___________________________________________________________________________

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Jadwiga Mucha

Wykonywanie błamów ze skór futerkowych
743[02].Z2.03

Poradnik dla ucznia

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:
dr inż. Jadwiga Rudecka
mgr inż. Ewelina Śmiszkiewicz




Opracowanie redakcyjne:
inż. Jadwiga Mucha



Konsultacja:
mgr inż. Zdzisław Feldo











Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 743[02].Z2.03
„Wykonywanie błamów ze skór futerkowych” zawartego w programie nauczania dla zawodu
kuśnierz.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1.

Wprowadzenie

3

2.

Wymagania wstępne

5

3.

Cele kształcenia

6

4.

Materiał nauczania

7

4.1.

Konfekcjonowanie błamów ze skór pospolitych

7

4.1.1. Materiał nauczania

7

4.1.2. Pytania sprawdzające

18

4.1.3. Ćwiczenia

19

4.1.4. Sprawdzian postępów

22

4.2.

Konfekcjonowanie błamów ze skór szlachetnych

24

4.2.1. Materiał nauczania

24

4.2.2. Pytania sprawdzające

33

4.2.3. Ćwiczenia

33

4.2.4. Sprawdzian postępów

38

5. Sprawdzian osiągnięć

39

6. Literatura

43

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1. WPROWADZENIE

Poradnik będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy dotyczącej wykonywania błamów

ze skór futerkowych pospolitych i szlachetnych.

W poradniku znajdziesz:

–

wymagania wstępne – wykaz umiejętności, jakie powinieneś mieć już ukształtowane,
abyś bez problemów mógł korzystać z poradnika,

–

cele kształcenia – wykaz umiejętności, jakie ukształtujesz podczas pracy z poradnikiem,

–

materiał nauczania – wiadomości teoretyczne niezbędne do opanowania treści jednostki
modułowej,

–

zestaw pytań, abyś mógł sprawdzić, czy już opanowałeś określone treści,

–

ć

wiczenia, które pomogą Ci zweryfikować wiadomości teoretyczne oraz ukształtować

umiejętności praktyczne,

–

sprawdzian postępów,

–

sprawdzian osiągnięć, przykładowy zestaw zadań. Zaliczenie testu potwierdzi
opanowanie materiału całej jednostki modułowej,

–

literaturę uzupełniającą.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

Schemat układu jednostek modułowych

743[02].Z2

Technologia wytwarzania

wyrobów futrzarskich

743[02].Z2.01

Dobieranie skór do produkcji

wyrobów

futrzarskich

743[02].Z2.02

Użytkowanie maszyn,

urządzeń i narzędzi

kuśnierskich

743[02].Z2.03

Wykonywanie

błamów

ze skór futerkowych

743[02].Z2.04

Wykonywanie odzieży

futrzanej

743[02].Z2.05
Wykonywanie

galanterii futrzanej

743[02].Z2.06

Wykonywanie usług

kuśnierskich

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu nauczania jednostki modułowej powinieneś umieć:

−−−−

stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej

.

−−−−

charakteryzować maszyny i urządzenia stosowane w kuśnierstwie,

−−−−

określać zasady regulacji oraz konserwacji maszyn i urządzeń technicznych,

−−−−

charakteryzować budowę histologiczną oraz topograficzną skóry surowej i włosa,

−−−−

charakteryzować główne procesy wyprawy i wykończania skór,

−−−−

określać właściwości skór wyprawionych i metody ich badań,

−−−−

rozpoznawać wady i uszkodzenia skór wyprawionych,

−−−−

oceniać jakość skór wyprawionych,

−−−−

charakteryzować materiały pomocnicze i dodatki stosowane w konfekcjonowaniu
wyrobów futrzarskich,

−−−−

odczytywać rysunki techniczne prostych wyrobów futrzarskich,

−−−−

organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,

−−−−

użytkować podstawowe maszyny i urządzenia kuśnierskie,

−−−−

posługiwać się przyborami i narzędziami kuśnierskimi,

−−−−

rozróżniać, sortować oraz dobierać skóry futerkowe według charakteru okrywy włosowej
i tkanki skórnej,

−−−−

charakteryzować grupy rodzajowe skór i asortymenty wyrobów futrzarskich,

−−−−

wyjaśniać zasady doboru skór futerkowych na różnego rodzaju wyroby futrzarskie,

−−−−

stosować zasady doboru barwy i charakteru okrywy włosowej oraz cech tkanki skórnej,

−−−−

organizować stanowisko dobierania skór zgodnie z wymaganiami ergonomii oraz
wymaganiami procesu technologicznego,

−−−−

sortować skóry futerkowe na różne asortymenty wyrobów futrzarskich,

−−−−

dobierać skóry futerkowe na wyroby futrzarskie,

−−−−

stosować zasady oznaczania i składowania dobranych kompletów wyrobów,

−−−−

posługiwać się obowiązującymi normami.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

−−−−

scharakteryzować błamy ze skór futerkowych,

−−−−

określić przeznaczenia błamów,

−−−−

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,

−−−−

zastosować zasady sortowania skór futerkowych na błamy,

−−−−

rozpoznać i oznaczyć wady i uszkodzenia skór,

−−−−

określić sposoby reperacji skór futerkowych pospolitych i szlachetnych,

−−−−

dobrać skóry futerkowe na błamy,

−−−−

określić etapy wykonywania błamów ze skór futerkowych pospolitych i szlachetnych,

−−−−

określić zasady kroju i łączenia skór pospolitych w błamach,

−−−−

wykonać szablony do rozkroju skór w błamy,

−−−−

dobrać skóry i materiały pomocnicze do wykonania błamu,

−−−−

zastosować zasady reperacji i rozkroju skór futerkowych na błamy,

−−−−

dobrać igły i nici do rodzaju skór futerkowych,

−−−−

zastosować szwy łączeniowe skór na maszynie kuśnierskiej,

−−−−

zastosować metodę formowania błamów przez nabijanie,

−−−−

wysuszyć i obrównać błamy według form,

−−−−

zastosować zasady wykończania błamów,

−−−−

ocenić jakość wykonania błamu,

−−−−

zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

4. MATERIAŁ NAUCZANIA

4.1. Konfekcjonowanie błamów ze skór pospolitych

4.1.1. Materiał nauczania

Błamy to wyroby futrzarskie przeznaczone do pelis.
Pelisa to płaszcz ocieplany błamem. Wykonuje się w pionowym układzie skór włosami

do dołu. Podstawowym układem skór w błamach jest układ szeregowo-rzędowy. Błamy mają
kształt trapezu. Wymiary typowych produkowanych błamów są następujące: długość 105,
110 i 115 cm, szerokość u dołu 150 cm, u góry 130 cm.

Błam dziecięcy ma wymiary odpowiednio mniejsze: długość 85 cm, szerokość u dołu

120 cm, szerokość u góry 100 cm.

Organizacja stanowiska pracy

Podstawowe czynności i operacje wykonywane przy konfekcjonowaniu błamów są

następujące:

−

dobieranie skór,

−

krojenie (obrównywanie),

−

szycie,

−

nabijanie,

−

obrównywanie,

−

wykończanie.
W prawidłowo zorganizowanym zakładzie produkcyjnym poszczególne czynności są

wykonywane przez odrębnych pracowników i przy tak zorganizowanych stanowiskach pracy,
aby ich kwalifikacje były maksymalnie wykorzystane.

Mamy więc grupę odbieraczy, krojaczy, nabijaczy, obrównywaczy i wykańczarki. Nie

ś

wiadczy to jednak, że dobieracz nie może pełnić funkcji krojczego lub odwrotnie, w tym

jednak przypadku wydajność pracy ulegnie znacznemu obniżeniu.

W zakładach rzemieślniczych podział na poszczególne czynności jest znacznie

zawężony. Zanika grupa odbieraczy, nabijaczy, obrównywaczy i czynności te są
wykonywane przez krojczych. Zazwyczaj jedna i ta sama osoba wykonuje wszystkie
czynności od pobrania skór, aż do wykończenia gotowego wyrobu. W większych zakładach
rzemieślniczych występuje system zespołowy (krojczy, maszynistka, wykończarka).

Szablony pomocnicze do rozkroju i łączenia skór futerkowych.

Większość skór łączy się ze sobą w pary lub większe płaty, czyli błamy. Przy rozkroju

i łączeniu skór stosuje się odpowiednie szablony, których kształt zależy od typu skóry.

Poszczególne skóry mogą być krojone za pomocą szablonów o kształtach różnych figur

geometrycznych. Większość tych szablonów jest dostosowana do wielkości skór.

