stycze

ń

1998

POLSKI

KOMITET

NORMALIZACYJNY

POLSKA NORMA

PN-B-02481

Geotechnika

Terminologia podstawowa, symbole literowe i

jednostki miar

Zamiast:

patrz przedmowa

Grupa katalogowa

ICS 93.020
01.040.93

Deskryptory: 0051509A - grunt, 0305083 - symbole, 0054768B - budownictwo, 0760908 - opisy techniczne, 0222896 -
klasyfikacja, 0527546 - definicje, 0664037 - poj

ę

cia podstawowe.

PRZEDMOWA

W niniejszej normie ujednolicono terminologi

ę

geotechniczn

ą

, stosowan

ą

w normach budowlanych i dokumentacjach

projektowych.
Przy opracowaniu normy wykorzystano Eurocode 1 [1] i Eurocode 7 [2].
Niniejsza norma zast

ę

puje PN-B-02480:1986 (

PN-86/B-02480

) Grunty budowlane - Okre

ś

lenia, symbole, podział i opis

gruntów, w zakresie zał

ą

cznika 1.

W normie zamieszczono zał

ą

cznik A (normatywny) i zał

ą

cznik B (informacyjny).

W normie stosowane s

ą

odsyłacze od

1)

do

5)

.

SPIS TRE

Ś

CI

1 Zakres normy
2 Terminologia ogólna
3 Terminologia dotycz

ą

ca rodzajów, wła

ś

ciwo

ś

ci i bada

ń

gruntów

4 Terminologia dotycz

ą

ca budownictwa ziemnego i fundamentowania

5 Terminy, symbole literowe, jednostki miary i definicje podstawowych wła

ś

ciwo

ś

ci gruntów

Indeks alfabetyczny terminów polskich
Indeks alfabetyczny terminów angielskich
Indeks symboli literowych
Zał

ą

cznik A (normatywny) Terminy, symbole literowe, jednostki miary i definicje podstawowych wła

ś

ciwo

ś

ci gruntów

Zał

ą

cznik B (informacyjny) Bibliografia

1 Zakres normy
W niniejszej normie podano terminologi

ę

podstawow

ą

z zakresu geotechniki; zdefiniowano terminy ogólne, terminy

dotycz

ą

ce rodzajów, wła

ś

ciwo

ś

ci i metod bada

ń

gruntów oraz terminy dotycz

ą

ce budownictwa ziemnego

fundamentowania.

2 Terminologia ogólna

2.1
geotechnika
interdyscyplinarna dziedzina nauki i techniki dotycz

ą

ca zachowania si

ę

i bada

ń

podło

ż

a gruntowego (2.3) oraz

materiałów gruntowych (2.4) do celów projektowania, wykonawstwa i kontroli budowli ziemnych (2.6) i podziemnych,
fundamentów (2.7) konstrukcji (2.2) budowlanych, nawierzchni drogowych, linii kolejowych, lotnisk. itp.
UWAGI
1 - Nauk

ą

podstawow

ą

w geotechnice jest "mechanika gruntów"

2 - Dział geotechniki obejmuj

ą

cy zagadnienia dotycz

ą

ce ochrony

ś

rodowiska nazywa si

ę

"geotechnik

ą

ś

rodowiskow

ą

".

PN-B-02481:1998 Geotechnika Terminologia podstawowa, symbole literowe i jednostki miar

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

ż

one.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 1

geotechnics

2.2
konstrukcja
uporz

ą

dkowany ustrój poł

ą

czonych ze sob

ą

elementów, zaprojektowany w celu zapewnienia odpowiedniej sztywno

ś

ci

przestrzennej; z wł

ą

czeniem nasypów (4.2) budowanych podczas wykonywania robót ziemnych (4.5)

structure

2.3
podło

ż

e gruntowe

grunt rodzimy (3.4), antropogeniczny (3.5) lub skała, istniej

ą

ce na miejscu budowy przed wykonaniem prac

budowlanych w strefie, której wła

ś

ciwo

ś

ci maj

ą

wpływ na projektowanie, wykonanie i eksploatacj

ę

budowli

ground

2.4
materiał gruntowy
grunt naturalny lub antropogeniczny (3.5) o wła

ś

ciwo

ś

ciach pozwalaj

ą

cych zastosowa

ć

go bezpo

ś

rednio lub po

uzdatnieniu do wykonania budowli ziemnej (2.6)

2.5
posadowienie konstrukcji
fundamentowanie
zespół fundamentów (2.7) konstrukcji (2.2), którego zadaniem jest przekazanie oddziaływa

ń

konstrukcji (2.2) na

podło

ż

e gruntowe (2.3) w taki sposób, aby we współpracuj

ą

cym układzie konstrukcja-podło

ż

e gruntowe nie wyst

ą

pił

ż

aden stan graniczny no

ś

no

ś

ci (4.16) ani stan graniczny u

ż

ytkowalno

ś

ci (4.17)

foundations

2.6
budowla ziemna
konstrukcja (2.2) wykonana z materiału gruntowego (2.4) lub w podło

ż

u gruntowym (2.3)

PRZYKŁAD - Nasyp drogowy, skarpa, wykop fundamentowy.
earth structure

2.7
fundament
element konstrukcji (2.2) przenosz

ą

cy oddziaływania na podło

ż

e gruntowe (2.3)

foundation

2.8
konstrukcja oporowa
konstrukcja (2.2) przenosz

ą

ca boczne parcie gruntu lub innego podobnego materiału albo wody, zapewniaj

ą

ca

stateczno

ść

uskoku naziomu gruntu lub

ś

ciany wykopu (4.3)

PRZYKŁAD -

Ś

ciana oporowa, obudowa kotwiona, konstrukcja z gruntu zbrojonego.

retaining structure

2.9
badania geotechniczne
badania geotechniczne polowe (3.25), laboratoryjne i inne, wykonywane w celu ustalenia warunków
geotechnicznych (2.14) na terenie projektowanej konstrukcji (2.2) i w jej otoczeniu oraz okre

ś

lenia wła

ś

ciwo

ś

ci

gruntów lub skal wyst

ę

puj

ą

cych w podło

ż

u gruntowym (2.3) lub stanowi

ą

cych materiał gruntowy (2.4)

UWAGA - Do bada

ń

geotechnicznych nale

żą

mi

ę

dzy innymi wizje lokalne, analizy istniej

ą

cych informacji dotycz

ą

cych

terenu projektowanej konstrukcji, do

ś

wiadcze

ń

budowlanych itp.

geotechnical investigations

2.10
parametr geotechniczny
wielko

ść

wyra

ż

aj

ą

ca ilo

ś

ciowo wła

ś

ciwo

ść

gruntu lub skały, stosowana w obliczeniach projektowych i badaniach

kontrolnych
geotechnical parameter

2.11
warstwa geotechniczna

PN-B-02481:1998 Geotechnika Terminologia podstawowa, symbole literowe i jednostki miar

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

ż

one.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 2

strefa podło

ż

a gruntowego (2.3), dla której ustala si

ę

jednakowe warto

ś

ci parametrów geotechnicznych (2.10)

stratum

2.12
podło

ż

e jednorodne

podło

ż

e gruntowe (2.3), w którym do gł

ę

boko

ś

ci maj

ą

cej wpływ na zachowanie si

ę

konstrukcji (2.2) wyst

ę

puje jedna

warstwa geotechniczna (2.11)
uniform ground

2.13
podło

ż

e uwarstwione

podło

ż

e gruntowe (2.3), w którym do gł

ę

boko

ś

ci maj

ą

cej wpływ na zachowanie si

ę

konstrukcji (2.2) wyst

ę

puje wi

ę

cej

ni

ż

jedna warstwa geotechniczna (2.11)

layered ground

2.14
warunki geotechniczne
warunki wyst

ę

puj

ą

ce w podło

ż

u gruntowym (2.3) maj

ą

ce wpływ na zachowanie si

ę

konstrukcji (2.2)

UWAGA - Na warunki geotechniczne składaj

ą

si

ę

mi

ę

dzy innymi: topografia i morfologia terenu, budowa geologiczna i

sytuacja hydrogeologiczna, układ warstw geotechnicznych, rodzaje, wła

ś

ciwo

ś

ci gruntów lub skał i ich stan.

ground conditions; geotechnical conditions

2.15
dokumentacja geotechniczna
dokumentacja bada

ń

podło

ż

a gruntowego dokumentacja zawieraj

ą

ca dane geotechniczne potrzebne do

zaprojektowania konstrukcji (2.2) wraz z ich ocen

ą

i uzasadnieniem przyj

ę

tych parametrów geotechnicznych (2.10)

ground investigation report

2.16
projekt geotechniczny
cz

ęść

projektu budowlanego dotycz

ą

ca zagadnie

ń

zwi

ą

zanych z podło

ż

em gruntowym (2.3) lub materiałem

gruntowym (2.4), której podstaw

ą

jest dokumentacja geotechniczna (2.15)

geotechnical design report

2.17
kategoria geotechniczna
kategoria zagro

ż

enia bezpiecze

ń

stwa, wynikaj

ą

ca ze stopnia skomplikowania projektowanej konstrukcji (2.2), jej

fundamentów (2.7) i oddziaływa

ń

oraz warunków geotechnicznych (2.14), maj

ą

ca wpływ na zaprogramowanie

rodzaju i zakresu bada

ń

geotechnicznych (2.9), oblicze

ń

projektowych i kontroli konstrukcji (2.2)

PRZYKŁAD - Zapor

ę

ziemn

ą

projektowan

ą

na zwietrzałym podło

ż

u skalistym w strefie sejsmicznej kwalifikuje si

ę

do

kategorii geotechnicznej 3.

UWAGA - Kategorie geotechniczne podane s

ą

w Eurocode 7 (ENV 1997-1). Projektowane konstrukcje kwalifikuje si

ę

do jednej z trzech kategorii geotechnicznych: 1, 2 i 3. Kategoria geotechniczna 1 obejmuje najprostsze i małe
konstrukcje z pomijalnym ryzykiem dla

ż

ycia i mienia, kategoria 2 - typowe konstrukcje i fundamenty bez

skomplikowanych sytuacji obci

ąż

eniowych i trudnych warunków geotechnicznych i kategoria 3 - bardzo du

ż

e lub

niezwykłe konstrukcje, których budowa zwi

ą

zana jest z wielkim ryzykiem, zlokalizowane na terenach o wyj

ą

tkowo

trudnych warunkach geotechnicznych (w tym o wysokiej sejsmice).
Bibliografia podana w zał

ą

czniku B (informacyjnym).

geotechnical category

2.18
do

ś

wiadczenie porównywalne

udokumentowane informacje dotycz

ą

ce gruntów i skał tego samego rodzaju i o podobnym spodziewanym zachowaniu

geotechnicznym, jakie wyst

ę

puje w podło

ż

u gruntowym (2.3) rozpatrywanym w projekcie, oraz dotycz

ą

ce konstrukcji

(2.2) podobnych do projektowanej

UWAGA - Do

ś

wiadczeniem porównywalnym s

ą

np.: zebrane lokalnie, na rozpatrywanym lub s

ą

siednim terenie,

informacje o przebiegu osiadania i stanie technicznym istniej

ą

cych konstrukcji; informacje o zale

ż

no

ś

ciach mi

ę

dzy

warto

ś

ciami parametrów geotechnicznych a warto

ś

ciami mierzonymi w testach polowych lub laboratoryjnych, zebrane

na ró

ż

nych terenach, stanowi

ą

ce podstaw

ę

ustalenia korelacji podawanych w normach lub w literaturze.

