Materiały V Konferencji Naukow o-T ech nicz nej P P M' 0 6

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

Jerzy OLĘDZKI

P o l i t ec h n i k a W a rs za w s k a

In s t yt u t E l ek t ro t ec h n i k i T eo ret yc zn ej i S ys t em ó w In f o rm a c yj n o -P o m i a ro w yc h

PODSTAWOWE PROBLEMY AKREDYTACJI

POLSKICH LABORATORIÓ W WZ ORCU JĄ CYCH

W p r o c e s i e a k r e d y t a c j i n a j w a ż n i e j s z y m e t a p e m j e s t o c e n a l a b o r a t o r i u m p o d w z g l ę d e m z g o d n o ś c i

z w y m a g a n i a m i n o r m y P N -I S O / I E C 1 7 0 2 5 : 2 0 0 5 . W c z a s i e o c e n y c z ę s t o d o c h o d z i d o w y s t a w i a n i a

t z w . k a r t n i e z g o d n o ś c i , k t ó r e s ą k w a l i f i k o w a n e w t r ó j s t o p n i o w e j s k a l i : d u ż a , ś r e d n i a i m a ł a . O c e n a

k o m p e t e n c j i z a ł o g i l a b o r a t o r i u m i z a k r e s u a k r e d y t a c j i n i e j e s t c a ł k i e m o b i e k t y w n a – r ó ż n e

s t o p n i o w a n i e m o ż e z d a r z y ć s i ę w p o d o b n y c h s y t u a c j a c h . W r e f e r a c i e a u t o r p r z e d s t a w i a u w a g i

d o t y c z ą c e t r u d n o ś c i w r o z w i ą z y w a n i u p r o b l e m ó w z a r z ą d z a n i a , a t a k ż e p r o b l e m ó w t e c h n i c z n y c h

i n a u k o w y c h w y s t ę p u j ą c y c h w p r o c e s i e a k r e d y t a c j i l a b o r a t o r i u m w z o r c u j ą c e g o .

THE MAIN PROBLEMS OF THE ACCREDITATION

OF CALIBRATION LABORATORIES IN POLAND

T h e m o s t i m p o r t a n t s t e p i n t h e c a l i b r a t i o n l a b o r a t o r y a c c r e d i t a t i o n p r o c e s s i s a s s e s s m e n t t o t h e

s t a n d a r d I S O / I E C 1 7 0 2 5 : 2 0 0 5 . D u r i n g t h e a s s e s s m e n t f r e q u e n t l y n o n -c o n f o r m i t y s h e e t i s c o n s i d e r e d

- w h e n l a b o r a t o r y p r o d u c e s a c a l i b r a t i o n t h a t i s n o t a c c e p t a b l e . N o n -c o n f o r m i t i e s m a y b e “ v e r y

s e r i o u s i n d e e d ” , “ q u i t e s i g n i f i c a n t ” a n d " m i n o r " . T h e p r o b l e m i s t h e e v a l u a t i o n o f s t a f f c o m p e t e n c e o r

t e c h n i c a l v a l i d i t y i s n o t e n t i r e l y o b j e c t i v e - d i f f e r e n t g r a d i n g s m a y r e s u l t i n s i m i l a r s i t u a t i o n s . T h e

a u t h o r p o i n t e d o u t d i f f i c u l t i e s i n m a n a g e m e n t , t e c h n i c a l a n d s c i e n t i f i c s o l u t i o n s o f p r o b l e m s

c o n n e c t e d w i t h t h e c a l i b r a t i o n l a b o r a t o r y a s s e s s m e n t d u r i n g t h e p r o c e s s o f a c c r e d i t a t i o n .

1. A K R E D Y T A C J A A R E W O L U C J A J A K O Ś C I

G l o b a l i z a c ja h a n d l u i u s ł u g je s t n a jw a ż n i e js z y m s t y m u l a t o r e m s z y b k i e g o r o z w o ju a k r e d y t a c ji

w o g ó l e , z a ś a k r e d y t a c ji l a b o r a t o r i ó w w z o r c u ją c y c h w s z c z e g ó l n o ś c i . D o b r z e je s t w i ę c n a jp r z ó d

k r ó t k o o d n i e ś ć s i ę d o p o d s t a w je j f u n k c jo n o w a n i a .

A k r e d y t a c ja l a b o r a t o r i ó w w z o r c u ją c y c h je s t je d n ą z w i e l u c z y n n o ś c i p o d e jm o w a n y c h d l a

z a p e w n i e n i a w y s o k i e j ja k o ś c i p r o d u k t ó w i u s ł u g . J a k o ś ć je s t p o ję c i e m z ł o ż o n y m , p r z y c z y m n a l e ż y

z a u w a ż y ć , ż e b r a k je s t je d n o z n a c z n e j i ś c i s ł e j d e f i n i c ji p o ję c i a " ja k o ś ć " . W t e o r i i z a r z ą d z a n i a ja k o ś ć

je s t je d n ą z c e c h n a jp o w s z e c h n i e j u z n a n y c h z a p o ż ą d a n e . J a k o ś ć n a jo g ó l n i e j, t o p o c z u c i e , ż e c o ś je s t

l e p s z e o d c z e g o ś i n n e g o . W p i e r w s z y m p r z y b l i ż e n i u p r z y jm u je s i ę , ż e ja k o ś ć , t o c a ł o ś ć c e c h o r a z

c h a r a k t e r y s t y k p r o d u k t u , u s ł u g i c z y p r o c e s u , m a ją c a m o ż l i w o ś ć z a s p o k o je n i a p o t r z e b k l i e n t ó w .