Znaczną liczbę kształtów wykrojów opracowano w celu zachowania zbliżonego

do pierwotnego rysunku skóry, inne w celu zatarcia śladów łączenia – wzdłuż czy wszerz,
a pozostałe w celu uzyskania efektów estetycznych lub efektów podyktowanych nakazem
mody. Wymiary stosowanych wykrojów (ząbków, schodków, czy fal) są różne i zależą
od rodzaju skór, aktualnej potrzeby, a także od indywidualnego upodobania kuśnierza.
Szablony do wykrojów wykonuje się z preszpanu lub blachy.
Na rysunku 1 i 2

przedstawiono bardziej znane kształty szablonów do wykroju skór (figury

geometryczne, ząbki, schodki, fale).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

Rys. 1. Szablony do wykroju skór w kształcie figur geometrycznych: a) prostokąt, b) dachówka, c) łopatka,

d) sześciobok równoległy, e) równoległobok w ząb i jaskółczy ogon, f) równoległobok zeskok

[3. s. 129]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

Rys. 2. Kształty wykrojów stosowanych przy łączeniu elementów skór: a) „fala”, b) ząbki małe, c) ząbki duże,

d) ząbki płaskie, e) ząbki skośne niskie, f) ząbki skośne wysokie, g) ząbki półkoliste, h) schodki

[3, s. 130]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

Szablony służące do wykroju skór o kształtach różnych figur geometrycznych są również

wykonywane z preszpanu. Mogą być więc powiększone lub zmniejszone, poszerzone lub
zwężone; można też zastosować w nich inny kąt wykroju. Wykonane szablony zbiera się,
gdyż mogą one być przydatne w przyszłości, podczas wykonywania podobnych czynności
produkcyjnych. Wybór szablonu lub wyeksponowanie pewnych szczegółów zależy od
indywidualnych zdolności kuśnierza, chyba że dotyczą one ściśle określonego wzoru futra
(lub innego wyrobu), na który jest sporządzona odpowiednia dokumentacja.

Błamy ze skór króliczych

Skóra królicza, pomijając kolor, charakteryzuje się nierównomierną na całej powierzchni

okrywą włosową pod względem gęstości i wysokości włosów. Część przednia skóry
w pobliżu karku ma rzadką okrywę włosową oraz najkrótsze włosy, kark jest jeszcze słabiej
uwłosiony (czasem prawie zupełnie goły). W miarę przesuwania się w kierunku zadu okrywa
włosowa jest bardziej gęsta, a włosy coraz dłuższe.

Część skóry wokół krawędzi uznaje się często za nieprzydatne. Należą do nich boczki –

pasma podbrzusza biegnące po bokach skóry o włosach mniej sprężystych i rzadszej okrywie
włosowej niż w podstawowej, środkowej części skóry. Również nieprzydatne są często tzw.
baki (w górze po bokach łba), odznaczające się bardzo gęsto rozmieszczonymi, zbitymi
włosami w postaci wypukłej kępki (kojarzą się też z kępkami mchu). Włosy na bokach są
słabo ukierunkowane i rosną jakby pionowo. Także w samym zadzie przy krawędzi
występuje pasmo włosów dość wysokich, lecz nie ukierunkowanych i niesprężystych, zwane
dzikimi włosami.

Tak więc płaszczyzna skór nadająca się do konfekcjonowania znajduje się pośrodku.

Pozornie ma ona okrywę włosową gładką i jednolitą pod względem długości włosów, jednak
włos w części przedniej skóry jest krótszy, zaś w części zadniej dłuższy. Cecha ta jest jedną
z najważniejszych, jakie kuśnierz powinien umieć rozpoznać podczas doboru skór. Inne
z nich to: gęstość wewnętrznej i zewnętrznej okrywy włosowej, jej barwa, połysk oraz
rzucające się w oczy refleksy świetlne.

Skóry królicze – jako surowiec futrzarski przeznaczony już do konfekcjonowania – mogą

występować pod wieloma postaciami, w zależności od sposobów ich wykończenia.
Zasadniczy podział przewiduje: skóry wyprawione naturalne, skóry barwione dodatkowo po
wyprawie (w celu uatrakcyjnienia wyglądu ).
Skóry wyprawione dzieli się z kolei na:

−−−−

długowłose – o nazwach : szynszyle, burki (albo płowe ), czarne, czarne – podpalone,
srebrzyste, popielate (albo platyny), białe, łaciate itp.

−−−−

strzyżone – z wszystkich skór kolorowych powstają po strzyżeniu tzw. platynki; białe
pozostają nadal białymi, natomiast łaciatych na ogół się nie strzyże.

Skóry barwione dzieli się, w zależności od stopnia uszlachetniania, na:

−−−−

długowłose – o nazwach: sobole (ciemnobrązowe), skunksy (czarne) i w zależności od
innych kolorów, np. oliwki, rudoszare, popielate, beżowe itp.,

−−−−

długowłose szablonowane – o nazwach nadawanych od rodzaju szablonu lub imitacji, np.
spękana ziemia, gepard, cybet − lira, żyrafa itp.,

−−−−

strzyżone (epilowane lub nie ) – o nazwach: foki, bibrety, nutriole grafity, oliwki itp.,

−−−−

strzyżone szablonowane − o nazwach: oceloty, lamparty, żyrafy itp.

Niezależnie od tego czy skóry mają włosy długie, czy strzyżone do równej długości,

zawsze rzadsza okrywa włosowa w części karkowej wygląda bardziej płasko niż bardziej
gęsta okrywa włosowa w części zadniej. Sprawia to nieraz wrażenie (np. u skór
uszlachetnionych na foki), że skóry strzyżone mają włosy różnej wysokości. Podczas
dobierania skór na błamy i inne wyroby należy brać to pod uwagę.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

Krojenie błamów ze skór króliczych długowłosych i ze skór króliczych strzyżonych

niczym się nie różni. Pierwszą czynnością, jaką powinien wykonać kuśnierz krojczy przed
rozpoczęciem krojenia, jest minimalne nawilżenie dermy skór przy tym unikać zamoczenia
okrywy włosowej. Po nawilżeniu składa się skóry po dwie mizdrą do siebie i odkłada na
krótko w celu odleżenia.

Mniej doświadczony kuśnierz powinien zawsze kroić skóry w stanie rozłożonym i według

odrysowanego szablonu (kontury błamu rysuje się na stole kredą). Po odleżeniu, skóry
rozmieszcza się w położeniu zgodnym z uprzednim dobraniem. Każdą z nich należy ręcznie
rozciągnąć we wszystkich kierunkach. Ponieważ skóry po rozciągnięciu zmieniają czasem
wygląd zewnętrzny (matowieją lub zmieniają odcień), należy porównać prawidłowość ich
dobrania. Nierzadko konieczna jest pewna korekta doboru, którą trzeba bezwarunkowo
wykonać, aby uniknąć późniejszych poprawek

Każdą skórę podczas krojenia trzeba dobrze przeglądać i jeśli zachodzi potrzeba –

zreperować. Niezależnie od reperacji niektóre skóry w błamach mogą wymagać sztukowania
ze względu na zbyt duże ubytki powierzchni lub inne uszkodzenia. Do sztukowania można
użyć kawałki tej samej skóry lub innej (zazwyczaj również o niepełnym profilu). Jednak
powinno być to wykonane tak, aby od strony okrywy włosowej sztukowanie nie było
widoczne, względnie aby było jak najmniej widoczne.

Reperowanie skór jest w obróbce kuśnierskiej czynnością wstępną, której podlega niemal

każda skóra. Określenie to odnosi się również do obróbki skór mającej na celu przygotowanie
skóry jako artykułu na sprzedaż, jak też do przystosowania skóry do dalszej i właściwej
obróbki, np. przy konfekcjonowaniu.

Reperacji podlegają wszelkie wady i uszkodzenia, dziury, golizny, przerosty, rozdarcia,

spilśnienia czy brak włosów ościstych lub puchowych. Wady te można usunąć bez naruszenia
właściwego dla danej skóry charakteru okrywy włosowej. Reperacja nie powinna więc
powodować zmian kolorystycznych w wyglądzie okrywy włosowej ani zmieniać jej gęstości
czy sprężystości w poszczególnych częściach topograficznych skóry. Pierwsza zasada, która
powinna być przestrzegana podczas reperowania, to zgodność cięć z linią grzbietową. Przed
rozpoczęciem czynności związanych z reperacją, wydłużeniem, rozcinaniem skór na połówki
itp. potrzebne jest dokładne oznaczenie linii grzbietowej. Oznaczenie przeprowadza się na
desce kuśnierskiej. W skórze rozłożonej płasko włosem do góry, wygładza się okrywę
włosową i rozpoczyna (od głowy lub od nasady ogona) ustalanie linii przebiegającej przez
ś

rodek pręgi grzbietowej.

Pewnym ułatwieniem jest różnica w kolorze włosów, która prawie zawsze występuje na

grzbiecie, w stosunku do innych miejsc (np. pręga jest ciemna, a jeszcze ciemniej bliżej
ś

rodka). Przy kolorach białych dodatkową wskazówką jest czasem zauważalne rozchylenie

się włosów od środka na boki i odmienna długość włosów ościstych, które są ponadto
bardziej sprężyste.

Po ustaleniu właściwego miejsca wzdłuż całej pręgi, kolejno przykłada się trzonek noża

kuśnierskiego, naciska i jednocześnie pociąga skórę po stole. Odbite na mizdrze punkty łączy
się w jedną linie, zaznaczając ją ołówkiem lub długopisem. Należy przy tym bardzo ostrożnie
używać ołówka kopiowego (chemicznego) i długopisów, zwłaszcza przy skórach cienkich
i jasnych.

