plan wynikowy dla klasy II

www

.mac.pl

X. PL

AN WYNIKOWY

141

Lp.

Zagadnienia

i treści

kształcenia

Teksty

kultury

Liczba godzin

Umiejętności

kluczowe

doskonalone

na lekcji

Wymagania

na poziom

podstawowy

Wymagania

na poziom

rozszerzony

Ścieżki

edukacyjne

Uczeń:

I. WIELKIE MIASTA

1. Wielkie

miasta

Bożena
Kastory
Przestrzeń,
miasto,
architektura;
Rozmowa
z psycholo-
giem archi-
tektury – Artu-
rem Bańko

skuteczne

–

porozumiewanie
się w różnych
sytuacjach
rozwiązywanie

–

problemów
w twórczy spo-
sób
planowanie,

–

organizowanie
i ocenianie wła-
snej pracy

czyta ze zrozumieniem

–

fragmenty tekstu za-
mieszczone w podręcz-
niku
w formie jednego zda-

–

nia oddaje sens całego
tekstu
swoimi słowami

–

przedstawia argumenty
A. Bańki
formułuje pytania do

–

wyobrażonych rozmów-
ców
wyjaśnia znaczenie

–

wybranych związków
frazeologicznych

interpretuje myśl

–

Winstona Churchilla
z tekstu B. Kastory
wyjaśnia sens wypo-

–

wiedzi o Krakowie –
mieście ładu, harmonii
i ciągłości
tworzy argumentacyjną

–

wypowiedź pisemną
o zmianach w mieście

edukacja regionalna

–

(działanie na rzecz
ochrony regionalnego
dziedzictwa kulturowe-
go)

X. PL

AN WYNIKOWY

142

2. Miasta

symbole
– Jerozolima,
Rzym

Fotografia
Jerozoli-
my z lotu
ptaka; Paweł
Trzopek OP
Jerozolima
– trzy światy;
Jehuda Ami-
chaj Turyści

skuteczne

–

porozumiewanie
się w różnych
sytuacjach
rozwiązywanie

–

problemów
w twórczy spo-
sób
planowanie,

–

organizowanie
i ocenianie wła-
snej pracy

czyta ze zrozumieniem

–

fragmenty tekstu za-
mieszczone w podręcz-
niku
podaje na podstawie

–

tekstu nazwiska założy-
cieli wielkich religii i wie,
kim oni są
na podstawie notatek

–

i tekstu wyjaśnia jego
tezę
wyszukuje w słowniku

–

i objaśnia pisownię
wyrazu żyd
przedstawia własnymi

–

słowami treść wiersza
J. Amichaja

wyjaśnia na podstawie

–

tekstu problem odręb-
ności kulturowej
podaje znaczenie

–

związku frazeologiczne-
go ‘mówić do ściany’ i
wykorzystuje je w inter-
pretacji tekstu
porównuje obrazy

–

Jerozolimy z wiersza
J. Amichaja i tekstu
P. Trzopka

kultura polska na tle

–

tradycji śródziemno-
morskiej (poszukiwanie,
gromadzenie i wyko-
rzystywanie informacji
pozwalających na inter-
pretację współczesnych
wydarzeń w świetle
początków kultury
śródziemnomorskiej –
Jerozolima dziś)

Jan Paran-
dowski Rzym
to fantastycz-
ny arras

skuteczne

–

porozumiewanie
się w różnych
sytuacjach
rozwiązywanie

–

problemów
w twórczy spo-
sób
planowanie,

–

organizowanie
i ocenianie wła-
snej pracy
efektywne

–

współdziałanie
w zespole

czyta ze zrozumie-

–

niem fragment tekstu
zamieszczony w pod-
ręczniku na podstawie
poleceń
wyjaśnia na podstawie

–

własnej wiedzy szcze-
gólne znaczenie Rzymu
dla katolików
przygotowuje na pod-

–

stawie różnych źródeł
notatkę o wybranych
zabytkach Rzymu

podaje argumenty o ko-

–

rzyściach płynących ze
znajomości opowieści
o danym mieście

edukacja czytelnicza

–

i medialna (wykorzy-
stywanie mediów jako
źródeł informacji i opinii
w samodzielnym do-
chodzeniu do wiedzy)
kultura polska na tle

–

tradycji śródziemno-
morskiej (dostrzeganie
związków między kultu-
rą współczesną a sta-
rożytną kulturą Grecji
i Rzymu oraz chrześci-
jaństwem pierwszych
wieków)

www

.mac.pl

X. PL

AN WYNIKOWY

143

3. Wielkie

metropolie

Józef Baran
Miasto; FILM:
Masz wiado-
mość (USA,
1998)

skuteczne

–

porozumiewanie
się w różnych
sytuacjach
rozwiązywanie

–

problemów w
twórczy sposób
planowanie,

–

organizowanie
i ocenianie wła-
snej pracy
efektywne

–

współdziałanie
w zespole
sprawne po-

–

sługiwanie się
komputerem

rozumie sens wiersza

–

J. Barana
wskazuje środki po-

–

etyckie służące ocenie
miasta
zna treść filmu „Masz

–

wiadomość”
charakteryzuje postacie

–

Kathleen i Joe
opisuje filmowy obraz

–

Nowego Jorku
wyjaśnia za pomocą

–

argumentów sens
zakupów w wielkich lub
małych sklepach

uzasadnia swoje stano-

–

wisko w sprawie oceny
miasta przez podmiot
liryczny wiersza
podaje różnice między

–

scenami z udziałem
głównych bohaterów
wyodrębnia specyficzne

–

cechy języka filmu na
podstawie wybranych
scen (pory roku)
bierze udział w dyskusji

–

na temat zakupów w
małych sklepach a hi-
permarketach

edukacja filozoficzna

–

(pojęcia prawdy i dobra
w zamieszkanej prze-
strzeni)
edukacja czytelnicza

–

i medialna (rozpozna-
wanie użytych środ-
ków formalnych i ich
służebność względem
zamierzeń twórców
w różnych formach
przekazów medialnych)
edukacja regionalna

–

(odnajdywanie warto-
ści, jaką stwarza wspól-
nota lokalna i jej kultura
w życiu człowieka –
dyskusja o sklepikach)

William Bell
Miasto, które
zmieniło moje
życie

skuteczne

–

porozumiewanie
się w różnych
sytuacjach
rozwiązywanie

–

problemów w
twórczy sposób
sprawne po-

–

sługiwanie się
komputerem

wie, co to jest Miasto

–

Zakazane
zna wydarzenia z placu

–

Tiananmen
opisuje nastrój miasta

–

nocą (Pekinu)
przedstawia graficznie

–

swoje wyobrażenie
Zakazanego Miasta

porównuje postawy

–

wobec rzeczywistości
autora tekstu i jego
bohaterki
wyjaśnia tezę, że

–

wielkie miasta są areną
przełomowych wyda-
rzeń
redaguje wpis do bloga

–

stanowiący refleksje po
pobycie w Pekinie

edukacja filozoficzna

–

(dobro człowieka a jego
prawa)
edukacja czytelnicza

–

i medialna (wykorzy-
stywanie mediów jako
źródeł informacji i opinii
w samodzielnym do-
chodzeniu do wiedzy)

X. PL

AN WYNIKOWY

144

Zbigniew
Herbert Mur;

skuteczne

–

porozumiewanie
się w różnych
sytuacjach
rozwiązywanie

–

problemów
w twórczy spo-
sób

rozpoznaje sytuacją

–

komunikacyjną (nadaw-
cę, odbiorcę i sposób
mówienia) w poetyckiej
prozie Z. Herberta,
odczytuje przesłanie

–

tekstu,
rozpoznaje dosłowne

–

i metaforyczne znacze-
nia słowa mur

wskazuje podobieństwa

–

między tekstami Z. Her-
berta i W. Bella

edukacja filozoficzna

–

(lepsze rozumienie sie-
bie i drugiego człowie-
ka – tolerancja)

Anna
Wiśniew-
ska Polacy
w Londynie;
Eduardo Gu-
dino Kieffer
Żeby cię
lepiej zjeść

skuteczne

–

porozumiewanie
się w różnych
sytuacjach
rozwiązywanie

–

problemów
w twórczy spo-
sób
planowanie,

–

organizowanie
i ocenianie wła-
snej pracy
efektywne

–

współdziałanie
w zespole

zna pojęcia:

–

ironia,

moloch
rozumie określenie

–

współczesna wieża
Babel
na podstawie tekstu

–

A. Wiśniewskiej podaje
przykłady nietolerancji
wobec Polaków
wskazuje wyrazy nace-

–

chowane emocjonalnie
w tekście E. Kieffera
znajduje w tym tekście

–

przykłady ironii
uzasadnia, że Buenos

–

Aires w tekście E. Kief-
fera to moloch
rozpoznaje środki

–

stylistyczne i kompozy-
cyjne oraz uzasadnia
ich użycie
wyjaśnia sens tytułu

–

rozpoznaje przykłady

–

mowy zależnej i nieza-
leżnej

komentuje opinie

–

zawarte w tekście
A. Wiśniewskiej
wypowiada się z uży-

–

ciem argumentów o
istocie nietolerancji
interpretuje wybrane

–

fragmenty tekstu
wypisuje z tekstu

–

przykłady wyrażeń
typowych dla różnych
funkcjonalnych odmian
stylistycznych
odnajduje wyrazy błęd-

–

nie zapisane i uzasad-
nia celowość takiego
zabiegu
tworzy list lub opowia-

–

danie odwzorowujące
myśli człowieka samot-
nego w wielkim mieście

edukacja filozoficzna

–

(lepsze rozumienie
siebie i drugiego czło-
wieka)

www

.mac.pl

X. PL

AN WYNIKOWY

145

Tadeusz
Peiper Ulica;
OBRAZY: El
Greco Widok
Toledo;
Paul Gustav
Fisher Widok
na Kongres
Nytorv w
Kopenhadze;
Fernand
Knopff
Opuszczone
miasto

skuteczne

–

porozumiewanie
się w różnych
sytuacjach
rozwiązywanie

–

problemów w
twórczy sposób
planowanie,

–

organizowanie
i ocenianie wła-
snej pracy

rozpoznaje i objaśnia

–

zawarte w wierszu
T. Peipera metafory,
ocenia wyobrażoną

–

w wierszu ulicę
porównuje treść poda-

–

nych obrazów
tworzy notatkę jako

–

rezultat porównywania
określa sposób ujęcia,

–

kolorystykę i wymowę
obrazów

wykonuje realistyczną

–

i kubistyczną ilustrację
ulicy z wiersza
dokonuje oceny

–

sposobu prezenta-
cji treści i uzasadnia
ocenę według kryterium
zainteresowania widza
tematyką
tworzy opowiadanie

–

inspirowane jednym
z obrazów

4. Stolice

europejskie –
dziś i dawniej

Krakowskie
kalendarium;
Bronisław
Wildstein Fe-
nomen Krako-
wa; Tadeusz
Boy Żeleński
Krakowski
jubileusz

skuteczne

–

porozumiewanie
się w różnych
sytuacjach
rozwiązywanie

–

problemów w
twórczy sposób
planowanie,

–

organizowanie
i ocenianie wła-
snej pracy
sprawne po-

–

sługiwanie się
komputerem

czyta ze zrozumieniem

–

fragmenty tekstu za-
mieszczone w podręcz-
niku
tworzy list do kolegi

–

z innego kraju opisują-
cy atrakcje Krakowa
na podstawie zasobów

–

internetowych tworzy
folder prezentujący
krakowskie judaika
analizuje wiersz Tade-

–

usza Boya Żeleńskiego
z perspektywy obrazu
Krakowa

pisze pracę interpretu-

–

jącą wybrane fragmenty
tekstu B. Wildsteina
tworzy tekst do prze-

–

wodnika po katedrze
wawelskiej z wykorzy-
staniem myśli Jana
Pawła II
projektuje wnętrze

–

kawiarni „Lamus”

edukacja czytelnicza

–

i medialna (wykorzy-
stywanie mediów jako
źródeł informacji i opinii
w samodzielnym do-
chodzeniu do wiedzy)
edukacja regionalna

–

(działanie na rzecz
ochrony regionalnego
dziedzictwa kulturowe-
go – Kraków)

X. PL

AN WYNIKOWY

146

Jacek Różal-
ski Warszawa
Muńka Stasz-
czyka

skuteczne

–

porozumiewanie
się w różnych
sytuacjach
rozwiązywanie

–

problemów w
twórczy sposób
planowanie,

–

organizowanie
i ocenianie wła-
snej pracy
sprawne po-

–

sługiwanie się
komputerem

czyta ze zrozumieniem

–

fragmenty tekstu za-
mieszczone w podręcz-
niku
wskazuje na podstawie

–

tekstu różnice miedzy
Warszawą, Krakowem,
Pragą i Budapesztem
zestawia własne wy-

–

obrażenia o ważnych
miejscach w Warszawie
z wizją Muńka Stasz-
czyka
tworzy rozprawkę na

–

temat wielkich miast
w Polsce jako pamiątek
w historii

tworzy plakat poświęco-

–

ny wybranym miejscom
w Warszawie
tworzy biogram Muńka

–

Staszczyka

edukacja czytelnicza

–

i medialna (posługiwa-
nie się różnymi formami
komunikatów i narzędzi
medialnych w proce-
sie komunikowania,
zdobywania, dokumen-
towania i prezentowania
wiedzy)
edukacja regionalna

–

(działanie na rzecz
ochrony regionalnego
dziedzictwa kulturo-
wego
Warszawa)

–

edukacja europej-

–

ska (przyczynianie
się do powstawania
świadomości „jestem
Polakiem, więc jestem
Europejczykiem” – War-
szawa a Kraków, Praga,
Budapeszt)

www

.mac.pl

X. PL

AN WYNIKOWY

147

LEKTURA:
Małgorzata
Gutowska-
Adamczyk
220 linii

skuteczne

–

porozumiewanie
się w różnych
sytuacjach
rozwiązywanie

–

problemów w
twórczy sposób
planowanie,

–

organizowanie
i ocenianie wła-
snej pracy;
efektywne

–

współdziałanie
w zespole;
sprawne po-

–

sługiwanie się
komputerem

zna treść powieści

–

Małgorzaty Gutowskie-
jAdamczyk 220 linii,
wymienia trasy prze-

–

mierzane przez Mikołaja
i wyjaśnia ich sens
wyszukuje cytaty

–

uzasadniające stwier-
dzenie, że podróż
komunikacją miejską to
przygoda
tworzy charakterystykę