PN-B-02481:1998 Geotechnika Terminologia podstawowa, symbole literowe i jednostki miar

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

ż

one.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 3

comparable experience

2.19
historia napr

ęż

enia

stany napr

ęż

enia efektywnego wyst

ę

puj

ą

ce w podło

ż

u gruntowym (2.3) od czasu jego powstawania do czasu

wykonywania projektu geotechnicznego (2.16), na które miały wpływ zarówno obci

ąż

enia nadkładem zwi

ą

zane z

powstawaniem nowych warstw gruntów i skał oraz ich przemieszczaniem w podło

ż

u, jak i obci

ąż

enia zewn

ę

trzne

naturalne oraz obci

ąż

enia wynikaj

ą

ce z działalno

ś

ci in

ż

ynierskiej

UWAGA - Historia napr

ęż

enia pozwala podzieli

ć

grunty na dwie zasadnicze grupy: grunty normalnie skonsolidowane i

grunty prekonsolidowane.
stress history

2.20
odkształcalno

ść

podło

ż

a

zdolno

ść

gruntów do odkształce

ń

obj

ę

to

ś

ciowych i postaciowych w wyniku oddziaływa

ń

czynników wewn

ę

trznych i

zewn

ę

trznych, zwłaszcza obci

ąż

e

ń

konstrukcj

ą

(2.2), które zmieniaj

ą

stan napr

ęż

enia w podło

ż

u gruntowym (2.3)

ground deformability

2.21
konsolidacja podło

ż

a

odkształcenia podło

ż

a wynikaj

ą

ce z wymuszonego obci

ąż

eniem odpływu wody z porów gruntu, którego efektem jest

zmniejszenie jego obj

ę

to

ś

ci

UWAGA - Proces konsolidacji polega na stopniowym zmniejszaniu si

ę

nadwy

ż

ki ci

ś

nienia wody w porach, wywołanej

obci

ąż

eniem podło

ż

a do stanu równowagi hydrostatycznej.

ground consolidation

2.22
no

ś

no

ść

podło

ż

a

zdolno

ść

podło

ż

a gruntowego (2.3) do przejmowania oddziaływa

ń

konstrukcji (2.2) bez utraty stateczno

ś

ci, zale

ż

na

od wła

ś

ciwo

ś

ci wytrzymało

ś

ciowych gruntów, rodzaju i cech konstrukcji (2.2) oraz charakteru jej oddziaływa

ń

UWAGA - Utrata stateczno

ś

ci mo

ż

e nast

ą

pi

ć

na przykład wskutek wypierania gruntu spod fundamentu i nadmiernego

jego osiadania, poziomego przesuni

ę

cia fundamentu, osuwiska, zsuwu fundamentu lub podło

ż

a wraz z konstrukcj

ą

.

bearing resistance; bearing capacity

2.23
zwierciadło wody gruntowej
poziom wody gruntowej, na którym ci

ś

nienie wody w porach jest równe ci

ś

nieniu atmosferycznemu w danym punkcie i

czasie
groundwater table

3 Terminologia dotycz

ą

ca rodzajów, wła

ś

ciwo

ś

ci i bada

ń

gruntów

3.1
klasyfikacja gruntów i skał
podział gruntów i skał na grupy wykazuj

ą

ce podobne wła

ś

ciwo

ś

ci

UWAGA - Głównymi wła

ś

ciwo

ś

ciami, powszechnie stosowanymi w celu klasyfikacji gruntów, s

ą

uziarnienie i

plastyczno

ść

.

soil or rock classification

3.2
identyfikacja gruntu lub skały
rozpoznanie rodzaju gruntu lub skały zgodnie z obowi

ą

zuj

ą

c

ą

klasyfikacj

ą

soil or rock identification

3.3
nazwa gruntu
wyraz albo poł

ą

czenie wyrazowe oznaczaj

ą

ce rodzaj gruntu zgodnie z obowi

ą

zuj

ą

c

ą

klasyfikacj

ą

UWAGA - Nazwa gruntu niespoistego zale

ż

y od procentowej zawarto

ś

ci frakcji o danych wymiarach, natomiast gruntu

spoistego - od zawarto

ś

ci frakcji iłowej, pyłowej i piaskowej.

soil type

PN-B-02481:1998 Geotechnika Terminologia podstawowa, symbole literowe i jednostki miar

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

ż

one.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 4

3.4
grunt rodzimy
grunt powstały w miejscu zalegania w wyniku procesów geologicznych
UWAGA - Grunty rodzime s

ą

zawsze gruntami naturalnymi.

local soil

3.5
grunt antropogeniczny
grunt powstały nie w sposób naturalny, lecz w wyniku działalno

ś

ci człowieka, np. przez wymieszanie gruntu naturalnego

z materiałami odpadowymi (gruz, popiół, materiały syntetyczne itp.)
made ground

3.6
grunt normalnie skonsolidowany
grunt, w którym obecne pionowe napr

ęż

enie efektywne jest najwi

ę

ksze w całej jego historii napr

ęż

enia (2.19)

normally consolidated soil

3.7
grunt prekonsolidowany
grunt, w którego historii napr

ęż

enia (2.19) wyst

ą

piło ju

ż

najwi

ę

ksze pionowe napr

ęż

enie efektywne, wi

ę

ksze od

obecnego
UWAGA - Gruntem prekonsolidowanym jest grunt, w którym napr

ęż

enie prekonsolidacji było wi

ę

ksze od obecnego

efektywnego napr

ęż

enia, tzn. współczynnik prekonsolidowania gruntu OCR jest wi

ę

kszy ni

ż

1: wi

ę

ksza warto

ść

współczynnika OCR (np. >10) oznacza silniej prekonsolidowany grunt.
overconsolidated (preconsolidated) soil

3.8
grunt ekspansywny
grunt spoisty odznaczaj

ą

cy si

ę

zdolno

ś

ci

ą

do zmian obj

ę

to

ś

ci (kurczenia si

ę

lub/i p

ę

cznienia) tylko na skutek zmian

wilgotno

ś

ci

UWAGA - Skład mineralny gruntów ekspansywnych obejmuje hydrofilne minerały ilaste: smektyt i illit.
expansive soil

3.9
grunt nasycony wod

ą

grunt, którego pory s

ą

całkowicie wypełnione wod

ą

UWAGI
1 - Grunt nasycony wod

ą

składa si

ę

tylko z dwóch faz: stałej (szkielet gruntowy) i płynnej (woda lub inna ciecz).

2 - Wilgotno

ść

obj

ę

to

ś

ciowa gruntu nasyconego wod

ą

jest równa jego porowato

ś

ci.

3 - Stopie

ń

nasycenia gruntu nasyconego wod

ą

jest równy 1

saturated soil

3.10
grunt nienasycony wod

ą

grunt cz

ęś

ciowo nasycony wod

ą

grunt, w którego porach oprócz wody znajduje si

ę

równie

ż

gaz

UWAGI
1 - Grunt nienasycony wod

ą

składa si

ę

z trzech faz: stałej (szkielet gruntowy), płynnej (woda lub inna ciecz) i gazowej

(powietrze).
2 - Wilgotno

ść

obj

ę

to

ś

ciowa gruntu nienasyconego wod

ą

jest mniejsza od jego porowato

ś

ci.

unsaturated soil

3.11
skład mineralny gruntu
zespół minerałów, z których składa si

ę

grunt

UWAGA - Skład mineralny jest szczególnie wa

ż

ny w przypadku gruntów spoistych; minerały ilaste maj

ą

istotny wpływ

na wła

ś

ciwo

ś

ci gruntów spoistych

mineralogical composition

3.12
uziarnienie gruntu

PN-B-02481:1998 Geotechnika Terminologia podstawowa, symbole literowe i jednostki miar

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

ż

one.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 5

skład granulometryczny gruntu
procentowa zawarto

ść

frakcji uziarnienia (3.13) w gruncie

grain size distribution

3.13
frakcja uziarnienia
zbiór cz

ą

stek gruntu o okre

ś

lonym zakresie wielko

ś

ci

UWAGA - W klasyfikacjach gruntów wyró

ż

niono nast

ę

puj

ą

ce frakcje uziarnienia: kamienist

ą

(> 40 mm)

ż

wirow

ą

(od

2 mm do 40 mm), piaskow

ą

(od 0,05 mm do 2,0 mm), pyłow

ą

(od 0,002 mm do 0,05 mm), iłow

ą

(< 0,002 mm).

soil fraction

3.14
struktura gruntu
wielko

ść

składników gruntu, wzajemny ich układ oraz współdziałanie

UWAGA - Wyró

ż

nia si

ę

trzy typowe struktury gruntów: ziarnist

ą

, komórkow

ą

i kłaczkow

ą

.

soil structure

3.15
faza gruntu
jednorodna cz

ęść

tworz

ą

ca grunt, ró

ż

ni

ą

ca si

ę

od innych jego cz

ęś

ci i oddzielona od nich wyra

ź

n

ą

granic

ą

UWAGA - Grunt jest o

ś

rodkiem porowatym i wyró

ż

nia si

ę

w nim trzy zasadnicze fazy: stał

ą

(cz

ą

stki gruntowe), płynn

ą

(woda lub inna ciecz), gazow

ą

(powietrze, para wodna lub inny gaz); w gruntach zamarzni

ę

tych wyró

ż

nia si

ę

czwart

ą

faz

ę

-lód.

soil phase

3.16
konsystencja gruntu
stan gruntu spoistego zale

ż

ny od ilo

ś

ci zawartej w nim wody i wła

ś

ciwo

ś

ci cz

ą

stek gruntowych

UWAGA - Wyró

ż

nia si

ę

nast

ę

puj

ą

ce konsystencje gruntów: zwart

ą

, półzwart

ą

, twardoplastyczn

ą

, plastyczn

ą

,

mi

ę

kkoplastyczn

ą

i płynn

ą

.

soil consistency

3.17
granice konsystencji gruntu
granice Atterberga
wilgotno

ś

ci graniczne gruntu spoistego mi

ę

dzy jego stanami plastyczno

ś

ci

UWAGI
1 - Granice wilgotno

ś

ci gruntu, poni

ż

ej których grunty spoiste przestaj

ą

by

ś

plastyczne i powy

ż

ej których przechodz

ą

w

stan płynny.
2 - Wyró

ż

nia si

ę

nast

ę

puj

ą

ce granice konsystencji: granic

ę

płynno

ś

ci, granic

ę

plastyczno

ś

ci i granic

ę

skurczalno

ś

ci.