D z i ś ja k o ś ć t o t a k ż e je d e n z n a jw a ż n i e js z y c h s t y m u l a t o r ó w k o n k u r e n c y jn o ś c i . W s p ó ł c z e s n e

p o g l ą d y n a r o l ę ja k o ś c i w r o z w o ju c y w i l i z a c ji u k s z t a ł t o w a ł y s i ę w l a t a c h 1 9 6 0 -9 0 i z a i n i c jo w a ł y r u c h

s p o ł e c z n y z w a n y " r e w o l u c ją ja k o ś c i " [ 1 , 2 ] . D o ś ć c h a r a k t e r y s t y c z n ą i l u s t r a c ją p o k a z u ją c ą r o l ę

p o d s t a w o w y c h i n s t y t u c jo n a l n y c h f i l a r ó w e u r o p e js k i e j p o l i t y k i ja k o ś c i je s t g m a c h n a r y s . 1 . S t r u k t u r a

t e j b u d o w l i o d w z o r o w u je r ó w n i e ż t r e n d y ś w i a t o w e . N a s t ę p s t w e m t a k f o r m u ł o w a n e j p o l i t y k i s t a ł y s i ę

d z i a ł a n i a l e g i s l a c y jn e w o b s z a r z e k a ż d e g o z o p i s a n y c h f i l a r ó w .

P o d s t a w o w y m p o s t u l a t e m t e j p o l i t y k i je s t k o n i e c z n a h a r m o n i z a c ja p r z y b u d o w i e w s z y s t k i c h je j

f i l a r ó w . I s t o t n e z a n i e d b a n i a w k t ó r e jk o l w i e k z w y m i e n i o n y c h d z i e d z i n m u s z ą o b ja w i a ć s i ę

z a r y s o w a n i e m f a s a d y , a n a w e t w r ę c z k a t a s t r o f ą b u d o w l a n ą .

60

J e r z y O L Ę D Z K I

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

EUROPEJSKA

POL I T Y KA JAKOŚ C I

W z r o s t k o n k u r e n c y j n o ś c i

N o r m a l iz a c j a

M e t r o l o g ia

B a d a n ia

i

c e r t y f ik a c j a

Ak r e d y t a c j a

Z a r z ą d z a n ie

j a k o ś c ią

PRZEDSIĘBIORCY W UNII EUROPEJSKIEJ

R y s . 1 . P o d s t a w o w e f i l a r y e u r o p e j s k i e j p o l i t y k i j a k o ś c i ; w g [ 3 ]

F i g . 1 . I n s t i t u t i o n a l p i l l a r s o f t h e E u r o p e a n Q u a l i t y P o l i c y ; a c c o r d i n g t o [ 3 ]

2. N O R M Y I R E G U L A C J E P R A W N E

W z g l ą d n a s z c z u p ł o ś ć m i e j s c a n i e p o z w a l a n a c h a r a k t e r y s t y k ę p r o c e s ó w p r a w n y c h , k t ó r e , p o w i e l u

b u r z l i w y c h p r z e j ś c i a c h i k r y z y s a c h , d o p r o w a d z i ł y d o s t a n u d z i ś o b o w i ą z u j ą c e g o w P o l s c e .

W r e z u l t a c i e t y c h p r o c e s ó w l a b o r a t o r i u m w z o r c u j ą c e , k t ó r e c h c e u z y s k a ć a k r e d y t a c j ę , o b o w i ą z u j ą

r e g u l a c j e z a w a r t e w d o k u m e n t a c h , k t ó r y c h p e ł n y w y k a z z n a j d u j e s i ę n a s t r o n i e i n t e r n e t o w e j P o l s k i e g o

C e n t r u m A k r e d y t a c j i ( w w w . p c a . g o v . p l ) . P o d s t a w ę p r a w n ą d l a d z i a ł a n i a P o l s k i e g o C e n t r u m

A k r e d y t a c j i w z a k r e s i e a k r e d y t a c j i l a b o r a t o r i ó w w z o r c u j ą c y c h d a j ą u s t a w y :

•

z d n i a 1 1 m a j a 2 0 0 1 r . - P r a w o o m i a r a c h ,

•

z d n i a 3 0 s i e r p n i a 2 0 0 2 r . - O o c e n i e z g o d n o ś c i .

Z e s t a w d o k u m e n t ó w z a w i e r a j ą c y c h w y m a g a n i a s t a w i a n e l a b o r a t o r i o m w z o r c u j ą c y m j e s t - j a k s i ę

w y d a j e - d o ś ć s t a b i l n y . D a l s z e z m i a n y w p e r s p e k t y w i e k i l k u l a t n i e p o w i n n y b y ć d u ż e , g d y ż

o b s e r w u j e s i ę p e w n e u s p o k o j e n i e p o k i l k u s t a n a c h p r z e j ś c i o w y c h . J e d y n i e n o r m a P N -I S O 1 0 0 1 2 -

1 : 1 9 9 8 / A p 1 : 2 0 0 1 n a j p r a w d o p o d o b n i e j b ę d z i e w y c o f a n a , z a ś j e j z a ł ą c z n i k A z o s t a n i e z a s t ą p i o n y

d o k u m e n t e m P C A , z a w i e r a j ą c y m w y t y c z n e d o w y z n a c z a n i a o d s t ę p ó w c z a s u m i ę d z y k o l e j n y m i

p o t w i e r d z e n i a m i w z o r c ó w i n a r z ę d z i p o m i a r o w y c h . O s t a t n i a e d y c j a t e j n o r m y ( P N -E N I S O

1 0 0 1 2 : 2 0 0 4 ) c a ł k o w i c i e z m i e n i ł a c h a r a k t e r r e g u l a c j i - t r a k t u j e o n a t e r a z o w y m a g a n i a c h d o t y c z ą c y c h

p r o c e s ó w p o m i a r o w y c h i w y p o s a ż e n i a p o m i a r o w e g o l a b o r a t o r i ó w p r z e m y s ł o w y c h .

