1

Wiele zawodów posiada kodeks etyki zawodowej. Jest to nic innego jak zbiór zasad,

jakimi powinno się kierować wykonując dany zawód. Stanowi on uporządkowany logicznie

zbiór zasad etycznych, jego celem nie jest tworzenie nowych norm, tłumaczenie odstępstw od

etyki ogólnej, czy zastępowanie własnych etycznych odczuć, lecz konkretyzowanie,

uszczegóławianie norm etyki ogólnej do specyfiki grupy docelowej, czyli konkretnego

zawodu. Jedno z zagadnień dotyczy obowiązków pracownika wobec firmy, klientów

i otoczenia, którymi na przykład są takie hasła jak lojalność, uczciwość, sprawiedliwość.

Kodeks ten, w dużej mierze pomaga też rozwiązywać różnego rodzaju konfliktów sfery

moralnej, mając jasno określone zasady postępowania w danej sytuacji. Podobnie jak inne

kodeksy może posiadać też zapisy o zachowaniach nie dopuszczalnych, jak na przykład

nadużywanie władzy, bo jak dobrze zauważa Piotr Fuglewicz ("TELEINFO" 23/99), że

"wobec dużej nieświadomości użytkowników, co do istoty, złożoności i pracochłonności

działań podejmowanych przez informatyków na rzecz ich klientów pokusa nadużycia

przewagi wiedzy przez informatyków jest duża". Jedną z podstawowych zasad wielu

kodeksów etycznych jest zasada poufności danych, ponieważ w różnych zawodach często

styka się z informacjami, które powinny potocznie mówiąc pozostać w czterech ścianach.

ZMIENIĆ SLAJD

Historia etyki sięga już czasów starożytnych, jest jedną z najstarszych dziedzin filozofii.

W tym właśnie okresie powstała słynna przysięga Hipokratesa, którą składali lekarze, a i teraz

jest ona jedną z głównych zasad etyki lekarskiej. Dekalog, to chyba jeden z najgłówniejszych

kodeksów etycznych, jakim kieruje się większość ludzi w życiu prywatnym, ale także

i zawodowym, jak chociażby 7. Przykazanie nie kradnij – inaczej nie dokonuj malwersacji.

W średniowieczu powstawały pierwsze kodeksy zawodowe, oczywiście nie było wtedy

informatyki, ale w już latach 90 XX wieku zaczęły się pojawiać pierwsze kodeksy dotyczące

IT. Niniejszym takie stowarzyszenia jak ACM – Stowarzyszenie Sprzętu komputerowego

i CEPIS (Si ii pi aj es) – Stowarzyszenie Europejskich Profesjonalnych Towarzystw

Informatycznych. Jeśli chodzi o Polskę, to kodeks został uchwalony dopiero w XXI wieku,

a dokładnie 12 czerwca 2010 roku na X zjeździe PTI (Polskie Towarzystwo Informatyczne),

pod nazwą „Kodeks Zawodowy Informatyków”. Jego głównym inicjatorem i autorem jest

Andrzej Dyżewski.

ZMIENIĆ SLAJD

Kodeks etyczny Stowarzyszenia Sprzętu Komputerowego jest podzielony na 4 sekcje oraz

wskazówki i składa się z 24 zaleceń, sformułowanych, jako stwierdzenia osobistej

odpowiedzialności. Przedstawia on wiele (choć nie wszystkie) problemów, z jakimi mogą

mieć do czynienia profesjonaliści branży komputerowej. Z kolei wskazówki, są pomocne w

rozstrzyganiu wątpliwości zawartych w podstawowym tekście. Mogą one być też pomocne

2

przy merytorycznym rozpatrywaniu formalnej skargi o pogwałcenie zawodowych standardów

etycznych.

ZMIENIĆ SLAJD



Sekcja 1. określa podstawowe zasady etyczne, takie jak np.: przyczyniać się do dobra

społeczeństwa i człowieka, respektować poufność informacji, respektować własność

intelektualną, honorować prawa autorskie i patenty, unikanie szkodzenia innym.



Sekcja 2. przybliża dodatkowe, bardziej szczegółowe zagadnienia postępowania

zawodowego. Zawarte są w niej następujące zasady:

Dążenie do osiągnięcia najwyższej

jakości, wydajności i godności zarówno w procesie, jak i w odniesieniu do produktów

pracy zawodowej.