consistency limits (or Atterberg limits)

3.18
kapilarno

ść

gruntu

zjawisko podnoszenia si

ę

wody zawartej w gruncie powy

ż

ej swobodnego zwierciadła wody gruntowej (2.23) w

kanalikach utworzonych z porów, stanowi

ą

cych kapilary

soil capilarity

3.19
p

ę

cznienie gruntu

zdolno

ść

gruntu do zwi

ę

kszania obj

ę

to

ś

ci tylko w wyniku wzrostu jego wilgotno

ś

ci

soil swelling

3.20
skurczliwo

ść

gruntu

zdolno

ść

gruntu do zmniejszania obj

ę

to

ś

ci tylko w wyniku zmniejszania jego wilgotno

ś

ci

soil shrinkage

3.21

ś

ci

ś

liwo

ść

gruntu

PN-B-02481:1998 Geotechnika Terminologia podstawowa, symbole literowe i jednostki miar

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

ż

one.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 6

zmniejszanie si

ę

obj

ę

to

ś

ci gruntu na skutek oddziaływa

ń

zewn

ę

trznych, w tym zwłaszcza obci

ąż

enia

soil compressibility

3.22
odpr

ęż

enie gruntu

zwi

ę

kszenie obj

ę

to

ś

ci gruntu wywołane zmniejszeniem zewn

ę

trznego obci

ąż

enia

soil swelling

3.23
przepuszczalno

ść

gruntu

przepuszczalno

ść

hydrauliczna

wła

ś

ciwo

ść

pozwalaj

ą

ca na przepływ cieczy przez grunt w wyniku ró

ż

nicy potencjałów ci

ś

nienia

soil permeability (soil hydraulic conductivity)

3.24
sztywno

ść

gruntu

stosunek zmiany obci

ąż

enia jednostkowego gruntu do odpowiadaj

ą

cej jej zmiany odkształcenia

stiffness

3.25
badania polowe
badania geotechniczne (2.9) wykonywane w terenie
UWAGA - W zakres bada

ń

polowych wchodz

ą

mi

ę

dzy innymi: wiercenia badania geofizyczne, testy penetracji (np.

sondowania statyczne i dynamiczne), testy in situ (testy presjometryczne i dylatometryczne, obci

ąż

enie płyt

ą

, testy

sond

ą

obrotow

ą

i testy wodoprzepuszczalno

ś

ci), pobieranie próbek gruntów i skał, pomiary zwierciadła wody gruntowej,

testy w du

ż

ej skali, monitorowanie itp.

geotechnical field investigation

3.26
sonda geotechniczna
urz

ą

dzenie do badania podło

ż

a gruntowego (2.3), zło

ż

one z

ż

erdzi wyposa

ż

onej w znormalizowan

ą

ko

ń

cówk

ę

, któr

ą

zagł

ę

bia si

ę

przez wciskanie, wbijanie lub wkr

ę

canie

geotechnical penetrometer; geotechnical sound

3.27
sondowanie geotechniczne
zagł

ę

bianie ko

ń

cówki sondy geotechnicznej (3.26) w podło

ż

e gruntowe (2.3) z pomiarem oporów penetracji

geotechnical sounding

3.28
sondowanie dynamiczne
sondowanie geotechniczne (3.27) polegaj

ą

ce na wbijaniu ko

ń

cówki sondy geotechnicznej (3.26) z pomiarem liczby

uderze

ń

potrzebnych do zagł

ę

bienia ko

ń

cówki na okre

ś

lony odcinek gł

ę

boko

ś

ci penetracji

dynamic sounding (probing)

3.29
sondowanie statyczne
sondowanie geotechniczne (3.27) polegaj

ą

ce na wciskaniu lub wkr

ę

caniu statycznie obci

ąż

onej sondy

geotechnicznej (3.26) z pomiarem oporów penetracji lub liczby półobrotów potrzebnych do zagł

ę

bienia ko

ń

cówki

sondy geotechnicznej (3.26) na okre

ś

lony odcinek gł

ę

boko

ś

ci penetracji

static sounding

3.30
test geotechniczny
czynno

ś

ci wykonywane zgodnie z wymagan

ą

procedur

ą

w celu okre

ś

lenia wielko

ś

ci słu

żą

cej do identyfikacji gruntu

lub skały (3.2), wyprowadzenia warto

ś

ci parametru geotechnicznego (2.10) lub poznania zachowania si

ę

gruntu

PRZYKŁAD - polowy test penetracji, labolatoryjny test

ś

cinania próbki gruntu, test chemiczny.

geotechnical test

3.31
test geotechniczny in situ
test geotechniczny (3.30) wykonywany w warunkach naturalnego wyst

ę

powania gruntu w podło

ż

u

PN-B-02481:1998 Geotechnika Terminologia podstawowa, symbole literowe i jednostki miar

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

ż

one.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 7

UWAGA - W zakres geotechnicznych testów in situ wchodz

ą

: test presjometryczny (PMT)

1)

, test dylatometryczny

(DMT)

2)

test obci

ąż

enia płyt

ą

(PLT)

3)

test polow

ą

sond

ą

obrotow

ą

(FVT)

4)

test przepuszczalno

ś

ci.

geotechnical in situ test

3.32
pobieranie próbek gruntu lub skały
wydobywanie próbek gruntu lub skały z podło

ż

a gruntowego (2.3) za pomoc

ą

odpowiednich technik

UWAGI
1 - Próbki s

ą

pobierane w celu identyfikacji gruntu lub skały, do bada

ń

laboratoryjnych i okre

ś

lenia wła

ś

ciwo

ś

ci

geotechnicznych.
2 - Do pobierania próbek stosuje si

ę

zwykle specjalne próbniki.

soil or rock sampling

3.33
próbka gruntu lub skały
porcja gruntu lub skały pobrana z podło

ż

a gruntowego (2.3), z zastosowaniem odpowiednich technik

soil or rock sample

3.34
kategoria metody pobierania próbek
kategoria wyró

ż

niona w metodach pobierania (3.32) próbek gruntu lub skały (3.33) w zale

ż

no

ś

ci od jako

ś

ci

uzyskiwanych próbek
UWAGA - Wyró

ż

niono trzy kategorie metod pobierania próbek: A. B i C. Metodami kategorii A pobierane s

ą

próbki

zupełnie nienaruszone lub tylko lekko naruszone, w których wilgotno

ść

i wska

ź

nik porowato

ś

ci s

ą

takie jak w

warunkach in situ i nie nast

ę

puj

ą

w nich zmiany składników oraz składu chemicznego gruntu. Metodami kategorii B

pobra

ć

mo

ż

na próbki o naruszonej strukturze, zawieraj

ą

ce wszystkie składniki gruntu in situ z zachowaniem naturalnej

wilgotno

ś

ci (w próbkach mo

ż

na rozpozna

ć

ogólny układ warstw gruntów i składników). Metody kategorii C umo

ż

liwiaj

ą

pobranie próbek o całkowicie naruszonej strukturze i wilgotno

ś

ci, która mo

ż

e by

ś

niereprezentatywna dla badanej

warstwy gruntu (ogólny układ warstw gruntów lub ich składników mo

ż

e by

ć

zmieniony i nie mo

ż

na zidentyfikowa

ć

warstw wyst

ę

puj

ą

cych w warunkach in situ).

category of sampling method

3.35
klasa jako

ś

ci próbki gruntu lub skały

klasa próbek gruntu lub skały (3.33) o okre

ś

lonej jako

ś

ci

UWAGA - Wyró

ż

niono pi

ęć

klas jako

ś

ci próbek. Klasa 1 oznacza próbki doskonałej jako

ś

ci, klasa 5 - próbki, które nie

nadaj

ą

si

ę

do reprezentatywnych bada

ń

.

quality class of soil sample

3.36
badania geotechniczne makroskopowe
badania maj

ą

ce na celu okre

ś

lenie nazwy, rodzaju gruntu i niektórych cech fizycznych (zwykle stanu gruntu, jego

barwy, wilgotno

ś

ci i zawarto

ś

ci w

ę

glanów wapnia) bez pomocy specjalistycznego sprz

ę

tu

UWAGA - Badania makroskopowe mog

ą

by

ś

prowadzone w terenie lub w laboratorium.

geotechnical visual investigation

3.37
wska

ź

nik no

ś

no

ś

ci CBR

5)

Kalifornijski Wska

ź

nik No

ś

no

ś

ci

stosunek procentowy siły potrzebnej do wci

ś

ni

ę

cia w badany grunt na okre

ś

lon

ą

gł

ę

boko

ść

znormalizowanego tłoka do

siły potrzebnej do wci

ś

ni

ę

cia go na tak

ą

sam

ą

gł

ę

boko

ść

w znormalizowan

ą

próbk

ę

gruntu

CBR ratio

4 Terminologia dotycz

ą

ca budownictwa ziemnego i fundamentowania

4.1
zbocze
naturalnie ukształtowana pochyła powierzchnia terenu
slope

4.2
nasyp

PN-B-02481:1998 Geotechnika Terminologia podstawowa, symbole literowe i jednostki miar

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

ż

one.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 8

warstwa lub specjalnie ukształtowana budowla ziemna (2.6) z materiału gruntowego (2.4) powstała w wyniku
działalno

ś

ci człowieka

PRZYKŁAD - Nasyp budowlany, wysypisko, zwałowisko, zasypka.
embankment; fill

4.3
ykop
wyrobisko w gruncie
UWAGA - Wykop mo

ż

e by

ś

otwarty (ze skarpami), w obudowie czasowej albo trwałej, zapewniaj

ą

cej stateczno

ść

ś

cian, w razie potrzeby mo

ż

e by

ć

odwadniany.

excavation

4.4
osuwisko
utrata stateczno

ś

ci zbocza (4.1) lub skarpy i niekontrolowane przemieszczenie si

ę

gruntu lub skał pod wpływem sił

ci

ęż

ko

ś

ci i ewentualnie ci

ś

nienia spływowego wody, wstrz

ą

sów i innych przyczyn, poł

ą

czone ze

ś

ci

ę

ciem podło

ż

a

wzdłu

ż

powierzchni po

ś

lizgu

landslide

4.5
roboty ziemne
roboty budowlane obejmuj

ą

ce odspajanie, przemieszczanie, układanie, zag

ę

szczanie gruntu, ewentualnie ulepszanie

dodatkami (mineralnymi, spoiwami), wraz z dora

ź

nym i trwałym odwodnieniem

earthwork

4.6
zag

ę

szczanie gruntu

proces budowlany, którego celem jest zmniejszenie obj

ę

to

ś

ci porów gruntu

UWAGA - Podczas budowy nasypu zag

ę

szczanie wykonuje si

ę

warstwami z u

ż

yciem walców zag

ę

szczarek i innego

sprz

ę

tu. Zag

ę

szczenie podło

ż

a na pełn

ą

potrzebn

ą

gł

ę

boko

ść

wykonuje si

ę

za pomoc

ą

wibroflotacji, ci

ęż

kich ubijaków,

pali zag

ę

szczaj

ą

cych, zastrzyków przemieszczeniowych itp.