W podobny sposób oznacza się pozostałe części topograficzne skóry, np. kłąb (krzyż),

pachwiny, boki, brzuch, łapy, uszy.

Istnieją różne sposoby usuwania uszkodzeń i reperowania skóry własną jej powierzchnią.

Podstawowymi sposobami są wycięcia eliptyczne z ostro zakończonymi biegunami (rys. 3c),
wsuwki – języki w kształcie wydłużonych trójkątów (rys. 3 a, b, c).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

Rys. 3. Sposoby reperowania skór króliczych wycięciami i wsuwkami o różnych kształtach [3, s. 92]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

Wyszukane wady występujące po stronie okrywy włosowej należy oznaczać przez

ostrożne nakłuwanie dermy końcem noża kuśnierskiego lub specjalnym nakłuwakiem.
W ten sposób zaznaczone wady, jak również wady widoczne od strony mizdry, wycina się,
nadając im kształt elips, prostokątów lub trapezów o wielkościach zbliżonych do uszkodzenia
faktycznego (rys. 3 a, b, c, d). Wycięć o kształcie wydłużonej elipsy dokonuje się przy
uszkodzeniach małych, przede wszystkim usytuowanych równolegle w stosunku do linii
grzbietowej. Otwory w kształcie prostokątów i trapezów reperuje się przez wycięcie wsuwek.
Wsuwka ma zazwyczaj kształt trójkąta, którego dłuższe ramiona są skierowane w górę lub
w dół, zaś wierzchołek i oś symetrii są równoległe do linii grzbietowej (rys. 3a,3b, 3c).

W ten

sposób zmiana długości włosa oraz barwy przebiega równomiernie po obu stronach wsuwki.

Większe uszkodzenia reperuje się dwiema lub większą ilością wsuwek. Przy

uszkodzeniach długich zaleca się stosowanie dwóch wsuwek skierowanych przeciwnie
wierzchołkami, co zmniejsza przesunięcie poszczególnych wsuwek i zapobiega
występowaniu poważnych różnic kolorystycznych okrywy włosowej.

Skóry królicze przeznaczone do uszlachetnienia przez barwienie lub barwienie

i strzyżenie można reperować systemem, który umożliwia uniknięcie dużej ilości szwów (rys.
3d) przez wykonywanie przesunięć poprzecznych. Powstałe przy tym różnice w kolorystyce
i długości włosa wyrównuje się w późniejszych operacjach strzyżenia i barwienia. Można
zatem stosować przesunięcia dużych płatów skóry jednym wzdłużnym, poprzecznym lub
przebiegającym łukiem cięciem. Można również wstawić kawałki innej skóry, mającej
zbliżone do skóry reperowanej cechy jakościowe, a także wykonać elipsy skośne.

Podane systemy kroju i cięć obowiązują w reperacji prawie wszystkich rodzajów skór.

Mogą oczywiście zachodzić pewne różnice, lecz będą one wynikiem różnych wielkości skór
i występujących uszkodzeń lub też osobistych umiejętności i inwencji kuśnierza. Przykłady
zaś mają być wskazówką w wyborze prawidłowego kroju.

Zazwyczaj skóry wzdłuż błamu łączy się krawędziami prosto obciętymi. Boczne

krawędzie też wyrównuje się na prosto, nadając skórom kształt wydłużonych trapezów,
zbliżonych prawie do prostokątów.

W rzędach szerokość skór musi być zbliżona. Suma wszystkich szerokości skór

w każdym rzędzie może być nieco mniejsza (ok. 5÷7 cm) od właściwej miary szerokości
błamu, jest to tolerancja przewidziana na rozciągnięcie błamu. W długości skór nie należy
zakładać takiej tolerancji. Suma długości poszczególnych skór powinna być taka, jaka ma być
ostateczna długość błamu. Po zszyciu skór i tak błam będzie krótszy, ponieważ występują
straty na szwy. Jednak możliwość uzysku z naturalnego wydłużenia skór równa się mniej
więcej stracie na szwach.

Niezależnie od łączenia prostego (rys. 4a)

skóry można łączyć za pomocą wykrojów

w kształcie łuku ze szpicem do dołu, wykrawanego w części zadniej skóry i analogicznego
wykroju w części karkowej (rys. 4b).

Do łączenia skór wzdłuż można też zastosować ząbki (rys. 4c). Wybór zależy od inwencji

i upodobania krojczego. Należy pamiętać, że boki skór we wszystkich przypadkach okrawa
się prosto.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

Rys. 4. Błamy ze skór królików – rozmieszczenie skór według ich cech powierzchni użytkowej, długości włosa

i jakości. Sposoby krojenia: a) skóry krojone w trapezy, b) skóry krojone łukami w szpic,

c) skóry krojone w ząbki [3, s. 135]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

Przed przystąpieniem do szycia trzeba dobrać do maszyn igły odpowiedniej grubości

(nr 60÷70). Grubość igieł dobiera się biorąc pod uwagę grubość i zwięzłość dermy. Nici
(nr 50÷40), powinny być kolorystyczne zharmonizowane z kolorem okrywy włosowej lub
dermy. Ściegi o odstępach 1÷1,2mm powinny być zwięzłe, lecz niezbyt wysokie i grube.

Podczas zszywania równo złożone krawędzie skór powinny wystawać ponad ściskające,

ząbkowane tarczki maszyny (około 1,5mm). W przypadku gdy krawędzie zszywanych skór
będą wystawały dużo wyżej, szew będzie za gruby, natomiast jeśli niżej, szew może się
rozdzielać.

Włosy należy starannie wpychać do wewnątrz między zszywane warstwy skór.

Niestaranne wepchnięcie włosów może spowodować niepotrzebne zgrubienie szwów
i wówczas ślady szwów będą widoczne na zewnątrz okrywy włosowej. Po zszyciu szwy
należy lekko rozgnieść (rozprasować) kolistym zakończeniem zapychacza włosów lub
krawędzią szpulki.

Zszywanie błamów rozpoczyna się od zszywania cięć, wsuwek itp. reperacji.

Zreperowane poszczególne skóry zszywa się w rzędy wzdłuż, następnie rzędy z sobą wszerz.
Podczas kolejnego doszywania rzędów trzeba uważać, aby szwy skór w rzędach i szeregach
krzyżowały się w celu zachowania równomiernych długości skór w szeregach. Mizdrę
błamów nawilża się wodą o temp. do 30ºC, używając do tego niezbyt sztywnej szczotki.
Podczas tej czynności należy unikać zamoczenia okrywy włosowej. Po równomiernym
nawilżeniu błam składa się mizdrą do siebie i poddaje krótkiemu odleżeniu (ok. pół godziny).
Po odleżeniu błam nabija się na deskę kuśnierską, na której uprzednio wyznacza się kredą
wymiary (150x110x130 cm) i oś błamu. Do nabijania używa się cienkich gwoździ o grubości
1mm i długości 35÷50 mm. Nabijanie rozpoczyna się od rozłożenia błamu na desce okrywą
włosową do spodu i rzadkiego przybicia dolnej krawędzi błamu nieco na zewnątrz od linii
oznaczającej na desce dolny brzeg błamu. Po przybiciu dolnej krawędzi naciąga się górę
błamu, ujmując obiema rękami za górną krawędź, a następnie przybija krawędź, na początku
rzadko i głównie na szwach, które są bardziej odporne na rozdarcia. Następnie naciąga się
i przybija boczne krawędzie błamu. Po całkowitym naciągnięciu błamu uzupełnia się obicie
krawędzi. Równocześnie wykonuje się poprawki w naciąganiu, np. przesunięcia szwów, ich
rozmieszczenie i wyrównanie zgodnie ze schematem.

W celu uzyskania lepszego efektu suszenia i zabezpieczenia przed zagnieceniem okrywy

włosowej można krawędzie błamu podnieść (podciągnąć w górę) na gwoździach.

Deskę z nabitym błamem ustawia się pionowo w przewiewnym miejscu w celu

wysuszenia. Suszenie może się odbywać w temperaturze pokojowej lub w pewnym oddaleniu
od źródła ciepła, w temperaturze do 40ºC. W czasie suszenia zaleca się co pewien czas
sprawdzanie, przez dotyk ręką, stopnia nagrzania i schnięcia błamu. Nie należy dopuszczać
do zbyt intensywnego nagrzania całego błamu lub jego części. Po wysuszeniu i wystygnięciu
błamu, wyjmuje się gwoździe i zdejmuje błam.

Przed obrównywaniem, błam powinien nieco odleżeć, w celu naturalnego zbiegnięcia się.

Aby ten proces nieco przyspieszyć, można dermę błamu wymiąć (miejsce po miejscu)
w rękach i następnie rozbić specjalnym klinem, co może przywrócić jej normalną
elastyczność. W większych zakładach do przywracania elastyczności dermy błamów stosuje
się specjalne obrotowe bębny siatkowe.