3 . P R O B L E M Y Z A R Z Ą D Z A N I A

R e w o l u c j a j a k o ś c i i k o m p l e k s o w e z a r z ą d z a n i e p r z e z j a k o ś ć ( T Q M ) s ą n i e o d ł ą c z n i e z w i ą z a n e

z p r o b l e m a m i z a r z ą d z a n i a , k t ó r y c h r o z w i ą z y w a n i e z n a l a z ł o w s p a r c i e w k o l e j n y c h n o r m a c h z s e r i i I S O

9 0 0 0 . D o r o z w i ą z a ń z a w a r t y c h w t y c h n o r m a c h n a w i ą z u j e w p r o s t n o r m a P N -E N I S O / I E C

1 7 0 2 5 : 2 0 0 5 . T u j e d n a k n a p o t y k a m y p r z e s z k o d y i b a r i e r y z w i ą z a n e z j e d n e j s t r o n y z e s p e c y f i k ą

P o d s t a w o w e p r o b l e m y a k r e d y t a c j i p o l s k i c h l a b o r a t o r i ó w w z o r c u j ą c y c h

6 1

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

stosun k ow o n i e w i e l k i e j or g a n i z a c j i , k tó r ą sta n ow i l a b or a tor i um w z or c uj ą c e , z a ś z d r ug i e j str on y -

z g l ob a l n ą z m i a n ą p a r a d y g m a tu or g a n i z a c j i , p ol e g a j ą c ą n a p r z e j ś c i u od str uk tur y z h i e r a r c h i z ow a n e j ,

z w a n e j " m e c h a n i c z n ą " , d o str uk tur y si e c i ow e j , z w a n e j " n a tur a l n ą " [ 4 ] . A n a l i z y p or ó w n a w c z e

p r ow a d z on e w H a r v a r d B usi n e ss S c h ool w sk a z uj ą , ż e p r z e j ś c i e to c h a r a k te r y z uj e si ę w or g a n i z a c j i

z m i a n ą str uk tur y p i on ow e j n a p oz i om ą , z a stą p i e n i e m z a d a ń r uty n ow y c h up e ł n om oc n i a n i e m ,

f or m a l i sty c z n y c h p r oc e d ur - d ostę p e m d o i n f or m a c j i , str a te g i i k on k ur e n c j i - str a te g i ą w sp ó ł p r a c y ,

sz ty w n e j k ul tur y or g a n i z a c j i - k ul tur ą a d a p ta c y j n ą ( p a tr z r y s. 2 ) . S y ste m h i e r a r c h i c z n y p r z e sta j e b y ć

op ty m a l n y m r oz w i ą z a n i e m or g a n i z a c y j n y m . K on se k w e n c j ą i n f or m a ty z a c j i sta j e si ę up ow sz e c h n i a n i e

w i e d z y w si e c i , p r z e d k ł a d a n i e r oz w i ą z a ń p oz i om y c h , w z r ost e g a l i ta r n oś c i .

Struktura

p i o n o w a

Z m i an y o rg an i z ac j i

z ap e w n i aj ą c e utrz y m an i e

s p raw n e g o f un kc j o n o w an i a

i p rz e ż y c i e

Paradygm at system u

m ec h an i c z n ego

Paradygm at system u

n atural n ego

S tab i l n e o to c z en i e

S p raw n e f un k c j o n o w an i e

Z ab urz o n e o to c z en i e

O rgan i z ac j a uc z ą c a si ę

Struktura

p o z i o m a

Z ad an i a

ruty n o w e

Sz ty w n a

kul tura

F o rm al i s ty c z n e

p ro c e d ury

Strate g i a

ko n kure n c j i

Strate g i a

w s p ó ł p rac y

U p e ł n o m o c n i an i e

K ul tura

ad ap tac y j n a

D o s tę p n a

i n f o rm ac j a

R y s . 2 . D w a p a r a d y g m a t y t w o r z e n i a o r g a n i z a c j i ; w g [ 4 ]

F i g . 2 . T w o o r g a n i z a t i o n d e s i g n p a r a d i g m s ; a c c o r d i n g t o [ 4 ]

P od sta w ow a tr ud n oś ć w d op a sow a n i u d o n or m p ol e g a w i ę c n a ty m , ż e z a ł og i z n a k om i te j

w i ę k sz oś c i l a b or a tor i ó w w z or c uj ą c y c h , l i c z ą c od k i l k u d o k i l k un a stu osó b , sz y b c i e j , c z ę ś c i e j i ł a tw i e j

p r z y sw a j a j ą sob i e z a ł oż e n i a p a r a d y g m a tu sy ste m u n a tur a l n e g o, n i ż n or m z se r i i z a p oc z ą tk ow a n e j

n or m ą I S O 9 0 0 0 ( w ty m ta k ż e n or m a I S O 1 7 0 2 5 ) , a k c e n tuj ą c y c h k on i e c z n oś ć h i e r a r c h i i i sz c z e g ó l n ą

r ol ę n a j w y ż sz e g o k i e r ow n i c tw a . N i e z n a j d uj e m y w ty c h n or m a c h r e g ul a c j i p od k r e ś l a j ą c y c h z a sa d ę

w sp ó l n e g o p od n osz e n i a j a k oś c i p r z e z c a ł ą z a ł og ę l a b or a tor i um . N or m y I S O z a l e c a j ą z a d e k r e tow a n i e

j a k oś c i : „ A b y osi ą g n ą ć z a d ow a l a j ą c ą j a k oś ć

,

k on i e c z n e j e st z ob ow i ą z a n i e w sz y stk i c h sz c z e b l i

or g a n i z a c j i d o p r z e str z e g a n i a z a sa d j a k oś c i " . C z y j e d n a k m oż n a osi ą g a ć c e l e j a k oś c i p op r z e z

z ob ow i ą z a n i a ? J a k oś ć j e st p r z e d e w sz y stk i m r e z ul ta te m sy n e r g i i , k tó r a w or g a n i z a c j i w y tw a r z a tz w .

" w a r toś ć d od a n ą " i w y n i k a z w ł a ś c i w e g o r oz w oj u w sp i e r a n e g o p od n osz e n i e m k om p e te n c j i p e r son e l u.

M ó w i o ty m w p r ow a d z e n i e d o n or m y I S O 9 0 0 4 . D a l e j j e d n a k p r ó ż n o sz uk a ć od p ow i e d n i c h r e g ul a c j i .

S ł a b oś c i ą n or m I S O j e st r ó w n i e ż p ostr z e g a n i e or g a n i z a c j i j a k o sy ste m u ś c i ś l e sf or m a l i z ow a n e g o.