compaction

4.7
wzmacnianie podło

ż

a gruntowego

zabieg, którego celem jest zwi

ę

kszenie wytrzymało

ś

ci, zmniejszenie

ś

ci

ś

liwo

ś

ci lub poprawa innych wła

ś

ciwo

ś

ci gruntu

UWAGA - Wzmacnianie gruntu mo

ż

na przeprowadzi

ć

przez zag

ę

szczanie, ubijanie, stabilizacj

ę

mechaniczn

ą

lub

spoiwami, zastrzykami, konsolidacj

ą

nadkładem gruntu, elementami wzmacniaj

ą

cymi (palami, mikropalami, gwo

ź

dziami

gruntowymi) itp.
ground improvement; ground strengthening

4.8
grunt zbrojony
materiał kompozytowy zło

ż

ony z odpowiednio dobranego materiału gruntowego (2.4), zwykle gruntu niespoistego,

oraz z elementów przenosz

ą

cych siły rozci

ą

gaj

ą

ce, rozmieszczonych regularnie lub rozproszonych

UWAGI
1 - Elementami przenosz

ą

cymi siły rozci

ą

gaj

ą

ce mog

ą

by

ć

ta

ś

my lub siatki metalowe, materiały geotekstylne, gwo

ź

dzie

gruntowe itp.
2 - Grunt zbrojony powstaje podczas budowy nasypu lub jest formowany in situ z u

ż

yciem gwo

ź

dzi gruntowych i

podobnych elementów.
reinforced soil

4.9
materiał zasypowy
zasypka gruntowa
wyselekcjonowany materiał gruntowy (2.4), zwykle o du

ż

ej przepuszczalno

ś

ci, przeznaczony do zasypywania lub

obsypywania elementów budowli, zwłaszcza konstrukcji oporowych (2.8), przepustów i tuneli budowanych metod

ą

odkrywkow

ą

backfill

4.10

PN-B-02481:1998 Geotechnika Terminologia podstawowa, symbole literowe i jednostki miar

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

ż

one.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 9

fundament bezpo

ś

redni

fundament (2.7) przekazuj

ą

cy obci

ąż

enie z konstrukcji (2.2) na podło

ż

e gruntowe (2.3) bezpo

ś

rednio przez

podstaw

ę

, zwykle posadowiony na małej gł

ę

boko

ś

ci od powierzchni terenu

PRZYKŁAD - Fundament stopowy, ławowy, płytowy
shallow foundation; spread foundation

4.11
fundament gł

ę

boki

fundament (2.7) przekazuj

ą

cy obci

ąż

enia z konstrukcji (2.2) za po

ś

rednictwem elementów si

ę

gaj

ą

cych w gł

ę

biej

zalegaj

ą

ce warstwy podło

ż

a gruntowego (2.3)

UWAGA - Elementami konstrukcyjnymi przenosz

ą

cymi obci

ąż

enia mog

ą

by

ć

: pale, studnie, kesony, elementy

szczelinowe, masywy lub słupy zeskalonego gruntu.
deep foundation

4.12
pal
smukły element konstrukcyjny o du

ż

ym zagł

ę

bieniu, przenosz

ą

cy obci

ąż

enia na gł

ę

boko zalegaj

ą

ce warstwy podło

ż

a

przez podstaw

ę

(ostrze) i/lub powierzchni

ę

boczn

ą

UWAGA - Pale mog

ą

by

ś

pionowe lub uko

ś

ne, przenosz

ą

one siły wciskaj

ą

ce, wyci

ą

gaj

ą

ce i/lub boczne

pile

4.13
fundament palowy
fundament (2.7) przekazuj

ą

cy obci

ąż

enie z konstrukcji (2.2) na gł

ę

biej zalegaj

ą

ce warstwy podło

ż

a gruntowego

(2.3) za po

ś

rednictwem pali (4.12)

pile foundation

4.14
gł

ę

boko

ść

posadowienia fundamentu

gł

ę

boko

ść

mierzona od powierzchni terenu do spodu fundamentu (2.7)

UWAGA - Wybór gł

ę

boko

ś

ci posadowienia fundamentu zale

ż

y mi

ę

dzy innymi od gł

ę

boko

ś

ci wyst

ę

powania warstwy

gruntu zdolnej do przej

ę

cia obci

ąż

enia z konstrukcji, poziomu wody gruntowej, wyst

ę

powania gruntów p

ę

czniej

ą

cych,

zapadowych i wysadzinowych, projektowanej niwelety terenu, poziomu posadzki w pomieszczeniach podziemnych,
gł

ę

boko

ś

ci posadowienia fundamentów s

ą

siednich konstrukcji i gł

ę

boko

ś

ci przemarzania.

depth of foundation

4.15
gł

ę

boko

ść

przemarzania

maksymalna dla danego terenu gł

ę

boko

ść

zamarzania wody w gruncie, mierzona od nie osłoni

ę

tej powierzchni gruntu

lub od posadzki w pomieszczeniach nie ogrzewanych
depth of freezing

4.16
stan graniczny no

ś

no

ś

ci

stan ł

ą

cz

ą

cy si

ę

z katastrof

ą

lub innymi formami awarii konstrukcji, spowodowany utrat

ą

ogólnej stateczno

ś

ci lub

po

ś

lizgu konstrukcji wraz z podło

ż

em, wyczerpaniem no

ś

no

ś

ci podło

ż

a gruntowego, fundamentu albo jego cz

ęś

ci,

zniszczeniem konstrukcji oporowej lub jej elementu, nadmiernymi lub nierównomiernymi przemieszczeniami podło

ż

a

gruntowego, b

ą

d

ź

nadmiernymi drganiami

ultimate limit state

4.17
stan graniczny u

ż

ytkowalno

ś

ci

stan spowodowany nadmiernym lub nierównomiernym przemieszczeniem konstrukcji na skutek osiadania podło

ż

a,

spełniaj

ą

cy warunki, po przekroczeniu których konstrukcja przestaje spełnia

ć

okre

ś

lone wymagania u

ż

ytkowe

serviceability limit state

4.18
cz

ęś

ciowy współczynnik bezpiecze

ń

stwa

współczynnik stosowany w metodzie stanów granicznych do ustalenia warto

ś

ci obliczeniowych oddziaływa

ń

oraz

wła

ś

ciwo

ś

ci gruntów lub skał lub parametrów geotechnicznych (2.10) na podstawie warto

ś

ci charakterystycznych

(4.24) w celu uwzgl

ę

dnienia niedokładno

ś

ci i mo

ż

liwych odchyłek

PN-B-02481:1998 Geotechnika Terminologia podstawowa, symbole literowe i jednostki miar

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

ż

one.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 10

PRZYKŁAD - Cz

ęś

ciowy współczynnik bezpiecze

ń

stwa dla oddziaływa

ń

konstrukcji, cz

ęś

ciowy współczynnik

bezpiecze

ń

stwa dla wytrzymało

ś

ci gruntu na

ś

cinanie bez odpływu.

partial safety factor

4.19
osiadanie fundamentu
pionowe przemieszczenie na skutek odkształce

ń

, wynikaj

ą

cych ze

ś

ci

ś

liwo

ś

ci podło

ż

a, wywołanych obci

ąż

eniem

konstrukcj

ą

i terenu w jej otoczeniu, a tak

ż

e obni

ż

eniem poziomu wody gruntowej, erozj

ą

wewn

ę

trzn

ą

gruntu itp.

settlement of foundation; subsidence

4.20
warto

ść

graniczna przemieszczenia lub odkształcenia

warto

ść

przemieszczenia lub odkształcenia fundamentów konstrukcji, przy której uwa

ż

a si

ę

,

ż

e wyst

ą

pi stan graniczny

no

ś

no

ś

ci lub u

ż

ytkowalno

ś

ci konstrukcji

UWAGA - Przemieszczenia i odkształcenia fundamentów konstrukcji, dla których ustala si

ę

w projekcie warto

ś

ci

graniczne, s

ą

to: osiadanie, osiadanie wzgl

ę

dne lub ró

ż

nica osiada

ń

, obrót, przechylenie, wzgl

ę

dne ugi

ę

cia, wzgl

ę

dne

obroty, przemieszczenie poziome i wibracje.
limiting value of movement

4.21
parcie gruntu w spoczynku
warto

ść

poziomego napr

ęż

enia w podło

ż

u gruntowym (2.3) o poziomej powierzchni, które znajduje si

ę

całkowicie w

spoczynku i nie jest naruszone przez zewn

ę

trzne oddziaływania

earth pressure at rest

4.22
parcie czynne gruntu
minimalna warto

ść

napr

ęż

enia poziomego w podło

ż

u gruntowym (2.3), powstaj

ą

ca podczas ruchu

ś

ciany w kierunku

przeciwnym do miejsca wyst

ę

powania gruntu, co pozwala na przemieszczanie gruntu do czasu osi

ą

gni

ę

cia stanu

równowagi granicznej
active earth pressure

4.23
parcie bierne gruntu
odpór gruntu
maksymalna warto

ść

napr

ęż

enia poziomego w podło

ż

u gruntowym (2.3) powstaj

ą

ca podczas ruchu

ś

ciany w

kierunku miejsca wyst

ę

powania gruntu, co powoduje zag

ę

szczanie gruntu do czasu osi

ą

gni

ę

cia stanu granicznego

passive earth pressure

4.24
warto

ść

charakterystyczna parametru geotechnicznego

warto

ść

parametru geotechnicznego (2.10), oszacowana z wymaganym prawdopodobie

ń

stwem na podstawie

warto

ś

ci wyprowadzonych parametru geotechnicznego (4.26), z uwzgl

ę

dnieniem mo

ż

liwych ró

ż

nic mi

ę

dzy

wła

ś

ciwo

ś

ciami zmierzonymi a rzeczywistymi wła

ś

ciwo

ś

ciami gruntu lub skały in situ oraz innych czynników

characteristic value of geotechnical parameter

4.25
warto

ść

obliczeniowa parametru geotechnicznego

warto

ść

parametru geotechnicznego (2.10) stosowana do sprawdzenia stanu granicznego, wyznaczona na podstawie

warto

ś

ci charakterystycznej parametru geotechnicznego (4.24), z uwzgl

ę

dnieniem odpowiedniej warto

ś

c i

cz

ęś

ciowego współczynnika bezpiecze

ń

stwa (4.18) lub inn

ą

metod

ą

, przy zachowaniu wymaganego poziomu

bezpiecze

ń

stwa

design value of geotechnical parameter

4.26
warto

ść

wyprowadzona parametru geotechnicznego

warto

ść

parametru geotechnicznego (2.10) okre

ś

lona na podstawie wyników testów geotechnicznych (3.30)

polowych lub laboratoryjnych oraz teorii, korelacji lub do

ś

wiadczenia, stanowi

ą

ca podstaw

ę

do oszacowania warto

ś

ci

charakterystycznej parametru geotechnicznego (4.24)
PRZYKŁAD - Warto

ść

wyprowadzona wytrzymało

ś

ci na

ś

cinanie gruntu bez odpływu (c

u

), wyznaczona z pomiaru oporu

sto

ż

ka (q

c

) na podstawie korelacji mi

ę

dzy q

c

a c

u

. Warto

ść

wyprowadzona modułu Younga w warunkach z odpływem

PN-B-02481:1998 Geotechnika Terminologia podstawowa, symbole literowe i jednostki miar

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

ż

one.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 11

(E

m

) ,wyznaczona z pomiaru oporu sto

ż

ka (q

c

) na podstawie do

ś

wiadczenia lokalnego.

derived value of geotechnical parameter

5 Terminy, symbole literowe, jednostki miary i definicje podstawowych wła

ś

ciwo

ś

ci gruntów

Według zał

ą

cznika A (normatywnego).