Błam obrównuje się zgodnie z wymiarami. Błamy wykonywane bezpośrednio pod pelisy

muszą odpowiadać formie odbitej z pelisy. Do obowiązków pracownika obrównującego błam
należy także jego przejrzenie i usunięcie ewentualnych uszkodzeń, które mogły powstać
w czasie nabijania lub po nabiciu.

Do czynności kosmetycznych należy trzepanie i czesanie, obcinanie końców nici oraz

zmywanie okrywy włosowej wodą. Trzepanie i czesanie jest konieczne w celu usunięcia
z okrywy włosowej luźnych włosów i zanieczyszczeń, jak pył, trociny itp. Przez rozczesanie

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

zlepionych włosów i trzepanie uzyskuje się maksymalną puszystość okrywy włosowej
W przypadku zmięcia okrywy włosowej trzeba ją wyrównać przez zmycie wodą za pomocą
szczotki, a następnie pozostawić w stanie rozłożonym do wyschnięcia.

Błam do sprzedaży detalicznej powinien być złożony mizdrą do wewnątrz na pół, wzdłuż

osi i spięty razem wzdłuż bocznej i górnej krawędzi. Spinanie wykonuje się na maszynie
kuśnierskiej co 30−40 cm krótkimi przeszyciami. U dołu błamu doszywa się metkę, na której
oznacza się jakość wyrobu.

Błamy ze skór owczych i jagnięcych

Na błamy przeznacza się skóry, które po uszlachetnieniu, ze względu na różne wady nie

nadają się na futra noszone okrywą włosową na zewnątrz. Są to między innymi takie cechy,
jak: plamistość (niejednolite zabarwienie), nierównomierność strzyżenia, brak połysku (lub
częściowy jego brak), nieładna lub rzadka okrywa włosowa, pękanie lica, duże ubytki
powierzchniowe, dziury itp.

W konfekcjonowaniu błamów rozróżnia się dwie zasadnicze grupy skór, które mają

wpływ na sposoby krojenia. Są to: skóry jagniąt małych , skóry jagniąt dużych i owiec.

Rys. 5. Profile skór owczych i jagnięcych: A – wyporka, B – jagniąt kilkudniowych, C – jagniąt

kilkutygodniowych i kilkumiesięcznych, D – zwierząt dojrzałych, owiec (baranów) [3, s. 135]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

Rys. 6. Przykłady kroju i łączenia skór w błamach ze skór jagnięcych: a) skóry łączone ząbkami, b) skóry

łączone po linii prostej, c) skóry łączone pojedynczym zębem, d) skóry łączone po łuku [3. s 135]

Błamy ze skór jagnięcych są krojone różnymi sposobami. Często sposób jest uzależniony

od wielkości skór, rodzaju uszlachetniania albo od inwencji samego kuśnierza (rys. 6).

W praktyce stosowane są najczęściej proste łączenia oraz wszelkiego rodzaju ząbki, zęby

i półkoliste wykroje. Niezależnie jednak od samego krojenia skór, w czasie dobierania skór
należy przestrzegać pewnych zasad: zestawiania w błamie skór jednolitych pod względem
charakterystyki cech okrywy włosowej i dermy, a także zachowania symetrii pod względem
koloru i jakości skór po obu stronach błamu. Skóry nieco szersze i ewentualnie dłuższe
rozmieszcza się u dołu. Na krawędziach błamu powinny się znaleźć skóry o szczególnie
elastycznej dermie i o niezbyt gęstej, a zarazem niewysokiej okrywie włosowej. W górnej
części błamu też nie należy umieszczać skór ze zbyt gęstą i wysoką okrywą włosową. Może
to powodować np. nadmierne wypychanie od spodu i złe układanie się wierzchu pelisy.

Zewnętrzne krawędzie błamu, stanowiące potem przody pelisy, powinny mieć miękką

i elastyczną dermę. Przy łączeniu skór wszerz, boki kroi się prosto, natomiast sztukowanie
wzdłuż można wykonywać po linii prostej lub ząbkami (rys. 7). Jakość i wartość skór
decyduje zwykle o wyborze sposobu mniej lub bardziej skomplikowanego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

Rys. 7. Błamy ze skór owczych: a) krój prosty, b) łączenie za pomocą ząbków (błam w połówkach)

[3. s. 148]

Przy dobieraniu skór powinno stosować się przyjęte zasady. Sąsiadujące ze sobą skóry

powinny mieć tę samą jakość. Wysokość okrywy włosowej, kolor, połysk, mora, gęstość
i sprężystość powinny być jednakowe. Błam powinien mieć wyrównaną powierzchnię pod
względem optycznym i estetycznym. Sposób łączenia należy również uzależniać od jakości
i wartości skór.

Zszywanie, nabijanie, suszenie i wykończenie wykonuje się tak samo jak w przypadku

błamów ze skór króliczych.

4.1.2.

Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Jakie jest przeznaczenie błamów?
2. Jakie są wymiary typowych błamów?
3. Jakie szablony do rozkroju skór stosuje się przy skórach króliczych?
4. Jakie są cechy okrywy włosowej w poszczególnych polach topograficznych skóry

króliczej?

5. Gdzie znajduje się płaszczyzna użytkowa skóry króliczej?
6. Na jakie grupy dzieli się skóry królicze?
7. Jakie cechy skór króliczych bierze się pod uwagę przy dobieraniu skór na błam?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

8.

Jakie uszkodzenia występują w skórach futerkowych?

9.

Jakimi metodami reperuje się skóry futerkowe?

10.

Jakie zasady reperacji stosuje się do skór futerkowych pospolitych?

11.

Jakie zasady stosuje się przy dobieraniu skór owczych i jagnięcych na błamy?

12.

Od czego zależy dobór sposobu krojenia skór jagnięcych na błamy?

13.

Jakie są sposoby krojenia i łączenia skór owczych na błamy?

14.

Jak dobiera się igły do zszywania skór w błamy?

15.

Co bierze się pod uwagę przy doborze nici do zszywania błamów?

16.

Jakie są zasady nawilżania skór futerkowych?

17.

Jakie są zasady nabijania błamów?

18.

W jakiej temperaturze powinny być suszone skóry futerkowe?

19.

Jaka jest kolejność czynności przy konfekcjonowaniu błamów?

4.1.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zaznacz powierzchnię użytkową otrzymanej skóry króliczej. Opracuj możliwe wersje

szablonów celem jej obrównania do połączenia w błam.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

odszukać w materiałach dydaktycznych sposoby obrównywania skór króliczych
w błamy,

2)

wyznaczyć pola topograficzne danej skóry,

3)

zaznaczyć powierzchnię użytkową ,

4)

wykonać szablony do obrównania skóry (wszystkie możliwe wersje), biorąc pod uwagę
jej powierzchnię użytkową,

5)

określić, według którego szablonu rozkrój skór na błamy będzie najbardziej
ekonomiczny,

6)

zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik ucznia,

−

skóra królicza,

−

papier,

−

przybory do rysowania,

−

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 2

Rozpoznaj i oznacz wady skór futerkowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

odszukać w materiałach dydaktycznych treści dotyczących ćwiczenia,

2)

zorganizować stanowisko pracy do przeglądania skór futerkowych, zgodnie z zasadami
bhp i ergonomii pracy,

3)

przejrzeć skóry, wyszukać uszkodzenia tkanki skórnej i okrywy włosowej,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

4)

oznaczyć uszkodzenia,

5)

zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

skóry futerkowe,

−

narzędzia kuśnierskie: nóż kuśnierski, grzebień kuśnierski,

−

przybory kuśnierskie: szpilki, kreda,

−

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 3

Wyreperuj skóry futerkowe pospolite, stosując odpowiednio dobrane do rodzaju

uszkodzenia metody reperacji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bhp i ergonomii pracy,

2)

przejrzeć skóry, wyszukać uszkodzenia i oznaczyć je,

3)

wyznaczyć pręgę grzbietową w skórach,

4)

dobrać metody reperacji do uszkodzenia i uzasadnić wybór,

5)

wyreperować skóry,

6)

zaprezentować wyniki pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

skóry pospolite: królicze, owcze itp.