T y m c z a se m c or a z g ł oś n i e j te or e ty c y i p r a k ty c y z a r z ą d z a n i a p od n osz ą p ostul a t uw z g l ę d n i a n i a

w r e g ul a c j a c h d oty c z ą c y c h f un k c j on ow a n i a or g a n i z a c j i ty c h e l e m e n tó w , k tó r e z w y k l e z n a j d uj ą si ę

p on i ż e j l i n i i z a n ur z e n i a , j e ś l i p r z y j ą ć d o op i su or g a n i z a c j i m od e l " g ó r y l od ow e j " [ 5 ] . O i l e c z ę ś ć

w i d oc z n a " g ó r y " b y ł a p r z e z n or m y d ostr z e g a n a , o ty l e w sz y stk o to, c o z n a j d uj e si ę p on i ż e j l i n i i

z a n ur z e n i a , j e st p r z e z n i e p om i j a n e , j a k o n i e i stotn e . N i e b i e r z e si ę w i ę c p od uw a g ę p osta w

p r a c ow n i k ó w w or g a n i z a c j i , i c h p ostr z e g a n i a e w e n tua l n y c h z m i a n , n i e b i e r z e si ę p od uw a g ę tz w .

n or m g r up ow y c h i stosun k ó w m i ę d z y l ud z k i c h , n i e d oc e n i a si ę w p ł y w u k on f l i k tó w , k tó r e , g d y

p oj a w i a j ą si ę , p ow i n n y b y ć m oż l i w i e sz y b k o r oz w i ą z y w a n e .

Z m i a n a p a r a d y g m a tu or g a n i z a c j i z a k ł a d a r ó w n i e ż z m i a n ę f un k c j i " n a j w y ż sz e g o k i e r ow n i c tw a " .

S z c z e g ó l n i e i n te n sy w n i e r oz w i j a n e są tu k i e r un k i " k a ż d y j e st l i d e r e m " [ 6 ] i " z a r z ą d z a n i e b e z

62

J e r z y O L Ę D Z K I

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

przywództwa" [7]. Zakładają one, że każdy pracownik organizacji o strukturze sieciowej dobrze ją zna

i m oże proponować ś rodki i drogi poprawy jej f unkcjonowania. W tym sensie l iderem jest każdy, kto

potraf i wskazać rozbieżnoś ci m ię dzy działaniem organizacji, a cel am i, do których ona dąży, w sposób

m otywujący innych dl a osiągnię cia tych cel ów. P racownicy grają tu różne rol e zal eżnie bardziej od

czasu, m iejsca i um ieję tnoś ci l ub doś wiadczenia, niż od ich f orm al nej rangi czy utytułowania. D o

pożądanych cech pracownika organizacji sieciowej nal eżą: zdol noś ci, doś wiadczenie, potrzeba

niezal eżnoś ci, prof esjonal ne nastawienie. P racownikom zdol nym i doś wiadczonym nie trzeba m ówić ,

co m ają robić . T akże wtedy, gdy praca jest rutynowa i prosta, nie m a potrzeby specjal nego

ukierunkowania. K ażdy wię c w m iejscu, w którym pracuje jest l iderem . J uż ch oć by z tak pobieżnego

przegl ądu widać , że do organizacji typu l aboratorium wzorcujące dużo l epiej przystaje paradygm at

system u natural nego.

P robl em y kom unikacji w l aboratorium i rol ę najwyższego kierownictwa w ich rozwiązywaniu

m ożna zil ustrować za pom ocą anal ogii do f unkcji zarządzania interf ejsem w system ie pom iarowym

[8 ]. F unkcja ta jest niezbę dna, by zapewnić dobrą kom unikację . P odstawowe operacje real izowane za

jej pom ocą, to np. inicjowanie tem atu, obsługa przerwań , sterowanie gę stoś cią przepływu inf orm acji,

a także zabezpieczanie kanałów kom unikacji przed przeciążeniem . P rzy ocenie właś ciwego

f unkcjonowania kom unikacji w l aboratorium wydaje się , że właś nie tym operacjom nal eży się

dokładnie przyjrzeć . N ie bez znaczenia jest też ocena procesu kom unikacji wykorzystująca m odel

opisany przez D . H el l riegel a i J . W . S l ocum a [9 ]. W ażne jest zwłaszcza sprawne f unkcjonowanie

sprzę żenia zwrotnego, które jest doś ć czę sto narażone na zakłócenia dużo wię ksze niż tor główny.

4. P R O B L E M Y T E C H N I C Z N E I N A U K O W E

O rganizacja l aboratorium wzorcującego wym aga zgrom adzenia odpowiedniej aparatury

pom iarowej, wyposażenia dodatkowego i zapewnienia odpowiednich pom ieszczeń wraz z zapl eczem .

J est jednak sprawą oczywistą, że ocena l aboratorium wzorcującego zawsze bę dzie pol egała przede

wszystkim na sprawdzeniu wiedzy i kom petencji personel u w zakresie obejm ującym :

•

wzorce, h ierarch ie wzorcowań i spójnoś ć pom iarową,

•

przyrządy ( narzę dzia) pom iarowe,

•

procedury i instrukcje tech niczne ( tech nikę pom iarów) , szacowanie niepewnoś ci,

•

rejestrację wyników ( w tym obsługę program ów kom puterowych ) ,

•

system y jakoś ci ( w tym procedury jakoś ci) .

K ażda z wym ienionych tu kategorii m a swoją l iteraturę przedm iotu i m niej wię cej zakreś l ony

obszar probl em ów pozostających do rozwiązania. M ożna i trzeba tu jednak podkreś l ić potrzebę

powstawania opracowań syntetyzujących . D obry kierunek pokazały tu m onograf ie J . P iotrowskiego

i K . K ostyrko [1 0 ] i praca zbiorowa pod kierunkiem J . L . B uch era [1 1 ].

S poś ród tem atów wym agających pil nego rozwiązania nal eży wym ienić probl em y nowych gałę zi

tech niki pom iarowej związane z niem ożnoś cią zapewnienia spójnoś ci pom iarowej - szczegól nie ostro

widoczne w pom iarach ch em icznych i biol ogicznych . W ym agają one opracowań pozwal ających na

przyję cie m ożl iwie jednol itych wal idacji stosowanych m etod pom iaru. N a podkreś l enie zasługują też

probl em y związane z porównaniam i m ię dzyl aboratoryjnym i ( ang. interl aboratory com parisons - I L C ) .