Indeks alfabetyczny terminów polskich

A

aktywno

ść

gruntu

A.38

B

badania geotechniczne

2.9

badania geotechniczne makroskopowe

3.36

badania geotechniczne polowe

3.25

budowla ziemna

2.6

C

ci

ęż

ar obj

ę

to

ś

ciowy gruntu

A.17

ci

ęż

ar obj

ę

to

ś

ciowy gruntu z uwzgl

ę

dnieniem wyporu wody

A.23

ci

ęż

ar obj

ę

to

ś

ciowy nasyconego gruntu

A.22

ci

ęż

ar obj

ę

to

ś

ciowy szkieletu gruntowego

A.21

ci

ęż

ar wła

ś

ciwy szkieletu gruntowego

A.18

ci

ęż

ar wła

ś

ciwy wody w porach gruntu

A.19

ci

ś

nienie p

ę

cznienia

A.62

ci

ś

nienie porowe

A.44

ci

ś

nienie wody w porach gruntu

A.44

cz

ęś

ciowy współczynnik bezpiecze

ń

stwa

4.18

D

dokumentacja geotechniczna

2.15

do

ś

wiadczenie porównywalne

2.18

E

edometryczny moduł

ś

ci

ś

liwo

ś

ci

A.59

efektywne napr

ęż

enie normalne

A.45

efektywne napr

ęż

enie pionowe

A.67

efektywne parametry wytrzymało

ś

ciowe

A.51

efektywny k

ą

t tarcia wewn

ę

trznego

A.51

F

faza gruntu

3.15

frakcja uziarnienia

3.13

fundament

2.7

fundament bezpo

ś

redni

4.10

fundament gł

ę

boki

4.11

PN-B-02481:1998 Geotechnika Terminologia podstawowa, symbole literowe i jednostki miar

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

ż

one.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 12

fundament palowy

4.13

G

geotechnika

2.1

g

ę

sto

ść

obj

ę

to

ś

ciowa gruntu

A.12

g

ę

sto

ść

obj

ę

to

ś

ciowa przy całkowitym nasyceniu porów wod

ą

A.16

g

ę

sto

ść

obj

ę

to

ś

ciowa szkieletu gruntowego

A.15

g

ę

sto

ść

wła

ś

ciwa szkieletu gruntowego

A.14

g

ę

sto

ść

wody w porach gruntu

A.13

gł

ę

boko

ść

posadowienia fundamentu

4.14

gł

ę

boko

ść

przemarzania

4.15

gradient hydrauliczny

A.41

granica plastyczno

ś

ci

A.33

granica płynno

ś

ci

A.32

granica skurczalno

ś

ci

A.34

granice Atterberga

3.17

granice konsystencji gruntu

3.17

grunt antropogeniczny

3.5

grunt ekspansywny

3.8

grunt nasycony wod

ą

3.9

grunt nienasycony wod

ą

3.10

grunt normalnie skonsolidowany

3.6

grunt prekonsolidowany

3.7

grunt rodzimy

3.4

grunt zbrojony

4.8

H

historia napr

ęż

enia

2.19

I

identyfikacja gruntu lub skały

3.2

K

kapilarno

ść

gruntu

3.18

kategoria geotechniczna

2.17

kategoria metody pobierania próbek

3.34

k

ą

t tarcia o

ś

cian

ę

A.70

k

ą

t tarcia wewn

ę

trznego

A.50

klasa jako

ś

ci próbki gruntu lub skały

3.35

klasyfikacja gruntów i skał

3.1

kohezja

A.48

konsolidacja podło

ż

a

2.21

PN-B-02481:1998 Geotechnika Terminologia podstawowa, symbole literowe i jednostki miar

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

ż

one.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 13

konstrukcja

2.2

konstrukcja oporowa

2.8

konsystencja gruntu

3.16

M

masa próbki gruntu

A.1

masa szkieletu gruntowego

A.2

masa wody w porach gruntu

A.3

materiał gruntowy

2.4

materiał zasypowy

4.9

moduł liniowej odkształcalno

ś

ci

A.55

moduł odkształcenia postaciowego

A.56

moduł Younga "z odpływem"

A.57

N

n - procentowa

ś

rednica

A.25

napr

ęż

enie normalne

A.43

napr

ęż

enie prekonsolidacji

A.68

napr

ęż

enie styczne

A.46

napr

ęż

enie

ś

cinaj

ą

ce

A.46

nasyp

4.2

nazwa gruntu

3.3

no

ś

no

ść

podło

ż

a

2.22

O

obj

ę

to

ść

gruntu

A.4

obj

ę

to

ść

porów gruntu

A.6

obj

ę

to

ść

szkieletu gruntowego

A.5

obj

ę

to

ść

wody w porach gruntu

A.7

odkształcalno

ść

podło

ż

a

2.20

odpór gruntu

4.23

odpr

ęż

enie gruntu

3.22

osiadanie fundamentu

4.19

osuwisko

4.4

P

pal

4.12

parametr geotechniczy

2.10

parcie bierne gruntu

4.23

parcie czynne gruntu

4.22

parcie gruntu w spoczynku

4.21

p

ę

cznienie gruntu

3.19

PN-B-02481:1998 Geotechnika Terminologia podstawowa, symbole literowe i jednostki miar

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

ż

one.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 14

pobieranie próbek gruntu lub skały

3.32

podło

ż

e jednorodne

2.12

podło

ż

e uwarstwione

2.13

podło

ż

e gruntowe

2.3

porowato

ść

A.8

posadowienie konstrukcji

2.5

projekt geotechniczny

2.16

próbka gruntu lub skały

3.33

przepuszczalno

ść

gruntu

3.23

przepuszczalno

ść

hydrauliczna

3.23

R

rezydualne efektywne parametry wytrzymało

ś

ciowe

A.53

rezydualny k

ą

t tarcia wewn

ę

trznego

A.53

roboty ziemne

4.5

S

skład mineralny gruntu

3.11

skurczliwo

ść

gruntu

3.20

sonda geotechniczna

3.26

sondowanie geotechniczne

3.27

sondowanie dynamiczne

3.28

sondowanie statyczne

3.29

spójno

ść

efektywna

A.51

spójno

ść

gruntu

A.48

spójno

ść

rezydualna

A.53

stan graniczny no

ś

no

ś

ci

4.16

stan graniczny u

ż

ytkowalno

ś

ci

4.17

stopie

ń

konsolidacji

A.65

stopie

ń

plastyczno

ś

ci

A.36

stopie

ń

wilgotno

ś

ci

A.31

stopie

ń

zag

ę

szczenia

A.39

struktura gruntu

3.14

sztywno

ść

gruntu

3.24

Ś

ś

ci

ś

liwo

ść

gruntu

3.21

ś

rednica zast

ę

pcza ziarna (cz

ą

stki)

A.24

T

test geotechniczny

3.30

test geotechniczny in situ

3.31

PN-B-02481:1998 Geotechnika Terminologia podstawowa, symbole literowe i jednostki miar

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

ż

one.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 15

U

uziarnienie gruntu

3.12

W

warstwa geotechniczna

2.11

warto

ść

charakterystyczna parametru geotechnicznego

4.24

warto

ść

graniczna przemieszczenia lub odkształcenia

4.20

warto

ść

obliczeniowa parametru geotechnicznego

4.25

warto

ść

wyprowadzona parametru geotechnicznego

4.26

warunki geotechniczne

2.14

wilgotno

ść

A.29

wilgotno

ść

w stanie całkowitego nasycenia porów gruntu wod

ą

A.30

wra

ż

liwo

ść

gruntu

A.54

wska

ź

nik jednorodno

ś

ci uziarnienia

A.26

wska

ź

nik konsystencji

A.37

wska

ź

nik krzywizny

A.27

wska

ź

nik no

ś

no

ś

ci CBR

3.37

wska

ź

nik odpr

ęż

enia

A.61

wska

ź

nik osiadania zapadowego

A.64

wska

ź

nik p

ę

cznienia

A.63

wska

ź

nik plastyczno

ś

ci

A.35

wska

ź

nik porowato

ś

ci

A.9

wska

ź

nik porowato

ś

ci przy maksymalnym zag

ę

szczeniu

A.10

wska

ź

nik porowato

ś

ci przy najlu

ź

niejszym uło

ż

eniu ziaren

A.11

wska

ź

nik

ś

ci

ś

liwo

ś

ci

A.60

wska

ź

nik zag

ę

szczenia

A.40

współczynnik parcia gruntu w spoczynku

A.69

współczynnik filtracji

A.42

współczynnik konsolidacji

A.66

współczynnik zmiany obj

ę

to

ś

ci

A.58

wykop

4.3

wytrzymało

ść

gruntu na

ś

cinanie

A.47

wytrzymało

ść

gruntu na

ś

cinanie "bez odpływu"

A.49

wytrzymało

ść

gruntu o zniszczonej strukturze

A.52

wzgl

ę

dny ci

ęż

ar wła

ś

ciwy szkieletu gruntowego

A.20

wzmacnianie podło

ż

a gruntowego

4.7

Z

zag

ę

szczanie gruntu

4.6

zasypka gruntowa

4.9

PN-B-02481:1998 Geotechnika Terminologia podstawowa, symbole literowe i jednostki miar