–

porównawczą Mikołaja,
Makarego i Kajtka
wyjaśnia szczególne

–

znaczenie dla bohate-
rów postaci Amadeusza
Wolańskiego
na podstawie zasobów

–

internetowych tworzy
projekt o warszawskich
świątyniach różnych
wyznań

wymienia i charak-

–

teryzuje stereotypy
dotyczące relacji mię-
dzyludzkich w wielkim
mieście na podstawie
powieści
charakteryzuje pasje

–

bohaterów powieści
i uzasadnia znaczenie
pasji w ogóle w życiu
człowieka
pisze list do jednego

–

z bohaterów powieści
o wartości przyjaźni
i zaufania

edukacja filozoficzna

–

(lepsze rozumienie
siebie i drugiego
człowieka – stereotypy
odnośnie ludzi)
edukacja czytelnicza

–

i medialna (posługiwa-
nie się różnymi formami
komunikatów i narzędzi
medialnych w proce-
sie komunikowania,
zdobywania, dokumen-
towania i prezentowania
wiedzy – warszawskie
świątynie)

Mikołaj Gogol
Newski Pro-
spekt

skuteczne

–

porozumiewanie
się w różnych
sytuacjach
rozwiązywanie

–

problemów w
twórczy sposób
planowanie,

–

organizowanie
i ocenianie wła-
snej pracy

rozpoznaje układ zda-

–

rzeń (fabułę) w tekście
M. Gogola,
interpretuje zachowania

–

postaci w tekście
tworzy sprawozdanie

–

do gazety o zdarze-
niach na ulicy w wielkim
mieście

charakteryzuje narra-

–

tora i sposób narracji
w tekście M. Gogola
wyjaśnia celowość

–

zachowań narratora

edukacja europejska

–

(postawa otwartości
i dialogu wznosząca
się ponad uprzedzenia
i stereotypy etniczne
– wielkość literatury
rosyjskiej)

X. PL

AN WYNIKOWY

148

Obraz:
Georges
Stein Wieczór
na paryskim
bulwarze; Bo-
lesław Prus
Spacerując
po Paryżu

skuteczne

–

porozumiewanie
się w różnych
sytuacjach
rozwiązywanie

–

problemów w
twórczy sposób
planowanie,

–

organizowanie
i ocenianie wła-
snej pracy
efektywne

–

współdziałanie
w zespole

czyta ze zrozumieniem

–

fragmenty tekstu za-
mieszczone w podręcz-
niku
wie, co to jest opis sta-

–

tyczny i dynamiczny
rozpoznaje cechy opisu

–

w tekście B. Prusa
porównuje literacki opis

–

z obrazem G. Steina
sporządza notatkę o

–

Paryżu II poł. XIX wieku
tworzy opis wydarzenia

–

lub zabytku

sporządza projekt

–

poświęcony wybitne-
mu Polakowi, którego
życie było związane z
Paryżem

edukacja czytelnicza

–

i medialna (posługiwa-
nie się różnymi formami
komunikatów i narzędzi
medialnych w proce-
sie komunikowania,
zdobywania, dokumen-
towania i prezentowa-
nia wiedzy – Polacy
a Paryż)
edukacja europejska

–

(przyczynianie się do
powstawania świado-
mości „jestem Pola-
kiem, więc jestem Eu-
ropejczykiem” – wybitni
Polacy w Paryżu)

SPRAW-
DZIAN:
obraz: Pierro
Della Fran-
cesco Miasto
idealne;
Władysław
S. Reymont
Łódź;

www

.mac.pl

X. PL

AN WYNIKOWY

149

II. PROWINCJA

5. Prowincja

Adam Mickie-
wicz Kraj lat
dziecinnych;
Julian Tuwim
Rzuciłbym to
wszystko

skuteczne

–

porozumiewanie
się w różnych
sytuacjach
rozwiązywanie

–

problemów
w twórczy spo-
sób
planowanie,

–

organizowanie
i ocenianie wła-
snej pracy
efektywne

–

współdziałanie
w zespole

wymienia zalety kraju

–

lat dziecinnych
nazywa stany emocjo-

–

nalne i uczucia związa-
ne z krajobrazem,
wzbogaca słownictwo

–

nazywające relacje
międzyludzkie
wie, co to jest rym i ja-

–

kie są rodzaje rymów
wie, co to jest śred-

–

niówka
odszukuje w wierszu

–

J. Tuwima rymy, powtó-
rzenia, środki styli-
styczne, liczbę sylab
w wersie i średniówkę
określa nastrój w wier-

–

szu

wyszczególnia punkty

–

orientacyjne przestrzeni
literackiej
rysuje pejzaż wyobrażo-

–

ny w tekście literackim
uzasadnia prawdziwość

–

bądź fałszywość obrazu
prowincji w wierszu
J. Tuwima
określa funkcję trybu

–

przypuszczającego
w wierszu J. Tuwima
przygotowuje plan

–

wycieczki do miast wy-
mienionych w wierszu

edukacja filozoficzna

–

(umiejętność filozo-
ficznego określenia
takich pojęć jak: osoba,
prawda i dobro – praw-
da i fałsz w tekście
literackim)
edukacja czytelnicza

–

i medialna (wyko-
rzystywanie mediów
jako źródeł informacji
i opinii w samodzielnym
dochodzeniu do wiedzy
– plan wycieczki)

X. PL

AN WYNIKOWY

150

6. Dawni

i współcześni
bohaterowie
prowincji

OBRAZY: Wa-
silij Tropinin
Hafciarka;
Louis Le
Nain Kuźnia;
Vincent van
Gogh Siew-
ca; Edouard
Vuillard
Przewoź-
nik; TEKST:
Rozmowa
z Jadwigą Ło-
patą Zróbcie
wszystko, że-
by to ocalić;
LEKTURA:
Agata Christie
Morderstwo
odbędzie się

skuteczne

–

porozumiewanie
się w różnych
sytuacjach
rozwiązywanie

–

problemów w
twórczy sposób
planowanie,

–

organizowanie
i ocenianie wła-
snej pracy
efektywne

–

współdziałanie
w zespole

prezentuje treść obra-

–

zów
maluje szyld do warsz-

–

tatu hafciarki
tworzy krótkie opo-

–

wiadanie z dialogiem
do obrazu Edouarda
Vuillarda Przewoźnik
tworzy tekst do prze-

–

wodnika turystycznego
o starej kuźni
w punktach wymienia

–

argumenty użyte przez
bohaterkę wywiadu
rozumie pojęcia ekotu-

–

rystyki i agroturystyki
zna treść i charaktery-

–

zuje świat przedstawio-
ny powieści A. Christie
Morderstwo odbędzie
się
zna pojecie powieści

–

kryminalnej
rekonstruuje obraz

–

zbrodni w powieści
charakteryzuje pannę

–

Marpel,
przeprowadza wywiad

–

z mieszkańcem Chip-
ping Cleghor

tworzy wstęp do katalo-

–

gu wystawy malarstwa
o obrazie wsi w sztuce
europejskiej
uzasadnia potrzebę

–

edukacji ekologicznej
w szkole
zbiera informacje

–

i uzasadnia prestiżowy
charakter nagrody eko-
logicznego Nobla
tworzy artykuł do gaze-

–

ty lokalnej o śledztwie
panny Marpel
wymienia i uzasadnia

–

cechy dobrej powieści
kryminalnej
rozważa problem, czym

–

jest kryminał: rozrywką,
łamigłówką kształtują-
cą logiczne myślenie,
jednym i drugim

edukacja czytelnicza

–

i medialna (rozpozna-
wanie użytych środ-
ków formalnych i ich
służebność względem
zamierzeń twórców
w różnych formach
przekazów medialnych
– tworzenie artykułu)
edukacja regionalna

–

(udział w lokalnych ini-
cjatywach kulturalnych
– gazety lokalne)
edukacja ekologiczna

–

(dostrzeganie, opisywa-
nie i wyjaśnianie związ-
ków między naturalnymi
składnikami środowi-
ska, człowiekiem i jego
działalnością – pojęcia
ekoturystyki i agrotu-
rystyki; podejmowanie
działań ekologicznych
w najbliższymi otocze-
niu i we własnym życiu
– potrzeba ekologicznej
edukacji)

www

.mac.pl

X. PL

AN WYNIKOWY

151

7. Urok prowincji Obraz: Wiktor

Wasniecow
Alionuszka;
Teksty: Józef
Czechowicz
Na wsi

skuteczne

–

porozumiewanie
się w różnych
sytuacjach
rozwiązywanie

–

problemów
w twórczy spo-
sób
planowanie,

–

organizowanie
i ocenianie wła-
snej pracy

nazywa uczucia towa-

–

rzyszące obserwacji
obrazu W. Wasniecowa
określa tonację kolory-

–

styczną obrazu
rozpoznaje treści do-

–

słowne i metaforyczne
ukazane na obrazie
wie, co to jest antro-

–

pomorfizacja, instru-
mentacja głoskowa
i ołysanka
wskazuje w wierszu

–

J. Czechowicza cechy
wskazujące na wystę-
powanie w tekście tre-
ści powyższych pojęć
przedstawia obrazy

–

poetyckie w wierszu
porównuje rytm wiersza

–

z powyższym wierszem
J. Tuwima

podejmuje próbę

–

spisania rozmyślań
Alionuszki
ocenia ujęcie treści

–

obrazu
określa nastrój wiersza

–

J. Czechowicza
uzasadnia, że świat

–

wsi chroni przed złem,
wykorzystując symboli-
kę zawartą w wierszu i
pojęcie kantyczki

edukacja filozoficzna

–

(rozumienie człowieka
jako bytu osobowego
– refleksja nad samym
sobą; umiejętność filo-
zoficznego określenia
takich pojęć jak: osoba,
prawda i dobro – dobry
świat wsi)

X. PL

AN WYNIKOWY

152

Małgorzata
Kalicińska
O tym, jak mi
się wcale nie
chce wsta-
wać

rozwiązywanie

–

problemów
w twórczy spo-
sób
planowanie,

–

organizowanie
i ocenianie wła-
snej pracy

czyta ze zrozumieniem

–

fragmenty tekstu za-
mieszczone w podręcz-
niku
formułuje tezę o rela-

–

cjach międzyludzkich
na prowincji
wyszukuje w tekście

–

argumenty uzasadniają-
ce powyższą tezę
inscenizuje komedio-

–

wą scenkę rozmowy
bohaterki z przekupką
na bazarze

uzasadnia twierdze-

–

nie narratorki, że na
prowincji odnajdujemy
sens życia

edukacja filozoficzna

–

(znajomość najważ-
niejszych pytań i pojęć
filozoficznych – sens
życia)
edukacja czytelnicza

–

i medialna (rozróżnianie
komunikatów informa-
cyjnych od perswa-
zyjnych, przekazów
przedstawiających
rzeczywistość od
interpretujących i fikcyj-
nych – wyszukiwanie
argumentów)
edukacja regionalna

–

(odnajdywanie warto-
ści, jaką stwarza wspól-
nota lokalna i jej kultura
w życiu człowieka)

FILM: U Pana
Boga za pie-
cem (Polska,
1998)

skuteczne

–

porozumiewanie
się w różnych
sytuacjach
rozwiązywanie

–

problemów
w twórczy spo-
sób

zna treść filmu

–

U Pana

Boga za piecem
charakteryzuje działal-

–

ność ważnych dla funk-
cjonowania miasteczka
punktów przestrzeni,
charakteryzuje wybra-

–

nego bohatera filmu
opisuje różnorodne

–

sytuacje stanowiące
treść filmu
opisuje warstwę dźwię-

–

kową filmu
sporządza kartkę z

–

dziennika filmowego
proboszcza

klasyfikuje bohaterów

–

filmu jako syna marno-
trawnego, niewiernego
Tomasza, szlachetnego
zbrodniarza i uzasadnia
wybór
pisze rozprawkę na

–

temat słuszności twier-
dzenia, że życie jest na
wsi sielskie i błogie mi-
mo różnych zawirowań

edukacja filozoficzna

–

(umiejętność filozo-
ficznego określenia
takich pojęć jak: osoba,
prawda i dobro)
edukacja regionalna

–

(odnajdywanie warto-
ści, jaką stwarza wspól-
nota lokalna i jej kultura
w życiu człowieka)
edukacja ekologiczna

–

(organizowanie działań
służących poprawie
stanu środowiska w
najbliższym otoczeniu –
sielskie życie na wsi)

www

.mac.pl

X. PL

AN WYNIKOWY

153

Tekst z Inter-
netu Bohonia-
ny i Kruszy-
niany

skuteczne

–

porozumiewanie
się w różnych
sytuacjach
rozwiązywanie

–

problemów
w twórczy spo-
sób
planowanie,

–

organizowanie
i ocenianie wła-
snej pracy
efektywne

–

współdziałanie
w zespole
sprawne po-

–

sługiwanie się
komputerem

czyta ze zrozumieniem

–

fragmenty tekstu za-
mieszczone w podręcz-
niku
wyjaśnia sens wybra-

–

nych wyrażeń z tekstu
sporządza notatkę

–

na podstawie wyszu-
kanych w Internecie
informacji o polskiej
społeczności muzuł-
mańskiej

sporządza w grupie

–

z innymi osobami
z klasy projekt o Biało-
stocczyźnie jako tyglu
etnicznym i kulturowym

edukacja czytelnicza

–

i medialna (posługiwa-
nie się różnymi formami
komunikatów i narzędzi
medialnych w proce-
sie komunikowania,
zdobywania, dokumen-
towania i prezentowania
wiedzy – wiedza o mu-
zułmanach w Polsce)
edukacja regionalna

–

(działanie na rzecz
ochrony regionalnego
dziedzictwa kulturowe-
go – Białostocczyzna)

Karen Blixen
Farma
Ngong;
OBRAZ: Larry
B. Moore
Wioska afry-
kańska; FILM:
Pożegnanie
z Afryką

skuteczne

–

porozumiewanie
się w różnych
sytuacjach
rozwiązywanie

–

problemów
w twórczy spo-
sób
planowanie,

–

organizowanie
i ocenianie wła-
snej pracy

czyta ze zrozumieniem

–

fragmenty tekstu za-
mieszczone w podręcz-
niku
porównuje opis wioski

–

Kikujusów z obrazem
wsi afrykańskiej z dzieła
L. B. Moore’a Wioska
afrykańska
streszcza fragment

–

powieści K. Blixen
wie, co to jest recenzja

–

i zna jej zasady kompo-
zycyjne
pisze recenzję filmu

–

Pożegnanie z Afryką

wyjaśnia przyczyny

–

niezałożenia parku
zoologicznego i skutki,
jakie to wywołało

edukacja ekologiczna

–

(krytyczna analiza rela-
cji między działalnością
człowieka a stanem
środowiska – stosunek
do zwierząt w Afryce
i nie tylko)

X. PL

AN WYNIKOWY

154

8. Prowincja

magiczna

Bruno Schulz
Sobotnie
popołudnie
w Dro-
hobyczu;
Włodzimierz
Słobodnik
Anioł i kałuża

rozwiązywanie

–

problemów
w twórczy spo-
sób
planowanie,

–

organizowanie
i ocenianie wła-
snej pracy

czyta ze zrozumieniem

–

fragmenty tekstu za-
mieszczone w podręcz-
niku
uzasadnia, że tekst

–

B. Schulza jest prozą
poetycką
porównuje tekst

–

artystyczny z tekstem
informacyjnym
sporządza notatkę

–

o różnicach między
tymi tekstami
analizuje wiersz W.

