PEDAGOGIKA RESOCJALIZACYJNA EGZAMIN

Trzy koncepcje socjalizacji:

1.Nieograniczona determinacja przyczynowo skutkowa, dziecko jest bezradne wobec otoczenia
środowiskowego
2.Ograniczona determinacja, szkoła podstawowa, okres dojrzewania
3.Determinacja funkcjonalna, powinna odbywać się w dorosłym okresie życia.

Resocjalizacja wtórna socjalizacja, wpływy socjalizacyjne spowodowały, ze pierwotna socjalizacja
doprowadziła do zachowań negatywnych. Zmiana kierunku socjalizacji z negatywnej na pozytywną.
Zgodnie z etymologią słowa resocjalizacja będzie oznaczać proces przekształcania własnej
osobowości z negatywnej na pozytywną. ((Włączenie do życia społecznego kogoś, kto przez jakiś czas
był pozbawiony możliwości uczestniczenia w nim, podejmowanie działań pedagogicznych i prawnych
zmierzających do takiego ukształtowania i utrwalenia postawy skazanego (np. przestrzegania
porządku prawnego, poczucia odpowiedzialności), aby po okresie pozbawienia wolności powrócił do
życia społecznego.))

Środowiskowe przyczyny zaburzeń w procesie przystosowania społecznego:
brak bezpiecznego wzorca przywiązania
wychowanie skrajnie rygorystyczne lub liberalne
brak konsekwencji wychowawczej rodziców
niedostosowanie stylu wychowania do indywidualnych cech dziecka

Przystosowanie jest procesem wymiany informacji i energii między organizmem a otoczeniem. Na
ten proces składają się zachowania o charakterze akomodacyjnym i asymilacyjnym. Im bardziej rosną
tendencje akomodacyjne tym bardziej maleją asymilacyjne i odrotnie.

Indywidualizacja oddziaływań resocjalizacyjnych:
cele oddziaływań resocjalizacyjnych
przymus zewnętrzny a prawo wychowanka do wolności, kształtowanie motywacji wychowanka do
zmian przez pracę nad jego struktura potrzeb
dostosowanie metod odziaływań do indywidualnych potrzeb wychowanka
proces resocjalizacji, który jest ukierunkowany na usprawnianie struktur poznawczych by przejęły
kontrole nad mechanizmami emocjonalno-popędowymi

Cele oddziaływań resocjalizacyjnych:

Podstawowym celem oddziaływań resocjalizacyjnych jest przywrócenie jednostki wykolejonej
społecznie do pełnego i prawidłowego funkcjonowania w strukturach społecznych. Do celów
resocjalizacji możemy też zaliczyć uzupełnienie braków edukacyjnych wychowanków.
uspołecznienie: zachowanie interesów grupy społecznej, uspołecznienie wyraża się poprzez
eliminowanie egoizmu (interes społeczeństwa)
swobodny rozwój osobowości manifestujący się aktywnością twórczą oraz zanikaniem dewiacji
rozwojowej (interes jednostki)

Problem przymusu i wolności w wychowaniu resocjalizacyjnym

Wolność jest wartością dla człowieka. W sytuacjach kiedy:
sądy kierują człowieka do jednostek resocjalizacyjnych
zła sytuacja materialna zmusza do korzystania z pomocy
osoba czuje że ma ograniczona wolność. Nie chce i nie wybiera tego, jest przymuszana do takich
zachowań. Trudno pracować z takimi osobami ponieważ pojawia się u nich mechanizm reaktancji tzn.
tendencja do stosowania technik obronnych, gdy czuje się że zagrożona jest wolność.
Jak uczyć samodzielności w placówce odbierającej wolność? Wyzwanie pedagoga polega na tym aby
znaleźć taka rzeczywistość która umożliwia realizacje celów wychowawczych, by nauczyć ich poczucia
odpowiedzialności. Rozumianego jako odpowiedzialność za konsekwencje swoich czynów, w
przyszłości ale i za te w przeszłości. Odpowiedzialność pozwala połączyć i zachować równowagę
pomiędzy przymusem i wolnością.


Na czym polega proces resocjalizacji?

Proces resocjalizacji polega na usprawnianiu struktur poznawczych by przejęły kontrolę nad
mechanizmami emocjonalno-popędowymi czyli by wychowanek inaczej postrzegał , interpretował i
odczuwał.


Rola wychowawcy w kształtowaniu motywacji wychowanka do zmian

Istotą wychowania sa interakcje, które zachodzą pomiędzy wychowawcą, a wychowankiem.
Charakterystyczną cechą interakcji sa konflikty między wychowankiem a wychowawcą. Zasadniczo
cały proces wychowania głównie opiera się na ciągłych konfliktach, stawianiu wychowanka w
sytuacjach problematycznych, rozwiązywaniu przez niego konfliktów/problemów. Wychowawca jest
osobą inspirującą, wspomagającą wychowanka w procesie zmian zachodzących w jego osobowości.