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

ż

one.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 16

zawaro

ść

cz

ęś

ci organicznych

A.28

zbocze

4.1

zwierciadło wody gruntowej

2.23

Indeks alfabetyczny terminów angielskich

A

active earth pressure

4.22

activity

A.38

angle of shearing resistance

A.50

angle of shearing resistance in terms of effective stress

A.51

angle of wall friction

A.70

apparent angle of internal friction

A.50

apparent cohesion intercept

A.48

apparent preconsolidation pressure

A.68

Atterberg limits

3.17

B

backfill

4.9

bearing capacity

2.22

bearing resistance

2.22

bulk density

A.12

C

category of sampling method

3.34

CBR ratio

3.37

characteristic value of geotechnical parameter

4.24

coefficient of consolidation

A.66

coefficient of curvature

A.27

coefficient of earth pressure at rest

A.69

coefficient of permeability

A.42

coefficient of volume change

A.58

cohesion intercept in terms of effecitve stress

A.51

collapsing coefficient

A.64

compaction

4.6

comparable experience

2.18

compression index

A.60

consistency index

A.37

consistency limits

3.17

D

PN-B-02481:1998 Geotechnika Terminologia podstawowa, symbole literowe i jednostki miar

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

ż

one.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 17

deep foundation

4.11

degree of compaction

A.40

degree of consolidation

A.65

degree of saturation

A.31

density index

A.39

density of saturated soil

A.16

density of solid particles

A.14

density of pore water

A.13

depth od foundation

4.14

depth of freezing

4.15

derived value of geotechnical parameter

4.26

design value of geotechnical parameter

4.25

drained (long term) Young's modulus

A.57

dry density of solid particles

A.15

dry mass

A.2

dry unit weight

A.21

dynamic probing

3.28

dynamic sounding

3.28

E

earth pressure at rest

4.21

earth structure

2.6

earthwork

4.5

effective normal stress

A.45

effective vertical stress

A.67

effective shear strength parameters

A.51

effective unit weight of soil

A.23

embankment

4.2

equivalent grain size diameter

A.24

excavation

4.3

expansive soil

3.8

F

fill

2.4

fill

4.2

foundation

2.7

foundations

2.5

G

geotechnical category

2.17

geotechnical conditions

2.14

PN-B-02481:1998 Geotechnika Terminologia podstawowa, symbole literowe i jednostki miar

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

ż

one.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 18

geotechnical design report

2.16

geotechnical field investigations

3.25

geotechnical in situ test

3.31

geotechnical investigations

2.9

geotechnical parameter

2.10

geotechnical penetrometer

3.26

geotechnical sound

3.26

geotechnical sounding

3.27

geotechnical test

3.30

geotechnical visual investigations

3.36

geotechnics

2.1

grain size distribution

3.12

ground

2.3

ground conditions

2.14

ground consolidation

2.21

ground deformability

2.20

ground improvement

4.7

ground investigation report

2.15

ground strengthening

4.7

groundwater table

2.23

H

hydraulic gradient

A.41

L

landslide

4.4

layered ground

2.13

limiting value of movement

4.20

liquid limit

A.32

liquidity index

A.36

local soil

3.4

M

made ground

3.5

mass of solid particles

A.2

mass of pore water

A,3

mass of soil specimen

A.1

maximum void ratio

A.11

mineralogical composition

3.11

minimum void ratio

A.10

modulus of linear deformation

A.55

PN-B-02481:1998 Geotechnika Terminologia podstawowa, symbole literowe i jednostki miar

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

ż

one.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 19

modulus of shear deformation

A.56

moisture content

A.29

N

n percent - diameter

A.25

normally consolidated soil

3.6

O

oedometer modulus

A.59

organic content

A.28

overconsolidated soil

3.7

P

partial safety factor

4.18

passive earth pressure

4.23

pile

4.12

pile foundation

4.13

plastic limit

A.33

plasticity index

A.35

pore pressure

A.44

porosity

A.8

preconsolidated soil

3.7

Q

quality class of soil sample

3.35

R

reinforced soil

4.8

relative density

A.39

remoulded undrained shear strength

A.52

residual angle of shearing resistance

A.53

residual cohesion intercept

A.53

residual shear strength parameters

A.53

retaining structure

2.8

rock sample

3.33

rock sampling

3.32

S

saturated soil

3.9

saturation water content

A.30

sensitivity of soil

A.54

serviceability limit state

4.17

settlement of foundation

4.19

shallow foundation

4.10

PN-B-02481:1998 Geotechnika Terminologia podstawowa, symbole literowe i jednostki miar

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

ż

one.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 20

shear strength of soil

A.47

shear stress

A.46

shrinkage limit

A.34

slope

4.1

soil capilarity

3.18

soil compressibility

3.21

soil consistency

3.16

soil fraction

3.13

soil or rock classification

3.1

soil or rock identification

3.2

soil hydraulic conductivity

3.23

soil particles unit weight

A.18

soil permeability

3.23

soil phase

3.15

soil sample

3.33

soil sampling

3.32

soil shrinkage

3.20

soil structure

3.14

soil swelling

3.19

soil swelling

3.22

soil type

3.3

specific gravity of solid partcles

A.20

spread foundation

4.10

static sounding

3.29

stiffness

3.24

stratum

2.11

stress history

2.19

structure

2.2

subsidence

4.19

swelling index

A.61

swelling index

A.63

swell pressure

A.62

T

total normal stress

A.43

U

ultimate limit state

4.16

undrained shear strength

A.48

uniform ground

2.12

PN-B-02481:1998 Geotechnika Terminologia podstawowa, symbole literowe i jednostki miar

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

ż

one.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 21

uniformity coefficient

A.26

unit weight

A.17

unit weight of dry soil

A.21

unit weight of saturated soil

A.22

unit weight of solid particles

A.18

unit weight of submerged soil

A.23

unit weight of water

A.19

unsaturated soil

3.10

V

void ratio

A.9

void ratio in densest state

A.10

void ratio in loosest state

A.11

volume of specimen

A.4

volume of pore water

A.7

volume of solid particles

A.5

volume of voids

A.6

W

water content

A.29

Indeks symboli literowych

Litery łaci

ń

skie

Symbol

Termin

A

-

aktywno

ść

gruntu

A.38

ac

-

aktywno

ść

gruntu

A.38

C

c

-

wska

ź

nik

ś

ci

ś

liwo

ś

ci

A.60

C

C

-

wska

ź

nik krzywizny

A.27

C

s

-

wska

ź

nik odpr

ęż

enia

A.61

C

u

-

wska

ź

nik jednorodno

ś

ci uziarnienia

A.26

c

r

-

wytrzymało

ść

gruntu o zniszczonej strukturze

A.52

c

r

-

spójno

ść

rezydualna

A.53

c

u

-

spójno

ść

gruntu (kohezja)

A.48

c

u

-

wytrzymało

ść

gruntu na

ś

cinanie "bez odpływu"

A.49

c

v

-

współczynnik konsolidacji

A.66

c'

-

spójno

ść

efektywna

A.51

d

-

ś

rednica zast

ę

pcza ziarna (cz

ą

stki)

A.24

d

n

-

n - procentowa

ś

rednica ziaren

A.25

d

x

-

n - procentowa

ś

rednica ziaren

A.25

E

-

moduł liniowej odkształcalno

ś

ci

A.55

PN-B-02481:1998 Geotechnika Terminologia podstawowa, symbole literowe i jednostki miar

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

ż

one.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 22

E

m

-

moduł Younga "z odpływem"

A.57

E

oe

-

edometryczny moduł

ś

ci

ś

liwo

ś

ci

A.59

e

-

wska

ź

nik porowato

ś

ci

A.9

e

max

-

wska

ź

nik porowato

ś

ci przy najlu

ź

niejszym uło

ż

eniu ziaren

A.11

e

min

-

wska

ź

nik porowato

ś

ci przy maksymalnym zag

ę

szczeniu

A.10

G

-

moduł odkształcenia postaciowego

A.56

G

s

-

wzgl

ę

dny ci

ęż

ar wła

ś

ciwy szkieletu gruntowego

A.20

G.S.

-

wzgl

ę

dny ci

ęż

ar wła

ś

ciwy szkieletu gruntowego

A.20

I

C

-

wska

ź

nik konsystencji

A.37

I

D

-

stopie

ń

zag

ę

szczenia

A.39

I

L

-

stopie

ń

plastyczno

ś

ci

A.36

I

om

-

zawarto

ść

cz

ęś

ci organicznych

A.28

I

P

-

wska

ź

nik plastyczno

ś

ci

A.35

I

S

-

wska

ź

nik zag

ę

szczenia

A.40

i

-

gradient hydrauliczny

A.41

i

mp

-

wska

ź

nik osiadania zapadowego

A.64

K

0

-

współczynnik parcia gruntu w spoczynku

A.69

k

-

współczynniki filtracji

A.42

M

-

edometryczny moduł

ś

ci

ś

liwo

ś

ci

A.59

m

-

masa gruntu

A.1

m

d

-

masa szkieletu gruntowego

A.2

m

s

-

masa szkieletu gruntowego

A.2

m

v

-

współczynnik zmiany obj

ę

to

ś

ci

A.58

m

w

-

masa wody w porach gruntu

A.3

n

-

porowato

ść

A.8

P

c

-

ci

ś

nienie p

ę

cznienia

A.62

S

r

-

stopie

ń

wilgotno

ś

ci

A.31

S

t

-

wra

ż

liwo

ść

gruntu

A.54

U

-

wska

ź

nik jednorodno

ś

ci uziarniania

A.26

U

t

-

stopie

ń

konsolidacji

A.65

u

-

ci

ś

nienie wody w porach gruntu (ci

ś

nienie porowe)

A.44

V

-

obj

ę

to

ść

gruntu

A.4

V

d

-

obj

ę

to

ść

szkieletu gruntowego

A.5

V

s

-

obj

ę

to

ść

szkieletu gruntowego

A.5

V

p

-

obj

ę

to

ść

porów gruntu

A.6

V

w

-

obj

ę

to

ść

wody w porach gruntu

A.7

w

-

wilgotno

ść

A.29

w

L

-

granica płynno

ś

ci

A.32

PN-B-02481:1998 Geotechnika Terminologia podstawowa, symbole literowe i jednostki miar