–

Słobodnika, wyodręb-
niając obrazy poetyckie
i określając funkcję
zdrobnień
wykonuje dowolną

–

techniką ilustrację
do wiersza

znajduje fragmenty

–

i interpretuje je, a wska-
zujące nadawanie co-
dzienności rangi magii
tworzy prozą poetycką

–

lub wierszem tekst na
temat dostrzegania
piękna w codzienności

– kultura polska na tle

–

SPRAW-
DZIAN: Józef
Czechowicz
daleko;
obraz: Georgi
Inness Dolina
Lackawan-
na; zdjęcia
Zagrody
Guciów

www

.mac.pl

X. PL

AN WYNIKOWY

155

III. DOM, TRADYCJA, KULTURA

9. Dom, tradycja,

kultura

Wisława
Szymborska
Klucz

planowanie,

–

organizowanie
i ocenianie wła-
snej pracy
rozwiązywanie

–

problemów w
twórczy sposób

dostrzega w wierszu

–

W. Szymborskiej pyta-
nia retoryczne
rozpoznaje dosłowne

–

i przenośne sensy
wyrażeń związanych
z kluczem

rozpoznaje sens ze-

–

stawienia zgubionego
klucza ze zgubioną
miłością
interpretuje tytuł tomiku

–

Pytania zadawane sobie
w kontekście wkracza-
nia w dorosłość

edukacja filozoficzna

–

(rozumienie człowieka
jako bytu osobowego –
autorefleksja)

10. Dom polski

– chłopska
chata

OBRAZY:
Eero Ne-
limarkka
Poranek
w chłopskiej
chacie; Jan
Steen Rodzi-
na chłopska;
TEKST: Wie-
sław Myśliw-
ski Chleb

skuteczne

–

porozumiewanie
się w różnych
sytuacjach
rozwiązywanie

–

problemów
w twórczy spo-
sób
planowanie,

–

organizowanie
i ocenianie wła-
snej pracy

analizuje kompozycję

–

obrazu E. Nelimarkki
opisuje przedstawio-

–

ną na obrazie postać
kobiecą
czyta ze zrozumieniem

–

fragmenty tekstu W. My-
śliwskiego zamieszczo-
ne w podręczniku
wyjaśnia graficznie na

–

podstawie słownika
W. Kopalińskiego sym-
bolikę chleba w kulturze

wyjaśnia symbolikę sy-

–

tuacji uwidocznionych
na obrazie (pustka w
domu, kobieta odwró-
cona tyłem)
zestawia i uzasadnia

–

podobieństwa między
prozą W. Myśliwskiego
a obrazem J. Steena

edukacja czytelnicza

–

i medialna (sprawne,
szybkie czytanie, noto-
wanie i selekcjonowa-
nie wiadomości – praca
ze słownikiem)

11. Dom polski

– dworek
szlachecki

Janusz Tazbir
Jak panowie
szlachta
naprawdę
mieszkali?;
Janusz Kor-
bel Szlachec-
ka ostoja

rozwiązywanie

–

problemów
w twórczy spo-
sób
planowanie,

–

organizowanie
i ocenianie wła-
snej pracy

czyta ze zrozumieniem

–

fragmenty tekstu za-
mieszczone w podręcz-
niku
podaje przyczyny

–

kulturowe tradycyjnej
polskiej gościnności
wyjaśnia na podstawie

–

słownika znaczenie
wyrazów ganek, dach
kryty gontem, klomb

rozumie pojęcie orienta-

–

lizacji i przywołuje jej
przykłady z tekstów
maluje dworek szla-

–

checki na podstawie
artykułu J. Korbela

edukacja regionalna

–

(odnajdywanie warto-
ści, jaką stwarza wspól-
nota lokalna i jej kultura
w życiu człowieka –
polska gościnność)

X. PL

AN WYNIKOWY

156

OBRAZ:
Władysław
Podkowiń-
ski Dzieci
w ogrodzie

skuteczne

–

porozumiewanie
się w różnych
sytuacjach
rozwiązywanie

–

problemów
w twórczy spo-
sób
planowanie,

–

organizowanie
i ocenianie wła-
snej pracy

wie, co to jest impresjo-

–

nizm
wskazuje cechy impre-

–

sjonizmu na obrazie
W. Podkowińskiego
określa gatunek malar-

–

ski obrazu W. Podko-
wińskiego
wie, co to jest monolog

–

wewnętrzny
tworzy monolog we-

–

wnętrzny z perspektywy
wyobrażonego dziadka
(wyobrażonej babci)
obserwujących własne
wnuki

tworzy metaforyczną

–

interpretację ogrodu
z obrazu – płot, jasna
furtka, granice ogrodu

Jarosław
Iwaszkie-
wicz Książka
kucharska
prababki

rozwiązywanie

–

problemów w
twórczy sposób
planowanie,

–

organizowanie
i ocenianie wła-
snej pracy

rozpoznaje sytuację ko-

–

munikacyjną w wierszu
J. Iwaszkiewicza
wie, co to są archaizmy

–

leksykalne
wyszukuje w wierszu

–

archaizmy leksykalne
wskazuje dominujące

–

części mowy w wierszu
i określa ich funkcję
wymienia czynności

–

ukazane w wierszu
i określa ich aktualność

interpretuje świat przed-

–

stawiony w wierszu,
dokonując jego oceny

edukacja regionalna

–

(prezentowanie wła-
snego regionu i jego
walorów oraz cech wy-
różniających – kulinaria)

www

.mac.pl

X. PL

AN WYNIKOWY

157

OBRAZY:
Caspar David
Friedrich
Drzewo z kru-
kami; Hubert
Robert Krajo-
braz z ruina-
mi; Wilhelm
Steuerwaldt
Ruiny klasz-
toru Heister-
bach; TEKST:
Emily Brontë
Wichrowe
Wzgórza;
FILMY: pro-
dukcji USA
Rozważna i
romantyczna
(1995), Emma
(1996), Duma
i uprzedzenie
(2005)

skuteczne

–

porozumiewanie
się w różnych
sytuacjach
rozwiązywanie

–

problemów
w twórczy spo-
sób
planowanie,

–

organizowanie
i ocenianie wła-
snej pracy

czyta ze zrozumie-

–

niem fragmenty tekstu
Wichrowych Wzgórz
zamieszczone w pod-
ręczniku
uzasadnia wybór

–

obrazów jako ilustracji
fragmentu powieści
E. Brontë
tworzy prawdopodobne

–

dzieje domostwa na
Wichrowych Wzgórzach
ogląda wybrany

–

z trzech proponowa-
nych film i opisuje życie
jego bohaterów

wskazuje środki literac-

–

kie, tworzące nastrój
tajemniczości, grozy
i jednocześnie ciepła
i uzasadnia ich wybór
wybiera utwór muzycz-

–

ny do wykorzystania
jako tło wizyty Loc-
kwooda w Wichrowych
Wzgórzach i uzasadnia
wybór

12. Dom polski

– dom
mieszczański

Gabriela
Zapolska W
domu pani
Dulskiej

rozwiązywanie

–

problemów
w twórczy spo-
sób
planowanie,

–

organizowanie
i ocenianie wła-
snej pracy

czyta ze zrozumieniem

–

fragment tekstu za-
mieszczony w podręcz-
niku
wie, co to są didaskalia

–

wyjaśnia funkcję dida-

–

skaliów w dramacie
charakteryzuje panią

–

Dulską

interpretuje scenę roz-

–

palania pieca w powią-
zaniu z symboliką ognia

kultura polska na tle tra-

–

dycji śródziemnomor-
skiej (posługiwanie się
słownikami w celu zro-
zumienia i interpretacji
popularnych zwrotów,
sentencji, pojęć i ter-
minów pochodzących
z języków klasycznych
– symbolika ognia)

X. PL

AN WYNIKOWY

158

13. Siła tradycji –

dom żydowski
i w Chinach

Rabin Simon
Philip De
Vries Dom ży-
dowski; Amy
Tan W domu
klanu Liu

skuteczne

–

porozumiewanie
się w różnych
sytuacjach
rozwiązywanie

–

problemów
w twórczy spo-
sób
planowanie,

–

organizowanie
i ocenianie wła-
snej pracy

czyta ze zrozumieniem

–

fragmenty tekstów
zamieszczone w pod-
ręczniku
wyjaśnia wyjątkową

–

rolę kobiety w domu
żydowskim
zna i rozumie pojęcie

–

koszer
sporządza słowniczek

–

nowo poznanych ter-
minów
charakteryzuje narra-

–

tora opowiadającego
o domu klanu Liu,
definiuje pojęcie klanu,

–

interpretuje słowa

–

rabina de Vriesa: Stół
ołtarzem, dom świątynią
rozpoznaje symbolikę

–

światła i ciemności we
fragmencie W domu
klanu Liu

edukacja filozoficzna

–

(umiejętność filozoficz-
nego określenia takich
pojęć jak: osoba, praw-
da i dobro – symbolika
światła i ciemności)
edukacja czytelnicza

–

i medialna (sporządza-
nie opisów bibliogra-
ficznych i bibliografii
załącznikowej do
własnych opracowań –
sporządzanie słownicz-
ka nowo poznanych
terminów)

14. Siła tradycji

– dom w
Indiach

FILM: Monsu-
nowe wesele
(Indie, 2001);
TEKST: Ewa
Szabłowska
Fenomen Bol-
lywood

skuteczne

–

porozumiewanie
się w różnych
sytuacjach
rozwiązywanie

–

problemów
w twórczy spo-
sób
planowanie,

–

organizowanie
i ocenianie wła-
snej pracy

zna treść filmu

–

charakteryzuje główne

–

postaci filmu z rodziny
Verma i Tej Puri
odtwarza przebieg

–

ceremonii weselnej
czyta ze zrozumieniem

–

fragment tekstu za-
mieszczony w podręcz-
niku

interpretuje słowa

–

Hemanta i jednego ze
znajomych Lalita
charakteryzuje różno-

–

rodność muzyki użytej
w filmie
charakteryzuje styl „In-

–

dian disco” na podsta-
wie różnych przykładów

edukacja europejska

–

(postawa otwartości
i dialogu wznosząca
się ponad uprzedzenia
i stereotypy etniczne –
kultura Indii)

www

.mac.pl

X. PL

AN WYNIKOWY

159

15. Siła tradycji –

dom w Afryce

Ryszard
Kapuściński
Okiem repor-
tażysty

skuteczne

–

porozumiewanie
się w różnych
sytuacjach
rozwiązywanie

–

problemów w
twórczy sposób
planowanie,

–

organizowanie
i ocenianie wła-
snej pracy
sprawne po-

–

sługiwanie się
komputerem

czyta ze zrozumieniem

–

fragment tekstu za-
mieszczony w podręcz-
niku
wie, co to jest reportaż

–

wskazuje cechy repor-

–

tażu w tekście R. Kapu-
ścińskiego

wskazuje różnice

–

i podobieństwa w pracy
reportażysty i fotografa
przygotowuje prezen-

–

tację w Power Point o
twórczości R. Kapuściń-
skiego

edukacja czytelnicza

–

i medialna (posługiwa-
nie się różnymi formami
komunikatów i narzędzi
medialnych w proce-
sie komunikowania,
zdobywania, dokumen-
towania i prezentowania
wiedzy – prezentacja
o Kapuścińskim)

16. Siła tradycji

– dom za
oceanem

OBRAZ:
Edward Hop-
per Wieczór
w Cape Cod;
LEKTURA:
Lucy Maud
Montgomery
Rilla ze Złote-
go Brzegu

skuteczne

–

porozumiewanie
się w różnych
sytuacjach
rozwiązywanie

–

problemów w
twórczy sposób
planowanie,

–

organizowanie
i ocenianie wła-
snej pracy

opisuje sytuację wy-

–

obrażoną na obrazie
nazywa emocje boha-

–

terów dzieła – prawdo-
podobnie małżeńskiej
pary oraz psa
zna treść i elementy

–

świata przedstawionego
powieści L. M. Montgo-
mery Rilla ze Złotego
Brzegu
charakteryzuje stosu-

–

nek mieszkańców Glen
do wojny,
wyszukuje w powieści

–

cytaty wskazujące na
radykałów i optymi-
stów względem I wojny
światowej

rozpoznaje dosłowny

–

i przenośny sens ele-
mentów obrazu
sporządza dynamiczną

–

charakterystykę Zuzan-
ny i Rilli, uwzględniając
ich stosunek do wojny
i zachodzące w nich
zmiany

edukacja filozoficzna

–

(lepsze rozumienie
siebie i drugiego czło-
wieka – przeobrażenia
ludzkich charakterów)