−

narzędzia kuśnierskie: nóż kuśnierski, grzebień kuśnierski,

−

przybory kuśnierskie: szpilki, kreda, linijka z podziałką,

−

stół do krojenia,

−

maszyna kuśnierska,

−

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 4

Obrównaj dobrane i wyreperowane skóry królicze - strzyżone do połączenia w typowy

błam.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

dobrać odpowiedni sposób łączenia skór w błam mając na uwadze skóry strzyżone,

2)

wykonać wzorniki do obrównania skór w szeregach,

3)

wyrysować kredą kontury błamu na desce kuśnierskiej,

4)

rozmieścić skóry na odrysowanym konturze błamu zgodnie z ich oznaczeniem,

5)

sprawdzić poprawność wyznaczenia pręgi grzbietowej podczas reperacji skór,

6)

obrównać skóry według wzorników,

7)

sprawdzić poprawność wykonania ćwiczenia,

8)

złożyć skóry rzędami do zszycia

9)

zaprezentować wyniki swojej pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

skóry królicze,

−

narzędzia kuśnierskie: nóż kuśnierski, grzebień kuśnierski,

−

przybory kuśnierskie: szpilki, kreda, taśma centymetrowa, linijka z podziałką,

−

preszpan do wykonania wzorników,

−

przybory do rysowania,

−

stół do krojenia,

−

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 5

Zszyj skóry królicze w błam.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bhp i ergonomii pracy,

2)

dobrać igły i nici biorąc pod uwagę grubość i zwięzłość dermy,

3)

przygotować maszynę kuśnierską do szycia,

4)

zszyć skóry w rzędy na maszynie kuśnierskiej,

5)

zaznaczyć w rzędach położonych obok siebie kilka punktów spotkań,

6)

zszyć rzędy w szerz błamu utrzymując równe szeregi skór,

7)

sprawdzić poprawność wykonanego ćwiczenia,

8)

zaprezentować wyniki swojej pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

skrojony błam ze skór króliczych,

−

maszyna kuśnierska,

−

nici

−

narzędzia kuśnierskie: szpikulec do zapychania włosa, nóż kuśnierski,

−

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 6

Nabij błam ze skór pospolitych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś

1)

nawilżyć błam i odłożyć do odleżenia,

2)

wyrysować kontury błamu według wymiarów na desce do nabijania,

3)

nabić błam według obowiązujących zasad,

4)

sprawdzić poprawność wykonania ćwiczenia,

5)

odstawić deskę z nabitym błamem do suszenia,

6)

zaprezentować wyniki pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

stół do nawilżania błamu,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

−

stół do nabijania błamu,

−

narzędzia: kleszcze kuśnierskie,

−

przybory kuśnierskie: gwoździe kuśnierskie, kreda, linia, taśma centymetrowa,

−

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 7

Zdejmij z deski nabity błam ze skór króliczych i obrównaj według szablonu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

zdjąć z deski nabity błam posługując się kleszczami kuśnierskimi,

2)

przejrzeć błam i usunąć ewentualne uszkodzenia, które mogły powstać w czasie nabijania
lub po nabiciu,

3)

odłożyć błam do odleżenia lub rozbić dermę klinem w celu przywrócenia mu naturalnej
elastyczności,

4)

odrysować cienko zastruganą kredą szablon na błamie, zwracając uwagę na zachowanie
symetryczności połówek błamu względem jego środka,

5)

obrównać błam, pozostawiając obrysowane kredą kontury szablonu na obrównanym
błamie,

6)

sprawdzić poprawność obrównania błamu,

7)

wykonać czynności kosmetyczne błamu: wytrzepać, wyczesać, obciąć końcówki nici,
zmyć okrywę włosową wodą,

8)

zaprezentować wyniki pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

nabity na deskę kuśnierską błam ze skór króliczych,

−

narzędzia kuśnierskie: nóż kuśnierski, grzebień kuśnierski, igła kuśnierska,

−

przybory kuśnierskie: kreda, linia z podziałką, taśma centymetrowa, naparstek,

−

szablon błamu,

−

stół do krojenia,

−

maszyna kuśnierska,

−

literatura z rozdziału 6.

4.1.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1)

określić przeznaczenie i wymiary typowych błamów?

2)

określić budowę topograficzną skóry króliczej?

3)

wyznaczyć płaszczyznę użytkową skóry króliczej?

4)

określić grupy skór króliczych wyprawionych?

5)

dobrać skóry królicze na błam ?

6)

rozpoznać uszkodzenia i wady występujące w skórach futerkowych
oraz oznaczyć je?

7)

określić zasady i metody reperacji skór futerkowych pospolitych oraz
dokonać reperacji?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

8)

określić sposoby rozkroju i łączenia skór króliczych w błamach oraz
zszyć skóry w błam?

9)

określić sposoby rozkroju i łączenia skór owczych w błamach?

10)

określić sposoby rozkroju i łączenia skór jagnięcych w błamach?

11)

dobrać igły i nici do zszywania błamów?

12)

określić zasady nawilżania błamów?

13)

określić zasady nabijania błamów oraz nabić błam?

14)

określić parametry suszenia nabitych błamów?

15)

wymienić czynności związane z wykończeniem błamów?

16)

określić zasady obrównywania błamów oraz obrównać błam?

17)

wymienić kolejność czynności przy konfekcjonowaniu błamów?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

4.2.

Konfekcjonowanie błamów ze skór szlachetnych

4.2.1 Materiał nauczania

Reperacja skór futerkowych szlachetnych

Podstawowymi sposobami reperacji skór szlachetnych są: wycięcia eliptyczne z ostro

zakończonymi biegunami, wsuwki, zwierciadlane przestawienie i przesunięcia wzdłużne.
Pamiętając, że konieczność dokonywania reperacji w skórach prowadzi często do ich
pocięcia, należy w miarę możliwości unikać zbyt dużych niepotrzebnych cięć,
a w następstwie tego szwów. Wyborowi systemu cięć powinna towarzyszyć zawsze rozwaga,
uprzedni dokładny przegląd i oznaczenie uszkodzeń, a następnie właściwe zaplanowanie
usunięcia występujących uszkodzeń.

Większość uszkodzeń reperuje się tak samo jak skóry pospolite (rozdział 4.1).

W celu zachowania symetrii kolorystycznej skóry, duże uszkodzenia skór szlachetnych lub
innych można reperować z zastosowaniem równocześnie dwóch systemów: przestawienia
zwierciadlanego i wsuwek (rys. 8b). Po przeciwnej, w stosunku do uszkodzenia, stronie linii
grzbietowej, na tej samej wysokości i w tej samej odległości od linii grzbietowej co miejsce
uszkodzone, wycina się powierzchnię równą połowie powierzchni brakującego kawałka,
następnie dzieli się ją na wąskie paski i numeruje kolejno (rys. 8a). Paskami tymi wypełnia
się połowę wyciętego kawałka w miejscu uszkodzenia, układając je w odwrotnej kolejności
i tworząc w ten sposób analogicznie, zwierciadlane odbicie stanu przed wycięciem. Pozostałe
luki wypełnia się dwiema wsuwkami. W ten sposób zostaje nadal zachowana właściwa
kolorystyka, topografia i symetria skóry.
Dobre wyniki uzyskuje się również przez połączenie cięciami poszczególnych okienek
powstałych po wycięciu miejsc uszkodzonych i wzdłużnym przesunięciu do góry zadniej
części skóry (rys. 8c).

Rys. 8. Sposoby reperowania uszkodzeń w skórach szlachetnych: a, b) reperowanie uszkodzeń skór

z zastosowaniem dwóch systemów: przestawienia zwierciadlanego i wsuwek, c) reperowanie

jednocześnie kilku uszkodzeń skóry metodą wzdłużnego przesunięcia [3, s. 93]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

Błamy ze skór nutrii

Skóry nutrii są wartościowym surowcem futrzarskim. Wyprawione workowo można

rozcinać wzdłuż przez środek grzbietu lub przez środek brzuszka. (rys. 9).

Poddawane są

często uszlachetnianiu przez barwienie, strzyżenie, epilowanie okrywy włosowej.

Rys. 9. Skóra nutrii: a) wyprawiona workowo b) rozcięta przez brzuszek, c) rozcięta przez grzbiet [1, s. 6]

Ze względu na zróżnicowaną topografię okrywy włosowej do skór nutrii stosuje się

również metody podziału i rozkroju na grzbiet, brzuszek, i boczki.

Rys. 10. Podział skóry na 3 części od strony mizdry [2, s. 230]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

Rys. 11. Podział skóry na 3 części od strony okrywy włosowej [2, s. 231]

Grzbiety mają okrywę włosową o dość rzadkich włosach puchowych i dość długich,

sprężystych włosach ościstych. Włosy ościste są strzyżone w celu wyrównania ich długości;
nie epiluje się ich. Część karkowa skórki grzbietowej ma włosy puchowe krótsze i rzadsze niż
część środkowa. Włosy ościste w części karkowej są rzadsze i o zróżnicowanej długości,
a zarazem bardziej leżące i przez to sztywniejsze. U dołu pasmo zadu ma nieco rzadsze włosy
ościste od części środkowej grzbietu. Także puch stopniowo staje się niższy. Po bokach
grzbietu występują szeregowo sutki w liczbie 5 par, zarówno u samic jak i samców; większe
u samic są okolone często rzadszym i jaśniejszym włosem lub golizną. Zdarza się to także
w skórach samców. Cechy te, jeśli występują w sposób widoczny lub wyczuwalny pod
palcami, są uważane za wady i powinny być reperowane.