S ą one koniecznym warunkiem uzyskania akredytacji i stanowią ważny etap przygotowań do oceny

akredytacyjnej. W porównaniach m ię dzyl aboratoryjnych najostrzej widać wszel kie słabe m iejsca

szacowania niepewnoś ci pom iaru według P rzewodnika [1 2 ]. D o koncepcji szacowania niepewnoś ci

zawartej w P rzewodniku odnoszą się niem al wszystkie narodowe i m ię dzynarodowe organizacje

m etrol ogiczne w wiel u dokum entach i raportach tech nicznych . W P ol sce dyskusja dotycząca związku

teorii niepewnoś ci i teorii błę du i im pl ikacji tego związku dl a praktyki l aboratoryjnej toczy się

niezwykl e żywo i nawet krótkie jej podsum owanie znacznie wykracza poza ram y tego ref eratu. M ożna

P o d s t a w o w e p r o b l e m y a k r e d y t a c j i p o l s k i c h l a b o r a t o r i ó w w z o r c u j ą c y c h

6 3

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

jedynie zaznaczyć, że kierunek prac prowadzonych przez J. M. Jaworskiego (np. polski dodatek do

[ 1 2 ] , [ 1 3 ] ) znalazł ostatnio silne wsparcie - z ciekawszych opracowań należy wym ienić tu R aport

T echniczny E U R O L A B -u [ 1 4 ] , w któ rym , jak się wydaje, dokonano zrę cznego pogodzenia klasycznej

teorii b ł ę du z teorią niepewnoś ci wedł ug P rzewodnika. W raporcie E U R O L A B -u W . H ä sselb arth,

posł ugują c się klasyf ikacją b ł ę dó w przedstawioną przez M. H ernla [ 1 5 ] i uję ciem niepewnoś ci na

gruncie klasycznej teorii b ł ę du (patrz np. [ 1 6 ] ) , wykazał , że w wielu zadaniach praktycznych

szacowanie niepewnoś ci wedł ug ob u teorii daje wyniki silnie zb ieżne. H istoria sporó w o wartoś ć

prawdziwą zatoczył a tu pewne koł o. P oglą dowe ilustracje stanowią ce punkt wyjś cia rozważań raportu

[ 1 4 ] przedstawił em na rys. 3 i rys. 4 . W ydaje się , że takie uję cie silniej przem awia do wyob raź ni tych

adeptó w m etrologii, któ rzy dopiero przym ierzają się do wzorcowań , niż koncepcja zawarta

w P rzewodniku [ 1 2 ] . U ważam , że ten kierunek prezentacji prob lem u należał ob y wzm ocnić.

błąd przypadkowy

błąd s ys t e m at yc zn y

wart oś ć ś re dn i a

wart oś ć

prawdzi wa

c zę s t oś ć

popu l ac j a

pom i aró w

R y s . 3 . W a r t o ś c i m i e r z o n e p r z y w y s t ę p u j ą c y c h j e d n o c z e ś n i e b ł ę d a c h p r z y p a d k o w y c h i s y s t e m a t y c z n y c h ; w g [ 1 4 ]

F i g . 3 . M e a s u r e d v a l u e s f o r s i m u l t a n e o u s l y o c c u r r i n g r a n d o m a n d s y s t e m a t i c e r r o r s ; a c c o r d i n g t o [ 1 4 ]

Błąd pomiaru

s y s t e mat y c z n y

prz y padk ow y

z n an y

n ie z n an y

popraw k a

b łąd s z c z ąt k ow y

n ie pe w n oś ć pomiaru

w y n ik pomiaru

R y s . 4 . K l a s y f i k a c j a c z y n n i k ó w b ł ę d u p o m i a r u u w z g l ę d n i a j ą c a i c h w p ł y w n a w y z n a c z a n i e w y n i k u p o m i a r u

i t o w a r z y s z ą c e j m u n i e p e w n o ś c i ; w g [ 1 5 ]

F i g . 4 . T y p e s o f m e a s u r e m e n t e r r o r a n d t h e i r c o n s i d e r a t i o n i n d e t e r m i n i n g t h e r e s u l t o f a m e a s u r e m e n t

a n d t h e a s s o c i a t e d u n c e r t a i n t y ; a c c o r d i n g t o [ 1 5 ]

K ryteria oceny uzyskanych wynikó w w konkretnym program ie I L C są okreś lane przez

organizatora program u poró wnań . D o oceny wynikó w I L C z lab oratorium odniesienia stosuje się

64

J e r z y O L Ę D Z K I

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

wskaźnik E

n

, z d e f inio wany w p r z e wo d niku I S O / I E C 4 3 -1 p . A . 2 . 1. 4 . A nal iz a st at y st y c z na t e g o

wskaźnika, p r z e p r o wad z o na na l ic z ny c h p o p u l ac j ac h p o r ó wnań p o sz c z e g ó l ny c h g r u p nar z ę d z i

p o m iar o wy c h , d aj e p o d st awy d o r e wiz j i d o t y c h c z aso wy c h sz ac o wań nie p e wno ś c i [ 17 ] . O kaz ał o się ,

ż e w p e wny c h g r u p ac h nar z ę d z i o sz ac o wania nie p e wno ś c i są z b y t p e sy m ist y c z ne , a w inny c h z b y t

o p t y m ist y c z ne . D o p ie r o sz e r o ka p r akt y ka p r o wad z e nia t akic h p o r ó wnań , p r o m o wana p r z e z inst y t u c j e

akr e d y t u j ą c e , m o ż e d o p r o wad z ić d o wł aś c iwy c h ko r e kt . W P o l sc e p r o g r am y I L C d o p ie r o st ar t u j ą ( np .

[ 18 ] ) i ic h p o wo d z e nie z al e ż y o d wsp o m ag ania i wr ę c z p at r o nat u nad nim i G ł ó wne g o U r z ę d u M iar .