X. PL

AN WYNIKOWY

160

17. Na styku

kultur

OBRAZY:
Francisco
Goya Urok
i Kiedy rozum
śpi, budzą się
upiory; James
Ensor Intryga;
TEKST: Mi-
chał Szoło-
chow Cichy
Don (fragm.)

skuteczne

–

porozumiewanie
się w różnych
sytuacjach
rozwiązywanie

–

problemów
w twórczy spo-
sób
planowanie,

–

organizowanie
i ocenianie wła-
snej pracy

wyjaśnia znaczenie

–

gestów ludzi ptaków
lecących ku ludziom na
obrazie Urok F. Goi
czyta ze zrozumieniem

–

fragment Cichego
Donu M. Szołochowa
zamieszczony w pod-
ręczniku
wyjaśnia na podstawie

–

tekstu mechanizm ro-
dzenia się przesądów

porównuje obrazy

–

F. Goi Kiedy rozum śpi,
budzą się upiory i J. En-
sora Intryga
uzasadnia wybór

–

obrazu jako ilustracji na
okładkę do fragmentu
tekstu M. Szołochowa

edukacja filozoficzna

–

(umiejętność filozoficz-
nego określenia takich
pojęć jak: osoba, praw-
da i dobro – prawda
o człowieku a przesądy)
edukacja czytelnicza i

–

medialna (analizowanie
komunikatów medial-
nych, odczytywanie
znaków i kodów do-
słownych i konteksto-
wych – wybór ilustracji
na okładkę)

SPRAW-
DZIAN:
OBRAZ:
Aleksander
Gierymski
Człowiek w
alei; TEKST:
Leopold Staff
Dworek

IV. FILOZOFIE ŻYCIA

18. Filozofie życia Franciszek

Dionizy
Kniaźnin Do
wąsów

skuteczne

–

porozumiewanie
się w różnych
sytuacjach
rozwiązywanie

–

problemów w
twórczy sposób

rozpoznaje sytuację ko-

–

munikacyjną w wierszu
określa funkcje apo-

–

strofy
wyjaśnia symbolikę

–

wąsów
rozpoznaje cechy ody

–

w wierszu F. D. Kniaź-
nina

formułuje humorystycz-

–

ne rady do czasopisma
dla wąsaczy
tworzy tekst w gawę-

–

dziarskiej formie na
dowolny temat

edukacja czytelnicza

–

i medialna (posługiwa-
nie się różnymi formami
komunikatów i narzędzi
medialnych w proce-
sie komunikowania,
zdobywania, dokumen-
towania i prezentowania
wiedzy – humorystycz-
ny artykuł)

www

.mac.pl

X. PL

AN WYNIKOWY

161

19. Barok i

oświecenie

OBRAZY:
Sarmaci w
kontuszach;
TEKST: Jan
Chryzostom
pasek Jak to
między sąsia-
dami bywało

rozwiązywanie

–

problemów
w twórczy spo-
sób;
planowanie,

–

organizowanie
i ocenianie wła-
snej pracy

wyjaśnia znaczenie

–

związków frazeolo-
gicznych związanych
z sarmacką kulturą
szlachecką
rozpoznaje cechy

–

szlachcica na obrazach
czyta ze zrozumieniem

–

fragment tekstu J. Ch.
Paska zamieszczony
w podręczniku
rozpoznaje cechy ga-

–

wędy we fragmencie

wymienia cechy kultury

–

sarmackiej
wartościuje negatywne

–

i pozytywne cechy sar-
matyzmu i uzasadnia
opinię

edukacja filozoficzna

–

(umiejętność filozo-
ficznego określenia
takich pojęć jak: osoba,
prawda i dobro – kry-
teria oceny ludzkich
zachowań)

OBRAZY: Je-
an A. Watteau
Obojętny; Wil-
liam Hogarth
W salonie
pani; Franci-
szek Zabłocki
Fircyk w zalo-
tach (fragm.)

skuteczne

–

porozumiewanie
się w różnych
sytuacjach
rozwiązywanie

–

problemów
w twórczy spo-
sób
planowanie,

–

organizowanie
i ocenianie wła-
snej pracy
efektywne

–

współdziałanie
w zespole

wie, kto to jest fircyk

–

opisuje bohatera

–

obrazu J. A. Watteau
Obojętny
czyta ze zrozumieniem

–

fragment tekstu F. Za-
błockiego zamieszczo-
ny w podręczniku
wymienia trzy rodzaje

–

komizmu
rozpoznaje rodzaje ko-

–

mizmu we fragmencie
porównuje życie szlach-

–

ty z życiem modnych
dworzan

uczestniczy w czytaniu

–

tekstu z podziałem na
role
interpretuje wybrane

–

fragmenty tekstu o cha-
rakterze sentencji
tworzy dialog współcze-

–

snych nastolatków jako
przykład taktownego
i grzecznego flirtowania

edukacja filozoficzna

–

(lepsze rozumienie
siebie i drugiego czło-
wieka)

X. PL

AN WYNIKOWY

162

LEKTURA:
Zbigniew
Nienacki Pan
Samochodzik
i tajemnica
tajemnic

skuteczne

–

porozumiewanie
się w różnych
sytuacjach
rozwiązywanie

–

problemów w
twórczy sposób
planowanie,

–

organizowanie
i ocenianie wła-
snej pracy
efektywne

–

współdziałanie
w zespole

zna treść i elementy

–

świata przedstawionego
powieści Z. Nienackie-
go Pan Samochodzik i
tajemnica tajemnic
wiąże informacje z

–

powieści z hasłami
encyklopedycznymi
dotyczącymi powieści
charakteryzuje Pana

–

Samochodzika i jego
wrogów
podpisuje zawarte

–

w podręczniku ikony
nazwami z powieści
opisuje wybraną ikonę

–

z wykorzystaniem cyta-
tów z powieści
nazywa metody, jakimi

–

posługują się przemyt-
nicy ikon
sporządza notkę ency-

–

klopedyczną o alchemi-
ku Johnie Dee

wskazuje różnice mię-

–

dzy ikonami a innym
malarstwem sakralnym
sporządza plan legendy

–

o Golemie
uzasadnia wyjątkowość

–

rabina Loewe dla jemu
współczesnych

edukacja czytelnicza

–

i medialna (sprawne,
szybkie czytanie, noto-
wanie i selekcjonowa-
nie wiadomości – notka
o Johnie Dee)
kultura polska na tle

–

tradycji śródziemno-
morskiej (poszukiwanie,
gromadzenie i wyko-
rzystywanie informacji
pozwalających na
interpretację współ-
czesnych wydarzeń
w świetle początków
kultury śródziemno-
morskiej – bizantyjska
tradycja ikon, legenda
o Golemie)

www

.mac.pl

X. PL

AN WYNIKOWY

163

Jonathan
Swift Podróże
Guliwera do
kraju Lilipu-
tów;

skuteczne

–

porozumiewanie
się w różnych
sytuacjach
rozwiązywanie

–

problemów
w twórczy spo-
sób
planowanie,

–

organizowanie
i ocenianie wła-
snej pracy

czyta ze zrozumieniem

–

fragment tekstu za-
mieszczony w podręcz-
niku
dostrzega różnice mię-

–

dzy tekstem J. Swifta
a fragmentami Robinso-
na Crusoe D. Defoe
porównuje sposób po-

–

znawania świata przez
alchemików, Guliwera
i Robinsona Crusoe

formułuje hipotezę

–

o gatunku powieści
J. Swifta i weryfikuje ją
rozpoznaje cechy króle-

–

stwa utopijnego w kraju
Liliputów

edukacja filozoficzna

–

(znajomość najważ-
niejszych pytań i pojęć
filozoficznych – rozum
i doświadczenie w po-
znaniu)
edukacja ekologiczna

–

(dostrzeganie, opisy-
wanie i wyjaśnianie
związków między
naturalnymi składnika-
mi środowiska, czło-
wiekiem i jego dzia-
łalnością – ekologizm
Robinsona Crusoe)

20. Romantyzm i

pozytywizm

OBRAZY:
George
Stubbs
Dżentelmen
powożący
faetonem;
Thomas Law-
rence Portret
małżeństwa
Angerstein
i Portret
małżeństwa
Andrews;
TEKSTY:
Lew Tołstoj
Rozmowa Na-
taszy z matką;
Jane Austen
Edward Fer-
rars

skuteczne

–

porozumiewanie
się w różnych
sytuacjach
rozwiązywanie

–

problemów
w twórczy spo-
sób
planowanie,

–

organizowanie
i ocenianie wła-
snej pracy

rozumie pojęcia damy

–

i dżentelmena
opisuje portrety dam

–

i dżentelmenów na
wskazanych obrazach
czyta ze zrozumieniem

–

fragmenty tekstów
zamieszczone w pod-
ręczniku

rozważa zadania stoją-

–

ce przed damą i dżen-
telmenem w XIX wieku
a zadania stawiane
przez życie dziś
wskazuje elementy

–

etosu rycerskiego
kontynuowane w kreacji
dżentelmena Edwarda
z tekstu J. Austen

edukacja europejska

–

(europejskie wartości
i standardy etyczne
w działalności publicz-
nej – dama i dżentel-
men we współczesnej
rzeczywistości)

X. PL

AN WYNIKOWY

164

Georg Byron
Spowiedź ro-
mantycznego
kochanka

rozwiązywanie

–

problemów
w twórczy spo-
sób
planowanie,

–

organizowanie
i ocenianie wła-
snej pracy

rozpoznaje różnice

–

między wyrażeniami
romantyczna miłość a
miłość romantyczna
zna pojęcie bohatera

–

bajronicznego
czyta ze zrozumieniem

–

fragment tekstu za-
mieszczony w podręcz-
niku
wskazuje różnice

–

między romantycznym
kochankiem a fircykiem

wypisuje z tekstu

–

wyrażenia idealizujące
ukochaną
interpretuje wybrane

–

sądy Giaura o sobie
i innych ludziach

edukacja filozoficzna

–

(lepsze rozumienie sie-
bie i drugiego człowie-
ka – ja a inni ludzie)

www

.mac.pl

X. PL

AN WYNIKOWY

165

Tyrteusz
Rzecz to pięk-
na; Juliusz
Słowacki
Sowiński
w okopach
Woli; Adam
Mickiewicz
Reduta Ordo-
na; Sławo-
mir Mrożek
Śmierć
porucznika;
OBRAZ: Woj-
ciech Kossak
Sowiński na
szańcach
Woli; Jerzy
Kossak Redu-
ta Ordona

skuteczne

–

porozumiewanie
się w różnych
sytuacjach
rozwiązywanie

–

problemów
w twórczy spo-
sób
planowanie,

–

organizowanie
i ocenianie wła-
snej pracy
efektywne

–

współdziałanie
w zespole

rozumie pojęcie poezji

–

tyrtejskiej
gromadzi informacje

–

o generale Sowińskim
rozpoznaje dosłowne

–

i przenośne sensy
zawarte w sytuacjach
ukazanych w wierszu
J. Słowackiego
określa zabiegi ma-

–

larskie W. Kossaka na
obrazie Sowiński na
szańcach Woli
dostrzega różnice

–

miedzy wizją malarską
a poetycką
wie, kim był Julian Kon-

–

stanty Ordon
czyta ze zrozumieniem

–

Redutę Ordona A. Mic-
kiewicza zamieszczoną
w podręczniku
rozpoznaje w tekście

–

epitety, porównania,
metafory, apostrofy, an-
tropomorfizacje, pytania
retoryczne
analizuje kolorystykę

–

obrazu J. Kossaka i wy-
jaśnia jej użycie
rozpoznaje nawiązania

–

w tekście S. Mrożka do
Reduty Ordona

znajduje w tekście

–

poetyckim informacje
historyczne o powsta-
niu listopadowym
i interpretuje je
rozpoznaje obraz wroga

–

w opowieści adiutanta
wypowiada się o wier-

–

szach J. Słowackiego
i A. Mickiewicza jako
kontynuatorach tradycji
tyrtejskiej
wyodrębnia cechy

–

i fragmenty tekstu
S. Mrożka wskazujące
na ich komiczny cha-
rakter
przygotowuje insceniza-

–

cję fragmentu w klasie
organizuje dyskusję

–

na temat potrzeby dziś
wzniosłych wzorców

edukacja czytelnicza

–

i medialna (rozróżnianie
komunikatów informa-
cyjnych od perswa-
zyjnych, przekazów
przedstawiających
rzeczywistość od inter-
pretujących i fikcyjnych
– dyskusja na temat
wzorców postępowa-
nia)
kultura polska na tle

–

X. PL

AN WYNIKOWY

166

Adam Mickie-
wicz Piel-
grzym; Antoni
Słonimski
Wygnańcy

skuteczne

–

porozumiewanie
się w różnych
sytuacjach
rozwiązywanie

–

problemów
w twórczy spo-
sób
planowanie,

–

organizowanie
i ocenianie wła-
snej pracy

rozumie znaczenie

–

pojęć: podróżnik,
pielgrzym, emigrant,
imigrant, turysta
rozpoznaje sytuację

–

komunikacyjną w obu
wierszach
określa funkcję zdań

–

pytających i wykrzyk-
nień u A. Mickiewicza
dostrzega podobień-

–

stwa między pejzażem
w wierszu A. Mickiewi-
cza a A. Słonimskiego

dostrzega podobień-

–

stwa między sposobem
kreacji pejzażu w wier-
szu A. Mickiewicza
a A. Słonimskiego
rozpoznaje aluzje lite-

–

rackie w wierszu A. Sło-
nimskiego i uzasadnia
cel ich zastosowania

edukacja filozoficzna

–

(lepsze rozumienie sie-
bie i drugiego człowie-
ka – życie ludzkie jako
wędrówka)