Rys. 12. Sposoby reperowania skór nutrii: a) reperowanie małych sutek za pomocą wycięć eliptycznych

oraz reperowanie pachwin tylnych, wsuwkami stopniowo wyrównującymi długość włosów u dołu

skóry, b) reperowanie sutek z większymi goliznami oraz reperowanie szerzej zarysowanego pola

z pachwinami tylnymi c) sposób reperacji podyktowany kształtem jaki ma przyjąć skóra w błamie

[1, s. 10]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

Brzuszki mają gęsty puch, najwyższy w bocznych pasmach, coraz niższy zaś w stronę

zadu i tylnych łapek. Dolna część skórki ma włosy puchowe i ościste znacznie niższe,
a miejscami także rzadsze. Włos ościsty jest cieńszy od grzbietowego i znacznie krótszy, lecz
dość znacznie kryjący włosy puchowe, zwiększając ich sprężystość. Bywa epilowany lub
nieco przystrzygany w celu wyrównania powierzchni. Przydatną część skórki liczy się od
przednich łapek do dołu, w odległości kilku centymetrów od dolnej krawędzi. Skórki
brzuszków, pomimo że są znacznie krótsze od grzbietów, z powodu lepszego i gęstszego
włosa puchowego, lekkości i elastyczności, są uważane za bardziej przydatne i cenniejsze na
konfekcjonowanie futer, błamów i czapek.

Pasma boczne, czyli dodatkowe brzuszki, odznaczają się przede wszystkim długością

włosa podobną do grzbietów. Natomiast jakość ich jest znacznie lepsza od grzbietów;
porównywana do brzuszków. Włosy puchowe zazwyczaj są tu dość gęste, wysokie i bardziej
wyrównane na całej powierzchni niż na grzbietach i brzuszkach właściwych. Włosy ościste
również nie są już takie długie, grube i sztywne jak w grzbietach. Można je epilować.
Przydatność tych skórek na wszystkie rodzaje konfekcji jest bardzo duża.

Dobieranie skór na błamy jest dość proste, bowiem dla wszystkich rodzajów skór całych

i skórek nutrii obowiązują takie same zasady rozmieszczania ich według wielkości, długości
i jakości okrywy włosowej, jak w dobieraniu każdych innych skór (między innymi
kierunkiem włosa do dołu). Występujące różnice w długości i gęstości włosów powinny być
stopniowe.

Niezależnie od tego, czy skóry mają naturalny kolor, czy są barwione, epilowane

naturalne lub epilowane barwione, zauważa się różne odcienie i nasilenie tych barw. Trzeba
je w estetyczny sposób stonować; należy dążyć do tego, aby uzyskać optycznie jednolitą
kolorystycznie powierzchnię błamu lub z ciemniejszymi nieco przodami lub plecami.
Dobierając, trzeba też zdawać sobie sprawę, że występujące czasem w brzuszkach dość
znaczne różnice w wysokości włosów na styku części piersiowej (górnej) z zadem, mogą być
wyrównane przez nakładanie pasemek w części zadniej skóry nad częścią piersiową podczas
zszywania w błam (rys. 13).

Rys. 13. Błamy ze skór nutrii całych w układzie szeregowo-rzędowym: a), b) sposoby oznaczania

położenia skór [1, s. 8]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

Rys. 14. Błamy ze skór nutrii w układzie szeregowo-rzędowym: a) z grzbietów, b) z brzuszków. [1, s. 9]

Rys. 15. Błamy ze skór nutrii całych w układach dachówkowych [1, s. 9]

Zszywanie skór w błamach, nabijanie i suszenie oraz wykończenie przeprowadza się

według tych samych zasad jak w błamach ze skór pospolitych (rozdział 4.1).

Błamy ze skór piżmaków

Skóry piżmaka najczęściej rozdziela się na dwie części, tj. na grzbiet i brzuszek.

Otrzymuje się w ten sposób dwie różne skórki o różnej wielkości. Brzuszek jest mniejszy,
o gęstszych włosach i jaśniejszej barwie, natomiast grzbiet jest większy, o okrywie włosowej
nieco rzadszej, zwłaszcza w paśmie pręgi grzbietowej jakby zapadniętej. Skóra grzbietu jest
ciemniejsza, brunatno

−

brązowej barwy i ma dłuższe włosy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

Przy rozcinaniu skór wyprawionych workowo i rozdzielaniu na grzbiety i brzuszki używa

się płaskiej deseczki (rys.16) o długości ok. 45-50 cm. Boki deseczki, począwszy
od podstawy, mniej więcej od połowy, są równoległe, po czym łagodnymi łukami schodzą się
w górze w zaokrąglony wierzchołek. Deseczkę wkłada się do środka skóry
w ten sposób, aby jej krawędzie rozpychały oś grzbietu i oś brzuszka. Rozcina się skórę
wzdłuż boku, wsuwając nóż ostrzem do góry.

Rys. 16. Rozkrój skóry piżmaka wyprawionej workowo: a) deseczka, b) skóra naciągnięta na deseczkę,

c) brzuszek, d) grzbiet [1, s. 15]

Prawidłowe rozcięcie skóry powinno uwzględnić pozostawienie czerniejących smug

w okolicy tylnych łapek i zwężenie za przednimi łapkami brzuszka na mało wartościowym
podgardlu. Zwężenie to umożliwia otrzymanie szerszej skórki grzbietu w główce przez
pozostawienie przy nim wszystkich części z długim włosem.

W konfekcjonowaniu grzbietów i brzuszków skór piżmaków w błamy, obowiązują

ogólnie przyjęte zasady konfekcjonowania błamów. Ponieważ skóry te nieraz znacznie różnią
się nie tylko odcieniami i kolorami, lecz także wielkością, przed rozpoczęciem obróbki
należy je posortować na grupy wg wielkości. Posortowane skóry należy dobrać według
ogólnie obowiązujących zasad dobierania skór na błamy.

W czasie rozkroju skór należy posługiwać się szablonami przedstawionymi w pkt. 4.1

poradnika dobranymi do profilu skór.

Podczas zszywania skór w błamy stosuje się w miarę potrzeby nadkładanie. Najczęściej

nakłada się pasmo skóry części zadniej nad karkową, gdyż tam występują największe różnice
wysokości włosa. Wyjątkowo nadkładanie w celu wyrównania, stosuje się również w innych
miejscach, jak np. przy przestawianiu zwierciadlanym, kiedy to trzeba nieraz nadkładać
pasmo w prędze grzbietowej. W celu zabezpieczenia przed późniejszym odchylaniem się
takiego pasma, zaleca się przyczepienie go przez rzadkie przeszycie od spodu ręcznie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

Błamy z piżmaków wykonuje się w układach:

−−−−

szeregowo-rzędowym (grzbiet i brzuszki),

−−−−

dachówkowym.

Rys. 17. Błamy ze skór piżmaków w układzie szeregowo-rzędowych: a) z grzbietów, b) z brzuszków.

[1, s. 16]

Rys. 18. Błam ze skór piżmaków całych, w układzie dachówkowym [1, s. 16]

Nabijanie, suszenie, obrównywanie i kosmetykę błamów wykonuje się według tych

samych zasad jak w skórach pospolitych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

31

Błam ze skór tchórzy

Skóra tchórza jest uznawana przez kuśnierzy za typowy, wśród skór futerkowych, okaz

tzw. dziczyzny. Ma dość zróżnicowaną pod względem swych cech okrywę włosową. Między
innymi odznacza się bardzo wyraźnie zaakcentowanym, brązowej barwy kłębem,
a jednocześnie dość niską w kłębie i części karkowej okrywą włosową. Natomiast w dalszej
części skóry – w stronę zadu – długość włosów, szczególnie ościstych gwałtownie wzrasta,
aby równie gwałtownie skracać się w stronę tylnych łap, a także od grzbietu na boki. Ponadto
bardzo zróżnicowany jest kolor, gęstość i sprężystość włosów w poszczególnych polach
topograficznych skóry. Bardzo istotną cechą jest różnica wielkości skór, jaka występuje
w skórach tchórzy. Skóry samców są znacznie większe od samic, ponadto mają grubszą
i sztywniejszą dermę zwłaszcza w części karkowej.

Rys. 19. Skóry tchórzy: a) samca, b) samiczki, c) deseczka do rozcinania skór wyprawionych workowo

[1, s. 19]

Na błamy poza nielicznym wyjątkiem przeznacza się skóry mniej atrakcyjne w wyglądzie

i gorsze jakościowo.

Przy konfekcjonowaniu błamów ze skór tchórzy uwzględnia się charakterystyczne cechy

tych skór, a mianowicie ich dość niską okrywę włosową w części karkowej aż do kłębu
w stosunku do puszystej i wysokiej okrywy włosowej w części zadniej. Dlatego w skórach,
które w błamach znajdują się w wyższych szeregach, pozostawia się ogonki. Uzupełniają one
częściowo nierówności w uwłosieniu, bowiem wyrównują chociaż w dobrym stopniu niskie
części karkowe. Ogonki stały się też z czasem nieodzownym uzupełnieniem i ozdobą
błamów.