Wskaźnik pozytywnych zmian w osobowości wychowanka

zaspokajanie potrzeb zgodnie z normami społecznymi
ograniczanie egoizmu
efektywne funkcjonowanie w rolach społecznych
postawa prospołeczna
umiejętność osiągania stanu homeostazy
uznanie zasady wzajemności
umiejętność uzgadniania własnego interesu z punktem widzenia innych ludzi, uwzględnienie jego
potrzeb, uczuć i poglądów we własnych wyborach
rozwój poczucia odpowiedzialności
samorozwój, autoresocjalizacja, samorealizacja

Procesy homeostazy

Homoestaza- w sensie psychospołecznym dążenie i równoważenie stanu psychofizycznego jednostki
poprzez wymianę informacji jednostki ze społeczeństwem.

Asymilacja-dążenie jednostki do podkreślania własnej indywidualności, niepowtarzalności i
oryginalności

Akomodacja-dążenie jednostki do jednoczenia się ze światem poprzez przejmowanie norm, zasad,
reguł rządzących światem.

Homoestaza jest możliwa jeśli jednostka potrafi pogodzić asymilację z akomodacją. Możliwe jest to
tylko dzięki działalności twórczej jednostki.


Warunki jakie musza być spełnione by możliwe były zmiany w osobowości wychowanka

usprwnianie funkcji orientacyjno-intelektualnych u wychowanka
dostrzeżenie przez wychowanka własnej podmiotowości i dzięki temu podmiotowości innych ,
uznanie że każdy człowiek jest wartością
dostrzeżenie i wyeksperymentowanie przez wychowanka nowych alternatywnych zachowań, które
umożliwiają realizację własnych celów życiowych w bardziej efektywny sposób
nabycie umiejętności konstruktywnego rozwiązywania konfliktów wewnętrznych
ujawnienie, usprawnienie i opieranie się na mocnych stronach wychowanka
nabywanie kompetencji społecznych
kształtowanie umiejętności antycypacyjnych, kształtowanie dalekiej perspektywy życiowej





Niedostosowanie społeczne, nieprzystosowanie społeczne

Niedostosowanie społeczne jest to zaburzenie charakterologiczne o niejednolitych objawach,
spowodowane niekorzystnymi zewnętrznymi lub wewnętrznymi warunkami rozwoju, a wyróżniające
się wzmożonymi i długotrwałymi trudnościami w dostosowaniu się do normalnych warunków
społecznych i realizacji zadań życiowych danej jednostki . Osoby niedostosowane społecznie to takie
które nie sa zdolne do pełnienia ról społecznych wskutek niedostatków dyspozycji wykonawczych.
Niedostosowanie obejmuje szeroki zakres problemów związanych z przystosowaniem człowieka do
warunków środowiskowych

Nieprzystosowanie społeczne to odmiana rozwoju społecznego powodująca złe skutki dla jednostki i
społeczeństwa, brak podatności dzieci i młodzieży na normalne metody wychowania, rozbieżność
między systemem norm i wartości uznawanych przez jednostkę i grupę do której przynależą, zespół
zachowań świadczących o nieprzestrzeganiu przez jednostkę pewnych podstawowych zasad
postępowania. Nieprzystosowanie społeczne sprowadza się do zaburzeń, czyi odchyleń od
normalnego rozwoju. Oznacza łagodniejsze formy zaburzeń, które zdarzają się większości ludzi w
pewnych okresach życia i pewnych sytuacjach.

Cechy wspólne jednostek niedostosowanych społecznie

niezgodność zachowań z wartościami i normami uznanymi społecznie
nieumiejętność i niemożność rozwiązywania i radzenia sobie w sytuacjach trudnych
wykazywanie się podstawami społecznymi i dyssocjalnymi
nie potrafią być obiektywne w ocenie swojej osoby i innych ludzi, co wynika z wadliwie
funkcjonującej samoświadomości i samowiedzy
zaburzenia w rozwoju sfery emocjonalno-popędowej osobowości

Typologia nieprzystosowania społecznego wg Czapówa

a) Zwichnięta socjalizacja-prowadzi do manifestowania nieprzystosowania społecznego w

różnych formach. Czynnikiem warunkującym i dominującym są niedostatki w zakresie
socjalizacji dziecka, czyli nieodpowiednia opieka rodzicielska lub jej brak

b) Demoralizacja-pojawia się gdy dziecko prawidłowo zsocjalizowane dostaje się pod wpływy

innej obyczajowości i kultury niż ta w jakiej było wychowane. Jednostka nie potrafi w pełni
dostosować się do nowych obyczajów.

c) Socjalizacja podkulturowa- jest odmiana nieprzystosowania społecznego z uwagi na związek

jednostki z wartościami i normami podkultury pozostającej w opozycji do kultury szerszej
zbiorowości społecznej. Socjalizacja przebiega prawidłowo tylko z punktu widzenia
poprawności funkcjonowania mechanizmów psychologicznych. Popada ona jednak w konflikt
z normami ogólnospołecznymi z powodu identyfikacji z własna podstawową grupą
respektująca nory podkulturowe, chuligańskie.

Resocjalizacja przez twórczość



Kryteria dobrego i złego przystosowania

W ramach kryteriów zewnętrznych powinno uwzględnić się:
dążenie dziecka do kontaktów społecznych
uznanie społeczne osiągnięte w grupie
przejawy zachowań społecznych i aspołecznych
przestrzeganie podstawowych norm społecznych
W ramach kryteriów wewnętrznych powinno uwzględnić się:
zadowolenie z kontaktów społecznych w grupie
zdolność do rozumienia przeżyć jej członków
znajomość i akceptację własnej pozycji społecznej w grupie