Marcel
Andino Velez
Podróże –
miłość czy
przymus?;
Dariusz
Jastrzębski
Przygoda za
pieniądze

skuteczne

–

porozumiewanie
się w różnych
sytuacjach
rozwiązywanie

–

problemów
w twórczy spo-
sób
planowanie,

–

organizowanie
i ocenianie wła-
snej pracy
sprawne po-

–

sługiwanie się
komputerem;

rozumie znaczenie

–

wyrażeń: rewolucja
internetowa, przemysł
turystyczny, klasa śred-
nia, podróż edukacyjna
wyszukuje w tekście

–

argumenty użyte w tek-
stach w odniesieniu do
charakteru współcze-
snych podróży
wyraża opinię na temat

–

własnych marzeń o po-
dróży poprzez prezen-
tację w Power Point,

wypowiada się na temat

–

charakteru współcze-
snych podróży
tworzy reportaż

–

o wymarzonym celu
własnych podróży

edukacja czytelnicza

–

i medialna (wyko-
rzystywanie mediów
jako źródeł informacji
i opinii w samodzielnym
dochodzeniu do wiedzy
– prezentacja podróży
marzeń)
edukacja regionalna

–

(prezentowanie wła-
snego regionu i jego
walorów oraz cech wy-
różniających – podróż
marzeń)
edukacja europejska

–

(rozumienie procesów
integracyjnych zacho-
dzących w Europie
– podróż marzeń bez
granic)

www

.mac.pl

X. PL

AN WYNIKOWY

167

Maria
Dąbrowska
Z wizytą w
Kalińcu

rozwiązywanie

–

problemów
w twórczy spo-
sób
planowanie,

–

organizowanie
i ocenianie wła-
snej pracy

charakteryzuje bohate-

–

rów fragmentu
wyjaśnia rolę Hele-

–

ny Modrzejewskiej i
Henryka Sienkiewicza
w krzewieniu kultury

objaśnia koncepcję

–

patriotyzmu pracy po
powstaniu styczniowym

edukacja europejska

–

(przyczynianie się do
powstawania świado-
mości „jestem Pola-
kiem, więc jestem Euro-
pejczykiem” – dorobek
wybitnych twórców
Polaków)

Joanna
KoleffPracka
i ks. Roman
Pracki Chleba
naszego
powszednie-
go daj nam
dzisiaj…; Bo-
lesław Prus
Sklep Mincla

rozwiązywanie

–

problemów w
twórczy sposób
planowanie,

–

organizowanie
i ocenianie wła-
snej pracy

interpretuje wybrane

–

fragmenty tekstu Chle-
ba naszego… doty-
czące protestanckiego
podejścia do pieniędzy
charakteryzuje postać

–

Mincla

prezentuje referat na

–

temat koncepcji życia
vita activa i vita contem-
plativa
pisze pracę na temat

–

Mincla jako ewen-
tualnego wzoru dla
dzisiejszych właścicieli
sklepów

edukacja filozoficzna

–

(rozumienie człowieka
jako bytu osobowego –
vita activa i vita contem-
plativa)
edukacja czytelnicza i

–

medialna (sporządza-
nie opisów bibliogra-
ficznych i bibliografii
załącznikowej do
własnych opracowań –
praca o Minclu)

X. PL

AN WYNIKOWY

168

FILM: Tańczą-
cy z wilkami
(USA, 1990)

rozwiązywanie

–

problemów
w twórczy spo-
sób
planowanie,

–

organizowanie
i ocenianie wła-
snej pracy

zna treść filmu

–

Tańczą-

cy z wilkami
charakteryzuje postać

–

porucznika Johna
Dunbara
opisuje Indian i ich

–

zwyczaje
wyjaśnia metaforyczny

–

sens imienia Tańczący
z wilkami
uzasadnia wybór stylu

–

życia bohatera filmu
wie, co to jest ‘głos

–

z offu’ i wyjaśnia jego
znaczenie na początku
filmu

wyjaśnia, jaka była

–

u Siuksów pozycja
kobiety
porównuje kulturę In-

–

dian z kulturą przyjezd-
nych Europejczyków
charakteryzuje pracę

–

kamery na przykładzie
wybranych scen z filmu

edukacja czytelnicza

–

i medialna (rozpozna-
wanie użytych środ-
ków formalnych i ich
służebność względem
zamierzeń twórców
w różnych formach
przekazów medialnych
– głos z offu)
edukacja ekologiczna

–

(dostrzeganie, opisy-
wanie i wyjaśnianie
związków między
naturalnymi składnika-
mi środowiska, człowie-
kiem i jego działalno-
ścią – ekofilozofia filmu
Tańczący z wilkami)

SPRAW-
DZIAN:
Aleksander
Puszkin List
Tatiany do
Oniegina;
Henryk
Sienkiewicz
Latarnik

www

.mac.pl

X. PL

AN WYNIKOWY

169

V. ŚLADY HISTORII

21. Przełom wieku

XVI i XVII

Richard
Friedenthal
Marcin Luter
przed sej-
mem w Wor-
macji; Karol
Karski Ewan-
gelicyzm;
Odwołanie
edyktu nantej-
skiego przez
Ludwika XIV
w 1685 r.

skuteczne

–

porozumiewanie
się w różnych
sytuacjach
rozwiązywanie

–

problemów w
twórczy sposób

czyta ze zrozumieniem

–

fragmenty tekstu za-
mieszczone w podręcz-
niku
wyjaśnia pochodzenie

–

słowa protestant
wyodrębnia religijne i

–

świeckie restrykcje uka-
zane w tekście Ludwika
XIV

wyszukuje informacje

–

na temat zasady „czte-
rech Sola” i objaśnia je
rozumie pojęcie dialogu

–

ekumenicznego
porównuje sytuację

–

relacji międzywyzna-
niowych w XVII i XXI
wiekach

edukacja czytelnicza

–

i medialna (posługiwa-
nie się różnymi formami
komunikatów i narzędzi
medialnych w proce-
sie komunikowania,
zdobywania, dokumen-
towania i prezentowania
wiedzy – zasada czte-
rech Sola i problemy
ekumenizmu)
edukacja europejska

–

(postawa otwartości
i dialogu wznosząca
się ponad uprzedzenia
i stereotypy etniczne –
nasz stosunek do ludzi
innych wyznań)

LEKTURA:
Aleksander
Dumas Trzej
muszkietero-
wie

skuteczne

–

porozumiewanie
się w różnych
sytuacjach
rozwiązywanie

–

problemów
w twórczy spo-
sób
planowanie,

–

organizowanie
i ocenianie wła-
snej pracy

zna treść i elementy

–

świata przedstawionego
powieści Trzej muszkie-
terowie A. Dumasa
wie, co to jest powieść

–

walterskotowska
uzasadnia, że powieść

–

A. Dumasa jest powie-
ścią walterskotowską
charakteryzuje postać

–

kardynała Richelieu
dostrzega podobień-

–

stwa między Atosem
a bohaterem bajronicz-
nym
charakteryzuje Milady

–

jako femme fatale

wyjaśnia rzeczywisty

–

wpływ na rządzenie
Francją przez kardynała
Richelieu
charakteryzuje współ-

–

czesne filmowe femme
fatale na wybranym
przykładzie
znajduje podobień-

–

stwa między powieścią
A. Dumasa a filmami
o Jamesie Bondzie

–

edukacja czytelnicza

–

i medialna (analizo-
wanie komunikatów
medialnych, odczyty-
wanie znaków i kodów
dosłownych i kontek-
stowych – współczesne
femme fatale)

X. PL

AN WYNIKOWY

170

22. Wiek

XVII i XVIII

Wacław Po-
tocki Mowa
Jana Karola
Chodkiewicza

rozwiązywanie

–

problemów
w twórczy spo-
sób
planowanie,

–

organizowanie
i ocenianie wła-
snej pracy

umiejscawia wydarze-

–

nia z fragmentu w kon-
tekście historycznym
interpretuje gesty

–

hetmana wyrażone
słowem
wypisuje argumenty

–

mówcy
wskazuje środki

–

artystyczne w Mowie
i określa ich funkcję

wskazuje nawiązania

–

w tekście do etosu
rycerskiego
ocenia skuteczność

–

Mowy na podstawie
reakcji rycerstwa

edukacja czytelnicza

–

i medialna (rozróżnianie
komunikatów informa-
cyjnych od perswa-
zyjnych, przekazów
przedstawiających
rzeczywistość od inter-
pretujących i fikcyjnych
– perswazyjność mowy
Chodkiewicza)

FILM:
Ogniem i mie-
czem (Polska,
1999);
TEKST: Jaro-
sław Marek
Rymkiewicz
Zbaraż 1979

skuteczne

–

porozumiewanie
się w różnych
sytuacjach
rozwiązywanie

–

problemów
w twórczy spo-
sób

zna treść filmu

–

Ogniem

i mieczem
wie, czym było powsta-

–

nie Chmielnickiego,
i zna główne historycz-
ne postacie
wskazuje na motywy

–

działania Bohdana
Chmielnickiego i Jere-
miego Wiśniowieckiego
charakteryzuje wyżej

–

wymienionych bohate-
rów oraz wskazuje typo-
we cechy pozostałych,
odgrywających zna-
cząca rolę w przebiegu
zdarzeń
w punktach odtwarza

–

wątek miłosny w filmie

charakteryzuje nastroje

–

wśród Kozaków przez
interpretację hasła Na-
sza władza. Nasza wiara
interpretuje symbolicz-

–

ne znaczenie wybra-
nych scen
analizuje sposób filmo-

–

wania wybranych scen
i bohaterów
analizuje i interpretuje

–

wiersz J. M. Rymkiewi-
cza Zbaraż 1979
tworzy dłuższą wypo-

–

wiedź o roli Zbaraża
w ludzkiej pamięci

edukacja czytelnicza

–

i medialna (rozpozna-
wanie użytych środ-
ków formalnych i ich
służebność względem
zamierzeń twórców
w różnych formach
przekazów medialnych
– analiza języka filmu)

www

.mac.pl

X. PL

AN WYNIKOWY

171

Henryk Sien-
kiewicz Cud
jasnogórski;
Paweł Jasie-
nica Jeszcze
o Jasnej
Górze; OB-
RAZ: Jerzy
Suchodolski
Obrona Czę-
stochowy

rozwiązywanie

–

problemów
w twórczy spo-
sób
planowanie,

–

organizowanie
i ocenianie wła-
snej pracy

tworzy notatkę o przy-

–

czynach i przebiegu
wojny polskoszwedzkiej
1655–1656
czyta ze zrozumieniem

–

fragmenty tekstu za-
mieszczone w podręcz-
niku

analizuje treść i kompo-

–

zycje obrazu J. Sucho-
dolskiego
przekształca fragment

–

z Sienkiewicza na
relacje o charakterze
pamiętnikarskim

OBRAZY:
Jerzy Szymo-
nowiczSie-
miginowski
Jan III pod
Wiedniem;
Jan Matejko
Sobieski pod
Wiedniem;
TEKSTY:
Leszek Pod-
horodecki
Bitwa; Jan III
Sobieski List
do Marysieńki

skuteczne

–

porozumiewanie
się w różnych
sytuacjach
rozwiązywanie

–

problemów
w twórczy spo-
sób
planowanie,

–

organizowanie
i ocenianie wła-
snej pracy

analizuje obraz Jana

–

Matejki Sobieski pod
Wiedniem
charakteryzuje Jana III

–

Sobieskiego na podsta-
wie tekstu L. Podhoro-
deckiego
rozpoznaje sytuację

–

komunikacyjną Listu
do Marysieńki
grupuje informacje z li-

–

stu o jego nadawcy

analizuje obraz Jerzego

–

SzymonowiczaSiemigi-
nowskiego Jan III pod
Wiedniem
sporządza relację

–

z bitwy pod Wiedniem,
wcielając się w rolę
korespondenta wojen-
nego
uzasadnia myśl Josifa

–

Brodskiego o wpływie
położenia kraju na jego
historię

edukacja filozoficzna

–

(rozumienie człowieka
jako bytu osobowego –
człowiek a historia)

X. PL

AN WYNIKOWY

172

OBRAZY:
Karol Groell
Alegoria
zwycięskiej
wolności;
Jan Matejko
Konstytucja 3
Maja; Edward
Wojniakowski
Uchwalenie
Konstytu-
cji 3 Maja;
TEKST: Jan
Łojek Ku
naprawie
Rzeczpospo-
litej

skuteczne

–

porozumiewanie
się w różnych
sytuacjach
rozwiązywanie

–

problemów
w twórczy spo-
sób
planowanie,

–

organizowanie
i ocenianie wła-
snej pracy

rozpoznaje alegorię

–

w tekstach kultury
czyta ze zrozumieniem

–

tekst J. Łojka
łączy treść tekstu z tre-

–

ścią obrazów

analizuje warstwę

–

symboliczną obrazów
i interpretuje ją

Jan Baszkie-
wicz Barwy
Francji; Jean
Duche Rewo-
lucja i król;
Marsylianka

skuteczne

–

porozumiewanie
się w różnych
sytuacjach
rozwiązywanie

–

problemów
w twórczy spo-
sób
planowanie,

–

organizowanie
i ocenianie wła-
snej pracy

wyjaśnia symbolikę

–

narodowych barw fran-
cuskich,
na podstawie tekstów

–

wyjaśnia rolę Ludwika
XIV w wydarzeniach
rewolucyjnych
wyróżnia w

–

Marsylian-

ce środki stylistyczne
i określa ich funkcję

interpretuje wybrane

–

z tekstu sądy o Marii
Antoninie i rewolucjoni-
stach

edukacja czytelnicza

–

i medialna (rozróżnianie
komunikatów informa-
cyjnych od perswa-
zyjnych, przekazów
przedstawiających
rzeczywistość od inter-
pretujących i fikcyjnych
– interpretacja wypo-
wiedzi Marii Antoniny)
edukacja europejska