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

ż

one.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 23

w

P

-

granica plastyczno

ś

ci

A.33

w

S

-

granica skurczalno

ś

ci

A.34

w

sat

-

wilgotno

ść

w stanie całkowitego nasycenia porów gruntu wod

ą

A.30

w

r

-

wilgotno

ść

w stanie całkowitego nasycenia porów gruntu wod

ą

A.30

Litery greckie

Symbol

Termin

ε

p

-

wska

ź

nik p

ę

cznienia

A.63

γ

-

ci

ęż

ar obj

ę

to

ś

ciowy gruntu

A.17

γ∋

-

ci

ęż

ar obj

ę

to

ś

ciowy gruntu z uwzgl

ę

dnieniem wyporu wody

A.23

γ

d

-

ci

ęż

ar obj

ę

to

ś

ciowy szkieletu gruntowego

A.21

γ

s

-

ci

ęż

ar wła

ś

ciwy szkieletu gruntowego

A.18

γ

sat

-

ci

ęż

ar obj

ę

to

ś

ciowy nasyconego gruntu

A.22

γ

sr

-

ci

ęż

ar obj

ę

to

ś

ciowy nasyconego gruntu

A.22

γ

w

-

ci

ęż

ar wła

ś

ciwy wody w porach gruntu

A.19

δ

-

k

ą

t tarcia o

ś

cian

ę

A.70

ρ

-

g

ę

sto

ść

obj

ę

to

ś

ciowa gruntu

A.12

ρ

d

-

g

ę

sto

ść

obj

ę

to

ś

ciowa szkieletu gruntowego

A.15

ρ

s

-

g

ę

sto

ść

wła

ś

ciwa szkieletu gruntowego

A.14

ρ

sat

-

g

ę

sto

ść

obj

ę

to

ś

ciowa przy całkowitym nasyceniu porów wod

ą

A.16

ρ

sr

-

g

ę

sto

ść

obj

ę

to

ś

ciowa przy całkowitym nasyceniu porów wod

ą

A.16

ρ

w

-

g

ę

sto

ść

wody w porach gruntu

A.13

σ

-

napr

ęż

enie normalne

A.43

σ

'

-

efektywne napr

ęż

enie normalne

A.45

σ

'

p

-

napr

ęż

enie prekonsolidacji

A.68

σ

'

v

-

efektywne napr

ęż

enie pionowe

A.67

τ

-

napr

ęż

enie statyczne (

ś

cinaj

ą

ce)

A.46

τ

f

-

wytrzymało

ść

gruntu na

ś

cinanie

A.47

φ

u

-

k

ą

t tarcia wewn

ę

trznego

A.50

φ

'

-

efektywny k

ą

t tarcia wewn

ę

trznego

A.51

φ

'

r

-

rezydualny k

ą

t tarcia wewn

ę

trznego

A.53

Zał

ą

cznik A

(normatywny)

TERMINY, SYMBOLE LITEROWE, JEDNOSTKI MIARY I DEFINICJE PODSTAWOWYCH WŁA

Ś

CIWO

Ś

CI

GRUNTÓW

PN-B-02481:1998 Geotechnika Terminologia podstawowa, symbole literowe i jednostki miar

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

ż

one.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 24

Tablica A.1

Lp.

Termin

Symbol

Jednostka

miary

Definicja

Termin angielski

1

2

3

4

5

6

A.1

masa próbki gruntu

m

g

kg

całkowita masa próbki gruntu

mass of soil
specimen

A.2

masa szkieletu
gruntowego

m

d

(m

s

)

1)

g

kg

masa próbki gruntu wysuszonej do stałej
masy w temperaturze od 105 °C do 110 °C

mass of solid
particles (dry mass)

A.3

masa wody w
porach gruntu

m

w

g

kg

masa wody usuni

ę

tej z próbki gruntu

przez jej suszenie do stałej masy przy
temperaturze od 105 °C do 110 °C

mass of pore water

A.4

obj

ę

to

ść

gruntu

V

m

3

całkowita obj

ę

to

ść

próbki

volume of
specimen

A.5

obj

ę

to

ść

szkieletu

gruntowego

V

d

(V

s

)

m

3

obj

ę

to

ść

czasteczek stałych w próbce

volume of solid
particles

A.6

obj

ę

to

ść

porów

gruntu

V

p

m

3

V

p

=V-V

d

volume of voids

A.7

obj

ę

to

ść

wody w

porach gruntu

V

w

m

3

volume of pore
water

A.8

porowato

ść

n

I

stosunek obj

ę

to

ś

ci porów do obj

ę

to

ś

ci

gruntu

porosity

A.9

wska

ź

nik

porowato

ś

ci

e

I

stosunek obj

ę

to

ś

ci porów do obj

ę

to

ś

ci

szkieletu gruntowego

void ratio

A.10

wska

ź

nik

porowato

ś

ci przy

maksymalnym
zag

ę

szczeniu

gruntu

e

min

I

void ratio in
densest state
(minimum void
ratio)

A.11

wska

ź

nik

porowato

ś

ci przy

najlu

ź

niejszym

uło

ż

eniu ziaren

e

max

I

void ratio in loosest
state (mabmum
void ratio)

A.12

g

ę

sto

ść

obj

ę

to

ś

ciowa gruntu

ρ

kg/m

3

Mg/m

3

(t/m

3

)

stosunek całkowitej masy do całkowitej
obj

ę

to

ś

ci gruntu

bulk density of soil

PN-B-02481:1998 Geotechnika Terminologia podstawowa, symbole literowe i jednostki miar

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

ż

one.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 25

A.13

g

ę

sto

ść

wody w

porach gruntu

ρ

w

kg/m

3

Mg/m

3

(t/m

3

)

density of pore
water

A.14

g

ę

sto

ść

wła

ś

ciwa

szkieletu
gruntowego

ρ

s

kg/m

3

Mg/m

3

(t/m

3

)

stosunek masy szkieletu gruntowego do
jego obj

ę

to

ś

ci

density of solid
particles

A.15

g

ę

sto

ść

obj

ę

to

ś

ciowa

szkieletu
gruntowego

ρ

d

kg/m

3

Mg/m

3

(t/m

3

)

stosunek masy szkieletu gruntowego do
całkowitej obj

ę

to

ś

ci gruntu

dry density of solid
particles

A.16

g

ę

sto

ść

obj

ę

to

ś

ciowa przy

całkowitym
nasyceniu porów
wod

ą

ρ

sat

(

ρ

sr

)

kg/m

3

Mg/m

3

(t/m

3

)

stosunek całkowitej masy do całkowitej
obj

ę

to

ś

ci gruntu w pełni nasyconego wod

ą

density of
saturated soil

A.17

ci

ęż

ar

obj

ę

to

ś

ciowy gruntu

γ

kN/m

3

stosunek całkowitego ci

ęż

aru do

całkowitej obj

ę

to

ś

ci gruntu

γ=ρ

g

unit weight of soil

A.18

ci

ęż

ar wła

ś

ciwy

szkieletu
gruntowego

γ

s

kN/m

3

stosunek ci

ęż

aru szkieletu gruntowego do

jego obj

ę

to

ś

ci

γ

s

=

ρ

s

g

unit weight of soil
particles (soil
particles unit
weight)

A.19

ci

ęż

ar wła

ś

ciwy

wody w porach
gruntu

γ

w

kN/m

3

γ

w

=

ρ

w

g

unit weight of pore
water

A.20

wzgl

ę

dny ci

ęż

ar

wła

ś

ciwy szkieletu

gruntowego

G

S

(G. S.)

I

specific gravity of
solid particles

A.21

ci

ęż

ar

obj

ę

to

ś

ciowy

szkieletu
gruntowego

γ

d

kN/m

3

stosunek ci

ęż

aru szkieletu gruntowego do

całkowitej obj

ę

to

ś

ci gruntu

γ

d

=

ρ

d

g

unit weight of dry
soil (dry unit weight)

A.22

ci

ęż

ar

obj

ę

to

ś

ciowy

nasyconego gruntu

γ

sat

(

γ

sr

)

kN/m

3

stosunek całkowitego ci

ęż

aru do

całkowitej obj

ę

to

ś

ci gruntu w pełni

nasyconego wod

ą

γ

sat

=

ρ

sat

g

unit weight of
saturated soil

A.23

ci

ęż

ar

obj

ę

to

ś

ciowy

gruntu z
uwzgl

ę

dnieniem

wyporu wody

γ

kN/m

3

ró

ż

nica mi

ę

dzy ci

ęż

arem obj

ę

to

ś

ciowym

nasyconego gruntu a ci

ęż

arem wła

ś

ciwym

wody

γ

'=

γ

sat

-

γ

w

effective unit
weight of soil (unit
weight of
submerged soil)

A.24

ś

rednica zast

ę

pcza

ziarna (cz

ą

stki)

d

mm

ś

rednica czastki kulistej o tej samej

g

ę

sto

ś

ci wła

ś

ciwej co cz

ą

stka gruntowa,

opadaj

ą

cej w wodzie z tak

ą

sam

ą

pr

ę

dko

ś

ci

ą

jak rzeczywista cz

ą

stka gruntu

equivalent grain
diameter

PN-B-02481:1998 Geotechnika Terminologia podstawowa, symbole literowe i jednostki miar

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

ż

one.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 26

A.25

n - procentowa

ś

rednica ziaren

d

n

(d

x

)

mm

ś

rednica zast

ę

pcza, poni

ż

ej której w

gruncie zawarty jest n % masy

n percent -
diameter

A.26

wska

ź

nik

jednorodno

ś

ci

uziarnienia

C

u

(U)

I

miara kształtu krzywej uziarnienia gruntu

uniformity
coefficient

A.27

wska

ź

nik krzywizny

C

c

I

miara kształtu krzywej uziarnienia gruntu

coefficient of
curvature

A.28

zawarto

ść

cz

ęś

ci

organicznych

I

om

I

stosunek masy domieszek organicznych
zawartych w próbce gruntu do masy
szkieletu gruntu

organic content

A.29

wilgotno

ść

w

%

I

stosunek masy wody w porach gruntu do
masy szkieletu gruntu (w gruntach
niespoistych poj

ę

cie wilgotno

ś

ci nie

obejmuje wody grawitacyjnej)

water (moisture)
content

A.30

wilgotno

ść

w stanie

całkowitego
nasycenia porów
gruntu wod

ą

w

sat

(w

r

)

%

I

saturation water
content

A.31

stopie

ń

wilgotno

ś

ci

S

r

%

I

stosunek obj

ę

to

ś

ci wody w porach do

obj

ę

to

ś

ci porów

degree of
saturation

A.32

granica płynno

ś

ci

w

L

%

I

wilgotno

ść

gruntu spoistego na granicy

mi

ę

dzy konsystencj

ą

płynn

ą

a plastyczn

ą

liquid limit

A.33

granica
plastyczno

ś

ci

w

p

%

I

wilgotno

ść

gruntu spoistego na granicy

mi

ę

dzy konsystencja plastyczn

ą

a zwart

ą

plastic limit

A.34

granica
skurczalno

ś

ci

w

s

%

I

maksymalna wilgotno

ść

, poni

ż

ej której

zmniejszenie wilgotno

ś

ci nie wywołuje

zmian obj

ę

to

ś

ci masy gruntu

shrinkage limit

A.35

wska

ź

nik

plastyczno

ś

ci

I

P

%

I

I

P

=W

L

- W

P

plasticity index

A.36

stopie

ń

plastyczno

ś

ci

I

L

I

liquidity index

A.37

wska

ź

nik

konsystencji

I

C

I

consistency index

A.38

aktywno

ść

gruntu

ac

(A)

I

stosunek wska

ź

nika plastyczno

ś

ci do

zawarto

ś

ci w gruncie frakcji iłowej

(czastek o

ś

rednicy

≤

0,002 mm)

activity

PN-B-02481:1998 Geotechnika Terminologia podstawowa, symbole literowe i jednostki miar