5. P R O B L E M Y O C E N Y

O c e nę p r z e p r o wad z aj ą ase so r z y

∗)

. W P o l sc e inst y t u c j a akr e d y t u j ą c a ( P C A ) z z ał o g ą ase so r ó w j e st

o r g aniz ac j ą st o su nko wo m ł o d ą - d l at e g o i P C A i ase so r z y nie m aj ą j e sz c z e t akie g o au t o r y t e t u , kt ó r y

w kr aj ac h r o z winię t e j c y wil iz ac j i t e c h nic z ne j u g r u nt o wany j e st z wy kl e wie l o l e t nią p r akt y ką

i d o ś wiad c z e nie m . P r o b l e m y st ą d wy nikaj ą c e sp r o wad z aj ą się g ł ó wnie d o p o st u l at u t akie g o d o b o r u

ase so r ó w, b y ic h ko m p e t e nc j e b y ł y c o naj m nie j t ak wy so kie , j ak ko m p e t e nc j e naj l e p sz y c h j e d no st e k

sp o ś r ó d o c e niane g o p e r so ne l u .

K il ka sp r aw nal e ż y t u wy r ó ż nić . A se so r z y p r z e p r o wad z aj ą o c e nę p o sł u g u j ą c się t r z y st o p nio wą

skal ą nie z g o d no ś c i: d u ż a, ś r e d nia i m ał a. P o nad t o m o g ą w o c e nie f o r m u ł o wać t z w. sp o st r z e ż e nia.

S kal a nie z g o d no ś c i p r z y p o m ina nie c o skal ę o c e n st u d e nt ó w. I p o d o b nie j ak p r z y o c e nie st u d e nt ó w

p o j awia się t u p r o b l e m r ó wne j m iar y w o c e nie , a t akż e p r o b l e m t z w. " d o b r y c h wu j kó w" . N ie m a t u

inne j r e c e p t y na o b ie kt y wiz m o c e ny , niż st ar anna se l e kc j a ase so r ó w i o r g aniz o wanie o d p o wie d nic h

sz ko l e ń i sp o t kań d l a u z g o d nie nia np . z asad o p isu z akr e só w akr e d y t ac j i, u wz g l ę d nie nia w t y c h

z asad ac h r ó ż nic wy nikaj ą c y c h z o d m ie nny c h m o d e l i o b ie kt ó w m ie r z o ny c h , f o r m u ł o wania

nie z g o d no ś c i i sp o st r z e ż e ń , o m awiania p r z y kł ad ó w c e r t y f ikat ó w sp o r z ą d z o ny c h p o p r awnie

i nie p o p r awnie . N ie z g o d no ś ć p o winna b y ć o d nie sio na p r z e d e wsz y st kim d o wy m ag ań no r m y l u b

inne g o d o ku m e nt u z awie r aj ą c e g o wy m ag ania akr e d y t ac y j ne , al b o d o wy m ag ań wł asny c h l ab o r at o r iu m

( księ g a j ako ś c i, p r o c e d u r y ) , a w ko nse kwe nc j i d o no r m y . N al e ż y t u p o d kr e ś l ić , ż e wy st awie nie kar t y

nie z g o d no ś c i nie j e st kar ą - m a sł u ż y ć p o p r awie . S p o st r z e ż e nie z aś j e st st wie r d z e nie m f akt u ,

wskaz u j ą c e g o na m o ż l iwo ś ć p o p r awy ist nie j ą c e g o st anu , np . m o ż l iwo ś ć u su nię c ia p o t e nc j al ny c h

źr ó d e ł p r o b l e m ó w m o g ą c y c h w p r z y sz ł o ś c i sp o wo d o wać nie z g o d no ś ć . W sp o st r z e ż e niu , ase so r

p o kaz u j e kie r u ne k p o p r awy , kt ó r a p o winna p r z y nie ś ć war t o ś ć d o d aną . Z b y t wie l e sp o st r z e ż e ń

w r ap o r c ie z o c e ny m o ż e j e d nak ś wiad c z y ć , ż e ase so r z ast ę p u j e nim i kar t ę nie z g o d no ś c i. R ap o r t y

ase so r ó w są nast ę p nie wr az z c ał ą d o ku m e nt ac j ą p r z e g l ą d ane p r z e z K o m it e t T e c h nic z ny P C A d s.

L ab o r at o r ió w W z o r c u j ą c y c h . O p inia K o m it e t u j e st p o d st awą d e c y z j i o akr e d y t ac j i. P e wie n

wy c inko wy o b r az p r ac y K o m it e t u m o g ą d ać p r z y kł ad o we u wag i d o ł ą c z ane z wy kl e d o o p inii:

•

N aj l e p sz a m o ż l iwo ś ć p o m iar o wa p o winna b y ć o p isana z a p o m o c ą j e d ne j l ic z b y ( wy r aż o ne j

w p r o c e nt ac h l u b b e z wz g l ę d ne j war t o ś c i p o d ane j w j e d no st kac h d ane g o m e z u r and u ) .

W inst r u kc j ac h p o m iar o wy c h p o d awanie nie p e wno ś c i np . w d wó c h " p ac z kac h " ( o d war t o ś c i

wskaz ane j i o d ko ń c a z akr e su ) j e st j ak naj b ar d z ie j c e l o we , nat o m iast w z akr e sie akr e d y t ac j i

p o winna b y ć t o j e d na l ic z b a, b o ist o c ie j e st t y l ko j e d na naj l e p sz a m o ż l iwo ś ć p o m iar o wa.

•

W d o ku m e nt ac j i t e c h nic z ne j j e st m o wa o we r y f ikac j i i wal id ac j i p r o c e d u r p o m iar o wy c h . U ż y wanie

t e r m inu we r y f ikac j a j e st t u b ł ę d e m . W al id ac j ę p r o c e d u r y p o m iar u r o z u m ie m y j ako p o t wie r d z e nie

p o p r z e z z b ad anie i wy kaz anie z a p o m o c ą o b ie kt y wne g o d o wo d u , ż e j e st o na p r z y d at na

w r o z p at r y wany m z ast o so waniu . T e r m in we r y f ikac j a m o ż e b y ć nat o m iast u ż y t y d o o c e ny

∗)

Termin "asesor" wprowadzam tu prowokacyjnie. Dziś w Polsce funkcjonuje auditor, bądź audytor. Uważam, że celowe jest

nawiązanie do powszech nie stosowanych w E uropie i na świecie "lead assessor" i "tech nical assessor", także w oficjalnych

dokumentach E A , któ rej PC A wszakże jest czł onkiem.

