców (finan-

sujących).

7

IV. Inwestycje długoterminowe są to kwoty środków pieniężnych za-

angażowanych na dłużej niż l rok w postaci:

- nieruchomości (grunty, budynki i lokale na wynajem),

- wartości niematerialnych i prawnych zakupionych celem czerpania

z nich korzyści (zysków),

- zakupione papiery wartościowe (obce: akcje, udziały, obligacje),

- długoterminowe pożyczki, lokaty bankowe

V. Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe

są to wydatki na poczet przyszłych okresów, które będą kosztami w

przyszłości np. przedpłaty za wynajmowany lokal na kilka lat.

8

Aktywa obrotowe

Aktywa obrotowe są to składniki majątkowe pozostające w przed-

siębiorstwie w swojej pierwotnej postaci poniżej l roku i ciągle

zmieniające swoją postać naturalną. Stanowią one drugą grupę skład-

ników majątkowych podmiotu gospodarczego.

9

I. Zapasy występują w postaci materiałów, półproduktów i produk-

tów w toku, produktów gotowych, towarów oraz zaliczek na dostawy.

II. Należności krótkoterminowe to sumy należne od innych jednostek

lub osób fizycznych wymagalne w okresie do l roku.

III. Inwestycje krótkoterminowe o okresie posiadania do l roku,

są to papiery wartościowe przeznaczone do odsprzedaży w postaci:

- akcji, udziałów

- obligacji, bonów skarbowych lub innych papierów wartościowych,

- udzielonych pożyczek,

10

- środków pieniężnych w kasie i na rachunkach bankowych.

IV. Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe

powstają, gdy ponosimy nakłady pieniężne w bieżącym okresie, a wy-

datki dotyczą najbliższego roku np. opłata za lokal z góry na następne

12 m-cy.

Szczegółowiej aktywa obrotowe zostaną omówione w odrębnym wy-

kładzie.

11

Źródła pochodzenia środków gospodarczych - pasywa bilansowe

Źródła pochodzenia środków gospodarczych wskazują: „KTO" wyposa-

żył jednostkę gospodarczą w odpowiednie środki gospodarcze. Źródła po-

chodzenia środków gospodarczych dzieli się na:

- fundusze (kapitały) własne,

- fundusze (kapitały) obce

Fundusze lub kapitały występują w różnych typach podmiotów gospo-

darczych.

12

Fundusze własne (kapitały) są to kwoty lub równowartość środków go-

spodarczych wniesionych na stałe (trwale) przez właściciela(li) (fundusz

powierzony) oraz wygospodarowane przez samą jednostkę, w toku jej

działalności, w postaci zysku zatrzymanego do dyspozycji przedsiębior-

stwa (fundusz samofinansowania).

Fundusze (kapitały) obce - pochodzą od osób (instytucji) zewnętrznych

i występują w postaci:

- Zobowiązań długoterminowych o terminie wymagalności powyżej

l roku (pożyczki i kredyty zaciągnięte, wyemitowane obligacje lub

inne typy papierów wartościowych),

13

- Zobowiązań krótkoterminowych o terminie wymagalności do l roku

w postaci pożyczek, kredytów, zobowiązań z tytułu dostaw, robót,

usług, ubezpieczeń, podatków, wynagrodzeń, zaliczek otrzymanych

- Rezerw długo- i krótkoterminowych - przewidywane wydatki do

poniesienia w latach następnych (długoterminowe) lub w roku naj-

bliższym (krótkoterminowe),

- Rozliczenia międzyokresowe i przychody przyszłych okresów. Roz-

liczenia te obrazują zobowiązania przedsiębiorstwa do wykonania
określonych świadczeń, za które pobrano już wynagrodzenie.

Zestawienie aktywów i pasywów przedsiębiorstwa na określony
moment czasowy stanowi podstawowy dokument finansowy jednostki
gospodarczej i nazywa się bilansem.

Suma bilansowa aktywów = Suma bilansowa pasywów