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

ż

one.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 27

A.39

stopie

ń

zag

ę

szczenia

I

D

I

(relative) density
index

A.40

wska

ź

nik

zag

ę

szczenia

I

S

I

stosunek ci

ęż

aru obj

ę

to

ś

ciowego

szkieletu gruntowego do maksymalnego
ci

ęż

aru obj

ę

to

ś

ciowego szkieletu

degree of
compaction

A.41

gradient
hydrauliczny

i

I

stosunek straty naporu hydraulicznego do
długo

ś

ci drogi filtracji

hydraulic gradient

A.42

współczynnik
filtracji

k

m/s

pr

ę

dko

ść

filtracji wody w gruncie przy

gradiencie i = 1 oraz przy temperaturze
t = 10°C

coefficient of
permeability

A.43

napr

ęż

enie

normalne

σ

kPa

napr

ęż

enie (powy

ż

ej ci

ś

nienia

atmosferycznego) działajace prostopadle
do danej płaszczyzny

total normal stress

A.44

ci

ś

nienie wody w

porach gruntu
(ci

ś

nienie porowe)

u

kPa

ci

ś

nienie (ponad ci

ś

nienie atmosferyczne)

wody w porach gruntu

pore pressure

A.45

efektywne
napr

ęż

enie

normalne

σ

'

kPa

napr

ęż

enie normalne przenoszone przez

kontakt pomi

ę

dzy ziarnami

σ=

'

σ−υ

effective normal
stress

A.46

napr

ęż

enie styczne

(

ś

cinaj

ą

ce)

τ

kPa

napr

ęż

enie działaj

ą

ce stycznie do danej

płaszczyzny

shear stress

A.47

wytrzymało

ść

gruntu na

ś

cinanie

τ

f

kPa

najwi

ę

ksze napr

ęż

enie

ś

cinajace

przejmowane przez próbk

ę

gruntu w

idealnej płaszczy

ź

nie w danych

warunkach; osiagni

ę

cie wytrzymało

ś

ci na

ś

cinanie prowadzi do zniszczenia gruntu

w tej idealnej płaszczy

ź

nie

τ

f

=c+

στγφ

shear strength of
soil

A.48

spójno

ść

gruntu

(kohezja)

c

u

kPa

parametr wytrzymało

ś

ci gruntu na

ś

cinanie, gdy stan napr

ęż

e

ń

okre

ś

la si

ę

całkowitym napr

ęż

eniem normalnym

σ,

wtedy

τ

f

=Cu+

στγφ

u

apparent cohesion
intercept

A.49

wytrzymało

ść

gruntu na

ś

cinanie

"bez odpływu"

c

u

kPa

wytrzymało

ść

na

ś

cinanie całkowicie

nasyconego gruntu spoistego w
warunkach bez odpływu wody

undrained shear
strength

A.50

kat tarcia
wewn

ę

trznego

φ

u

stopnie

parametr wytrzymało

ś

ci gruntu na

ś

cinanie, gdy stan napr

ęż

e

ń

okre

ś

la si

ę

całkowitym napr

ęż

eniem normalnym

σ

angle of shearing
resistance
(apparent angle of
intenational friction)

PN-B-02481:1998 Geotechnika Terminologia podstawowa, symbole literowe i jednostki miar

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

ż

one.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 28

A.51

efektywne
parametry
wytrzymało

ś

ciowe

- spójno

ść

efektywna
- efektywny k

ą

t

tarcia
wewn

ę

trznego

c'

φ∋

kPa

stopnie

parametry wytrzymało

ś

ci na

ś

cinanie, gdy

stan napr

ęż

e

ń

okre

ś

la si

ę

efektywnym

napr

ęż

eniem normalnym wtedy

σ

τ

f

= c' +

σ

'

τγ φ

'

effective shear
strength
parameters
cohesion intercept
in terms of
effective stress
angle of shearing
resistance in terms
of effective stress

A.52

wytrzymało

ść

gruntu o
zniszczonej
strukturze

c

r

kPa

wytrzymało

ść

gruntu o zniszczonej

strukturze w warunkach bez odpływu

remoulded
undrained shear
strength

A.53

rezydualne
efektywne
parametry
wytrzymało

ś

ciowe

- spójno

ść

rezydualna
- rezydualny k

ą

t

tarcia
wewn

ę

trznego

c'

r

φ

'

r

kPa

stopnie

parametry wytrzymało

ś

ciowe na

ś

cinanie

przy du

ż

ych odkształceniach gruntu

residual efective
parameters
residual angle of
shearing resistance
residual cohesion
intercept

A.54

wra

ż

liwo

ść

gruntu

S

t

I

stosunek mi

ę

dzy wytrzymało

ś

ci

ą

na

ś

cinanie bez odpływu gruntu spoistego o

nienaruszonej i zniszczonej strukturze

sensitivity of soil

A.55

moduł liniowej
odkształcalno

ś

ci

E

MPa

stosunek pomi

ę

dzy zmiana napr

ęż

enia

normalnego a zmian

ą

odkształcenia

liniowego w tym samym kierunku
(pozostałe napr

ęż

enia s

ą

stałe)

modulus of linear
deformation

A.56

moduł
odkształcenia
postaciowego

G

MPa

stosunek pomi

ę

dzy zmiana napr

ęż

enia

stycznego a zmian

ą

odkształcenia

stycznego (pozostałe odkształcenia s

ą

stałe)

modulus of shear
deformation

A.57

moduł Younga "z
odpływem"

E

m

MPa

modut Younga w warunkach z odpływem
wody w długim okresie czasu

drained (long term)
Young's modulus

A.58

współczynnik
zmiany obj

ę

to

ś

ci

m

v

(kPa)

-1

stosunek jednostkowej zmiany obj

ę

to

ś

ci

do wywołuj

ą

cej j

ą

zmiany efektywnych

napr

ęż

e

ń

normalnych w jednoosiowym

stanie odkształcenia

coefficient of
volume change

A.59

edometryczny
moduł

ś

ci

ś

liwo

ś

ci

M

(E

oed

)

MPa

oedometer modulus

PN-B-02481:1998 Geotechnika Terminologia podstawowa, symbole literowe i jednostki miar

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

ż

one.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 29

A.60

wska

ź

nik

ś

ci

ś

liwo

ś

ci

C

c

I

nachylenie siecznej do pierwotnej krzywej
na wykresie "napr

ęż

enie efektywne -

wska

ź

nik porowato

ś

ci"

compression index

A.61

wska

ź

nik

odpr

ęż

enia

C

s

I

nachylenie liniowej cz

ęś

ci krzywej

odpr

ęż

enia na wykresie j.w.

swelling index

A.62

ci

ś

nienie

p

ę

cznienia

P

c

kPa

jednostkowe obci

ąż

enie normalne, przy

którym próbka w edometrze nie wykazuje
zmian wysoko

ś

ci w warunkach dost

ę

pu

wody

swell pressure

A.63

wska

ź

nik

p

ę

cznienia

E

p

%

parametr okre

ś

laj

ą

cy wielko

ść

p

ę

cznienia

w procentach

swelling index

A.64

wska

ź

nik osiadania

zapadowego

i

mp

I

gdzie: h'-wysoko

ść

próbki po umownym

zako

ń

czeniu osiada

ń

przed nasyceniem

próbki wod

ą

,

h"- wysoko

ść

próbki przy tym samym

obci

ąż

eniu, po całkowitym nasyceniu

wod

ą

i umownym zako

ń

czeniu osiada

ń

,

h

0

- wysoko

ść

próbki po umownym

zako

ń

czeniu osiada

ń

przy napr

ęż

eniu

pierwotnym, odpowiadaj

ą

cym obci

ąż

eniu

gruntem na danej gł

ę

boko

ś

ci

collapsing
coefficient

A.65

stopie

ń

konsolidacji

U

t

%

l

stosunek

ś

redniego przyrostu napr

ęż

enia

efektywnego w danym czasie do

ś

redniego całkowitego przyrostu

napr

ęż

enia

degree of
consolidation

A.66

współczynnik
konsolidacji

c

v

m

2

/s

parametr wi

ążą

cy stopie

ń

konsolidacji z

czasem od rozpocz

ę

cia konsolidacji

coefficient of
consolidation

A.67

efektywne
napr

ęż

enie liniowe

σ

'

v

kPa

pionowe efektywne napr

ęż

enie normalne

istniej

ą

ce w podło

ż

u gruntowym

effective vertical
stress

A.68

napr

ęż

enie

prekonsolidacji

σ

p

kPa

najwi

ę

ksze pionowe napr

ęż

enie

efektywne, które działało w przeszło

ś

ci

apparent
preconsolidation
pressure

A.69

współczynnik
parcia gruntu w
spoczynku

K

O

I

stosunek efektywnych napr

ęż

e

ń

głównych: bocznego do pionowego, w
przypadku braku odkształce

ń

bocznych

oraz przy poziomym naziomie

coefficient of earth
pressure at rest

A.70

k

ą

t tarcia o

ś

cian

ę

δ

stopie

ń

k

ą

t tarcia mi

ę

dzy

ś

cian

ą

a gruntem

angle of wall friction

PN-B-02481:1998 Geotechnika Terminologia podstawowa, symbole literowe i jednostki miar

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

ż

one.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 30

1)

Symbole literowe w nawiasach, dotychczas stosowane w normach polskich lub spotykane w normach

zagranicznych, s

ą

dopuszczalne.

Zał

ą

cznik B

(informacyjny)

BIBLIOGRAFIA

[1] Eurocode 1 Basis of design and actions on structures - Part 1: Basis of design
Final version of ENV 1991 - 1 (1994) CEN

[2] Eurocode 7 Geotechnical design CEN
a) Final version of ENV 1997 - 1 (1994) Geotechnical design - General rules
b) Final Draft pr ENV 1997 - 3 (1996) Geotechnical design assisted by field tests
c) First Draft of ENV 1997 - 2 i Second Draft of ENV 1997 - 2 Eurocode 7, Part 2 (1996) Geotechnical design assisted
by laboratory tests

[3] Glossary of Building and Civil Engineering Terms. British Standards Institution Blackwell Scientific Publications.
London, 1993

[4] ISO/DIS 14688 (1966) Geotechnics in civil engineering - Identification and classification of soil

[5] Mechanika gruntów i fundamentowanie. Leksykon w 8 j

ę

zykach, Wydawnictwo ARKADY, 1990

[6] PN-B-02480:1986 (

PN-86/B-02480

) Grunty budowlane - Okre

ś

lenia, symbole, podział i opis gruntów

[7] PN-B-03020:1981 (PN-86/B-03020) Grunty budowlane - Posadowienie bezpo

ś

rednie - Obliczenia statyczne i

projektowanie

PN-B-02481:1998 Geotechnika Terminologia podstawowa, symbole literowe i jednostki miar

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

ż

one.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 31