P o d s t a w o w e p r o b l e m y a k r e d y t a c j i p o l s k i c h l a b o r a t o r i ó w w z o r c u j ą c y c h

6 5

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

wymagań, np. dla potwierdzenia poprzez zbadanie i wykazanie za pomocą obiektywnego dowodu,

ż e dane wymagania s ą s peł nione.

•

O ptymizm as es ora dotyczący braku is totnego zagroż enia dla j akoś ci us ł ug pomiarowych , przy

braku wyks ztał cenia inż yniers kiego os ó b wzorcuj ących ws pó ł czes ne laboratoryj ne multimetry

cyf rowe, wydaj e s ię być nadmiernym.

•

R aport as es ora mó wi o dopus zczaniu do wzorcowań s tudentó w ( po przes zkoleniu) . N awet po

przes zkoleniu wydaj e s ię to pos unię cie zbyt ryzykowne.

•

W X X I wieku laboratorium dys ponuj ące kalibratorami i multimetrami wypos aż onymi w interf ej s

I E C 6 2 5 powinno pokus ić s ię o procedury s prawdzania i rej es tracj ę wynikó w obs ł ugiwane przez

komputer.

•

W ins trukcj i " O cena pomiaró w" niepoprawne j es t s f ormuł owanie " wykonać pomiary bł ę du

pods tawowego miernika" . B ł ąd ( czy niepewnoś ć ) moż na j edynie s zacować ( es tymować ) , ale nie

mierzyć .

•

" P rocedury P omiarowe" s ą w is tocie zbiorem ins trukcj i. W ydaj e s ię , ż e rozró ż nienie mię dzy

" procedurą" a " ins trukcj ą" j es t wyraź ne. P rocedura – przeds tawienie zas ad i trybu pos tę powania,

ins trukcj a – przeds tawienie s pos obu pos tę powania.

•

D o zes tawu pods tawowych okreś leń w ins trukcj ach wprowadzono def inicj ę niepewnoś ci pomiaru,

ale brak j es t j akiegokolwiek opis u ws kazuj ącego na związek niepewnoś ci pomiaru z uż ywanymi

ró wnolegle poj ę ciami " dopus zczalny bł ąd graniczny" czy " dokł adnoś ć pomiaru" .

6. Z A K O Ń C Z E N I E

K u s wemu zdziwieniu w trakcie pis ania ref eratu nie znalazł em problemó w, któ re moż na by

okreś lić j ako typowo pols kie. P ods tawowym problemem j es t z pewnoś cią ciągle j es zcze niezbyt liczny

zbió r laboratorió w. W S zwecj i dział aj ą 7 4 laboratoria wzorcuj ące, C zes i maj ą 8 9 , F rancj a dys ponuj e

ok. 2 5 0 laboratoriami. P ols ka ma ich ok. 7 0 , ale przecież nie moż na operować tylko liczbą

laboratorió w. W aż ną s prawą j es t tu przekró j wedł ug obs ł ugiwanych dziedzin pomiaró w i niezwykle

waż ne kwes tie wypos aż enia oraz biegł oś ci i licznoś ci pers onelu. W e ws zys tkich tych s prawach j es t

j es zcze bardzo duż o do zrobienia. W idać to naj wyraź niej podczas s tudiowania poró wnań

z naj leps zymi, tzw. " bench markingu" . W E uropie takie poró wnania na poziomie ins tytucj i

narodowych cyklicznie prowadzi N P L [ 1 9 ] . N ies tety, niezwykle rzadko w tych poró wnaniach

poj awiaj ą s ię laboratoria pols kie. J eś li ch cemy to poprawić , to z pewnoś cią j es t to problem

uruch omienia odpowiednich ( doś ć znacznych ) ś rodkó w. J eś li znaj dą s ię ś rodki, to akredytacj a

powinna być prowadzona s zybko ( tak, by wys tę puj ący o nią nie ponos ił nadmiernych kos ztó w

związanych z upł ywem czas u) , w s pos ó b uj ednolicony ( ale bez nadmiernej biurokracj i)

i trans parentnie - tak, by uczynić j ą poró wnywalną dla ws zys tkich zainteres owanych .

L I T E R A T U R A

1 . D obyns L ., C rawf ord-M as on C .: Q uality or E ls e: T h e R ev olution in th e W orld of B us ines s

H ough ton M if f lin, B os ton 1 9 9 1 .

2 . S toner A . F ., F reeman R . E ., G ilbert D . R .: K ierowanie wyd. I I , P W E , W ars zawa 1 9 9 9 .

3 . S ilv amenides A .: E uropean q uality lands cape - pobrane z internetu 1 6 .0 2 .0 6

z www.eoq .org/ download/ land.pdf .

4 . H urs t D . K .: C ris is and R enewal: M eeting th e C h allenge of O rganizational C h ange H arv ard

B us ines s S ch ool, B os ton 1 9 9 5 .

66

J e r z y O L Ę D Z K I

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

5. D e C e n z o D . A .: T h e o r g a n i z a t i o n a s a n i c e b e r g i m a g e - p o b r a n e z i n t e r n e t u 2 6 .0 2 .0 2

z w w w .b u s .c o m o s u n .b c .c a / c o u r s e s / b u s 1 6 0 / D E C E N Z O -6 w k .p p t .

6 . B e r g m a n n H ., H u r s o n K ., R u s s -E f t D .: E v e r y o n e a L e a d e r - A G r a s s r o o t s M o d e l f o r t h e N e w

W o r k p l a c e , J . W i l e y & S o n s 1 9 9 9 .