Skóry na błamy dobiera się według obowiązujących zasad. Dokonując rozkroju należy

także uwzględnić reperacje skór i oznaczenie osi pręgi grzbietowej. Łebki skór, z wyjątkiem
górnego szeregu , przycina się półkoliście (rys. 20).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

32

Część dolną, zadnią w górnym szeregu przykrawa się również w podobny sposób, z tym

ż

e pozostawia się ogon, obrównując jedynie jego krawędzie lub uzupełnia się jego brak. Zady

skór w dolnym szeregu przycina się równo. Krawędzie boczne skór wyrównuje się, lecz bez
nadmiernego ścinania, gdyż każda skóra w gotowym błamie staje się przez to jakby bardziej
wypukła i puszysta. Przypomina się tutaj o możliwości wyrównywania długości skór przez
wysuwanie lub przeszczepianie. W celu uzyskania skór jednakowych kolorystycznie, można
wykonać przestawianie zwierciadlane.

W czasie zszywania trzeba zwrócić uwagę, czy nie zachodzi konieczność nakładania

pasemek skóry w okolicy tylnych łapek nad części karkowe. Używane nici powinny być dość
wytrzymałe, lecz cienkie (np. nr 50÷70) w kolorze białym lub blado

−

beżowym.

Po zszyciu błamu najlepiej od razu przyczepić ogonki do karczków. Przyszywa się je

w odległości ok. 5 cm od górnego szwu, dwoma lub trzema ściegami wykonanymi od spodu.
Do tego celu należy używać mocnych czarnych nici. Przed nabijaniem, mizdrę błamów
nawilża się wodą o temp. Do 35ºC, używając sztywnych szczotek. Nabijać powinno się
cienkimi specjalnymi stalowymi gwoździami kuśnierskimi o grubości ok. 1 mm i długości do
3 cm. Szwy łączące poszczególne rządy skór wyrównuje się do prostej linii pod sznurek.
Nabite błamy należy suszyć w przewiewnym pomieszczeniu, w temperaturze pokojowej lub
najwyżej do 40

o

C. Po wysuszeniu obrównuje się je zgodnie z wymiarami określonymi

w normie BN-76/7752

−

02 Wyroby futrzarskie. Postanowienia ogólne.

Błamy mogą być także wykonywane bezpośrednio pod pelisy i wtedy muszą odpowiadać

formie odbitej z wierzchu pelisy (norma to uwzględnia).

Przed obrównaniem, błam należy dokładnie przejrzeć i usunąć ewentualne uszkodzenia

powstałe podczas nabijania.

Obrównywanie i wykończenie błamów jest identyczne jak w opisie wykonywania

błamów ze skór królików.

Rys. 20. 1/2 błamu ze skór tchórzy [1, s. 21]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

33

Ocena jakości wykonywanych błamów

Podczas odbioru jakościowego (klasyfikacji) gotowych błamów przeprowadza się

następujące badania, które obejmują:
1)

sprawdzenie wielkości wyrobu,

2)

oględziny zewnętrzne pod względem doboru kolorystycznego skór,

3)

sprawdzenie symetryczności obrównania,

4)

sprawdzenie gęstości i sprężystości okrywy włosowej oraz jej prawidłowej wysokości,

5)

sprawdzenie wysokości i równości strzyżenia (w skórach strzyżonych),

6)

sprawdzenie siły osadzenia włosa w tkance skórnej,

7)

sprawdzenie elastyczności i wytrzymałości tkanki skórnej na rozciąganie i rozerwanie,

8)

sprawdzenie trwałości wybarwiania okrywy włosowej na tarcie suche i mokre.

Powyższe badania wykonuje się zgodnie z wymaganiami i wskazaniami norm i warunkami
technicznymi zawartymi w dokumentacji technicznej.

Kontroler musi umieć dokonać tych czynności w celu wykonania trafnej oceny co do

jakości gotowego błamu.

4.2.2 Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.

Jakie zasady i metody reperacji stosuje się do skór szlachetnych?

2.

Jak można podzielić skórę nutrii przy konfekcjonowaniu wyrobów?

3.

Czym podyktowany jest podział skóry nutrii na mniejsze skórki?

4.

Jakie są cechy okrywy włosowej poszczególnych skórek?

5.

Jakie szablony stosuje się do obrównywania skór nutrii?

6.

Jak zatuszować znaczne różnice wysokości włosa podczas zszywania skór nutrii,

piżmaków i tchórzy?

7.

Jakie szablony stosuje się do obrównywania skór piżmaków?

8.

Jakie szablony zastosować do obrównania skór tchórzy?

9.

Jaką funkcje pełnią ogonki w błamach ze skór tchórzy?

10.

Jak ocenia się jakość wykonanych błamów?

4.2.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wyreperuj skórę tchórza, stosując metodę przestawiania zwierciadlanego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

odszukać w materiale dydaktycznym treści dotyczące reperacji skór szlachetnych,

2)

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bhp i ergonomii pracy,

3)

przejrzeć skórę, odszukać uszkodzenia i oznaczyć,

4)

wyznaczyć i narysować na skórze powierzchnię potrzebną do wyreperowania
uszkodzenia,

5)

dokonać odpowiednich cięć na skórze,

6)

wyreperować skórę,

7)

dokonać samooceny wykonania ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

34

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik ucznia,

−

skóra tchórza,

−

narzędzia kuśnierskie: nóż kuśnierski, grzebień kuśnierski,

−

przybory do rysowania na skórze,

−

maszyna kuśnierska,

−

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 2

Rozrysuj układ skór nutrii na szablonie błamu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

odrysować szablon błamu na arkuszu papieru,

2)

dokonać analizy budowy topograficznej i pomiaru skór,

3)

wybrać sposób łączenia skór w błam, biorąc pod uwagę ekonomiczne wykorzystanie
powierzchni użytkowej skór ,

4)

na podstawie wymiarów skór wyliczyć ilość szeregów i rzędów w błamie,

5)

narysować szeregi i rzędy i zaznaczyć sposób łączenia skór,

6)

dokonać samooceny wykonanego ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

skóry nutrii,

−

arkusz szarego papieru,

−

przybory kuśnierskie,

−

przybory do pisania,

−

stół do pracy ręcznej,

−

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 3

Dobierz skóry tchórzy na błam o wymiarach 150 x 115 x 130 cm według układu skór

przedstawionego na rysunku w poradniku ucznia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

zorganizować stanowisko pracy,

2)

odszukać w materiałach dydaktycznych zasady doboru skór na błamy (J. m. Z2.01),

3)

odszukać w poradniku ucznia rysunek instruktażowy błamu ze skór tchórzy,

4)

odczytać rysunek,

5)

przejrzeć skóry,

6)

przygotować skóry do dobierania: rozciąć wzdłuż linii środka brzucha jeśli są
wyprawione workowo, lekko nawilżyć, rozprostować, pozostawić rozłożone na stole
mizdrą do wierzchu do przeschnięcia,

7)

odrysować szablon błamu na stole do dobierania,

8)

dobrać skóry na błam według informacji odczytanych z rysunku błamu,

9)

oznaczyć skóry w komplecie,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

35

10)

zaprezentować wykonanie ćwiczenia,

11)

dokonać samooceny wykonanej pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

skóry tchórzy,

−

stół do dobierania,

−

szablon błamu,

−

kreda,

−

przybory do nawilżania skór: szczotka i miska na wodę,

−

szpilki,

−

przybory do pisania,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 4

Dokonaj rozkroju dobranych skór tchórzy na typowy błam.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

zapoznać się z materiałem dydaktycznym dotyczącym wykonania ćwiczenia,

2)

rozprzestrzenić skóry (lekko nawilżyć i wyprostować przeciągając je na krawędzi stołu),

3)

oznaczyć w skórach oś grzbietu,

4)

przejrzeć skóry, wyszukać uszkodzenia, oznaczyć i wyreperować,

5)

wykonać wzorniki do obrównania skór w szeregach,

6)

wyrysować kredą kontury błamu na desce kuśnierskiej,

7)

rozmieścić skóry na odrysowanym konturze błamu zgodnie z ich oznaczeniem,

8)

obrównać skóry według wzorników,

9)

sprawdzić poprawność wykonania ćwiczenia,

10)

złożyć skóry rzędami do zszycia

11)

zaprezentować wyniki swojej pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

skóry tchórzy dobrane w komplety,

−

narzędzia kuśnierskie: nóż kuśnierski, grzebień kuśnierski,

−

przybory kuśnierskie: szpilki, kreda, taśma centymetrowa, linia z podziałką,

−

preszpan do wykonania wzorników,

−

przybory do rysowania,

−

stół do krojenia,

−

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 5

Zszyj skóry tchórzy w błam.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

zorganizować stanowisko pracy,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

36

2)

dobrać igły i nici biorąc pod uwagę grubość i zwięzłość dermy,

3)

przygotować maszynę kuśnierską do szycia,

4)

zszyć skóry w rzędy na maszynie kuśnierskiej, zwracając uwagę, aby oś ogonka była
przyszywana w osi karczku,