–

(znajomość najważ-
niejszych instytucji
europejskich – tradycje
Rewolucji Francuskiej
w Europie dziś)

www

.mac.pl

X. PL

AN WYNIKOWY

173

Adam
Mickiewicz
Wkroczenie
wojsk napo-
leońskich;
Lew Tołstoj
Napoleon
pod Moskwą;

skuteczne

–

porozumiewanie
się w różnych
sytuacjach
rozwiązywanie

–

problemów
w twórczy spo-
sób
planowanie,

–

organizowanie
i ocenianie wła-
snej pracy

opisuje na podstawie

–

tekstu A. Mickiewicza
wejście wojsk napole-
ońskich na Litwę
odwzorowuje sposób

–

widzenia tych wydarzeń
przez narratora
czyta ze zrozumieniem

–

fragment z L. Tołstoja
zamieszczony w pod-
ręczniku

porównuje obraz Fran-

–

cuzów u A. Mickiewicza
i u J. Duche’a
wyjaśnia budowane

–

przez Bonaparte-
go przeciwieństwo:
barbarzyński Wschód
i cywilizowany Zachód

edukacja filozoficzna

–

(rozumienie człowieka
jako bytu osobowego –
człowiek a historia)

23. Wiek XIX

OBRAZY: Ho-
racy Vernet
Prometeusz
polski; Char-
les M. Gilbert
d’Anelle
Warszawa.
Epizod z roku
1831; TEK-
STY: Juliusz
Słowacki
Hymn (Bo-
garodzico…)
i Wielcyśmy
byli i śmiesz-
niśmy byli…

skuteczne

–

porozumiewanie
się w różnych
sytuacjach
rozwiązywanie

–

problemów
w twórczy spo-
sób
planowanie,

–

organizowanie
i ocenianie wła-
snej pracy

opisuje treść załączo-

–

nych obrazów i rozpo-
znaje symbole,
wie, co to jest hymn

–

streszcza zawartość

–

treściową obu wierszy
rozpoznaje środki styli-

–

styczne w Hymnie
interpretuje tytuł

–

Hymn

w kontekście wiersza

wyjaśnia znaczenie

–

przymiotników wielcy
i śmieszni w kontekście
losów powstania listo-
padowego
interpretuje metafory

–

uśpionego świata

X. PL

AN WYNIKOWY

174

OBRAZY:
różne obrazy
Artura Grot-
tgera; Henri
Daumier
Obsesje
obłąkanych
polityków;
Jan Matejko
Polonia – Pol-
ska zakuwa-
na; TEKST:
Tadeusz Kon-
wicki Traugutt
– męczennik
czy zwykły
człowiek?

skuteczne

–

porozumiewanie
się w różnych
sytuacjach
rozwiązywanie

–

problemów
w twórczy spo-
sób
planowanie,

–

organizowanie
i ocenianie wła-
snej pracy

zna informacje o po-

–

wstaniu styczniowym
– jego przebiegu,
problemach i konse-
kwencjach
odwzorowuje historię

–

powstania poprzez
dzieła A. Grottgera
opisuje scenę spotka-

–

nia R. Traugutta z żoną
charakteryzuje postać

–

R. Traugutta na podsta-
wie tekstu

analizuje obraz H. Dau-

–

miera w kontekście
własnej wiedzy o po-
wstaniu styczniowym

edukacja czytelnicza

–

i medialna (sporządza-
nie opisów bibliogra-
ficznych i bibliografii
załącznikowej do
własnych opracowań
– wiedza o powstaniu
styczniowym)

Tadeusz Kon-
wicki Bohiń;
Czesław Mi-
łosz W praoj-
cach swoich
pogrzebani

rozwiązywanie

–

problemów
w twórczy spo-
sób
planowanie,

–

organizowanie
i ocenianie wła-
snej pracy

czyta ze zrozumieniem

–

fragment Bohini T. Kon-
wickiego zamieszczony
w podręczniku
wyjaśnia znaczenie

–

wskazanych metafor
w wierszu Cz. Miłosza
wie, co to jest motto

–

w dziele literackim i jaką
pełni funkcję
wyjaśnia funkcję motta

–

w wierszu Cz. Miłosza

rozwija fragment wier-

–

sza „bo ludu swego
w porę się ulękli” w
kontekście wiedzy o po-
wstaniu styczniowym

www

.mac.pl

X. PL

AN WYNIKOWY

175

Margaret
Mitchell Echa
wojny sece-
syjnej;

rozwiązywanie

–

problemów w
twórczy sposób

czyta ze zrozumieniem

–

fragment M. Mitchell
zamieszczony w pod-
ręczniku

wyjaśnia, jak dziś po-

–

strzegamy czarnoskórą
ludność Ameryki

edukacja czytelnicza

–

i medialna (spraw-
ne, szybkie czytanie,
notowanie i selekcjo-
nowanie wiadomości
– informacje o Afroame-
rykanach)
edukacja europejska

–

(postawa otwartości
i dialogu wznosząca
się ponad uprzedzenia
i stereotypy etniczne
– stosunek do Afroame-
rykanów)

SPRAW-
DZIAN: OB-
RAZ: Eugene
Delacroix
Wolność pro-
wadząca lud
na barykady;
TEKSTY:
Jacek Kunicki
Małe wielkie
sprawy; Sta-
nisław Baliń-
ski Modlitwa
polska

X. PL

AN WYNIKOWY

176

VI. PRACA I ODPOCZYNEK

24. Praca –

przekleństwo
czy dar?

OBRAZ:
Edward
BurneJones
Godziny

rozwiązywanie

–

problemów w
twórczy sposób;

interpretuje gesty, pozy

–

i usytuowanie bohate-
rek obrazu,
wyjaśnia symbolikę

–

barw i atrybutów mu-
zycznych,
odczytuje całościowy

–

sens treści obrazu,

pisze krótkie opowiada-

–

nie z dialogiem o spo-
sobie spędzania czasu
bohaterek obrazu,

edukacja filozoficzna

–

(znajomość najważ-
niejszych pytań i pojęć
filozoficznych – zagad-
ka czasu),

Biblia – Księ-
ga Rodzaju
(2,15;3,17–
18); Wolter
Trzeba upra-
wiać nasz
ogródek

rozwiązywanie

–

problemów w
twórczy sposób
planowanie,

–

organizowanie
i ocenianie wła-
snej pracy

opisuje i wyjaśnia

–

sytuację wyobrażona
w Księdze Rodzaju
czyta ze zrozumieniem

–

fragment z Woltera
zamieszczony w pod-
ręczniku
interpretuje wyrażenie

–

Trzeba uprawiać nasz
ogródek

wyjaśnia znaczenie

–

symboliczne wersetu
3, 18
uzasadnia słowa Pan-

–

glosa Człowiek nie jest
stworzony do odpo-
czynku

edukacja filozoficzna

–

(znajomość najważ-
niejszych pytań i pojęć
filozoficznych – filozofia
optymizmu Leibniza)
kultura polska na tle

–

tradycji śródziemno-
morskiej (dostrzega-
nie związków między
kulturą współczesną
a starożytną kulturą
Grecji i Rzymu oraz
chrześcijaństwem
pierwszych wieków –
Księga Rodzaju)

www

.mac.pl

X. PL

AN WYNIKOWY

177

OBRAZ: Pie-
ter Bruegel
Żniwiarze;
TEKSTY:
Bożena
Chlabicz
Żniwiarze;
Eliza Orzesz-
kowa Żniwa
w Bohatyro-
wiczach

skuteczne

–

porozumiewanie
się w różnych
sytuacjach
rozwiązywanie

–

problemów w
twórczy sposób
planowanie,

–

organizowanie
i ocenianie wła-
snej pracy
sprawne po-

–

sługiwanie się
komputerem

opisuje obraz P. Bruegla

–

czyta ze zrozumieniem

–

fragment Nad Niemnem
E. Orzeszkowej za-
mieszczony w podręcz-
niku
wie, co to jest hiperbola

–

odnajduje w tekście

–

przykłady hiperboli
przygotowuje projekt

–

przedstawiający żniwa
w naszych czasach

interpretuje obraz

–

P. Bruegla jako przejaw
symboliki biblijnej,
wyjaśnia filozoficzny

–

wymiar obrazu P. Bru-
egla
podaje przykłady ideali-

–

zacji i prozy poetyckiej
w tekście
wskazuje różnice

–

w ukazaniu żniw
u P. Bruegla i E. Orzesz-
kowej

edukacja czytelnicza

–

i medialna (posługiwa-
nie się różnymi formami
komunikatów i narzędzi
medialnych w proce-
sie komunikowania,
zdobywania, dokumen-
towania i prezentowa-
nia wiedzy – projekt
o żniwach)
edukacja filozoficzna

–

(znajomość najważ-
niejszych pytań i pojęć
filozoficznych – filozofia
optymizmu Leibniza)
kultura polska na tle

–

X. PL

AN WYNIKOWY

178

25. O etyce

zawodowej

Hipokrates
Przysięga;
Jürgen
Thorwald
Niewiarygod-
na historia;
OBRAZ: Hie-
ronim Bosch
Leczenie
głupoty

skuteczne

–

porozumiewanie
się w różnych
sytuacjach
rozwiązywanie

–

problemów w
twórczy sposób
efektywne

–

współdziałanie
w zespole

uzasadnia pogląd o Hi-

–

pokratesie jako ojcu
medycyny
wyjaśnia znaczenie

–

frazeologizmów z
czasownikiem przysię-
gać i rzeczownikiem
przysięga
dyskutuje o aktualności

–

przysięgi Hipokratesa
czyta ze zrozumieniem

–

fragment tekstu J. Thor-
walda zamieszczony
w podręczniku

analizuje obraz H. Bo-

–

scha,
ukazuje sprzeczności

–

działań bohaterów
obrazu z przysięgą
Hipokratesa,

edukacja filozoficzna

–

(lepsze rozumienie
siebie i drugiego czło-
wieka – etyka odpowie-
dzialności)
kultura polska na tle

–

26. Na rynku

pracy

Alicja Dzierz-
bicka Kobieta
niepracująca.
Sytuacja ko-
biet na rynku
pracy

skuteczne

–

porozumiewanie
się w różnych
sytuacjach
rozwiązywanie

–

problemów w
twórczy sposób
efektywne

–

współdziałanie
w zespole
sprawne po-

–

sługiwanie się
komputerem

analizuje ze zrozumie-

–

niem tekst publicystycz-
ny
określa na podstawie

–

tekstu przyczyny bezro-
bocia wśród kobiet

– przygotowuje pre-

–

zentacje na temat praw
i obowiązków kobiety
w miejscu pracy

edukacja filozoficzna

–

(prawa człowieka)
edukacja czytelnicza

–

(postawa otwartości
i dialogu wznosząca
się ponad uprzedzenia
i stereotypy etniczne –
prawa kobiet)

www

.mac.pl

X. PL

AN WYNIKOWY

179

FILM: Ósmy
dzień (Belgia,
1996)

rozwiązywanie

–

problemów
w twórczy spo-
sób
planowanie,

–

organizowanie
i ocenianie wła-
snej pracy

zna treść filmu

–

Ósmy

dzień
charakteryzuje Harry’e-

–

go i Georgesa, bohate-
rów filmu
prezentuje historię przy-

–

jaźni bohaterów
wyjaśnia sens tytułu

–

filmu
określa przesłanie filmu

–

wie, co to jest

–

pracoho-

lizm i komediodramat

wskazuje różnice

–

w kosmogonii obojga
bohaterów
interpretuje wybrane

–

sceny z filmu

edukacja filozoficzna

–

(rozumienie człowieka
jako bytu osobowego
– jak doszło do powsta-
nia człowieka)

27. Wakacje

OBRAZ:
Gustaw
Fisher Dzień
na plaży;
TEKSTY: Ga-
briel Garcia
Marquez Lato
nad morzem;
Kazimierz
Wierzyński
Lato

skuteczne

–

porozumiewanie
się w różnych
sytuacjach
rozwiązywanie

–

problemów w
twórczy sposób
planowanie,

–

organizowanie
i ocenianie wła-
snej pracy
efektywne

–

współdziałanie
w zespole

dyskutuje z użyciem

–

argumentów o ulu-
bionych wakacyjnych
miejscach
czyta ze zrozumieniem

–

fragment G. Marqueza
zamieszczony w pod-
ręczniku
opisuje obraz G. Fishe-

–

ra w formie wpisu do
blogu
analizuje wiersz K. Wie-

–

rzyńskiego pod kątem
jego kompozycji

pisze wypracowanie

–

o wakacjach z bohate-
rami tekstu
interpretuje zakończe-

–

nie wiersza
przekształca treść

–

wiersza na tekst rekla-
mujący gospodarstwo
agroturystyczne

edukacja regionalna

–

(prezentowanie wła-
snego regionu i jego
walorów oraz cech wy-
różniających – reklama
gospodarstw agrotury-
stycznych)
edukacja ekologiczna

–

(podejmowanie działań
ekologicznych w
najbliższymi otoczeniu
i we własnym życiu –
gospodarstwa agrotury-
styczne)

28. Odpoczynek

dawniej i dziś

Jan Kocha-
nowski Na
lipę

rozwiązywanie

–

problemów w
twórczy sposób

wie, co to jest fraszka

–

rozpoznaje sytuacje ko-

–

munikacyjną we fraszce
wymienia środki styli-

–

styczne użyte w tekście
wymienia zalety odpo-

–

czynku pod lipą
charakteryzuje obraz

–

natury ukazany we
fraszce

wie, czym był ogród

–

Hesperyd,
interpretuje porównanie

–

lipy do hesperyjskiego
sadu

kultura polska na tle tra-

–

X. PL

AN WYNIKOWY

180

OBRAZY: Jan
Steen Gra w
kręgle przed
gospodą;
Wilson Philip
Steer Biegną-
ce dziewczę-
ta, molo w
Walberswick;
TEKSTY:
Adam Mickie-
wicz Grzybo-
branie

rozwiązywanie

–

problemów
w twórczy spo-
sób

opisuje sytuacje

–

wyobrażone w załączo-
nych obrazach
nazywa emocje i uczu-

–

cia bohaterów obrazu
charakteryzuje narrato-

–

ra w tekście A. Mickie-
wicza
wymienia rodzaje, bar-

–

wy i kształty grzybów
wie, jaka jest rola

–

grzybobrania w świecie
tekstu

wskazuje podobieństwa

–

i różnice w grze w krę-
gle na obrazie J. Steena
i grze dziś

edukacja ekologiczna

–

(dostrzeganie, opisy-
wanie i wyjaśnianie
związków między
naturalnymi składnika-
mi środowiska, czło-
wiekiem i jego działal-
nością – grzybobranie
dawniej a dziś)