Zdobywać i podtrzymywać kwalifikacje zawodowe.

Honorować

kontrakty, umowy i przyjęte zobowiązania.

Pogłębiać społeczne zrozumienie informatyki

i jej funkcji.

ZMIENIĆ SLAJD



Sekcji 3. Zasady odnoszą się w szczególności do osób pełniących funkcje kierownicze.

I np. obowiązkami kierownika jest: Zarządzanie personelem oraz dostępnymi środkami

tak, by móc zbudować systemy informatyczne podwyższające jakość warunków pracy.

Zatwierdzać i wspierać właściwe użytkowanie sprzętu informatycznego i środków

łączności, należących do organizacji.

Zarządzać sposobami postępowania chroniące

godność użytkowników i innych osób, na które system może mieć wpływ. A także,

umożliwiać rozwój nauki swoich pracowników.



Sekcja 4. zawiera reguły dotyczące zgodności z kodeksem.

ZMIENIĆ SLAJD

Polskim kodeksem jest, jak wcześniej wspominałam, „Kodeks Zawodowy

Informatyków” PTI. Jest przeznaczony dla osób, które zechcą uznać go za obowiązujący

w ich informatycznej aktywności zawodowej o dowolnym profilu: naukowym,

dydaktycznym, gospodarczym lub społecznym. Jego głównym zadaniem jest wspierać osoby

w rozstrzyganiu w swoim sumieniu, czy dane postępowanie na polu zawodowym jest, czy nie

jest właściwe. Rolę tę kodeks ma do spełnienia nie tylko w odniesieniu do osób fizycznych,

ale również w różnych relacjach informatyków takich jak: z klientami, partnerami

gospodarczymi, współpracownikami, kolegami, przełożonymi, pracodawcami oraz władzami.

Jego główne zasady to:

Informatycy stosując informatykę będącą wiedzą służebną wobec dziedzin jej różnorodnych

zastosowań, wspierają rozwój tych dziedzin nie przeszkadzając mu.

3

Zastosowania narzędzi i algorytmów informatyki nie stanowią dla informatyków celu, lecz są

środkiem mającym przede wszystkim rozwiązywać z poszanowaniem zasad logiki, praw

człowieka, jego środowiska naturalnego, ergonomii, ekonomii, poprawności językowej, norm

jakości oraz specyfiki dziedzin szczegółowych przedstawiane problemy informatyczne.

Informatycy stale doskonalą swoją wiedzę, a jednocześnie zawsze przedstawiają swoje

kompetencje i doświadczenie zawodowe zgodnie ze stanem faktycznym.

Informatycy wzorowo szanują własność intelektualną i prawa jej ochrony.

Informatycy unikają jednoczesnego pełnienia w przedsięwzięciach ról wzajemnie

opozycyjnych, jak w szczególności zleceniodawcy i zleceniobiorcy, podwykonawcy

i kontrolera, programisty i testera.

ZMIENIĆ SLAJD

Informatycy nie podejmują się nieuprawnionego naruszania integralności systemów

informatycznych jakichkolwiek podmiotów.

Informatycy zawsze przedstawiają swojemu klientowi pełne i rzetelne informacje

o przewidywaniach kosztów oraz przypuszczalnym czasie trwania analizowanego przez siebie

projektu lub przedsięwzięcia znajdującego się już w fazie realizacji.

Informatycy podają pełne i rzetelne informacje o przyszłych konsekwencjach technicznych

i finansowych wynikających z realizacji projektu.

Informatycy nie podejmują się równocześnie prac u kilku zleceniodawców, jeśli ich interesy

mogłyby być ze sobą sprzeczne.

ZMIENIĆ SLAJD

Podsumowując, stara zasad Hipokratesa, jest uniwersalna i ma zastosowanie także w branży

informatycznej. Większość przytoczonych wcześniej zasadach ma na celu uchronienie przed

nie przyjemnymi skutkami własnych oraz innych poczynań. Zwiększa też świadomość

odpowiedzialności za wyniki własnej pracy i to, jaki ma wpływ na otoczenie, po przez swoją

jakość i następstwa wykorzystania. Przede wszystkim kodeksy etyczne każdego zawodu,

przywiązują szczególną wagę do uczciwości wobec siebie i innych ludzi.