5)

zaznaczyć w rzędach położonych obok siebie kilka punktów spotkań,

6)

zszyć rzędy w szerz błamu utrzymując równe szeregi skór,

7)

sprawdzić poprawność wykonanego ćwiczenia,

8)

zaprezentować wyniki swojej pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

skrojony błam ze skór tchórzy,

−

maszyna kuśnierska,

−

nici

−

narzędzia kuśnierskie: szpikulec do zapychania włosa, nóż kuśnierski,

−

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 6

Nabij błam ze skór tchórzy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

zapoznać się z materiałem dydaktycznym dotyczącym wykonania ćwiczenia,

2)

zorganizować stanowisko pracy,

3)

nawilżyć błam i odłożyć do odleżenia,

4)

wyrysować kontury błamu według wymiarów na desce do nabijania,

5)

nabić błam według obowiązujących zasad,

6)

sprawdzić poprawność wykonania ćwiczenia,

7)

odstawić deskę z nabitym błamem do suszenia,

8)

zaprezentować wyniki pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

uszyty błam ze skór tchórzy,

−

stół do nawilżania błamu,

−

stół do nabijania błamu,

−

narzędzia: kleszcze kuśnierskie,

−

przybory kuśnierskie: szczotka , miska na wodę, gwoździe kuśnierskie, kreda, linia, taśma
centymetrowa,

−

szablon błamu,

−

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 7

Zdejmij z deski nabity błam ze skór tchórzy i wykończ go.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

37

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

odszukać w materiale dydaktycznym treści dotyczących wykonania ćwiczenia,

2)

zdjąć z deski nabity błam posługując się kleszczami kuśnierskimi,

3)

przejrzeć błam i usunąć ewentualne uszkodzenia, które mogły powstać w czasie nabijania
lub po nabiciu,

4)

odłożyć błam do odleżenia lub rozbić dermę klinem w celu przywrócenia mu naturalnej
elastyczności,

5)

odrysować cienko zastruganą kredą szablon na błamie, zwracając uwagę na zachowanie
symetryczności połówek błamu względem jego środka,

6)

obrównać błam, pozostawiając obrysowane kredą kontury szablonu na obrównanym
błamie,

7)

sprawdzić poprawność obrównania błamu,

8)

wykonać czynności związane z kosmetyką błamu,

9)

dokonać oceny jakości wykonanego błamu,

10)

zaprezentować wyniki pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

nabity na deskę kuśnierską błam ze skór tchórzy,

−

narzędzia kuśnierskie: nóż kuśnierski, grzebień kuśnierski, igła kuśnierska,

−

przybory kuśnierskie: kreda, linia z podziałką, taśma centymetrowa, naparstek,

−

szablon błamu,

−

stół kuśnierski,

−

maszyna kuśnierska,

−

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 8

Obrównaj skóry piżmaków – brzuszki i połącz je w płaty stosując szwy nadkładane

według przedstawionego wzoru.

Rysunek do ćwiczenia 3

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

zorganizować stanowisko pracy,

2)

dobrać skórki piżmaków,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

38

3)

wykonać szablon pomocniczy do rozkroju skóry,

4)

obrównać skórki według szablonu,

5)

wyznaczyć szerokość nadłożenia,

6)

przygotować maszynę kuśnierską do szycia,

7)

zszyć skórki według wzoru,

8)

sprawdzić poprawność wykonanego ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

skóry piżmaków – brzuszki,

−

stół kuśnierski do krojenia skór,

−

maszyna kuśnierska,

−

narzędzia kuśnierskie: nóż kuśnierski, grzebień kuśnierski,

−

przybory kuśnierskie: szablon do obrównania skór, kreda, szpilki, linia,

−

literatura z rozdziału 6.

4.2.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1)

wyreperować skóry szlachetne według obowiązujących zasad?

2)

dokonać podziału skóry nutrii na mniejsze skórki?

3)

uzasadnić dzielenie skóry nutrii na mniejsze skórki?

4)

scharakteryzować okrywę włosową poszczególnych skórek nutrii?

5)

dobrać szablony do obrównania skór nutrii na błamy?

6)

określić cel, miejsce i szerokość nałożenia tuszącego różnicę
wysokości włosa w skórach futerkowych?

7)

wykonać szwy nadkładane?

8)

podzielić skórę piżmaka na grzbiet i brzuszek?

9)

dobrać szablony do obrównania skórek brzuszków i grzbietów na
błamy?

10)

dobrać szablony do obrównania skór tchórzy na błamy?

11)

rozkroić dobrane skóry tchórzy na typowy błam?

12)

zszyć skóry tchórzy w błam?

13)

nabić błam ze skór tchórzy?

14)

zdjąć z deski nabity błam?

15)

wykończyć błam ze skór tchórzy?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

39

5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

Przeczytaj uważnie instrukcję.
1.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

2.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

3.

Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidłowa.

4.

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

5.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

6.

Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

7.

Na rozwiązanie testu masz 35 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−−−−

instrukcja,

−−−−

zestaw zadań testowych,

−−−−

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1.

Typowe błamy ze skór futerkowych mają wymiary

a)

długość 105, 110, 115 cm, szerokość dołem150 cm ,szerokość górą 130 cm.

b)

długość 120, 125, 130 cm, szerokość dołem 170, szerokość górą 130 cm.

c)

długość 100 cm, szerokość dołem 170 cm, szerokość górą 130 cm.

d)

długość 130 cm, szerokość dołem 170 cm, szerokość górą 150 cm.

2. Powierzchnia użytkowa skóry króliczej zajmuje

a)

całą skórę.

b)

grzbiet skóry.

c)

brzuch skóry.

d)

ś

rodkową część skóry.

3. Przedstawiony na rysunku

szablon stosuje się do obrównywania skór

a)

jagnięcych.

b)

piżmaków.

c)

króliczych.

d)

nutrii.

4. Na rysunku przedstawiono profil skóry

a)

królicze.

b)

owczej.

c)

nutrii.

d)

tchórza.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

40

5. Reperowanie skór futerkowych za pomocą wstawek stosuje się do skór

a)

szlachetnych.

b)

półszlachetnych.

c)

pospolitych.

d)

barwionych.

6. Na wykonanie błamu o wymiarach:

150cm – szerokość dołem, 130 cm – szerokość górą,

120 cm – długość błamu, należy użyć skór jagnięcych o wymiarach: szerokość − 25 cm,
długość − 40 cm w ilości
a)

10 szt.

b)

18 szt.

c)

20 szt.

d)

24 szt.

7.

Przedstawione na rysunku szablony do obrównywania skór mają zastosowanie
w skórach
a)

króliczych.

b)

jagnięcych.

c)

nutrii.

d)

lisów.

8. Skóry futerkowe nawilża się

a)

kąpielowo.

b)

szczotką.

c)

natryskiem.

d)

zraszaczem.

9. Optymalna temperatura suszenia skór futerkowych wynosi

a)

10 ºC.

b)

30 ºC

c)

45 ºC.

d)

80 ºC.

10. Temperatura wody do nawilżania skór nie powinna przekraczać

a)

20 ºC.

b)

30 ºC.

c)

40 ºC.

d)

60 ºC.

11.

Reperowanie skór metodą przestawienia zwierciadlanego stosowana jest do skór
a)

pospolitych.

b)

szlachetnych.

c)

barwionych.

d)

długowłosych.

12. Błam to wyrób kuśnierski stosowany jako

a)

narzuta futrzana.

b)

podbicie pelisy.

c)

dywanik dekoracyjny.

d)

bodies na futro.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

41

13. Nabijanie błamu rozpoczyna się od nabicia

a)

bocznych krawędzi.

b)

dołu błamu.

c)

góry błamu.

d)

ś

rodka błamu.

14. Rysunek przedstawia profil skóry

a)

owczej.

b)

króliczej.

c)

jagnięcej.

d)

nutrii.

15. Rysunek przedstawia profil skóry

a)

jagnięcej.

b)

nutrii.

c)

tchórza.

d)

króliczej.

16. Najładniejsze skóry w błamie powinny znajdować się

a)

w środkowej części błamu.

b)

na bokach.

c)

u dołu błamu.

d)

na przodach.

17.

Na błamy przeznacza się skóry
a)

najlepszej jakości.

b)

gorszej jakości.

c)

takie jak na futra.

d)

o bardzo gęstej okrywie włosowej.

18. Układ skór w błamie powinien być

a)

pionowy z włosami do dołu.

b)

poziomy z włosami do dołu.

c)

skośny.

d)

kombinowany.

19. Sutki na grzbiecie reperuje się w skórach

a)

piżmaków.

b)

królików.

c)

karakułów.

d)

nutrii.

20. Przy zszywaniu skór w błamy, grubość igieł i nici dobiera się do

a)

gęstości okrywy włosowej.

b)

grubości tkanki skórnej.

c)

elastyczności tkanki skórnej.

d)

ciągliwości skóry.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

42

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ............................................................................................................................

Wykonywanie błamów ze skór futerkowych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

43

6. LITERATURA

1.

Buczyńska L., Burzyński Cz.: Kuśnierstwo 2. WSiP, Warszawa 1986

2.

Burzyński Cz., Dzieża R., Suliga A., Duda I.: Kuśnierstwo. WNT Warszawa 1986

3.

Burzyński Cz., Suliga A.: Kuśnierstwo cz.1. WSiP, Warszawa 1986

4.

Sadowski T.: Materiałoznawstwo dla kuśnierzy WSiP, Warszawa 1989