Melchior
Wańkowicz
Wyprawa na
jeziora

skuteczne

–

porozumiewanie
się w różnych
sytuacjach
rozwiązywanie

–

problemów
w twórczy spo-
sób
sprawne po-

–

sługiwanie się
komputerem;

wie, co to jest improwi-

–

zacja,
czyta ze zrozumieniem

–

fragment M. Wańko-
wicza zamieszczony
w podręczniku

przygotowuje program

–

spływu kajakowego po
Suwalszczyźnie

edukacja czytelnicza

–

i medialna (posługiwa-
nie się różnymi formami
komunikatów i narzędzi
medialnych w proce-
sie komunikowania,
zdobywania, dokumen-
towania i prezentowania
wiedzy – projekt spływu
kajakowego)
edukacja regionalna

–

(działanie na rzecz
ochrony regionalnego
dziedzictwa kulturowe-
go – Suwalszczyzna)

www

.mac.pl

X. PL

AN WYNIKOWY

181

Michael On-
daatje Hana
w bibliotece

rozwiązywanie

–

problemów
w twórczy spo-
sób
planowanie,

–

organizowanie
i ocenianie wła-
snej pracy

charakteryzuje Hanę,

–

bohaterkę tekstu
wie, jaka jest rola biblio-

–

teki we współczesnym
świecie
analizuje język narracji

–

tekstu
opowiada o przygodzie

–

z ukochaną lekturą

edukacja czytelnicza

–

i medialna (korzystanie
ze zbiorów i warsztatu
informacyjnego bibliote-
ki, także za pomocą
automatycznych syste-
mów wyszukiwawczych
– wiedza o roli bibliotek)

29. Pułapki

wolnego
czasu

Bill Bryson
Szaleństwo
zakupów;

skuteczne

–

porozumiewanie
się w różnych
sytuacjach
rozwiązywanie

–

problemów
w twórczy spo-
sób
planowanie,

–

organizowanie
i ocenianie wła-
snej pracy
efektywne

–

współdziałanie
w zespole

wyjaśnia, dlaczego

–

centra handlowe to
świątynie konsumpcji
przygotowuje argumen-

–

ty do dyskusji z tezami
B. Brysona
bierze udział w dys-

–

kusji nad powyższym
tekstem

wie, co to jest

–

felieton

wskazuje w tekście B.

–

Brysona cechy felietonu

X. PL

AN WYNIKOWY

182

Janusz L.
Wiśniewski
Spotkania w
sieci; Natalia
Wojciechow-
ska Interne-
cie, pozwól
żyć

skuteczne

–

porozumiewanie
się w różnych
sytuacjach
rozwiązywanie

–

problemów
w twórczy spo-
sób
efektywne

–

współdziałanie
w zespole
sprawne po-

–

sługiwanie się
komputerem

sporządza słowniczek

–

terminów związanych
z Internetem
wyjaśnienia znaczenie

–

terminów internetowych
na podstawie tekstu
J. W. Wiśniewskiego
wskazuje przykłady

–

wykorzystania Internetu
w pracy i w szkole

komentuje cytaty z tek-

–

stu N. Wojciechowskiej
wymienia symptomy

–

uzależnienia od Inter-
netu i wskazuje sposób
wyrwania się z uzależ-
nienia

edukacja czytelnicza

–

i medialna (analizo-
wanie komunikatów
medialnych, odczyty-
wanie znaków i kodów
dosłownych i kontek-
stowych – wiedza o
Internecie; umiejętność
krytycznej analizy
wartości oferty mediów
i dokonywania właści-
wego wyboru w ko-
rzystaniu ze środków
masowej komunika-
cji – uzależnienie od
Internetu)

SPRAW-
DZIAN:
OBRAZ: John
Sargent Na
wakacjach;
Halina Po-
światowska
Widziałam
ostatnią
pszczołę

VII. ARTYSTA I SZTUKA

30. Malarstwo

OBRAZY:
Dosso Dossi
Jowisz, Mer-
kury i Virtus;
Alexandre
Gabriel De-
camps Małpi
malarz

rozwiązywanie

–

problemów w
twórczy sposób

opisuje obrazy, zwra-

–

cając uwagę na gesty
i postawy bohaterów
dzieł

wyjaśnia wyobrażenie

–

artysty jako małpy na
obrazie G. Decampsa

edukacja filozoficzna

–

(rozumienie człowieka
jako bytu osobowego
– sztuka jako wyróżnik
człowieczeństwa)

www

.mac.pl

X. PL

AN WYNIKOWY

183

OBRAZ:
Anton Seitz
Malarzportre-
cista; TEK-
STY: Ignacy
Krasicki Ma-
larze, Joanna
Olech Król
ilustratorów

rozwiązywanie

–

problemów
w twórczy spo-
sób

przedstawia treść bajki

–

własnymi słowami
przedstawia różnice

–

między Janem a Pio-
trem, malarzami z bajki
I. Krasickiego
charakteryzuje twór-

–

czość J. M. Szancera
na podstawie tekstu

wskazuje na podo-

–

bieństwa miedzy bajką
a obrazem A. Seitza

LEKTURA:
Tracy Cheva-
lier Dziewczy-
na z perłą

skuteczne

–

porozumiewanie
się w różnych
sytuacjach
rozwiązywanie

–

problemów
w twórczy spo-
sób
planowanie,

–

organizowanie
i ocenianie wła-
snej pracy

zna treść i elementy

–

świata przedstawionego
w powieści T. Chevalier
Dziewczyna z perłą;
charakteryzuje dom

–

Vermeerów
charakteryzuje Griet

–

wyjaśnia znaczenie

–

Griet dla Vermeera
wskazuje swoje ulu-

–

bione dzieło sztuki i
uzasadnia wybór

porównuje obraz

–

Vermeera z Moną Lisą
L. da Vinci
porównuje różne ob-

–

razy przedstawiające
artystę w jego pracowni

edukacja filozoficzna

–

(znajomość najważ-
niejszych pytań i pojęć
filozoficznych – piękno)

OBRAZ: Pie-
ter Bruegel
Zimowy pej-
zaż z pułapką
na ptaki;
TEKSTY:
Pieter Bru-
egel – twórca
nowoczesne-
go pejzażu;
Stanisław
Grochowiak
Breughel (II)

rozwiązywanie

–

problemów
w twórczy spo-
sób
planowanie,

–

organizowanie
i ocenianie wła-
snej pracy

czyta ze zrozumieniem

–

fragment poświęcony
Brueglowi, zamieszczo-
ny w podręczniku
rozpoznaje sytuację ko-

–

munikacyjną w wierszu
S. Grochowiaka
porównuje wiersz z ob-

–

razem Bruegla

pisze pracę o dialogu

–

literatury z malarstwem

X. PL

AN WYNIKOWY

184

31. Literatura

OBRAZ:
Gustave
Moreau Orfe-
usz; Horacy
Wybudowa-
łem pomnik
(Exegi monu-
mentum)

rozwiązywanie

–

problemów w
twórczy sposób
planowanie,

–

organizowanie
i ocenianie wła-
snej pracy;

zna mit o Orfeuszu

–

wyjaśnia, dlaczego

–

bohater mitu jest niedo-
ścigłym wzorem sztuki
poetyckiej
analizuje obraz G. Mo-

–

reau
rozumie przesłanie

–

wiersza Horacego

podaje przykłady ży-

–

wotności motywu exegi
monumentum w litera-
turze

edukacja filozoficzna

–

(umiejętność przedsta-
wienia krótkiej charakte-
rystyki dokonań stoików
– stoicyzm Horacego)
kultura polska na tle

–

tradycji śródziemno-
morskiej (posługiwanie
się słownikami w celu
zrozumienia i interpre-
tacji popularnych zwro-
tów, sentencji, pojęć
i terminów pochodzą-
cych z języków klasycz-
nych – exegi monu-
mentum; poszukiwanie,
gromadzenie i wyko-
rzystywanie informacji
pozwalających na inter-
pretację współczesnych
wydarzeń w świetle
początków kultury śród-
ziemnomorskiej – mit
o Orfeuszu)

OBRAZ:
Gustave
Moreau He-
zjod i muza;
TEKST: Jan
Parandowski
Alchemia
słowa

rozwiązywanie

–

problemów w
twórczy sposób

czyta ze zrozumieniem

–

fragment tekstu J. Pa-
randowskiego zamiesz-
czony w podręczniku

interpretuje obraz G.

–

Moreau w kontekście
tekstu J. Parandow-
skiego

kultura polska na tle

–

tradycji śródziemno-
morskiej (wykorzysty-
wanie wiedzy o kulturze
śródziemnomorskiej
w kolejnych etapach
edukacji oraz w życiu
społecznym i zawodo-
wym – alchemia słowa)

www

.mac.pl

X. PL

AN WYNIKOWY

185

OBRAZ: Woj-
ciech Weiss
Autoportret
z maskami;
TEKST: Va-
lery Larbaud
Maska

rozwiązywanie

–

problemów w
twórczy sposób

interpretuje treść obra-

–

zu W. Weissa
rozpoznaje osobę mó-

–

wiącą w wierszu
przedstawia sens wier-

–

sza własnymi słowami

określa znaczenie sym-

–

boliczne maski

edukacja filozoficzna

–

(umiejętność filozoficz-
nego określenia takich
pojęć jak: osoba, praw-
da i dobro – prawda
o mnie a fałsz ukazywa-
ne innym ludziom)

LEKTURA:
Sławomir
Mrożek Ko-
gut, Lis i Ja

rozwiązywanie

–

problemów
w twórczy spo-
sób
planowanie,

–

organizowanie
i ocenianie wła-
snej pracy

zna treść opowiadania

–

S. Mrożka
rozpoznaje alegoryczne

–

znaczenia lisa i koguta
w bajkach i baśniach
określa rolę pisarza

–

w opowiadaniu

projektuje własne za-

–

kończenie opowiadania

32. Rzeźba

RZEŹBA:
Henryk
Kuna Rytm;
OBRAZY:
cykl Edwarda
BurneJonesa
o Pigmalio-
nie; TEKST:
Leopold Staff
Rzeźbiarz

rozwiązywanie

–

problemów
w twórczy spo-
sób
planowanie,

–

organizowanie
i ocenianie wła-
snej pracy

zna treść mitu o Pigma-

–

lionie
wskazuje symboliczne

–

znaczenia postawy
Pigmaliona,
określa gatunek wiersza

–

L. Staffa
wskazuje środki arty-

–

styczne służące kreacji
mistrza, bohatera
wiersza

uzasadnia pogląd

–

o rzeźbie jako syntezie
sztuk

kultura polska na tle

–

X. PL

AN WYNIKOWY

186

RZEŹBY:
Michał
Anioł Pieta;
Zbigniew
Pronaszko
Pieta, Wacław
Szymanowski
Macierzyń-
stwo; Xawery
Dunikowski
Tchnienie;
TEKST: Irving
Stone Udręka
i ekstaza

rozwiązywanie

–

problemów
w twórczy spo-
sób
planowanie,

–

organizowanie
i ocenianie wła-
snej pracy

czyta ze zrozumieniem

–

fragment I. Stone’a
zamieszczony w pod-
ręczniku
porównuje

–

Piety Z. Pro-

naszki i Michała Anioła
i określa podobieństwa
i różnice
uzasadnia wybór dzieła

–

bardziej przemawiają-
cego do odbiorcy

porównuje rzeźby

–

X. Dunikowskiego
i W. Szymanowskiego
nazywa emocje wyraża-

–

ne przez rzeźby

33. Muzyka

OBRAZ:
Gustav Klimt
Muzyka; TEK-
STY: Artur
Rubinstein
Moje młode
lata; Jarosław
Iwaszkiewicz
Rozmowa
artystów

rozwiązywanie

–

problemów
w twórczy spo-
sób
planowanie,

–

organizowanie
i ocenianie wła-
snej pracy
efektywne

–

współdziałanie
w zespole

wie, kim był Artur Ru-

–

binstein
analizuje kompozycję

–

i układ linii na obrazie
G. Klimta
czyta ze zrozumieniem

–

fragment tekstu A. Ru-
binsteina zamieszczony
w podręczniku
formułuje zasady

–

zachowania się na kon-
cercie muzyki poważnej
charakteryzuje F. Chopi-

–

na i G. Sand z tekstu
J. Iwaszkiewicza
pisze rozprawkę o po-

–

nadczasowości dzieł
muzyki poważnej

pisze pracę o swoich

–

fascynacjach muzycz-
nych
przygotowuje projekt

–

dyskusji o życiu z wiel-
kim artystą

edukacja czytelnicza

–

i medialna (spraw-
ne, szybkie czytanie,
notowanie i selekcjo-
nowanie wiadomości
– wiadomości o Rubin-
steinie)

www

.mac.pl

X. PL

AN WYNIKOWY

187

Pogoda dla
mieszań-
ców; Uwa-
żam się za
sprzedawcę
melodii – lider
zespołu U2,
Bono, o so-
bie, zespole,
sztuce;

rozwiązywanie

–

problemów
w twórczy spo-
sób
planowanie,

–

organizowanie
i ocenianie wła-
snej pracy

projektuje wywiad

–

z Bono
tworzy plan rozprawki

–

na temat „Czy artyści
rockowi mogą zmienić
świat?”

edukacja czytelnicza

–

i medialna (rozpozna-
wanie użytych środ-
ków formalnych i ich
służebność względem
zamierzeń twórców
w różnych formach
przekazów medialnych
– projektowanie wywia-
du z Bono)

34. Teatr

Stanisław
Helsztyński
Teatr „The
Globe”; Wil-
liam Szek-
spir Hamlet
o sztuce
aktorskiej;
Zofia Kuców-
na zawód
– aktor; FILM:
Zakochany
Szekspir

skuteczne

–

porozumiewanie
się w różnych
sytuacjach
rozwiązywanie

–

problemów
w twórczy spo-
sób
planowanie,

–

organizowanie
i ocenianie wła-
snej pracy

zna treść filmu

–

Zako-

chany Szekspir
sporządza notatkę

–

o Szekspirze i królowej
Elżbiecie I
wskazuje na podsta-

–

wie tekstu na różnice
między teatrem Szek-
spirowskim a teatrem
współczesnym
pisze pracę o aktualno-

–

ści twórczości W. Szek-
spira
czyta ze zrozumieniem

–

fragment tekstu Z. Ku-
cówny, zamieszczony
w podręczniku

uzasadnia na podsta-

–

wie tekstu i filmu tezę,
że teatr w czasach
Szekspira był tym,
czym dziś telewizja

X. PL

AN WYNIKOWY

188

35. Kino

TEKST:
Aleksander
ŚciborRylski
Aktor, który
mógł zagrać
wszystko;
FILM: Władca
Pierścieni.
Dwie Wieże
(USA 2002)

rozwiązywanie

–

problemów w
twórczy sposób
planowanie,

–

organizowanie
i ocenianie wła-
snej pracy

wymienia i uzasadnia

–

nazwiska współcze-
snych ikon srebrnego
ekranu
wie, kim był Zbigniew

–

Cybulski
zna znaczenie pojęć:

–

scenopis, statysta, kadr,
dubel, klaps, ujęcie
uzasadnia tezę, że film

–

Władca Pierścieni to ka-
mień milowy w rozwoju
kina

odtwarza obraz Z. Cy-

–

bulskiego z tekstu
A. ŚciboraRylskiego

edukacja czytelnicza

–

i medialna (analizo-
wanie komunikatów
medialnych, odczyty-
wanie znaków i kodów
dosłownych i kon-
tekstowych – analiza
języka filmu)

SPRAW-
DZIAN:
Siedem
cudów świa-
ta; Wisława
Szymborska
Przewodnik
operowy

KSZTAŁCENIE JEZYKOWE

Lp.