7 . L a k o m s k i G .: M a n a g i n g w i t h o u t L e a d e r s h i p , E l s e v i e r 2 0 0 4 .

8 . U m b a c h F . W .: D e s i g n o f e x t e n s i v e m e a s u r e m e n t s y s t e m s , C h a p t e r 4 6 i n H a n d b o o k o f

M e a s u r e m e n t S c i e n c e , V o l . 3 E l e m e n t s o f C h a n g e , E d . b y S y d e n h a m P . H . & T h o r n R ., J . W i l e y

1 9 9 2 .

9 . H e l l r i e g e l D ., S l o c u m J r ., J . W .: O r g a n i z a t i o n a l B e h a v i o r , 1 0 E d ., W e s t P u b l i s h i n g , M i n n e a p o l i s

2 0 0 4 .

1 0 . P i o t r o w s k i J ., K o s t y r k o K .: W z o r c o w a n i e a p a r a t u r y p o m i a r o w e j W N P W N W a r s z a w a 2 0 0 0 .

1 1 . B u c h e r J . L ., E d .: T h e M e t r o l o g y H a n d b o o k , A S Q Q u a l i t y P r e s s , M i l w a u k e e 2 0 0 4 .

1 2 . G u i d e t o t h e E x p r e s s i o n o f U n c e r t a i n t y i n M e a s u r e m e n t 1 s t c o r r . E d i t i o n , I S O , G e n e v a 1 9 9 5,

I S B N 9 2 -6 7 -1 0 1 8 8 -9 ( W y r a ż a n i e n i e p e w n o ś c i p o m i a r u . P r z e w o d n i k , t ł u m a c z e n i e w y d a n e p r z e z

G ł ó w n y U r z ą d M i a r , 1 9 9 9 ) .

1 3 . J a w o r s k i J . M .: N i e p e w n o ś ć p o m i a r u , r o z k ł a d y z m i e n n y c h l o s o w y c h m o d e l u j ą c y c h b ł ę d y

p o m i a r u , M a t e r i a ł y X X X V I M i ę d z y u c z e l n i a n e j K o n f e r e n c j i M e t r o l o g ó w M K M ’ 0 4 .

1 4 . H ä s s e l b a r t h W .: G u i d e t o t h e E v a l u a t i o n o f M e a s u r e m e n t U n c e r t a i n t y f o r Q u a n t i t a t i v e T e s t

R e s u l t s , E U R O L A B T R X / 2 0 0 5, p o b r a n e z i n t e r n e t u 1 8 .0 2 .0 6 z w w w .e u r o l a b -

f i n l a n d .f i / s e m i n a a r i t / S y k s y 2 0 0 6 / E L _ 1 1 -0 1 _ 0 5_ 58 6 r e v 1 .p d f .

1 5. H e r n l a M .: M e s s u n s i c h e r h e i t u n d F ä h i g k e i t , Q u a l i t ä t u n d Z u v e r l ä s s i g k e i t , V o l .4 1 , p p .1 1 56 -1 1 6 2 ,

1 9 9 6 .

1 6 . A b e r n e t h y R . B ., B e n e d i c t R .P .: M e a s u r e m e n t U n c e r t a i n t y : A S t a n d a r d M e t h o d o l o g y , I S A T r a n s .

v o l . 2 4 , N o . 1 , p p 7 5-7 9 ( 1 9 8 5) .

1 7 . N i e l s e n H . S .: E x p e r i e n c e G a i n e d f r o m O f f e r i n g A c c r e d i t e d 3 r d P a r t y P r o f i c i e n c y T e s t i n g ,

p o b r a n e z i n t e r n e t u 1 8 .0 2 .0 6 z w w w .h n -m e t r o l o g y .c o m .

1 8 . R z e p a k o w s k a J ., T a r ł o w s k i A ., W a r z e c A ., H e r c a n -S e r e d a E ., L i g a s z e w s k i A ., S z a d o r s k i J .,

J o n a s z e k D ., M a c u l e w i c z M .A .: P o r ó w n a n i a m i ę d z y l a b o r a t o r y j n e w z o r c ó w p o j e m n o ś c i

e l e k t r y c z n e j , X I S y m p o z j u m P O L L A B : P o r ó w n a n i a M i ę d z y l a b o r a t o r y j n e , C e t n i e w o , 2 2 -2 4 m a j a

2 0 0 5, s . 2 7 -3 4 .

1 9 . H e n s o n A . S ., B e a u v a i s D .: I n t e r n a t i o n a l B e n c h m a r k i n g o f U K C a l i b r a t i o n a n d M e a s u r e m e n t

C a p a b i l i t y , N a t i o n a l P h y s i c a l L a b o r a t o r y , M a y 2 0 0 2 .

A B S T R A C T

I n t h e p a p e r s o m e c o n c l u s i o n s a r e d r a w n c o n c e r n i n g n e c e s s a r y c h a n g e s i n t h e c a l i b r a t i o n l a b o r a t o r y

o r g a n i z a t i o n d u e t o t h e p r o b l e m s o f a c c r e d i t a t i o n . T h e a u t h o r p o i n t e d o u t d i f f i c u l t i e s i n m a n a g e m e n t ,

t e c h n i c a l a n d s c i e n t i f i c s o l u t i o n s o f p r o b l e m s c o n n e c t e d w i t h t h e c a l i b r a t i o n l a b o r a t o r y a s s e s s m e n t

d u r i n g t h e p r o c e s s o f a c c r e d i t a t i o n . T h e c o n c e p t o f l a b o r a t o r y o r g a n i z a t i o n , t h e w a y o f t h i n k i n g t h a t

f o c u s e s o n s e c u r i n g t h e q u a l i t y o f c a l i b r a t i o n s , m u s t b e e n c o u r a g e d . T h e a c c r e d i t a t i o n s h o u l d b e f a s t

( t o m a k e s u r e t h a t t h e p r o v i d e r h a s n o d r a w b a c k s i n b u s i n e s s ) , s t a n d a r d i z e d ( b u t n o t t o o b u r e a u c r a t i c ) ,

t r a n s p a r e n t - t o m a k e i t c o m p a r a b l e t o o t h e r s .