Zagadnienia i treści

kształcenia

Teksty kultury

Wymagania na poziom podstawowy

Uczeń:

Wymagania na poziom rozszerzony

Uczeń:

Kto ma styl?

Marek Łuszczyna Mój styl
to moja muza; Małgorza-
ta Musierowicz Bracia
Żeromscy

wie, co to jest

–

styl

wie, od czego zależy dobór środ-

–

ków językowych
wie, co to jest wypowiedź zwięzła,

–

jasna, precyzyjna i barwna
tworzy charakterystykę porównaw-

–

czą

stosuje środki językowe tworzące

–

bogactwo stylu

www

.mac.pl

X. PL

AN WYNIKOWY

189

Tańce stare i nowe

Stefan Żeromski Na balu;
Jerzy Podracki Tańce stare
i nowe

wie, co to jest kultura języka, norma

–

językowa
zna zasady korzystania ze słownika

–

poprawnej polszczyzny
definiuje pojęcie

–

błędu językowego

wie, co to są upodobnienia we-

–

wnątrzwyrazowe i międzywyrazowe
pod względem dźwięczności
wie, co to jest błąd fonetyczny

–

podaje przykłady błędów fonetycz-

–

nych w języku własnym i w otocze-
niu
podaje przykłady wpływu zjawiska

–

upodobnień na ortografię

Publicznie i prywatnie

Hanna Ożogowska
Związek Niesienia Ulgi
Ofiarom Przemocy; Halina
i Tadeusz Zgółkowie Jak
przedstawiać się i zawie-
rać znajomości

wyróżnia oficjalne i nieoficjalne

–

sytuacje mówienia
podaje cechy języka używanego

–

w sytuacji oficjalnej
wie, co to jest błąd stylistyczny

–

charakteryzuje słownictwo i skład-

–

nię polszczyzny potocznej
charakteryzuje słownictwo i skład-

–

nię języka oficjalnych sytuacji

Powiedzieć czy napisać?

Dorota ZdunkiewiczJedy-
nak Mówienie i pisanie;
Monika Piątkowska, Le-
szek K. Talko Posiedzenie
esemesowe

wymienia cechy komunikacji mó-

–

wionej i pisanej
podaje cechy języka zapisanego

–

przekształca komunikaty mówione

–

na pisane i odwrotnie
analizuje wybrane przykłady języka

–

zapisanego pod kątem zgodności
z normą językową

O różnych smakach i przy-
smakach

Piotr Bikont Haluszki i ga-
łuszki; Adam Mickiewicz
Śniadanie w Soplicowie

rozróżnia cechy językowe przepisu

–

i przepisu kulinarnego
odmienia przez przypadki i liczby

–

niektóre nietypowe rzeczowniki
typu: wiedza, sanie, muzeum, czło-
wiek, rok, imię pisklę
wie, co to jest błąd fleksyjny

–

organizuje w szkole imprezę kuli-

–

narnojęzykową

Włos się jeży

Howard Philips Lovecraft
Widmo nad Innsmouth;
Juliusz Jerzy Herlinger
Latający Holender

wie, co to jest opowiadanie

–

zna podział zaimków według kryte-

–

rium formalnego i semantycznego

wykorzystuje w tworzeniu opowia-

–

dań zasady kreowania fikcji i świata
przedstawionego
rozumie sytuację zmienności

–

znaczeń zaimków w zależności od
kontekstu

X. PL

AN WYNIKOWY

190

Co się komu śni

Juliusz Jerzy Herlinger
Co się komu śni; Bolesław
Leśmian Dusiołek

wie, co to jest zdanie pojedyncze

–

wyróżnia w zdaniu pojedynczym

–

podmiot, orzeczenie, przydawkę,
okolicznik i dopełnienie
wyróżnia w zdaniu związki zgody,

–

rządu i przynależności
tworzy wykresy wybranych zdań

–

pojedynczych
wie, co to są zdania bezpodmioto-

–

we
wyodrębnia w tekście zdania bez-

–

podmiotowe
wyjaśnia, co to jest opis jasny, pre-

–

cyzyjny, sugestywny

wie, jak tworzy się indywidualny

–

nastrój w opisie

Zakochani są wśród nas

Konstanty Ildefons Gał-
czyński Wieczór sentymen-
talny; Anna Wierzbicka Co
to znaczy „być zakocha-
nym”?

wie, co to są wykrzykniki i do czego

–

służą
wie, co to są partykuły i do czego

–

służą
wymienia nieodmienne części

–

mowy
definiuje wyrazy poza związkami

–

zdania

wyodrębnia w tekście partykuły

–

i wykrzykniki i określa, jakie intencje
nadawcy dzięki nim są wyrażane
sporządza wykresy zdań pojedyn-

–

czych z wyrazami poza związkami
zdania
dostrzega różnice w znaczeniach

–

zdań w zależności od miejsca wy-
stępowania partykuły

Urzędujemy

Informator podatkowy
(http://www.mofnet.gov.pl);
Ephraim Kishon Jesteśmy
z zarządu miejskiego

wie, co to jest styl urzędowy

–

wyodrębnia w tekście cechy stylu

–

urzędowego
wie, co to są imiesłowy przymiotni-

–

kowe i jak się odmieniają
rozróżnia imiesłowy przymiotnikowe

–

czynne od biernych
tworzy poprawnie imiesłowy od

–

wybranych czasowników
zna zasady tworzenia strony biernej

–

czasowników

dostrzega błędy stylistyczne przy

–

używaniu stylu urzędowego w sytu-
acjach nieoficjalnych
określa na wybranych przykładach

–

wartość stylistyczną strony biernej

www

.mac.pl

X. PL

AN WYNIKOWY

191

10. Ludzie tak szybko odcho-

dzą

Pożegnanie Ryszarda
Kapuścińskiego (wybór
tekstów); Wisława Szym-
borska Pogrzeb

wie, co to są kondolencje

–

zna zasady komponowania kondo-

–

lencji
tworzy kondolencje w związku z wy-

–

obrażoną sytuacją ich użycia
zna pojęcie eufemizmu

–

stosuje eufemizmy w tekście kon-

–

dolencji
wie, co to są archaizmy i czemu

–

służą
wie, co to jest stylizacja i archaiza-

–

cja
rozpoznaje archaizację w tekstach

–

literackich
wie, co to jest szyk wyrazów w zda-

–

niu
poprawnie stosuje zasady rządzące

–

szykiem wyrazów w polszczyźnie

ocenia poprawność i stosowność

–

wybranych tekstów o charakterze
kondolencji
tworzy lub przekształca inny tekst

–

opowiadania, nadając mu archaicz-
ny charakter
koryguje błędny szyk wyrazów

–

w zdaniu w różnych tekstach

11. Radość pisania

Jerzy Bralczyk Mój język
prywatny; Wisława Szym-
borska Radość pisania

rozróżnia zdania pojedyncze i zło-

–

żone
definiuje zdanie współrzędnie

–

złożone
zna rodzaje zdań współrzędnie zło-

–

żonych i znajduje je w tekstach
poprawnie stosuje spójniki w zda-

–

niach współrzędnie złożonych

rozumienie znaczenie związków

–

frazeologicznych dotyczących spój-
ników typu: kropka nad i

12. Wielkie sprzątanie

Jak posprzątać Polskę,
czyli zapiski organizatora
akcji „Sprzątanie świata”
(www.naszaziemia.pl);
Joanna Szczepkowska
Gdybyśmy tylko umieli

wie, co to jest zdanie złożone pod-

–

rzędnie
sporządza wykres zdania podrzęd-

–

nie złożonego
zna typy wypowiedzeń podrzędnie

–

złożonych
określa przydatność sztuki przeko-

–

nywania
zna argumenty racjonalne i emo-

–

cjonalne

stosuje środki językowe służące

–

przekonywaniu

X. PL

AN WYNIKOWY

192

13. Jak w reklamie

Najlepsze z najlepszych
(wybór reklam); Leo Spit-
zer Amerykańska reklama
jako sztuka popularna

wie, co to jest reklama i czemu

–

służy
rozpoznaje środki językowe użyte

–

w wybranych reklamach
rozpoznaje w tekście wypowie-

–

dzenia podrzędne dopełnieniowe,
przydawkowe, podmiotowe, orzecz-
nikowe

stosuje różnorodne środki językowe

–

przy tworzeniu własnych reklam

14. Jemy tylko zielone

Ewa Nowak Jemy tylko
zielone; Maria Grodecka
Wegetariańskie ścieżki

wie, co to jest dyskusja

–

zna zasady udziału w dyskusji

–

stosuje środki językowe typowe dla

–

dyskusji
wie, co to jest wypowiedzenie wie-

–

lokrotnie złożone
sporządza wykresy wypowiedzeń

–

wielokrotnie złożonych, analizuje
wypowiedzenia

wie, co to są nieetyczne zabiegi

–

w dyskusji, tzw. chwyty erystyczne

15. Czy to już nałóg?

Marek Łuszczyna Gale-
rianki; Mateusz Boryga
Czego chcesz ode mnie,
Internecie?

wie, co to są imiesłowy przysłów-

–

kowe
rozróżnia w tekście imiesłowy przy-

–

słówkowe uprzednie i współczesne
tworzy od wybranych czasowników

–

imiesłowy przysłówkowe
wie, co to jest, i rozpoznaje w

–

tekście imiesłowowe równoważniki
zdania

poprawia błędy składniowe związa-

–

ne ze złym użyciem imiesłowowego
równoważnika zdania

16. Przyglądać się światu

Jak działa zmysł wzroku?;
Rozkosz dla oczu. Rozmo-
wa Renaty ArendtDziur-
dzikowskiej z Mikołajem
Markiewiczem, psycholo-
giem specjalizującym się
w terapii widzenia

wie, co to jest styl naukowy

–

wyodrębnia w tekście cechy stylu

–

naukowego
wie, co to jest mowa zależna i nie-

–

zależna
przekształca wypowiedzi z mową

–

zależną na te z mową niezależną
i odwrotnie
wie, co to jest rozprawka

–

zna zasady kompozycyjne rozpraw-

–

przekształca teksty tworzone w róż-

–

nych odmianach stylistycznych na
naukowe,

www

.mac.pl

X. PL

AN WYNIKOWY

193

17. Ruchome obrazki

Komiks Asterix i Obelix:
Tarcza Arwernów; Jacek
Szczerba „Asterix i Obelix:
Misja Kleopatra” od piątku
w kinach”

wyjaśnia, co to znaczy intencja

–

wypowiedzi
zna funkcje języka: informatywną,

–

ekspresywną, impresywną (perswa-
zyjną), artystyczną (poetycką)
rozpoznaje teksty pod względem

–

dominującej w nich funkcji języka
wie, co to jest recenzja

–

zna zasady kompozycyjne recenzji

–

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
1 PLAN WYNIKOWY DLA KLASY III GIMNAZJUM, Matematyka, Gimnazjum kl 3, Plany Rozkłady PSO
Plan wynikowy dla klasy VI, Kultura fizyczna, Autorski plan wynikowy
Plan wychowawczy dla klasy II, DLA DZIECI, Klasa 2, klasa II(1)
Plan wynikowy dla klasy I ZSZ
Plan edukacji religijnej dla klasy II szkoły podstawowej, Katecheza, plany wynikowe WAM
Plan wynikowy dla II klasy szkoly podstawowej
Plan wynikowy z historii dla klasy II gimnazjum
Roczny plan dla klasy II GIMNAZJUM, RAFAŁ PUDA
konspekty, Konspekt-rany, PLAN - KONSPEKT LEKCJI dla klasy II
PLAN PRACY Z MUZYKI DLA KLASY II GIMNAZJUM NA ROK SZKOLNY 20, szkoła, gimnazjum rozkłady zajęć
PLAN PRACY Z MUZYKI DLA KLASY II GIMNAZJUM NA ROK SZKOLNY 2009 krócony(1), szkoła, gimnazjum rozkład
PLAN WYNIKOWY DLA METODYKA DO KLASY I SZKOLY PODSTAWOWEJ, Katecheza, kl.1. Jesteśmy rodziną Pana Jez
Plan pracy wychowawczej dla klasy II(1), szkoła
17.09.08-Scenariusz zajęć dla klasy II-Dodawanie i odejmowanie do 20, Konspekty
PLAN WYNIKOWY DLA KLAS 1 wdr, Studia, Wychowanie do życia w rodzinie
PRZYKŁADOWE TEKSTY PISANIA Z PAMIĘCI DLA KLASY II

więcej podobnych podstron